Onze Telefoonnummers.
NIEUWS- en ADVERTENTIEBLAD.
28e Jaargang. No. 8385
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon* en Feestdagen.
MAANDAG 24 OCTOBER ÏSIO A
HAARLEM S DAGBLAD
ABONNEMENTEN ADVERTENTIËN:
PER DRIE MAANDEN: K-,§1. e&ilVan 1—5 regels 50 Cts.; iedere regel meer 10 Cts. Buiten het Arrondissement
Voor marleen J 1A) Haarlem van 1—5 regels 1.—elke regel meer ƒ0.20. Reclames 30 Cent per reeeL
Voor de do^en In den omtrek waar een Agent gevestigd ls (kom der Bij Abonnement aanzienlijk rabat.
gemeente) !rr AjAdvertentiën van Vraag en Aanbod, hoogstens zes regels, 25 Cts. per plaatsing:
Franco per post door Nederland1-65 (gyT50 Cts. voor 3 plaatsingen a contant.
Afzonderlijke nummers- 0.02 M Tf m ar
Geïllustreerd Zondagsblad, voor Haarlem0.37)4 Redactie en Administratie' Groote Houtstraat 53.
de omstreken en franco per post ,0.45 Intercommnnaal Telefoonnummer der Redactie 600 en der Administratie 724.
DItgave der Vennootschap Lourens Costfer. Directeur J. C. PEEREBOOM. drukkerij: Zuider Buitenspaarne 6. Telefoonnummer 122.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames van buiten het Arrondissement Haarlem in dit blad is uitsluitend gemachtigd het Algemeen Binnen- en Buitenlandsch Advertentie-Bureau D. Y. ALTA
Warmoesstraat 7678, Amsterdam. Telephoon interc. 6229.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ACHT BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD.
Ter vereenvoudiging en be
spoediging verzoeken wij be
leefd,
advertentiën en abonnemen
ten op te geven aan onze Admi
nistratie, telefoonnummer 724;
berichten en andere mede-
deelingen, den redactioneelen
inhoud der courant betreflende,
aan de Redactie, telefoonnum
mer 600;
drukwerkorders of prijsaan
vragen daaromtrent aan den
chef der drukkerij, telefoon
nummer 122.
AGENDA
DINSDAG 25 OCTOBER.
Gr. KerkOrgelbespeling, 1—2 uur.
Soc. Vereeniging: Wekiedigheids-
concert, 8 uur.
Sint-Bavo: Cursus in cLe Katli. ge-
loofs- en zedenleer. Onderwerp: Waar
de van Christus' Middelaarschap en
hare uitgestrektheid.
Stadsnieuws
WAT WEL LANG DUURT
27 October 1909 besloot de Raad,
dat voortaan niet meer op gemeente-
gebouwen zal worden aangeplakt.
21 October 1910 vernemen wij, dat
een verordening over deze aangele
genheid bij de rechtsgeleerde Com
missie in bewerking is.
27 October 1909 besloot de Raad, de
bruggen van naambordjes te voor-
xien.
21 October 1910 vernemen wij, dat
de bordjes eerstdaags gereed komen.
Sinds; Vugiistus van het vorige jaar
ls bij B. en W. het denkbeeld in be
handeling om een wachtlokaal te
stichten op de algemeene begraaf-i
plaats.
Sedert jaren wordt er aangedron
gen op verbeteringen in het Buiten
huis.
„De aandacht van ons College",
schrijven B. en W., „is op deze zaak
gevestigd"
Gevraagd wordt, of volgens de in
1903 gesloten overeenkomst, het ge
deelte van 't Stationsplein, waar rij
tuigen en automobielen staan, aan
de HolL Spoor moet worden overge-
dr ageii.
Het College van B. en W. is nog
in briefwisseling met den Raad van
Administratie.
DE BENOEMINGSQUAESTIE.
In zake liet gebeurde in de jong
ste Gemeenteraadszitting te Rotter
dam met betrekking tot die benoeming
van een leeraar in de aardrijkskun
de heeft dr. II. A. van Bakel, hoog-
leoraar in het Evang. Luthersch Se
minarium, en aan de Gemeentelijke
Universiteit te Amsterdam een schrij
ven aan dezen raad gezonden, waar
in lhj mededeelt, dat hij den heer
dr. Cbr. F. Haje heeft leeren kennen
in diens functie van lid van den Ker-
keraad der Evang. Lutharsche Ge
meente te Haarlem, als een man van
vrijzinnig godsdienstige beginselen,
ruimte gunnende aan elke opvat
ting, die eerlijk is gemeend, gelijk
hij zich ook niet on voorwaarde! ij k
heeft aangesloten of kan aansluiten
bij eenig politiek sociale partij en
dat hij hem voorts kent als nauwge
zet en ijverig man van studie, die de
wetenschap mot liefde dient om haar
zelve, on zeker voldoende helderheid
van inzicht en gaven als docent bezit,
om leerlingen op te leiden in zijne
vakken van studie.
Ook van den heer Haje zelf is inge
komen een schrijven, waarin hij, in
't midden latende of de omstandig
heid, dat iemand eenige poldtiek-so-
clale overtuiging heeft, hem onge
schikt dioet zijn voor het waarnemen
van een betrekking bij het openbaar
onderwijs, ten ernstigste opkomt te
gen de qnotificatie van anarchist op
hem toegepast. Hij heeft nooit in
woord of geschrift theorieën verkon
digd of verdedigd die anarchistische
worden bestempeld, maar meent zich
integendeel oen warm vaderlander te
mogen noemen, en heeft van die ge
zindheid menigmaal getuigenis afge
legd. Hij deelt voorts mede tot geen
enkele politiek sociale partij te boboo
ienwijst op zijn lidmaatschap van
den Kerkeraad der Evang^Luther-
sche Gemeente en verzoekt eindelijk
den Raad met aandrang hem in ee-
nigerlei vorm te willen ontheffen van
een qualificatie, die hem ten on
rechte is toegekend en welke anders
onverdiend op hem blijvende rusten,
hem onvermijdelijk in zijn loopbaan
zeer ernstig zou kunnen schaden.
Onder opmerking, dat met curato
ren nader overleg wordt gepleegd,
stollen B. en W. voor, deze beide brie
van bij de stukken te voegen.
Zinkdiefjes gesnapt.
De heer V. op de Nassau laan had
aangifte bij de politic gedaan, dat in
de Kennemerstraat een zinken af
voerpijp van een hem behoorend huis
was weggenomen.
Do recherche deed toen oen goede
vangst. Zij spoorde op den 17-jorlgen
K. K. en den ISjarigen D. T., beiden
uit de Rozenpr.str. en den 15-jarigen
J. v. d. L. uit de Tul penstraat alle
drie losse werklieden die niet al
leen deze pijp hadden gestolen, maar
ook zinken pijpen in die Nossaustraat
en op de Paul Krugerkado haddeu
weggenomen.
Diefstalletjes.
Uit een wagen in die Zaksteeg is
een groene deken weggenomen en
van een rijtuig in een koetshuis in
de Modensteeg staand, zijn rood-kope-
ren rijtuig-doppen afgeschroefd.
Dierenmishandeling.
Een vrouw klaagde er bij do politie
over, dat Zaterdagmorgen in de
Paul Krugerstnaat een paard van
den vrachtrijder B. is mishandeld
door den bestuurder. De man moet
het dier tegen het hoofd geslagen
hebben en zoo aan den tong getrok
ken, dat het beest uit den bek bloed
de.
GOUDEN JUBILEUM.
Den 6en Dec. a.s. hoopt de heer
P. Hevdanus, werkzaam in de afdee-
ling drukkerij bij de firma Joh. En
schede en Zonen, den dag te herden
ken. waarop hij voor 50 jaar bij ge
noemde firma in dienst trad.
MILITAIRE ZAKEN.
Bij het 10e reg. infanterie te Haar
lem is de kapitein A. S. de Jongh be
stemd tot regiments-adjudant.
(Zie verder Stadsnieuws onder laat
ste berichten).
Uit de Omstreken
BLOEMENDAAL.
Volksgezondheid.
Er bestaat in het welvarendst en
dichtst bevolkte gedeelte onzer ge
meente een allervieste toestand die
dringend eischt ingrijpen vun hooger
hand. Voorbij de Voorbuurt ligt de
zoogenaamde haven, ook wel het ha
ventje van Kouwens genoemd, waarin
naar men mededeelt van uit verschil
lende pcrceelen aan den Bloemendaal-
schen straatweg alle mogelijke vuil
wordt geloosd, ls zulks, zoo dikwijls
het water in die poel niet met kroos
bedekt is, een onoogelijk gezicht, ge
vaarlijk wordt dit wanneer zoouls
in den laatsten tijd geregeld geschied
de in de van die poel uitloopeude
sloot andijvie wordt gewasschen.
Wanneer men zich indenkt wat er
zoo al voor vuile en besmettelijke
stoffen kunnen te voorschijn komen
uit bewoonde perceelen, rill men bij
de gedachte aan hot mogelijke lot der
andijvie-eters.
Tot overmaat van viesheid wascht
de man, die te Beverwijk woont en
den tuin van den heer Rouwens als
kweekerij heeft gehuurd, de gewonnen
andijvie vlak bij het in de sloot uit
loopeude privaat in gebruik bij de
werklieden van de firma Van der
Werff Co. Op zijne verkeerd© hnn-
deljpg gewezen, antwoordde de man
dat hij het gevaar niet inzag, daar
andijvie niet anders dan gekookt
wordt genuttigd. Smakelijk eten!
HAARLEMMERMEER.
Naar wii vernemen is de wethouder
dezer gemeente de heer P. Verkuyl
ernstig ongesteld.
Reeds sedert een paar weken kon hij
aan de werkzaamheden als wethou
der niet meer deelnemen.
SCHOTEN.
Verschenen is no. 1. van „Het Mid
den", orgaan van de Liberale Klesvor-
eeniging Burgerplicht en de vrijzinni
ge vereeniging te Schoten.
Het behelst een uiteenzetting over
zijn doel, dat gemeente-politiek schijnt
te zijn. Althans uitvoerig wordt o.a.
betoogd, dat het boeren-element in
Schoten'8 Raad, te sterk vertegenwoor
digd is met 3 leden en dat het streven
zal zijn, 'het volgende laar den heer
Nelis door een Scholerkwartierder
te vervangen.
Verder vinden wij een program van
werkzaamheden op gemeentelijk ge
bied en kleinere stukjes.
Binnenland
De Bakkerswetten.
m.
Den Haag, 22 October 1910.
Als een fijn-vernuftige schaakpartij
wordt de strijd op het politiek-econo-
misch bord gespeeld. De Bakkerawet-
tenkamp is echter meer een economi
sche, dan een politiek© worsteling.
Een heel sterk bewijs daan-oor kreeg
'k vanmiddag toen 'k te Rotterdam
den heer H. Diemer, een der leid ems
van den Chn-istelijken Bakkers-gezel-
lenbond en lid van het Nationaal
Comité tot afschaffing van den Nacht
arbeid in het Bakkersbedrijf zijn
meening weeg over het, Verloop der
Algemeene Beschouwingen.
De heer Diemer, een anti-revo
lutionair lid van den Rottar-
damschen Raad was n.l. van oordeel,
dlat het sociaal-democrati
sche Kamerlid Schaper nog niet
ver genoeg ging, toen hij een 65-urt-
g© werkweek vroeg. Dit ie wed een
gelukkig teeken dat de politiek thans
niet op den voorgrond gesteld wordt.
Dat blijkt ook uit het vrij algemeene
verzet van links al6 rechts tegen de
Bakkersraden.
In alle redevoeringen vindt men de
economische beschouwingen dan ook
als de zwaarwichiigste.
Als een fijn-vernuftige schaakpartij
wordt de strijd gevoerd, schreef 'k.
Maar wie zijn de spelers van de par
tij? Wie zoo'n beetje achter de scher
men gaat kijken, merkt wel, dat het
hardnekkigste gedeelte van den kamp
wordt beslecht tusschen Minister
Talma en het Groot-bedrijf, dat zich
uit door middel van het Bakkers-co
mité, wiens energieke secretarie Mr.
Blaupot ten Cate niet stil zit.
Het spel der pionnen ontwikkelt
zich, het voorposten-gevecht wordt ge
leverd. De tegenstanders aan 't bord
hebben met onverdeelde belangstel
ling die opening der partij gevolgd en
berekenen nu zet en tegenzet. De mi
nister werkt aan zijn groote rede voor
Dinsdagmiddag of Woensdagmorgen
en het Bakkerscomité stelde Vrijdag
avond in een bijeenkomst te '&-Gra-
venhage zijn houding vast.
Hoe die houding zijn zal? Natuur
lijk ben 'k daarover eens met Mr.
Blaupot ten Cate gaan praten op z'n
kantoor aan den Denneweg. Maar in
een schaakpartij geldt niet alleen
vernuftige berekening, maar ook tac
tiek.
Daarom had 't Bakkersoom ité be
sloten, nadat het 't advies van eenige
Kamerleden had ingewonnen, om op
dit oogenWik niet te voldoen aan liet
door mij gedane verzoek om een on
derhoud met Mr. Blaupot ten Cate
over de verdere plannen van 't comi
té. Het journalistieke trucje, om dan
Mr. Ten Gate's persoonlijke meening
te mogen meedeelen aan m'n lezers
werd door den heer Ten Cate afge
weerd met een lachend: „Mijn per
soonlijke meening is met die van 't
Comité zoo vereenzelvigd Maar
zooveel liet de secretaris van het co
mité wel los, dat men afwachten wil,
welke concessies Minister Talma
Dinsdag of Woensdag aan het groot
bedrijf zai doen. Daarna heeft Mr.
Ten Cate mij een onderhoud beloofd.
De grootste concessie, die de Regee-
ring doen zal, zal wel zijn de intrek
king van het wetsontwerp op de Bak-
kereraden. Dit gerucht loopt in par
lementaire kringen en neemt ecu
steeds stelliger karakter aan, nu men
ook van rechts absoluut geen prijs
blijkt te stellen op de invoering van
dit zonderlinge instituut, 'e Ministers
partijgenoot, de heer Diemer, zei het
zelfs zeer sterk: „Minister Talma zal
wel zoo verstandig wezen, om de
Bakkersraden te laten wegvallen.
Men verbaast zich wel algemeen er
over, dat de minister met die Bak
kersraden aangekomen is, maar toch
is er wel een verklaring voor te vin
den, hoe de heer Talma op een aller-
ongélegenst oogenblik met diie Raden
voor den dag is gekomen en daardoor
het lot van zijn Bakkerswet een oo
genblik vrij hachelijk heeft gemaakt.
De minister, dde zijn hoofd vol plan
nen heeft, om het geheele bedrijfsle
ven te reorganieeeren, maar dit om
vangrijke werk partieel wil doen ge
schieden, heeft in zijn algemeen sche
ma waarschijnlijk dJe z.g. Bedrijfsra-
den gedacht als colleges, dde zullen
moeien zorgdragen voer het rich tig©
functionueeran der nieuwe arbeids
regeling.
Kn waarschijnlijk zijn er bedrij
ven, waarbij die Raden veel nuttigs
kunnen doen.
Maar voor het Bakkersbedrijf zijn
zij wel totaal overbodig. Dat heeft de
Minister niet ingezien. Toen hij den
bakkerij-arbeid, als eerste stuk van
het groote bedrijfswezen aanvatte om
wettelijk te regelen, heeft de heer
Talma eenvoudig zijn algemeen denk
beeld. van de Arbeidsraden toegepast
op deze materie, zonder dut voor de
instelling dezer colleges voldoende
motieven waren. Want de taak van
de Bakkersraden is zeer beperkt. Dc
grieven tegen deze lichamen komen
daarom hierop neer, dat men van
oordeel is, diat die bevoegdheden te
gering zijn en die bevoegdheden, die
verleend worden, 'n onnoodige belem
mering en zelfs een bedreiging van
een belangrijk gedeelte van het be
drijf zijn.
Het voornaamste, wat de Raden te
doen zullen hebben, ia te bepalen,
wanneer de bakkerijen in verschil
lende deelen van een Gemeente hun
arbeid mogen aanvangen en eindigen.
Noch de heer Diemer, noch de heer
F. Mol de bekende leider van de
neutrale bakkersgezellen met wie.
'k over deze zaak sprak, achtten die
Raden tot dat doefl noodig.
De heer Diemer meent, dat de wet
één tijdstip voor het geheel o land
kan aangeven. Hij acht vier uur '6
nachts den geschiksten tijd als aan-
vangsuur voor den arbeid.
De heer Mol wil het werk van de
Raden opdragen aan de Kamers van
Arbeid. Dit denkbeeld was ook bij me
opgekomen, doch de huidige Kamers
van ATbeid hebben geen enkele be
slissende bevoegdheid. Draagt man
dus de Kamer v. A. voor de voedings-
en genotmiddelen de bedrijfsregeling
op, dan krijgt deze Kamer een geheel
bijzondere positie in het instituut der
K. v. A. Men kan toch niet de eene
Kamer andere bevoegdheden verlee-
nen dan den anderen Kamers!
Radicaler zou zijn, dan de Kamera
van Arbeid om te scheppen in Re-
drijfsraden, men heeft dan tevens een
eind gemaakt aan de machteiooze in
stelling der K. v. A.
De heer Mol moest mij dat wel toe
geven. Minister Veegens had al aan
mijn zegsman verteld, dat hij plan
nen tot reorganisatie dezer Kamers
had. Maar dde minister was bang, dat
zijn broos ministerieel leven het niet
zou uithouden zoolang. En terecht!
De heer Mol vond 't don beter, dut
de Minister alleen afwijking zou kun
nen verleen en van het wettelijke aan-
vangsuur. Misschien is het nog boter
den Burgemeesters deze bevoegdheid
te verleenen. Verleenen zij niet even
eens dispensatie van de bepalingen
op arbeidsduur van jeugdige perso
nen is?
De heer Mol meende evenwel, dat
het niet veel voor zou komen, dat dis
pensatie voor een bepaalden termijn
zal verleend hoeven te worden.
Misschien alleen op het platteland,
zooals in Friesland, waar de bakker,
die alleen des daags bakt, wol eens
voor extra-brood bij een begrafenis,
óók des nachts moet bakken Want
„Boerenleed" voor 80 of 100 man, d. i.
80 of 100 porties ieder beslaande
uit een kru&ke bol met krenten,, een
groot.- Fransch brood, zoo groot als
viif kadetjes, twee beschuiten cn twee
roggebroodsneedjes vannen zulk
een hoeveelheid, dat met het bakken
extra moet gearbeid worden.
De heer Mol achtte de kansen van
het wetsontwerp op den nachtarbeid
hopeloos door het „misbaksel" der
Bakkersraden. Maar toen 'k hem ver
telde van de geruchten over intrek
king, verhelderde z'n gezicht.
Inderdaad, als die Raden uit de
wet vervallen, dan is de afschaffing
van den nachtarbeid vrij zeker.
Men moet er iemand'als dc lieer
Mol, die 47 jaar in de bakkerij is ge
weest, over hooren vertellen, om te
weten, hoe de bakkersgezellen hunke
ren naar de afschaffing van 't nacht
werk.
Zij komen vaak bij me vertelde
hij mij, toen 'k vanmiddag in zijn
boekwinkeltje op den Z. W'. Buiten
singel zat te praten en vragen mij,
met hoopvol lachend gezicht „Zou
den we 't er toch eindelijk door krij
gen
Och ja, bekende de heer Mol
me, er is wel eens een tijd ge
weest, dat ik dachtnu, als ze ons
geen afschaffing geven, don nemen
we liet Maar dat was in m'n anar■-
chistïschen tijd, zei hij gul cr op.
Want, we nemen niksNou nog
loopen onze slachtoffers van 1883,
1887 en latere stakingen op straat
rond. We nenien niks Ze staan nog
altijd met tramkaartjes op den Dam,
die er uitgeraakt zijn, toen we in
Amsterdam dachten, dat we nemen
konden. Och, als je de zaken van een
anderen kant leert bek ijken, dan
word je ook anders. Van huis uit
was 'k Werkliedenverbonden u weet
wel, een volgeling van Ileldt, toen
werd ik sociaal-democraat, maar
daar kon ik het niet houden door de
partij-discipline. Zij hadden mij op
een Zondagochtend er uit gehaald,
om ergens te spreken. Toen had ik
één woord gezegd, dat don sociaal
democraten niet aanstond. Toen
moest ik me verantwoorden, eischic
zoo'n jong broekje zonder eenige er
varing van 't leven. Dat verkoos ik
niet. Want ik ben een vrij man, met
een eigen opinie. Och ja, als je niet
in het openbaar hoeft op te treden,
kan je long lid van zoo'n partij blij
ven, maar als je in het openbaar
moet werken, dan kom je zoo gauw
in botsing. Ik heb toen begrepen, dat
ik er uit moest gaan. Dat heb 'k ook
gedaan. En nu ik commissaris hen
van de arbeiders-corporatie „De Vol
harding". nu zie ik ook wel de scha
duwkanten aan de zijde der werklie
den. Ik zelf heb vroeger meegeschet-
terd Geef ze meer loon, geef ze
minder werk Maar wat zie je nu
Dat de arbeiders, die een acht-uren-
dag hebben gekregen met een goed
loon, hun vrijen tijd benuttenom
er wat bij te verdienen. En we zei
den altijd, nietwaar, acht uur om te
werken, acht uur om te 6lapen, acht
uur om je te ontspannen. Maar dat
doen ze nietacht uur werken ze en
vier uur gaan ze dan nog bij een
ander werken. Ja, sterker nog, dc ge
pensioneerde arbeiders van de Vol
harding waren onlangs de eersten,
die zich aanboden alsonder
kruipers.
Ik meende deze uitweiding wel een
plaatsje te mogen geven, hoewel zij
niet onmiddellijk bij het onderwerp
behoort.
Maar toch houdt zij er wel ver
band mee, want de veranderde ziens
wijze van den heer Mol bepaalde ook
•zijn houding als hoofdbestuurslid
van den „Nederlandschen Bond van
arbeiders(sters) in het Brood-, Koek
en Beschuitbakkers- en chocolade- en
suikerwerkersbedrijf'. Toen de cho
colade en de suiker er nog niet bij
waren, was de heer Mol voorzitter
van den Bakkersbond, maar Ten
Boekhorst en hij hebben liet dage-
lijksch bestuur overgelaten aan jon
gere krachten, toen dezen, meer theo
retisch, doch minder pracüeóh onder
legd als zij waren, niet den kant uit
gingen, die de oude richting steeds
.had voorgestaan.
Ook inzake de afschaffing van den
nachtarbeid was er zeer belangrijk
verschil van gevoelen. Wij hadden
altijd dit gezegd, zei de heer Mol,
laat men nu eerst maar alken den
nachtarbeid afschaffen, dan kunnen
\v:j latei- komen tot regeling van den
dag-arbeidsduur. Want als de nacht
arbeid eenmaal verdwenen was. kon
onze organisatie zich zoo ontwikke
len, ais de andere werkliedenvereeni-
gingen dit hebben gedaan. Tot nu
kunnen we dit niet, want we hebben
door het avond- en nachtwerk nooit
een goeden tijd om te vergaderen.
Doch de jongeren in het hoofdbe
stuur wilden- daarmee niet volstaan.
Zij eischten regeling van den dag
zoo ver, dat onze bond zich bijna
tegen liet geheele ontwerp-Tahna
arbeid tegelijkertijd. Dat ging zelfs
had verklaard.
Een belangrijke opmerking maakte
do heer Mol over het amendement-
Borgesius c. s.
Als concessie aan het gTOot-bedrijf
wil namelijk een deel der Liberale
Unie bepalen, dat nachtarbeid geoor
loofd zal zijn gedurende zes naclilei»
in drie weken.
De bedoeling is, dat dan met het
drie-ploegen-stckel zai gewerkt wor
den, namelijk zoo, dat elke ploeg om
de drie weken des nachts dienstdoe!.
Men begrijpt, dat hiermee de nacht
arbeid zou vastgelegd worden in da
wet.
Maar dit niet alleen was een be
zwaar van den heer Mol, maar wel
uit, dat dan een bakker élke week up
een ander uur zou eindigen, met an
dere woorden, dat zijn lijd om ie
slapen elke w^ek veranderde. Dit
zou een rampzalige toestand 111 liet
leven roepen, zeide de heer Mol. Ik
heb liet zelf aan den lij\e gevoeld,
wat dit beieekenL Een mansch is n:et
van elastiek, dat hij zijn waak- cu
slaaptijd maar telkens kan verzetten.
Wanneer ik de eene week 's morgens
om zeven uur thuis kwam. dan la
gen mijn kranten klaar en laid ^nijti
vrouw thee gezet, want u moet be
denken, dan )>egon mijn avond. Des
middags ging ik naar tied. Da: gn.g
goed. Maar de volgende week had "k
een anderen werktijd en de derde
week weer een anderen. Zoo ver
sprongen de werktijden telkens. Wat
gebeurde er nu Des Maandags en
Dinsdags kreeg ik slaap op den tijd,
da: k de vorige week naar bed ging.
In 't eind van de week eindelijk was
mijn lichaam aan den nieuwen toe
stand gewend, maar des Maandags
begon het weer opnieuw. Daar is
geen lichaam tegen bestand.
Ook de zalmvisschers, die op a-r-
springende tijden moeten visschen,
weten het, wat dit zeggen wil.
Neen, zei de hoer .Mol met na
druk, ik ben altijd een verwoed
voorstander geweest van de afschaf
fing van den nachtarbeid, maar als-
ik kiezen moest tusschen het stelsel-
Borgesius en nachtarbeid, cl a n
koos ik nachtarbeid. 1 let
zon oen groote ramp zijn, nis liet
amendement-Borgesius er door
kwam.
Of nu werkelijk het grootbedritt
veel schade zou lijden door afschaf
fing van den nachtarbeid
Neen, zei de heer Mol beslist en
vulde dit aan Ik heb ecu bewijs
voor die meening. De broodfabriek
„De Hoop", die met een vijftig m m
werkte, en dus een groot-bedrijf kan
genoemd worden, heeft hier 3 1/2
jaar met dagarbeid alleen gewerkt
Er is in al die jaren geen minder
dhidend uitgekeerd.
Waarom is de nachtarbeid dan weer
ingevoerd? vroeg 'k. Omdat, was 'i
antwoord, en deel van de aar,del,
houders er niet over tc vreden was,
dat de fabriek gedurende den nacht
renteloos lag.
Om -4 uur kwamen de deegniakcrS
en ovenisten op, om G uur de kleine
ploeg bankmannen, (bakkers) om t
dan reeds gerezen deeg te behandelen
en om 7 uur de groote ploeg voor de
rest van het deeg.
Tusschen één en 5 uur werd da:, het
laatste brood opgeleverd.
Later zijn die tijden een uur ver
vroegd, omdat 'k moet het tot m'n
spijt erkennen, zei de heer Mol hel
personeel niet meer zoo'n ijver toonde
als eerst
Zou dat ook niet geval kunnen
zijn, bij de wettelijke afschaffing van
den nachtarbeid? vroeg 'k m'n vertol-
Ier. De heer Mol meende, dat dan de
nadoelen daarvan niet meer voelbaar
zullen zijn, daar andere bedrijven, in
dit ojizicht niet kunnen concurreren
door vroeger te beginnen.
Bovendien wees de lieer Mol ei .>p,
dat do afschaffing van den nachtar
beid vele voordceleu aan het groot-be
drijf verschaft. Daar is in de eerste
plaats de besparing van kunstlicht
en in de tweede plaats zullen minder
materialen worden vermorst. Door de
schaduwen in de bakkerij gaat een
belangrijke hoeveelheid fijne olie
(voor het smeren der vormen) en meel
verloren, ook door slaperigheid van
het personeel.
Dit verlies vormt volgens mijn zegs
man, inderdaad een belangrijke post.'
Naar aanleiding van oen opium k-ng
van den heer Mol.uioet 'k hier even op
wijzen, dat ook de alleen-
werkende patroons geen
nachtarbeid mogen ver
licht en, dan als bij uitzondering
door den Ëakkersraad toegestaan. IQ
het ontwerp van Dr. Kuyper was dei.
alleen-werkende bakker vrij, omdat
die minister het zg. „hulsinansrccht"
wilde eerbiedigen. Maar dit zou »n -Je
praktijk tot schromelijke onbillijkheid
hebben geleid.
Wat nu het aanvangsuur in de bak
kerij betrof, zou de heer Mol dit lie
ver op 6 uur gesteld zien, dan op 5
uur, zooals de Regeering wil.
Hij vreest nl. dat het groot bedrijf
toch nog trachten zal door allerlei
hulpmiddelen een gedeelte versch
brood des morgens te kunnen leveren.
En dan kan het brood niet goed wor
den. Wel zou dat gaan, wanneer wij
de Engelsche ijsdeegen hier ingevoerd
konden krijgen. Het deeg wordt er
