de in 1903 ingestelde Commissie voor
de samenwerking tusschen de zee- en
de landmacht, als liberaal minister
en als clericaal minister. Spreker
weet niet of de heer Wentholt eens
ju <le gelegenheid zal zijn, om weer
liberaal te worden. Misschien komt
hij dan ook weer lot een andere mee
ding.
De heer Lohman sprak er over, dat
bet zaak is, zoo gauw mogelijk een
rd slot op de deur te maken, maar
heer Van der Zwaag zeide to
recht, dat geen arbeider er aan denkt
één vierde van zijn inkomsten te be
steden aan zijn deurslot.
Wal de forten in 't Zuiden aan
gaat. wees Mr. Van Engen er op, dat
men vroeger bij Ellewoutsdijk op
Zuid-Beveland en bij Breskens in
Zeeuwsch-Vlaanderen forten had.
.Nu willen de Regeering en de chefs
van leger en vloot slechts één fort,
de Raad van Delensie wil er twee en
spreker geen een, hoewel spreker
meent, dat Nederland er wel forten
houwen kan, en daarvoor niet de toe
stemming noodig heeft van Roland
de Mures of andere schrijvers, die iu
*t buitenland tegen den fortenbouw
optreden.
Zijn nu die 25 millioen
voor fortenbouw gewet
tigd?
Spreker meent, op grond van de
defensie-paragraaf van de Vrijz.-De-
mokraleu neen De Vrija-Dcmokra-
ten zijn tegen doode weermiddelen en
voor algemeenen dienstplicht. Wat
beteekent het of men bij Vlissingen
een fort bouwt Niet, dat de Engel-
schen niet op Walcheren kunnen lan
den. Want bouwt men te Vlissingen
oen fort, dan landt de vijand bij Dom
burg. En, merkt spr. op, bijna alle
landingen gelukken. Men moet niet,
als nu hel geval is, de landsverdedi
ging overlaten aan een derde der
mannelijke ingezeteoen, terwijl twee
derden thuis zitten pijpjes te rooken.
De algemeeue dienstplicht moet er
komen. Titans is de geest in het leger
Slecht en 't is er niet beter op gewor
den, nadat do heer Sabron het twee-
pi oegenstelsel invoerde.
Spreker zet nu uiteeu, dat ons le
ger niet tegen de taak opgewassen is.
om ons land te verdedigen. We heb
ben 10,01)0 man in -10 garnizoenen.
Voor de Oostgrens zijn slechts 3000
man beschikbaar, om de grens te dek
ken. Wanneer het garnizoen te Nij
megen nu stelling neemt te Zevenaar
of Lobit, rukt do Duitsche cavalerie
over Aalteu naar Zutfen.
Daarom zou 't wenschelijk zijn de
grens te verdeelen in z.g. grensdistric
ten, waaruit alle weerbare mannen
dadelijk oprukken kunnen.
Zoo moet het ook bij de zeekust
gaan. Alleen uit Haarlem zouden dan
onmiddellijk duizenden mannen de
kust kunnen dekken.
Zooals de toestand nu is, is 't bet
bes-te, om te doen als de heer Duys in
de Kamer zei dat men boerdjes aan de
kust moet zetten met het opschrift
„Verboden toegang ingevolge art.
401 Wetb. van Strafr."
Spreker concludeert., dat liet niet
aangaat ons gsefld langer weg te smij
ten in boton en onder dood materiaal
Thans besprak Mr. Van Engen de
vraag, of het. wenschelijk is
13J milïloen to bestedon v-oor de
Vloot
Ook die wenschelijkhed ontkende
spieker.
üij de bespreking van diit punt
In den breedf beetreed Mr. Van En-
gen de legende, door de Sociaal-Demo-
k raten uitgedacht, dat
de Vrijzinnig-Demokrateu onder het
vorige Kabinet
wel gezind waren, om 8ü millioen voor
een dergelijk doel, al* nu beoogd
wordt, uit te geven, doch nu
verzet komen tegen een uitgaaf
van 46 millioen. De heer Duys
vertelde dat eerst en Mr. Troel
stra nam het over. Spreker zette uit
een, dat de zaak zoo was, dat dit Ka
binet behalve de gewone uitgaven
nog 46 1/2 millioen wil uitgeven, ter
wijl de vorige Regeering alleen de
3,6 millioen wilde uitgeven, als oen
onderdeel van een plan van 86 mil-
liocu, dot over 25 jaren liep.
De heer De Waal Malefijt ver
klaarde dan ook, dat de toenmalige
Minister van Marine te weinig sche
pen vroeg en de heer Hugenhollz
heeft het zelf geconstateerd, dal de
Vrijzinnig-Demokrateu in 1907 dien
Minister hebben gedèsavoueerd, door
tegen ie stemmen. Hoe kan Mr. Troel
stra den Vrijz.-Demokraten dan be
schuldigen in een maskeradepakje
rond te loopen
Thans voert sprekers partij dus een
jivere oppositie, daar men geen geld
wil voor de kustvorsterkingen en
schepen, doch de levende weermidde
len wil verbeteren door invoering van
ui volksleger.
GEDACHTEN WISSELING.
Van de -tegenheid tot debat werd
door een vijftal sprekers gebruik ge
maakt.
De heeren Noveras en Adams be
schouwden de rede van Mr. Van En-
gen van een anarchistisch standpunt.
De heer Noveras was van oordeol.
dat de heer Van Engen daarom
geen geld wilde geven voor de kust
verdediging, omdat de schatkist
„meer dan leeg was", gelijk hij hud
gezegd, was er wel geld, dan zou hij
dus ook geld daarvoor willen geven.
Spreker meende, dat de verdediging
door middel van grensdistricten niet
zou baten, noch aan de land-, noch
aan do zeezijde, daar wij tegen de
overmacht niets kunnen uitvoeren,
De Marine achtte de lieer Van Engen
noodig voor Indië, dat men echter,
volgens dezen debater niet zal kun
nen verdedigen. De Marine is z. i.
dan ook noodig, om opstonden te
dempen, wanneer de inlanders in ver
zet komen, als de Europeaan hun
duo wreedheden tot opstaan tergt.
De heer Ada m s merkte op, dat
Mr. Van Engen, als officier, op een
militaristisch standpunt stond en
daarom niet zoo tegen de groot© uit
gaven voor leger en vloot was. Ook
spr. achtte ons leger niet bestand te
gen een buitenlandschen vijand en
stelde de leuze „Geen man en geen
cent", omdat z. i. het militarisme is
barhaarsch, misdadig en onzedelijk.
De Sociaal-üemokraten iiebben daar
om ook een leger noodig, wijl zij
de opkomende vrijheids-ideeën In
hun 80cialistischen staat smoren zul
len. Daarom kunnen alleen anarchis
ten zuiver anti-militarist zijn. Deze
debater beschuldigde er deze „Fari-
seesche Regeoriug" van, tot drie ma
len toe den dienstweigeraar De Ko
ning tot 1 jaar gevangenisstraf te bob
ben veroordeeld, maar de anarchis
ten vonden liet „lier en frank", zeido
de heer Adams, dat De Koning dit
durft te doen, „dat hij niet wil wor
den een broedermoordenaar, dat hij
weigert te worden een beroepsmoor
denaar". De arbeiders gaan echter
merkte Mr. v. Engen op, dat meat on- inzien, dat het leger een instrument
der dit wetsvoorstel mist de namenzal kunnen zijn in de toekomst om
van do Ministers ran Buiten]. Za- vormen vim gezag omver te w -
ken, Landbouw en Koloniën. Die van
den heer De Mare es van Swtnderen
mocht niet. ontbreken, omdat hij die
verdediging van het internationaal-
Sociaai-Demokraten en
Vrijzinni g-D emokraten.
De heeren Joosten en Nagtzaam
>nrechterlijk standpunt inzake j j)egpra(ien sprekers redevoering van
den fortenbouw aan de Schelde opcen sociaal-demokratisch standpunt,
zich moet nemen; die van den heer' De heer Joosten betoogde, dat
TnJma, moest er onder staan, omdatde Vrijz.-Demokraten in 1ÖU5 meo
de vraag rijst of een dergelijke uit- hadden samengesteld het Propagan
da! voor de kuefverdedieine mocreJ d0boe"k v00r de Verkiezingen. Daarin
gaai voor ae Kustveraeoiemg moge- sluud Bezuiniging op de militaire
liik is, in verhand met de voorberei- uitgaven. Toch wilden zij de 86 mil
lioen uitgaven voteeren voor eenzelf
ding vm de «erint© wetten; de handi-
tftekening van den heer De Waal
V ^nt mocht ook niet gemist wor
den, met t oog op de Koloniën. Onze
kleine schepen zijn immers niet op
gewassen tegen de vloot van Enge
land. In Indië zijn echter de oorlog
schepen noodig. Daarom is het noo
dig de Indische vloot te verst erken,
maar het baat niets, als men hier
kleine schoepjes gaat maken. Met
die kleine scheepjes gaat het alsof
men een diner geeft en alleen 't des
sert opdient, terwijl men het eigen
lijke menu achterwege laat.
Dus ook de uitgaaf van 13^ mil-1
linen voor den houw van notedopjes
is niet. wenschelijk.
Van Oorlog naar Marine.
Dan besprak de heer Van Engen
de overbrenging der Kustverdediging
naar Marine. De zeelieden, die wat
op leeftijd komen, zoeken gaarne
betrekking aan wal. Maar daaraan
mag men het landsbelang niet op
offeren. Men verdedigt de overbren
ging van de Kustverdediging, door
de bewering, dat de leger-officieren
geen verstand hebben van de ma
noeuvres der aanvallende vloot Spr.
acht dit niet voldoende om de over
brenging ie wettigen. Want, maken
wij om» volk zooveel mogaiyk weer
baar, dan zijn do mensen en uit de ten
districten de&kundig genoeg.
Ook uit een oogpunt van samen-
Werking achtte Mr. Van Engen het
niet wenschelijk, dat er toestanden
geschapen worden, als dit Wetsont
werp wil in de forten „Kijkduin" en
„Erfprins' .waarvan de landfrapten
«oor het leger en de zeefronten der
•tellingen door Marine zullen wor
den verdedigd. De officier, die toeval
lig de oudste is, wordt dan bevelheb
ber van de stelling. In dit verband
noemde spreker het artikel van Gene
raal Van Erinel Scherer in den „Tijd
spiegel", die de overbrenging van de
kustverdediging vooral bestrijdt we-
Sens het gevaar, dat ontstaan tal
oor aerals van eenheid.
de doel, als nu de 46 1/2 millioen ge
vraagd worden.
Spreker zegt daarom, dat de Vrij-
ziunig-Demokraten thans zijn legen
dit Regeeringsvoorstel, om geen ande
re reden, dan dat zij geen deel uitma
ken van de Regeering. En wanneer
de Vrijzinnig-Demokraten erkennen,
dat het geld van de doode weermidde
len weggegooid is, dan mogen zij ook
thans geen geld meer voor leger en
vloot uitgeven. Want, als 46 1/2 mil
lioen te veel is voor een goed deurslot,
dan is 50 millioen elk jaar ook te
duur.
Overigens versterkte de heer Joos
ten de meededeelingen van den heer
Van Engen nog door er op te wijzen,
dat w-ij bij mobilisatie slechts 1900
man kunnen stellen tegen 80.000
Duitsche soldaten. Ook hieruit maak
te de debater het op, dat de Vrijz.-
Demokraten „geen man en geen cent"
moeten toestaan, maar men wist
nooit, wat de Vrijz.-Demokraten zou
den doen. Nu eens stemden zij vóór,
dan weer tegen de Oorlogsbegrooting.
Bij de stemming, die Minister Van
Rappard ten val bracht, stemden vier
Vrijz.-Demokraten vóór en vier tegen.
Dus stemden zij geheel tegen elkAar.
De lieer Nagtzaam meende, dal
men niet aannemen kon, dat de vloot
Indië wel zou kunnen verdedigen te
gen een overmachtige Japansche of
Britse he vloot, als men aannam
zooals Mr. Van Engen deed dat
onze vloot Nederland niet kan ver
dedigen. Daar men tegenwoordig
een ethische politiek in Indië volgt,
bevreemdde liet «preker, dat de spre
ker van den avond een Hollandsclie
vloot en een dito leger in Indié wilde
hebben, omdat mem daar de Euro
peanen óók d© belangen van Ne
derland uit het oog zou verliezen.
De debater oordeelde daarom, dat
het doel van de vloot was, om den
inlander er onder te houden, «ooals
en vloot hier niet zijn tegen een
buitenlandschen vijand, die niet
komen zal, maar tegen den binnen-
bmdschen vijandde opkomende ar
beidersbeweging.
Een verdediger van het
Wetsontwerp aan het
w o o rd.
De lieer Schouten, naar we mee-
nen, een officier bij de Marine, ver
dodigde in het kort het ingediend
wetsontwerp uit eeu militair oog
punt.
De forten zijn z.i. wel van voel be
lang. daar dio gebouwd worden op
de plaatsen, waar men materieel zou
kunnen ontschepen. Wel kan de in
fanterie eklers landen, maar dat
baat niets, wanneer zij geen goede
losplaats heeft, om artillerie-mate
riaal tc ontschepen.
Zonder artillerie kan de vijande
lijke infanterie niet op tegen de door
artillerie gedekte- verdediger. Eu
alken bij de forten kan men dat ma
terieel ontschepen.
Deze spreker bestreed het, dat Mr.
Van Engen do Maritieme taak aan
de Nederlandsche kust wil overlaten
aan de tusschen Nederland en Indië
af- on aanvarende oorlogsschepen.
Dat was z.i. een veel te wankele ba
sis. om daarop een defensie-plan te
bouwen.
Wegens de ondiepe wateren, wilde
do heer Schouten ook geen groote
schepen, maar onderzeebooten en tor-
pedobooten.
Mr. Van Engen besprak eerst 'i
standpunt der anarchisten. Dezen
mangelt hot aan een juist begrip dor
vrijheid. Als zij wat beter nadenken,
dan gaan zij, wat leger en vloot be
lieft. denzelfde nktui uit als de so
ciaal- en vrijzumig-demokraten.
Zij verstaan onder vrijheid „baude-
loosheid" en willen olie gezag weg
hebben. Zij gaan du6 terug tot den
tijd nog vóór de Batavieren. Zij zijn
dus wel de grootste reaclionnairen.
Hun denkbeeld van vrijheid kan in
praktijk gebracht worden door
iemand, die alleen op een onbewoond
eiland leeft, maar zoodra men met
andere menschen samen loeft, heeft
men ook de vrijheid van die andoren
wbiedigen, m.a.w. men heeft dan
de rechten van die personen te ont-
en zelf verplichtingen na te ko
men. De anarchisten staan nog op
een idealistisch standpunt.
Zij zcJf zullen oen leger noodig
hebben, want overal moet gezag zijn.
Als in een anarchistische vergade
ring 25 personen niet voldoen willen
aan den wenech van 75, wat dan?
Uit sprekers ervaring kon spreker
meedeelen. dat hel in 't leger nu niot
zoo erg was, als er dooi- anarchisti
sche debaters was gezegd.
Er wordt tegenwoordig liet. een-en-
ander gedaan aan de lichamelijke
opvoeding in de kazerne, waaraan
de miliciens ook wel iets hebben in
hun later leven. Vele onontbolsterde
miliciens verlaten den dienst ais flin
ke kerels. En al het geld is ook niet
weggegooid, daar velen door de mi
litaire uitgaven een bestaan hebben.
Spreker gaf echter toe, dat dit alles
nog geen reden was, om alles zoo
maar te houden.
De eocia al-demokrater» beantwoor
dende, zeide Mr. Van Engen, dat do
heer Joosten zich vergist had. liet
geval-Van Rappard was hier foutief
aangehaald, daar hat hier ging over
liet gebeurde met minister Cohen
Stuart. Wat bewijst mu, dat de Vrijz.
democraten onderling wel verschillen
bij de stemmingen. De lieer Duys
heeft becijferd, dot zij in éón jaar bij
27 stemmingen het onderling oneens
waren. Maai- de sociaaJ-deinokraten
stemden, alleen in de drie niaaiv den
dat de Drankwet werd behandeld 9
maal zoo, dat zij niot eensluidend
stemden. Vermenigvuldigd met 4,
maakt dit 36 maal in een jaar. Maar
wat bewijst dit toch? Wat nu het ge-
val-Van Rappard betreft, dat de héfr
Joosten verkeerd aanhaalde, daarbij
stemden vier vrijz.-demokraten vóór,
omdat zij hot Kabi net-De Meester wil
den redden. Dat is niet gelukt, maar
vraagt spreker, wat is men nu voor
uitgegaan, nu De Meester vervangen
is door Heemskerk? Eu om to voor
komen, wat toch geschied is, hebben
de vlei partij-genooten vóór gestemd.
Dal de Vrijzinnig-democraten, die
voor een volksleger zijn, nog geld
toeetauu, voor dit leger-syateem,
komt omdat men niet van iegerorga-
nisatie kan veranderen, als vun een
bond. Zelf6 al kregen nu de soeiaal-
damokr. do meerderlieid, dan zou er
nog een monschenioeftijd verloopen,
oor zij het Volksleger konden invoe
ren. Want men moet dan beginnen
met den leerlingen der fcoholeu een
goede lichamelijke opvoeding te ge
ven on eon onder-voeding, als thans
veel t gevat ia, te voorkomen.
Dit heeft men nog niet. De
sociaal-demokratcn die op 't oogeai-
blik tegen allo militaire uitgaven
stemmen, doen net hetzelfde als do
anarchisten, terwijl zij toch den
plicht erkennen, om liet vaderland te
verdedigen.
Schaper wekt zijn geestverwanten
3, om meo naar de grens te trek
ken...
De heer Joosten interrompeert:
Schaper is de partij niet.
Neen. zei de heer Van Engen. maar
Bcbel zelf heeft gezegd, dat het plicht
van elk weerbaar man was, om de
grenzen te verdedigen.
De Rijkskanselier hoeft toen opge
merkt, dat hij het in dit opzicht eens
eindelijk met Be bel eens was.
En als Bebel dat nu zegt, dan zal
meneer- Joosten toch niet zoggen
„Ik, Joosten wil dit anders".
Spr. meent, dut met een plaatselijk
verdediging-systeem door grensdis
tricten veel te doen is. En men moet
niet vergoten, dat een schending der
neutraliteit minder spoedig zal ge
schieden, als Duitscliland weet, dat
het een weerbaar volk aan de gren-
>n vind!
Den heer Nagtzaam wijst spr. er
op, dat onze vloot in Indië in zoo veel
gunstiger conditie ie, dan een aan
vallende vloot, omdat de onze er
thuis is en dus havens, munitie, ko
lou en leeftocht viudt op elk eiland.
De invallende vloot moet telken© tot
haar operatie-basis terugkee-ren, om
nieuwe voorraden in te nemen. De
echter voldoende voor den vlagge-
dienst. om Prins Hendrik naai- Scan
dinavië te brengen, of een deurwaar-
dersexploit over te brengen naar Ve
nezuela. Twee schepen zijn er altijd)
in dc HuMondschc wateren. Zij kun
nen dienst doen bij Vlissingen en
Den Helder. Groote schepen heeft
men dus niet. noodig en de kleine,Prinses in een open victoria stap-
die de heer Schouten aanbeveelt doen voets naar het paleis-perron, luide
zoo weinig tegen de groote schepen, j toegejuicht, door het talrijk publiek,
vfvr i l Onder het afrijden liet de Vorstin
Mr. M. SKn^nUwg sk.ot tour- I pri„sesje „J, hel r0M1
op met een woord van dank de ver- Qjgte met een zakdoekje toewuiven,
gadering en sprak de hoop uit, dat Freule Van der Poll, hofdame der
de Kamer de Kuetverdedigings-wet Prinses, van een ziekte nog niet ge
niet zal aannemen.
Do bijeenkomst was slecht bezocht,
3or ruim 100 i>eTsonen nl.
rampzalige tocht van Rosjestven ski's'vermeld. Die vermelding voreiseht
eskader uit de Oostzee naar de Ja- aanvulling met de mededeeling, dat
pansoko wateren wijst op de mooi&- Minister vrijwel ge,ec<l is met
tij kt, eden in dit oprtcW. Daarom m bSTétwistS "Sim-
epr. dat onze vloot in Indië hartige critiek op Minister Veegenste
hebben geoefend en weigerde zich uit
te laten over een tijdelijke voorzie
ning voor thans reeds 70-jarigen (bij
de ouderduinsverzekering) of over
vrijstelling van lage loonen van pre
miebetaling.
De rest van 's Ministers rede was
verweer tegen critiek of anti-crltlek.
De heeren Nolens en Schaper kwa
men er tegen op, dat aan de Commis
sie van Voorbereiding voor de Ziek
teverzekering schuld werd geweten
van de vertraging der behandeling.
meent
„ebenbtirtig" is aan de aanvallende
sterkere vloot.
Ten slotte beantwoordde Mr. Van
Engen den heer Schouten, dien hij
den eendgen eigenlijken debater van
don avond noemde. Spr. achtte diens
betoog niet gelukkig. Generaal Staal
heeft erkend, dat men de versterkin-
Den Helder had, omdat
pantserschepeai hebben. Hadden wij
die niet, dan hadden wij dus
geen forten noodig. We moesten De heer Scliayer toornde voornamelijk
dus nu weer 11 millioen geven, om- tegen den driestarschrijver in „De
dat wij die pantserscheDOn bezitten. I Standaard die dc instelling der
Voorts heeft d>-z© generaal geschro- Commissie' als obstructie deed voor-
dal d» vijand ondanks het fort en meende, dat die man;"
,o IJmuiden elder., tech de Lit Sl
enz. kan afsluiten Spreker acht Kamer moest zeggen, waar men zich
daarom die forten onnoodig en verdedigen kon.
meent, dat men het op de Scheld©! Personeel en organisatie van de
wel met. batterijen af kan j Rijksverzekeringsbank worden dnor
Mr. Van Engen b-tooate wnfcr meerdere lede, besproken en fecrili-
rio» mie n»nm.«i „i„ f i .';seerd. Te veel gccntisocrd, vond de
dat als eenmaal infantftne Is gdarni. j jUnislcr. het I,ij,onder verdedigde
i\j zulk© posities kan innemen dat deze een ingesteld vak-examen en be-
ï!rfiUerie-ï».-iieriaa1 gelost kan wor-'streed hij, dat dc bouw van de Bank
den, c«k elders dan bij de forten. j t© duur en te weelderig zou zijn.
De oorlogsschepen uil Indië meende' afdoening van do Laudbouwbe-
ter, ..lot „.iodic'te zij,, voer de g^i gwottht snppleloire begrop.
'Crdediginsr. Hij vond die schepen
ting behandeld voor uitbreiding
het Staatsmijn-veld in Limburg.
De stemming werd aangehouden
tot heden na de pauze.
Heden 101/2 uur: Justitie.
DE KONINGIN EN 'T PRINSESJE
NAAR DEN HAAG.
De Koninklijke trein vertrok giste
ren te 10 u. 36 van Het Loo naar dc
residentie. De Koningin reed met de
DE STUDENTENSTAKING TE
UTRECHT.
Om uan do veie en voJorloi grieven
aan de opjmrJieorschappij van den
heer Grevore on aan don gecontrali-
seerdeu invloed een «Inde tc maken,
gaf oen deskundig© aan 't Hbld. ala
middel aan, het scheppen to Amster
dam van con golegenlieid voor of
ficieel© practische opleiding tot tand-
urts met gelegenheid tot het afleggen
ook van het proctiscli examen. Daar-
neo zouden z.i. de belangen van do
Nederlandse Lie Tandheelkunde ge
baat worden.
ENGELAND EN NEDERLAND.
De „Times" bevat een hoofdartikel
over Engeland en Nederland in ver
band met 's konings voorgenomen be
zoek aun N'cdorland.
liet blad w ijst er op, dut de betrek
kingen tusschen beide landen vriend
schappelijk zijn en dat de verlichte
staatkunde, door Engeland in Zuid-
Afrika gevolgd, edelmoedige waardee
ring heeft gevonden in Nederland.
De „Times" wijst verder op liet be
lang van deze vriendschappelijke be
trekkingen .omdat de volkomen onaf
hankelijkheid der kleinere Europee-
sche staten hoofdvoorwaarde is voor
de stabiliteit van het Europocsche
evenwicht. De positie van Nederland
is \oor Engeland van groot belang.
Ook is Nederland een wereldmacht
door zijn overzeeschc bezittingen.
De „Times" bespreekt ten slotte de
«luaóstics betreffende de versterking
van Vlissingen en dc Rijntollen en
eindigt met de verklaring, dat Brit-
scbe belangen en Britsche tradities in
gelijke mate betrokken zijn bij de wei-
vuurt en de onafhankelijkheid vaa
Beigie en Nederland.
Uit de
(Vervolg).
VAN EEN GOUDSTUKJE.
Drie Purmerenders, kameraden,
gingen op den 17den October het
was in den kennis tijd uit, en wa
ren weldra wat boven hun theewater.
Op de Westergracht ging I. zijn geld
tellen, maar daar hij de macht over
zijn vingers bijkans verloren had, liet
hij dat aldra uit de handen vallen.
De twee anderen bereidwillig
hielpen hom het gevallen geld opra
pen, en de thans beklaagde Nic. R.
vond een gouden tientje, dat hij
deed voorkomen een 2 1 ƒ2-centstuk te
zijn. J. K., de andere kameraad, die
alleen getuige was, maar eigenlijk
ook In het zondaarsbankje thuis
hoorde, ging het later wisselen, we
tend, dat het geld van J. was, kreeg
er vier gulden van, terwijl de rest in
R.'s zak verdween.
Beklaagde bekende hij was door
het gezicht van het „-gouwe Willem-
pie" verleid.
De eiscli luidde twee maanden ge
vangenisstraf.
IJZER-VISSCHEN.
In de Amsterdamsche Vaart wordt
niet steeds op visch, maar ook wel
op ijzer jacht gemaakt. Dat ijzer be
staat voornamelijk uit moeren, ge
broken bouten, enz,, die door de werk
lieden von de H. IJ. S. M. weggewor
pen worden. Het opvisschen van die
voorwerpen wordt wel toegelaten
ook, omdat ze voor de Maatschappij
geen waarde meer hebben.
Maar goen ijzerwerk mag van den
wal gebaald worden. En daarvan
werden beschuldigd de Haarlemmers
It. A. de V. en P. v. d. P., die zich
op den 24eten October mot de ijzer-
visscherij onledig geliouden hebben.
Beklaagden ontkenden, op den wol
eweest te zijn, maar in liet roei
bootje, waarmee zij uitgingen, wer
den ijzeren staven van 6 Meter lengte
gevonden, en die kan men niev in het
water, maar wel op den wal vinden.
Een getuige heeft ook een der twee
op den oever zien staan. Verschillen
de andere aanwezigen deden Mr.
Hover tot d© conclusie komen, dat 1
geen ten laste gelegd is, ook is be
wezen. De eisch tegen De V. was drie
maanden gevangenisstraf en tegen
Van den P. die niet het initiatief
tut den diefstal nam werd drie
weken gecischt.
Twee werklieden van de H. IJ. 8.
werd geen getuigengeld uitbe
taald, en de Maatschappij betaalt
evenmin de verzuimde uren door.
Een schadepostje
Binnenland
TWEEDE KAMER.
Daar gaat tegenwoordig geen dag
voorbij of de Kamer heeft haar
baaltje-
Dat van gisteren hebben we reeds
gemeld. Het ontstond eigenlijk door
een misverstand. Het antwoord des
ministers werd onderbroken, bij her
haling, door den heer Duys. Minister
Talma, die zelf de gewoonte heeft
van te interrumpeeren en het vaak
doet, word minder nerveus daardooi*
dan wel door de omstandigheid, dat
stilte ontbrak, iets wat hij niet velen
kan. Toen nu te midden van het ru
moer de heer Duys interrumpeerde,
riep de Minister „maar houdt dan
toch uw mond 1 En laat mij toch uit-
6j>reken I" Waarop de Voorzitter ha
merde en zeide dat er zóó geen eind
aan kwam.
De Minister, die juist zijn perora
tie begon, verklaarde to6n z. i. het
debat te hebben beantwoord en ging
zitten in zijn wiek geschoten.
En ofschoon de Voorzitter opmerk
te, dat hij den Minister niet bedoeld
had en enkel het oog had op de in
terrupties, beantwoordde de Minister
zijn aanbod om het woord te herne
men met een boos dank u
Later «venwel, toen bleek, dat hij
enkele opmerkingen onbeantwoord
had gelaten, nam hij nog even het
woord.
Van de feitelijke mededeelingen des
Ministers hebben wi> reeds enkele
heel hersteld, was per draagstoel naar
den trein gebracht.
Dc Koningin is te kwart voor één
uur met het Prinsesje in do Residen
tie aangekomen. Hare Majesteit. Het
liet Prinsesje aan Haar lnind nunr
den Konïngssalon loopen.
T Prinsesje was gekleed iu een her
melijn costuuui met een pierrette-
mutsje op het hoofd.
De burgemeester en do luitenant-
generaal, gouverneur der Residentie
begroetten H. M. bij aankomst. II. M.
ging wederom met het Prinsesje aun
de hand naar het rijtuig.
Onder de hoera's der toeschouwers,
die met hoeden en zakdoeken wuif
den ,reed H. M. met Juliana aan I-Iaar
zijde in een geopende landauer naar
het Paleis.
De binnenkomst had plaats onder
zonnig weder.
SPOORWEGONGELUK.
Nader wordt gemeld
Een goederentrein uit Aken, welke
te Simpel veld op een dood spoor reed,
slootte met. hevige kracht tegen hot
stootblok. Do locomotief viel om,
waardoor de machinist Penson dade
lijk gedood werd. De ongelukkige is
gehuwd en afkomstig uit Meorsson
bij Maastricht, Ook twee goederen
wagens ontspoorden. Het verkeer is
belemmerd, terwijl de materieele
6chade groot, is.
DE VERDUISTERINGEN TE
ELBURG.
De zaak betreffende den in arrest
gestelden ontvanger A. J. V., tc Ël-
burg, is nog steeds in onderzoek.
Voor den rechter van instructie wen
den de getuigen gehooid er schijnen
zich al meer en meer complicaties
voor te doen. De spaarbank zit nog
geregeld 'e avonds op het gemeente
huis, tot liet controleeren der boek
jes. Die inlagen, welke twee liand-
teekeningen dragen en niet, door V,
verantwoord zijn en die dooi' de
spaarbank waarschijnlijk zullen wor
den gehonoreerd, schijnen een totaal
te beloopen van pl.m. 16.000, terwijl
die. welke alleen door V. zijn getee-
kend en ten eigen bate gebruikt,
over een bedrag van pl.m. 12.000
loopen. Daarbij kornen de sommen,
welke V. persoonlijk ontving en voor
dc personen z.g. tegen 1 pCt. hooger
uitzette, buiten de spaarbank om, tot
een totaal van pl.m. 32.000.
C.Z- Ct.").
KOLONIAAL INSTITUUT.
Gelijk het comité van voorbereiding
der vereeniging „Koloniaal Insti
tuut" in zijn memorie heeft medege
deeld, hebben B. en W. van Amster
dam zich gaarne bereid verklaard te
bevorderen, dat van gemeentewege
bet terrein zal worden afgestaan,
waarop de inrichting gevestigd zal
worden.
In aansluiting hiermede kan de
„Tel." thans medcdeelen, dat er ern
stig over gedacht wordt, een deel dei-
Oude Oosterbegraafplaats, welke,
naai- men weet. met het Oosterpark
verbonden wordt, voor dit doel te be
stemmen. De bedoeling is, dat liet
gebouw dan zijn front zal hebben aan
de Marnixkade en zijn hoofdingang
ongeveer ter plaatse, waar zich thans
de hoofdingang van de Oude Ooster
begraafplaats bevindt.
DE PAPENDRECHTSCHE
PSYCHIATERS.
Het „Leidsch Dagblad" schrijft:
„Prof. Jelgersma machtigt ons uit
zijn naam tegen te spreken, dat hij
iets met het zonden van het pruspec
tue te maken heeft gehad ©n zijn
mededeskundigen daaraan natuurlijk
part noch deel hebben. Prof. Jelgers
ma schrijft het toe aan een mis
plaatste grap*1.
't Hbld. voegt daaraan toe:
Wij hebben slechts op te merken,
dat deze tegenspraak niete to beteo-
kenen heeft. Dal de president-com
missaris eener instelling zich niet
met het verzenden van prospectus
sen onledig pleegt te houden, is be
kend. En wat prof. Jelgersma vender
omtrent zijn mede-deskundigen zegt,
Is slechts de onderstelling van Z. H.
G. Niet uit Leiden, doch uit Arnhem,
waar het betrokken Sanatorium
vestigd is, zou ecu ontkennend© ver
klaring moeten komen. Tot du&vcrre
schijnt dc geneesheer-directeur daar
geen vrijheid te hebben gevon-
toe
den.
Rechtszaken
POGING TOT MOORD EN POGING
TOT ZWARE MISHANDELING.
In hooger beroep stond voor het
Anlstordamsche Gerechtshof terecht
de varensgezel G. van G., op 28 Sep
tember 11. door do rechtbank veroor
deeld tot twee jaar gevangenisstraf,
wegens poging tot moord op zijne
ontrouw geworden vrouw cn wegens
poging tot zware mishandeling op
zijn schoonzuster en zijn zwager in
hun woning aan de Oostenburger-
graoht to Amsterdam, op 25 Juli dezes
jaars.
Niet de veroordeelde, maar de of
ficier van justitie heeft tegen dit von-
liooger beroep aangeteekend,
daar Z. E. A. tien jaar gerequireerd
had.
Nadat hij het oerst verklaard had,
i drievoudige misdaad to hebben
gepleegd mot heL doel zijne vrouw te
vermoorden, had luj deze bekentenis
voor de rechtbank herroepen, zoo ook
thans voor hot Hof. Thans verklaar
de hij wol geschoten te hebben, muur
in blinde woede.
Tor terechtzitting was beklaagde
zeer ontroerd.
Do procureur-generaal meende, na
het getuigenverhoor, dat volkomen
bewezen is, dat, beklaagde gehandeld
heeft met opzet tot dooden, Tenslotte
requireerd© Z.E.Achtb. 4 jaar gevan
genisstraf, met aftrek van het voor
arrest.
Sport en Wedstrijden
HAARLEMSCHE VOETBALBOND.
Het gewijzigde wedstrijdprogram
ma voor Zondag a. s. luidt:
le Klasse
H. F. C. 3—V. V. H. 10 uur.
Heemstede—E. D. O. 2, 2 uur.
IJ. V. V.—Klein Haarlem 2 uur.
2e Klasse A.
Victrix—H. F. C. 4. 2 uur.
Klein Haarlem 2—Concordia 2 uur.
2e Klasse B.
Haarl. V. V. 2Pr. Juliana 10 uur.
3e Klasse A.
V. V. H. 2—H. F. C. 5. 1 3/4 uur.
Hollandia—Haarlem 5, 11 uur.
E. X>. O. 4S. V. V. 10 uur.
Victrix 2—Haarl. V. V. 3. 10 uur.
3e Klasse B.
Concordia 2—Bloemendaal 3. 10 u.
KI. Haarlem 3—II. F. C. 7, 10 uur.
II. F. C. 6—Pr. Juliana 2. 10 uur.
Haarlem 7—Haarlem 6, 10 uur.
Letteren en Kunst
MULTATULI-MUSEUM.
Men meldt ons uit Amsterdam
Op uitnoodlging van de commissie
voor do huldiging van Mullatuli's na
gedachtenis, die onlangs in het Ste
delijk Museum alhier een tentoonstel
ling drganiseerde van gedenkstukken
betreffende MultalulJ en waarin zit
ting hadden de heeren Mr. J. N. v.
Hall, voorzitter, R. C. Bakmiizen van
den Brink. Mr. C. Th. van Deventer,
J. G. Götze en Dr. F. Bastiaanse, had
gisteren in genoemd museum een ver
gadering plaats, waarin besloten werd
tot oprichting van een vereeniging,
welke de verzameling aangaande
Multatuli in blijvend beheer zal no
men (Multatuli-Museum).
Na afloop dezer bijeenkomst had de
opening van dit Multatuli-Museum
plaats.
Gemengd Nieuws
ROOVERS.
3gen gewapende romers overvie
len in Pragu, een voorstad van War
schau, den kassier van een Belgische
maatschappij, die met een klerk in
een huurrijtuig gezeten was, brach
ten den beiden mannen doode lijk©
wonden toe en ontkwamen met eed
buit van 5000 roebel.
SCHEEPSRAMP OP DE ENGEL-
SCHE KUST.
De stoomboot „Blackburn" met 60
maai bemanning en passagiers, waar
onder Duitsche en Russische land
verhuizers, ls, bij de kust van Nor
folk, In botsing gekomen met een
boot. waarop zich 7 passagiers be
vonden.
De stoomboot „Blackburn" is ge-
zonken. 18 Man van de equipage wer
den gered, de andere schepeling*
worden vermirt.
