Is Inrtjes-MnMiin
noemde net een heerlijk teelten, flat
nu de gomeénten komen tot gemeen
schappen jken arbeid.
Daarna gaf de heer Middelkoop
liet woord aan den heer TIHEL.
Deze zotte de aanleiding tot deze
bespreking uiteen, nl het plan
•vier gemeenten om een Gemeenschap
pelijke waterleiding te stichten.
Dit plan is niet uit de lucht komen
vallen, het is de sluitsteen geworden
op de voor-geschiedenis van
zaak, een soort van waterleiding-oor
log tusschen Haarlem en Bloemen-
daal. Er is eon leant In deze zaak
tegen Haarlem gekeerd. Er klinkt
geen kreet „Kehnemerland vereeinigt
u!", maar een kreet „Los van Haar
lem!"
Dit heeft spreker getroffen, dat de
vier gemeenten Bloemendaal, Velson,
Schoten, Bennebroek zich hebben ge
combineerd tegen Haarlem. Msr. Tihiel
betreurt dit en acht het zaak van alle
betrokkenen, in de eerste plaats Haar
lem zelf, om deze aangelegenheid na
der te bezien.
Een oer-IIaarlemmer kan zich op 't
standpunt plaatsen, dat wij een wa
terleiding hebben en met onze water
leiding geen nood hébben. Wel heeft
men veel kwaad van de Haarlemsche
waterleiding verteld. Daarop zal spre
ker straks terug komen.
Maar Haarlem heeft geen nood, dus
kan men redeneeren: „Wat gaat het
ons aan, wat men in de nabnrige ge
meenten doet.'
Maar Haarlem Is geen eenheid op
zich zelf, los van zijn buren. Wij zit
ten aan de omliggende gemeénten
vast.
Daarom la het belang van de om
liggende gemeenten ook het belang
van Haarlem. Deze laatste
is geen eenheid, herhaalt spreker,
doch een deel van een economische
eenheid. De grenspaal op den Zijl-
weg, moge de grens aanwijzen, waar
de Haarlemsche verordeningen ophou
den, niet wijst zij aan de economische
grens. Die ligt veel verder, verder
dan de bij de voorgenomen annexatie
voorgestelde grens, zij omvat geheel
Kehnemerland.
Niet alleen bestaat er een economi
sche samenliang tusschen onze Ge
meente en de nabuirige dorpen, ook
behoort er te bestaan een samenhang
van bestuur.
Er is geen onderdeel van Gemee'n-
tezorg, dat ec-n der gemeenten afzon
derlijk voldoende kan behartigen.
üijv. de verkeersmiddelen. Deze
vergemakkelijken den samenhang
door vervoer van personen en goede
ren. Spr. wijst op de tramverbindin
gen. Haarlem heeft in dit opzicht vol
doende verbindingsmiddelen. Maar
deze verbindingen zijn tot stand ge
komen zonder samenwerking der ge-
meenten. Mr. Thiel vestigt hier de
aandacht op het niet doorloope'n van
de nieuwe electrische tramlijnen naar
het noorden en zuiden.
Aan de grens zal éêff meter gaping
blijven. Die meter gaping is voor
spreker een symbool voor het ontbre
ken van de samenwerking der ge-
meeuten. Die gaping is ook een pas
kwil. Spr. wil daarmee niemand cri-
tiseoren. Hij zelf heeft voor die pa
ping gestérad en zou er morgen aan
den dag weer voor stemmen, omdat
het niet anders kan. Want de Hol-
landsehe Spoor geeft o'ns niet, wat
wij noodig hebben. Zij, heeft geen oo-
genbli kgedacht om ons te helpen aan
't geen, waaraan wij behoefte hebben,
een z.g. Vorortsverkehr, een verbin
ding tusschen het centrum Haarlem
B'n de omgeving.
De Hollandeche Spoor wil aanleg
gen ecu electrische spoor van Rotter
dam over Haarlem naar Alkmaar
rmgsdiensi op levensmiddelen en zegt
dat de Bloemendaalsche Gezond
heidscommissie meewerkt, om veror
deningen als de melkverordening,
ook in do omstreken ingevoerd te krij
gen.
Dan spreekt Mr. Thiel in dit ver
band over bouw- en woningtoezicht,
uitbreidingsplannen en Gemeentebe
drijven. Over het Electrische bedrijf
zal spr. het niet henben, want de
Kenneiner Electr. Mij. heeft de om
liggende gemeenten reeds als afneem-
sters. Haarlem vindt daaT dus geen
afzetgebied meer. Maar wel spreekt
Mr. Thiel over de Gasfahriek. Al
wordt er wel eens kwaad van onze
Gasfabriek gespróken, toch is dit ©en
eerste klasse fabriek. Maar dit hin
dert spreker steeds, als hij in de
Gasfabriek kwam. nl. dat aan den
overkant van het Spaarne een gasfa-
briekjo van Schoten etaat. Dat din
getje had daar nooit mogen komen.
Het is een voortdurende en walmen
de aanklacht.... Tegen wie, zal spre
ker niet uitmaken. Ook Heemstede
heeft zoo'n fabriekje. Spreker noemt
deze fabriekjes „stukken zonde van
degenen, die niet zijn gekomen tot
samenwerking". Dat die fabrieken er
niet hadden behooren te komen, be
wijst het feit, dat Haarlem gas kan
leveren aan het vorder verwijderde
Velsen.
Samenwerking behoordo
zijn. Heeft die samenwerking geen be
zwaren vraagt spreker. Mr. Thiel
meent, dat die bezwaren wel zeker
bestaan. Er is ©en zeker antagonisme
tusschen Haarlem en de omstreken,
speciaal tusschen Haarlem en Bloe
mendaal. Dat antagonisme komt
ook elders voor, waar men toestan
den heeft, als hier.
De oorzaak vap dat antagonisme is
volgens spreker deze
De dorpen rondom de steden zijn
van onbeduidende plaatsjes kleine
stadjes geworden. Dat zijn zij kunnen
worden .omdat zij, wat men noemt
de beste sappen aau de steden onttrek
ken, nl. de" forensen.
Dat zag men in de steden met leede
oogen. Zoo is er een periode geweest,
dat Haarlem zich onttrok aan samen
werking met de omstreken. Dat was
niet bepaald een systeem, meent snr.
Deze periode is men thans te boven,
in elk geval behoort die periode uit
to zijn. In dit vroegere tijdperk heeft
men de bewoners der omstreken, die
gas en water van Haarlem namen,
anderhalf inaal den gewonen prijs
laten betalen. Men liet dien verhoog
den prijs betalen, omdat men zeide,
dat, als men. door buiten te gaan wo
nen, minder belasting betaalde, men
op deze wijze behoorde bij te dragen
in de lasten der gemeente.
Mon hoeft gemeend, dat do trek
naar buiten het gevolg is geweest van
de zucht om minder belasting te be
talen. Dit bestrijdt spreker. Veeleer
meent hij. dat de begeerte om buiten
te leven zelf de oorzaak is, dat men
de steden gaat verlaten. Er is een ster
ke opleving van liefde voor de na
tuur. Dit wordt veroorzaakt door het
mooie onderwijs in de natuurlijke
historie en in de hand gewerkt door
de betere verkeersmiddelen, sport,
enz.
Spreker erkent, dat dit buiten-gaan
wonen niet aangenaam is voor een
centrum als Haarlem. Maar dit mag
aanleiding zijn, dat men dien
trek naar buiten belemmert Uit een
algemeen oogpunt moet dit juist wor
den toegejuicht, in dit verband wijst
spreker er ook op, dal men buiten
veel aangenamer woont, dan in de
stad, onder dezelfde voorwaarden.
De Gemeenten moeten dan ook de
ze zaak niet alleen van een fiscaal
standpunt bezien. Spreker geeft toe,
dat een eind zal moeten komen aan
de idioterie, dat iemand een f 500 min
der belasting betaalt, indien hij een
honderd meter verder gaal wonen.
Haarlem heeft dat standpunt verla
ten en in de laatste jaren verschillen
de besluiten genomen, die van goede
gezindheid tegenover de omstreken
getuigen.
Een Bloemendaler zal dit mis
schien niet dadelijk toegeven maar
een Heemstedcnaar wel. Spreker zet
dit nader uiteen. Haarlem was eige-
naar van verschillende wegen, vaar-
Maar wij Min go™ KM om I ta im(iu I. j»m. B«»
stede. Toen de Gemeente Heemstede
met de eleeiriscue tram naar Kotter- jj gaefabriek ging maken en er
dam of Alkmaar te gaan, wij heb- dufl belanv bij had, eigenares te wor-
ben behoefte aan het Vorortsverkehr. j den van de wegen enz., om daarin
Had men samenwerking tusschen gasbuizen te kunnen leggen, heeft
de Gemeenten gehad, dan hadden zij Haarlem zijn eigendom, zonder daar-
R,n,ik ftAn verkeer kunnen totvoor vergoeding te vorderen, aan
4UlK Heemstede overgedragen Spreker legt
stand brengen. Dergelijke tramverbin-Gr den nadru,k op> dat Haarlem deze
dingen door samenwerking der ge- vvegen had kunnen behouden, had 't
meenten, heeft men tusschen Lonne- Heemstede dwars willen zitten.
Enschedé en van Venlo uit.
Als straks in 1913 de telefoonconces-
»je afloopt is er wederom samenwer-
Dat, Haarlem dit niet heeft gedaan
is een bewijs, dat onze Gemeente geen
antagonie meer koestert tegen de
omgeving. Bij die zaak heeft zich ech-
king uoodig. Bloemendaal noch IlaarJter een göval voorgedaan, waarbij
lem kunnen alleeai een net nemen, Bloemendaal geen blijk van zulk een
want de Haarlemmers moeten met del goede gezindheid gaf.
Bloemendalers kunnen telefoneeren 1 Van de Ileèmsteedache wegen had
en omgekeerd. I Haarlem een stukje overgehouden, nl.
Haarlem doet vee! aan hygièn*
Wij hebben een melkverordening, I f]af dcM w0g ln Bloemendaal was ge-
Slachthuis, een bactenologischen iegen Maar Bloemendaal zei. dat
dienst, een ontsmettingsdienst. Maar i men wel dien weg wilde hebben, won-
Maar wat helpen die dingen, als de neer het bovendien nog de Kleverlaan,
omliggende gemeenten daaraan niets aan Haarlem hoort, cadeau kreeg,
doen Dank zij het optreden van den 'j^ z™r ^ïafg^èSn
heer Havelaar zijn de aantallen diph- n 20,000 aan tie Kleverlaan ten
terie-gevallen belangrijk beperkt. (koste gelegd, 't Wa9 als wanneer
Maar wat baat dit als men in hetiemand, wien men een sigaar presen-
Sciioterkwarlier niet dergelijke maat- teert, zou zeggen „Ik wil wel die si-
regelen neemt, als men hier in Haar
lem doetl
De grenslijn der Gemeente en Scho
ten ligt midden in eeil straat. Wan
neer nu de ontsmettingsdienst b.v.
Lij een roodvonk-epidemie een huis
aan den linkerkant van de straat in
gaat, maar een aau den rechterkant
voorbijgaat, wat geven dan de maat
regelen van Haarlem?
Mot het Slachthuis gaat het even-
Al wordt in Haarlem al het vee in
het Slachthuis geslacht, dit baat niet
afdoende, wanneer de mogelijkheid
openstaat, dat uit andere gemeenten
ongekeurd vleesch wordt inge
voerd. Met politie alleen kan men den
[Invoer niet voldoende tegengaan.
Voor de hand ligt, dat de omliggende
gemeenten ook in 't Haarlemsche
•Abattoir doen slachten.
gaar, maar dan moet 'k er een kistje
after-dinners bij hebben."
Verder zei de heer Do Waal Male-
fijt in den Raad, dat Haarlem den
Aevdenhoutsweg kwijt wilde, omdat
deze weg aan Haarlem geld kostte.
Haarlem gaf een iweeue voorbeeld
van goede gezindheid.
Heemstede ging gas leveren. Tot nu
toe leverde Haarlem gas en water
aan de bewoners van Bosch en Vaart.
Voor de Lichtfabrieken was Heemste
de daardoor een klant, die f 5000 per
jaar aan gas betrok, dus een goede
klant.
Niettegenstaande dat heeft Haariem
dien klant aan Heemstede cadeau ge
geven, toen Heemstede er op wees,
dat het gaarne ook op Bosch en Vaart
gas leverde.
Mr. Thiel bespreekt thans de water
leiding-zaak der omliggende gemeen-
der1 Gemeentewei ia Noord-Holland
en tusschen Alphen én Aarlanderveen
verbintenissen zijn gesloten, om
men een zaak van gemeenschappelijk
belang te beheeren. Zulk een regeling
bestaat dus. Hier in da omstreken
heeft men den vorm van een Naam-
looze Vennootschap gekozen. Daarte
gen bestaan ernstige bezwaren. De
overbrenging van de aangelegenheid
van publiekrechterlijk terrein op dat
van het privaat recht heeft ten gevol
ge, dat de Gemeentebesturen de con
trole voor een deel missen. Bovendien
wordt het wezen van een naantl. ven
nootschap voorbij gezien.
Een aandeelhouder toch is alleen
aansprakelijk voor het b<klrag van
het aandeel. Maar zoo staat het bij
een naaml. vennootschap der gemeen
ten niet. Als de zaak slecht gaat, zul
len zij niet kunnen zeggen, dat zij
niet meer bijpassen. Zij zullen moe
ten bijbetalen, anders gaat het ge-
lieele dool der samenwerking verlo-
Tooh geeft deze regeling zulke groo
ts practische voordeelen, dat spreker
over principieels en dogmatische be
zwaren zou willen heenstappen.
Mr. Thiel merkt hierbij onder luid
gelach der vergadering op, dat het
geen kleine zaak is, om de leden van
vier of vijf gemeenteraden samen te
brengen tot het nomen van een ver
standig besluit
Dit weten degenen, die ondervon
den, hoe moeilijk het soms is één Ge
meenteraad te bewegen tol het ne
men van een verstandig besluit
De spreker stipt dan nog een an
dere regeling aan, nL die van het
abonnement van da kleinere gemeen
ten bij de grootere en betoogt dan, dat
de Nederlandsche Gemeentewet niet
kent een orgaan, dat een kring van
gemeenten omvat, die gelijke belan
gen hebben, zooals b.v. de Franscbe
wet, die sinds 1890 „Syndicats des
Communes" veroorlooft. Ook in onB
land zouden zulke vereenlgingen van
steden en dorpen tot een intercom
munaal gemeentecomplex zeker aan
bevelenswaard zijn. En al mogen
rechtsgeleerden van den ouden stem
pel zweren bij de autonomie der ge-
gaal, dan zal zich 'dit offet
ten, want hot is geen kleinigheid, om
deze 1000 H.A. aan te koopen en fn
te richten. Als het niet hoeft, dan zal
men en spr. cok, heel dankbaar zijn,
maar als de waterletcltagcommlssie er
toe adviseert, dan zal Haarlem zich
het offe rgetroosten. En dan mag
in Bloemendaal op z'n achterste boe
nen gaan staan, dan krijgen we het
terrein toch.
Spr. zegt daarbij, 'dat hij niet kan
begrijpen, dat Bloemendaal zidh voor
hot wagentje van mevrouw Van der
Vliet heeft laten spannen. Wat veran
dert de zaak, indien in plaats mevr.
v. d. Vliet, Haarlem eigenaar van
dat terrein is. Immers 'niets, <Laar
Bloemendaal zijn bestuursrechten be
houdt
Verder het Interview in ITaarlem's
Dagblad" besprekend, erkent
Thiel, dat Haarlem aan Bloemendaal
duur water heeft geleverd. Zoo'n con
tract, als in 1897 is gemaakt, -zou nu
niet meer gemaakt kunnen worden.
Het heeft geen zin, om water te ha
len uit de Bloemendaalsche duinen,
dat ons zeH maar zes cent kost en
dat aan Bloemendaal te verkoopen
voor 15 cents. Maar vroeger
kostprijs van het water hooger dan
nu en thans levert Haarlem het wa
ter voor 10 cent. Evenwel meent spre
ker, dat Bloemendaal al lang voor
dien tijd had moeten komen bij Haar
lem om prijsverlaging te vragen. Dat
deed het niet. Spreker zegt dan
voorts, dat hij niet wist, dat Haar
lem zoo onhandelbaar is geweest
omtrent de verplaatsing van het me
terhuisje te Overveen.
Wanneer Bloemendaal water neemt
van de Gemeenschappelijke waterlei
ding, dan beteekent dit voor Haar
lem, dat het een klant van f 5000 ver
liest, een klant, die men hier op prijs
stelt, maar meer niet. De Haarlem
sche waterleiding, die een bedrijfscij-
fer van f 200.000 heeft, zal er dus niet
minder op worden.
In dit opzicht is dit niet zoo'n heel
groot belang voor Haarlem, maar wel
dit, dat Bloemendaal een prise d'eau
gaat maken tusschen de Haarlemsche
en Amsterdamsche ln. Daarvan kan
Voor het onderhoud: van dón weg in
de beurs taston. Maar bij de K lever-
laan-kwestie hoeft Haarlën» n;et
toegevend Het gemeentebe
stuur van Bloemendaal heeft
Haarlem gevraagd, om buizen dooi
de Kleverlaan te mogen leggen ten
behoeve van waterlevering aan den
heer Stoel, dio daar zijne inrichting
heeft. Dit werd niet toegestaan.
Spreker herinnert hierbij aan het
opbreken van do Kleverlnan door de
gemeente Bloemendaal, dat tot een
kart geding voor den president van
de rechtbank leidde.
Mr. Tideman wijst dan op 't proef
schrift van Mr. Van Leyden, waarin
hij de mogelijkheid betoogt ora inet
het huidivo artikel der Gemeentewet
intercommunale bestuurslichamen te
maken voor gemeente-complexen, en
herinnert aan dergelijke complexen
in Dultschland, z.g. Kreisambte. Hij
zet don nog eens zijn, reeds vroeger
ontwikkelde, bezwaren tegen den
vorm van de naamlooze vennootschap
de gemeenschappelijke waterlei
ding uiteen, namelijk dat de centrale
der gemeenten zal ontbreken en men
het af te kleuren geval zal krijgen
dat de leden der aandeelhoudersver
gadering in de practijk dezelfden zul
len zijn als de leden van den Raad
van Beheer, namelijk de Dagelijksche
besturen der gemeenten. De gemeen
schappelijke waterleiding in dezen
vorm zal een enorme débacle, een
ontzettende strop worden.
Wat het plan Kuipers aangaat, er
ia nu al een tweede verbeterblad ver
schenen.
Tenslotte betoogt Mr. Tideman, dat
het niet hetzelfde is, of de gemeente
Haarlem dan wel mevrouw Van der
Vliet eigenares der duinen is. Haar
lem kan er een vuilnisbelt gaan ma
ken, een sanatorium voor Ionglijders,
kan de duinen uitgeven voor bouw
terrein, enz.
De heer JAN GERRITSZ wijst er
op, dat onlangs een wet is aangeno
men, waardoor de mogelijkheid ge
opperd wordt, dat het Rijk de telefoon
overneemt.
REPLIEK.
zijn repliek handhaaft Mr.
THIEL zijn meening, dat de oprich
ting der gasfabriek te Schoten geld
verspilling was. Wie de schuld daar
van is Mr. Tideman zogt Haariem.
Dat kan zijn. Schoten en Haariem zul
len wel allebei schuld hebben. Had
Tideman gezegd, dat Bloemen-
B fPTeaer af en to8
«v wordt, als hij iets over!
BI nemend an I's houding leest. Dan ia
het hem altijd, alsof hij een stuivers-;
roman leest, Het eerste hoofdstuk]
heet ..De Verwijdering", het tweo-J
de ,,De toenadering", en het derdeV
„Zij hebben elkaar gevonden".
Bloemendaal is de schoonste eri
rijkste bruid van Kennemerland. En)
dat weet zij maar al te goed. Nu
boudeert do bruid 'n beetje, zij is uit
haar humeur en de Haarlemsche'
„Worher" is niet soepel genoeg, weet'
de wegen tot. haar hart niet zoo goed]
te vinden. Maar vinden zullen zij
elkaar.
Spreker heeft daar goede hoop op.
omdat Haarlem's Burgemeester niet
alleen is de eerste Haarlemmer, maar
ook do eersto Kennomeriander, die
voelt voor geheel Kennemerland on
zijn belangen kent. (Applaus).
Tc kwart voor twaalf sloot do heer
Middelkoop met een woord van dunk
aan den heer Thiel voor de schltte-
•Oüde rede, de bijeenkomst.
van HAARLEM'S DAGBLAD
O S3 tb 33 JTR
een
iftje
zijn een •sareaaa.aE"*!.,
omdat do oplage van HAARLEM'S DAGBLAD zeer groot is en
steeds büijft siijgen.
Jaarlijks worden er
TIENDUIZENDEN geplaatst.
Verder wijst spieker op den keu-1 ten en zegt. dat op grond van art. 121
meenten, die van jongeren datum be
hoeven er geen bezwaar tegen te heb
ben.
Mr. Thiel komt dan tot het inter
view in „Haarlem'a Dagblad", waar
in de Bloemendaalsche wethouder De
Waal Malefijt zijn houding in zake
het Waterl eidingvraagstuk uiteen
zette.
Er is voel kwaads van de Haarlem
sche waterleiding gezegd, meent Mr.
Thiel: Wij boren niet diep genoeg en
wij maken het water zoo duur. Maar
niot zegt mon, dat de qualiteit van
het wate roiet deugt. En dat is een
der hoofdzaken. Wij hebben hier in
Haarlem kostelijk water.
r. Thiel becijfert dan, dat het
Haarlemsche water wel 13.4 cent kost,
de heer Malefijt beweerde, maar
dan is het kant en klaar om gedron
ken te worden. In de duinen kost het
Haarlemsche water nog geen zea cent.
Het is dus onjuist, dat volgens het
plan-Kuipers goedkooper water ver
kregen wordt. Want de 7 1/2 cent,
die daar opgegeven worden, moeten
niet vergeleken worden met de 13.4
cent van Haarlem, doch met de cent.
Spreker geeft toe, dat bij de Haar
lemsche waterleiding bezuinigd kan
worden. B.v. door het bedrijf te elec-
trificeeren en het oppompen vau wa
ter te doen geschieden, uls er in de
stad weinig stroom gebruikt wordt.
Bovendien lieeft het Haarlemsche
Gemeentebestuur eon commissie be
noemd tot onderzoek naar de ge
schiktste manier van waterwinning.
Bloemendaal heeft ons een lesje wil
len geven, maar wij zijn ook maar
Haarlemmers en geen Bloemendalers,
zegt spr. onder gelach der vergade
ring.
Dan komt spr. tot de onteigenings-
kwestie Haarlem verzocht een. ge
deelte van de duinen van Mevrouw
Van der Vliet te onteigenen voor de
uitbreiding van het prise d'eau. In
Bloemendaal beschuldigde men Haar
lem toen van imperialistische neigin
gen en men deed alsof de wereld op
z'n minst in dien duinhoek vergaan
zou, als Haarlem dat terrein kreeg.
Mr. Thiel betoogt dan, dat die ont
eigening geen stokpaardje is voor
Haarlem. Als Haarlem er toe over-
de Haarlemsche waterleiding sdiade
'ondervinden.
Het tweede belang, dat Haarlem bij
deze zaak heeft, Is dat, dat men hier
gemeenten gaat separeeren, die bij
elkander behooren. Dat betreurt spre
ker zoer. Wanneer men oen overeen
komst gaat maken tusschen belang
hebbende gemeenten, zondeT dat de
grootste er bij is, handelt men ten
nadeele van alle.
Haarlem mag misschien wel eens
wat uit de hoogte geweest zijn, Bloe
mendaal leed aan, laat spr. het zoo
noemen: overprikkeld zelfgevoel.
Bloemendaal is rijk, dat weet het,
en toont het ook. Het zou uit eigen
middelen een eigen waterleiding, een
gasfabriek, zelfs een slachthuis kun
nen houwen, maar toch niet zonder
belangrijke „diepboringen" te onder
nemen in de beurzon der ingezetenen.
Een langdurig applaus volgde op
deze rede.
GEDACHTENWISSELING.
Mr. P. TIDEMAN komt er tegen
op, dat Mi-. Thiei door den toon zij
ner redevoering blijk gaf, dat er nog
iets is overgebleven van de vroegere
gezindheid tegenover Bloemendaal.
Ook het applaus van de vergadering
na sommige gedeelten der redevoe
ring bewees, dut er nog iets heerscht
te Haarlem van den ouden droesem.
Omtrent de telefoon-concessie van
Bloemendaal merkt de debater op,
dat als Haarlem de telefoon-concessie
beëindigt, het Bloemendaalsche net
het centrale punt mist. Overigens
zegt hij, dat de Haarlemsche telefoon
niet op de hoogte van den tijd is. De
automatische toestellen ontbreken
nog. Bloemendaal nu heeft de bepa
ling in het contract opgenomen, dat
hot de fiell-teiefoon bevelen kan, de
nieuwere vindingen toe te passen.
Wat betreft de gasfabriek ie Scho
ten, meent de heer Tideman, dat de
stichting dezer fabriek de schuld Is
van Haarlem. Dit is te erger, omdat
de Haarlemsche gasfabriek van den
beginne af aan schijnt ingericht te
zijn op de levering van gas aan de
omstreken.
De kwestie met de Kleverlaan. Bloe
mendaal vroeg geen geschenk van
Haarlem. Mr. Thiel Is zelf van mee
ning, dat een gemeente niet veel heeft
aan een openbaren weg in een andere
gemeente. Krijgt Bloemendaal de
Kleverlaan, dan moet die gemeente
daal wel gevraagd, iiad om lageren
prijs van duinwater, dan zegt spre-
ker, dat hij daarvan nooit iets ge
hoord heeft.
Omtrent de kwestie der Kleverlaan
houdt spreker zijn opinie vol. Dat was
een geschenk vragen. Want Haarlem
moet van dio f 25.000, die de weg ge
kost heeft, nog eik jaar rente en af
lossing betalen. En Haarlem zond de
Aerdenhoutslaan niet zoo maar aan
Bloemendaal thuis, zegt spreker,
want er waren vooraf onderhandelin
gen gevoerd.
Wat het opbreken van d© Klever-
laan door Bloemendaal aangaat,
spreker was het volkomen met Haar
lem's Burgemeester eens, dat dit toch
te ver ging. Daarom is er een rechts
zaal! van gemaakt, zeer Lot persoon
lijk leedwezen van Jhr. Mr. Boreel
van Hoge banden, De president der
rechtbank heeft toen het opbreken
doen staken. Overigens meent spre
ker ook, dat de Kleverlaan aan Bloe
mendaal moet overgedaan worden,
maar niet op de manier, die Bioe-
menüaai wil.
Sprekend ovei de dissertatie van
Mi'. Van Leyden, zegt Mr. Thiel, dat
diens betoog iiein niet overtuigd heeft
dat art. 122 der Gemeentewet syndi
cats des communes toelaat. Het plan
Kuipers is voor een belangrijk deel
overgeschreven uit het plan voor....
Zuid-Bevoland. Er zullen nog wel
meer verbeterbladen op volgen, meent
spreker.
Mr. Thiel erkent, dut het mogelijk
is, dat de gemeenschappelijke water
leiding een strop kan worden voor de
deelnemende gemeenten en adviseert
deze, om nog eens advies over het
plan in te winnen van de Staatscom
missie voor de Waterleidingen, die
dit gratis geeft.
Heeft Mr, Tideman gezegd, dat de
annexatie van de duinen Haarlem
twee drie millioen zal kosten, dan
zegt spreker, dat hieruit blijkt, welk
eon offer Haarlem zou moeten bren
gen.
Spreker zegt, dat het niet juist is,
dat Haarlem in de dumen kan doen
wat het wil. Bloemendaal houdt zijn
bevoegdheid van gemeentebestuur.
I-Iaarlem zal die gronden dus nooit
kunnen uitgeven als bouwterrein.
Spreker protesteert er krachtig te
gen, dut Haarlem de duinen voor
dere doeleinden wil hebben dan voor
do waterleiding.
Het spijt den spreker, dat zijn toon
den heer Tideman heeft gehinderd.
Men stoot zich wel eens meer aan
spreker's toon. (Gelach).
Misschien is die toon hier wel een
B a 1-mascfué Jacob van
Lonnep.
De prijzen, aangekocht voor het bal-
masqué van „Jacob van Lenneji"
orden geëtaleerd bij den heer J.
Lott,gering. in de Groot© Houtstraat.
De zaal zal a giorno verlicht wor
den met meer dan 1000 electrische
liehten in diverse kleuren. Dè elec-
trischo installatie zal worden aange
bracht door het electro-tech nisch bu
reau van den heer Spoelstra.
De jury zal bestaan uit de hoeren
G. J. Feith directeur der Hcndnek de
Koijscrschool, Amsterdam, J. Bron-
ner, beeldhouwer te liuarlem, en H.
Morckens, lid der firma Kruijmel en
Merckens, atelier voor decoratieve
kunst, eveneens te Haarlem.
iu.1 iouAtti
DE VOORDRACHTAVOND VAN
ALBERT VOGEL.
De heer Vogel is oen groot bewon
deraar van Louis Bouwmeester. Wan
neer uien Vogel m zijn kunst heeft ge
volgd, dan zal dit zeker geen ver
wondering haren, want er is on
danks veie verschillen één slerk-
opvaliende overeenkomst tusschen
Bouwmeester en Vogelzij zijn bei
den krachtmenschen. mannen met
een overweldigend temperament.
Er smeult in Vogel evenals in
Bouwmeester een vuur, dat steeds
weer oplaait, zoodra het maar even
wordt aangewakkerd. Dit hebben wij
gevoeld in sommige gedeelten van
zijn „Oedipua" en „Coriolanus", en
nu weder gisterenavond bij zijn voor
dracht van de bekende forum-scène
uit „Julius Caesar", lri zulke gedeel
ten, als Vogel zich. niet behoeft in to
binden, wanneer hij zich kan geven,,
geheel en al, is hij op zijn sterkst
dan is Albert Vogel werkelijk een
groot kunstenaar.
Een ieder, die den heer Vogel Corio-
•iius heeft zien voordragen, zal zich
herinneren, hoe hij daarin een volks
massa in haar opwinding en harts
tochten wist weer te geven. Het is dan
ook zeer begrijpelijk, dat hij zich
aangetrokken heeft gevoeld tot het
beroemde tooneel uit „Julius Caesar",
rin de invloed de.r demagogen op
de domme, brute massa zoo ma
gistraal door Shakespeare is getee-
kend. Onze verwachtingen waren
hoog gespannen, en laten vvtj hel
maar dadelijk zeggen de heer Vo-
:1 heeft in de forum-scène zeer yeel
oois gegeven. Wij zagen en hoor
den het volk, wij ondergingen den
invloed der ophitsende woorden van
Marcus Antonius mede, wij waren
daar op hei forum bij Caepar's lijk
tusschen de joelende menigteliet
werd, zooals Vogel het voordroeg,
één brok leven. Welk een virtuositeit,
maar ook welk een kunstWeerga
loos knap, die plotselinge overgan
gen, dat vlug en zeker aangeven van
de ver sol ül lende stemmen, en daar-
tusschen stevig vastgehouden do
twee hoofdfiguren Brutus on Mar
cus Antonius. Wat hebben wij weer
zijn prachtgeluid bewonderd en zijn
ontzagwekkende techniek.
Alleen drong zich nu en dan de
vraag bij ons op, of liet tempo, waar
in Marcus Anionius sprak, niet wat
a) t© langzaam was. Verdrong do
declamator niot op sommige oogen-
blikken den demagoog
Als tweede nummer kregen wij „Do
Toespraak tot de hoofden van Lebak
uit den Max Havelaar".
De heer Vogel diroeg deze zittende
aan een tafeltje voor, zooals ook een
assistent-resident, de vertegemvoordi-
van het Hollandsch gezag, dit op
Java zou doen. Hij deed het daarom
ook zonder eenigen pathos of over
dreven stemverheffing, hij sprak
met, juist begrip van de eigenaardige
positie van den bestuursambtenaar
Indic eenvoudig, rustig en
waardig, maar toch steeds met sym
pathieke warmte en diep gevoel. En
Vogel hoeft daardoor zeer veel be
reikt. Welk een schakeering ondanks
de groote soberheid
w5j hebben den heer Royaards
eenige jaren geleden dezelfde toe
spraak op een Multatuli-avond hoo-
ren houden, en wij bleven er koud en
onverschillig onder. Misschien door
dat wij in Indië zijn geweest, vonden
wij het toen holle rhetoriek wij )>e-
grepen. dat de Inlander nauwelijks
naar zoo'n toespraak zou luisteren.
Maar zooals Vogel hoar voordroeg,
werd liet opeens iets anderswij
voelden plotseling den indruk, welken
deze woorden op de hoofden van Le-
gemaakt zouden hebben. Hij
dwong tol luisteren en ontroerde.
Het was héél, héél mooi
a de pauze droeg de declamator
een korte inleiding „Het Minne-
tooneel in Matho's tent" voor, een
fragment uit Flaubert's Salèmmbo,
in een zeer goede vertaling van II.
van de Wal, den dichter van Koning
Svend. Het is een stuk, vol zwoele
passie en verteerenden hartstocht,
dat door Vogel kleurrijk en met gloeil
werd voorgedragen. Het was een
waardig slot van dezen mooier»
avond.
Het is ons een genoegen, te kunnen
mededeelen, dat de heer Vogel hier
dezen winter nog eens denkt op te
treden en wel in den Schouwburg met
het drama „De Verloren Zoon", een
werk van den priester-dichter W. N.
Smulders. Waarschijnlijk zal dit zijn
tegen het einde van Maart. Wij roe-l
pen hem een hartelijk gemeend: „Tot
weerziens I" toe.
J. B. SCHUIL.
