9e Kwaitjes-Mmtentiilii
BEGRAFENIS PROF. VALETON.
liet stoffelijk overschot van wijlen
prof: dr. I. M. J. Valeton, in leven
hoogleeraar in de oude geschiedenis
en dc Romeinsche oudheden aan de
Amstcrdauische Universiteit, is gister
middag onder zeer groote belangstel
ling op de Nieuwe Oosterbegraaf-
plaats ter aarde besteld.
Een groot aantal hongleeraren van
verschillende faculteiten, tal van
leerlingen en oud-leerlingen, bene-
ve'ns verscheidene leeraren van het
Stedelijk Gymnasium, van welke in
stelling prof. Valcion curator was,
bevonden zich op het. kerkhof, waar
ook aanwezig waren de oud-hoogleer
aren prof. nvr. G. A. van Hamel en
prof. dr. H. T. Knrsten, en de burge
meester van Amsterdam, Jlir. mr. dr.
Roëll, in zijn hoedanigheid van Cura
tor der Universiteit.
Aan het graf werd gesproken door
prof. dr. J. te Winkel, prof .dr. R. C.
Boer, de student P. Leendertz, Ds. E.
Giran, de student W. v. d. Ent, Mr.
.T. N. v. Hall en Dr. H. P. Meyer.
HET ONGEVAL MET DE „PRINS
FREDERIK HENDRIK".
Kapitein Van der Bord© vertelde aan
een Hbld.-verslaggever over de aanva
ring
Zaterdagmorgen. omstreeks 4.50
kwamen wij in aanvaring met een
stoomschip, dat ik gezien en gehoord
had, en dat ik herhaaldelijk de gevvo-
,ne signalen had gegeven. Wij stoom
den zachtjes, het weer was mistig,
maar niet zoo dik, wij liepen op het
vreemde stoomschip achter de brug
aan stuurboord. WÏj voelden slechts
een lichten schokna de aanvaring
zette het vreemde stoomschip zijn reis
voort, en wij verloren hot uit het ge
zicht. Ik wierp het anker uit en
bleef, waar wij waren tot 10 uur. Toen
bemerkte ik, dat mijn schip niet te
ernstig beschadigd was eu liep ik
naar Dover, waar de passagiers en do.
bemanning van hel Noorweogsche
stoomschip „Nervion". dat gezonken
,was, in booten waren aangekomen,
waaruit ik opmaakte, dat dit het
schip wa-~ waarmede wij in botsing
waren gekomen.
Aan boord van mijn schip was niet
de minste paniek geweest.
Nadat bet schip door duikers was
onderzocht en tijdelijk hersteld, verlie
ten wij Zondagmiddag om 4 uur Do
ver, en kwamen Maandagmorgen te
twee uur te Tilbury aan, waar wij nu
verdere bevelen wachten.
Alle passagiers, twee le klasse, en
vijf 2e klasse, zijn nog aan boord. De
bemanning is 42 koppen sterk
De verslaggever had vervolgens een
onderhoud niet de beide le klasse-pas
sagiers, M. S. van Leeuwen, die zijn
eerste reis maakte en dr. Craanen, uf-
ficier van gezondheid bij de marine.
De eerste vertelde, dat na het ver
trek uit IJmuiden de zee woelig en het
weer mistig was de mist werd steeds
dikker, in den loop van den nacht;
hij kon met slapen, door iiet leven,
dat de schroef en de misthoorn maak
ten, en kwam nu en dan op het quar-
terdek.
Later voelde hij, dat de schroef ach
teruit sloeg, en daarop een lichten
schok, alsof het schip in botsing was
geweest. Hij trok wat kleeren aan,
en op het dek komend vernam hij,
dat er oen botsing was geweest. Er
heerschte geen paniek, de bemanning
deed kalm haar plicht. Hij zag geen
ander schip. Aan boord van de „Fre-
derik Hendrik" was een boot in do da-
vids naar buiten gedraaid, voor het
geval dat het noodig zou zijn.
Hij ging naar zijn kajuit en pakte
zijn noodzakelijkste dingen in, met
het oog op de mogelijkheid, dut de
passagiers in de booten zouden moe
ten gaan. Maar spoedig begreep hij,
dat dit niet noodig was. Het schip
was voor anker gegaan en stoomde
later in den morgen op naar Dover.
Dr. Craanen zei. dat hij vroeg naar
bed was eegaau en goed sliep. Om
streeks 4.15 werd hij gewekt wijl de
schroef achteruitsloeg, en door een
lichten schok. Hij dacht niet aan iets
ernstigs. Enkole oogenblikken later
klopte de heer Van Leeuwen aan zijn
kajuit, en deelde hem mede, dat het
schip in botsing was geweest, en dat
hij er uit moest komen. Hij kon het
niet dadelijk gelooven, maar latei-
kwam de 'scheepsdokter en vertelde
hem van de botsing. Kalm kleedde hij
zich aan en ging naar hot dek. Hier
zag hij iedereen aan boord heel kalm,
en de kapitein en bemanning op be-
De passagiers zullen aan boord blij
ven, lot dat bekend zal zijn wat er
verder met het schip zal gebeuren.
Maandae werd de volkstelling ge
houden de kapitein moest in Dover
do papieren invullen voor allen, die
aan boord waren.
Nader kan de „Tel." daaromtrent
nog mededeelen, dat het ongeval vier
mijlen van Folkestone geschiedde.
Aan het kantoor der maatschappij
heeft men nog geen zekerheid, met
welk schip de aanvaring plaats had.
Men vermoedt echter, dat hel. de
Noorsche stoonier „Nervion" geweest
is Dit vaartuig op weg van Boi-deaux
naar Christiania, weid kort nadat de
aanvaring had plaats gehad, in zin
kenden toestand aangetroffen. De op
varenden werden met sloepen van de
„F reder ik Hendrik" in veiligheid ge
bracht.
Do Hollandsche stoomer kwam mol
een mgodrukten boeg te Dover aan,,
de voorpiek stond vol water.
Naar men ten kautore der maat
schappij mededeelde, is de „Prins
Frcderik Hendrik" naar Londen op-
gestoomd, teneinde gerepareerd te
orden.
De „Prins Willem V" wordt klaar
gemaakt om, indien zulks noodig
mocht blijken, te kunnen vertrekken,
teneinde den dienst van de „Frederik
Hendrik" over te
STAATSRAAD T. M .C. ASSER.
De Parïjsche Académie des sciences
morales et politiques heeft met algo-
nioene stemmen Staatsraad T. M. C.
Asser gekozen tot buitenlandsch lid
in de plaats van wijlen William Ja
mes.
HET BEZOEK VAN PRESIDENT
FALLIèRES.
Uit 's-Gravenhage wordt bericht
Het bezoek van president Failières
tn Nederland z,al reeds in hol, be
gin van Juli a.s, plaats hebben, en
wel tusschon dem2den en den lOden.
Tot dit bezoek was reeds in beginsel
sedert ongeveer een jaar besloten, als
gevolg van een onderhoud tusschen
den President der Republiek en don
heer Marcellin Pellet, gezant van
Frankrijk te 's-Gravenhage. die oud
collega in de Fransche Kamer van
Afgevaardigden en een vriend van
ouden datum .van het Fransche
staatshoofd is.
Het bezoek had, gelijk men zich zal
herinneren, eerst zullen samenvallen
met liet bezoek van den President aan
Brussel men wachtte op het EJyseo
slechts de uit.noodiging van de Neder-
landsche Regeering, welke uitnoodi-
ging dezer dagen door ridder De
Stuers, Nederlandsch gezant te Pa
rijs, is overgebracht. Kort le voren
heeft de heer Marcellin Pellet, die
zich naar Parijs begeven had, oni de
ze zaak to regelen en den heer Crup-
pi. den opvolger van den heer Pichon
als Minister van Buitenïandsche Za
ken op de hoogte van de zaak te stel
len, opnieuw een onderhoud met den
heer Failières gehad, die hem het ge
noegen te kennen gaf, dat hij van
een bezoek aan Holland zou onder
vinden.
Overeenkomstig den wensch van II.
M. do Koningin, aan wie de lieer Fai
lières de keuze bad gelaten van den
dutum, waarop het bezoek haar het
aangenaamst zou zijn, zal nu do Pre
sident zich in de eerste dogen van
Juli direct naai- Amsterdam begeven,
aan boord van een oorlogsvaartuig
en wederom over zee naar Frankrijk
toi ugkecren.
Verwacht wordt, dat het bezoek
slechts enkele dagen zal duren in
verband hiermede schijnt een bezoek
aan s-Gravenhage of andore steden
van ons land, althans op dit oogen-
blilc, uitgesloten.
KERKDIEFSTAL.
Te Klimmen (L.) hebben tweo per
sonen een offerblok in de R.-K. kerk
met oen bijl stukgeslagen en den in
houd zich toegeëigend. Do Heerlen-
schc politie heeft de daders gearres
teerd.
EEN 1UJWIELDIEF.
Een boerenknecht te Lonneker,
oogenschijnlijk de onverscliilligheid
in eigen persoon, is, dank zij de acti
viteit der Enschedésche politie, ont
maskerd als een geslepen rijwieldicf.
Het is thans gebleken, dat de man
in zijn vrijen tijd pp stap ging naar
de stad (Enschedé) om daar zijn slag
te slaan.
De vorige week door de politie ge-
arresteorxl en naar Almelo overge
bracht, verkeerde men in de mee
ning, dat hij totaal 4 rijwielen had
gestolen. De politie, die haar onder
zoek voortzette, heeft thans echter
roods totaal 8 karretjes in hesla-g ge
nomen, die allen door hem in de na
burige plaatsen voor lage prijzen wa
ren verkocht.
DE 8-URIGE WERKDAG.
De Nederlandsehe Federatieve Bond
van Gemeentewerklieden organiseer
de Zondag te Amsterdam een bijeen
komst, ter voorbereiding eener na
tionale actie voor den 8-urendag. Tot
deze actie was op het bondscongres
in 1910 besloten.
Vertegenwoordigd waxen 17 orga
nisaties, waaronder het N. A. S. en
het P. A. S., de bouwvakarbeiders,
enz., in het geheel vertegenwoordi
gend 11700 arbeiders.
Aangenomen werd, dat eenige ge-
schriftjes zullen worden verspreid,
plaatselijke en provinciale meetings
zullen worden gehouden, en tevens
dezen jsomcr een groote landelijke
meeting zal worden georganiseerd.
EEN TRAGISCHE GEBEURTENIS.
In de Kogelvangerstraat te Rotter
dam woonde de 70-jange man J. van
P. met diens eveneens 70-jarige
vrouw. 1-Iij was zonder werk en zij
hadden de laatste week van zijn laat
ste 20 cents geleefd. Ten einde raad.
had de wanhoop den man aangegre
pen. Hij schreef een brief, waarin hij
mededeelde, dat hij zijn vrouw en
zich zelf zou dooclen. In den nacht,
van Zondag op Maandag nu greep hij
bijl om de vrouw het hoofd in te
slaan. Toen hij liaar den slag toe
bracht, brak de steel, waarvan hij
zoodanig schrok, dat hij het op een
loopeu zette, niettegenstaande hij al
les al iu gereedheid had gebracht, oin
zich zelf door ophanging van hot le
ven te berooven. llij liep naai- de po
litie en deed daar aangifte van zijn
daad.
Inmiddels was een politieagent, die
hom hard zag looiden en onraad ver
moedde, het huis binnengegaan, en
vond daar de vrouw mot een gapende
hoofdwond. Zij werd per brancard
naar het ziekenhuis vervoerd, waar
haar toestand ernstig, doch niet be
paald levensgevaarlijk bleek.
INTERN. TENTOONSTELLING VAN
MODERNE KANTOORINRICH
TINGEN ENZ.
De officieele opening van de inter
nationale tentoonstelling van mo
derne kantoorinrichtingen en adniini
stratie, te Amsterdam te houden, zal
plaats hebben op Dinsdag 2 Mei 1911,
in bet tentoonstellingsgebouw, per
soonlijk door Zijn Excellentie den mi
nister van Landbouw, Nijverheid en
Handel, den heer A. S. Talma, eere
voorzitter der tentoonstelling.
ONWEDER.
Tijdeus het hevig on weder, dat Zon
dag in de omgeving van Doetinchem
woedde, sloeg de bliksem in de'n stal
van den landbouwer Ten Brink© te
Zeddam en doodde een geit.
Brand werd niet veroorzaakt.
PROCES-VERBAAL TEGEN
EEN LEERAAR.
Men meldt ons uit Amsterdam
De voorzitter der PI. C. v. T. o. h.
M. O. maakte proces-verbaal op tegen
den heer A. H. v. d. B., leeraar aan
de R. C. II. B. S. wegens les-géven in
de geschiedenis zonder bevoegdheid
voor dat vak
De bewuste leeraar is in het bezit
van de acte M. O. aardrijkskunde,
zoodat hij geen recht heeft les te ge
ven in de geschiedenis. I-I. M. de Ko
ningin kan echter telkens voor den
'ijd van 1 schooljaar aan niet vol
ledig bevoegden vergunning verlen
en, een bepaald vak te dooeeren.
De Commissie van Toezicht op het
M. O. acht echter in het onderhavige
geval den heer Van de B. in het ge
heel niet. bevoegd om les te geven in
de gescliiedenis. De commissie
wenscht nu een principieele uitspraak
iri deze te verkrijgen en door den kan
tonrechter deze zaak te laten beslis
sen.
Afgewacht dient echter, of de amb
tenaar bij het O. M. ingevolge het
opgemaakte proces-verbaal tot vervol
ging zal overgaan.
ONGELUKKEN.
Zondag viel de 14-jarige G. IJ. Z.,
wonende Lijndehstraat te Amster
dam, al spelend in een vat carbol-
zuur.
Met ernstige wonden aan de bee-
nen werd hij in bevvusfeloozen toe
stand naar het O. L. Vrouwe-Gast-
•huis gebracht en aldaar ter veiple-
ging opgenomen.
1LANDVERHUIZERSVERKEER
DOOR PRUISEN.
De Minister van Binnenlandsohe
Zuken te Berlijn heeft nader aan den
Landraad te Bentheim mededeeliug
gedaan, dat het betalen van 300 mark
voor het politiegeleide van eik rijtuig
Russische „Rückwanderer" uitslui
tend geldt voor transport der Ura
nium Steamship Coy Ltd. De Holl.
Lloyd, welke in de meening verkeer
de ook onder deze bepaling te vallen,
had reeds vooraf voor een transport
van twee rijtuigen „Rückwanderer"
G00 mark naar Bentheim gezonden,
haar werd die som teruggegeven met
de mededeeliug, dat zij niet voor 't be
talen van 300 mark per rijtuig in aan
merking zou komen, zoolang al haar
repatrieenende Russische emigranten,
die te Bentheim werden doorgelaten
evenals tot nog toe steeds, ln Rusland
worden aangebracht.
Rechtszaken
van HAARLEM'S DAGBLAD
kosten een kwantje
zijn een fs "g-UHel «bmi Kagga
omdat do oplage van HAARLEM'S DAGBLAD zeer groot is en
steeds folsjft stijgen.
Jaarlijks worden er
TIENDUIZENDEN geplaatst.
HET DRAMA OP DE N1COLAAS
WrrSENKADE.
Mrs. Th. Muller Massis en J. H. G.
Bekker, hebben cassatie aangetee-
kend tegen het arrest van het Ge
rechtshof te Amsterdam waarbij link
je Beetsma en Pieter Ronner werden
veroordeeld reap, tot 15 en tot 12 ja
ren gevangenisstraf, wegens het be
kende misdrijf op de Nicolaas Wit-
senkade. Ook de procureur-generaal
teekende cassatie aan.
DIEFSTAL MET GEWELDPLEGING
EN HELING.
Voor de Haagsche rechtbank werd
behandeld de zaak die verband 1
houdt met het bellende daarna in het i
Koningshofje waar de wed. v. Geneg-
tön hét leven liet van C. J. R. Ga
demans en diens vrouw, beklaagd
van diefstal van 6 bankbiljetten van
f 10, 1 van f 40, f 5 specie, een paar
gouden oorbellen, een gitten ketting
met gouden slot, eèn gouden ring en
een zilveren horloge, zulks na vooraf
op de weduwe geweld te hebben ge
pleegd, om den diefstal voor te be
reiden of gemakkelijk te maken, of
zie hhet bezit van liet gestolene te ver
zekeren. Aan G. wordt subsidiair he
ling ten laste gelegd.
De tribunes waren stampvol.
De desku'ndige, dr. Polak Daniëls,
verklaarde, dat de weduwe aan hart
verlamming is gestorven, misschien
als gevolg van geweldpleging, maar
die daarna kan zijn ingetreden. Zij
kon voor haar overlijden van buiten
zijn gezien, staande met een lamp in
de hand op een stoel, ondanks zij een
ziek been had.
Dr. De Graaf bevestigde de opinie
van zijn collega. De wonde, die de
vrouw aan 't hoofd had, kan volgens
dezen deskundige den dood niet heb
ben veroorzaakt,
De politie-inspecteur, die iu den be-
wusten nacht met een politiehond in
de woning is geweest, kwam tot de
conclusie, dat de hond, lucht gekre
gen hebbende va'n een trommeltje en
het testament der weduwe, die lucht
ha dteruggevonden bij vrouw G. Deze
conclusie, afwijkende van des politie
ambtenaars vroegere verklaring, is,
zooals hij aan de verdedigers zei,
verkregen langs den weg van mede-
deelingën, hem later ter oore geko
men van den officier van Justitie.
Bij een nauwkeurige huiszoeking
had de hoofdinspecteur R. niets ge
vonden wat op den diefstal betrek
king had, evenmin a.ls op den persoon
van G., die erg zenuwachtig scheen le
zijn na zijn arrestatie. Het blikken
trommeltje waarin, volgens aanwij
zing van een buurvrouw, geld moest
zijn, bevatte niets toen het in beslag
genomen werd.
Bekl. G., die toen al acKt dagen
zonde'r wérk was, erkent op dien be-
wusten avond, van geld, dat hij nog
zou hebben gehad, tabak, eet- en
drinkwaren, petroleum enz. te heb
ben ingeslagen.
Een neef van vrouw Genegten, 'die
hare zaken beheerde, herhaalde in
bijzonderheid, dat hij kort te voren
haar pessfoCTi had gebaald, r,sis?
f 87, waarvan niets moer gevonden
werd, hoewel de weduwe gewoon was
zeer zuinig te levo'n. Deze neef en
vooral diens Vróuw vonden in den
bowusten nacht bekl. en zijn Vrouw
erg zenuwachtig. De laatste deed
vaak boodschappen voor de oude juf
frouw en had nog laatstelijk mot f 1
vlecsch gekocht; wat van het meege
nomen gold over was, beweert zij to
hebben teruggegeven.
Verschillende personen hadden op
den avond van de misdaad in de wo
ning der weduwe Genegten 'n vrouw
gezien met een blauw jakje. Dat, het
welk baklangdc's vrouw G. droeg, was
zwart mot witte balletjes. Een "hoog-
leéroar uit Leiden verklaarde als des
kundige, dat het jakje van vrouw G.
indérdaad bij lamplicht, des avonds
blauw lijkt.
Bij hef verder getuigenverhoor ver
klaarde eene vrouw o.a. nog, dat op
den bewusten Zaterdag vrouw Gade-
mans haar had gevraagd om één dub
beitje, „omdat zij geen cent meer in
huis had."
Naar aanleiding van deze en ande
re verklaringen zcide vrouw G. zich
er niets van te kunnen herinneren.
Het O. M. achtto 't bewijs geleverd
en eischte tegen elk der beklaagden
10 jaar gevangenisstraf.
Jhr. mr. B, C. de Savornin Lohman
die voor Gademans optrad en mr. C.
S. Gerbrandy, die voor vrouw Gade-
mans optrad, pleitten beiden Vrij
spraak.
Uitspraak over 14 dagen.
Koloniën
DE PEST OP JAVA.
Verschillende groote instellingen,
die mèt Indië in handelsrelatie staan,
hadden zoo schrijft 't Hbld. zei
ven nog niets vernomen. Men uitte
zijn verbazing over het feit, dat ons
niet eerder officieele berichten bereikt
hebben.
Van de gevolgen viel op dit oogen-
blik nog weinig te zeggen. De heer J
T. Cremer president, der Nederl. Han
delmaatschappij. meende, dat de ziek
te waarschijnlijk te localiseeren zal
zijn. Vólgens zijn herinnering kwam
do pest nooit, epidemisch in de equato
riale streken voor. bleef liv. ook Su
matra nagenoeg vrij, terwijl in Hong
kong en in Brilseh-Indic de ziekte he
vig woedde.
Wel kwam de pest ook in Deli voor,
maar daar kon ze door verschillende
maatregelen steeds Lot enkele geval
len beperkt worden. Gevallen" van
pest op Java herinnerde de heer Cre
mer zich niet.
De heer Th. J. van liaren Nohian,
directeur der Ned. Ind. Handelsbank,
sprak de hoop uit. dat de regeering
door krachtige maatregelen de ge
vreesde ziekte zal weten te localisee
ren. De cultures, meende deze zegs
man, kunnen veel hinder van het uit
breken der pest ondervinden. Er wer
ken veel Madoereezen in den Oost
hoek en zij zullen mogelijk in veel
minder aantal te krijgen zijn.
Overigens viel er gelijk voor de
hand ligt niets positiefs mede te
deolen, zoolang geen nadere bijzon
derheden, ook wat den omvang der
ziekte betreft, bekend zijn.
Nu de officieele bevestiging werd
ontvangen van het bericht, dat de
pest. in het Malangsche is opgetreden,
is het niet van belang ontbloot wat
slaat in een door de firma Gompen
Co. te Amsterdam ontvangen particu
lier schrijven van den 7en Maart 1.1.
uit Soerabaja.
„Voortdurend Ioopen hier berichten
van pestvevallen. Gisterochtend te
half acht werd plotseling de toko van
den ptrovisiën-handelanr Ko Khie
Siang gesloten on onder toezicht van
vier oppassers gesteld. Niemand
mocht er in of uit. Wij vernemen,
dat men hier met een verdacht pest-
geval te doen heeft. Officieel is dit
echter nog niet vastgesteld, daar men
het bloed van den lijder naar Bata
via heeft opgezonden tot nader on
derzoek. K. K. S. en al zijn Chinee-
srhe bedienden werden met de 1 leken
de cholerawagens naar het hospitaal
gebracht, waar zij in observatie wor
den gehouden. De zaak blijft gesloten,
natuurlijk tot groote schade van den
Chinees. Het bestuur heeft echter
flink ingegrepen en wordt daarvoor
NAAR CANADA!
IIL
De eereplaats onder de Canadee-
eclie sporen, komt voorzeker toe aan
de Canadian Pacific Railway, onder
presidentie van Sir Th. Shaughi
sy. Deze Maatschappij, de grootste
der wereld, employeert ongeveer
S0.000 menscheh. De totale lengte der
'banen bedraagt pi.in. 10.003.7 Engei-
sche mijlen benevens pl.m. 4222.2 En-
•gelsohe mijlen der Min neap. St. Paul,
St. Marie en DuJuth, Southshore en
Atlantieriver spoorweg, terwijl méér
dan 1500 locomotieven van reusach
tige gedaante, 50.000 goederenwagens
en 1800 passagiersrijtuigen te'r harer
beschikking staan.
Deze onderneming heeft Canada
van wildernis tot den huidigen slaat
van beschaving gebracht, welke met
die de'r Vereenigde Staten in alle
opzichten kan wedijveren. Behoudens
het spoorwegwezen is aan die Maat
schappij verbonden de Koninklijke
Mailstoomvaart op den Atlantischen
en den Groot,en Oceaan, nl, van: En
geland naar Canada; Canada naar
Australia; Canada naar China en
Japan.
Voorts de stoomvaart op de Cana-
deesche meren met name: de Okana-
gan, de Koofenay en de Similkameen
in B. C., Lake superior en Lake Hu
ron in Out,, alsmede de kustvaart op
de Engelsche koloniën, te samen ge
nomen eéne vloot van ongeveer zes
tig schepen.
Dan volgt de Grand Trunk Pacific,
tot stand gebracht bij akte van het
Canadeesche parlement La 1903. Aan
banen beeft deze Mij. op het oogen-
blik onder exploitatie 835 Eng. mijlen
terwijl de overig© 3025 Eng. mijlen,
met den groots tmogelijken spoed vol
tooid worden. (1913 zullen de treinen
loopen tot Pr. Rupert van Montreal).
Dit wordt de Noordelijkste trans
continentale route van Halifax naar
Pr. Rupert over Winnipeg en zal als
zoodanig deel uitmaken van de lang
verwachte „all red" route van Enge
land naar de Orient. De afstand der
nu bestaande Can. Pac Railw. route
zal daarbij met eenige honderden mij
len worden verkórt. Het doel is dan
tevens eene vloot in het leven te roe
pen van moderne stoomschepen op
den Atlantischen en Gr. Oceaan, om
den handel op China en .Tapa'n en 't
overzeesche verkeer nog meer te ver
gemakkelijken. Liverpool zal waar
schijnlijk als Engelsche haven daar
voor gekozen worden.
Als derde voo'roame spoorweg-on
derneming volgt nu de Can. Northern
het systeem der 1-I.H. Mackenzie en
Mann.
Zij heeft ongeveer 3093 Eng. mijlen
aan banen, 283 locomotieven, 212 pas
sagiers-rijtuigen en 8761 goederen
wagen s. Deze Maatschappij heeft ook
een geregelde stoomvaartdienst in 't
leven geroepen „the Royal Li'ne" van
Bristol naaT Montreal.
Voorts de Can. Northern Ontario
Ry. 25 lEng, mijlen banen, 29 loco
motieven, 191 spoorwagens.
De Gouvernementsspoorweg, ge
naamd „de Intercolonial" in 't Oos
ten: 1449 eng. mijlen bannen, 1414 1<?
comotieven, 13119 spoorwagens.
De Great Northern Ry, eene Ameri-
kaansche onderneming van J. Hill,
die gedeeltelijk in Canada opereert,
n.l.:
de Crowsnest en Southern 7418
Eng. mijlen; de Kootenay Valley 2579
Eng. mijlen; dc Bcdlington en Nelson
1530 Eng. mijlen; d eNelson en Fort
Shepha'rd 5542 Eng. mijlen; de Red
Mountain 959 Eng. mijlen; de Van
couver Victoria en Eastern Ry 12622
Eng. mijlen; de New Westminster en
Southern 2410 Eng. mijlen; de Si'rdar
Junction en Kuska'noolt 867 Eng. mij
len.
Ten slotte de Soo Spokane, eene
Amtrikaansche onderneming gecon
troleerd door de Can. Pac. Railw.,
welke gedeeltelijk opereert in
Canad van de Crowsnest Pass.
via Minneapolis St Paul ön
Sault St. Marie naar Montreal en
een groot aantal kleine're minder be
langrijke spoorwegondernemingen,
welke ik hier acBtérwago laat.
Het behoeft slecht weinig betoog
dat met dit spoorwegsysteem Canada
nog geenszins volmaakt, is en er nog
hoc! wat ruimte overblijft voor soort
gelijke ondernemingen. Reeds wor
den door het gouvernement aanstal
ten gemaakt, lot den aanleg van een
.spoo'rweg naar Hudsonshaai en het
Gouvernement van Albe'rta heeft
plannen voor een lijn in N.-AIbeïta,
benevens de vele uitbreidingen der
reeds bestaande lijnen welke onge
merkt voortgaan.'
Toch moet het ïn 'de eerste plaats
worden aangehaald als datgene waar
aan Canada zijn opkomst dankt eii
hetwelk de Amerikanen noemen: „Het
neerspijkeren van een Keizerrijk."
Canada omvat de zoogenaamde ma
ritieme provincies: Prince Edward-
Island, Nova Scotia en New-Bruns-
wick. Verder de provinciën: Quebec
en Ontario, de noordwestelijke terri-
toriën en de provincies Manitoba, Sas
katchewan, Alberta, British Columbia
en de Yukon.
1. Prince Edward Island. 2184 vie'r-
kante Eng. mijlen. Bevolking 103.259.
2. Nova Scotia, de kleine provincie'
van Canada, is grooter dan Holland,
oppervlakte 21.000 vierk. Eng. mijlen,
Bevolking 459.574.
3. New Brunswick 28 000 vierk. Eng.
mijlen. Bevolking 331.110.
4. Quebec 351.873 vrk. Eng. mijlen,
Bevolking 1.648.898.
5. Ontario is grootér dan Duitsch-
land en Zwitserland te zamen. Opper
vlakte 260.000 vierk. Eng. mijlen. Be
volking 2.187.947.
6. Manitoba is ongevcér even groot
als Engeland, Schotland en Ierland
te zamen. 73.000 vierk. Eng. mijlen,
o'ngweer 27.000.000 acres; 17 is ont
gonnen of pl.m. 2.850..640 acres. Be
volking 465.000.
7. Saskatchewan grooter dan Duitsch
land; 250.650 vierk. Eng. mijlen of pi.
m. 73.171.780 acres 4.2 ontgonnen
of pl.m. 3.500.000 acres. Bevolking
400.000.
8. Albe'rta 2 maal zoo groot als
Groot-Bvittannië en Ierland; 253.540
vierk. Eng. mijlen of pl.m. 162.000.000
acres, 5/8 ontgonnen of pi. minus
1.000.000 ncYes. Bevolking 300.000.
0. British Columbia is grooter dan
Frankrijk, Spanje en Portugal, Zwit
serland en Italië te samen; 382.000
vierk. Eng. mijlen. Bevolking 178.657.
10. Yukon 207.076 vierk. Eng. mij
len. Bevolking '27.219.
11. Noord-Westelijke Territoriën
1.992.785 vierk. Eng. mijlen. Bevol
king 25.490.
Het is zeer begrijpelijk dat In zulk
een uitgestrekt domein, het klimaat
eno'rm varieert. Voor het grootste ge
deelte echter mag men hot gerust als
een vastelandsklimaat beschouwen,
d. i. een van koude winters en heete
zomers. De gemiddelde temperatuur
in Juli is b.v. dezelfde te Battleförd
aan de Noord Sask rivier als t.o Mon
treal aan de St. Lawrence rivier of
hetzelfde als in noordelijk Spanje.
De gemiddelde temperatuur in de
velschillende provincies is als volgt:
Temperatuur.
Provincies
Wintér. Zomer.
Prince Edward Eiland 19.5 61.9
New-Brunswick 19.0 60.0
Nova Scotia 25,0 65.2
Quebec 15.0 58.3
Ontario 19 8 63 0
Manitoba 0.9 66.0
Saskatchewan 5.3 61.6
Alberta 13.9 58.8
British Columbia 32.4 61.0
Er Is betrekkelijk geen armoede
aaln regen in Canada. Grasland en
wouden strekken zich nagenoeg uit
van Oceaaïi tot Oceaan, en volgen de
Mackenzie 'rivier tot in IJszee. De
enorme area's der meren en der Hud-
sons Bay véranderen heit klimaat en
deelen aan de atmosfeer meer "regen
toe dan wellicht anders het geval zou
zijn. Niettegenstaande vindt men aan
den voet der bergstreken in Br. Co
lumbia gedeelten van voortdurende
droogte en aan de kust van de'n groo-
ten Oceaan gedeelten van voortduren
de regens. In een gedeelte van Zuide
lijk Alberta heeft men om zekér te
zijn van den oogst, toevlucht geno-
mën tot kunstmatige besproeiing.
In Manitoba valt 50 van den re
gen -gedurende de zomermaanden en
verder westelijk valt 56 in hetzelf
de tijdsverloop.
In April heerscht er een gemiddel
de teraperatnuT van 58 gr. te Calga
ry, 52 gr, te Edmonton, 58 gr. te Me
dicine Hat en 4 7gr. te Winnipeg,
hetgeen duidelijk de Aprilmaand,
vooral gedurende de laatste helft, ala
een vertrouwbare maand voor voor-
ja ars ploegen en zaaien aangeeft in
het Westen.
Canada is een land van overvloedi
ge zonneschijn. Vergeleken met En
geland, waaT de gemiddelde zonne
schijn per jaar varieert, van 25 tot 36
gr., heeft men te Montreal 46 gr., To
ronto 44 gr., Winnipeg 46 gr. en Cal
gary 50 gr.
Alberta 'heet het minst varieerend
en het zachtste klimaat van alle pro
vinciën te'n Oosten van het Rotsge
bergte. Ook oefenen koude en warme
stroomen een veVbazenden invloed uit
op het klimaat der kustlanden.
(Wordt vervolgd).
