van HAARLEM'S DAGBLAD
Stadsnieuws
CRESCENDO.
Dm© muziekvereeniging van H. IJ.
S M.-personeel gaf gisteravond in de
Vereenigiv een welgeslaagde uitvoe
ring. In 't begin van den avond was
't getal bezoekers niet groot, maar
langzamerhand kwamen toch nog
meerdere belangstellenden.
Crescendo voerde een 8-tal num
mers uit, die over 't algemeen ©en
goeden indruk maakten. De directeur,
de heer W. J. van Tienen, heeft met
zijn mn-zikanten reeds veel goeds we
ten te bewerken. Natuurlijk volmaakt
was 't ten gehoore gebrachte niet,
daarvan zullen de uitvoerenden zelf
overtuigd zijn geweest, maar alles ge
tuigde van -oed willen en flinke stu
die. Zoo voortgaande, zal Crescendo
er wel komen en in de toekomst nog
mooie vorderingen maken.
De uitvoering werd ter ©ere van
den verjaardag van Prins Hendrik,
in gezet met 't Wilhelmus, dat door de
aanwezigen staande werd aange
hoord. Daarop volgde de militaire
marsch „Sons of the brave" van Bid-
good, die flink gespeeld werd. Ook
„Cleopatra", een ouverture romanti-
que van Schweinsberg, werd verdien
stelijk uitgevoerd maar meer nog vol
deed ons „Voix Roimiaines", een con
cert-wals van Kessels. Ook werd met
veel succes de militaire marsch „Op
Karmel", een compositie van den di
recteur, gespeeld.
De hoorders waren over de muziek
blijkbaar zeer tevreden, getuige 't
luide applaus, dat na elk nummer
klonk.
Dat Crescendo zeer goede krachten
telt, bewees 't lid, de heer C. M.
Struyff, die zeer verdienstelijk ©enige
soli voor cornet a piston speelde, o. a.
„Dir Hummel im Thai" van Marsch-
ner.
Ook hij verwierf luide teekenen
van tevredenheid.
't Dubbel mannenkwartet „Heinz©"
had met een 4-tal nummers veel suc
ces. Mooi gezongen werden „Zondags
wijding" van Fr. Abt en „Verdwe
nen" van denzelfde. Ook 't aardige
lied ,,'t Visschertje" sloeg goed in.
Een aangename afwisseling bracht
T optreden van den heer A. M. Vrugt,
dio met z'n voordrachten als altijd veel
bijval oogstte. Hij had o. m. op z'n
programma staan „Reciteer-wed-
strijd aan boord", „Onbeschaafde ne
gers" en Piakpilien".
De uitvoering werd met een bal be
sloten.
Zeker is de wensch door den voor
zitter van Crescendo bij de opening
van de uitvoering uitgesproken. dat
de aanwezigen een aangenomen
avond zouden hebben, vervuld Nog
zij meegedeeld, dat de voorzitter in
die openingsrede wees op den groei en
den vooruitgang van de vereeniging.
Vooral bracht hij dank aan eenige in
gezetenen uit Aerdenhout, Overvcen
en Rloemendaal voor den steun, dien
Crescendo van hen steeds nog onder
vindt.
Door het dubbel Malmen-
kwartet Orpheus, zal worden deel
genomen aan den zangwedstrijd uit
geschreven door het kwartet „Lore-
ley, ter gelegenheid van haar 25-
Jarig bestaan, te houden in October
Naar w ij vernemen heeft
'de heer K., wonende in de Tedi'ng
van Berkhoutstraat, den Ki n der-
Oranjebon d Prinses Juliana aange
boden, ter gelegenheid van de fees
telijkheden, welke gehouden zullen
worden ter gelegenheid van de ver
jaring van Prinses Juliana, op 2 Mei
a.s. het Teylerplein gratis met een
5 ii 600 vetglazen te verlichten, welk
aanbod gaarne aanvaard is.
Hinderwet. -»
B. en W. van Haarlem maken be
kend, dat van heden op alle werk
dagen, van des voormiddags 9 tot
des namiddags 2 nu'r, tot 2 Mei e.k.
's voormiddags ten 11 3'4 ure, ter
gemeente-secretarie, 7e afdeeling, ter
inzage is nedergelegd het ingekomen
verzoekschrift met de bijlagen van
B. C. en L. Radsma, om vergunning
tot oprichting van eene steenhouwe
rij in een gebouw staande op het
achtergedeelte van het terrein aan
den Kampereingel no. 8.
Van de Naami. Venn. „Maatschap
pij tot voortzetting der zaken, ge
dreven onder den naam van Klaas
Tilly", gevestigd te Haarlem, om
vergunning tot oprichting van eene
oliekokerfj met bene bewaar- fen
verwerkplaats van hoogstens 1500 L.
terpentijn in een gebouw te stichten
op een terrein aan het Zuider-Bui-
tonspaanie, O.Z., en dat op den veer
tienden dag na heden, zijnde 2 Mei
e.k., en wel des voormiddags ten
11 3/4 ure op het Raadhuis der ge
meente de gelegenheid zal worden
gegeven om ten overstaan van het
gemeentebestuur of een of meer zij
ner leden, bezwaren tegen het oprich
ten dezer inrichtingen in te brongen
Eiamans L. O.
Haarlem. 19 April. Geslaagd de
dames A. D. C. Visser te Helder, J. L.
C Ader, A. C. Been, W. C. Bender
en T. E. van Bergen, te Haarlem, en
A. van Alborda te Hoorn.
UITSLAG
der veiling van onroerende goede
ren in het „Algemeen Verkooplokaal'
te Haarlem, op Woensdag 19 April
1911, des morgens ten 10 uur, welke
perceel-en op den 2Cen April daaraan
volgende afzonderlijk worden opge
boden en in combinatie worden af
geslagen.
De boerenwoning en landerijen T
Huis ter Spyt, bouwterrein ter ge
zamenlijke grootte ran ongeveer 12
Hectaren 92 Aren, 35 centiaren, te
veilen in de navolgende perceelen
bij opbod.
1. Een perceel grond aan de Klo
ve Haan.
D. van Zetten, f 1950.
2. Een perceel grond naast het
voorgaande.
J. C. v. d. Berg. f 2100.
3. Een perceel grond naast het
voorgaande.
H. J. Peper, f 2035.
3a.Tot amotie de opstallen der Boe
renwoning 't Huis ter Spyt en aan-
hoorigheden. staande op de percee
len 1, 2, 3 en 4.
P. Hoogeveenf 400.
4 Een perceel grond aan de Kle
verlaan naast perceel 13.
Gehr Nieuwjaar, f 2000.
5, Een perceel grond naast het
voorgaande.
5. Mok, f 2080.
6. Een perceel grond naast het
voorgaande.
E. J. Klop, f 1950.
7. Een perceel grond naast het
voorgaande.
E. J. Klop, f 1925.
8. Een perceel grond naast het
voorgaande.
P. Hoogeveen, f 1950.
9. Een perceel grond naast het
voorgaande.
H, J. Peper, f 1875.
10. Een perceel grond naast het
voorgaande.
H. J. Peper, f 1950.
11. Een perceel grond haast het
voorgaande.
C. Groenewegen, f 1950.
12. Een perceel grond aan de Kle
verlaan.
P. Box, f 1650.
13. Een perceel grond naast het
voorgaande
W. van Dijk, f 1500.
14. Een perceel grond naast het
voorgaande.
D. van Zetten, f 1500.
15. Een perceel grond naast het
voorgaande.
D van Zetten, f 1500.
16. Een perceel grond naast het
voorgaande.
J. de Goyer, f 1500.
17. Een perceel grond naast het
voorgaande.
C. Groenewegeh, f 1550.
18. Een perceel grond naast het
voorgaande.
C. Groene we gen, f 1525.
19. Een perceel grond naast het
voorgaande.
H. J. Peper, f 1625.
20. Een perceel grond naast het
voorgaande.
C Groenewegeh, f 1525.
21. Een perceel grond naast het
voorgaande.
C. Groenewegen, f 1525.
22. Een perceel grond naast het
voorgaande.
D. Sabelis, 1 1510.
23. Een perceel grond naast het
voorgaande.
W. Bosman, f 1625.
24. Een perceel grond aan de Kle
verlaan.
S. Mok, 1675.
25. Een perceel grond naast het
voorgaande.
P. Hoogeveen, f 1350
26. Een perceel grond naast het
voorgaande.
P. Hoogeveen. f 1625
27. Een perceel grond naast het
voorgaande.
P. Hoogeveen, f 1600.
28. Een perceel grond naast het
voorgaande.
Hoeflake, f 1600.
29. Een perceel grond naast het
voorgaande.
M. Joustra, f 1600.
30. Een percee lgrond naast het
voorgaande.
Gebr. Nieuwjaar, f 1600.
31. Een perceel grond naast bet
voorga ande.
H. J. Peper, f 1600
32. Een perceel grond naast het
voorgaande.
P. Hoogeveen, f 1600.
33. Een perceel grond naast het
voorgaande.
G. P. J. Beccari, f 1675.
34. Een perceel grond naast het
voorgaande.
J. van Servellen, f 2250.
35. Een perceel Weiland, liggende
ten Zuiden van de perceelen 12 tot
34, met drie gedeelten geprojec
teerde straten uitkomende aan de
Kleverlaan, groot 2 HA., 47 A., 69
c.A.
A Bertlihg, f 19125.
88. Een perceel Bouwterrein aan
den Kleverparkweg hoek Kleverlaan,
gr. 7 A. 41 c.
P. Hoogeveen, f 3300.
37. Een perc. Bouwterrein naast het
voorgaande.
C. M. Snel. f 1800.
38. Een perc. Bouwterrein naast het
voorgaande
H. J. Peper, f 1850.
39. Een perc. Bouwterrein naast het
voorgaande.
A. Shel, f 1760.
40. Een perc. Bouwterrein naast het
voorgaande.
D. P Joustra, f 1780.
41. Een perc. Bouwterrein naast het
voorgaande.
D. P. Joustra, f 1780.
42. Een perc. Bouwterrein naast het
voorgaande.
L. Henneman, f 1800.
43. Een perc. Bouwterrein naast het
voorga ande.
T.. Henheman, f 1825.
44. Een perc. Bouwterrein naast, het
voorgaande.
L. Henneman, f 1850.
45. Een perc. Bouwterrein naast het
voorgaande.
L. Henneman, f 1800.
46. Een perc. Bouwterrein naast het
voorgaande.
C. Groenewegen, f 1800.
47. Een perc. Bouwterrein naast het
voorgaande.
D P. Joustra. f 1825.
48. Een perc. Bouwterrein naast het
voorgaande.
D. P. Joustra, f 1850.
49. Een perc. Bouwterrein naast het
voorgaande.
A. J. v. d. Ham. f 1825.
50. Een perc. Bouwterrein naast het
voorgaande.
Snel. f 1810.
51. Ken perc. Bouwterrein naast het
voorgaande.
C. M. Snel, f 1825.
52. Een perc. Bouwterrein naast het
voorgaande. A. Snel, f 1850.
53. Een perc. Bouwterrein naast het
voorgaande. J. Slabber, t 1935.
54. Een perc. Bouwterrein naast het
voorgaande.
C. Groenewegen, f 2020.
55. Een perc. Bouwterrein naa3t het
voorgaande.
C. Groenewegen, f 2100.
56. Een perceel Bouwterrei, liggen-
gende ten Oosten van de perceelen
36 tot 55, met twee gedeelten uitko
mende aan den Kleverparkweg en
met één gedeelte uitkomende aan de
KJeverlaan zijnde die gedeelten ge
projecteorde straten groot 2 H.A.
4 A. 68 c.A.
G. P. J. Beccari, f 27400.
57. Een perceel Weiland, geschikt
voor Bouwterrein, ligende ten Oos
ten van het voorgaande perceel met
recht van uitweg naar den Klever
parkweg, gr. 2 H.A. 48 A. 30 C.A.
G. P. J. Beccari, f 17300.
kosteia een j<b
maar
zijn een gnldeiit upaard,
omdat do oplage van HAARLEM'S DAGBLAD zeer groot is en
steeds blijft stijgen.
Jaarlijks worden er
TIENDUIZENDEN geplaatst.
58. Een perceel Bouwterrein naast
hot voorgaande met ©en gedeelte
zijnde geprojecteerde straat uit
komende aan de Santpoorteretraat,
gr. 2 1LA. 94 c.A. 68 c.A.
G. P. J. Beccari. f 14700.
59. Een perceel Bouwterrein naast
het voorgaande met recht van uit
weg naar de Kleverlaan bij de Vel-
aerstraat, gr. 75 A. 25 c.A.
Hoeflako, f 5000.
Gev. Voorwerpen.
Terug te bekomen bij
S. do Bruin, Geweerstraat 2, een
overschoen.
E. v. Wort, de Wildstraat 19, een
lombardbriefje en een vrouwenzak m.
inhoud.
,T. Derr Weverstraat 9. een vloer
kleedje.
C. ter Haak, Oranjeboomstrnat 181,
een rozenkrans in étui.
Het bureau ven politie, een kope
ren stop van een kraan.
A. Meerwijk, L. Heer en vest 66, een
zak met inhoud.
H. Bruyn, Kruisweg 8. een rolletje
stuivers.
L. Smit, Gaelstraat 17, een
lorgnet.
J. Koning, L. Lakenstraat 27, oen
grijze pet.
Het bureau van politie, een bal en
een portemonnaie.
STEMMING GEMEENTERAAD.
De burgemeester van Haarlem
maakt officieel bekend, dat voor de
\erkiezing vun één lid van den Ge
meenteraad voor het eerste kiesdis
trict candidaat zijn gesteld de hceren
J. F. van Emmerik, H. Ph. Loots en
Dr. W. E. Merens. De stenibureaux
zullen zitting houden als volgtdat
in het stemdistrict A. (hoofdstembu
reau) op het Raadhuis dat in het
stemdistrict B in de school aan de
bpaainwouderstraat 12 dat in het
stemdistrict C. in het schoolgebouw
iu ae tiaai lemniei'liedesiraat no. 29.
De stemming zal plaats hebben
Woensdag 26 April, van 's morgens 8
tot 's namiddags 5 uur.
HAARLEMSCHE HANDELS-
VEREEN1G1NG.
De Haarlemsen.; Hundolsvereeni-
giug kwam gisterenavond bijeen in
de tuinzaal van het Cafe Bnnkmann.
Op de agenda stond als eerste punt
>n voorstel, om een afdeeling „VVin-
keliersbelangen" op te richten.
De heer G. VAN DER MOST VAN
SPIJK wees er ui zijn openingstoe
spraak op, dat tiet bestuur de op
richting der afdeeling noodig achtte,
opdat deze de belangen der winkc-
liei-s beter zal kunnen behartigen. De
afdeeling zal blijven onder het pa
tronaat der Handeisveieemging.
Bij de aan-de-orde-stelling van het
voorstel zei de heer Van Spijk, dat
de vereeniging bestaat uit heterogene
bestanddeelen. De winkeliers nu heb
ben vaak belangen, die zij niet ge
meen hebben met de andere leden.
Het is ook wenschelijk, dat de winke
liers vaker kunnen vergaderen.
De heer WEILL vreest, dat men
dan in de Handelsvereeniging oen
groot getal kleine vereeniginkjes
krijgt, b.v. van doktoren, van klein-
nijveren, enz.
De heer VAN LIEMT merkt op, dat
de genoemde categorieën reeds veree-
nigingon hebben buiten de HandeJs-
vereeniging, de winkeliers niet. Daar
om juicht spreker liet bestuursvoor
stel toe.
De heer VAN SPIJK doet voorlezing
van een ontwerp-reglement der Haar-
lemsohe W i okei iers vereen i gi n g, on-
der-afdeeiuig der Haarlemsche Han
del vereeniging.
De heer ÉILL blijft het nut ont
kennen. Vroeger heeft men bepaalde
winkeliersbeiaugen besproken, b.v.
negen-uurssluiting, de deloyale con
currentie. Dergelijke besprekingen
zullen niet vruchtdragender zijn in
de Winkeliersvereoniging. Die dingen
kunnen evengoed in de Handelsver-
eeniging worden behandeld.
De heer VAN SPIJK zegt, dat ver
schillende bestuursleden, na bespre
king met een aantal winkeliers, op
dit denkbeeld zijn gekomen.
De heer VISSER zegt, dat in de
vergaderingen van de Handelsveree-
niging ook meespreken en meestem
men over \vinke 11erszaken personeu,
die met den winkel niets te maken
hebben.
De heer WEYBURG meent, dat er
geen eigenlijke winkeliersbelangen
zijn. Er zijn aigemeene belangen, die
ook belangen zijn van de winkeliers
maar in de eerste plaats moet men
rekening houden met de aigemeene
belangen. Men moet niet zoo egoïs
tisch zijn, om de belangen van één
groep te be hartige n.
De Handelsvereeniglng moet de
aigemeene belangen behartigen. F.n
liet is juist een grief van sprc-kor. dat
dit niet meer gedaan wordt. Spreker
wijst opplaveisel, de Bron-kwestie
en een betere politie verordening,
waarbij men niet zoo gemaszrogeit
wordt.
Die verordening werkt, b.v. bij
serenades, het opgewekt leven niet in
de hand. En dit is toch van belang
voor de gemeente.
De heer VAN SPIJK erkent dit laat
ste, maar ontkent, dat de llandclsver-
eeniging niet voldoende doet. Spreker
wijst er op, dat de vereeniging ook
een stootje heeft gegeven tot verla
ging van den prijs der electricitoit.
Zii heeft ook gerequestreord in zako
het plaveisel en de slopplaatsen der
electrische trams.
De heer VAN LIEMT handhaaft
zijn meening, dat er wel winkeliers-
belangen zijn, b.v. de Zondagsslui
ting. Waarom hebben alle groepen
wel speciale belangen en de winke
liers niet
De heer VISSER merkt, op, dat in
dertijd de kwestie van ruilen van St.-
Nicolaas-artikelen in een vorgnde-
ring der Handelsvereeniging is be
handeld, waar het meerendoel geen
winkeliers waren. Dezc-n voelden toen
niets voor de zaak. Was die zaak
besproken in een wïnkeliersvoreeni-
ging, dan zou zij een ander verloop
hebben gehad. Amsterdam en Don
Haag hebben bloeiende winkcliers-
vereenigingen.
De heer WEIJBURG blijft er bij,
dat de Handelsvereeniging de win
keliersbelangen kan blijven beharti
gen. Laat het bestuur der Han
delsvereeniging zich nog ©enige win
keliers assumeeren.
Spreker herinnert aan do geschie
denis van het Bureau voor Vreem
delingenverkeer en de Vereeniging
voor Verfraaiing. Die iwee lichamen
ziin later sameneesmolten. Hier zou
men waarschijnlijk ook later o.-n sa
mensmelting krijgen van de Winke-
liersvereenigintr en de TTmdolsver-
eeniging. Waarom dien omweg te
maken? vraagt spreker.
De heer JACOBS ON had eerst de
vrna<r willen beantwoorden, of men
in beginsel er voor was om een on-
dPi-nteeeling te stichten. Spreker is
/ten rfpg.-n mriHot hi" wri ©ftn Wïpkft-
li°rsveroeTiigiug wil stichten, maar
die moet later geheel los staan van
de Handelsvereeniging.
De heer VAN LIEMT deelt mee, dat
in een vergadering der Hanze de
Avondsluitihg der winkels is behan
deld. Daar spraken ook niet-winke-
liers mee en dezen opponeerden to
gen het voorstel, omdat het dan des
avonds zoo doodsch zou zijn in de
straten en zij dan geen inkoopen
konden doen. Dit ten bewijze, dat
niet-winkeliers niet op de hoogte zijn
van de winkeliersbelangen.
Dc heer PEEREBOOM is teleurge
steld door de geringe opkomst van
de winkeliers dezen avond. Spr. ge
looft wél, dat er verschillende be
langen zijn, die de winkeliers meer
in 't b'iznnder.raken. Spreker noemt
de delovale concurrentie, do Zon
dagssluiting, avondsluiting, do tram
kwesties, ook die over de tram naar
Bloemendaal, de levering op kre
diet, de verlichting dor winkelstra
ten, de voorwaarden en tarieven der
verlichting, dè kwestie van 're'^ieing
der winkelstraten op ongeschikte
uren, de bepalingen der Bouwveror
dening, die vaak knellend ziin, bij
uitbreiding der zaken.
Daar er echter zoo weinig winke
liers aanwezig zijn, wil spreker eén
referendum uitschrijven onder de
winkeliers-leden der vereeniging. Op
die wivze kan men ook een overzicht
kriisren ove"r de meemine der winke
liers-leden. hoe de vereeniging zou
moeten worden ingericht.
Men zoo tevens kunnen vTflge.n wie
als lid zou willen toetreden.
Voorts werd er van de bestuursta
fel op gewezen, dat een afzonderlijke
vereeniging ook daarom noodig is,
wij] die dan uit eigen financiën de
kosten kan bestrijden van deskundi
ge voorlichting omtrent de aanhan
gige onderwerpen.
Sommigén achtten deze kosten
echter niet belangrijk, omdat zij
geen deskundigen noodig achtten.
Na eenige verdere beraadslagi'n-
POMPEJI
In de laatste vergadering der Ver
eeniging „Bouwkunst en Vriend
schap' to Rotterdam, heeft Dr. J. lier-
lage, Gymnasiï Conrector te Gorin-
chern, eene lezing gehouden over
Pompeji.
Spreker, eraan herinnerende, dat
Pompeji. met Herculanum en Sla-
biae, in 79 na Christus door eene uit
barsting van den Vesuvius, geheel is
verwoest en begraven, wees er op dat
juist door deze plotselinge afsnijding
van alle leven en door de bedekking
met eene licht- en lucht werende mas
sa, een stuk cultuurgeschiedenis
voor ons is bewaard gebleven, dat
voor de bestudeering der manier van
loven in de laatste eeuwen vóór onze
jaartelling van het hoogste belang is.
In Herculanum, dat veel dieper
dan Pompeji onder den regen vun
puin en asoli werd begraven, (op
sommige plaatsen ondereen laag van
20 M. dikte) is voor het eerst in 1709
naar oudheden gegraven; hiertoe was
Tiet noodig een soort van schachten
to maken, met smalle tunnels en klei
ne zijgangen daarnaast. Beiialve de
enorme kosten, die deze methode me
debracht, was zij ook niet gevaarloos
voor de huizen die inmiddels boven
oji de ondergegane stad waren ge
slicht, echter werden op deze wijze
toch een theater, een villa en tallooze
bronzen en marnieren standbeelden
aan het licht gebracht.
Toch kunen bij systematische op
gravingen in Herculanum, de opgra
vingen veel belangrijker zijn dan in
Pompeji, omdat door de dikkere laag
waaronder het heeft begraven gele
gen alles véél minder geschonden
voor den dag zal kunnen worden ge
bracht.
In Pompeji, waar hier en daar de
daken zelfs niet onder de puinsteen
en asch zijn bedolven geweest, heeft
niet alleen de na den rainp grooten-
deels terug gekeerde bevolking uitge
graven en weggehaald wat eenige
waarde had, maar hebben de invloed
van het licht en dc lucht nog veel
bedorven.
De eerste opgravingen in Pompeji
begonnen in 1748, werden onder Jozef
Bonaparte, 1800—1815, geregelder
voortgezet, om eindelijk sinds I860
systematisch geregeld te worden met
instandhouding van het gevondene.
De transportabele goederen en klei
nere beelden worden thnns naar het
Ixskend© museum in Napels overge
bracht. De muurschilderingen, die
men vroeger ir. zijn geheel van den
muur afzaagde, blijven thans op hun
plaats, waar zij door afdakjes en
schermen zooveel mogelijk, tegen den
invloed van het weder worelen be
schermd.
Als oudste bewoners van Pompeji,
omstreeks 600 voor Chr., zijn de Os-
ciërs bekend, een met de Romeinen
verwante stam, terwijl in 9080 v.
Chr. eene Romeinsdie kolonie er heen
werd gezonden om Pompeji te roraa-
nisceren, waardoor het tot een bloei
end .handelsstadje werd verheven.
Van de geschiedenis van dien tijd
spreken de meer dan 6000 opschriften,
di© nu reeds zijn blootgelegd. Zij zijn
t© verdeden in opschriften op steen.
die officieel gebeurtenissen, stichting
van monumentale en openbare gebou
wen, of de restauratie daarvan boek
staven; van deze is een voorbeeld:
„Popilius Numerius, zoon Celsinus
heeft den Tempel van Isis, door eene
aardbeving ingestort, van de funda
menten af op zijne kosten laten her
stellen; de gemeenteraad heeft hem
om zijne vrijgevigheid, hoewel hij pas
6 jaar oud is, vrij van onkosten in
zijn midden opgenomen".
Dan de opschriften het gewone le
ven betreffende, meestal met groote
roode letters op de muren geschilderd
en het best te vergelijken met onze te
genwoordige aanplakbiljetten. Zij be
vatten aankondigingen van verkno
pingen, aanbovelingen voor verkie
zingen, enz enz.
Ook de opschriften, blijkbaar door
kinderen aangebracht, zijn eigenaar
dig; zoo bijvoorbeeld het alphabet,
eerst in gewone volgorde, daarna van
achteren naar voren, en ten slotte
eerst de eerste letter, dan de laatste,
dan de tweede, dan op een na de laat
ste, en zoo vervolgens.
Ook die, zooals wij ze tegenwoor
dig op belvedére's, schuttingen, enz.
aantreffen, zijn in grooten getale op
de muren in Pompeji te vinden.
Van de bespreking der opschriften,
waaruit de leefwijze der verdwenen
bewoners blijkt, overgaande naar de
resten van gebouwen, die zijn over
gebleven, zegt spreker, dat daarin in
hoofdzaak G perioden zijn te onder
scheiden, nl.
De eerste beginnende in de 6e eeuw
v. Chr. met de eerst volgende eeuwen,
waarin, ln groote blokken, kalksteen
en grijze tufsteen als materiaal wer
den gebezigd.
De volgende periode omstreeks 200
v. Chr.. waarin de voorgevels van
kwadersteenen werden gebouwd, aan
de achterzijde aangevuld met vak
werk van kalksteen, die in onregel
matige blokken, eenvoudig in leem
als bindmiddel werden gelegd; daar
om werden dan ook in de muren af
wisselende horizontaal en vertikaal
staande kwadersteenen ingewerkt
In de derde- of tuf periode, van 200-
80 v. Chr. bestaat het gewone metsel
werk uit onregelmatige stukken lava
in mortel gelegd; voor facades van
kwadersteenen gebruikte men echter
grijze tufsteen met witte pleisterlaag
overtrokken.
De voornaamste openbare gebou
wen. tempels, basilica, het groote
theater en vele particuliere gebouwen
zijn in deze periode opgetrokken.
In de vierde periode, den eersten
tijd der Romeinsche kolonie, van 80
tot ongeveer 40 v. Chr. is het mate
riaal nog lava, maar ook tuf- en kalk
steen, dikwijls in een vorm van met
selwerk, die het midden houdt tus-
schon den onregelmatigen vorm dei-
vorige periode, en de later gebruikte
methode om do steen op haar kant te
metselen en aldus een soort netwerk
te vormen (opus retlculatum). Hoe
ken en deurposten werden van bak
steen of tegolvormige tuf- af kalk
steen gemetseld.
Uit deze periode, die wel eene van
verval en armoede na den oorlog mag
genoemd worden .dateeren het kleine
theater en amphitheater, een der had
huizen, doch gééne particuliere hui
zen.
De 5e periode van pl.m. 40 v. Chr.
tot 63 n. Chr. kenmerkt zicht door
liet gebruik yan de bovengenoemde
methode om de steen in een netwerk
verband te metselen; de hoeken en
deurposten nog van tegelvormige tuf-
of baksteen. In dezen tijd komt voor
het eerst marmer als bouwmateriaal
voor.
De 6e periode van 63 n. Chr. tot den
ondergang der stad in 79 n. Chr. is
de periode na de groote aardbeving
in 63, die reeds een groot deel der
stad verwoestte. Een nieuwe bouw
wijze is in dozen tijd niet ontstaan;
vele gebouwen zien er dan ook nieuw
of onvoltooid uit
Het ligt voor de hand dat evenals
er verscliillende perioden zijn aan te
wijzen in de manier van bouwen ook
verschillende perioden in het versie
ren vollen op te merken.
De belangrijkste wijze van vorsie-
ren voor alle gebouwen is het beschil
deren van de muren. Pompeji is voor
ons van liet hoogste belang voor de
konnis van de schilderkunst bij Grie
ken on Romeinen. Wol moeten we
steeds in aanmerking nemen dot dC7x>
schilderkunst afkomstig is uit een
provinciestadje en uit een periode,
waarin hot verval reeds was ingetre
den.
Van de oude Grieksche kunst zijn
alleen vazen over en enkele beschil
derde sarkofogen, reliefs en beelden,
Van de vrije schilderkunst Is uit den
aard niets overgebleven.
Iu de muurschilderingen zijn twee
soorten te onderscheiden, nl. die op
de droge stuck, in verf met gomlijm.
was of hars als bindstof, of zg. „al
fresco", met waterverf in de natte
stuck. De laag stuck werd veel dik
ker dan tegenwoordig aangebracht,
en er werden in de eerste periode,
overeenkomende met de tufperiode in
het bouwen, veelal nabootsingen van
marmer, ©enigszins in relief toege
past. Voorstellingen Werden toen nog
alleen gevonden in mozaik op de vloe
ren, doch niet als wandversiering.
De 2e stijl kent geen relief meer; de
wanden werden geheel vlak gehouden
en alles perspectivisch daarop ge
schilderd.
Veelal wordt eene indeeling in
drieën, zoowel verticaal als horizon
taal toegepast, bestaande uit eene
donkere lambriseering, waarop zuilen
aangegeven en waarboven eene deco
ratieve kroonlijst met consoles enz.
het geheel bekroont.
In den Sen stijl, pl.m. 50 na Chr,
worden architectuurvormon, haast
onbestaanbaar in de werkelijkheid,
op de wanden afgemaald, terwijl in
den -len stijl van 50—79 na Chr. on
mogelijke perspectieven op elk veld
worden uitgebeeld.
In het middelste der negen, op iede-
ren wand gevormde vakken worden
uitgebreide schilderingen aangetrof
fen; scène's uit de rnytliologie, land
schappen met veel figuren gestoffeerd
illustraties van blijkbaar in dien tijd
plaats gehad hebbend©, treffende ge
beurtenissen enz. In- de zijvakkon
werden dan enkele figuren, danseres
sen, stillevens, enz. afgebeeld.
Zeer eigenaardig zijn ook do tafe-
reelen uit het dagelijksch leven, als
fries-versiering aangebracht, en waar
in alle handelende personen als cu
pido's zijn voorgesteld.
