De Iwartjes-IÉrMiën
van HAARLEM'S DAGBLAD
■tegen het optreden van den heer Loh-
mari, die zegt: wij willen daarvan
eenvoudig niets weten. „Wij", dat is
de fractie van den heer Lohman, die
Lij zonde ren tegenzin heeft tegen hot
voorstel. Maar spreker protesteert te-
go» zulk afwijzen van zaken, die een
groot deel des volks heftig beroeren.
Ge hebt de meerderheid en kunt
dingen doen, d e de grens van parle
mentaire rechtvaardigheid overscb'rij
don. Maar wanneer gesproken staat
te worden over hetgeen velen de hoog
ste belangen van het Nederlandsche
volk achten, dan zijn spreker en de
zijnen daar om voor die belangen op
te komen. Zij zullen him argumenten
geven en de héér Lohman zal zijn ar
gumentatie daar tegenove'r
stellen. Maar niet de guillotine toe
passen op hetgöen spreker heeft
te stellen. Eerlijken en open strijd
zuit gij met ons voeren. Daartoe zijt
gij verplicht, indien gij niet het Par
lement wilt verlagen in de oogen
het geheele Nederlandsche Volk. Er
moet gelegenheid zijn voor het vrije
iwoord in deze Kamer. Denkt niet, dat
gij uw zaak dient door t vrije woord
te beletten.
De heer DE SAVORN1N LOHMAN
wil allerminst inbreuk maken op het
vrije woord, waarvan de heer Troel
stra, als de gelegenheid wérdt gebo
den. wel een ruim gebruik zal maken.
Het gaat nu alleen om de vraag
van het zenden van een Adres van
Antwoord. Natuurlijk heeft de heer
Troelst'ra het recht, dit voor te stel
len. Maar spreker heeft het verkeerd
genoemd, het Adres van Antwoord,
na het eerst afgeschaft te hebben, bij
deze gelegenheid weer te gaan invoe
ren. Daarom heeft spreker
steld, de zaak nu af te doen spre
ker blijft bij dit voorstel.
De VOORZITTER meent ook, dat ér
,geen termen bestaan voor een Adres
van Antwoord, omdat de Koningin
geen Troonrede heeft uitgesproken.
Nu echter het voorstel is gedaan,
moet er alle recht aan worden ge
daan. Er is een toelichting bij. Het
voorstel moet worden gedrukt met de
toelichting. Bij de behandeling zal
aan de orde komen of het voorstel
toelaatbaar is.
De VOORZITTER verzoekt den heer
Schaper, die het woord vraagt^ kort
te zijn.
Do heer SCHAPER wil eerlijk zeg
den, dat hij niet kan verzekeren, dat
'men nu om 4 uu'r naar huls gaat.
Door het voorstel-Lohman zijn spre
ker en de zij-nön in een moeilijk par
ket gekomen. Wat zal de meerderheid
doen? Van andere fracties heeft nie
mand gesproken over de prealabele
[vraag. Werd nu het votfrstel-Lohman
aangenomen, dan kwam sprekers
fractie ovér de zaak zelf geheel niet
meer aan 't woord. Zóó oimoozel is
spreker niet, om daar in te loopen.
Alle zevecn leden van sprekers frac
tie zijn volkome'n géreod nu dadelijk
■het woord te voeren over de pamla-
bele Vraag. Spreker's fractie laat zich
wiet guillotineeren. Moet dit gebeu
ren, dan zal het Nederlandsche volk
zien, dat wij hier zijn, dat wij niet
op een achtermiddag, misschieh met
een meerderheid van 60 tegen 40, ons
den mond laten snoeren.
Wanneer er önimiiddellijk in deze
Ivamer roering is gekomen, is het niet
onze schuld, maar van de d'rie leden
een er fractie, die ons het woord wil
len afsnijdeh.
Spreker wil, in ovérleg met zijn
vriend Troelstra, voorlooplg van het
woord afzien, om de leden van andere
partijen de gelegenheid te gevehhun
stem te moüveéren, opdat spreker en
de zijnen weten, hoe de stemming zal
uitvallen. Spreker wenscht de zaak
parlementair te behandelén, maar is
dit niet mogelijk, dan rust niet op
spreker on zijn vrienden de verant
woordelijkheid.
De heer DE BEAUFORT zegt-, dat
pu een breedvoerige discussie o'nt-
ptaat ove'r een zeer eenvoudige zaak.
jDe Kamer lijkt overrompeld.
Do hoer Lohman zal, dunkt spreker,
zijn voorstel terugnemen als hij het
goed overdenkt.
Do heer DE SAVORNIN LOHMAN
zei nog: Wij hebben hu eenmaal aan
genomen, dat ar geen Adres van Ant
woord zal zijn, als de Koningin niet
zelf in de Kamer is gekomen. Alleen
wanneer er een Troonrede is uitge
sproken door de Koningin, zou er een
Adres van Antwoord kun'nen zijn.
Dit zou dan geen zin hebben. Spreker
meent, dat de meerderheid dit zeer
goed zal voelen, evenals men 't vroe
ger links zou hebben gevoeld. Spreker
stelt nu dadelijk verwerping voor,
omdat men. vooraf weet dal het voor
stel toch niet zal worden aangenomen
Wij spreker voert hier het woord
namens de Kamer moeten zulkj
verlies vah tijd tegengaan. Gelegen-'
hoid tot noodelooze redevoeringen
mag nii t worden gegeven. Noodige
zaken moeten eerst worden afge
daan, het begrootingsonderzoek en de
Militiewet Of men daar nu „ho hol"
roept, kan spreker niet schelen. Belet
moet worden door de meerderheid het
verknoeien van tijd aan een voorstel,
dat naar haar meening geen effect
kan sorteeren.
De meerderheid moet beletten, dat
'de minderheid telkens voorstellen
aan de orde brengt, die de afdoening
van zaken belet.
De VOORZITTER zegt, dat het ei
genlijk geen antwoord op de Troon
rede betreft. De Kamer kent het voor
stel nog niet. Het is eigenlijk geen
antwoord op de Troon'rede, maair be-
jtreft het kiesrecht vraagstuk. Spreker
(handhaaft ziin voorstel om het voor
stel te "Soon 'drutketf «mddoelen
aan de leden.
De heer DUYS wilde voor dit oogen-
bllk en voor deze zaak echter kortheid
betrachten en stelde voor. hom gele
genheid te geven, zijn réde morgen
voort te zetten en vroeg stemming
over dit voorstel.
Dit voorstel wordt verworpen met
41 tegen 30 stemmen.
De VOORZITTER gaf het woord aan
den heer Van Karnebeek.
De heer DUYS zei, dat hij nog het
woord heeft.
De VOORZITTER meende, dat do
heer Duys zijn rede had geëindigd.
De heer DUYS zou gaarne den hoer
Van Karnebeek tusschen ziin rede in
bet woord gunnen, indien dit niet zóó
werd uitgelegd, dat spreker daarna
voor de t w e e d e maal het woord zal
voeren en hij dus daarna verlof zou
moeten vragen om voor do dorde
maal het woord te voeren, waarover
het besluit dei- Kamer voor spreker
wel eens ongunstig zou kunnen zijn.
Het spiit spreker, dat na een tijd
van rust voor de leden der Kamer,
een tijd, waarin in de pers vele pole
mieken ziin gevoerd over de vrucht
baarheid of onvruchtbaarheid van het
parlementaire stelsel in het algemeen
en van het Nederlandsohe in het bij
zonder, waarin bespiegelingen zijn ge
houden, dat de prikkelbaarheid der
Kamer wordt geweten aan de physi-
scho en psychische vermoeidheiddat
nu, in een tijd, waarin met rust en be
zadigdheid de zaken zouden kunnen
worden behandeld, zich op den eer
sten dag onzgr bijeenkomst een der
gelijk tooneel afspeelt.
Spr. gelooft niet, dat de waardig
heid van het Parlement daardoor is
gestegen. Misschien zal de heer De
Savornin Lohman het spreker kwa
lijk nemen» maar in het waarachtig
landsbelang moet spreker toch den
heer Lohman vragen of hij wel op den
goeden weg i3. Wij Nederlanders zijn
niet zeer sanguinisch van aard, en
tooneelen als in Oostenrijk, Spanje en
andere landen in het Parlement voor
komen. kennen wij gelukkig niet.
De VOORZITTER U is geheel bui
ten de orde....
De heer DUYS meende, dat hij juist
midden in de wanorde was.
Spreker heeft een aantal punten te
bespreken, met een aantal onderdee-
len, om eindelijk tot een conclusie te
komen.
Eerst een antwoord aan den heer
Lohman, die vroeg, wat de gevolgen
vele leden der coalitie In de kcffieka
mer zijn, en alien straks op liet too
neel zullen verschijnen om als mario
netten te stommen. Spreker brengt
hulde aan do Gideonsbende, die hier
aanwezig Is, om naar sprekels rede
te luisteren.
Om de vragen van den heer Lohman
te beantwoorden moet men gnan vra
gen wat een troon Is en wat «en rede.
Maar als de leden der Kamer het nu
al te belachelijk vinden oin deze come
die voort te zetten, die do socio al-de
mocraten moeten houden tegen
over de domperstactiek der Christe-
lijk-Historisclien, dan zal speker, nu
hij al weer een half uur langer heeft
gesproken, opnieuw voorstellen, ter
wille van het publiek en de journalis
ten, de zitting te schorsen, en hem
morgen verder te laten spreken.
De VOORZITTER deelt mede. dat
de heoren De Savornin Lobman, Oos-
terbaan. Van de Velde, Pollema en
Van Wassenaer van Catwijck voor
stellen de beraadslagingen te sluiten.
Het voorstel der hoeren De Savornin
Lobman c. s. werd aangenomen met
33 tegen 24 stemmen.
Het voorstel van den heer De Savor
nin Lohman, om het voorstel der hoe
ren Troelstra c. s. niet in behande
ling te nemen, werd aangenomen met
31 tegen 25 stemmen.
De heer TROELSTRA wilde na de
gehouden stemming een korte verkla
ring afleggen.
De genomen beslissing acht spreker
voor verder werken van zoor groote en
noodlottige beteekenis. Sproker kan
zich voorstellen, dat als een meerder
heid te doen heeft met oen minder
heid, waarvan kwade trouw bij de be
handeling van 's lauds zaken moet
worden aangenomen, aangenomen,
dat zij niet naar overtuiging omtrent
het landsbelang handelt. als inen
zulk een minderheid heeft, kan spre
ker zich voorstellen, dat mon met de
macht van het getal zulk eon minder
heid onderdrukt.
De genomen beslissing grieft spre
ker zoo. en daarom hecht sproker er
zoo ver strekkende gevolgen aan, om
dat men dit verwacht van spreker en
zijn vrienden, die men hier sinds
1907 heeft zien mede arbeiden volgens
hun overtuiging, en die zich elk oogen-
blik door daden bereid hebben ge
toond tot samenwerking, ook met de
sche'rpste tegenstanders.
liet besluit der Kamer beschouwt
spreker als een disqualificatie der so
ciaal-democratische groep, maar ook
kei, had de korporaal C. J. L., Vah
het 4e reg. vesting-a'rtillerle, bij de
p ntonniers gedetacheerd, iets tegen
den kapitein C. A. IL W. G. Eijken.
Toen deze hem bij een oefening op 't
terrein de Staart een bemerking
maakte, pakte L. zijn karabijn en
sloeg d>.e voor de voelen van den ka
pitein stuk, hem tevens op ernstige
manier dreigende en uftdagénde, el-
leen met hem mee te gaan naar de
overzijde.
Onmiddellijk werd L., die zeer ze
nuwachtig van natuur is, in arrest
gesteld. Een commissie vah drie offi
cieren Is door den garnizoenscom
mandant, luitenant-kolonel C. Hout
man, benoemd, om deze zaak te on
derzoeken, zoo meldt de Dord. Ct
BRANDEN.
Aan den straatweg van O ld en zaal
naar Hengelo zijn te Hasselo vier wo
ningen afgebrand, bewoond door vier
gezinnen, gen aar de heer Aamink-
hof te Dourningen. Verzekering dekt
gedeeltelijk de schade.
Te Stedum (prov. Gron.) is de bak
kerij van J. Laninga afgebrand. Niets
werd gered; verzekering dekt de
9chade.
AMSTERDAM-ROTTERDAM.
Ovér eenige maanden worden op do
lijn AmsterdamRotterdam via Gou
da-snel troin-iocomot. even ingevoerd,
aoodat de reis dan in een uur vol
bracht zal kunnen worden.
TYPOGRAFISCH VAK
ONDERWIJS.
Dezer dagen hieid de heer
A. W. Barteu, directeur der Vak
school te Utrecht in het „Gebouw
voor Kunsten en Wetenschappen"
aldaar, op het congres, ter gelegen
heid der tentoonstelling gehouden
door onderscheidene vereenigingen
op het gebied van vak-onder wijs, een
voordracht: „Typografisch Vakonder
wijs en de daarbij behoorende leer
middelen, gereedschappen en mo
dellen".
Spreker achtte het noodig, alvo
rens zijn onderwerp te behandelen,
in zeer korte trekken een en ander
lsosteg>. een lai^araEa.ayt;je
zijn een
omdat da oplage van HAARLEM'S DAGBLAD zaai- groot Is en
steeds blijft stijgen.
Jaarlijks worden or
TIENDUIZENDEN geplaatst.
zouden zijn als lederen dog elk der 100
leden een voorstel indiende. Ja. die
raag is toch zeker niet door den
heer Lohman gesteld om er géén ant
woord op te krijgen, Hij zal een ant
woord verwachten. In overleg met zijn
politieke vrienden zal spreker het ant
woord zoo volledig mogelijk maken.
Echter spreker begrijpt de vraag
niet goed. Dus een wedervraag wat
zou het gevolg zijn als elk lid eens
elk uur een voorstel ging doen, om
niet te spreken van kwartieren, minu
ten en seconden. Welnu, dan zou do
pnpierstapel, al groot bij de sociale
wetgeving, nog grooier worden. En
als de op de bres staande Christelijk-
historischen dan hun aan de Hugeno
ten ontleende vrijheidstradities even
zoo gingen handhaven als hedenmid
dag, dan zou het woord van Troelstra
nog mee-r waar worden, dat de oog
sten op het veld onzer sociale wetge
ving zoo dor zijn als de Luneburger
heide. En wanneer dan de hoeren, die
den heer Lohman ter zijde stonden,
ook zoo blijven optreden, ja. dan
kwam deheele parlementaire machine
tot stilstand. De heer Lohman slaat
hier te schoolmeesteren en tracht als
voorzitter zonder hamer den zetel van
den president te ga in innemen, waar
de Voorzitter met zijn bekende onpar
tijdigheid de zaak volkomen juist wil
de behandelen.
Het moge waar zijn, dat een groot
deel der Nederlandsche arbeidersklas
se blind en dom gehouden wordt door
een aan den heer De Savornin Loh
man verwante pers, en kunstmatig
ordt opgezweept tegen de sociaal-de
mocraten, en dat de clericale pers ook
het gebeurde van hedenmiddag zal toe
schrijven aan de sociaal-democraten,
er begint toch verandering te ko
men. Dit blijkt uit de belangstelling in
de sociaal-democratische kiesrechtbe
weging, ook van de zijde van arbei
ders, die waren onder de narcose en
het farizeïsme der Christelijke partij
en. Menig Christelijk arbeider zal zich
afvragen, waarom ziin afgevaardigde
toch zoo hang is. dat over een zaak
ia het Parlement zelfs gesproken
woidt, Ondanks de pers en de geeste
lijkheid, die ter beschikking der rech
terzijde ziin, vertrouwt men daar de
zaak toch niet.
.Men zegt speker. dat er geen 50 le
den meer aanwezig zijnspreker zal
zijn rede echter voortellen, al is deze
vergaderins ongrondwettig.
De VOORZITTER :Daar hebt unlet
over te oordeelen. Dat heb ik te beslis
sen. Er ziin op dit óogenblik 50 leden
aanwezig.
De heer DUY3 constateert, dat dan
van de personen dor sociaal-domocra-1
tische Kamerleden, die daardoor bul
ten de gemeenschap worden gesteld.
Anders kan spreker zich dat besluit
niet verklaren.
Wij hébben hier een klein proefje
geleverd van wat er zou kunnen ge
beuren als een minderheid in het Par
lement wordt bezield door gevoelens
als ik zooevon omschreef, onder den
indruk van wat de meerderheid haar
aandeed. Gij stelt wel groote eischen
aan onze discipline en aan onze zelf-
beheersching.
Het is zeer de vraag of wij op den
duur aan die eischen kunnen blijven
voldoen. Straks konven de begrootin-
gen. Dan hebt go onze welwillende
medewerking noodig. Welk recht hebt
ge dan die to verwachten Geen en
kel, na het niet behandelen van oen
voorstel, waarop spreker en de zijnen
prijs stelden.
Schande over uwe beslissing.
De VOORZITTER hamert.
De heer ïltOKLSTKA Mannen van
karakter
De VOORZITTER hamert.
De heer TROELSTKASchande
over uwe beslissing, schande au neg
eens schande.
De VOORZITTER sloot ruim vijf
uur de vergadering.
BELASTING OP VERMAKELIJK
HEDEN.
Het voorstel van B. on W. tot vast
stelling van verordeningen op do bef
fing en invordering van een belasting
op tooneelvertooningeu cn andere
oponbhre vermakelijkheden, is door
den 'raad van Leeuwarden na een uit
voerige discussie met groote meerder
heid Yttn stommen
„DE NIEUWE AMSTERDAMMER".
In een vergadering van de Vrijzin
nig-Democratische Verceoiging is be
sloten tot opheff.ng van liet vrijz.-
dem. weekblad „De Nieuwe Amster-
dammor". Dit bos! uit houdt verband
met het voornemen van liet hoofdbe
stuur van dén Vrijzinnig-Demoeratt-
schen Bond, om zelf ©en weekblad uit
te geven.
EEN OVERSPANNEN KORPORAAL.
Een ernstig geval van insubordina
tie heeft dezer dogen bij het korps
pontonniers, te Dordrecht, plaats ge
had, In verband met het vordrinken
van dan nont uuilor le kl. Van Bor-
mode te doelen over het vak „typo
grafie".
Meermalen blijkt dat omtrent een
vak verkeerde begrippen bestaan. Of
men denkt dat het louter bestaat in
het methodisch rangschikken van* let
ters tot men eon boek of ean courant
heeft, welke daarna natuurlijk op
een pers wordt gedrukt, of men houdt
er alles wat maar eindigt op „gra
fisch" er voor en verwart bijv. typo
grafie met lithografie en topografie.
't Is waar 't woord typografie zegt
te weinig. Als het woord vrij, maar
juist vertaald wordt krijgen we: ver
menigvuldiging van het handschrift
door middel van typen".
Aanvankelijk was het woord typo
grafie een goede benaming voor het
voortbrengen van boeken, omdat dit
voor de uitvinding der boekdruk
kunst bestond in het vermenigvuldi
gen van handschriften. Ook in de
eerste jaren van de boekdrukkunst
bestond de vermenigvuldiging van
hot hondscluift uitsluitend door mid
del van typen, want de versiering
werd met de hand aangebracht.
Spreker achtte het iiier niet de
plaats om een geschiedkundig over
zicht to gev en van hoe de typografie
geworden is wat ze nu is.
liet zijn niet meer lettertypen al
leen, welke hij vermenigvuldigt. Ook
lijnen, ornamenten, vignetten en cli-
ciie's worden door den druk verme
nigvuldigd en zelfs komt het wei voor
dat bij illustraties in 't geheel geen
typen gedrukt worden.
Verklaarbaar is, hoe het mogelijk
is. dat een buitenstaander zich geen
juiste voorstelling kon vormen van
een zoo omvangrijk vakgebied.
Maar dun de kunst in liet woord
boekdrukkunst? Is het zoo'n kuust
boekon, onderscheidene werkjes en
illustraties te drukken?
Relaas het ia bei meestal niet,
doch het kon dit wezen.
Eerlijk gezesd bestond er ln vijf
eeuwen, welke de boekdrukkunst be
staat, weinig kunst, enkele gunstige
uitzonderingen daargelaten. Eerst in
de laatste twintig jaren is men wak
ker geschud door den bekenden Wil
liam Morris.
Gelukkig, want hoe nuttig ons be
drijf ook is. het zou beueden die vak
kon z'jn gebleven, welke wel schoon
heid kunnen voortbrengen. En stel
eens voor dat een vak. hetwelk de
ziel is van kunst, wetenschap en
handel, niet in staat zou zijn schoon
heid voort te brengen.
Het is waar veel drukwerk legt
daarvan geen getuigenis af, maar de
overtuiging is nog lang niet genoeg
doorgedrongen. dat de typografie
nog een andere bestemming beeft
dan het prozaïsche geld verdienen.
Concurrentie en spoed zijn welis
waar feiten, welke verschooning vra
gen, doch het ls eveneens een feit
dat zeker drukwerk wel mooi te
ken is» zonder dat de zelfkostende
prijs verhoogd wordt.
Alle boekdruk as ontegenzeggelijk
onderworpen aan technische en
esthetische wetten. Wonden deze ver
waarloosd, dan kan er nimmer
sprake zijn van fraai drukwerk.
Maar hoe leert de beoefenaar van
is vak die wetten?
Laat mijn antwoord u niet verba
zen. De typograaf leert zijn vak in
de meeste werkplaatsen niet. Er zijn
er wel bekwame typografen, maar
deze zijn het geworden door eigen
energie, werkkracht en pracüsche er
varing en opoffering van de vrije
uurtjes, welke hen resten na een in
spannende dagtaak.
Zonder overdrijving kan ik be
weren, dat de meeste jongens in den
grond bedorven worden in de eerste
periode, waarin ze in bet vak werk
zaam zijn.
Den eersten tijd gaat alles goed.
Een zekere vaardigheid wordt aan
geleerd en de jongen is in de wolken.
Hij mag een stukje zetten. Langza
merhand komt de terugslag. Het
blijft bij het platzetten. Steeds moet
hij zorgen meer en beter werk te
leveren, zoodat hem geen gelegenheid
oden wordt de „geheimen" van de
techniek te leeren. En wee hem, ais
de chef geen goed oogje op hem heeft
geen goedgunstig vakman hem voor
kan lichten, of hij geen inzicht en
doortastendheid bezit, om zijn eigen
•weg te banen. Dan gaat hij op in de
groote massa, die op volwassen leef
tijd niet veel meer prestoeren dan ze
deden in hun jongelingsjaren.
Met den drukkersieerling is het nog
slechter gesteld.
Het zou mij te ver voeren verder op
dit onderwerp in te gaan. Ik heb u
slechts een klein denkbeeld willen
geven hoe het bomt, dat èn publiek
èn vaklieden het typografen vak zoo
weinig waardeeren.
Het nut van vakopleiding behoef
hier niet te bepleiten. Alleen
wensch ik te releveeren wat er aan
vakopleiding in de laatste jaren in
ons vak gedaan is.
Vreemd zal het u in de ooren klin
ken, dat, terwijl er jaren en jaren
scholen voor vakopleiding beston
den, voor de typografie slechts 4 ja
ren geleden de eerste school geopend
werd.
De typografie kwam op haar slof
jes achteraan. Maar die slofjes zijn
vervangen door stevige schoenen,
welke haar in staat stellen den af te
leggen weg vlugger af te loopen.
Onze vakliteratuur heeft in de
laatste jaren flink geijverd, zooge
naamde studieclubs brengen het hare
er toe bij, zoodat meer en meer ge
voeld wordt, dat het gemis van een
flinke vakopleiding den bloei der ty
pografie in den weg staat
De Rotterdamsche Ambachtsschool
heeft haar deuren voor de typogra
fie geopend. De Haagsche zal nu vol
gen. Uit Groningen bereikten ons
goede tijdingen en üi andere steden
't men evenmin stiL
Met gemengde gevoelens nemen di
recteuren van ambachtsscholen tn
overweging, de typografie als leervak
op te nemen. Met gemengde gevoelens
want eensdeels zijn ze overtuigd, dat
■de typografie ook recht op vakoplei
ding heeft, andersdeels zijn ze be
vreesd om zich met de „zwarte
kunst", welke ean mysterie voor hen
is, in te laten.
Ik kan me dit levendig voorstellen,
zeide spreker. En het doet me genoe
gen hier een en ander over bat typo
grafisch vakonderwijs mede te kun
nen dealen.
Spreker zette in korte trekken uit
een hoe het typografisch vak-onder
wijs hier te lande ingericht is en op
welke wijze het onderricht gegeven
wordt.
Aan de vakschool voor de Typogra
fie te Utrecht bestaat gelegenheid in
een drie-jarigen cursus de grondbe
ginselen der typografie te leeren. Te
Rotterdam wordt eveneens een drie
jarigen cursus gegeven, waarvan het
eerste jaar door de leerlingen den
geheelen dag de school wordt be
zocht. De beide overige jaren zullen
de jongens halve dagen bij een pa
troon en halve dagen op school wer
ken. Voor den arbeid door den leer
ling bij den patroon gepresteerd,
wordt door den laatste het school
geld betaald.
Deze opzat acht ik niet gelukkig.
Ik koester de vrees, dat voor het geld
doorden leerling verdiend terdege
productieve aTbeid moet gelev
worden wat storend voor het on<
richt kan zijn.
Van de in te richten tak van on
derwijs in de typografie aan do
Haagsche ambachtsschool kan ik niet
veel meedeelen. Alleen is mij be
kend dat de opleiding in een drie
jarigen cursus en geheel aan school
bestaat.
Een ideale toestand zou het natuur
lijk zijn, wanneer in de voornaamste
steden een afzonderlijke school voor
typografen kan worden opgericht in
den geest van de Vakschool to
Utrecht.
Zoo'n inrichting zou met het oog
op het aantal leerlingen kostbaar
zijn. Alleen Rotterdam, Den Haag en
Amsterdam kunnen een voldoend
Vervolgens behandelde spreker de
wijze van en de middelen voor de op
leiding van den ioekomstigèn typo
graaf, om ten slotte het ieekenonder-
wijs te behandelen.
Teekenen, zei spreker, onder meer,
moet met vakkennis hand aan hand
gaan.
Het laatste moet de basis voor het
teekenen vormen. Ook da staats
commissie tot reorganisatie van liet
onderwijs deelde die meening, im
mers zij nam in haar rapport de ver-
eischten op tot het verkrijgen van de
akte van bekwaamheid voor het ge
ven van typografisch vakonderwijs.
Nadat spreker had uiteengezet op
welke wijze naar zijn meening het
teekenonderwijs behoorde te gcschie-
t den, en er op gewezen te hebben, dat
het onderricht in do typografie alom
Ikan plaats hehben, zij het ook in
wijzigden vorm, eindigde spreker
imet de volgende woorden: Prent al-
J len, die kunnen bevorderen, dat de
typografie haar steeds ontbeerde
vakopleiding krijgt, hot vak, dat u
allen reeds menigmaal onnoemelijke
diensten heeft bewezen en u steeds
en te allen tijde nc*g diensten be
wijst, mijn laatste woorden in het
geheugen: Da typografie wacht
op U!
Een warm applaus beloonde spre
ker voor zijn boeiende voordracht
Op de vraag van den voorzitter, of
er personen waren, dio naar aanloi-
dinb van het gesprokene nog tiet
een of ander in hét midden te bren-
hadden, gaven de hoeren Van
Hasael en Root daartoe het verlan
gen te kennen.
Na ooiug repliek en dupliek werd
gopauseerd.
DOOR DE TRAM OVERREDEN
Toen de 6-Jarige J. in «1e Van 01-
denbarneveldtstraat te Rotterdam uit
de diaconieschool kwam en de rails
overstak, kwam van berde zijden een
electrische tram aan. Het kind kwam
onder den motorwagen terecht,
schoot onder den baanschiiiver door
1 lag al zoo geheel onder don wa
rn.
Nadat de wagen met vereende
krachten gelicht was, om hem or on
der vandaan te kunnen halen, bleek,
dat het eene beentje geheel verbrij
zeld en het andere zwaar gekwets?
as.
Het kind is naar het ziekenhuis go
bracht
ZONDAGSSLUITING
APOTHEKEN.
Door den Minister van Binnenland-f
set te Zaken is bij de Tweede Kamer
ingediend een wetsontwerp, strekkeo-
de in overeenstemming met het ge
voelen van den Centralen Gezond
heidsraad en van de pharmaceutische
inspecteurs om sluiting van apothe
ken op Zondagen en algemeen erkende
Christelijke feestdagen toe te laten,
mits naar het oordeel van den phar-
maceutischon insnecteur voldoende
gelegenheid besta tot het verkrijgen
van geneesmiddelen.
In de Memorie van Toelichting
wordt gewezen op de toenemende be
geerte bij de apothekers en hun per
soneel, om over Zondagen en alge
meen erkende Christelijke feestdagen
vrijelijk te kunnen beschikken. Art. 3
van de wet tot regeling van d© uitoefe
ning der artsemjbejcidkunst belet
evenwel de verwezenlijking van dien
wenschtwijfel, die daaromtrent nog
mocht bestaau, is weggenomen door
het arrest van den Iloogen Raad van
10 April j.L
Het is niet noodzakelijk, dat alle
apotheken op Zondagen en bedoelde
feestdagen geopend z.jn. In de toe
lichting wondt een regeling gegeven,
waardoor liet mogelijk zal zijn, dat
sluiting, zij het ook mei van alle apo
theken, kan worden toegelaten.
Voor bet geval, dat ecu uniform© re
geling gewenscht zou biijken, is in het
wetsontwerp bovendien de gelegenheid
voorziening bij olgiemeonou maat
regel van bestuur voorbehouden.
Een algeweene herziening van bo
vengenoemde wet is ui voorbereiding;
het overleg van den Minister met den
Ctntraleu Gezondheidsraad zal, naar
hij hoopt, eerlang afloox>en. Het zou
©venwel niet billijk zijn, de apothe
kers op de vervulling van hun rede
lijk verlangen gedurende een nog niet
te bepalen tijd te laten wachten, tor-
wijl sj>oediger voorziening mogelijk ia.
Gemengd Nieuws
EEN BALLONTOCIIT.
Do Fransche bestuurbare militafre
luchtballon „Adjudant Reau" hoeft
een prachtigen tocht volbracht
De ballon vertrok Maandagavond te
vijf uur uit Issy met 9 passagiers
r een bezoek aan verschillende
vestingen, vloog over Verdun, Toul,
Epinal en Belfort en was Dinsdag
middag te 2 uur 31 min. te'rug, n©
ur tn de lucht te zijn gebleven.
VEROORDEELD.
Graaf Ronikier is te Warschau we
gens moord op zijn neef veroordeeld
tot vijf jaar tuchthuisstraf.
Zijn roodebeklaagden Zevedsky en
Seminsky zijn vrijgesproken.
SPOORWEGSTAKING IN IERLAND.
Het bestuur van de Amalg. Society 1
of Railway Servants besloot in een
vergadering, dat het aan alle beamb
ten den raad zal geven te staken, in-
i de spoorwegmaatschappijen
voortgaan lieden te ontslaan of te
straffen, die weigeren g.jederen van
firma's bij welke wordt gestaakt te
behandelen en indien zij de ontslage
nen weigeren terug te nemen.
Ook wordt gemeld: De Ierse he spoor
wegdireetiee xij'n eenstemmig m haar
besluit om alle goederen zonder on
derscheid voor verzending aan to ne-,
men.
Een vortegenwoo'rdigar van het
ministerie van koophandel -s te Du
blin aangekomen en heeft, met het
oog op een eventueel© tusscbenkomst
met beide partijen een onderhoud ge
had.
EEN RUMOERIGE KAMERZITTING
In het parlement van Nieuw Zuid-
Wales liebben zeer rumoer .ge toonee
len plaats gehad. In courantenberich
ten was meegedeeld, dat dc voorzit
ter, de heer Willis, onlangs in een
openbare vergadering de libérale par
tij een bende van schelmen had ge
noemd. In de Dinsdag gehouden pa'r-
lementsz.tt.ng werd de heer Willis
nu door liberale sprekers ter verant
woording goroepen. Hij weigerde ech
ter eenige verklaring af te leggen en
toen een libéraal wilde doorspreken,
sloot hij hem van de zitting ui Dit
gaf tot groot rumoer aanleiding, zoo-
dat de zitting geschorst werd. Na do
heropening begon het "rumoer op
nieuw, weer werd een Uberaal uitge
sloten, maar ook deze wegerde heen
