NIEUWS* en ADVERTENTIEBLAD. 2^e Jaargang. No. 8693 Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen. MAANDAG 23 OCTOBER 1911 A Tot da plaatsing van advertentiën en reclames van buiten het Arrondissement Haarlem in dit blad is uitsluitend gemachtigd het Algemeen Binnen- en Buitenlandsch Advertentie-Bureau D. Y. ALTA Warmoesstraat 7678, Amsterdam. Telephoon irnerc. 6229. ABONNEMENTEN PER DRIE MAANDEN: Voor Haarlem1.20 Voor de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd is (kom der gemeente)„1.30 Franco per post door Nederland165 Afzonderlijke nummers0.024 Geïllustreerd Zondagsblad, voor Haarlem0.374 de omstreken en franco per post 0.45 Uitgave der Vennootschap Lourens Coster. Directeur J. C. PEEREBOO'.l. ADVERTENTIËN: Van 1—5 regels 50 Cts.; iedere regel meer 10 Cts. Buiten het Arrondissement Haarlem van 1—5 regels ƒ1.elke regel meer ƒ0.20. Reclames 30 Cent per regeL Bij Abonnement aanzienlijk rabat. Advertentiën van Vraag en Aanbod, hoogstens zes regels, 25 Cts. per plaatsing; 50 Cts. voor 3 plaatsingen contant Redactie en Administratie: Groote Houtstraat 53. Intercommunaal Telefoonnummer der Redactie 600 en der Administratie 724. Drukkerij: Zuider Buiteaspaarne 12. Telefoonnummer 122. DIT NUMMER BESTAAT UIT ZES BLADZIJDEN. EERSTE BLAD. AGENDA DINSDAG 24 OCTOBER. Orgelbespel ng Ln de Groote Kerk* 1—2 uur. Schouwburg: Optreden van Solser en Ilesse, 8 uur. Smodestraat 43: Cursusvergadering voor Grondwerkers, 8 1/2 uur. Sint-Bavo: Cursus in de R. K. ge- loofs- en zedenleer. Onderwerp: De waarachtige tegenwoordigheid van Christus m het heilig sacrament des altaars. Velsen: Vergadering van den Ge inconteraad, 1 1/4 uur. Stadsnieuws IIEDEN 6 PAGINA'S. Wegens een teehniscif^lofect onzo zetterij kan heden niet meer dan 6 pagina's worden gegeven. Morgen is de zwarighö d opgeheven. De dure tijd. De aid. Haarlem van den Alg. Ned. Bond van Meubelmakers, Behangers en aanverwante vakgenooten heeft, naar aanleiding van den steeds meer stijgenden prijs der levensmidelen, be sloten aan de patroons in bovenge noemde vakken te verzoeken, in navul- ging van andere patroons in verschil lende bedrijven, gedurende de winter maanden een bijslag te geven op liet gewone loon. Do smidspatroon D. lloogenbirk be Sloot met November aan het personeel (wegens de duurte der levensmiddelen) een toeslag te geven voor gehuwden /1. niet-gehuwden 0.50 en jongens t 0,25. DE RAADSZITTING VAN WOENSDAG. Woensdagmorgen vergadert de Raad, otiu 10 uur: Begrootingsdag. Behalve de Begrooting staat er nog een groot aantal punten op de agen da de aangehoudene van de vorige week, waaronder de motie-Thiel In zake de eigen-aangifte van het In komen voor de berekening van den Hoofd. Omslag, de plannen tot ver bouw van het z.g. Buitenhuis en steller van de werk!ijst heeft ge meend. dat de Raad ook nog wel wat meer afdoen zal kunnen. Daarbij moet eon aagteeken ge plaatst worden. Het heeft er veel van, dat liet op o -n avond/i'.ling zul uit- loepon, wanneer althans niet weer ecnige punten worden aangehouden. Erkend moot woixbm. dat onder de nieuwe punten haast-zo.ken zijn. Zoo wil „Knust zij ons Doel", het teekeu- college. dat de volgende maand een tentoonstelling wil houden bij zijn 90 jarig beöta.ui de beschikking heb ban uvrr eeuige zalen in.... het Huis- in do-lvruisstiuat En daar er in October wel niet meer vergaderd zal_ worden, behoort de Raad dit verzoekschrift nu wel af te doen. Do Raadsvoorzitter heeft de voor zorg genomen, ditmaal de Begrooting te zetten \6or de andere punten. Vroeger gebeurde dit wel andersom, waardoor de Raad dan een prikkel had, om de vx-rafgnande punten zoo spoedig mogn'ijk af te handelen. Omtrent het vraagstuk van het Voorbereid:ad Onderu ijs hebbeu B. en W. advies ingewonnen bij de be sturen der Gemeenten, wat blijkt u t de Raadsportefeu'lie. De antwoorden vermelden de kos* ten en omvang van het Voorbereid dend Onderwijs in die plaatsen. We laten eenige gegevens volgen: Amsterdam heeft in 11)08 de voor- bepiidcndc klasse aan de lsle klasse scholen opgeheven en daarvoor in de plaats vc-oi bereidende scholen ge sticht. Op 1 Juli waren er 10 Yoorle- redende scholen niet 2572 leerlingen. De kosten bedragen gemiddeld de oprichtingskosieu inbegrepen f 35 per k.nd en per juar. In 1910 wai en de kosten f 5S.CV0. Toen er 8 scholen waren, had men 57 onderwijzeressen er. 30 helpsters Er zijn bovendien 4-1 bijzondere in richtingen, met 1 ondovw ijzer, 114 onderwijzeressen en 220 helpsters en 4034 leerlingen. Dan zijn er nog 10 bewaarplaatsen (daar wordt geen ouderwijs volgens vast plan gegeven) met 10 onderw ijzeressen, 18 helpsters en -488 leerlingen To Utrecht ;..;n 2 voorbereidende scholen die 456 leerlingen tellen. Er zijn 1 lundenvijzeressen en 1 help-' ster. In 1910 waren de kosten f 12753. Dan zijn er aan 7 scholen voorbe-, reidende klassen. Het personeel kostte in 1910 f 11.3G9. Te Arnhem zijn 4 openbare bewaar scholen met 1083 leerlingen. De kos ten waTen in 1910 f 20.000. Twaalf bijzondere bewaarscholen hebben 1688 leerlingen. Te Rotterdam waren in 1910 44 openha're scholen voor Voorbereidend onderwijs en 39 bijzondere. Aan de openbare waren 522 onderwijzeressen die 10284 leerl.ngen hadden. De kos ten bedroegen in dat jaar f 274.172. Aan de bijzondere voorbereidende scholen waTcn 200 onderwijzeressen met 6012 leerlingen. De kosten be droegen ïn 1910 f 14298. Te Leiden zijn 3 openbare bewaar scholen. l'n 1910 waren er 1031 leer lingen met 15 onderwijzeressen en 27 helpsters. De kosten waren f 18.624. Er waren voorts 4 bijzondere bewaarscholen met 911 leerlingen en 7 onderwijzeressen en 28 helpsters. Do Raadsstukkan, Zaterdagavond verschenen, vermelden liet volgende B. en W. achten het noodig» eenige vertrekken en gangen van het Raad huis electrisch te verlichten. De kos ten zijn 900. B. en W. adviseeren gunstig op het verzoek van hot Teekencollege Kunst zij ons Doel, om vier lokalen te mo gen gebruiken van het Huis-in-de- Kruisstraat ten behoeve van een ten toonstelling van moderne kunstwer ken, in het bezit van Haarlemmers. Deze tentoonstelling wordt in No vember gehouden ter viering van het 90-jarig bestaan der vereeniging. Do Keuringsdienst van Voedings middelen Vermeerdert het werk van den assistent van het laboratorium voor pathal. bacteriologie. B. en W. willen daarom het salaris van den assistent K. L. Weidema met 1 Januari verhoogen tot 1000. De Toynbec-Vereerdging vraagt een subsidie van 800. B. en W. erkennen het nut van deze vereeniging. Zij willen daarom een subsidie van 400 verleonen. Een dergelijk subsidie moet het karakter hebben van tege moetkoming in de kosten. De opzichter over de straatverlich ting C. J. Grootenboer merkt ln een schrijven aan den Raad op, dat zijn salaris bij de voorgestelde regeling niet. verhoogd is. Verder deelt hij mede, dat hij het maximum van zijn salaris bereikt heeft en dit thans ƒ730 plus 104 voor het gemis van vrije woning bedraagtdaar hij zeven gedeeltelijke nachten dienst heeft per week, zoodat hij een groot gedeelte van den dag voor zijn rust moet bestemmen, en het opzicht heeft o\er 25 nlan, verzoekt hij den Raad, hein alsnog een verhooging van salaris toe, te kennen. De Haarlein sche Handels vereeniging vraagt den Raad vergunning om, evenals het vorig winterseizoen, ook dit winterseizoen gebruik tc mogen maken van lokalen der school aan ie Jacobijriestraat, vooor het geven van onderricht m het boekhouden. B. en W. stellen den Raad. voor. aan genoemde vereeniging ook dit jaar hiervoor vergunning te geven. H. J. van der Colk, hovenier en bloemkweeker alhier, vraagt hem te ontslaan van zijn huur van den grond in de Jordensstraat. B. eu W. stellen voor dit in te wil ligen. VoordTacht voor onderwijzer aan school no. 10 (vacature J. A. J. Pau- len): 1. J. J- Prins, Haarlemmermeer 2. B. J. de Jongh, Mijdrecht, 3. H. A. van Ommen, Haarlem. Voordracht voor onderwijzer aan M L'. L. O. school no. 1 (vacature-W. van Brouwershaven): D. Ku>.per van school 9, J. H. Peper van school 8, S. Pal van Koog aan de Zaan. Verlof Drankwet. B. en W. van Haarlem brengen, overeenkomstig art. 37 der Drankwet ter openbare kennis, dat is dhgeko- men een verzoekschrift van G. Huil, om verlof, ingevolge art. 34 dier wet, tot het verkoopen van aicoholhou- denden drank anderen dan sterken drank voor gebruik ter plaatse van verkoop in de gelagkamer van het perceel aan het Spaarne no. 28. Wegens plaatsgebrek moeten eenige bciiciucu en verslagen blij) en liggen tot morgen. DE DIRECTEUR VAN DE HARMONIE. In de ledenvergadering van de ma- ziekvereeniging Harmonie is tot di recteur benoemd de heer K. II. Kerk- hoff, alhier. Se aanslag In een Haarlemmerhout De Duitschers H. Szameüat en F. W. P. Kruger, zijn door de Arr.- Rechtba'nk alhier verwezen naar de openbare terechtzitting der Recht bank ter zake: de le van diefstal van rijwielen gevolgd doo"r geweldple ging, 2e van heling van rijwielen te Haarlemmermeer. Als raadsman zijn toegevoegd aan no. 1 Mr. A. H. J. Merens, no. Mr. J. W. Schorer. Niet bij kunstlicht. Men schrijft ons De R. K. Stucadoorsvereeniging „St. Jeroen" heeft op haar verzoek om niet te laten werken met kunstlicht, ten einde de werkloosheid to bestrij- den, van de afd. Haarlem van den Ned. Slucadoorspatroonsbond een goedgunstig antwoord ontvangen. Lezingen van Prof. Lorentz. Prof. II. A. Lorentz zal op drie ach tereenvolgende Zaterdagen in Novem ber, telkens des middags te half vier, in de Gehoorzaal van Teyler's Stich ting, voordrachten houden over „De theorie der energie-elementen". Van dezo lezingen, die in het bijzonder voor leeraren in de natuurkunde en verwante vakken bestemd zijn, zal de eerste (11 Nov.) tot onderwerp heb ben ,,De stralingstheorie van Planck", de tweede (18 Nov.) „De aard der zwarte straling", en de der de (25 Nov.) ,,De energie-elementen in de thermodynamica". Zooveel mo gelijk zal elke voordracht een op zich zelf staand geheel vormen. EEN TREURIG ONGELUK. In de afdeeling ketelmakerij van de Centrale Werkplanls geraakte de on geveer 50-jarige werkman Mozeman niet den rechterarm tusschen de drijfriemen van een machine, waar door dit lichaamsdeel werd afgerukt, De man werd naar het Gasthuis ver voerd. Mr. N. G. CNOOP KOOPMANS. Zondagnacht te één uur is hier ter stede Mr. N. G. Cnoop Koopmans overleden. Eenige dagen geleden werd li ij aangetast door een longont steking, die evenwel eon bevredigend verloop had, zoodat liet gevaar voor bij scheen, toen Vrijdag oen instor ting plaats had. waarop Zaterdag zoodanige verergering volgde, dat het einde te verwachten was. Mr. Nicolaas Gerbrand Cnoop Koopmans, den 6 Augustus 1841 ie Amsterdam geboren, nam in het openbare leven te Haarlem een 1*> langrijke plaats in. Zijn dagtaak was het directeurschap van de Haar- k-msche Brandverzekering Maat schappij, maar daarnaast vervulde hij nog tal van functiën niet dien ernst en degelijkheid, die hem ken merkten. Die waaraan hij het meest hechtte, was wel het voorzitterschap van het College van Regenten over het St. Elisabeths Gasthuis, maar gaarne gaf hij ook zijn tijd en werk kracht aan instellingen der Doopsge zinden. Zoo was hij üd van den groj- ten kerke raad, bestuurder van hot fonds tot den predikdienst en van het Weeshuis. Van zijn overige function vermelden wij. dat hij plaatsvervan gend rechter w as, commissaris van de Maatschappij tot verbetering der huisvesting van minvermogenden en van de Hollandsche Voorschotbank, en hd van de Commissie van toezicht op het gesticht Meerenberg. Mr. Cnoop Koopmans was ook ge- ruimen tijd üd van onzen gemeente raad. namelijk gedurende de Jaren 1881 tot 1901. Ilij vond toen aanlei ding om zijn ontslag t« nemen. Voor nuttige zaken, ook op philan- tropisch gebied, werd zeer dikwijls met succes een beroep op hem ge daan hij stelde veel belang in het goede werk, door zijne, echtgenoot*;, mevrouw Cnoop Koopmans—Bungo. verricht voor het Zandvoortsclie Kin derhuis. Met Mr. Cnoop Koopmans is een nuttig burger en een degelijk man heengegaan. JAN SMITS C.Jzn. Na een langdurig lijden is Zater dagnamiddag op den leeftijd van £5 jaar üi de Mariastichting overleden de beer Jan Smits C.Jzn., directeur van de fabriek van drijfriemen, enz voorheen Drost Co. De heer Smits bewoog zich weinig in het openbare leven, alleen als lid van de Commissie voor den aanslag in de bedrijfsbelasting, van het Col lege van Zetters voor de grond-, pei- soneelc- en bedrijfslielasting en als directeur van de begrafenisbos de Vrijwillige Liefdebeurs. la die besturen werden zijn advie zen zeer op prijs gesteld en niet min der zijn aangename persoonlijkheid. Jan Smits was oen aangenaam en wat men noemt vriondhoudei.d man, dien het aan humor niet ontbrak. Hij heeft zijn langdurig lijden met voorbeeldig geduld godragen. SUBSIDIEVERZOEK VAN TOYNBEE. Elders in dit nummer kan men le zen, dat de vereeniging Toynoee voor de eerste maal in haar bestaan sub sidie verzoekt aan den Gemeenteraad. De reden daarvan is. dit men elk jaar met een tekort van 500 tot 600 uitkomt. Tot nu zijn die tekorten al tijd gedekt geworden door de op hrengsten van voorstellingen ten bate van het Toynbee-werk. Maar deze hulp is maar een toevallige, waarvan men geen zekerheid heeft op den duur. Vandaar dut men. door middel van Gemeentelijk subsidie nu, een post zoekt om aan die telkens terug- keerende tekorten een einde te maken. B. en W. willen nu f 400 van de ge vraagde f 800 geven. Die ƒ400 zijn mis schien wel voldoende om het eigenlij ke Toynbeewark te helpen, maar se dert verleden jaar heeft de vereeni ging ook een cursus voor handenar beid ingericht, die een buitengewoon succes heeft, maar heel veel gold kost, omdat aan de leerlingen materia len verschaft moeten worden. Die luindena rbeid-cursus wordt o. a. door 300 leerlingen der openbare scholen gevolgd. Verder eeeft de vereeniging al sinds 12 jaaT ann mannelijke en vrouwelijke vak- en werklieden gelegenheid tot het bijwonen van lessen in Neder- landsch, Fransch, Duitsch, Rngelsch. Wiskunde, rekenen en boekhouden. Dan lessen in teekenen. esperanto, verstellen en naaien en ten-slotte de kinderclubs, die van groote waarde zijn. Gemeenteraadsverkiezing. De unti-revol. kiesvereeniging heeft de candidatuur voor district II (vaca ture-Baron Van Lyndenl aangeboden aan den heer A. Elffors. die een krui denierswinkel in de Lange Veerstraat heeft. De heer Elffers had hedenmiddag nog geen beslissing genomen, of hij de candidatuur aanvaarden zal. Dit hoeft hij tot hedenavond ln beraad ge houden. De Roomsch-Katholieke kiesvereeni ging is bereid gevonden den heer Elf fers te steunen. De heer E. is ecu man van middel baren leeftijd en Haarlemmer van ge boorte. Hii bekleedt op kerkelijk ge bied en op dat der christelijke vereeni- gingen vele functies. Morgen roeds is het de dag der can- didaatslelling. HET WEER. Wind en water hebben gister wee'r stormpje en zondvlocdje gespeeld. Over de huizen en door de bos- schen balderden de slagen in flut- gillen haar woestheid uit. De stormwind heeft niet veel scha de aangericht ditmaal, wat wel ko men zal, doordat er laatst om ge stormd is, wat omsto'rmbaar was. In Bloemendaal en Den Hout mocht hier en daar al eens een flinke tak naar beneden komen, ten opa chic van de honderden boome'n, die op 30 September vielen, beteekent dit niets. In de stad waren het wat daken die 't moesten ontgelden. Overigens verloren de jieYcee'.en Burgwal 99 én Tettefrodeslroat 8 een paar stukjes lood, die weer terecht gebracht zijn. Overigens viel er niets voor. De regenvloed was Zondagavond om 10 nut 't ergst: Toen kogelden ie regendruppels naar beneden en spoelden en sloegen de mensehen in portieken en andere vluchtplaatsen. Het was hevig maar kort, want een half uur later was het al bijna droog. L ij k herkend. Het uit de Amsierdamschevao'rt op gehaalde lijk is dat van den 65-jori- gen ongehuwde C. L. C. A., die zijn kosthuis heeft verlaten, toen hij daar ongenoegen had gehad. Ham weg. Uit een kist met 66 KG gerookt vleesch doof de Firma Gebr. Van Za dolhof u t Doetinchem met de Hol- londscb» Spoor verzonden aan den expect U#.r Van Dijk voor de ffrma Vollebr&rt alhier, is een ham van 7 KG. verdwenen. Toen het vleesch afgeleverd werd, ontbrak het plombeerlood. Opgepastl Zaterdagmiddag kwam Iemand bii d<ïti zadelmaker j. G. H in de Ber- kórodesteeg op een bonnetje ten na me van Smink touw halen. Het bleek dat Smink h or reeds «enigen tijd niet meer woont. Uit de Omstreken BLOEMENDAAL. Voor de uitvoering van verschillen de raadsbesluiten stellen B. en W. den raad voor een geld leening aan te gaan van ten hoogste 24,000, tegen ten hoogste 4 1/2 pCt. rente en 1000 aflossing Der jaar. HAARLEMMERMEER. Uit het iioder ingesteld onderzoek is gebleken, dat het vinden van het lijk van H. Dekker, zooals Zaterdag ge meld is, berust op een misverstand. Het lijk is tot op heden nog niet ge vonden. l it het onderzoek is verder gebleken, dat Dekker in de Ringvaart te water is geraakt en verdronken, hiertoe misleid door een licht van de aldaar liggende bieten schepen. Reeds «en paar dagen is men aan het dreggen geweest, doch zonder ecnig resultaat. Men vermoedt daar om, dat hij is vastgeraakt onder éen der biet enscliepen, die er op het oogenblik in groot aantal liggen. Van daar dat men het dreggen heeft ge staakt. BENNEBROEK. De installatie van den burgemees ter van Benneb'roek, Jhr. mr. L. A. v. Schtrijlenburch, is thans definitief bepaald op 2 November. BEVERWIJK. Zondag is Prins Hendrik van Am sterdam per auto naar hier gekomen, naar 't buiten „Marquette Heden zal hier een groote jachtpartij plaats hebben, waaraan de Prins deelneemt. Na het diner hedenmiddag zat de Prins weer per auto naar Amsterdam terugkeeren. Sport en Wedstrijden H. V. V.-MANIEREN. De H. V. V.-manieren zijn 'n onder werp waarover ik i'n den laatsten tijd meermalen heb geschreven, en niet bepaald met waardeering. Spe ciaal het protest tegen Haarlem, een poging, „om nog een wedstrijd uit het vuur te slepen," die zich grondde op het belachelijke motief dat... de trams in Den Haag niet I epen, maakte al een allesbehalve goeden indruk. En gisteren, in den wedstrijd der Hagenaars tegen H. F. C., hebben we weer iets fraais te aanschouwen ge kregen. Aanleiding daartoe was de pe'nalty, die scheidsrechter Drijver 20 minuten na het begin tegen H. V. V. gaf, omdat La Bost-de doo'r Miel van Leyden „In den rug zou zijn ge- nomefn." Jk geloof dat verreweg het meörendeel der toeschouwers zich verbaasd zullen hebben over deze be slissing. Want een overtreding viel moeilijk te constatoeren. In ieder geval en de H. F. C.- captain was van dl e meening was de straf te zwaa'r voor een zóó bega ne overtreding. De H. V. V.-doelman en aanvoer der De Groot is geen nieuweling in de eerste klasse. Hij kan dus weten en weet dat zeker dat H. F. C. vol komen sportsmanlike opvattingen heeft. Hij kon Zondag ook weten dat Francken. indien die de aan H. V. V, opgelegde straf te zwaar achtte n et aarzelen zou de kans om te doelpun ten opzettelijk onbenut te laten. En we'rkelijk was Francken dat laatste van plan. Nu deed luitenant De Groot erg kinderachtig. Hij liep uit z'n doel met een boos gezicht, zei dat-ie z'n elftal mocht opstellen zooals-ie wou en 't daarom nu zonder keeper op stelde, en stelde Francken dus voor de keus om óf in een leeg doel te trappen, of er naast. En die keus was nfet moeilijk, want Fralncken die het laatste in geen geval wilde doen, besloot tot het eerste en schoot den bal naast de leege goal. Waarna ee nige H. V. V.'ers applaudisseerden! Blijkbaar voelden ze absoluut niet hoe een bedenkelijk figuur de grrroo-' te H. V. V. op dal moment maakte. De H. V. V.-aanvoerder forceerde, door zijn optreden, Francken feitelijk om de geboden kans niet le benutten.1 En na hetgeen we hier nu bij twee bezoeken der H. V. V. te z«en en te hoorei) hebben gekregen kan ik wel gerust constateeren, dat de II. V. V. een allesbehalve gunstigen indruk van haur optreden heeft achtergela ten. ROB. P. AUTOMOBILISME. EEN „GRAND PRIX". De Automobile Club de France be skot, het volgend jaar oen grooten auto-wedstrijd te houden over een if- stand van 2000 K.M. De wedstrijd is verdeeld in twee klassen, namelijk één voor auto's zonder beperking omtrent kracht en gewicht, en één voor lichte wagens, voldoende aan de bepalingen, welke dit jaar voor deelneming a-n het Circuit de Boulogne gesteld waren De winner in de eerste categorie ontvangt 10.000 en die in de 2de oen kunstvoorwerp, uitgeloofd door „Auto". De datum is nog niet bepaald, maar de wedstrijden, die op 2 opeen volgende dagen plaats hebben, zullen niet vóór 23 Juni worden gehouden. PADVINDERS IN IN'Dié Ook in lndië wordt nu reeds aan i padvinderij gedaan. Te Salattga is de eerste padvindersclub opgericht. Het „Bondsblad" schrijft daar- over „Een twaalftal jongens der scho len alhier hebben zich tot een zooge naamde padvinder-club vcroenigd, in navolging van die in Europa zoo'.u opgang makende beweging, om de jeugd een militaire opvoeding le ge ven. Onder leiduig van een der hier in garnizoen zijnde officieren worden nu geregeld oefeningen gehouden en tochten gemaakt, waarvan de jon gens altijd vol fanatisme terugkee ren. Voor zoover ik weet, is Salatiga in dit opzicht één der eerste plaatsen in lndië, waar een dergelijke veree niging is opgericht moge dit voor beeld spoedig overal elders nagevolgd worden, want hoe men 't ook be schouwt, dergelijke oefeningen kun nen, mits onder goede leiding, niet anders dan der jeugd ten goede ko men." Land en Tuinbouw CHILISALPETER IN T NAJAAR. „Kainiet en slakkenmeel en soms ook kalk vormen de najaars bemesting der wintergranen." De lezer, de iets van bemesting weet, concludeert hierbij direct, dat dit geen volledige bemesting is. In kainiet immers geeft men kali, in slakkenmeel phosphorzuur, in de kalk meststof kalk. rest nog de stikstof. Waar blijft deze? Do stik stof mag toch niet ontbreken? Ze ker niet En 't zou zeker logisch zijn, wanneet nevens de drie genoemde meststoffen ook nog een vierde, een stikstofmest, bijv. Chiüsalpeter, werd gegeven. D.t doet men echter in den regel niet. Men stelt die aanwending uit tot het voorjaar, om dan de chili als overbemesting te geven. Dit ge schiedt natuurlijk niet zonder reden. De salpetermest spoelt lichter uit dan eenige andere, en wanneer we dus die meststof reeds in den herfst uit strooiden, dan zou, op doorlaiende gronden en bij tamelijken neerslag veel van dat kostelijke en kostbare goedje naar den ondergrond kunnen verhuizen. Dat mag niet, Intusschen: de jonge gfraanplant behoeft ook stikstof, zoo goed als ka li. phosphoizuu'r en kalk. £o de mo gelijkheid bestaat, dat voor de eerste ontwikkeling van het graan niet vol doende van die voedingsstof in den akker aanwezig Is, waardoor het ge was in haar eersten groei belemmerd zou worden, niet zooveel weerstand zou kunnen bieden aah den winteT- vo"rst en in 't voorjaar maar traag zou uitstoelen en opschieten. De ondervinding heeft dit al meer malen doen zien en den opmerkza- men landbouwer er toe gebracht, zijn bemestingswijze eeuigszius te wijzi gen. Hij is er toe gekomen, een deel van de chJisalpeter bij of na 't zaaien van het graan te geien. Een deel, niet alles. Zoo bewandelt hij ook in deze den juisten midden weg. hij geeft zóóveel, dut de planten geen gebrek behoeven te lipten, bijv. per Hectare 50—100 K.G., (en gevaat voor verlies, door uitloogtng. is bui tengesloten). Niet overal zal het noodig zijn, al dus te handelen. W'.e overtuigd is, dat zijn akker nog tamelijk wat „gons", „oude kracht", bevat, wach- te met zijn chlU-bemeating lot de lente, vooral als het een droge herfst is. Maar de bodem schraal of de bo- meslingstoestand minder gunstig, dan mag de chili-zak ook in 't najaar niet ontbreken. En vooral n et als de roggezaaiing laat plaat* heeft. Het gewas mag derhalve geen ge

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1911 | | pagina 1