wat bevreesd om d.t hardop te zeg
gen. W ant kn ons oom ui zijn twee le
den, die vooraau staan in de Haar-
lemsche pers. Maar wat hier van de
bt-utoii' ngen staat', is wel waar.
De veroon'.ging heelt een roemrijk
verleden.
„Onder Ons" troeft niet alleen een
roemrijk verleden, inaar ook een
roemrijke heden, duz een roemrijk
bestaan.
Jk feliciteer, namens allen, die in
de zaal aanwezig zijn, „Order Ons"
niet het roemrijk besaau en wensch
hel toe een even roemrijke toekomst.
Als blijk van waardeer ng verzoek ik
do vereoniging wel dezen zilveren
krans te willen aanvaarden.
Onder luiden bijval uit de zaal,
biedt de lieer Van Styrum eon fraaicn
zilveren krans aan.
Dan gaat de heer Van Styrum
vocit: Ik vind liet aangenaam, dat
„Onder Ons" dit geschenk op zoo
gracieus© wijze aanvaardt, maar ik
begrijp, dut „Onder Ons" bij deze
huld.gng denkt aan dengeen, aan
wien hel voor een groot deel het suc
ces heeft te danken, dat Let behaald
heeft. Ik bedoel den eminenlcn en
energiekeu directeur, den heer Henri
Pelage.
Als blijk van waordeering bied ik
hem dezen lauwerkrans aan (ap
plaus).
Mr. Van Styrum overhandigt den
hcor Pielage een grooten krans met
luiten in de Haarlemsche kleuren ge
tooid.
Dun gaat de spreker voort:
Maar Ik heb nog iets op het hart.
Er is een tijd geweest, dat Haarlem
roods mocht genoemd worden op mu
zikaal goh led, maar toen bleek nog,
dat een profeet in eigen vaderland
iiict geëerd vvcfrdt. Thans is dit an
ders geworden.
Onlangs is hier een muzikaal stad
genoot gehuldigd door een concert to
geven, beslaande tul zijn composities,
namelijk Leazider SchtegeL Nu wordt
een under muzikaal stadgenoot gc-
cerd en wel onze Philip Loots. De
gro>te aantrekkelijkheid van dezen
avond is, dat men tevens Loots
huldigt. Ik verheug mij er over, dat
een onder ons aangeraden heelt, we
zen avond werken van dezen Haar-
leinsclien componist uit te voeren.
In Loots wuardeert men de roots
veelzijdigheid op muzikaal gebied,
maar ook de groote innigheid in zijn
muziek, waardoor men zich daartoe
juist zoo aangetrokken gevoelt. Daar
om is liet zulk een gelukkige geduch
te geweest, vanavond zijn composi
ties uit te voeren. Hierom is het mij
een aangename taak, als blijk van
waardoering, dezen lauwerkrans aan
onzen Philip Loots aan te bieden.
De heer Loots aanvaardde den
krans onder een zeer luid applaus der
toehoorders.
Dames en hoeren, aldus eindigt de
beer Van Styrum zijn rode, ik eiu-
riiir met de hoop uit te spreken, dat
liet trio: „Onder Ons", zijn energieke
leider Heun Pielage en onze Philip
Loots, nog lang moge bestendigd blij
ven 1 (Langdurige bijvul;.
De heer II. van den Berg, cere-
voorzuter van „Onder Ons', dankt
den lieer Van Styrum en de verdere
leden van liet Eere-Comité, ongeveer
in de volgende bewoordingen
lu een siorlijko rede Leeft de neer
Van Styrum de verdiensten der feest
vierende vereeniging zeer naar waar
heid geschilderd. Het is mij. als «ere
voorzitter van „Onder Ons", een aan
gename taak. namens bestuur en
werkende leden hartelijk dank te be
tuigen uun den heer Van Styrum en
het Comité voor de huldebetuiging.
Mag de naam „Onder Ons" echt hui
selijk klinken, toch zijn de prestaties
zóó schitterend, dat deze maar korte
jaren bestaande zang vereeniging geen
onder-onsje blijkt. De vereeniging
werd bekend en gewaardeerd. Aan
vankelijk wekte het verwondering,
dat zulk een jeugdig koor zooveel
eerste- en ©ere-prijzen won, zoovele
prijzen, dat andore zuster-vereenigin
gen trotsch daarop konden zijn. Die
verwondering klom tot bewondering,
toen men bemerkte, dat het geluk van
Onder Ons" niet toevallig was en
niet. door omstandigheden werd ver
oorzaakt. On alle concoursen, waarin
het meedeed, werden prijzen, in den
regel <H>rste- en dikwijls ook nog
©ore-prijzon behaald Nu is straks eon
zilveren krans, namens eeaige kunst
liefhebbers uit dez» st.nl, aangebo
den. Die krans zal eon heerlijke her
innering voor de vereeniging blij
ven. De krans toch is aangeboden uit
waardcering en uit dankbaarheid
uit waardeering voor de schitteren le
wijze, waarop „Onder Ons" in zoo
vele moeilijke wedstrijden den naam
wan onze stad op het gebied van den
gemengde» zurig heeft hoog goiioj-
den uit dankbaarheid om de gege
ven concerten, die hebben bijgedra
gen tot bevordering van het muziek
leven en de muzikale ontwikkeling
in deze stad. Deze avond, waarop
„Onder Ons" zij" tienjarig feest
viert, zal zeker oen heerlijke herinne
ring zijn en een hooge onderschei
ding. Deze avond zal niet alleen oen
prikkel zijn, om op den ingeslagen
iweg voort to gaan, maar ook een
aansporing, om haar kunst hoogor to
doen stijgen. De zilveren krans zal
een blijk zijn, dat kunst gevierd en
arbeid gewaardeerd wordt, ik dank
u. milnheor Van Styrum, voor do
welwillende woorden, en hoop. dat
Onder de energieke leiding van den
d roetenr. den heer Henri Pielage.de
toonkunst, die zoovele idealen uan-
bie II en loont, ook in de toekomst
met ijver en toewijding door „Onder
Ons" zal beoefend worden. (Applaus).
Nadut de leden van het Lere-Comi
té vun het tooneel zijn gegaan, kwa
men hostuurslcden van de zuster-
vereenigincen ..D. N. D. II. A." en
„Proza en Poëzie" het koor en den
dirigent go] uk Wen sc hen. Ook zij bo
den lauwerkransen ton.
Dc heer Van den Berg dankte deze
corporaties en ook de vereenigingen,
die schriftelijke felicitaties zonden.
Na do pauzo, toen liet koor Lente-
lauw had gezongen, huldigde de lieer
Pielage den lieer Loots, daarbij zin
spelende op de bescheidenheid van
iden hoer Loots, die zich. ook dozen
avond, zoo spoedig mogelijk aan de
huldebetuigingen zocht te onttrokken.
De lieer Pielage herinnerende aan 't
eerste concert van „Onder Ons", zei,
dat het toen al was als nu „Onder
Ons" had „Domine salvam fac negi-
nam nostram" gezongen. Loots zat
als naar gewoonte op den laatsten
stoel van do laatste rij, achter in dc
zaal. Toen kostte het ook moeite om
hem, don componist, op het. podium
te krijgen. „Onder Ons" heeft de pri
meur gehad van het eerste Loots-
concert, het heeft ook de primeur.
Loots het eerst te hebbeen gehad ftls
solo-pianist.
De tijden zijn wel veranderd, maar
niet zijn veranderd de welwillend
heid. de toegenegenheid, dc belang
stelling en vriendelijkheid, die „On
der Ons" die tien jaren van Loots
heeft ondervonden. Ook niet is ver
anderd do genegenheid, die het koor
Loots wederkeerig toedraagt. „Onder
Ons" is trotsch op zijn Eerelid Phi
lip Loots, met wiens werken liet in
Haarlem, Den Haag en Amsterdam
de eerste- en eere-prijzen behaalde.
Spreker bood den lieer Loots thans,
namens het koor. een lauwerkrans
aan en sprak hier zijn dauk uit tot
zijn oud-leermeester en vriend selert
25 jaren. (Applaus).
Nog werd den heer Piolagc met
eenige hartelijke woorden een krans
aangeboden door den vice-voorzitter
van „Onder Ons", den heer J. Slrij-
bos.
Dit wat de feestelijkheid 'aangaat,
nu een enkel woord over de uitvoe
ring. Wij hebben het laatste nummer,
het koor de Winter met e\enveel
genoegen en belangstelling gehoord
als het eerste Domine sa 1 v a m
f a c en dienzelfden indruk van an
deren gehoord. Dit .is als een niet ge
ringe loftuiting voor den componist
bedoeld: hoevelen zijn er, wier work
kan verdragen, dat er den geheelen
avond niets anders ten gehoore wordt
gebracht hoe spoodig komt niet
een gewaarwording van eenvormig
heid bij don toehoorder boven. Bij d t
werk van Loots niets daarvan, het
heeft den ganschen avond geboeid e'a
bekoord.
Waarom?' Omdat hel zooals de
hoor Van Styrum terecht zeide, zoo
veel innigheid heeft. Loots is geen
moderne muziekbouwer, die de poly-
ptionie najaagt tot in de meest ver
borgen hoeken en a ch zelfs waagt op
den rand van het gebied der disso
nanten, hij zingt uit zijn z ei en zijn
muziek is daarom vóór alles, hoe
knap ook gecomponeerd, liefelijk, be
koorlijk, melodieus, als van een pein-
die de wereld beziet met
i
i zend i]
J een vriendelijk oog. En af en too met
oen snaakschen lach. Want op
oen grapje is hij gesteld en het kan
hem behagen, af en toe den e'rnsfc
aan den kapstok te hangen en uit dol
len to gaan. Daar ziju de Kinderi.erf
jes, die juweeltjes van muzikale
kunst, voorbeelden van. En het koor
d e VVï n t e r moet allen als oen bij-
I zonder geestig stuk werk in de OOren
j hebben geklonken.
Loots is wel een van onze moest
J veelzijdige componisten: wie schrijft,
'als h:j, voor orkest, viool, piano, koor-
en solozang, wie s daarbij nog fijn-
j gevoelig pianist en begeleider? Het
hoeft geen zin, li.cr mi te gaan, in
welk werk hij het meest heeft uitge
blonken: de goheele avond was van
muzikaal geinieten. Hij is Woensdag
avond voor al de volhe.d van zijn ta
lent gehuldigd, meer misschien dan
(hem in zijn bescheidenheid aange
naam is geweest. Eén deel van zijn
werk bleef evenwel, en liet sprak van
zelf, op den achtergrond. Dat was
zijn betoekenis als muziek-recensent.
Welnu, laat dan door ons bij deze ge
legenheid, een woord van hartelijke
waardeering gesproken worden tot
den man, die reeds zooveel jaren zijn
oordeel over de muziek die in Haar
lem werd uitgevoerd, dn dit blad ten
beste gaf. Terwijl liij het oog geves
tigd hield op het hoogste, wat in de
muziek kon worden verkregen, ver
gat hij nooit, dat slechts zoor weini
gen dat kunnen liereiken en zoo Is
zijn critiek altijd opbouwend en be-
mood'gend. 'noot afbrekend en aller
minst kwetsend geweest.
Wij hebben heden onzen medewer
ker een zilveren pen aangeboden.
Niet wegeDS de waarde, want die is
gering, maar uit waardeering en drê
is groot. F.n wij voegden daaraan den
wensch toe, dat de heer Loots met
deze zilveren pen nog vele zilveren
meiodjiCen schrijven zou.
De uitvoering was voortreffelijk,
het koor zong prachtig van klank,
met groote opgewektheid, blijkbaar
met voorliefde voor dit werk. Do heer
Woltors zong ons op zijn Wool de
melod.eón voor.en Mejuffrouw Schol
len hoeft zichzelf in de kinderbedjes
overtroffen. Hoewel deze liedjes door
hun intiem karakter voor een kleine
zaal beter geschikt zijn, heeft zij die
[moeilijkheid uitnemend overwonnen
Ion een voordracht gegeven, supenieiïr
van muzikaliteit en schalksheid.
Ten slotte <l-s: een mooie 'avond
voor Loots, voor Onder Ons en zijn
d.recteur Pielage en voor een talrijk
en dankbaar publ.ek.
VOORDRACHT-PROF. Dr. H. A.
LORENTZ.
In de gehoorzaal van „Tcyler"" hield
Woensdagavond prof. dr. H. A. Lo
rentz uit I.o:d''i: een door een zoor
talrijk auditorium bijgewoonde voor
dracht over het magnetisme.
Dc hooggeleerde spreker zette in
den aanvang zijner rede de wtirk.bg
van verschillende magneten uiteen,
en toonde die nader aan in eon reeks
proeven, verduidelijkt door eenige
lichtbeelden. Spr. toornde aan wat de
„krachtlijnen" zijn, die door den
magneet getrokken kunnen worden
en die in hot die magneet omgevend
magnetisch veld kunnen worden ge
concentreerd in een stuk ijzer, als
men dat daarin brengt. Even wees
prof. Lorentz er op, dat de aarde s
omringd met een magnetisch veld en
met krachtlijnen. Het aardmagnetis
me is een wetenschap op zichzelf.
Spr. nam nu een reeks proeven met
staafjes van verschillende soort om
het effect, der aantrekking tusschen
twee polen aan te toonen. Het bleek
dat het magnetische staafje de aan
trekking opzoekt, en dat 't ebbenhout-
staafje, bismulhstaafje en kwarts nf-
gostooten werden. Uitvoeriger be
sprak prof. Lorentz de verschillen lus
schen dia- en paramagnetrsine, en
toonde weer aan 't geen door een ont
dekking van Curie gebleken is- dat
het diainagnetisme onafhankelijk >s
van de temperatuur, liet paramag-
netisme niet.
Aan bet slot zijner rede gaf prof.
Lorentz een uitlegging van de ont
dekking van prof. Weiss, die heeft
nagegaan hoeveel magnetoncn er zijn
•in het „magnetisch moment" van alle
moleculen en atomen, die zegt: dat
van al'e atomen en moleculen liet
magnetisch moment een veelvoud is j
van één gezamenlijke eenhed: de
magneton.
Het auditorium bracht don spreker
van dezen avond aan hel slot zijner
rede door een hartelijk applaus hulde
voor zijn heldor on zakelijk betoog.
EERVOL ONTSLAG LEER AAR M.O.
Door den Amsterdamschen gome? ï-
teraad is besloten tot bel vcrleonen
van eervol ontslag aan den hoor J.
Gerritsz le Haarlem als leeraar aan
dc 1© H. B. S. met 5-jarigen cursus.
Rubriek voor Vragen
Geabonnecrden hebben het voorrecht,
vragen op verschillend gebied, wils voor
lioautwoording vatbaar, in te zendeu bij de
Iledaciic van Haarlem's Ungbiad, Groote
Hou' trant 53.
Alle antwoorden worded geheel kosteloos
gegeven en 200 spotdig mogelijk.
Aan vragen, dio niet volledig naam en
Vccivplnatj van dea intneder vormcl-Jea
Ver 't "i aand-nht rj-choplcn.
VRAAG. Zou men van ©on trac-
tement van 150 A 165 por maand
in Ncdoriandsch-lndic kunnen leven
mot ©en gezin, bestaande uit nuui,
vi ouw ©n twee kindoren
ANTWOORD. Dat is zoo niet te
zoggen. Het hangt geheei van de om
standigheden at, waaronder gij daar
moet leven.
VRAAG. Ik heb mijn betrekking
met zes weken opgezegd. Mevrouw
heeft meegedeeld, dat ik den volgen
den dag weg kon gaan. Nu wil me
vrouw hebben, dat ik zes weken loon
en kostgeld geef. Wie moot dit nu
vergoeden, mevrouw of ik
ANTWOORD. Wij begrijpen uw
vraag niet goed. Heeft mevrouw ge
zegd, dat u den dag na de mededoe-
ling van liet ontslag weg kon gaan
En wil z ij kostgeld hebben Dat is
ons niet heel duidelijk.
VRAAG. Mijn zoori is voor 1012
aangewezen voor de Nationale Mili
tie. Nu wilde hij aanvragen v -or
Haarlem. Waar en wanneer kan bij
dat aanvragen Kan dat ook schrif
telijk geschieden
ANTWOORD. Hij kan zich üi
de morgenuren vervoegen bij den
Plaatselijk Adjudant op de Hoofd
wacht, Groote Markt, te Haarlem, of
aan diens adres ©en brief schrijven.
VRAAG. Ondergeteekende solli
citeert naar eene betrekking daar
voor heeft zij noodig een bewijs van
goed gedrag, doch daar zij nog geen
twee jaar in deze gemeente woont,
moet zij er ook een hebben van de
vorige woonplaats, namelijk' Dun
Ilaag. Dit moet aangevraagd worden
aan B. en W. Moet dit op gezegeld
papier Moet ik het van deze ge
meente ook aanvragen aan li. eu W.?
Hoo lang is zoo'n bewijs geldig
ANTWOORD. U hoeft dat niet
officieel te vragen aan B. en W.
Vraag op de Gemeente-Secretarie te
Heemstede het bewijs aan. En schrijf
.een brief, niet op gezegeld papier,
aan de Gemeente-Secretarie te 's-Gra-
venhage, om het bewijs. Daar het '>e-
wijs gelden moet over de laatste twee
jaren, moet u telkens een nieuw be
wijs aanvragen. Maar dan behoeft u
natuurlijk alleen een bewijs aan >le
Heemsteedsche Secretarie te vragen.
VRAAG: Is de loterij „LotJsCco"
Koninklijk goedgekeurd?
ANTWOORD: Lotis.co is goedge
keurd op 20 November 1397, Staats
blad no. 52. De veranderingen in de
statuten gebracht zijn goedgekeurd
op 12 Sept. 1900, Staatsbl. no. ai, 24
Januari. 1902, Staatsbl. no. 28; 5 Fe
bruari 1903, Staatsbl. no. 44; 29 Febr.
1904 Staatsbl. no. 42 en 14 December
1907, Staatsbl. 112.
VRAAG: Wij zijn met z'n zessen
broers, maar stammen uit twee hu
welijken, doch allen van één vader
af. Nu heeft de eerste, maar ©enigste,
uit het eerste huwelijk, gediend. Is
nu de tweede, maar eerste uit het
tweede huwelijk, vrij wegens broe
dend: énst'?
ANTWOORD: De tweede, muur eer
ste uit het tweede huwelijk, is vrij
wegens broederdienst.
om dat te verwonen, verhuur ik de
voorkamer voor f 1 por week Ik ver
woon dus zelf f 1.25 per week. Moet
ik nu evengoed belast ng beialen?
ANTWOORD: Welke belasting be
doelt u? Personeele, Gemeente- of Be
drijfsbelasting?
Biiinenland
VRAAG: Kunt u mij ook
hoeveel invoerrechten ik moet beta
len, wanneer ik een schilderij naar
Ecsschen bij Antwerpen medo neem?
ANTWOORD: Een kunststuk 's vrij
van invoerrechten.
VRAAG: Waar moet ik mij vervoe
gen om bij de E. S. M. In dienst te
komen?
ANTWOORD: Het uilrcs der direc
tie is op de Lödsche Vuurt, voorbij
het Schouwtje.
VRAAG: Het huis, 'dat ik bewooto
doet f 2.25 huur per week. Maa'r daar
mijn verdiensten het niet toelaten,
TWEEDE KAMER.
Zooals reeds uit ons telegram geble
ken is, hebben verschillende politieke
groepen gisteren hun houding bepaald
ten aanzien van liet voorstel der hee-
ren Troelstra c. s.
De heer Borgesius, voor de Libera
le Unie sprekend, zette uiteen, dat
men nog niets wist van de plannen
der Regeering ten aanzien van de
Grondwetsherziening, waarover de
Staatscommissie nog niet had gerap
porteerd. De spreker herinnerde aan
vroegere herzieningen, die enorm veel
ijd vorderden. Mr. Borgesius stelde
in het licht, hoe de historische ontwik
keling hem en de zijnen er toe bracht
eiken weg te aanvaarden, die leidde
naar de invoering van algemeen kies
recht en het Kabinet Dc Meester had
dan ook een oplossing voorgesteld. Op
een coalitie met democratische ele
menten der rechterzijde bestond niet
veel kans. De heer Troelstra scheen
te gelooven in een soort vnn algemeen
kiesrecht met een chnstelijk-pliiloso-
phisck waasje, maar spreker kon reke
nen met de daden van het Ministerie
en oordeelde daarom bet algemeen
kiesrecht moet er komen, omdat het
niet legen te houden Is. Bovendien
was het huidig kiesstelsel veroordeeld
als stellende willekeur in de plaats
van recht en gevende aan dc belas-
tin gillezers een beslist overwicht.
Uitsluiting van liet kiesrecht diende
alleen te «eschieden in hel Staatsbe
lang en dat belang vorderde de. invoe
ring van hot algemeen kiesrecht.
De lieer Borgesius wees op de kente
ring te dien aanzien bij verschillende
partijen.
Het dus eens zijnde piet het doel
van het voorstcl-Troelstra c. s., had
hij daartegen bezwaren ten eerste
den omslag, ten tweede dat het zweeg
an algemeen kiesrecht ten derde,
dat het zich niet tot de verantwoorde
lijke regeering richtte.
Veel bc-ler ware een niotie als waar
in spreker oen lezing ontwierp, de
Kamer doende uitspreken, dat invoe
ring van algemeen kiesrecht wensche-
lijk is. maar niet mogelijk zonder
voorafgaande grond wetsherziening,
zóó dat de eerste lezing voorbij ware
vóór de verkiezingen van 1913.
Do heer KuyDcr, namens de anti-
rovoluiionnairen sprekende, zeide, dat
zijn greep het voorstel van harte sym
pathiek gezind was, wijl het zweeg
an algemeen kiesrecht en aandrong
op een partieelo grondwetsherziening,
wat sprekers groep steeds had ver-
uiigd. Niettemin kon zij het voorstel
niet aanvaarden, omdat, zitting geno
men hebbende in een uit, alle partijen
gevormde nolitieke Staatscommissie,
zich daardoor vcrcenigd had met den j
eiscli ©etter algehoele grondwetsher
ziening en het dus niet aanging van
de Koningin nu oen partieele te vra
gen.
Deze opvatting werd bestreden door
den heer Limburg, die voor de vrij-
zmiiig-deme-crutoii sprak en meende,
dat de kiezers met dit argument geen
vrede zouden hebben. De heer Lim
burg zette uiteeu, dut ziju partij nu
voor de derde maal gelegenheid had
om te getuigen, dat 2ij liet algemeen
kiesrecht wilde, rnel vrouwen- (niet
met dames-) kiesrecht.
Evenals de heer Borgesius erkende
hij de beteekenis van het petitionne
ment, maar evenals deze meende hij
ook, dat allerlei andere symptomen
beter getuigen van den vooruitgang
der bewoging. Op die symptomen, zoo
wel rechts als links, wees hij, doende
uitkomen, dat eigenlijk niemand
rechts het bestaande kiesstelsel meer
•dedist, doch vroezende, dut niette
min 1913 zou verloopen zonder Grond
wetsherziening. Met den heer Borge
sius achtte spr. den vorm eener motie
giewenschtcr dan die van het voorstel-
Troelstru. De Regeering kon z. i. niet
bij de kiezers komen zonder Grond
wetsherziening, zich verschuilend
■achter de Staatscommissie. Liet zij
dan alsnor» de opdracht dier Commis
sie beperken tot een partieele herzie
ning, voor spreker en de zijnen bleef
liet 'algemeen kiesrecht de inzet van
den strijd.
Nog spraken do hoeren Lohman en
Tydeuian. Leiden tegen het voorstel.
De eerste zeide. dat men aan het volk
blijkbaarden indruk wilde geven,
dat de leiding van de kiesrecht-quaes-
tie bij ééne partij berustte en meende,
j dat er thans, nu de Staatscommissie
nog geen rapport had uitgebracht,1
nóch voor het voor.siel. nóch voor een
motie plaats was. De leider der vrij
liberalen was het met dien der chris-
telijk-historischen eens in dit opzicht
Hij wilde te meer den arbeid der
Staatscommissie afwachten, omdat hij
(hoewel niet tegen verruiming gekant
van art. 80 der Grondwet) de urgentie
van het kiesrechtvraagstuk niet er
kende en aan een generale herziening
der Grondwet boven een beperkte ver
re de voorkeur gaf.
Dit alles ging nu niet zoo heel
kalm, want dc uiting van den lieer
Lohman, dat de heer Troelstra naar
do leiding streefde, gaf dezen aanlei
ding om dit een gemeene insinuatie
te noemen. Maar de heer Lohman nam
niets terucr.
Nog verklaarde de heer Nolens, na
mens de Katholieke fractie, dat er
gesn aanleiding was tot het voorstel
van den heer Troelstra, oindat de Re-
georing on dit oogenblik de door haar
benoemde Staatscommissie, een waar
vóor-paxleuient, niet op zij zou kun
nen zeiten. Een adres aan de Koningin
ware ontijdig.
De heer Lqhroun had de behandeling
van dit voorstel tijdverlies genoemd.
Daartegen kwam de lieer Schaper op
die in een luimig© rede, met tal van
j citaten uit oude Standaard-edities,
aantoonde, dat de beweging van 1S78
ook geen spontane was hij achtte het
in elk geval niet te pas te komen, dat
men poogde te trachten de waarde
van hel kiesrecht-petitionement te ver
kleinon.
Heden 11 uur voortzetting. Voortaan
wordt ook 's Maandagsmiddags te
half 2 en alle dagen 's ochtends te
half 11 vergaderd.
EEN AANRANDING.
Op den Waalbanddijk te Lent, on
der Sprokkclenburg, had Dinsdag
avond een brutale aanranding plaats.
K., uit Nijmegen, werd aldaar door
twee kerels aangehouden, die tracht
ten hom te worgen en over een hei
ning te worpen.
K. werd beroofd van een bankbil
jet van f 40, een van f 10, 6 gulden
aan zilve'rgeld, eenig kleingeld en oen
gouden dameshorloge met nikkelen
ketting. De daders namen daarop de
vlucht. Een ingesteld onderzoek had
nog geen resultaat.
OVERREDEN.
Te Fijnaart (N.-B.) geraakte een
k ndje van don arbeider Van Gils on
der de wagens van de train bekneld.
Het jongetje, dat omstreeks 5 jaar
oud is, zal met zijn kameraadje te
spelen onder de wagens, toen de per
sonentrein eenige ledige wagens op
het wissel wikle plaatsen. Daardoor
kwamen de andere ook in bewegj ng,
met het droevige gevolg. Het knaap
je zal hoogstwaarschijnlijk aan dc be
komen kwetsuren sterven. Van zijn
kameraadje werden alleen de klom
pen stuk gereden.
EEN NIEUW RAADHUIS TE
CASTRICUM.
Gister werd in een openbare Raads
vergadering in tegenwoordigheid van
vele belangstellenden, in gebruik ge
nomen liet nieuwe gemeentehuis in
oud-Hol landschen Renaissancestijl,
uitgevoerd volgens het ontwerp van
den architect Jan Sfcuijt.
RUST- EN VAC ANTIEOORD.
Een commissie u t de afdeellng
Rotterdam van den Kon. Ned. Bond
vuu Oud-Onderofficieren heeft een
plan ontworpen om bij het 25-jarig
bestaan van den Bond in 1913 een
Rust- en Vacantieoord te stichten.
SL NICOLAASFEEST.
Met 21 tegen 12 stemmen besloot de
Amsle'rdamsche gemeenteraad aan de
afd. van den Bond van Ned. Onder
wijzers f 590 subsidie te geven voor
baar St. Ni colaasfeest.
SLOOPING PARKSCHOUWBURG
TE AMSTERDAM.
In den Amsterdamschen gemeente
raad kwam aan de orde de voordracht
an B. en W. om de aangekochte
ruïne van den Parkschouwburg te
doen sloopem en liet terrein af te
sluiten met oen ijzeren hek.
De heer Asscher vroeg, of het juist
is, dat door particular en een aan
bod is gedaan, om het terrein te koo-
pen en er bergluodsen op te plaatsen.
Wethouder Delprat antwoordde dat
do brief juist ontvangen was eu dat
nog geen mededeelingeïi konden wor
den gedaan.
De voordracht werd goedgekeurd.
AANLEG PLANTSOEN PANORAMA-
GEBOUW TE AMSTERDAM.
Dour den Amsterdamseheu ge
meenteraad is besloten om een plant
soen rondom het Panorama-gebouw
aan de Plantage Middenlaan te doen
aanleggen.
Letteren en Kunst
HET TOONEEL
MEVROUW THEO MANN—BOUW
MEESTER EN HAAR VEERTIG
JARIG JUBILEUM.
In Augustus j.l. zag ik in den
Stadsschouwburg te Amsterdam een
dramatische schets, getiteld „Geluk".
In deze schets plaatste de schrijfster
- Suze La Chapelle—Roobol twee
■rouwen tegeaiover elkander, die bei
den het geluk in het leven hadden ge
vonden; maar het geluk dier twee
vrouwen was niet hetzelfde. Het kal
me, bezonken geluk van de eene, die
in liet huiselijke, knusse bestaan van-
elken-dag-'t zelfde al haar bevrodi
ging had gevonden, zou geen yoldoe-
umg hebben geschonken aan de an
dere, die midden in het volle, rijke
leven stond en de groote passie luid
leenen kennen.
Mevrouw MannBouwmeester
speelde do gepassiouueeide liefde
vrouw en, terwijl liet stukje d.en
avond betrekkelijk weinig indruk op
mij maakte, denk ik er nu onwille
keurig telkens aan terug: De door
haar veerkracht jong gebleven Jeanne
van Walen met haar bruisende le-1
venspaasic, die zich verbaasde over
het kalme, vlakke geluk van een voor
haar tijd oud geworden brave wedu
we, was dat eigenlijk niet mevrouw
Theo Ma'nnBouwmeester in eigen
persoon?
Zouden wij ons mevr. Mann kun
nen denken met een kanten mutsje
en een zwart zijden japon en dito
schortje in eou gemakkelijken, ouder- j
wetsohen leunstoel bij een theestoof
met oen breikous in de hand? Nug
eerder zou ik mij Napoleon met een
kalotje en oen gouwenaar of Wilhelm
II in oen chanibercloak en op sloffen
kunnen voorstellen. Neen, mevrouw
Mann kan ik mij niet anders denkeu
dan jeugdig, gracieus en bekorend;
zij blijft nog steeds de vrouw van de
al-verterende passie, toonbeeld van
onverwoestbare jeugd.
Als jonge, elegante Vrouw, als
grande coquette heeft deze een-en zes
tigjarige lieden haar 40-jarig jubi
leum gevierd. Een en zestig jaar
klmkt het niet ongeloofelijk? Mevr.
Mann inogo het mij vergeven, dat ik
hier haar leeftijd die trouwens geen
geheim meer is heb vermeld, want
wat betcekent ten slotte de leeftijd bij
oen Bouwmeester? Is Louis nog niet
krachtig als een man van vljf-en-det-
Ü.g?' En is zijn zuster niet leniger,
niet veerkrachtiger, niet Jeugdiger
dan onenige vrouw van veertig?
Tot mijn spijt kan ik mijn lezers
weinig Over de persoon van mevrouw
Mann mededeelen. Ik heb nooit het
voorrecht gehad haar te ontmoeten,
maar wel heb ik dikwijls jongere ac
trices over haar hooren spreken en
dan was het steeds met onvor(bv0do
sympathie en groote bewondering.
„Mevrouw Mann? U weet niot half,
meneer, hoe 'n charmante Vrouw (lat
sf Voor ons, jongeren, is zij altijd
even hartelijk en lief! Van mevrouw
Mann houden wij allen even veel,
net als van mevrouw Poolman!"
Zoo, of In dezen trant sproken al
len over haaT en het is niet te ver
wonderen, dat Jan C. rfe Vos in de
Groene" schreef: „Zij heeft geen
vijanden."
Wil men nog een aardig trekje van
haar karakier? Men hooro dan, hoe
•r. Mann sprak over dc kiil.ek in
een destijds in „Het Toon eel' gepubli
ceerd interv evv.
„U recenseert ook?" had zij den in
terv iewer gevraagd en op zijn beves
tigend antwoord ging zij door:
Als ik u als actrice een raad mag
geven, weest u dan toch vooral voor
zichtig met het afbreken der presta
ties waar het beginnelingen betreft.
Ik weet het maar al te goed hoo zoo'n
beginneling soms met twee. drie
scherpe woorden finaal wordt dood
gedrukt. U kunt niet gelooven wat
voor 'n ontzettend kwaad zulk soort
critiek sticht. De getroffene is er da
gen on dagen totaal vnn in de war en
daar komt nog bij de angst voor de
confrères. Ze durven den dag na
zoo'n vonnis bijna niet op repetitie te
komen; merken aan al dat cven-Iaclien
of even-draaien dat de anderen het
vonnis al gelezen hebben. Werkelijk,
u kunt uiet beseffen, hoe ellendig-
irnietigend zoo iets is."
Zie, zoo iets spre^' t voor mij meer
dan boekdoelen, liet toekent de hee'e
vrouw. Is het niet treffei d, dat de ac-
lr.ee, die toch zeker zelden of noo-t
van de krrkek te lijden heeft geluid,
bij de pers op zachtheid en mildheid
aaudringt, enkel en alleen om jonge
beginnelingen te beschermen?
Die groote sympathie voor dc per
ion der jubilaresse heeft zich bij d l
40-jarig feest wel zeor sterk gou t.
Maar om hare Lieftalligheid alleen is
deze vrouw vanavond niet gehuldigd.
Er zijn meerdere, misschien ontelbare
charmante vrouwen in ons land, maar
er maar één, die zich tegelijk Ne-
deïland's eerste actrice kan noemen.
Want om de grootmeesteres der too-
noelspeelkunst, Theo Mann, Bouw
meester toe te juichen, zijn wij naar
den. Stadsschouwburg gegaan; wij
hebben zooais Van Bruggen hel in
het Handelsblad zoo juist uitdrukte
iets van onze schuld aan deze groo
te, onvergelijkelijke artiste afgedaan.
En wij hebben ons daarbij herinnerd
al liet schoons, dat zij ons in deze ja
ren gegeven heeft, wij hebben terug-
gedacht aan al hare bekende rollen
uit de oudere school, aan Marguerite
Gautier, Fedorah, La Tosra, Maria
Stuart. Madame Sans Géne en zoo
veel andere en wij hebben met <lank-
baarlieid erkend, hoe deze m rok
waard ge vrouw ook in het moderne
répertoire heeft geschitterd en met
haar grootbeeldend vermogen oen
Rosa Bernd, een lianna Schal (uit
Voerman Henschel), een Wassüissa
(uit Nachtasyl) en een Hottio (uit
Glaube und Heimat) voör ons levend
hooft gemaakt.
In De Demi-Monde van Al. Dumas
Fils, liet stuk, dat ongeveer denzelf
den leeftijd beeft als mevrouw Mann,
doch ons wel tweemaal zoo oud toe
scheen, heeft zij haar jubileum ge
vierd. Het publiek dc schouwburg
was, ondanks de zeer hooge ontres-
pr ij zen, geheel uitverkocht was
zóó ongeduldig, dat het mevrouw De
Vos—Poolman, die het cersl op
kwam, net zou lang toejuichte, uit
deze lachend haar voile oplichtte oti
uien de vergissing begreep. Doch toen
even later mevrouw Mann zelve ver
scheen, slank, jong en betooverend
als een 2Ü-jarige debutante, barstte
van alle rangen een bravo 1 los, z.'O-
als wij nog zelden 1 lebben gehoord.
Zichtbaar ontroerd bloei dc groote
actrice tusschen de bloemen staan,
welke suppoosten hadden uangedra
gen, en het duurde heel lang, voordat
het spel weer voortgang kon heo-
Op een feestavond is de voorstelling
eigenlijk bijzaak. Wij kunnen dan
ook volstaan met de mededeel mg, dut
zij op een hoog peil stond en dat liet,
behalve voor mevrouw Mann. o»k
voor den heer Gimberg, die do rol
van Olivier de Jalin spoelde, oen
avond van groot succes was.
Na het eerste bedrijf verscheen
roods de heer De Leur, die -- en lat
was een zeer fijne attentie do jubi
laresse allereerst huldigde als moe
dor, door haar bloemen en een sou
venir aan te bieden namens naar
zoon. Ontelbare bloemstukken wer
den na elke acte op het toon eel ge
dragen, maar de eigenlijke ovatie
had" eerst plaats na het laatste be-
d"n oen tuin van groen en bloemen,
te midden van alle artisten van net
Nederlandsch Tooneel stond nwvr.
Mann. toen het scherm voor de groo
te huldiging opging- Allereerst sprak
dc lieer Kielstra. als voorzitter van
d«n Raad van Beheer, die weer eeos
bewees, dat spreken op het ''loncvJ
een nnarte kunst is. De jubilaresaa
zal wel elk woord verstaan nebben,
en dat is de hoofdzaak, doch wij
hoorden alleen, - dat nan mevrouw
Mann een gouden hormnerlnesme-
daille met inscriptie werd no-n*f?"
iden, en dat de heer Kielstra huktó
bracht aan de groote kunstenares.
(die 26 jaar lang in lief en lood -ie
trouwe gezellin van het Nederlandsen
i Tooneel was geweest
Daarna sprak namens de feestcom-
