HAARLEM'S DAGBLAD.
TWEEDE BLAD.
De drie Huzaren van
Hericourt.
VHIJ-jAG 1 DECoMB^R 1911
Dit het Staatsblad.
DE NIEUWE ARBEIDSWET
GEVING.
II.
Jeugdige personen en vrouwen mo
gen in fabrieken eu weikplaateen des
Zondags geen arbeid verrichten. Bij
besluit kan echter bepaalde arbed
aan vrouwen worden toegestaan in
boter- en kaasfabneken, voor zoover
daarbij de voorwaarden worden .n
acht genomen in het algemeen of voor
sommige gemeenten genaakt
Voor personen die den kerfcelijken
rustdag niet op Zondag vieren zijn de
gewone uitzonderende bepalingen ge
maakt.
Het kan intusschen voorkomen, dat
m eeno fabriek of werkplaats de ar
beid van een jeugdig persoon van het
mann«lij k geslacht onmrsbnar is
tot herstel of reiniging van een aldaar
in gebruik zijnden stoomketel. Voor
een bepaalden Zondag kan dan daar
voor vergunning worden gegeven, al
of niet onder voorwaarden, door het
districtshoofd der inspectie.
Een Vrouwelijk persoon mag voorts
in fabrieken of werkplaatsen geen
arbeid verrichten binnen vier weken
na hare bevalling en, r dien zij ge
huwd is, vóór dat de datum barer be
valling op de Arbeidskaart is aange-
teekend.
Men rnerlco op dat in de bovenge
schetste uieuwe of gewijzigde bepa
lingen geen sprake is van verplich
tingen, opgelegd aan hoofden of be
stuurders van ondernemingen; maar
dat er sprake is van verbodsbepalin
gen die de arbeiders zeiven treffen.
Dezen mogen den bedoelden arbeid
niet ve,wichten en zijn in geval van
overtred'.ng persoonlijk strafbaar.
Vroeger was het bijv. verboden een
een kind arbeid te doen verrichten,
den arbeid van zekero personen vroe
ger dan op bepaalde uren te doen
aanvangen, enz. enz. Niet alleen
het doen verrichten van verboden
arbeid, maar het verrichten van ver
boden arbeid zelf is thans in de eer
ste plaats strafbaar; waardoor de wet
beter zal kunnen werken, <ïe arbei
ders zullen medewerken en menige
chicane van hoofden of bestuurders
van ondernemingen zal worden af
gesneden.
Overigens ontbreekt liet niet aan.
verplichtingen, hoofden of bestuur
ders van ondernemingen opgelegd.
Zij zijn verplicht de jeugdige per
sonen, die in of voor hunne onderne
ming in fabrieken arbel-i verrichten,
in de gelegenheid te stellen, dos mid
dags na 5 tfre do lessen to volgen in
inrichtingen voor godsdienst-, voort-
gezet-, herhnEngs of vakonderwijs;
eeno bepaling die overeenstemt met
eeno dergelijke in de wet op het Ar
beidscontract.
Voorts is het hoofd of de bestuur
der eeuer onderneming verplicht te
sorgen d in of voor zijne onderne
ming in fabrieken of werkplaatsen
door een jeugdig persoon of door een
gehuwde vrouw geen arbeid wordt
verricht, en door exsn persoon
ventien jaar, die geen gehuwde
vrouw is, geen arbeid wordt verricht
die slechts voorwaardelijk is toege
staan, zonder in het bezit te zijn van
een arbeidskaart.
Het districtshoofd dor inspectie kan
Voor bepaaido ondernemingen voor
schrijven dut een jeugdig persoon,
een persoon van 17 jaar of een go-
huwde vrouw, een duplicaat van de
arbeidskaart bij zich draagt, die op
aanvrage onverwijld ter inzage meet
worden verstrekt aan de ambtenaren
met het opsporen van de overtredin
gen der wet belast.
In overeenstemming niet het vroe
ger reeds vermeld© omtrent kinderen
beneden 12 jaar of nog leerpLchtig,
is bepaald dat voor zulke kinderen
geen arbeidskaarten worden afgege
ven.
Zooals gezegd, komen de verpiich-
ti: .en, op hoofden of bestuurders
v.*.i ondernemingen rustende, thans
eerst in de tweede plaats.
In overeenstemming daarmede zijn
in de wet eenige nieuwe bepalingen
opgenomen. l)e gewijzigde bemalingen
omtrent de arbeidslijsten gaan wij
thans mei stilzwijgen voorbij, oin niei
in ol te groote uitgebreidheid le ver
vallen.
Het is dan verboden arbeid, strij
dig met het bij of krachtens de wet
bepaalde, te d o e n verrichten, als
mede om, zonder speciale ministerie#
le vergunning, gedurende de rust-
tijden jeugdige personen cn vrouwen
te doen verblijven op een besloten
plaats, waar alsdan de bcdrijfsarbeid
wordt verricht.
Het hoofd of de bestuurder eener
onderneming is verplicht te zorgen,
dat in een open of lesloten ruimte,
die bij hem in gebruik is of waarover
hij de beschikking heeft, geen arbeid
wordt verricht in strijd met het bii
de wet benoalde, en dat in een d«r<re-
iijke besloten ruimte, zonder vergun
ning, gedurende de rusttijden, geen
jeugdige personen en vrouwen ver
blijven, wanneer alsdan daar be-
drijfsarbeid wordt verricht.
Ook op het opzicht houdend
personeel rusten de verplichtingen,
bij verschillende artikelen der wet
geleed on hoofden of bestuurders,
voor zoover dit personeel door hen
met de zorg voor de naleving van die
bepalingen is belast.
Behalve de verplichtingen, tot dus
ver op de hoofden en bestuurders van
ondernemingen tegenover de bevoeg
de ambtenaren rustende, zijn zij
voortaan verplicht oo aanvrage van
het districtshoofd der arbeidsinspec
tie. hem in het belang van de vervul
ling zijner taak in de gelegenheid te
stellen en hulp te verleenen om mon
sters te nemen van stoffen of voor
werpen, welke in de onderneming
ontstaan, worden verwerkt, ver
vaardigd, bereid, of teu behoeve van
do onderneming worden gebruikt.
Op verzoek van het hoofd of den
bestuurder moot het districtshoofd
hem gelijktijdig een gelijk monster
ter hand stellen, dat door dat dis
trictshoofd in tegenwoordigheid van
het hoofd of den bestuurder, behoor
lijk is ingepakt en verzegeld.
Een nieuw voorschrift bepaalt, dat
ieder geneeskundige verplicht is, aan
den Minister van Landbouw of aan
een door den Minister aangewezen
ambtenaar, schriftelijk aangifte te
doen van de aan zijne behandeling
onderworpen gevallen van bepaalde,
bij algeanéeneii maatregel van be
stuur aangewezen ziekten.
Onder de strafbepalingen is opge
nomen, dat niet strafbaar is hij, die
arbeid doet verrichten, of die niet
i zorgt dat geen aroeid wordt verricht
door een niet-leerprichtig kind van
12 jaar, indien hij aantoont, dat geen
voor het kind geschikte gelegenheid
tot het ontvangen van onderwijs
vóór des namiddags 5 uur bestaat.
Volgens de nieuwe lezing is de wet
niet toepasselijk op de volgende
1 werkzaamheden
in ambachtsscholen en vakscho-
len
in mijnen eu de bij de exploitatie
van eene mijn behoorende werken en
inrichtingen, zoowel onder als boven
den grond
in Rijksopvoedingsgestichten; m ge
stichten waarin kinderen worden op
gevoed, die ter beschikking van de
Regeering zijn gesteld in Rijkswerk
inrichtingen in tuchtscholen en in
gevangenissen
die verricht door militairen in
dienst,
en die iu of voor eene onderne
ming, door het hoofd of den bestuur
der van die onderneming verricht.
Zooals opgemerkt werd, is thans
bepaald, dat een kind beneden 13
I jaar of nog leerplichtig, geen arbeid
mag verrichten. Dit geldt volgens de
overgangsbepalingen echter niet voor
kinderen, die bij het in werking tre
den der gewijzigde wet 12 jaar oud
zijn en niet leerplichtig.
Nog een andere overgangsbepaling
trekt ten slotte de aandacht
Het gewijzigd verbod omtrent den
aanvang en liet einde van den arbeid
van jeugdige personen en vrouwen
in fabrieken eu werkplaatsen, komt
niet terstond in vollen omvang in
werking.
Gedurende een jaar na het in wer
king treden der gewijzigde wet blijft
buiten werking de bepaling omtrent
het niet verrichten van arbeid op Za
terdagnamiddag door een vrouwelijk
persoon.
Tot dien datum mag gedurende
elf uren per dag arbeid worden ver
richt
Met betrekking tot het hier bedoel
de artikel (het gewijzigde art. 5 der
wet) worden nog verschillende ande
re overgangsvoorschriften van dien
aard, ongeveer van gelijke strekking,
aangetroffen.
dinneiiland
TWEEDE KAMER.
De Kamer, die hard werkt (volgen
de week 3 avondvergaderingen Ij is
gisteren door de Indische begrooting
heen ge kom en.
Uit het debat releveeren wij nog en
kele punten.
Een antwoord van den Minister
leerde, dat de tot nu toe aangewende
pogingen, om het concubinaat uit
het Indisch leger to weren, weinig
succes hadden gehad. Er wordt
weer voortgegaan.
Vrij langdurig werd gedebatteerd
over den post tot detacheermg van
een Indisch officier als militair at
taché te Tokio. VVèl werd <he zending
door den heer Thomson nuttig geoor
deeld, maar de heer Van Karnebcek
ontwikkelde daartegon beizwareo,
omdat wij nergens militaire attachés
hebben en aan Japan niet zouden
kunnen weigeren, wat wij zelf vra
gen. Tegenover den hoer Van de Vel
de, die liet met de aanvrage eens was,
stond rle beer Van Tdsinga. Dc heer
Van Karnebeek dreigde met een
amendement en het slot was, dat de
Minister den post terug nam.
Bij de afdeeling Marine werd eenig
debat gevoerd over de weigering dei
Regeer mg, om de Indische adviezen,
speciaal het oordeel van den Gouv.-
Gen., over te leggen, inzake de vtoot-
organisaüe voor indiè. Men weet,
dat bij „Marine" een groot schip voor
litdic zal worden gevraagd en vóór
het tot de behandeling daarvan zal
komen, wilde men ingelicht zijn. De
aandrang kwam van verschillende
zijden. De Minister liet zich bidden,
doch verklaarde z>cb ten slotte be
reid over te leggen, dat deel van liet
rapport, waarop.de Kamer een oor
deel zou kunnen gronden.
Na de Indische begrooting weid
een serie kleine wetten afgedaan en
daarna kwam men aan <ie behande
ling van de overeenkomst tusschen
den Staat en de gemeente Den Haag
betreffende koop eu verkoop van
gronden aan Hofsingel cn Buiten
hof, waarbij tevens behandeld werd
de motie-Dolk c. s., omtrent liet. ver
krijgen van terreinen tusschen het
gebouw der Kamer (Zuidzijde) en de
Kapelsbrug, ten einde aan die zijde
een ruimere dan de voorgenomen
uitbreiding der Rijksgebouwen te
verkrijgen.
De voorsteller van de motie wilde
<Me beschouwd zien als een invitatie
aan de Regeering en aan B. en VV.
van Den Haag, om zich met elkander
te verstaan, in verhand ook met een
bij de zaak betrokken verkoersver be
tering (SpuiBuitenhof).
De lieer De Stuers voegde er aan
toe, dat de gemeente tot nu toe kren
terig was te werk gegaan.
Heden 10 1/2 uur voortzetting.
KERSTKLOKKEN.
Het aanstaande Kerstfeest zal in
Amsterdam door het luiden deï Kerst
klokken worden ingeluid. Het aloude
gebruik dat nog op weinige plaatsen
voortleeft, doch in de laatste jaren
hier eh daar wordt hersteld, kan
door eene beschikking van H. M. de
Koningin ook te Amsterdam worden
hersteld. II. M. heeft nl. aan den heer
J. Vincent, carillonneur van het Ko
ninklijk Paleis toestemming verleend
om den avond van den 24-sten De
cember, 's avonds van tl tot 10 uur
het carillon van het paleis op den
Dam te mogen bespelen.
Dien avond zullen Kerstliederen en
toepasselijke geestelijke melodieën
worden gespeeld.
EEN ARRESTATIE.
De justitie heeft in oon woning aan
de Martelaarsgracht te Amsterdam
huiszoeking gedaan, verschillende
voorwerpen in beslag geinomen en de
bewoonster gearresteerd. Deze vrouw
staat onder verdenking door niet te
noemen handelingen den dood van
een meisje veroorzaakt to hebben.
Het aantal sterfgevallen te dier
stede mot gelijke doodsoorzaak moet
volgens t Ilbld. verontrustend zijn.
GEVALLEN.
Een loodgieter die werkzaam was
op een huis aan de Voorstraat te
Brielle, viel door het uitglijden van
do ladder van het aak en kwam zoo
ongelukkig op het achterhoofd terecht
dat hij in zorgwekkenden toestand
werd opgenoman; de dokteren De
Snoo en Vermeulen verleenden hem
geneeskundige hulp.
POST-, TELEGRAAF- EN TELE-
PHOONPERSCT'EEL.
Door het comité van samenwerken
de Organisaties van Post-, Tetegra&f-
en Telcphoonpersoneel s op Zondag
middag te Amsterdam een openbare
vergaderrog belegd waar door dr'e
leden van de Tweede KamCr behan
deld zal worden: „Een algemeene en
afdoende salarisregoling van liet la
ger bezoid.gd personeel bij Poste
rijen, Telegraphic eu Telephonic".
De heer D. de Klerk zal spreken over
„Dure Tijden', de heer W. P. G. Hels-
dingen over Verhoud.r.g '.er 1 oenen
bij de versch ilende categorieën" en
do heer Th. M. Ketelaar over „do
voorstellen van den Mjiister*.
DE RIJKSAMBTENAREN EN DE
FORENSENBELASTING.
Inzake de Vratjg of de rijksambte
naren in dc Amsterdamsche forensen
belasting kunneu wordeu aangesla
gen hebben Gedeputeerde Staten van
Noord-Holland een bosliss ng gezon
den, waarmee wordt uitgesproken
matlschen co'.oratuurtoon begon te
am oo ken:
„Maar beslo meneer, als je nou
van avond otn acht uur op de brui
loft van Mietje komt... je weet wel
Flora, in de Anistelstraat dan ligt
het geld voor je klaar..."
Het geduld van een lezer is niet zóó
groot, als dat van den gaandon en
komenden man .n Amsterdam. Hij
stond na tweo uur nog onder bel ge
hoor van de be.de partijen..., om ein
delijk te vemeuven dat de artiest, bij
„Flora" was geëngageerd, mede-
speelde in „de Bruiloft van Mietje",
des avonds zijn gage zou ontvangen
eu daarvan den deurwaarder schoon-
op zou betalen.
En inderdaad, zoo geschiedde het
ook!"
DE MILITIEWBT-
De Hang'-che Tel.-correspondent
meldt
Het bij de Kamerstukken versche
nen overzicht van hef debat betreffen
de het onlworp-militiewot doet zien,
dat er op dit ontwerp werden inge-
dat de gemeente Amsterdam terecht i dïend 88 amendementen,
de rijksambtenaren, do daarvoor JUwerden er 41 verworpen. 14 inietrok-
aanznerk.ng komen, in die belastingJ<6n kwamen *r 10 te Vervallen,
a± terwijl de regcermg er 16 overnam.
aanslaat.
DE STAKENDE RAADSLEDEN TE
KAATSHEUVEL.
Sinds geruiinen tijd waren de mees
te leden van den Raad er zeer vóór,
dat de vergaderingen in het vervolg
in de namiddaguren zouden worden
gehouden, wijl zij in de morgenuren
zoo moeilijk uit hun zaak konden
gemist worden. Een we geren van
den kant van den voorzitter, betref-
fendo deze zaak. had de vorige week
tot de bekende staking van de Rands
leden geleid. Toen dit voorstel thans
in den Raad ter tafel kwam, werd
na eene lange discuss e besloten in
het vervolg steeds de vergaderingen
om 3 uur in don namiddag te begin
nen.
DE BELASTING TE DELFT.
Do leden van den Gemeenteraad van
Delft, Van Dijlk, Baart en Schudt
hebben den Raad een voorstel doen
teek-omen tot wijziging van de grond
slagen van heffing van den lioofde-
iijkeri Omslag'. Zij stellen voor: het
belastbaar inkomen te verhoogeu van
f 575 op f 600 eu het bedrag voor nood
zakelijk levensonderhoud van f 475 op
f 550. Voor elk kiud zaïl f 25 aftrek
plaats vinden en voor verplichte
stortingen en pensioen als ondera
rms, teu hoogste f 100. De heffing zou
progressief zijn en van 3 tot 7.35
bedragen. Het percentage bedraagt
thans 3.9 en zal in 1912 vermoede
lijk 4.8 bedragen.
EEN SCIIULDPL1CHTIGE ARTIST.
In de „Leeuw. Crt." schrijft de Am
sterdamsche correspondent over een
j Arasterdamschen tooneolspcJer, die in
gebreke gebleven was een schuld te
1 betaleu en wiens boeltje nu door den
deurwaarder zou worden in beatag
genomen. De man dor wet meende
een gemakkelijke prooi te hebben.
„Hij misrekende zich echter. Want
m plaats van oen welwillend touw
trekken en vriendeiijk-dromatisch be
groeten van den man der wel, -rea
geerde mem op do artistolijke derde
étage op zijn gebel slechts met een
openen van t raam en de vroolijke
vraag:
„Kom je vanavond op de bruiloft
van Mietje?"
Zóó iets had de deurwaarder, die
met twintig wetsartikelen in eiken
ademtocht werkt, nog nooit beleefd.
„Doe open, nop hij „u weet, ik heb non-activiteit was gesteld, koos
de bevoegdheid mij dóór middel van
den sterken..."
„Noul kom nou vanavond op do
bruiloft... ik zal je betalen, waarach
tig... als je maar op do bruiloft
komt".
„Mensch, weee verstandig, je weet
toch wfe je voor hebt...'
Het gebruikelijke straatpubliek
stond allang te giechelen, toen het
in schaterlachen uitbarstte wegens
de verschijning van des artisteu eega,
m weinig toereikend tollet, die, ook j^Tchaffen ir^omom
met het hoofd uit het raam, in dra-
Aangenomen werden er 7. De overga
nomen en aangenomen amendemen
ten zijn bijna alle van zeer onschuldi-
gen of redactioneelen aard. zoodat
deze cijfers nog eens duidelijk doen
zien, dat de Kamer zich tot ©enige
belangrijke wijziging van het ont
werp niet heeft laten verleiden.
DOOR DF, MACHINE GEGREPEN.
Gister had aan de broodfabriek van
de firma Helder Co.. te Zwolle een
ernstig ongeluk plaats. De werkman
Zootjes wv-nl door de stekniuchine
gegrepen. Beide been en werden hein
afgesneden. Do man is naai' het zie
kenhuis vervoerd. Hij heeft een vrouw
en 9 kinderen.
NED. METTRAY.
Blijkens het 60ste jaarverslag van
Nederl indsth Mcttray heeft het aan
tal verpleegden in het afgeloopen ver-
eenigiügsjaar 150 bedragen, tegen 138
in 1910. Vijftien knapen verlieten de
inrichting. De rappoiien over de jon
gens, in de vier vorig© jaren vertrok
ken, luidden over liet algemeen gun
stig. De rekening sluit met een be
drag van 40.511.43: het voordeelig
saldo bedraagt f 59.42.
HET POSTEN.
Men meldt ons uit Amsterdam:
Bij de behandeling der rcchlza
tegen C. on zijn drie volwassen kin
deren wegens mishand;: ng van een
poster van den A. N. D. B. verklaar
de de heer Mr. R. L. Schollen, vice-
president van de Rerhtbank, bij wien
liet presidium bij deze zaak berustte,
het een leemte in de wet te achten,
dat liet posten niet gestraft kan wor
den.
Naar aanleiding hiervan heeft de
heer Henri Polak, voorzitter van den
Alg. Ned. Diamantbewerkeirsbond,
een brief gezonden aan Mr. Scholten,
waarin hij het goed recht bepleit van
den strijd van don Bond tegen de zg.
clandestiencn en het daarbij toege
paste middel van liet „posten".
MR. W. K. F. P. GRAAF
VAN BYLANDT.
De naagsdie Tel.-correspondent
schrijft
De voorzitter dor Tweede Kamer,
de heer mr. \V. K. F. P. Graaf van
Bylandt, zul a. s. Maandag, 4 Decem
ber, 70 jaar oud worden. Van 1864 tot
1882 heeft de heer Van Bylandt den
lande in vele diplomatieke functies
gediend. Hij is achtereenvolgens
werkzaam geweest in Frankfort a.
AL, Berlijn, Weetien, opnieuw te
Berlijn, Louden, Parijs, Stockholm
Kopenhagen. Nadat hij iu 1882 op
.Amersfoort hem in de Tweede Kamer,
waar hij nu (sinds 1S97 voor Apel
doorn) bijna 30 jour zitting beeft.
Hoe hoog deze waardige man in de
schatting der Kamer staat aange
schreven, bewees zijn verkiezing tot
president in 1909.
KERMIS TE KAMPEN.
Met 1G tegen 7 stemmen weid door
den gemeenteraad van Kampen be
sloten de kermis niet af te schaffen.
Er was een adres met pLm. 2000
handteekeniugen om do kermis wel af
Uiize Laciihoek
Mevrouw LangeIk lees daar in
die cape's winkel, dat het dragen van
hoeden iemands haar grijs maakt.
Dat zullen toch zeker wel pruatjea
zijn
Mijnheer Lange Nou. dat zit nog
mijn haar b.v. begint al leelijk grijs
te worden met al o-e dure hoeden van
jou.
Wandelaar Ventje, door deze wei
den kan ik in Westdorp komen, niet
waar
VentjeJa, mijnbeer, maar dan
moet u eerst uw neus n»et krijt in
smeren, want de slier van boer Janus
wordt woedend als bü rood ziet.
Wandelaar Wordt toch eens wak
ker, u slaapt warempel.
Hengelaar Maakt u maar niet be
zorgd. daarvoor heb ik toch 'n wek
ker in m'n zak.
Jantje, die, wandelend met zijn ma
ma, een worm op den weg ziet lig
gen „Ma, ma. kijk oens. daar kwis
pelt ee n staartje, maar waar is het
hondje nou
„Laat mij aan uw voeten weenen I
riep een poëtisch jonkman zijn aan
gebedene toe.
„Wacht even", antwoordde zij
„dan zal ik mijn overschoenen aan
doen."
Li ze Moeder, waarom eten de ge
neraals nooit met vork en nies
Do moeder Hoe kom je daar nu
aan
Li ze Wel, daar staat toch in de
krant De generaal gebruikte liet di
ner met zijn staf.
Dokter 't Beste, wat u drinkeu
kunt is water.
PatiëntGoed, dokter. Maar men
moet niet altijd het beste willen heb
ben.
VERDRONKEN.
Te Mensingeweer is de kolenschip
per J. K., uit Broek, door de duister
nis te water geraakt en verdronken.
Hij was gehuwd en vader van vier
kinderen.
EEN DREIGBRIEF.
Dezer dagen ontving de heer P.
Woudman te Assen een brief met liet
poststempel Leeuwarden, waarin
werd gezegd „Stuur geld, ouders
steek ik eerstdaags je boel in brand."
Hierop volgde de onderteekening
met aanduiding Blokhuissteeg no. 32.
De politie is hiermede in kennis ge
steld.
DE HAAGSCHE STEMBLS-
QUAEST1E.
De commissie ad hoc, van 5 leden,
door den Gemeenteraad van 'e-Gra-
venhage in zijn vergadering van 14
Augustus jL ingesteld met opdracht
lo. te onderzoeken op welke wijze
de samenstelling der stembureau*,
bedoeld bij art. 62 dor Kieswet, liet
best kan wonden geregeld en rio le-
suitaten van dat onderzoek in een
rapport aan den Raad voor te leg
gen
2o. een onderzoek in te stellen naar
de wijze, waarop het stembureau in
district 7 zijn taak heeft ten uitvoer
gebracht en tevens naar al hetgeen
met die stemming in verband staat
heeft thans een zeer uitvoerig rup-
port uitgebracht
De conclusiën van dit rapport lui
den als volgt
1. Bij de herstemming in het le
kiesdistrict op 25 Juli Jl. zijn dooi het
stembureau van district 7 verschil
lende en ernstige onregelmatigheden
gepleegd.
2. Deze zijn voornamelijk toe te
schrijven deels aan niet inachtne
ming van wettelijke voorschriften,
formaliteiten en gegeven instruction,
deels aar. de omstandigheden, dat 't
stembureau, in T bijzonder de voor
zitter, in vele opzichten niet berekend
bleek le zijn voor zijn taak.
3. Het van verschillende zijden uit
gesproken vermoeden, dat de opne
ming van onjuiste cijfers in het pro
ces-verbaal van stembureau 7 he; ge
volg zou zijn van een opzettelijke eu
met oneerlijke bedoelingen begune
fout, is door het onderzoek niet beves
tigd.
4. De bemoeiing van gemeente
ambtenaren ten aanzien van de ze-
gels der reeds aan het gemeentebe
stuur ter bewaring verzonden pakket-
FEUILLETON
Een verhaal van 1870.
Naar hel Engelsch door
Max Pemberton.
Li de geschiedenis van den Fransch-
Duitschen oorlog is er in het laatste
stadium ook sprake van Garibaldi.
Die heeft heel weinig van be-
teekeuis uitgericht Hij kwam in
Frankrijk, toen de toestand wan
hopig was rhij verliet Frankrijk zon
der met eer eu rcem overdekt te zijn
- als overwinnaar van eenige onbe
duidend© schcrmotsüingouuls over
wonnene van een on belangrijk en
veldtocht Voor den Franschmon is
hij nooit meer geweest dan een naam
voor de Duitscho voorposten was
hij een boeman, moeilijk to overwin
nen cn om altijd bang voor te zijn.
Ik zeg. dat hij gevreesd was, maar
het verhaal van zijn grootste helden
daad als hij niet bij Dijon en haar
val lag, lag hoogor on in do Voge
zen een verhaal van Frnnsche dor
pen en Duitsche natrouillea van
cavalerie op marsch en scherpschut
ters m de bosschen ook van een
dorp, dat hiermee den naam van deu
man, dien Italië gezonden had, om
Frankrijk te helpen geheel te niet
deed. Dat dorp is Hericourt-le-Petit.
waarheen ik dezen zomer een bede
vaartreis deed. Hier herinneren zij
zich Garibaldi nog tot op heden
hier vertellen zij u het verhaal van
de guenlla-oorlogen zoo schilderach
tig al6 zij dat in hun Oostelijk
Fransch doen kunnen.
Ik was per auto tot Besangon ge
gaan op mijn weg naar het Jurage-
bergte en ontdekte door een gelukkig
toeval alleen Hericour'-le-Petït. Een
kronkelend bergpad, dat mij naai'
het dal gebracht moest hebben ver
leidde mij om de groene heuvels op
te wandelen, te midden waarvan het
gehucht lag en dat mij met éen
oogopslag zijn verwoeste kerk en net
te herberg liet zien. Het is tegenwoor
dig zoo zeldzaam, om in Frankrijk
nog een stoffelijk blijk van den
oorlog te vinden, dat Hericourt-le-
Petit, zijn herberg, niet zijn eenvou
dig voedsel en afschuw el ii ken wijn
dodelijk mijn attentie trokken. Ik
besloot mij aan een bescheiden maal
te wagen nis inleiding voor het ver
haal, dat een bereidwillige herber
gier mij wel zou willen opdisschen.
Helaas, <te arme man bleek stokdoof
te zijn en ik moest mijn vingers
bijna in mijn keel steken, vóórdat ik
iets te eten kreeg.
Komen er veel Engelschen dezen
kant uit vroeg ik liem, terwijl hij
brood en wijn voor mij neerzette.
Hij knikte met zijn hoofd eu wees
naai- de verwoeste kerk.
De Duitschers verbrandden haar
ja, mijnheer zeven en dertig
jaar geleden. Gilbert zal u dat wel
vertellen alles afgebrand, behalve
het koor en wat u nog aan den Noord
kant ziet staan. Ik zal Meester Gil
bert even halou.
Hij strompelde weg met behulp
van een grooten eikenhouten stoken
liet mij bij liet karige voedsel en
den zuren wijn alleen. Maar dat al
les kon mij niets schelen. Een nadere
beschouwing vau Heri court-le-Petït
rechtvaardigde de hoop, die het bij
mij had opgewekt. Wat een prachtig
schouwspel zooals de rivier Klaar
door het dal tot Besanfon stroomde
welk een prachtige groene heuvels,
schilderachtige afgronden en groot-
sefce rotsen 1 Hier moest het zeker
eon geuis niet gemakkelijk vallen een
steunpunt te vinden. En de Duit
schers liadden dit dorp gevonden en
zijn kerk verbrand. Een eigenaardi
ge bevolking zeker.
Meester Gilbert verscheen, terwijl
ik in deze overpeinzingen verdiept
was, en als een prachtexemplaar van
de dorpsbewoners kwam hij mij voor
deze dorpssmid. Mogelijk, had hij
zijn verhaal al eerder een paar keer
verteld maai- er komen weinig
vreemdelingen in Hericourt-le-Petit,
en deze man had niet het air van een
romancier Hij kwam met den groot
sten eerbied paar mij toe en was zeer
verbaasd te hooren, dat ik niet over
do heuvels was konten aanrijden en
dat hij niet geroepen was, om een
paard te beslaan.
Bonjour, mijnheer u heeft om
mij gezonden
Dat juist niet maar toch ben
ik heel blij, dat u hier gekomen is.
En uw paard mijnheer
Vau een paard is geen quaeetie
ik ben te voet gekomen. Vraag
maar aan uw ouden vriend ginds.
Hij beloofde mij het verbaal vim de
kerk. Is u niet Meester Gilbert na
tuurlijk hebben wij allen van u ge
hoord. Doe mij liet genoegen te gaan
zitten en een glas wijn to drinken.
liij was gevleid door deze woorden
en ging zitten, zijn verontschuldiging
makend, dat bij maar in zijn over
hemd was ©ai bijzonder in zijn
schik, toen ik hem mijn zak tabak
presenteeixle.
Is liet Engelsche tabak vroeg
hij mij.
Ik zei, dat zo in Londen gekocht
was, en hierover geraakte hij in ma-
telooze verrukking.
Er is niets, wat bij Engelsche
tabak vergeleken kan worden, riep hij
ik was te Duinkerken een,
o, drie jaar, mijnheer, en daar
was niets dan Engelsclie tabak te
krijgen. Dat was vijf jaar geleden
maar ik ben nu hier sinds den dag,
waarop mijn vader gestorven is.
Ik knikteen Vulde zijn glas. De her
bergicr kwam er zelf bjj staan, als
wikte hij hiermee Meester Gilbert
aanmoedigen te vertelleneen paar
kinderen en een geit luisterden
op een eei bie&igen afstand ook
iii'.v. Maar ik zal u het verbaal van
Moester Gilbert niet doen. zooals nij
het zelf vertelde, maar zooals ik liet
later stukje voor stukje aan elkaar
paste, toen ik weer door die toover-
achtige bosschen wandelde en mij
den dag voorstelde, waarop de gue
rilla's van Garibaldi voorbij waren
en de Duitschers in Héricourt kwa
men.
Het .Duitsche leger had 't beleg voor
Parijs geslagen vóórdat Hericourt-le-
Petit begreep, dat Frankrijk in oor
log was. Bedenk, welk een onneem
bare positie dat kleine borggehucht-
je innam, zooals hot daar als een
adelaarsnest tegen de bergen aange
drukt lagversterkt door de dicht
ste dennewouden onbekend op de
atlassen, die door de Duitschers ge
bruikt werden. Groote legers kwa
men Frankrijk binnen, maar geen
patrouille had zoo'n fijnen neus, dat
zij Hericourt kon vinden. De herfst
regens maakten plaats voor winter-
sneeuwbuien en nog altijd was de
oorlog niets dan een legende voor
deze bergbevolking.
Ergens, zoo sprak een stem ver
weg, verder dan het onmetelijk groo
te dal, gebeurden vreemde dingen in
het land. dat bet volk zoo liefhad.
Abt Gaudissari, de priester, die een
broeder te Mantes had. trachtte liet
arme volk van het een en ander ojj de
hoogte te brengen. De Keizer had met
dien machtigen man, met Bismarck
getwist er waren veldslagen gele
verd en nu werd er zelfs gevochten
vóór de'poorten van Parijs. Mannen,
dappere mannen, waren bij duizen
den gesneuveld. Hongersnood en
plunderingen waren aan de orde van
den dag, zwaard en vuur, dood en
verwoesting. Waarop Hericourt-le-
Petit antwoordde door wijs het hoofd
te schudden en te verklaren, dat het
niet mogelijk was.
Wat beteekend© die oorlog voor
hen Was er minder brood om te
eten, minder goede wijn om te drin
ken, minder steenkool om te bran
den Had de kleine winkel van Mau
rice Bordelas haar deunen gesloten
Was de herberg voor reiziger of boer
gesloten Er was oorlog geweest,
maar de Duitsclier was nu verdwe
nen. Hericourt-le-Petit zou er verder
niets van hooren.
(Wordt vervolgd).
