HAARLEM'S DAGBLAD.
TWEEDE BLAD,
VerpliGhteWerkloGs-
heidsverzekerinp.
tiericourt.
MAANDAG 4 DECEMBER 1911
Als Woensdag in den Raad in be
handel ng komt het voorstel van den
heer Van de Kamp, om aan door de
gemeente uit to besteden werken, al
leen te laten arbeiden door werklie
den, die bij een werkloozenfonds aan
gesloten zijn, zal het op ze-s dagen na
precies drie jaren geleden zijn, dut
genoemd Raadslid zijn voorstel aan
deii Raad zond. Drie jaren! Dat mag
inderdaad zelfs voor een Gemeen
telijke aangelegen lie d een beta-
menlijken voorbereidingstijd heeten.
Indien er een noodlot bestaat, dat
sommige gemeentezaken met vertra-
ging-in-afdoening treft, dan heeft dit
voorstel van den heer Van de Kamp
dat noodlot zeker in een zeer
gnmniige bui ontmoet. Want in do
geschiedenis van de lotgevallen van
dit voorstel zijn zeer belangrijke pe
rioden aan te wijzen, dat het in de
rustige rust van een portefeuille-
interieur is verborgen geweest. Toen
de heer Van de Kamp het op een De
cemberdag van 1908 naar het Stad
huis heeft gebracht, is zijn voorslel
netjes geregistreerd en opgeborgen,
tot het acht-en-een-halve maand later
te voorschijn gehaald werd om zijn
sollicitatie-reis om advies naar hel
Bestuur van het Werk'oozonfonds en
den Directeur van Openbare Werken
te beginnen, 't Bestuur van 't Werk
loozenfonds werkte met bekwamen
spoed, want het was in een week of
zes niet zich zelf tot klaarheid geko
men, dat de heer Van de Kamp het
niet bij 't rechte e nd had; een ad
vies dat B. en W. blijkbaar n,et zin-
do daarover straks! want dit
college geraakte weer zes weken la
ter met het Bestuur van 't Werkloo
zenfonds in polemiek, aan welke po
lemiek. 't moet gezegd worden, door
't fondsbestuur net volijverig werd
deelgenomen, want 't berichtte op 3
December 1909, zonder meer, dat de
gehouden besprekingen geen aanlei
ding hadden gegeven, om het gegeven
oordeel to wijzigen.
Het velletje post is toen zonder ver
wijl aan den heer Dumont toegezon
den, maar diens oordeel was .u niet
gunstiger, dan dat van 't Fondsbe
stuur. Blijkbaar zijn B. en W. ook
met dat advies niet content geweest.
Maar zoo spoedig hebben zij daar
aan geen uiting gegeven, want iiet
duurde ruim vijftien maanden, eer 't
Dagelijksch bestuur bij den Directeur
van Openbare W< mi informeerde,
of bet indertijd ontvangen advies niet
op eon misve'rstaiul berustte.
Op 1 April van dit jaar wisten B.
en VV. dat de heer Dumont zich n et
vergist had en zeven maanden later
komen B. en W. met hun advies, dat
inmiddels geheel anders is uitgeval
len, dan de straks-bedoclde briefwis
seling had doen vermoeden. En nog
neemt de vertragingspech geen einde,
want het duurt 25 dagen voor het
advies van het Dagelijksch Bestuur
het stadhuis verlaat.
Waarlijk, do heer Van de Kamp
mag hopen, dat er eon serum uitge
vonden wo'rdt tegen do bacil'la ;of .s 't
bacula?) trammelantus, waardoor zijn
voorstel is aangotust geweest, ten
bate zijner nog-komende voorstellen.
Ik wees er op, dat ten slotte het
praeadv:es van B. en W. anders is
uitgevallen, dan do gewisselde brie
ven zouden doen vermoeden F.n in
derdaad blijkt het, dat het college van
B. en W. althans haar meerder
heid dat thans tegen het denkbeeld
van den heer Van de Kamp is, er op
18 November 1909 en zelfs nog of
weer'? op 27 Maart 1911 voor was,
om aan uitbested" gemeen tewerk on
alleen verzekerde arbeiders te laten
werken. Of die meeningsveïandering
veroorzaakt is door gewijzigde sa
menstelling van het college of door
opinie-verandering, of door beide oor-
zakon is tot stand gekomen, valt niet
stellig uit te maken: do stukken ver
oorloven alleen het fe t vast te stel
len en laten omtrent de oorzaken van
le gewijzigde houding van B. en W.
enkel ruimte voor vermoedens. En die
vermoedens zijn deze, dat gewijzigde
samenstelling vaal het Dagelijksch
Bestuur bet grootste aandeel m die
oorzaken vormt. Men zal vragen, of
het zoo van belang ls, om deze zaak
zoover uit tc pluizen. Mij dunkt van
ja, omdat uit het resultaat daarvan
biijikt, dat do vertraging van behande
ling der aanhangige zaken nog een
ander nadeel kan-hebben, dan hel
nadeel der vertraging alleen. Immers,
het is gewenscht, dat or eon zoo
groot rnogelijke stabiliteit bestaat in
de meening van het Dagelijksch be
stuur. En do geschiedenis van hel
voorstel-Van do Kamp geeft aanlei
ding tot het vermoeden, dat do ver
traging van behandeling dc reden is
geweest van de opinie-wijziging.
Men zal daartegen aanvoeren, dat
alleen de mooning, die de meerder
heid van liet College van B eu W.
op dit oogenblik koestert, tot de zaak
afdoet, omdut die toch alleen in het
prae-advies is neergelegd. Maar
daartegenover mag opgemerkt wor
den, dat het toch een scheve toe
stand is, dat do heer Van de Kamp
Woensdag het praeadvics van B. en
W. eind 1911 kan weerleggen met
de meerling van B. en W. —.1909.
Want inderdaad, do heer Vau do
Kamp heeft in de Raadszitting niets
anders to doen. om zijn voorstel te
verdedigen, dan daar voor to lezen
don brief. dien B. en W. op 18 No
vember 1909 aan 't Bestuur van 't
Werkloozenfonds hebben gezonden
ter weerlegging van diens bezwaren
tegen 't bedoelde voorstel.
Wanneer b.v. Woensdag van de ta
fel van B. en W. deze passus van
het praeadv'os rnochf worden aan
gehaald „Ten-slotte is do vrees ge
wettigd, dat, de contróle op de nale
ving der bepaling zeer moeilijk, zoo
niet onmogelijk zal blijken" heeft
do heer Van de Kamp slechts do
moeite te doen, om den genoemden
brief van U. en W. uit 1909 te voor
schijn te halen en te citeeren „Toe
gevende, dat oen conti ólo op de na
leving van de voorgestelde besteksbe
paling met gemakkelijk is. ondoen
lijk is zii niet. Hierbij is niet te ver
gelen, dat de werklieden elkander
controleeren «lit is een grooto fac
tor bij alle bepalingen van dien aard,
hetwelk meermolen is gebleken ten
aanzien van de bepalingen omtrent
minimum-loon en maximum-arbeids
duur." Zoo levert liet geheel© schrij
ven van B. en W. den heer Van dc
Kamp prachtig materiaal om de be
strijders van zijn voorstel te lijf te
gaan.
't Voorstel-Van de Kamp wil
dwang uitoefenen, had 't Fondsbe
stuur aan 13. en W. geschreven, en
dat past niet in 't systeem van ver
zekering. I), en W. antwoordden
daar in 1909 op „Berust de geheel©
sociale wetgeving niet voor eon deel
op dwangX' Voorts meende men, dat
het zeer moeilijk was, om «bi bepa
ling. in dé bestekken op te nemen,
daar immers de werkgevers ook ar
beiders van buiten de stad in dienst
hebben B. en W. van 1909 oordeel
den dit geen bezwaar. Immers, schre
ven zij, in do verplichting tot verzeke
ring bgt een heilzamén prikkel voor
de m de aangrenzende gemeenten
wonende werklieden, wier belangen
zoo nauw aan die der onzen zijn ver
bonden". om zich te verzekeren.
Bovendien oordeelden B. en W.
van 1909, dat aanneming van het
voorstel-V'au de Kamp „zonder pro
tectie in te voeren, voordeel geeft aan
den arbeider, die in 't belang dei-
zaak zich aangesloten heeft bij de
verzekering eu daarvoor zich eenige
opoffering getroost."
Daarbij ontkende het Dagelijksch
Bestuur, dat men ook de Gemeente
werklieden zou moeten dwingen, om
zich te verzekeren, wanneer men be
doelde arbeiders ook dwong, omdat
de Gemeente arbeiders geen gevaar
loopen werkloos te worden.
„Iets anders in het", schreven 13-
en W. toen, „waar het betreft de door
den lieer Van de Kamp bedoelde
werklieden, die uit. den aard der
yoor aanbesteding vatbare werken in
hoofdzaak behooren tot de bouwvak
ken, waaiiji gedwóngen werkloosheid
voel voorkomt, liet denkbeeld, om
voor dozen een verplichting tot deel
neming aan bedoelde verzekering in
't leven to roepen, komt ons niet zoo
verwerpelijk voor, als blijkbaar bij
uw bestuur het geval is."
Men z'et 't, ivauneei de W-r Van
de Kamp in dezen brief, inplaats de
woorden „uw bestuur" leesl „het
College van B. én W.", levert
deze blief van 13. en W. één doorloo-
pende bestrijding van de huidige
mcening vuil 13. en W.
Het doel van dit artikel is geenszins
om partij te kiezen vóór het aanhan
gige voorstel. Daar deskundigen als
het Bestuur van het Werkloozenfonds
en do Directeur van Openb. Werken
en ten slotte B. en W. zelf ook
zich tegen het geoppcixle denkbeeld
verzetten, past aan een niet-deskun-
dig<\ die geen nieuwe gezichtspun
ten kan openen, onthouding van het
igeven van een oordeel. Do bedoeling
is dan ook alleen, oin de aandacht tè
vestigen op eenige eigenaardigheden,
die do geschiedenis dezer zaak ople
vert en dio m. i. wel dc aandacht
waard zijn.
JAC. C. M. Jr.
Buitenlandse!) Overzicht
De oorlog tusschen Italië enTurkije
Er valt weinig op 't oorlogsveld voor. Alleen een aanval op
Derna Is belangrijk.
Duitsch» hulp voor den Turkscfien verplegingsdienst.
Uit Perzië.
Een verdseling van Perzië tnsscben Rusland en Engeland?
De Opstand In China.
Mongolië heeft zich onafhankelijk verklaard.
Hei Hof wil vluchten.
Van 't oorlogsveld.
Er is al heel weinig bijzonders
voorgevallen. Weer een stilte, die
een nieuwen storm voorafgaat
EEN AANVAI. OP DERNA.
Bij Derna hebben 1000 Turken en
Arabieren een algemeencn aanval ge
daan op het zuiderfront van de Ita-
üaansche stellingen. De aanval werd
afgeslagen, door een hevig vuur van
de a r t il Ie r e.
DE TURKSCHK EN ARABISCHE
TROEPEN.
In de nabijheid van de vesting Tri-
puk s liggen thans 3500 Turken en
15000 Arabieren.
EEN AANSLAG OP EEN OORLOGS
CORRESPONDENT.
Oorlogscorrespondent zijn Ls een ge
vaarlijk baantje. In Tripolis is hel al
bijzonder gevaarlijk, want behalve
aan de kogels ïn het gevecht staat de
journalist ook bloot aan de haat der
oorlogvoerenden. Italic zet. de journa
listen die niet Itahaansch-gezind
schrijven u t het land, maar die jour
nalisten die gunstig voor Italië ge
stemd zijn, worden bedreigd door do
Turken.
Do Fransel ie journalist Jean Ca-
vièro van de Temps is 's nachts bij
den ingang van z'n hotel aangevallen
on met een mes gelukkig niet ernstig
gewond. De dader was in Europeesche
ktecderen gestoken.
De Italiaaitsch© autoriteiten ver
moeden dat do dader een Jong Turk
is. Zo hebben twee duizend lires uit
geloofd voor het aanbrengen van den
schuldige.
Italië komt dus voor 't belang dor
journalisten op, maar let wel!
alleen voor die journalisten, die gun
stig voor Italië gestemd zijn.
EEN BOMBARDEMENT VAN S*T0-
NIKA'?
Er is een telegram ontvangen uit
Salonika, meldende, dat een bombar
dement van die stad elk oogenblik
verwacht wordt. Groote bedrijvigheid
hoorsclit in de Turksche forten, vvaur-
heen snelvuurgeschut gebracht is.
Op Lemnos verspreidde zich het be
richt, dat de ltaliaansche vloot in
zicht was, waarop ondeV de bewoners
een paniek ontstemd do winkels wer
den gesloten en iedereen vluchtte het
binnenland in.
DE DARDANELLES
Nu komen weer berichten, die van
een mogelijk© afsluiting dor Darda-
ne'Ien gewagen.
Zouden do mogendheden bun bccr.wa
ren hebben ingetrokken, of zou Italië
't wagen to handelen tegen den
wensch der mogendheden.
Dan kunnen er nog wel andere
verwikkelingen komen!
'T ROODE KRUIS.
't Duitse he Rood" Kruis, dal be
sloten had zijn diensten aan de oor
logvoerende partijen aan te bieden,
heeft van Italië ten antoord gekre
gen, dat bet aanbod op hoogeu prijs
word gesteld, maar dut van Italuum-
sche zijde zelf voldoende hulp kwam.
lurkijolieeft de aangeboden hulp
ilankbaar aanvaard.
OPGEHOUDEN OORLOGS
MATERIAAL.
De Esereito Italiano, het orgaan
van liet Ituliaansche ministerie van
oorlog, zegt, dat eon hoeveelheid oor
logsmateriaal, ter waarde van 10
millioen lire, <lat door Italic in
Duitschland gekocht is, in Oostenrijk
opgehouden is.
IN TURKIJE,
is 't op politiek gebed weer onrustig.
Er dreigt weeV een minister-cr.sis. Do
sjeicii-ul-Is!am heeft ontslag genomen
en nu w Uen de grootvizier en de mi
nister van oorlog ook gaan.
De Sultan zit nu weer in moeilijkhe
den en verzocht den hoeren toch aan
bo blijven. Of zo zich zullen laton ver
murwen is nog niet zeker.
TURKSCIIE GELDZORGEN.
Oorlog voeren kost gold.
Eii de Tu'rksclie schulkisl is leeg.
Ei' is pas een millioen gulden gesto
len. en dat hoeft haar nog leeger ge
maakt.
Toch moet er weer geld komen!
De Turksche regeer ng vroeg "24
millioen gulden voorschot aan de Ot-
tomaanscho Bank, tegen schatkist
biljetten, die gedelgd zouden worden
door een leening, 't volgend jaar te
sluiten. De bank stelde evenwol zulke
bezwarende voorwaarden, dat de re-
geering dezo niet w/ kt© aannemen.
De gouverneur van de Bank bood
aan, naar Parijs te vort rekken om
daar over een leening tc onderhande
len. Dit is- geschied, muur zullen dc
Franschen erg scheutig zijn?
De Toestand in Perzië.
Rusland gaat voort mot hel zenden
van troepen naar Péfcrië.
t Heeft ei' veel van, «lat Rusland en
Engehind onder één hoedje spelen en
EEN VERDEELING VAN PEIlZIë
óp 't oog liobbon.
In Duitschland Ix^jlnt men te mop
peren, dat de Duitsche regcering
niets doét, om ook iets van den buit
te ki iigen.
Toch' schijnt een schikking niet
Rusland nog mogelijk.
De oerste minister van Perzië heeft
medegedeeld in onderhandeling te
zijn met Rusland en hoop tc koesteren
den opmarsch der Russ sehe troepen
te kunnen doen eind: gen door
ambtenaar Shuster die de zonde
bok is, omdat hij de Russische auto
riteit in Perzische zaken niet voldoen:
ide erkende op te offeren.
Do Perzen zijn zeer opgewonden.
Herhaaldelijk worden IxToogingen te
gen de Russen gehouden, zelfs wordt
geseind, dat de Perzen gereed staan
hun land tegen de Russische bedrei
ging t© verdedigen.
H er en daar is een boycot van
Russische koopwaren afgekondigd.
Da opstand in China.
Een tclegraiu u t Peking meldt:
,,Do Onafhankelijkheid van MongOr
lië is afgekondigd. Da Clrineeschc
ambtenaren zijn ontslagen".
De Tartiuenwijk binnen, do stad
Nanking is vernield en verbrand
niet... toestemni ng van de autoritei
ten. Voor het over .ge had dc bezettiu;
der stad door da opstandelingen eei
geregeld verloop.
DE VLUCHT VAN i HOF.
Het Ctnneesche keizerlijke l»u::
heeft reeds maatregelen genomen om
zijn schatten in veiligheid te bron-
gen.
ITALIÖ EN HET DRIEVOUDIG
VERBOND.
Naar luid van telegrammen uit
Rome, spreekt man daar in regee-
ringskriugeci nadrukkelijk olie be
richten over het uittreden van Italië
uit het Drievoudig Verbond tegen.
Een officieele medodeeling, die bin
nenkort zal verschijnen, zal die be
richten weerleggen, en tevens ont
kennen, dat Italic in 1909 tegen Oo<
tonrijk heeft willen mobiliseeren.
MAROKKO-DEBAT.
Tusschen da verschillende partijen
van den Rijksdag zijn onderhande
lingen gevoe'rd met het dool, de de
batten over do Marokko-zaak op mor
gen te beperken tot korte verklarin
gen.
Do conservatieven hebben hun op-
pos, uonecl standpunt reeds npg.-<■
ven cn zullen genoegen nemen met
oen korte verklaring.
SPANJE EN FRANKRIJK IN
MAROKKO.
De Liberté zegt, dat Frankrijk, n
overeenstemming met Engeland,
Spanje revisie zal verzoeken van het.
Marokko-verdLrag van 1904, waarbor
gen vOor vrijen toegang tot Tanger,
afstand van een gedeelte van den
invloedssfeer in Noord-Ma rok Ex
Er zou in dat geval voor Spanje
weinig van de in 190-1 toegezegde voor
dooien overblijven!
DE ENGELSCHE VLOOT.
De berichten, «lat Engeland plan
nen heeft z'n vloot belangrijk uit te
breiden, worden beslist tegengespro
ken. Gezegd wordt, dat de uitbreiding
ook onnoodig is, want, Eivgoland's
vloot is machtiger dan de vloten van
two© der sterkste Europeesche mo
gendheden te zamen. De Engolschcn
kunnen dus gerust zijn. de oorlog-
vreezeuden eu ook dc... belastingbe
talers 1
UIT PORTUGAL.
Do oud-mini sier Azevedu is gevan
gen genomen, beschuldigd vau deel
neming aan een samenzwering.
Stadsnieuws
RAADSSTUKKEN.
Ter voorziening in de vacature, ont
staan door het ver!ee«nen vp.n eervol
ontslag aan den onderwijzer
Schuit, eu door uitbreiding door het,
aantal klassen, worden door 13. en
W. voorgesteld de beeren H. A.
Schuijt, onderwijzer aan do school
voor gewoon lager onderwijs no. 6
alhier, en S. Jlieinstra t«j Wageuin-
gen, beiden thans reeds tijdelijk aan
eerstgenoemde school werkzaam.
Ten e.nde te kunnen overgaan tot
do benoeming van een ouderwijzer
aan do school voor uitgebreid lager
onderwijs lett. A. alhier, noodig we
gens vermeerdering van het aantal
leerlingen dezer school, bieden IJ. en
\V. drie bevoegden aan, n.L do hee-
le. Th. W. Vis te Ilillegom, 2e R.
Visser te HÈiegom eu 3o. S. vau de
Werf te IJmurden.
TYPOGRAFEN-BLOEMENDAG.
Door de afd. Haarlem van bovenge
noemde vereenigiiig is van B. cn W.
toestemming ontvangen tot het ver-
koopen van de bloemen op N euw-
jaarsdag voor den prijs van 1 0.10.
De daarvoor benooiLgde busjes zal
het Bestuur ten gehruike ontvangen
van de Vereen iging Weldadigheid
naar Vermogen, terwijl getracht zal
worden de kussens, waarop de speld
jes, in bruikleen te ontvangen In de
afgoloopen week werd door de afd.
nog verspreid een circulaire, 'waarin
©en oproep aan jongo dames, om zich
beschikbaar te stellen voor den ver
koop. Voor hen, welka geen circulaire
ter inzage ontvingen, zij medegedeeld
dat het secretariaat der afd. is: J.
F reder, k Helnicrsslraat.
MUSEUM VAN KUNSTNIJVERHEID
HAARLEM.
Het Museum van Kunstnijverheid
te Haarlem, werd gedurende de
maand November bezocht door 4o9
belangstellenden; uit de aan genoemd
Museum verbonden boekerij werden
296 boek en plaatwerken over ve'r-
schtllendo plaatsen van ons land in
brui kléen verzondedn. Op de aan het
Musoum verbonden School voor Kunst
nijverheid hebben gedurende de af-
goloopen maand 199 leerlingen hun
ne studiën ~d.
Hel plan bestaat om in den loop
der maanden December en Januari
eene Tentoonstell.ng to houden van
Croatieche Voikskunst, naaldwt rk
van een bijeonder eigenaard g en
hoogst bekoorlijk karakter.
ONDER-AFD. KENNEMKRl.AND.
Dezer dagen hield do Alg. Ned Po
litiebond ,n het Café van Van Ho'st
fe Bloemcndaal een ledenvergade
ring.
Na voorlezing der noluien weid
door dcu secretaris medegedeeld, dat
do heer J. J. A. de Koning, Couun.
van Polil.c to Hilversum zch weder
om bOre.d heeft verklaard in Jauua'ri
1912 een voordrachtavond te houden.
Nadat door den afgevaardigde ver
stag was uitgebracht, van de 10-jari-
g© feestviering te Hilversum, werden
als afgevaardigde en zijn plaatsver
vanger, én voor do Prov. Afd. Ver
gadering én voor de Algemeene Ver
gadering gekozen de hoeren A. Lo-
kerse en A. Heertjes.
Besloten werd do canddatuur van
den heer J. J. A. de Koning, thans
voorz._ van N.-H., ais voorz. voor den
Algomeenen Nedc-rl. Politiebond te
steunen.
DE KERKTELEFOON.
Over do telefoon voor hardhoori-
gon in de Janskerk vermeldt, het
Haarl. Prodikbeurtenblad nog 't vol
gende:
Op het oogenblik zijn zes verbin
dingen aangebracht, maar zij kunnen
worden uitgebreid tot ach!tien. De
verbindingon zijn zóó gemaakt, dat
op Iedere willekeurige plaats in de
kerk een telefoonhoorn kan worden
aangebracht.
Doordat op stop-contakten gerekend
is, kan ieder zijn egen toestel van
huis medebrengen en door het te be
vestigen in het stop-contakt, zijn
zwak gehoororgaan te hu'p komen.
Bij do toesteilen worden ook in
carbol gedrenkte doeken gehangen,
om de toestellen vóór het gebrtrik,
desverkiezendo te rein gen.
Natuurlijk kan ieder niet dadelijk
door deze telefoon alles verstaan en
gelijk allo dingen, zoo inoet ook het
hooren d«xtr een telefoon geleerd wor
den.
Nu ls aan de beurt de Groote Kerk.
Dit zal natuurlijk ze* Makkelijker
gaan, daar g©bruik gemaakt kan
worden van de reeds genomen proe-
Men kun zulk een hoorn nu in de
Janskerk krijgen waar men maar
wd.
SCHIETEN.
Het was gisterenmiddag in liet
scuietgebouw van <len Kon. Ncd.
Bond van Oud-Onderofficieren aan
de Schouw ijeslaan een zeer gezellige
samenkomst.
De beschermvrouw der afdeeling
mevrouw Douairière Mr. D. Visser
van Hazerswoude, alsmede de Eere-
voorzitler Jhr. Mr. Van Merlen en
zijn echigcnoote, vertoefden ruim een
uur in de zaal, om keainis te maken
met de leden en donateurs der afdee
ling en hunne dames.
Voor dn# eerst© kennismaking
werd door den Eere^oorzitter onder
de aanwezige schutters ©en fraaie
prijs bescliikbaar gesteld voor liet
hoogst aantal punten in 10 schoten.
Deze prijs werd behaald door den
heer F. Ilekker van Overveon met 188
van de te behalen 200 punten.
Uit de Omstreken
SLOTEN.
Eon schip in brand.
In den nacht is, vermoedelijk duo»
het omvallen van een lamp, brand
ontstaan op een schip, liggende aan
den Ringdijk, nabij Sloten. Het ge-
heel© sch p brandde uit. De opvaren
den, die nog sliepen, liepen een .ga
brandwonden op. Verzekering dekt
de schade.
FEUILLETON
Tl n, ff?»*?** V,
Lïö Ü1I5 iiUiGÏÓIÏ ?ÖII
E c ii vernaai va n 1870.
Naai het Eugelsch door
Max P e m b e r t o u.
3;
Ja, ja, zei nu <lo jong© mui
Edouurd. het is werkelijk waar
zij hebben hem op dc markt opge
hangen, en hun lichamen zijn nu
nog niet afgesneden. Waarom zouden
wij dc waarheid voor je verzwijgen.
J© bont een man en zult wel weten,
hoc jo brooder te eken. AVoes ver
standig, vriend Gilbert, «n ga met ons
snco naar Garibaldi.
Gilbert gaf hun geen antwoord. Hij
was in dc sneeuw neergezonken en
bleef «laar als «*en «Iroomer voor zich
uit liggen staren naar d© rookwol
ken. die uit de schoorsteen en der hut
ten naar boven kronkelden. Geon
oogenblik sctieen hij te twijfelen aan
do waarheid der woorden, die hem
zoo onomwonden werd meegedeeld.
Zijn broeder Albert was gestorvén
hij was gestorven voor Frankrijk,
terwijl do anderen ^z-jn oude kamera
den zoowel in 't spel als het weik, te
[loricouH zalen en geen geloof sloe
gen aan de verhalen van den oorlog,
liet, scheen wel een vonnis, en Giltx>rt
begon t© vo«lcn, dat hijzelf tot z©ke-
rc ttóös!© vc-.Tn~"i"TOcnjk was voor
(ieze tragedie. Waarom »a- hij niet
aan Albert's zijde geweest Geen
Duitscher sn de Vogezen zou in staat
geweest zijn hem in «Jat goval te snap
pen.
Als mijn brooder «lood is, vrieud,
zullen wij niet naar Fresney gaan
en zijn leven vragen, zei Inj einde
lijk. Maar zij zullen in Hericourt op
ons wachten, en zij moeien het weten.
Moet ik naar mijn arme moeder
gaan en zeggen, dat. ik «lit alles ge
hoord en niet gezien hob 1 Neen,
neon, ik zal je beiden vergezellen ais
hot dag wordt en later zullen zij het
nieuws vun mij hooren. Mijn arme
broeder maar hij is ten minste
voor Frankriik gestorven
Deze g<>dachte sch<"."> !>;i hem over-
hoerschend te zijn, en dikwijls tij
dens den langen winternacht herin
nerde d© jong© Gilbert hou er aan,
dat Hericourt geen rol had gespeeld
in dezen verschrikkeliiken oorlog en
dit nieuws met schaamt© moest aan-
hooren.
Hij zelf scheen plotseling oud te
zijn geworden. Hij vroeg hun, hem
van Garibaldi te vertellen en van
wat h" voor Frankrijk godaon had
en hij luisterde met gespitste ooren
on glooiend© wangen naar hun ant
woord Toen lid dag werd, reed hij
zwijgend met hen naar de heuvels bo-
v«>11 Fresney en daar uanschouwde hij
zelf de wagrheid. De Beieren hadden
oc lijken nog ia:cn nan gen. be oude
Oiulerwijzcr eu dc jonge soldaat hin
gen naast elkaar aan den lantaarn
paal oy dc markt.
Do drié mannen waren langs ©cn
seiiaapherdeispad vlak bij het dorp
gekomen en zij bleven staan aan
don rand van een denr.ebosch, waar
zij plat op den grond gingen liggen,
uit vrees, dat de Duitschers hou te
gen het witte sneeuwkleed zouden
zien afsteken Het goheelc toonocl be
neden hen schitterde van do vórst
do lucht was zoo helder, dat men bij
na do stoei ie u onder de dakpannen
«lor oude huizen kon tellen Voor Jac-
<|ii«'s en Edouard, gewend aan de
oorlogsgevaren, was dit schouwspel
van «lood. iets lieel gewoons. Maar «le
jongo Gilbert kon er zijn oogen niet
afw«'iulen. Dat dit nu liet lot van zijn
broeder Albert moest worden. Dat ue
jongen, die gisteren nog vol hoop eu
moed was, heden In dit levenlooz© li
chaam moest veranderd zijn, ten spot
van d© voorbijgangers en tol smaad
van «leaelfde mannen, dio hem ver
moord hadden.
Noem mij don naam van dat re
giment, vroeg liij hun eindelijk.
Zij antwoordden beiden, dat zij dien
niet konden»
Zou er een generaal hij zijn,
vrienden.
Ditmaal gaf Jacques antwoord.
Dat is to dwaas om over te den
ken, zei hij het is maar een hand
vol fflaiirfêö <5ÏT-r frêV^i villi éëii jöii-
gen luitenant. Kijk eens, ik geloof,
dat hij daarginds staat, zij brengen
hein jirist zijn paard.
Mag tk dan je geweer eens even
hebben, Jacques
Jacques gaf het hem zonder een
woord ie spreken.
Was «le jong© Gilbert niet bekomt
als dc beste schutter uit «tic streek
Dat zou iets worden, om later óver
te sproken en intusschöu steeg de
luitenant juist te paard, zij kondon
zijn gebiedende gebaren legen de dor
pelingen, di© oni hem heen stonden,
zien, <ie g«xlionstigheid der mensclien,
het gewichtig© eu lawaaierige van
dat vertrek. Toen, plotseling wankel
de dozelMe gestalte in den zadel, liet
paard liep als een razend dier d©
markt roiwt, overal kwamen soldaten
toegesneld en de dorpelingen vlucht
ten vol schrik in hun huizen. In geon
theater zouden zij zoo b©to«iverd kun
nen worden zij waren zich nauwe
lijks bewust, dat d© hand van den
jongen Gilbert de haan had overgo-
haald, en dat do geest van zijn broe
der hem bezielde, toen hij schoot.
Zij zullen Fresney in brand ste
ken. zei Jacques met overtuiging.
Edouard was van dezelfde opinie
maar Gilbert zei, neen.
Zij zullen Fresney niet afbran
den, riep hij uit. dat. zal ik voorko
men. cn dit is ui ij n boodschap, vrien
den.
'Hu fég'aü zijn gvweer nog eens aan;
een rookwolk steeg boven «1© heuvels
uit do heuvels weerkaatsten dat
geluid ©n toen de rook was opge
trokken. zagen zij een tweede li
chaam levenloos op d© straatkeien
der markt liggen, en hoorden licel
duidelijk, hoe er op de trompet gebla
zen werd als teoken voor «le mannen,
om op to stijgen.
Zij rijden weg. zooals go ziet, zei
kapitein Gilbert liet is nu ook tijd
voor ons om been to gaan kom,
vrienden, ik zal u een weg wijzen
naar veiligheid, nu Fresney ons niet
meer noodig Iweft.
Hij keeide zich om en uitte ©en
kreet van schrik, toen een groote
Uhlaan. 'een die luer ui het bosch ge
posteerd was. Om zijn kameraden tc
beveiligen voor het lot. dat twe© hun
ner juist overkomen was, «n galon
kwam aangereden, en zijn karabijn
onder het rijden, aanlegde.
Gilbert echter was zoo vlug als een
gems, hij sprong terzijde eu kwam
weer overeind, bijna vóórdat do rook
uit do karabijn was weggedreven
Toon raapt© hij mot een wilde kreet,
een kieot, dio dc uiting was van eon
pas bij hem opgewekten hartstocht
voor den krijg, waardoor het bloed
wild door zijn aderen joeg ,zijn eigen
armzalig geweer op en blies den
Uhlaan als 't ware het hoofd vau «ie
schouders.
Naar dc bergen, kameradent bo-
val hij', ons werk ligt m de bergen en
btj Garibaldi.
U nir.-'i weten, dat Garibaldi op het
oogenblik, «lat deze woorden geuit
werden, mijlen ver van de Vogezen
af was. maar dat maakt© geen ver
schil voor Gilbert Hij was in zijn
verbeelding al een van de trouwste
dienaren van den „generaal".
De roem «m het oorlogsgevaar lok
ten hom op dit oogenblik plotseling
als een nieuw© openbaring. Waarom
was hij bij den pappot gebleven, ter
wijl dit roemrijke werk kon worden
volbracht Had hij niet het oog vui
een arend, den voet van een gems
Zijn two© kameraden, doodaba'
voor de hen vervolgend© Uhlam
vergaten spoedig hun vrees, toen l
jong© Gilbert hen naar boven leid*.'
van de ©one rots op <1© andere klau
terend lvier langs een 'pad, dat nie
mand anders dan ©«n zoon van <lc
Vogezen vinden kon. daar door ra
vijnen zoo «liep en langs afgronden
zoo steil, dat zij sinds het begin vau
de wereld wel voor het oog iler men*
schen verborgen konden zijn geweest.
(Wondt vervolgd).
