dichter Jacobus IJeU&my is geboren,
onthuld en het monument voor Wolff
en Doken. In 1884 heb ik Rotterdam
nis standplaats gekregen en ben daar
tot 1901 gebleven, toon ik wegens
mijn 65-jarigen loeftijd mijn emeri
taat verkreeg.
In 1S81 schreef „hij"' in do Gds zijn
jtiulie over de „Camera O'nscura" van
Hildcbrand, later gevolgd door zijn
studies over Wolff on Doken. Tn
ziji» werk over do „Vrijstelling
den eod voor do doopsgezinden"
1890 „De woériooshold volgens de
doopsgezinden". In do laatste jaron
gaf hij met den oud-hoogloeranr J. C.
kb lillies edn nieuwe vertaling uit het
Hebreeuwsob en het G'rieksch
„De Bpreuken van Jezus Siraoh",
naar nieuw ontdokto handschriften
bijgewerkt."
De heer Dysorlnck, is, aldus die-
toerende, herliaoldclijk naar de groo-
to boekenkast geloopen en heeft er
met oen vasten greep telkens
boekwerk uitgehaald en dat voor den
reporter neergelegd.
„Zie, dit werkje, de spreuken dor
vaderen, de Pirke Abóth, is inijn hek-
kesluiter van mijn Hebreeuw se he
studie geweest. Ik heb het In 1910 bij
Mart. Nijhoff doen uitgeven, zooals
in 1908, dit boekwerk, mijn „Laatste
Godsdienstige Overdenkingen", mijn
hekkesluiter op godsdienstig gebied
Is geweest."
Wij kijken even op naar het go-
laat van dezen degeliik-n Nederlan
der en ons treft do gelijkenis met E.
J. Put gieter.
„U heeft ook eenigo tentoonstellin
gen op touw gezet
„Ja. in 1895 heb ik te Den Haag
de tentoonstelling von Retje Wolff en
Aagje Deken ontworpen. Hier heb je
er den mooion catalogus van. Later
heb ik de „Brieven van Betje Wolff
en Aagje Deken" uitgegeven. In 1891
en Aagje Deken" uitgegevci). In 1994
laas Beetstentoonstelling geregeld.
Hier heb je er den mooien catalogus
van. illitg. A. W. Sijttioff te Leiden.)
Do Hegeering heeft mij na die ten
toonstelling den Nederlandschen
Leeuw geschonken. Ik had «n 1903
het „Leven van Nicoluas Beets" ge
schreven. In 1906 publiceerde ik het
leven van dr. L. R. Baynon. oud-rec
tor van 't Haagsch Gymnasium. In
1907 het leven van Alcx Verheul!. In
„Woord en lie-old" schroef ik in 1904
naar aanleiding van (le tentoonstel
ling in „Pulchri" de „Herinneringen
aan N'icolaus Beets". In 1908 publi
ceerde ik „Hol Studentenleven in do
Nederlandsche litteratuur" en vestig
de zoo de aandacht op do medewer
kers van Klikspaan, op dr. J. Mole wa
ter, dr. C. H. RIebni, H. Th. de
Blaauw, mr. P. F. L. Blnssé, F. C.
van dor Meer van Knffelur, mr. G.
de Clercq, mr. S. C. Snellen van Vol
lenhoven en dr. W. J. A. Jonckhioet.
In 1908 gaf ik een biografie van Fr.
Haverschmidt, den schrijver dei-
Snikken en Glimlachjes van Piet
Paaltjes, uit. Do bronzen gedenkplaat
in de sociëteit ..Minerva" te Leiden
te zijner eorc, lieb ik onthuld.... zoo,
moet ik u nog meer vertellen Of
is het nu genoeg U zult te voel in
uw artikel krijgen."
„Daar ik nu-toch de eerste ben, die
eens bij u speuren kom, meen ik
mijn laak zoo volledig mogelijk te
moeten verrichten
Een lachje vau voldoening is 't
dankhuro antwoord. Want dozo eer
biedwaardige uian, die zijn heele le
ven bosteod heeft om het loven van
onderen to beschrijven en toe te lich
ten. voelt zich blijkbaar voldaan, nu
op zijn levensavond con ander bij
hem eens komt aankloppen. Maar hoe
veel gemakkelijker is de taak van
dieu ander I Do reporter behoeft niet
met onnoemlijk veel zorgen en moei
ten bet materiaal moeizaam bijeen
te garen. Zijn vriendelijke zegsman
brengt het hem zelf aan.
„Dit dossier bevat alles over P. N.
Muller, den „letterkundige streepje
koopman" of beter den koopinan-let-
terkundigo, net als Potgieter. Hij is
jaren lang redacteur van „de Gids"
geweest en 87 jaar oud gestorven.
Hier in dezen bundel staat alles over
mr. C. J. Fortuyn, een oud-redacteur
van „de Gids", die geheel vergeten
was en d-en ik weder ontdekt heb.
Zijn dochter leeft nog :zlj is de wed.
dr. Gslderoeoster on woont hier in
Den Haag. Ik heb in mijn leven 25
jaren lang aan de „Nieuwe Rotter-
dainscba Courant". die toen onder
hoofdredsctio van dr. J A. Lamping
stond, medegewerkt en behoor dus tot
do veteranen van de journalistiek.
Ik maakte verslagen en leverde bij
dragen op letterkundig en godsdien
stig gobied. Ik hob toon ook het ver
slag v an het Oriontalisten-CGr.gres le
Leidon gemaakt, ik meen in 1875, dat
mij veel waardeering heeft bezorgd."
,,lk heb reeds, toon ik pas aan de
„Nieuwe Rotterdammer" medewerk
te, tot Lamping gezegd „De tijd der
brochures is voorbij. Nu komt alles
in de courant. Do courant zal het
grooie historie-boek van den moder
nen tijd worden. Daarom bagoai ik
reeds toen alles uit de couranten te
verzamelen en te registreeren, wat ik
ducht, dat voor tijdgenoot en nazaat
van belang zou kuilen worden. Zoo
heb ik b.v. hier alles uit de couran
ten, wat betrekking hooft op don
dood en de begrafenis van A Hard
Pieison. In 1901 heb lk in „De Tijd
spiegel" „Het vraagstuk dor onsterfe
lijkheid" behandeld. Dut werk, afzon
derlijk uitgegeven, hoeft onlangs zijn
tweedon druk beleefd, wat mij, in
dezen materialist ischcn tijd, een
werkelijk succes lijkt.
Hier heb tk alles wat Rnskon Ituet
geschreven heeft, vau Het eerste tot
net laatste stuk, compleet bijeen, tot
z>lfs al zijn Boekbeoordeelingcn uit
de „Wetenschappelijke Bladen". Dit
is het dc-ssier van II. J. Poluk, den
Graecus, dit vau Alherdingk Thijm,
dit van onzen eminenton professor
Vau der Vlugt Ik heb in 1853, toen
nicinand er aan dacht, hot eerste pro
za van Potgieter verzameld uitgege
ven. Soms kwam ik, door mijn aln-os
verzamelen, tot merkwaardige ont-
dekkingen. Zoo had ik eens den zoon
van dr. S. Vissering Lij mij en vroeg
hem „Weet ie wel, dat je vader ook
veel vau Schiller hee.'i vertaald en
uitgegeven Kn ik liet hem de hoe-
keu zien „Ik heb hier meer dan der-1
tien doelen met courantenuUknipsels
op het gebied van godsdienst en
1 kunstwant de studie van Üe kunst
heeft mij altoos geholpen mij tc ver-
fiisschen. In „üe Gids" heb ik ©enige
studies op kunstgebied gepubliceerd.
Eén over het afsnijden van een stuk
van „Do Nachtwacht" on één over
de vier Doelenheeren en één over „De
Schuttersmaaltijd". Voorts heb ik
compleet verzameld alles wat op
Rembrandt betrekking heeft."
Wij voleen onzen eerbiedwaardi-
gen zegsman naar een kleiner ver
trok. Ook daar dezelfde groote orde.
ICn in portefeuilles geborgen, behoor
lijk in kasten gerangschikt, zijn daar
honderden reproducties naar werken
van Rembrandt, keurig op groote car
tons van matgrijzen tint opgeplakt,
bijeen.
Uit het kunstkabinet volgen wij
don gastheer weer naar do achterka
mer. En nu toont hij ons curiosa.
Daar is de eerste uitgave van Ter
Hoar's „Huibert en Klaartjo" met
vignetten en klelno prentjes heel
ttem-knusjes door Ten Kate geïllus
treerd. Hij laat ons ©en Engelsche en
Duitsche vertaling van Van Koets-
veld's „Pastorie te Mastland" zien.
Hij toont ons de gedichten van Schil
ler. geïllustreerd door M. Retzsch,
den uitnemenden teekeaiaar en gra
veur. nu helaas vergeten, tot voor
dertig jaren een beroemdheid. En ons
oog vult ön een met wit doorschoten
Nieuw Testament. Dit is door dr.
Dysoriuck geheel in 't Grieksch ver
taald. „tot eigen oefening", zegt de
geleerde, alsof dez© arbeid, die een
heel leven van een ander zou eischen,
do eenvoudigste zaak ter wereld was.
En weer zieu wij zeldzame drukken,
vergeten meesterwerken en vragen
verbaasd„Hc© vindt u die toch
allen?"
„Dat zit er in als je op jo u i
v i v e bent om het aan te schaffen."
Twee uren hebben wij bij onzen
vriendelijken gastheer doorgebracht.
Tafels, stoelen alles ligt vol met
boeken, platen, portefeuilles. pracht
werken. Wij hebben het „fort der No-
derlandsche literatuur" met goed ge
volg belegerd. En als wij heengaan
en van dr. Dyserinck de uitnoodiglng
mede krijgen cm naar hartelust in
zijn boeken- en plateuschat le studec-
ren. is het met een gevoel van groo-
ten eerbied, dat wij opzien naar de
zen vorscher, dezen bescheiden va
derlander die wel alle oud-Holland-
scho deugden in zich alleen schijnt
te vereenigen, ernsl, eenvoud, werk
zaamheid. degelijkheid, voorname
gastvrijheid en een fijne schrander
heid
Van da Residentie en haar
bewoners.
CXXXIX.
Uit de schouwburgkwesties komen
we hier niet uit. Pas is dc storm, <Ho
opstak na het voorstel van
Scliouwburgcommissie, ©en weinig
tot bedaren gekomen, of er dreigt
een nieuwe op te steken.
Begin van deze week kwam het „Va
derland" met het bericht, dat ccne
Brusselsche combinatie er aan denkt
in de Javastrnat oen schouwburg op
to richten, een groote nog wel. Gaat
het plan door, dan zou de gemeente
op een goedkoop© manier uit den knel
raken, waar ze zich steeds meer In
klemt.
De buitenlanders nemen alle risico
voor zich, vragen geen hulpgeld, wil
len zelfstandig optreden en is het nu
niet de aaugegeven weg, zich met de
combinatie te verstaan om op deze
ij ze wel geen stadsschouwburg te
krijgen, maar dan toch wel een
theater, waarover de gemeente rno-
dezeegingschap hoeft.
Als de nood op zijn hoogst is, komt
redding dit spreekwoord schijnt ook
thans bewaarheid na alle ellende,
het schouwburgvraagstuk ge
bracht heeft, is dit een schitterende
uitkomst. Dikwijls zijn hier ter steile
comité's opgericht, die een theater
wilden stichten om in den algemee-
nen nood te voorzien. Telkens mis
lukte het gebrek aan geld, gebrek
oau plaats of tegenwerking van hoo-
Drhand, waren de oorzaken.
Nu straalt eindelijk licht m de
ruïne vau alle gemaakte plannen.
Laten B. en W. nu verstandig ban
delen zich met de combinatie ver
staan en de gemeente krijgt op goed
koops manier een schouwburg.
Jdeaal zal deze inrichting wel niet
zijn daarvoor is het uitgangspunt
te commercieel, maar voldoen aan
wone eischen kan zij wel.
Als de hoogerhand nu maar niet te
autocratisch optreedt en wol niet gaat
tegenwerken, maar dan toch moe-
werkt op een wijze dat de ondernemer
gaat vluchten.
Voor de schouvvburgcomnvissio zou
het echter een harde pil zijn. Zo had
zoo mooi in onderonsjes alles bedis
seld, plannen gekeurd, zonder dat ze
■x de kenxu.8 toe had en in haar on
gepast gevoel van eigenwaarde wat
geposeerd als dè commissie die den
Haag eindelijk eens helpen zou. Valt
nu haag voorstel, dan slaat ze een
niet bepaald schitterend f/guur en
wal nog erger is haar uitverkoren
fin na Fclln&r I-lelLmen te Ween en zal
de uitvoering n.et krijgen. A'rme hee'r
van Liefland.
We moeten echter afwachten of hot
zoo loopt. Is de combinatie slim dan
zet ze haast achter het werk en
wendt, zich spoedig tot den Raad.
Wacht zo te lang dan bestaat do mo
gelijkheid dat het onzalige plah der
Schi/uwbürgcpiaxoissje aangenomen
is en dan... dan staat Den Haag over
een jaar of twintig voor een nieuw
schouwburgvraagstuk.
Eén ding moet echter gebeuTetn. Het
ge projecteorde theater aan de Java
strnat is te groot; 4600 ntensclien ko
men hier slechts zelden bijeen. W ordt
het gemaakt voor 1500 toeschouwers
dam is hot ruim voldoende. Grooler
afmetingen doen de gezel!-gheid ver
dwijnen die in Den Haag van een
schouwburg verwacht wordt.
Bedoeld voorstel was wel de groot
st© verrassing die de g-vede Sint
bracht. Van minder waarde -s het
geen de heer Deen tracht te bereiken:
grond voor een nieuw paleis voor de
Koningin en tegelijk terrein voor een
n;euw Raadhuis en dat alles zonder
dut het de gemeente iets kost.
Hij wil van de 56 H.A. van Zorg
vliet er 30 boaleinincn voor eon paleis
on 2 millioen i!n de bouwkosten bij
dragen. De waordo van de overig©
26 H.A. vermeerderd met die van de
terreinen aan het Noo'rdednde taxeert
hij op gelijk bedrag als do aankoop
vn.n do 56 H.A. plus do bouwkosten.
Nu is het verkeerd uit to gaan van
hot donkboold, dat eon paleis en een
raadhuis aan do gemeente niets be
hoeven te kosten. Men moet, zich op
het standpunt stollen, dat heide noo-
dig zijn en zo daarom oj)goricht die-
non te worden. Do kosten mogen pas
in do twoodo plaats komen, maar dit
nu nog daargelaten. Wat bezielt den
hoor- Deen, dat hij de Koningin
woning toedenkt op het leelijkste
deel van Zorgvliet dat er is I Het
mooiste wordt bewoond door
Goekoop en als «loze afstand van zijn
eigendom zou willen doen, ja, dan
ware over hot plan te denken. Maar
oni nu een paleis te gaan bouwen
niet op, doch naast het fraaiste stuk,
dat er op Zorgvliet Is, het lijkt tc
dwaas om er over te praten en de
bereidwilligheid van de Koningin
moet wol heel groot zijn, om te wil
len onderhandelen op een basis als
de heer De>en voorstelt.
e Strrmssfcesten hebben een i
dig nndeelig saldo gebracht. Van het
waarborgfonds moet niet minder dan
een f 70.000 bijgepast worden en dat
hij prijzen van 3 tot 12,50.
Dit geeft weer eens een denkbeeld
van de enorme kosten aan het exploï-
teeren van een moderne opera
bonden. Ann het ensceneeren g
meer dan dubbel zooveel weg als
vroeger, de ©ischen van solisten en
koor w orden steeds hooger en is het
wonder, dat onder deze omstandig
heden het waaglialzerij lijkt op eigen
risico een anderneming te beginnen
Tegen model opvoeringen, waarbij op
geen geld gezien wordt, is geen wer
ken en do smaak van bet. publiek
wordt door die aan allo eischen vol
doende voorstellingen te hoog. Van
dit standpunt bezien is het geven van
dergelijke muziekfeesten af te keu-
SINTRAM.
INGEZONDEN MEDEDEEL1NGEN
30 Cts. per regel.
EiVïSER- WATER
26 cent per heele kruik.
Hot besto middel tegou
hoest, verkoudheid, maag
zuur en iufluenza.
De waarschuwing der nieren.
Abnormal© verschijnselen der urine
cn moeite bij do 1 oozing, blazen on
der do oogen en zwellingen der lede
maten, graveel, rheumntisohe aandoe
ningen, pijn in don rug en de lende
nen, slapeloosheid, afgematheid,
voortdurend© hoofdpijn. Dit zijn ken-
teekenen, do niet veronachtzaamd
mogoh worden.
Want zij zijn waarschuw langen der
natuur, dat de nieren het bloed niet
behoorlijk zuiveren zij zijn een
smeekbede van de nieren om hulp.
En als die hulp n et 6poedig ve'rleend
wordt, treden ernstige ziekten op als
niersteen, waterzucht, jicht rheuma-
tlefe, ontstok ng der nieren en blaas,
enz., welke moeten volgen door het
verwaarloozen vaïi de riektoverschijn
selen der nieren.
Begint nog heden met u te genezen
door Foster's Rugpijn Nieren Pillen,
het speo'ale geneesmiddel voor de
nierdn en dan ook alleen voor do
nteren. Laat uw kwaal niet toene
men, doch staat er tevens op de echte
Foster's Rugpijn Nieren Pillen te
krijgen, het botrouwbaTe en veil ge
meren geneesmiddel.
Zij zijn kenbaar aan liet handels
merk do mail met zijn handen in
de lendenen op het etikc-t en te
Haarlem verkrijgbaar bij de heereri
J. J. Göppinger, Groote Houtst'r. 147a;
on K. van Eden, Spaarne 38. Toezen
dt ng geschiedt franco na ontvangst
van postwissel ti f 1.75 voor één, of
f 10.voor zes doozen.
Stadsnieuws
Binnenland
Hinderwet.
Bij B. en W. ris ingekomen een ver
zoekschrift van M. J. van Leuven,
om vergunnfng'tot uitbreiding van
do stoomkleerenwasscherij en strijke-
rij in het perceel aan den Kamper
singel no. 58, door Sn de wassche'rij
staande op het terrein achter dat
perceel: a. een© nieuwe stoommachine
van 20 PK. en een© waschmachhie te
plaatsen, onderscheidenlijk, ter ver
vanging van de bestaande stoomma
chine van 10 PK. en een© kleine
woschmaohine: b. een© luchtstamp-
nmcliLne, oen centrifuge en ©ene sloom
strijkmachin© te plaatsen; en c. 2
zuigpompon en eenen mangel te ver
plaatsen.
Bezwaren worden Ingewacht 19
Dec. a.s. te 11 3/4 uu'r.
Verlof Drankwet.
B. en W. van Haarlem maken over
eenkomstig art. 37 der Drankwet, be
kend. dat is ingekomen een verzoek
schrift van J. J. Scholte, om verlof,
ingevolge art. 34 der wet, tot het ver
knopen van alcoholhoudende^ dronk
r gebruik ter plaatse van verkoop
in hel bonedenvoorhuia van het per
ceel aan do Ostadestraat no. 2.
Baden.
In het douchebadhuis aan het Leid-
scheplein zijn in <1© afgeloopen week
baden genomen; in dat aan den
Koudorüiorn bedroog dit aantal 641.
TWEEDE KAMER.
De algemeene beschouwingen over
de Stautsbegrooting zijn ten einde.
De replieken geven tot bijzondere
vermelding geen aanleiding.
Wèl een tweetal momenten uil hot
debat.
liet eerste betreft de geduchtomvis-
seling tusschen Dr. Kuypor en het
Kabinet. (Zie elders in dit bind).
Het tweede moment wus dut Minis
ter Taima in het debat kwam, voor
een uitvoerige verdediging van tech
niek en vorm zijner verzeker in gs-ont-
wonpen tegen de critiek van den heer
Piatijn. Hij betoogde, dut eenheid on
uniformiteit niet mogelijk waren,
toonde dit met een aantal voorboel-
den aan.
Uit de dupliek van Minister Heems
kerk is nog t© relovoeren, dat hij zei-
de bereid te wezen, om ©on kiesrecht-
deputatie te ontvangen, maar dan op
een anderen dag dan die van de ow
ning der Stalen-Genoroal.
De hoofdstukken I on II zijn afge
handeld en met Birinonlandsehe Za
ken is begonnen.
In de avondvergadering werd de
behandeling van Watersbaat voort
gezet.
Een geheelo rij van allerlei Water
staats-belangen en -bodongetjes pas
seerde de revue, voor oon groot deel
van locaal belang.
Wij bepalen ons tot de meer alge
meen© zuken en enkele andere pun
ten.
Bij art. 10 critiseerde de heer
Smeenge het optreden der Regeer mg
inzake de droogmaking der Zuider
zee, waarbij alleen inet Noord-Hol
land. niet ook met Friesland. Over-
ijsel en Gelderland overleg werd ge
pleegd.
De heer Polloma sloot zich bij hem
m en betoogde do urgentie van de
droogmaking.
De Minister van Waterstaat, de
heer Regent. volhardde bij zijn stand
punt, verleden jaar ontvouwd zoo
lang geen beslissing is genomen over
de drooglegging van de Wieringer-
meer, kan hij niet met een ontwerp
komen.
Bij art. 13 zeide de Minister, in
antwoord op hotoogen der hoeren
Van Foreest en Do Vlugt, toe. de
zaak der positie-verbetering van de
opzichters bij den Waterstaat, nader
te zullen overwegen.
Bij de artikelen 50—51 (zee- en
©overwerken in Noord-Holland) ver
klaarde de Minister in antwoord aan
den hoer Van Foroest, dankbaar te
zijn voor diens hulde voor de wijze,
waarop de Rijkswaterstaat dez© be
langen behartigthet systeem-Case,
door den heer Van Foreest aanbevo
len bij dén aanleg van nieuwe strund-
hoofden, zou de Minister overwegen,
inzake de wnteronltrekking aan do
duinen wordt bet rapport omtrent
het ingesteld onderzoek nog ing©-
■acht.
Bij art. 62 (havens in Zoolund) ver
zekerd© de Minister aan den heer
Patijn, dat ook de Regeering iunig
heeft deelgenomen met do ruinp, die
Bruinisse op 30 September trof, en
waarin de Koningin vóórging, is de
Regecring gaarne bereid hulp te ver-
leenen, tot de helft van het benocdigd
bedrag van 30.000. Omtrent den aan
leg van den nieuwen haveudain zal
overleg worden gepleegd met het
provinciaal bestuur van Zeeland.
De heer Passtoors sprak over de
stoompont te Velsen en bepleitte ver
vanging daarvan door een ander mid
del vau overgang.
De Minister vindt, dat de toestand
niet zoo erg is als wordt voorgesteld.
Hij kan thans geen uitzicht op ver
andering ffeven, met het oog op den
financieelen toestand.
Te 12 uur 25 werd do vergadering
verdaagd tot Maandagmiddag.
Het lacldint Br. Kuyper In dl
Tweede Kamer,
Ter aanvulling van ons eigen tele
gram ontleonen we uit 't verslag van
de Tel. nog T volgende:
De heer Kuyper vraagt nu het
woord voor een persoonlijk feit.
De Voorzitter: Waarin bestaat dat?
Do heer Kuyper: Hierin, dat de
president-minister m ij hier open
lijk beschuldigd heeft kren
kend t© zijn opgetreden tegen den
minister van Koloniën. (Bewe-
giQgl-
D© Voorzitter: Het woord is aan
den heer Kuyper.
De hoer Kuyper: Hel incident heeft
voor mij drie kanten: oen persoon
lijke, een setueele en een politieke.
Wat don oersoonlijken kaut aangaat,
acht spreker het plicht zich zelf af te
vragen, of zijn woord den minister
van Koloniën kon krenken. Volgens
het woord van minister Heemskerk is
dat werkelijk gebeurd, lk betuig dan
ook gaarne èn uit een oogpunt van
humaniteit, èn uit een oogpunt van
broederliefde mijn leedwezen over
het feit, dat ik het woord „kwetsen"
heb gebruikt, lk neem dit woord te
rug en vervang het door „ontstem
ming". Het lieeft echter mij evenzeer
gegriefd, dat minister Heemskerk zei-
do, dat ik heb gekrenkt. Wanneer de
minister ook over dit woord zijn leed
wezen tegenover mij wil betuigen,
dan zullen wij weder wij als Christen
broeders samenwerken.
Do heer Duys (S.-D.) Groote ver
zoendag.
De lieer Kuyper vervolgt dan wat
de tekst van zijn klacht aangaat, don
minister niet hebben ver vso ton, dat
hij de anti-revolutionnuire boginsolen
heeft verzaakt. Hij poogde uileen een
gevaar van het kabinet af te wonden,
Het staat vast. dat er in den kring
der anti-revolutionnairen wordt ge
klaagd over d© Indische onderwijs
politiek. Men is niet bevredigd. Hot
is dus van mij eer een vriendelijke
dan een vijandelijke daad geweest c-r
hier op te wijzen, dat men in onzen
kring niet is bevredigd.
Nu de politieke kant der zaak. Spr.
komt er tegen op, dat hier een veem
gericht over zijn oordeel is gehouden,
nog wel door d© geheelo regeering.
Het gebeurt nooit, dut oen rechter
lijk college bij zijn uitspraak ver
klaart. dat alle leden het met bot
verdict ec-iis zijn, zoouls de regeering
nu deed. Spreker hooft don indruk,
dat het kabinet wild© toonen, dat het
tegen liatn durft ontreden en welke
houding hot tegenover hem durft
aannemen.
Sp'r. rechtvaardigt het aanheffen
van de leus: „Bijzondere school re
gel, openbare aanvulling." Men kan
en mag niet zeggen, dat dez© leus
voor Indië onbruikbaar is. Er ligt in
di© leus een eth' sch© kracht, die lei
don zal tot bereiken van het doel.
Toen, zegt spr., Groen van Prins te
re r indertijd tot mij zeid©, dat wij
die leus voor Nederland moesten aan
heffen, zeide tk als jong pollcitus:
„Maa'r dat kan toch niet, want er
zijn haast geen bijzondere scholön."
Toch hebben we d© leus aangeheven
met zeer goed resultaat in ons land.
Daarom hinde-rdc het spr., dat de re-
geerlng zich voot Indië tegen d©
leus verzet. Men heeift mij, dl© reeds
lang voordat de politiek© ster va'n de
ze ministers aan den horizon ver
scheen, mijn koloniale politiek uit
voerig hooft ontvouwd, een lesje wil
len geven. Dat heeft mij gehinderd.
Dat heeft ons gehinderd. Waarom
zou ik het recht niet hebben gehad
te zeggen, wat ik zeide? Ik heb ndets
porsoonlijks tegen den minister van
Koloniën gezegd. De minister treedt,
zooals hij gewoon is, zacht, lief cn
vriendelijk tegen alle partijen op
Gelach). Maar wij hebben Willem
waarschuwen. Het optreden van mij
had behoor en te worden gewaar
deerd. (Gelach). Moet ik uit de jong
st© verklan.ng van minister Ileems
kerk opmaken, dat hot geheele kahi.
net aan mij en mijn vrienden don
oorlog heeft verklaard, of zullen we
in de oude vriendschap kunnen blij
ven voo'rtgaan? (Groo te bewe
ging op alle bankeh).
De MINISTER VAN KOLONIeN (de
heer DE WAAL MALEFIJT): Het ont
vangen van slagen behoort tot de za
ken, die men zich heeft te getroosten
als Kamerlid, maar vooral als men
minister is. Wanneer die slagen ko
men van tegenstanders, kau men ze
ontvangen met de gedachte: het is
voor de goede zaak, maar als men
©en slag ontvangt van een vriend,
dan doet dat dubbel pijn. ZuLk een
slag kau nooit anders voortsprui ten
dan uit misverstand. Het is noodt
ijn bedoeling geweest de anti-rovo-
ti'onnairo partij t© ontst«mmen en ik
begreep het verwijt niet. Ik vond het
'n afschuwelijk misverstand en ik heb
mij gepijnigd te weten t© komen,, wat
ik toch had misdaan. Verleden weck
en nu gisteravond kreeg ik „De Stan
daard" in handen en toen werd: liet
mij Iets duidelijker. Als d© voorstel
ling in „De Standaard" van gister
avond gegeven jufat was, dan had d'e
heer Kuyper gelijk met zijn ontstem
ming.
Spr. treedt dan in een uitvoerige
toelichting tot zijn onderwijs-politi'.ek,
om aan to toonein, dat hij zich niet,
gelijk „De Standaard" schreef, heeft
verklaard tegen het verleauen van
financieelen steun aan de godsdien
stige behoeften van Christeh-gemeen
ten. Hij zal die steunen wannéér zich
althans onder d© inlanders een Cliu.s-
En wat 3e vraag be-treft. of het
Kabinet aan de anti-revolutionnaire
partij don oorlog hoeft verklaard, do
hoer Kuyper moet niaf te slocln nver
ons denken. Dr. Kupyer denkt s nri3,
dat enkelo ministers geen goede anti-
revolutionnairen zijn. Dat. vinden wij
niet aangenaam. Dal vinden wij ir t.
plciziorig en dat hebben we nu ocos
gezegd. Laat de heer Kuyper niet.
moer zoo slecht over ons denken, dan
kunnen w© heter samenwerken. (Be
woging en vroolijkheid.)
De hoer KUYPER (A.-R.) liet
schijnt, dat mijn woorden af cn toe
een irriteerendo working op anderen
hebben. Daarom stel ik hot ojj prijs,
dat het Kabinet ditmaal, nu het weer
was geïrriteerd, niet gezwarren he ft.
Verllefdontwist versterkt de liefde.
(Gelach). Ik ben echter onbarmhartig
behandeld. De minister zei, dat ik zoo
slecht over het Kabinet donk mnar
ik heb het eergisteren juist inzake do
sociale kwestie uitvoerig verdedigd.
Ik heb het geloofd, doch rp enkele
détails gocritiseord IIo© is het nu
toch gekomen, dat men mij verwijt
„gij denkt zoo slecht ovor ons" Wat
do mlnistor van Koloniën zeide, had
ik van hem verwacht. Er bleek mij
duidelijk, dat dte minister geen
kwaad in den zin had.
Op critiek op „De Standaard" go-
oefend zal ik hier niet ingaan. Als ik
ine in dat blad vergiste, heb ik rela
ties genoog met dat blad, om de fout
te herstellen. Men houde in hot oog,
dat als ©r misverstand is geweest,
dut misverstand hij de heele Kamer
n daarbuiten bestond, wjut links
as men verheugd cn rechts teleur
gesteld over de houding des minis
ters. Het misverstand is blijkbaar
daaruit ontstaan, dat voor iemand,
die nooit In Indië is geweest, de ver
dediging der liegrooting z<»o zwaar
was, dat hij bij het onderwijs zijn
geest niet geheel vrij had. Ik Spreek
echtor thans niet meer van oorlog,
maar vim oais cn vreè.
(Er ontstaat e nig:* bexveina in
den anti-revolutionnairen hoe! De
heer Lrihman treedt on dr. Kuyo-r
toe en do heer Van Twist mengt rich
met boozo gebaren in liet sesnri k
Dc hoer DE V1S8F.R -H In <la
rode van den heer Kuyper is thans
een niisvorstuaid geblel u. dat mij en
verschiileude rechtsche leien vee'
pijn heeft gedaan. Er weid gezegd,
dut de linkerzijde over den minister
van Koloniën jubelde on de rechter
zijde zich teleurgesteld gevoelde, lk
heb er niets van gemerkt, dat het op-
treden van den minister rechts alge
meen ontstemming heeft gewekt. Op
dien minister is thans, naast het bre
vet van geestelijke armoede, een hrc-
vot van intellectuecle armoede go-
drukt. Daartegen protesteer ik. Na
mens velen ami de rechterzijde ver
klaar ik, dat deze minister van Kolo
niën niet. alleen op uitnemende wijze
zijn begrooting licoft verdedigd,
maar zich daarbij toonde oon recht
geaard geestverwant van Groen van
Prlustorer. (Bruvo'sJ.
Het incident wordt gesloten.
Dr. Kuyner had zich na zijn rede
voi vvljderd.
EEN TOEVALLIG SCHOT?
Het 9-Jan g dochtert je van den fa
brieksarbeider W. Al.uk te Oldenzaal,
werd door een kogel in het bovcudij-
boon getroffen, toon het voor d© wo
ning barer ouders op do stoep stond.
De kogel doorboorde dit been en word
tengemeonte openbaart. Do opvatting lntdr op eeuigen afstand tcruggov
van den heeft- Kuyper, dat ik, zegt de
minister, alleen het social© zendings
werk wi.l'steunen en niet het gods-
dtanstige, ia onjuist etn ik hoop, dat
do lieer Kuyper nu zal inzien, dat hij
mij verkeerd begreep.
Ik heb ui tdrukkelijk verklaard, dat
(le ieus; „Bijzondere school regel,
openbare aanvulling" mij in beginsel
sympathiek was, maar voor Indië
niêl geheel kon worden aanvaard. Ik
heb niet gezegd, dat -ik d© leus niet
aanvaaird, maar dat ik haar neg niet
den. De patient© moest dadelijk u ior
liet zekenhuis overgebracht worden.
D© politie meent den dader op het
spoor te zijn.
Sportpraatje
H a a rl«m—II. F. C.
Haarlem—ÏL F. C.
Tweede ontmoeting in di'. seizoen f
De eerste heeft II. F. C. met 5—0 ge-
onnen en tóch, tóch i
kan toepassen op dit oogemhlik wat spanning -root wie zal er win-
ludiê betreft. I)at wel «v-'"
De VOORZITTER: lk heb den mi
rt ster laten uitspreken, maar zoo
doend© vervallen wij weer in beschou
wingen over de Indische politiek.
Vraagt nog iemand het woord.' Nie
mand?
Geroep: En minister Heemskerk?
MINISTER HEEMSKERK: lk zou
guarne dan heer Kuyper straks be-
untwoordon, wanneer ik voor de twee
de maal het woord voer.
Het incident wordt voo'rloopig ge
sloten.
Later nam Minister Heemskerk 't
woord, liij waardeert, dat do hoer
Kuyper liet woord „kwetsen" .terug
nam, en spr. is bereid ook liet woord
„krenken" te wijzigen en zegt dan,
dut het optreden van dr. Kuyper den
minister van koloniën heeft „ge
smart". (Gelach). De heer Kuyper zal
stellig wel met vriendschappelijke
bedoelingen hebben gesproken, doch
als hij meent, dat er een ministerraad
is gehouden om eeai veemgericht over
dr, Kuyper af t© sproken, vergist hij
zich. Wanneer men tot een antl-revo-
lutioniuair minister zegt, dat hij zijn
schap van dc vermaarde plaatselijke
ontmoetingen. Zelfs in een jaar
waarin de kansen van een der beide
tegenstanders „op papier" stukken
la ter schijnen, is er nog twijfel, weet
men nog niet, wi© winnen zul
Want zoo'n Haarlem—II. F. C.-v.od-
strijd ls dikwijls heel anders uitge
pakt dan in verband nut de voor
gaand© coiupetitle-resultafen kon
worden verwacht.
Sinds Haarlem's verpletterende 0-5
nederlaag op het veld aan de Span
jaardslaan is er wel een wijziging
van belang in de krachtsverhouding
van beide partijen gekomen. Die wij
ziging is hot vertrek van Tc Vervvey,
waardoor II. F. G.'s iniddonlinie da
nig is vorzwukt. lloe giout liet ver
schil is voor de II. F. C.'ors. kon tot
dusver nog niet in ecu competitie
wedstrijd blijken, want sinds het
vertrek van II. F. C.'s mid half hebben
do bluuwwitten nog niet voor hunne
nfdee.ling gespeeld, 't Zal dus a.s.
Zondag voor het eerst eens duidelijk
aan 't licht komen.
Nu slaat tegenover H. F. C.'s ver
lies het vertrek van den Hanrlem-
centre forward Van Erpeeum, maar
dut weegt er niet geheel legen op.
eigen partij heeft gekwetst, dan is Weliswaar is Van Erpecum's opvol
dat voor dien minister hoogst smarto- j ger in de voorhoede mei minder snel-
lijk, te meer voor iemand met het ka-heids- en srihotcapaclteiten begaafd,
rakter als d© heer De Waal Malefijt, I maar toch is d© verzwakking bij
vvion verweten werd dat hij van de i Haarlem niet zóó belangrijk als bij
anti-revolutionmaire beginselen af- j H. F. C.
week. De minister van Koloniën trok f Hot merkwaardigst© van dezen hee-
eioh dat aan ©n vond het verdrietig. Ien wedstrijd is ongetwijfeld Jan van
Spontaan meenden toen alle n in is- den Berg's wederverschijning in do
ters het voor hem te moeten opnemen. I welbekende rood© broek, 't Is al lang
De lieer Kuyper heeft niet bedoeid g©ied<m dat we hem voor het laatst
don lieer De Waal Malefijt Dijn te voor Haarlem hebben zien spelen; het
doen maar hij houde ons ien gotde, steeds terugkeerend getob met de
dat wij het voor onzen collega cj r.a- j zwakke rechterknie noopte den cner-
men, i gieken aanvoerder der roodgebroek-
De heer Kuyper had volkomen hel teil ton slotte om er voor goed ine©
recht, een klacht te uiten, maar niet Uit te scheidon. In 't veld ging hot
liet récht oni ©ön dergelijk verwijt tot niet meer Jammer genoog, want
den Minister van Koloniën te richten, z'n merkwaardig© en zéker oorspron-
Daar was geen enkele reden voor. kolijke voetbal-capaciteiten bezat Van
Het is niet d© bedoeling geweest, den den Berg nog steeds,
heer Kuyper ©en le3 te geven. Y\ ij Verleden jaar, in Br- d.i, trad bij
su llen ons uiei op het standpunt, dat toen plots nog eons op en dat wel in
ei in liuJië nooit verandering zal ko- dezelfde functie waarin het publiek
nicn. Wij gelooven, dat in Indië een hem morgen zal zien. Utermark,
tijd kan aanbreken, waarin de bij- Haarlem's doelman, wee cm de ©en
zondore school daar regel is gewor- of andere reden verhinderd tiidig
d''n maar op dit oogenblik dient een present te zijn. en Jan van den Berg
bewindsman nog met den fc-itclijken ging als remplaeant onder do Int Hij
toestaud rekening te houden. kweet zich toen heel goed van m
