HAARLEM'S DAGBLAD.
TWEEDE BLAD.
ZATERDAG 23 DECEMBER 1611
Haariemscfie
Handeisvereenaging
(Goedgekeurd bij Kon. BesL van 12
Nov. 1899.j
De Haarlemsche HondeLsvereeni-
giug hier tor stede, opgericht 10 Mei
1802, heeft in den loop van den tijd
wel haar recht van beslaan bewezen.
In zeer vele gevallen, zaken van ver
schillenden aard betreffende, is zij
opgetreden en dikwijls met groot
succes. Jammer echter, dat men alge
meen met meer blijk geeft, dit te
waardeeren, door als lid der Vereeni-
ging toe te treden. Er zijn wel meer
dan 600 leden, maar dat is niet vol
doende. Elk handelaar, neringdoen
de, ja zelfs particulieren, moesten lid
worden, om ten minste te laten ge
voelen, dat men het werk op prijs
Btelt, dat de Haarieinsche Handels
vereniging steeds opneemt, als doen
de, wat hare hand vindt om te doen
De voordeelen, die de Vereeniging
bulten hare bemoeiingen van ver
schillenden aard, haren leden aan
biedt, zijn zeer vele en zeer groote
tegenover de geringe jaarlijksche
contributie van f 3.50, die gevraagd
wordt.
De Haarlemsche Handelsvereni
ging bemoeit zich in do eerste plaats
er mede, de belangen van hare leden
te bevorderen, door onwillige beta
lers voor hen tot betaling aan te
manen en information voor hen in te
winnen. Bovendien hebben de leden
het recht het bun gratis te verstrek
ken adv.es der Vereeniging te vragen
die ook ui procedureu en faillisse
menten gratis voor hen optreedt, na
tuurlijk alleen voor zaken betreffende
den handel en het bedrijf der leden.
Als proef kunnen voortaan nieuwe
leden voor een half jaar worden aan
genomen, doch slechts het 2e halfjaar
(van 1 November tot en met 30 April)
ad f 1.75 de halve contributie.
Rechtsgeleerde adviseurs der Ver
eeniging zijn de heeren Mrs. Th. de
Haan Hugeuhoitz en A. H. J. Merens,
Spaarne 94, alhier, die voor de leden
eiken werkdag van 24 uur des ua-
middua ziju te spreken.
Het bureau der Vereeniging is ge
vestigd Jansweg 1L
Voor incasso's door bemiddeling
der Vereeniging wordt een vast
recht van 5 pCt. der vordering bere
kend.
Bovendien moet 10 cent voor port
steeds worden bijgevoegd, bij inzen-i
ding van vorderingen door bemidde
ling der advocaten te Innen.
De kosten van informaliën naar
buiten de stad woonachtige personen
bedragen 60 ets. per informatie, plus
vijf cents porto-vergoedmg. Informa
tion naar binnen de stad wonende
personen worden gratis verstrekt.
Pretention op buiten de stad wo
nende personen orden niet behan
deld, wanneer met 10 ets. voor porto-
vergoed. ug is tuegevoegd.
Runn 1748 information en rechts
geleerde adviezen werden in het af-
geloopen jaar gegeven.
Aan het kantoor Jansweg 11, zijn
thans coupons A 10 cent verkrijgbaar
waarop men bij het Bureau van den
Burgerlijken Stand op het Stadhuis
inlichtingen kan bekomen over het
adres van b er op het bcvolkingsregis-
ter ingeschreven personen.
In !o maanden September en Octo
ber l'Jll zijn 57 vorderingen tot een
bedrag van f 1409.20 betaald; 11 vor
deringen worden afbetaald, 17 vorde
ringen zijn uitgesteld.
Volgons art. 7 dient het geheim der
lijsten van wanbetalers ongeschon
den te blijven.
In verband met de wijziging van
artikel 11 van liet huishoudelijk regle
ment van den Nederlandschen Bond
van Onderlinge Informatie- en
Schuldinvordering bureaux en Han-
delsvereenig.ngen, gevestigd te Haar
lem, moet In het vervolg vocfr elke
informatie die op vertoon van legi.ti-
matiekaarten wordt gegeven, 25 cent
worden betaald.
Alle brieven, aanvragen, reclames
of wat ook, moeten worden geadres-
seert aan bet Bureau, dat geopend is
dagelijks van 9 tot 5 uur en waar ook
verdere inlichtingen zijn te bekomen.
Het Bestuur heeft bemerkt, dat men
soms meent, dat men, hoewel geon
Ld der H. H. V., toen van haar infor-
matiën kan bekomen, en brengt nu
nogmaals en uitdrukkelijk ter kennis
dat alleen aan leden der Vereeniging
aiformatiën door haar worden ver
strekt, en dat voor informatiën op
hier ter stede woonachtige personen
nooit betaling mag worden gevor
derd.
HET BESTUUR.
Parijsche Brieven
- CCCVH.
In Augustus 1872, twee jaar dus na
den dood van Alexandre Dumas pèro,
werd de. literaire eigendom van zijn
werken toegewezen aan de weibeken-
do uitgeversfirma Calmann-Lévy, do
theatrale 'eigendom aan Alexandra
Dumas fils.
Na den dood van dezen laatste ging
de theatrale eigendom over in han
den van zijn erfgenamen, met namo
Olga Mario Jeanno d'IIauterivo-Du-
mas en madame Régine de la Brière,
weduwe van den overledene.
De heer d'Hauterive, echtgenoot
van eerstgenoemde erfgename, ver
kocht, voor 15000 francs, het exploi
tatie-recht, door middel van kine-
matographische projecties, van vader
Dumas' „Les Trois Mousquetaires",
„La Dame de Monsoreau"' en „La
Tour do Nesles".
Toon kwamen de uitgevers Cal
mann-Lévy op de proppen en zeiden
„Hola 1 nu komen jullie, theatrale
eigendommers, op ons terrein, dat
der literaire eigendommers. Aan óns
do centen 1" En zij stelden een eisch
in van 10.000 francs schadevergoe
ding togen den heer d'Hauterive cum
suis.
De zaak kwam voor het gerecht
De heer Maillard, advocaat van de
theatrale eigendommers, ontwikkeldo
de stelling „De kinematographischo
exploitatie is een theatrale exploita
tie."
De heer Pierre Masse, advocaat van
de tegenpartij, hield vol: „De kine
matographischo exploitatie is photo-
graphisch werk, berustend op projec
ties en zijn ontstaan te danken heb
bend aan een kunstige gruepeering.
Kinemutogruphie en photographie
verschillen slechts hierin, dat de ki-
nematographie een bijzonder mcca-
nisme heeft."
De rechters delibereerden met ge
rimpeld voorhoofd over deze zaak
van spiksplinternieuwen aard. Ten
slotte vonden zij weg in den doolhof
der tegengestelde meeningen; gaven
den theatralen eigendommers gelijk,
en ontzegden den heeren Calmann-
Lévy hun eisch,
In deze zaak stelde de literaire we
reld uiteraard veel belang. Tusschen
literatoren en uilgevers bestaat niet
zelden een zekere animositeit, dio
hoofdzakelijk voortspruit uit het feit,
dat, op enkele uitzonderingen na, de
uitgevers de uitgave van een werk
uitsluitend bezien uit een commer
cieel oogpunt. Dit is ook gebleken uit
het geschil dat Anatole France heeft
met zijn vroegeren „patroon", den
uitgever Alphonse Lemerre.
Lange, lange jaren geledon, toen
Anatole France nog de bet rok king
van lezer „lecteur" bij den uit
gever Lemerre vervulde, schreef hij
een „Geschiedenis van Frankrijk
De „baas" betaalde 3000 francs voor
dat werk. Dat is wel een bespottelijk
gering honorarium voor dergelljken
geestesarbeid, maar, enfin, Anatole
France was destijds nog een onbe
kend schrijver. Door een samenloop
van omstandigheden zag genoemd
werk nooit het licht. Doch zie 1 on
langs vond de heer Lemerre toevallig
het manuscript terug. „Dat zullen
wij uitgeven 1" dacht hij. Nog zoo
kwaad niot gedacht want met een
boek van den thans wereldberocmden
schrijver Anatole France maakt een
handige uitgever puike zaken.
Toen de auteur echter het voorne
men van den heer Lemerre vernam,
protesteerde hij niet zonder grond,
want het boek had hij ongeveer der
tig jaar geleden geschreven, zoodat
het, afgescheiden van het groote ver
schil in kundigheden tusschen Ana
tole France van toen en Yan heden,
niet meer ,bij" is. Maar papa Le
merre heeft indertijd hot werk ge
kocht en betaald hij heeft er dus
wettelijk eigendomsrecht op.
Velen benieuwt het, hoe de rech
terlijke eindbeslissing te dezer zake
zal zijn. Misschien is hier, naar de
letter der wet, de uitgever in zijn
recht, doch moraliter heeft ze
ker Anatole France gelijk.
Terugkomende op bovenomschreven
proces met betrekking tot de werken
van Alexandre Dumas péne, verwon
dert liet mij eenigszins, dat de fami
lie Gaillardet den uitgevers Calmann
Lévy niet te hulpe is gekomen, dooi
opnieuw den nazaten van genoemden
schrijver een proces aan te doen. In
1880 toch beweerden de erfgenamen
van Fredéric Gaillardet, dat „La
Tour de Nesle zooniet geheel clan
toch grootendeels door hun erflater
was geschreven papa Dumas zou
feitelijk niet veel meer hebben ge
daan, dan er zijn handteekeiiing on
der te zetten.
Wol, Alexandre Dumas père heeft
ruim driehonderd romans en tooneel-
stukken geschreven. Iedereen weet
wel, dat voor het schrijven van dat
alles, alléén, zonder hulp, minstens
twee menschen leef tijden noodig zou
den ziju. Iedereen kan dus op zijn
vingers natellen, dat pa Dumas me
dewerkers moet hebben gehad. Hij
.hèd dan ook verscheidene medewer
kers, waarvan Auguste Maquet de
bekendste was, bekender dan Frédé-
ric Gaillardet. Dat neemt echter niet
weg, dat iedereen Alexandre Dumas
père het vaderschap toekent van do
onder zijn naam verschenen werken.
En terecht. JiVant, ten spijt van alle
medewerkers, was h ij de mao. die
do gegevens verstrekte, den stijl be
paalde, die verbeterde, schrapte, bij
voegde en die de laatste hand legde
aan elk werk, dat hij „en collabora
tion" had. Hij drukte den stempel
van zijn sterke persoonlijkheid
op elk werk. De zoogenaamde mede
werkers waren eigenlijk niets dan
min of meer intelligente klerken.
Frédéric Gaillardet had inderdaad
„La Tour de Nesle" geconcipieerd
cn afgemaakt op zijn eigen wijze.
Doch pa Dumas had het omgewerkt,
verbeterd kortom er het leven in
gebracht. Zónder die precieuze sa
menwerking van den grooten schrij
ver zou het stuk van Gaillardet als
een baksteen zijn gevallen. En nadat
do familie Gaillardet omstreeks vijf
tig jaar had geleefd van een gedeel
te der recettes van genoemd tooneel-
stuk Dumas père betaalde zijn me
dewerkers buitengewoon goed
deed zij den erfgenamen van haar
weldoener een procos aan, C'est du
proprè 1
Ook tijdens zijn leven had pa Du
mas last van de ondankbaarheid en
geniepige aanvallen zijner zooge
naamde modewerkers. Hij ge-droeg
zich echter zeer edelmoedig tegen
over zooveel onerkentelijklieid.
Slechts af en toe veroorloofde hij zich
te hunnen opzichte een paar scherp-
geestige gezegden.
Toen hij op een soirée de aanwezi
gen als-het-warc verbijsterde met zijn
schitterende conversatie, liet de gast
vrouw zich in een oogenhlik van groo
te bewondering uit
Wel ben ik gewend aan de
schittering van uw geest, doch van
avond'bent u toch bijzonder op dreef!
Met een fijn glimlachje antwoord
de de gevierde schrijver:
Dank, mevrouw! Alleen dit: eere
wien eere toekomt. De persoon, die
uit me spreekt, dat ben ik zelf niet.
dat is Auguste Maauetl
Van „La Tour de Nesle" tot „Les
Sauterolles", het tooneelstuk van
Emilo Fabre, dat sedert een week inet
zeer veel succes in het Théatre de
Vaudeville wordt opgevoerd, is een
.,saut" van de romantische naar de
min of meer realistische dramatiek.
Emilo Fabre een der zéér weini
ge dramaturgen, dte een boeiend too-
neelstuk kunnen schrijven, waarin
do liefde in het geheel geen of ee«n
zeer kleine rol speelt behandelt
daarin de grove misbruiken in de ko
loniën.
Naar aanleiding van dat tooneefl-
stuk vertelde iemand, die het koloni
ale leven uit eigen aanschouwing
kont, het volgende verhaaL
De gouverneur van een zekere ko
lonie berichtte ©en militairen com
mandant do aanstaande aankomst
van een twaalftal inlandscho gevan
gen e'n, die gefusilleerd moesten wor
den.
Op den aangegeven dag was de of
ficier met zijn kameraden bozig kaart
:e spelen, toen ©en sergeant hom
kwam melden, dat tfr twaalf ..wart
s'' waran aangekomen.
Goed, goed; ik weet, waarvoor 't
laat ze doodschieten 1
De twaalf zwartjes werden doodge
schoten.
Een uur daarna, toen de comman
dant nog in zijn kaartspel verdiept
was, kwam de sergeant weer binnen:
Kapitein, twaalf andere zwart
jes...
Wefl allemachtig! En wat willen
diè?
Ik weet het niet. Zij zijn geboeid.
Geboeid!...
Hij liet de kaarten liggen, ghig
naar buiten... Het bleek, dat 't eer
ste twaalftal, dat hij had laten dood
schieten, bestond of liever; bestaan
had uit inlandsche hoofden, die ge
schenken waren komen aanbieden, als
blijk van hun gehechüieid aan de re
geering...
Bedoeld© commandant, zegt het ver
haal, is nog in actieven dienst.
De verteller houdt den naam van
het land, waar die „vergissing"' hoeft
plaats gehad, geheim.
OTTO KNAAP.
Van ia Residentie en baar
bevoDers.
XLL
Zorgvliet gaat eindelijk villapark
worden Maandag heeft de raad toe
stemming hiertoe verleend, nadat hrj
©rst een 10-tai voorwaarden had
astgesteld, waaraan de onderne
mers bij hot exploiteeren zullen moe
ten voldoen. Na ©en strijd van 10 ja
ren is dc gemeente eindelijk overwin
naar gebleven.
Dc exploitanten hadden verschillen
de malen bouwplannen voorgesteld,
maar daarbij was steeds alle hout ge
hakt en word het park eenvoudig bij
Duinoord getrokken in volkomen ge
sloten bebouwing. Steeds verwierp d©
raad ze en hij kon dat zoo veilig doen;
omdat do berm langs den ouden
Schoveningschen weg eigendom van
de gemeente is en alle grond op
Zorgvliet zoo goed als waardeloos
blijft, geeft de raad geen toestemming
uitgangen over dien berm te maken.
Thans wilden de ondernemers einde
lijk verkaveling van het terrein en
bouw van villa's, en daarmee ging de
raad accoord. De gestelde voorwaar
den zijn niet van dien aard, dat ze
onoverkomelijke bezwaren met zich
zullen brengen het tracé van de we
gen wordt wat veranderd en meer
zekerheid gevraagd voor het rooien
van hout, maar het karakter van het
voorgestelde plan blijft ongewijzigd.
Nu is wat de ondernemers willen, ze
ker niet ideaal, minder dichte bebou
wing ©n grootere afstand tusschen
de villa's ware zeker te wenschen ge
weest, maar dan wordt de prijs per
vierkanten meter grond zoo hoog, dat
koopers wel eens weg konden blij
ven. De belangen van het consortium
én van de gemeente moesten behar
tigd worden en de oplossing van deze
puzzle is niet onaardig gevonden.
Van belang is verder geweest de
beslissing op het voorstel-Deen inze-
ke den bouw van een nieuw Konink
lijk Paleis. De heer Deen wilde dat
op ©en stuk grond, dat thans in ex
ploitatie zal komen, maar dr. Lely
merkte terecht op, dat de ©enige juis
te plaats zou zijn het gedeelte van
Zorgvliet door den heer Goekoop be
woond. Alleen als onderhandelingen
iuerover mochten afspringen zou over
oen ander stuk gedacht hunnen wor
den.
Met mr. Goekoop zal dus onderhan
deld worden en waar deze on zijn
eigendom niet al te zoer gesteld blijkt
te zijn, hestaai er zeker kans, dat
aan dez© zijde overeenstemming ver
kregen zal worden en het zou zeker
niet te verwonderen zijn, als de Ko
ningin een Paleis op Zorgvliet ver
koos boven het tegenwoordige aan
liet Noordeinde. De inrichting hier-
is niet meer op d© hoogte van den
tijd is dat eigenlijk nooit geweest,
en d© tuin, hoe groot ook, is volko
men ingebouwd. Aan de zijde van de
Molenstraat grenzen do achteraijden
van huizen eraan, wat gevaar kan
meebrengen.
Mocht d© verhuizing naar Zorgvliet
plaats vinden, dan kan de gemeente
daardoor ©en schoon terrein krijgen
oor een nieuw stadhuis én daar dan
waarschijnlijk tevens de Kon. stallen
aan den Hoogewal zullen verdwijnen,
een prachtig en gunstig gelegen
terrein open komen voor don nieu
wen schouwburg. De beslissing ove'r
deze kwestie zal begin Januari val
len. Moge 1912 den raad een helder
oordeel in de duisternis van het war-
van chronisch vergissen brongdn.
We staan hier, aan den vooravond
ran de Kerstdagen voo'r ©en respec-
label aantal voorstellingen. Drie Zon
dagen achter elkaar en alles wat naar
een zaaltje of theatertje zweemt wordt
's middags en 's avonds bespeeld.
Vol zal het er natuurlijk zijn. votfrol
nu verleden de raad heeft uitgemaakt
dat er geen duurte is. Opvallend is
daarbij dat de angst van d© schouw
burgen enz. voo'r concurrentie van d©
bioskoop tot durven geen 'rede'n van
bestaan heeft. Overal rijzon die film-
oiwteroemingen uit den grond op en
toch zien we het getal voorstellingen
van opera- dn tooneelgezeJschappen
vermeerderen. Met de Kerstdagen zul
len hier op zes plaatsen levend©
beelden te bewonderen zijn, en on
danks de massa die hierbij haai- uren
zal doorbrengen, zijn de andere ver
makelijkheden van een druk bezoek
verzekerd. Zelfs al nemen we in aan
merking het vrij groote aantal
menschen van buiten dat hier de
feestdagen komt doorbrengen dan
nog blijft de toeneming in het'uit
gaan opvallend. Want nu moeiten
men niet dat in Den Haag, de rijkste
stad vain Holland, do meest vermo
genden het meest schonwburgloopcn.
Was dit zoo, het getal dure plaatsen
zou een enorme uitbreiding moeten
ondergaan. Neen juist de zetels van
f 1 tot f 1.50 zijn het meest in t'rek en
dat wijst cr op dat het juist de mid
denklasse is, die avond aan avond
I naar ©en uitvoering loopt. Niet dat
z© er zoohi bijster belang in stelt -
het gehalte van de voorstellingen zou
dan wel verbeteren maar zo ver
keert in d© treurig© moenlng, door
zich voel te laten zien den indruk te
vesUgen, dat men neer heeft dan men
heeft. En dat laatste, hot doorgaan
voor meer dan mem is, blijft hier nog
maar steeds „ons ideaal"
Enfin do impressario's varen er
wel bij.
SINTRAM.
Stadsnieuws
DE JONGE VOORUITSTREVENDE
VRIJZINNIGEN.
Deze vereeniging heeft Vrijdagavond
een bijeenkomst in De Nijverheid
(Jansstraat) gehouden, vaar ais
spreker optrad de heer A. Nagtzaum
(soc.-deiq.) met liet oudeiwerp „liet
socialisme, zooais dat belichaamd is
de S. D. A. P. Welke beteekenis
beeft het voor de jongeren
Na een openingswoord van den
heer Joh de Kanter. verkrijgt de lieer
Nagtzaani
het woord, die zegt geen propaganda-
rode voor het socialisme te willen
houden, maar meer te bedoelen een
uiteenzetting van 't geen dat is. Spr.
zet daarna uiteen, dal het socialisme
eerst zal bestaan als de S. D. A. P.
bereikt heeft, wat zij zich ten dool
stelt. Daarna gaat hij de geschiedenis
der sociaal-democratie na, memo
reert hei utopisme, en in verband
daarmee het systeem van Founder,
di© met behulp der bezittende klassen
een nieuwe maatschappij wilde stich
ten. Uit het systeem van een Engel-
schen utopist is alleen de coöperatie
overgebleven z.jp -ociaiusme heeft
geen resultaat gena..
Het moderne socialisme uugteekent
van ongeveer de helft der vorige
eeuw. Marx beeft het communistisch
manifest samengesteld, dat tot
grondslag der besprekingen op een
congres té Geneve beeft gediend. Dit
manifest en de leer vervat in het werk
van Marx „das Kupital" is de grond
slag gebleven voor het socialisme
over de geheele wereld. Spr. zet uit
een, wat Marx' streven was, die het
socialisme uit hei kapitalisme wilde
doen voortvloeien, bevorderd door de
arbeidende klasse. De maatschappe
lijke ontwikkeling moet zoover zijn
gekomen, dat de voorwaarden ervoor
in het productievermogen em. zijn
geschapen. Maar het moet ook zoover
komen, dat de menschen het socialis
me willen.
Met velschillende statistische cij
fers toont spr. de sterk© concentratie
dei bedrijven aan, die in de laatste
20 jaren in Duitschland heeft plaats
gehad. Ook in ons land bestaat een.
groot aantal kartels, waarvan het
Nederlandsche publiek veelal liet be-
taan niet eens kent. De reuzenbodrij-
en, üe >n Amerika bestaan. de
trusts, komen op den duur ten nadee-
le der gemeenschap.
In den tijd van den handwerksman
had ieder arbeider zijn productiemid
delen in- handen nu hoeft de bezit
tende klasse die de arbeidende is er
geheel van gescheiden.
Doel van het kapitalisme is nu om
het productievermogen zooveel moge
lijk te vergrooten. Spr. memoreert in
I dit verband de enquête van 1887 naar
!d« toestanden der arbeiders in Ne
derland, waarbij o. a. nan het licht
kwam, hoeveel kinderarbeid op de
fabrieken der Regouts in Maastricht
voorkwam
De lieer Nagtzaain gaat thans i:a,
olie de arbeidende klasse ertoe
kwam in ie zien, dat die was te wij
ten aan in de maatschappij bestaand©
machten. Toen stelde de arbeider
zich ten doel zijn arbeid zoo duur mo
gelijk to verkropen, organiseerde zich
om korter arbeidstijd en honger loon
to verkrijgen. Als weerslag op de ar
beid ersorgajiisatie kwam toen de pa
troonsorganisatie. de stichting der
patroonsbonden tegenover de arbei-
ders-vakvéreonigingen.
Haarlemmer Halletjes
EEN ZATERDAGAVONDPRAATJE.
Do gemeente Haarlem grenst on
middellijk aan andere gemeenten.
Zóó dicht bij, dat je, zonder er iets
van te merken, uit de eene gemeente
in de andere overloopt. Zoo kan het
gebeuren, dat je iemand ontmoetende
zegt: „dag, Haarlemmer!" cn dat hij
antwoordt„zegt u maar liever
Heemstedenaar Evenmin is het on
waarschijnlijk, dat je, mc «endo in
de stadslucht van I-Iaarlem te wande
len, opeens bemerkt, dat je in de
buitenlucht van Bloemondaal ver
toeft. Het verschil moet alleen door
buitengewone fijnproevers kunnen
worden opgemerkt
Dit ineenvloeien heeft zijn voordeel.
tVe voelen ons samen eenHaar
lemmer, Haarleinmerllcdenaar, Heem
steder, Bloemendaler en Schotenaar,
behalve op '1 «ogenblik van belasting-
betulen. Dan is de Haarlemmer do
primus en kan om zoo to zeggen wel
twee of drie buurgemeenten in den
zak steken, to meer omdat die zak op
dat oogonblilc toch leeg is.
Maar de nabuurschap heeft ook
haar bezwaren. Ze zijn overtuigend
gebleken. Er wonen in de Cronjé-
strant twee of drie koffiehuishouders,
die 's avonds door de weck klanten
krijgen, welke het onaangenaam vin
den, dat ze 's avonds om elf uur al
naar huis moeten.
Wacht een oogenblib, ik weet, wat
u zeggen wilt „of arbeiders, die
's morgens vroeg op moeten, niet be
ter doen met 's avonds vroeg naar
bed te gaan." Ja juist, maar* 'twaren
geen arbeiders, 't Zijn renteniers,
voor wie het er niet op aankomt, hoe
laat ze opstaan.
Als 't dan klokke elf was rekenden
ze af, stapten de grens van Haarlem
over, gingen daar een Haarlemsch
café binnen cn zetten hun spelletje
voort tot twaalf uur.
Dat was voor de Schotensche koffie
huishouders een vervelende zaak. Je
hecht aun je klanten, ze worden om
zoo tc zeggou als kind in huis, roepen
de poes bij haar naam, weten dat het
jongste dochtertje pas mazelen heeft
gehad kortom, je ziet ze niet graag
bij een concurrent binnenstappen.
Wat kan oen Staatsburger, die niet
met zijn lot tevreden is, gaan doen
Een request teekencn.
Zoo gezegd, zoo gedaan. Aan den
Raad werd verzocht, het sluitingsuur
vast te stellen op twaalf uur. Heel
veel vertrouwen dat het lukken zou
hadden ze wel niet, maar je kon het
licht probeereu. En zoo waar
meerderheid van den Raad vond het
goed, zoodat de renteniers voortaan
in Schoten kunnen blijven en niet
heel in Haarlem hun partijtje moe
ten uitspelen.
Er zijn evenwel ook andere koffie-
huishoudors in Schoten, wel een
twintig, die van de Haarlems<#iö con
currentie eeen last badden. Die ble
ven dikwijls uiet eens tot eil uur
opjn, maar sleten te tien uur, kwart
over tien, half elf, omdat er toch
geen volk .meer kwam. Die zullen wel
in hun wiek geschoten zijn, omdat ze
nu voor hun fatsoen allicht vrat lan
ger dan tot dusver moeten openblij
ven.
Ik zeg nog eenswat doet een
Staatsburger, die uiet in zijn schik is?
Hij koopt een zegeltje an schrijft een
request. Dezen keer niet aan den
Raad, omdat zoo n College wel een
verkeerd ding kan doen, maar het
niet kan erkennen. Eerst moet er dus
gerequestreerd worden aan de rente
niers van de Cronjéstraatsche koffie
huizen, met de complimenten en of
de liecren, die toch niets te doen
hebben, daar zij renteniers zijn, wel
zoo vriendelijk zouden willen wezen,
om hun spel of partijtje een uurtje
vroeger te beginnen.
Ik weet volstrekt niet, of zij het
zullen doen. Niemand heeft het, naar
zijn eigen opvatting, drukker don wie
niets omhanden heeft Maar als ze er
met goede woorden toe te krijgen
waren, om 11 uur naax huis te tijgen,
dan zou de Raad het oude sluitings
uur kunnen herstellen cn de andere
caféhouders zouden, als van ouds, be
halve op Zaterdag en Zondag, te half
elf naur bed kunnen gaan, wat voor
een buitenman (want de Schotenaars
z ij n toch dorpelingen) de beste tijd
is om te kooi te gaan.
Zoo zien we maar. wat er voor
drama's in onze naaste omgeving
kunnen gebeuren, zonder dal we er
iets van merken.
De hoer Eggink, die met zooveel
meed zijn stichting voor Kunst
aan den Werkenden Stand
stichtte, is op dit oogenblik min of
meer van zijn geestdrift teruggoko-
men. Eerst heeft hij den naam al ver
anderd en dat was, moet ik zeggen,
een verbetering, want iedereen, die
niet naar Kunst voor den Werkenden
Stand ging luisteren, moest zich wel
verbeelden, dat hij tot den luierenden
stand behoorde. De heel© uitdrukking
Werkende Stand is een rare term. De
heer Eggink zelf en ik hooren er niet
bij en toch zal niemand willen be
weren, dat wij niet werken.
Kunst aan Allen heette de
stichting dus naderhand. Maar deze
naam bleek ook niet te deugen, al
thans niet met de werkelijkheid over
een te komen. Want allen kwa
men niet op de laatste uitvoering.
Zelfs kwamen er zoo weinig, dat de
heer Eggink mededeeling moet doen
van een groot deficit Hij wil, als
stichter en, natuurlijk, liefhebbend
vader van zijn eigen schepping, nog
een uitvoering voor eigen risico doen
geven en, wanneer die niet pakt, het
bijltje er bij neerleggen. Dan zou de
derde naam op het tapijt kunnen ko
men Kunst aan Niemand.
Ik maak er nu wat grapjes mee,
maar het is, in ernst, toch wel jam
mer, dat het met zooveel goede ver
wachtingen opgezette plan aldus
komt te sneuvelen. De tijd is er, denk
ik, niet meer naar, de menschen voor
wie de concerten voornamelijk be
stemd waren, weten die, wanneer zij
zwillen hebben, zelf wel op touw te
'zetten. Of laten zij niet op de con
certen van hun vereenigingen allerlei
solisten optreden, evengoed als Bach
of Toonkunst, al is 't don ook van
mindere quaiiteit Hebben niet ar
beiders van de Hollandsch© Spoor
vier concerten van Haarlemsch Mu
ziekkorps zelf op touw gerzet- en in
orde gebracht "t Gaat best Ze heb
ben onze vaderlijke «org niet noodig,
voorzien zichzelf van muziek en zang,
erwten en boonen, steenkolen en
aardappelen, ja zelfs van een dok
ter
Van dokters gesproken, wo weten,
dat dokter Varekamp door den kan
tonrechter is vrijgesproken en dokter
Gerlto veroordeeld. De eerste had ge
dacht aan angina bij zijn uatiënt en
de tweede aan strep tococcen. Het is
dus in tijden van diphterie blijkbaar
veiliger aan angina, dan aan strep
tococcal te denken en misschien zou
het allereenvoudigste wezen, aan to
taal niets te denken. Maar ik moet
erkennen dat staat wat raar voor je
naam als medicus. Ho© dat ook
de zaak is natuurlijk nog lang niet
uiL D© ambtenaar van het O. M. gaat
in hooger beroep van het vrijspre
kend vonnis omtrent dokter Vare
kamp en dokter Gerke zal stellig
verzet aan teek enen tegen zijn eigen
vonnis en zoo gaat alles binnen een
week of wat weer van voren af aan
voor d© rechtbank. Hoe lang dat du
ren kan hebben we gezien aan
zaak-Schooleman. die, na veel
stem ties zoo en veel instanties
geëindigd is met een doodnuchtere
uitspraak van den Hoogen Rand.
Er is voor deze vervolging groote
belangstelling geweest En geen won
der l Dokters nemen dag aan dag
een requisitoir tegenover patiënten,
doen uitspraken en geven vonnissen
af. Overwegende dat gij een zware
verkoudheid hebt veroordeel ik u bij
doze tot het ondergaan van een huis
arrest van zeven dagen, terwijl ik u
een rekening thuis zal zenden van
zoo- en zooveel. Welbeschouwd zijn
ze nog crimineeler dan de kanton
rechter, die ten minste nog keus
-laat tusschen hechtenis en boete. Niet
alzoo de dokterdie zet ons gevangen
in bed of in huis en stuurt ons dan
aan t eind van het jaar nog de b'-ete
in den vorm van een rekening thuis.
Ja waarlijk, 't is oen vreemde we
reld, waarin we leven. Een van do
ambtenaren der gemeente heeft ver
zocht niet klerk-teekenaar te moeten
heeten, maar den naam tcekonaar te
mogen voeren. Blijkbaar vond hij
klerk niet mooi. Ik vind het woord
ook niet fraai, ©r ligt ©en snauwende
klank in, maar de bnoekenis ©r vuti
is zeer eervol. Als ik me niet vergis,
dan beduidde het Fransche clerc
vroeger scholier of ook wel geleerde.
Is dat niot aangenaam om zoo te
worden betiteld Maar neen. er is
grootor voorliefde voor adjunct-com
mies of liever nog commies. Maar
het Franschc woord commis wil
eenvoudig zeggen bediende
Zoo gaat het. Wat deftig is en
goed staat hangt af van het spraak
gebruik en volstrekt niet vun den
oorsprong van ©en woord. Ik voor
mij (men begrijp© mij goed zou er
dan ook niet het minste bozwaar te
gen hebben, wanneer alle klerken in
commiezen werden omgetpoverd in
commiezen met een c namelijk, want
kommiezen met een k worden, naar
ik hoor, als wat minder in rang be
schouwd.
F1DELIO.
