Qe oudeMan inden Hoek
NIEUWS= en ADVERTENTIEBLAD.
29e Jaargang. No. S746
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen. zaterdag 23 december i9ii c
iAARLEWTS DAGBLAD
ABONNEMENTEN A D V E R T E N T IN:
pep drie maanden: if Van 1—5 regels 50 Cts.; iedere regel meer 10 Cts. Buiten het Arrondissement
Voor Haarlem 1-20 j Haarlem van 1—5 regels ƒ1.elke regel meer ƒ0.20. Reclames 30 Cent per regel.
Voor de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd is (kom der Bi] Abonnement aanzienlijk rabat.
gemeente).. „1.30 AdvertenHën van Vraag en Aanbod, hoogstens zes regels, 25 Cts. per plaatsing;
Franco per post door Nederland,1.65 "VOrFfefr JPS) 50 Cts. voor 3 plaatsingen a contant
Afzonderlijke nummers0.02 H T 3® O «fa; n r M
Geïllustreerd Zondagsblad, voor Haarlem0.37H fc/X Redactie en Administratie: Groote Houtstraat 53.
de omstreken en franco per post „0.45 Intercommunaal Telefoonnummer der Redactie 600 en der Administratie 724.
Uitgave der Vennootschap Lourens Coster. Directeur J. C. PEEREBOOM. Drukkerij: Zuider Builenspaarne 12. Telefoonnummer 122.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames van buiten het Arrondissement Haarlem in dit blad is uitsluitend gemachtigd het Algemeen Binnen- en Buitenlandsch Advertentie-Bureau D. Y. ALTA
Warmoesstraat 7678. Amsterdam. Telephoon in tere. 6229.
DERDE BLAD.
BEÜRS-OVERZIGHT
van do Firma E. SASSEN Co.,
Parklann 14 B. Telef. No. 2061.
Van 16-22 Dec. 1911.
De groots beurzen hebben onder
het vooruitzicht der aanstaande feest
dagen ook dit jaar de traditioneele
lusteloosheid vertoond. Nieuwe za
ken worden niet aangegaan en de be
staande werden tot de strikt nood
zakelijke beperkt. Anticjpeerende op
de begin Januari'vrijkomende gelden
ging men de afgeloopen week te
Londen reeds over tot de uitgifte van
verschillende groote leeningen. welke
echter voor do meeste niet het ver
langde succes opleverden. Van de in
den laatsten tijd uitgegeven leenin
gen hebben de emitteuten steeds een
groot deel moéten opnemen. Zoo no
teerden de 31/2 Canadian Nor
thern Ontario Obl., gegarandeerd
door het Canadeesche Gouvernement,
bij een emissieprijs van 93 spoedig
92 terwijl de i ïeuwe 4 Brazili-
aansche leening. waarvan "t emissie
syndicaat circa 80 moest opnemen,
met l/ö disagio noteerde, na 1/2
disagio geweest te zijn. De 5 1/2
Peru was ook geen onverdeeld succes
en de Chili Staatsleening bleef op den
emissieprijs aangeboden.
Waar thans reeds blijkt, dat voor
prima Staatsfondsen zoo weinig be
langstelling bestaat, ziet het er in
verband met de groote geldbehoeften
der Amerikaansche Spoorwegen niet,
velbelovend uit.
Het staat dan ook te vreezen, dat
zij, willen zij aan liet noedzakeiijke
nieuwe kapitaal voor uitbreidingen
en verbeteringen kouien, waarop voor
een goed deel de willige stemming
der industrieele waarden is geba
seerd, dit onder min of meer bezwa
rende voorwaarden zullen moeten
leenen.
Indien dus dezo leeningen geen
succes zouden hebben, zal ook de op
timistische stemming voor Steels wel
wat bekoelen.
Wel is waar wordt bericht, dat de
Staaltrust thans bestellingen boekt
naar den maatstaf van 50.000 tons per
dag, tegen slechts 30.000 tons eenige
weken geleden en verwachten vele
staal-experts voor 1912 een boomjaar,
waarin do grootste productio in de
geschiedenis des kinds zal zijn waar
te nemen, daartegenover moet echter
erkend worden, dat de Steeltrust vele
orders heeft aangeuomén op langen
termijn en wel tegen de laagste prij
zen, welke sinds jaren genoteerd
zijn, waaruit men de conclusie trekt,
dat de Staaltrust vocrloopig geen be
duidende stijging van den prijs ver
wacht.
Veel zal dus afhangen van de ge-
makkelij klieid waarmede de Spoor
wegen nieuw geld zullen kunnen be
komen, daar hiermede ook weder de
grootte der bestellingen verband
houdt.
lliertoo zal in dc eerste plaats het
door da plaats gehad hebbende ver-
volgiugi-ii en de bestaande agitatie
veroorzaakte wuntrouwen plaats moe
ten maken voor oen meer vertrouwen-
wekkeuden toestand, waartoo alleen
de regeering, door een meer beza
digd optreden, dc macht heeft.
De voornaamste gebeurtenis van do
wock was wel het aangevraagde re-
cei ership van de Wabash Spoorweg-
Maatschappij, hetwelk op aanvraag
van de Weslinghouse Air Brake Cy.
verleend weid. Er werd echter on
middellijk bijgevoegd, dat het be-
windvoorderschop van volkomen
vrierdschiippelijken aard is en uit
sluitend een gevolg van den wensch
FEUILLETON
(Naur het Engelseh door Barones
Orczy.)
14)
De eerste getuigen, die werden op
geroepen, waren de twee agenten, die
verklaarden, dat zij, juist teen de
kerkkh'kken in de buurt elf uur sloe
gen, kreten cm hulp gehoord had
den. dat zij toen gereden waren naar
de plaats, waar het geluid vandaan
kwam, en den gevangene gevonden
hadden, stevig vastgehouden door
Li id Arthur Skelmerton, die denman
dadelijk van moord had beschuldigd
en hem as.n de politie had overgege
ven. Beide agenten gaven dezelfde
Jozing van liet. geval, eu beiden waren
zeer positief omtrent den tijd, waar
op het had plaats ggrepen.
Medische getuigenis bracht aan het
Jicht, dat de vermoorde achter iu
den rug, tusschen de schouderbladen,
terwijl hij voort wandelde, wus ge
stoken, dat do wond was veroorzaakt
door een groot jachtmes, dat hier
aanwezig was, omdat het was achten
gelaten in do wond.
Toen werd Lord Arthur Skelmerton
geroepen, die hoofdzakelijk hcrhaal-
van het reorganisatie-comité, tenein
de op wettige wijze de gewenschte
veranderingen te kunnen doorvoeren.
Do preferente aan doelen liepen op
dit bericht van 18 13/16 lot 15 5/8 te
rug, doch sluiten op 16 de gewone
reageerden van 7 5/8 tot 6 5/16. De
4 Obligation noteeren, na aan
vankelijk tot 50 3/4 teruggeloopen te
zijn, na een koers van 55 bereikt te
hebben, wederom 521/2, evenals do
vorige week. De voorbijgaande gun
stige stemming was te danken aan
het bericht, dat de Januari-coupon
door de firma Kulin Loeb Co. be
taald zal worden. Daar men echter
aanneemt, dat de couponbetaling al
leen gedauu wordt om in ulle kalmte
het reorganisatieplan te ontwikkelen,
dus hierin nog volstrekt niet ligt
opgesloten, dat ook volgende cou
pons betaald zullen worden, reageer-
'len de honds weder tot het oude
koerspeil.
Van bevoegde zijde wordt bericht,
dat, indien men er in slaagt, hetzij
door storting op de aandeelen of uit
gifte van obligation, 10.000.000 dollar
te bekomen, men de exploitatiekosten
zoodanig zou kunnen \erlagen, dat
een jaarlijks overschot, gerekend
naar de tegenwoordige bedrijfsuit-
komsten, van 9.000.000 dollar zou
overblijven.
Aan belastingen, huren en rente
betaling is verschuldigd plm. 6.400.000
ongerekend de rente op de 4 Rc-
funding-bonds, waartoo jaarlijks
1.440.000 verèischt wordt, zoodot, do
rentebetaling op de ref bonds ook in
de toekomst wel waarschijnlijk is. Of
nu het benoodigde nieuwe kapitaal
door uitgifte van Obligatien of door
bijstorting op de aandeden gevonden
zat moeten worden, is van veel be
lang. In het eerste geval zouden de
vaste lasten niet 50U.0U0 dollar per
j'aur stijgen, zoodat het waarschijnlij
ker is, dat aan aandeelhouders een
assessment gevraagd zal worden.
Do overige spoorwegwaarden gaven
met uitzondering van Denvers, <lie op
den laagsten dag gevoelig lager ver
handeld werden, weinig verschillen
te zien. Unions noteeren 1761/4 tegen
175. South. Pacific onveranderd op
11315/16, Atchison Topeka 106 tegen
106 15/16, Erie 31 7,8 tegen 32 3/8,
Missouri's 29 IV10 tegen 30 1/8, Rock
Island 1 lager.
Van Gouldsporen waren Texas
Pacific 19 legen 221/8, Missouri Pa
cific 40 3 8 legen 39 7/16, Denver Rio
19 1/4 tegen 22, zonder dat voor zulk
een gevoelige daling der laatste een
reden bekend werd5 Missouri
Pacific noteeren 85 tegen 88 5/S de vo
rige week.
Industrieelo waarden konden we
derom, zij het slechts een geringe,
verbetering ondergaan. Amalgamated
verlaten de week op 66 togen 6415/16
do vorige week, na voorbijgaand tot
641/4 te zijn teruggeloopen. De ko-
pcaprijs kon te Londen van 61.126
pond sterling tot 63.26 pond sterling
verbeteren. Men heeft voor den ver
deren loop der kopermarkt wel gun
stige verwachtingen. Het binnen-
landsch verbruik in de Unie is stij
gende en lettende op do behoeften des
lands, verwacht men dat, indien iu
do aigemeene toestanden geen onver
wachte keer ten ongunste intreedt,
de vraag verder in omvang zal toe
nemen. Volgend jaar zul echter de
kopermarkt eerst haar krachiproef
hebben te doorstaan. W anneer dan do
mijnen, welke bij deze lioogere ko-
perprijzen eerst met winst gaan wer
ken, in exploitatie komen, zal het te
bezien staan, of het artikel nog ver
der in prijs zal kunnen verbeteren.
De Anaconda zal haar productie met
de, wat hij al aan de agenten verteld
had. Hij beweerde namelijk, dat hij
op den bewusten avond eenige vrien-
•ien te dineeren had en dat er later
bridge was gespeeld. Hij zelf speelde
niet veel en eenige minuten vóór elf
slenterde hij met een sigaar den tuin
in. tot het paviljoen, dat er achterin
ligttoen hoorde hij stemmen, liet
schreeuwen en vloeken, al eerder
door hem beschreven, en wist don
moordenaar vast te houden, totdat de
politie verschenen was.
Op dit oogenblik stelde de politie
voor, een cetuige binnen te roepen,
James Terry genaamd, en van beroep
bookmaker, die als een van de groot
ste vrienden van den vermoorde be
schouwd werd. llet was zijn getuige
nis, die het eerst dat element van
sensatie teweeg bracht, dat zijn top
punt vond in de opwindende arresta
tie van den zoon van een hertog, on
der beschuldiging van moord.
Het scheen, dat op den avond na
do Eborren, Terry en Luvender sa
men in de bar van het hotel ,,De
Zwarte Zwuau" wat gedronken had
den.
„Ik had vrij goede zaken gemaakt
met het verlies van „Peppercorn","
vertelde hij, „maar de arme oude
Lavender zat leelijk in den puthij
had maar heel weinig tegen den favo-
riot gewed en de rest van den dag
had weinig voor hem opgebracht. Ik.
vroeg hem of bii met den eigenaar
vijf iitillioeu pond boven het gemid
delde der laatste maanden gaan op
voeren.
Am. Smelting verbeterden van 731/4
tot 74 5/8.
Comm. Steels konden van 68 5/8 tot
4941/2 tot 500 3/4, Rotterdam Deli
een koers van 70 9/16 op de voortdu
rende gunstige berichten omtrent de
staalindustrie. Naar gemeld wordt
rekenen de bankiers te Pittsburg cp
een uiterst gunstig staaljaur in 1912
en mobiliseeren alle beschikbare gel
den, om aan de te verwachten vraag
het hoofd te bieden.
Van de lokale markt worden ta-
baksaandeclen druk verhandeld. En
kele soorlen konden verder verbete
ren, o. a. Deli Maatschappij van
9491/2 tot 500 3/4, Rotterdam Deli
van 495 tot 499 3/4, Senembah van 93
tot 98 1/16, Amsterdam Deli van 698
tot 715, Bindjey van 113 3 4 tot 114 3/8.
Daarentegen verloren Medan 3 De
li Batavia 81/2 Soekowouo 21/2
pCt.
Vun olicwaarden waren Geconsoli
deerde na voorbijgaand tot 2931/2
gestegen te zijn, per saldo op een
koers van 285 3/4, slechts 1/4 liooger
dan de vorige week. Koninklijke no
teeren 446 1/2 tegen 447, Orions zijn
111 tegen 113 7/16, Intern. Rum.
124 1/8 tegen 125.
Van scheopvaart-aandeelen konden
pref. Marine van 17 7/16 tot 18 3, 8 ver
beteren. Ned. Am. St. Maatschappij
182 tegen 177.
Cultuurwaarden zonder veel varia
tie. Vorstenlanden nagenoeg onveran
derd. Suiker Cultuur Maatschappij
4 3/8 hooger.
Van di\ eisen waren Underground
Electr. ine. bds. 72 7/16 tegen G7 1, 4,
op geruchten, dal een overeenkomst
met de London General Omnibus tot
stand zou komen.
Standard Midling waren op 52 1/4
vast gestemd op geruchten van di\i-
dendverhooging.
Bankaandeelcn waren vast ge
stemd, Transv. Bank 59 3/4 tegen
56 3/4.
Ketahoens konden krachtig verbete
ren, de gewone aandeelen noteeren
57 5/8 tegen 46, de preferente 891/4
tegen 83, Pref. Guyana-goud 45 5/8
tegen 49 3,8.
Geld 4 a 41/4 na 5 geweest te
zijn.
Stadsnieuws
Openbare Bibliotheken en
Leeszalen.
Een wel niet talrijk, maar zeer be
langstellend gehoor, lieeft gisteravond
de lezing van ons departement van de
Maatschappij tot Nut van 't Algemeen
bijgewoond. Ondier do aanwezigen
merkten we op do wethouders do hoe
ren Vincent Loosjes, Dr. K'ruseman
en Hulswit, voorts de raadsleden de
heeren: Krelage, Lasschuit, Schram,
Modoo, Tjeenk Willink, Dr. Merons,
Elffers en Van de Kamp.
Als spreker trad op de heer Dr. H.
E. GREVE, die een lezing hield over
openbare bibliotheken en leeszalen.
Spreker ving aan met do opmer
king, dat er in den laatsten tijd in
o'ns land een ontwakende bolangstel-
ling is waar te nemen voor openbare
leeszalen.
10 jaar geleden is de eerste open
bare leeszaal in Dordrecht gesticht.
Men dacht toon niet, dat dit kleine
spruitje begonnen .was met een ka
mertje, met weinig boelven de vooi'-
van „Peppercorn" ©cn weddenschap
had aangegaan, en hij vertelde mij,
dat hij niet meer dan 500 pond van
hem kreeg. Ik begon te lacueu en zei,
dat liet geen verschil zou maken, of
hij 500 dan wel 5000 pond van hem
kreeg, omdat, naar hetgeen ik van
de andere lui gehoord had, Lord
Arthur op hel oogenblik op zwart
zaad zat. Lavender scheen zieti dat
vreesdijk aan te trekken, en zwoer,
dat hij die 500 pond krijgen zou, al
zou dan niemand anders een cent
van hem loskrijgen.
.Het is Let eenige geld. dat ik van
daag gemankt heb", zei hij tot mij.
„Ik moet het hebben."
„Je krijgt het niet", zei ik.
„Ik krijg het wel', zei bii.
„Je zult er dan allo krachten voor
in moeten spannen", zei ik, „want
iedereen zal zijn best doen iets te
krijgen, en wie het eerst komt, het
eerst maalt."
„O Hij zal wel zorgen, dat ik het
krijg, maak je daarover maar niet
ongerust 1" zei Lavender lachend tot
mij. „Als hij mij niet goedschiks be
taalt, dan heb ik iets in mijn zak, dat
hem een toontje lager zal doen zin
gen, dat de oogen van mylady en ook
van Sir John Etty zal openen om
trent hun kostbaren hertogszoon."
Tóen scheen hij te denken, dut hij
te ver gegaan was, en wilde verder
niets meer over de zaak aan mij ver
tellen. Ik zag hem in den loop van
looper zon worden van de nieuwe be
woging in ons land.
Na Dordrecht zijn gekomen Gronin
gen, Leeuwarden, Den Haag, Utrecht
enz. Het ging met deze oprichtingen
in steeds sneller tempo.
Amerika geeft een goed voorbeeld.
De openbare bibl.otheken hebben daar
geheel burgerrecht gekregen. Vraagt
men hier in Haarlem een politieagent
naar de Stadsbibliotheek, dan zal hij
het niet gauw kunnen zeggen. In
Aine'rika weet elk de openbare bibli
otheek, evenzoo als hier in ons land
een postkantoor.
Er is in Amerika buitengewoon veel
geofferd voor deze openbare biblio
theken. Enkele stedelijke regeeringen
ecschen een speciale belasting en ook
de staat heeft afzonderlijke fondsen
ingesteld, om de instellingen te steu
nen. Enkele particuliere personen heb
ben groote geldelijke sommen ge
schonken, o.a. Carnegie. 80 millioen
is gegeven voor deze opehba're biblio
theken en leeszalen.
Ook in Engeland is er veel belang
stelling voor de openbare bibliothe
ken. Evenzoo in Duitschland en Oos
tenrijk Hongarije.
In ons land zijn we nog niet zoover.
Maar 't komt! En spreker hoopt, dat
hot niet langer dan een jaa'r of 30,
40, zal duren, voor we ook zoo ver zijn.
Veel zal er dan nog te doén zijn,
maar de opofferingen die noodig zijn,
zullen goed besteed zijn.
Het nut van openbare leeszalen is
zeer groot. De ontwikkeling, nu op de
scholen geboden, is niet voldoende.
lir móet in elke stad een openbare
leeszaal zijn, opdat elk inwoner in
dc gelegenheid zal zijn, om zich ver
der te ontwikkelen. De jongeman en
het jonge me sje moeten in de gele
genheid gestold worden, om de be
perkte ontwikkeling op de school op
gedaan aan te vullen.
De vakman moet boeken en tijd
schriften vinden voor verdere bekwa
ming in zijn ambacht. De winkelier
moet boeken hebben, om zijn haiwiels-
kenn.s te vermeerderen.
De man van studie dient boeken
te vinden, om zijn studie voort te zet
ten. Ook «s het noodig dat er litte
raire boeken go\ onden worden,- opdat
elk kan v.nden wat hij zoekt.
De openbare leeszaal moet vooral
aan de pract.sche behoeften voldoen.
Spreker vertelde hoe de leeszaal in
Den Haag is ingericht.
Daar vindt man de bedoelde boeken.
Ook zijn er- alle reisg.dsen, reisbe
schrijvingen, couranten, tijdschrif
ten, periodieken, enz.
De studielustige vindt er alle boe
ken die hij nood.g heeft. Hij kan de-
zo voor enkele weken, zelfs voor 6 we
ken, mee naar huis nemen, om daar
rust.g te werken.
Hierna liet spreker een serie lan-
taarnplaten vertoonen, om den aan
wezigen een denkbeeld te geven van
de openbare ii'bliothekcii in andere
landen. De grootsche gebouwen met
mooie leeszalen in Amer-ka en Enge
land, vonden veel bewondering. Ook
intorieurs van deze bibl.otheken wer
den getoond. Daarbij vond spreker
gelegenheid nog verschillende oprner-1
den volgenden dag. Ik vroeg hem, of
hij zijn 500 pond al gekregen had.
Hij zei: „Neen, maai- ik krii? het
vandaag'
Na zijn eigen getuigenis uitge
sproken te hebben, had Lord Arthur
Skelmerton de terechtzitting verlaten,
het was daarom onmogelijk te weten,
hoe hij dit verhaal zou opnemen, dat
zoo'n ernstig licht wierp op een ver
houding tot den overledene, waarover
hij zelf niets gezegd had.
Niets kon James Terry er toe bren
gen, om de feiten tegenover de recht
bank eenigszins anders voor te stel
len. en toen de politie den rechter
voorstelde George Higgins zelf in de
getuigenbank te zetten, daar zijn ge
tuigenis misschien die van Terry zou
aanvullen, stemde de jury gretig toe.
Als James lerry, de bookmaker,
met zijn luide stem en vulgaire ma
nieren, een onaangenamen indruk
maakte, dan deed George Higgins,
die nog altijd onder beschuldiging
van moord stond, dat zeker nog veel
Slordig en vuil, onderdanig en
toch onbeschaamd, was hij de verper
soonlijking van die klasse, die de
renbanen onveilig maakt, en die min
der leeft door eigen scherpzinnigheid
dan wel door het gebrek aan scherp
zinnigheid bij anderen. Hij noemde
zichzelf een commissionair van de
renbaan.
Hij verklaarde, dat op Vrijdagmid-
kingen te maken. In Liverpool vindt
men o.a. wijkbibliolheken, naast de
centrale bibhtheek 20 wijkbibliothe-
ken. Ook worden hier en daar kin-
der bibl iotheJtóh gevonden
Kleine steden van 8 of 12 of 20 dui
zend inwoners hebben ook reeds een
openbare bibliotheek.
In het tweede gedeelte van zijn
voordracht wees spreker nog op en
kele punten voor de beweging in Ne
derland van belang. Opgericht is de
Vereaniging Openbare Leeszaal, die
haar program heeft samengesteld.
De ope'nbare leeszaal in ons land
moet zijn neutraal, opdat leden van
>alle fracties kunnen samenwerken.
Van alle politieke richtingen moe
ten de geschriften pro- en contra ge
vonden worden. Personen, die over
een bepaalde poht eke richting studie
willen maken, moeten in de operbare
leeszaal vinden wat ze zoeken.
Dezo neutraliteit der leeszaal heeft
wel hier en daar bedenk.ngen gevon
den, maar spreker meent ten onrechte.
De neutrahte.t der openbare lees
zalen is oon andere nouiralite.t, dan
de z.g. gewraakte neutraliteit der
openbare school.
De openbare leeszaal is negatief
neutraal, sluit niets uit." maar laat
juist alles toe.
Spreker gelooft, dat dezo neutrali
teitspolitiek dei openbare leeszalen
ten slotte naar juiste waaide gewaar
deerd zal worden.
Ook wat de litteratuur betreft moet
niets uugesloten worden. Maar na
tuurlijk is een ervaren bibliothecaris
noodig, om juist ie kiezen, wat noo
dig en gewenscht is. De bibhotneca-
ris moet zich ge/iecl aan de openbare
bibliotheek wijden. Het moot voor
hem ecu levenstaak zijn.
Zedcikwetsendo- lectuur moet na
tuurlijk uitgesloten worden.
De openbare leeszaal moet niet in
gericht zijn, om l© voldoen aan een
bepaald vak voor stud*e. Neon. eik
moet er vinden wat noodig is.
De openbare leeszaal dient voor
iedereen, dus de bibliotheek moet
zooveel mogelijk open zijn, opdat er
niemand voor een gesloten door komt.
Spreker wees ten-slotte op de Haar-
lemsche plannen. Het gemoontcbe-
stuur zal er zich mede bemoeien. Het
zal een gelukvvcusch waard zijn, als
liet doel wordt bereikt Waar het be
ginsel ïnoeslal is particulier initia
tief, gesteund door de gemeente, is
het goed, dat ook de belangstelling
der gemeente blijkt, zooals hier in
Haarlem.
Na een korte pauze stelde spreker
de gelegenheid om enkele vragen te
stellen.
Dr. A. W. VAN GEER vroeg spre
kers gedachten over de volksbiblio
theek. Deze heeft z. i. afgedaan. Ge
lukkig De menschen willen niet, dat
de bestuurders der bibliotheek uitzoe
ken, wat goed voor de lezers is. Deze
censuur is uit den tiid. In Duitsch
land is er bij de openbare leeszalen
weer te veel macht aan de overheid
toegekend.
De oi>e.nbare leeszalen moeten ge
heel vrij zijn. Elk die er komt, moet
kunnen uitzoeken, wat hij wil.
De heer Van Geer zou zeer gaar
ne gezien hebben, dat de spre
ker wat meer aandacht zou heb
ben geschonken aan de beweging
voor de openbare leeszaal te Haar
lem, temeer, daar hier zooveel raads
leden tegenwoordig zijn. De vraag is:
een openbare leeszaal vanwege de ge
meente, of een vanwege particulieren
dag, toen er nog veel menschen op
de baan waren, die allen haast maak
ten na dien dag van opwinding, hij
toevallig dicht in dc buurt st'md van
de heg, die het nuiten van Lord Ar
thur Skelmerton omringt. Aan het
einde van den tuin is daar een pavil
joen, verklaarde hij, op eenigszins
opgehoogden grond, cn hij kon hoo-
ren en zien, hoe daar een gezelschap
dames en heeren theedronk. Eenige
treden leiden een beetje links van
den tuin naar beneden op do baan,
en nu zag hij daar onder aan dat
trapje Lord Arthur Skelmerton en
Charles Lavender samen staan pra
ten. Hij kende de beide heeren van
gezicht, maar kn ze uïet heel goed
zien, omdat zij half verborgen waren
achter do heg. Hij was volkomen ze
ker, dal de heeren lieur niet gezien
hadden, en hij kon niet helpen, dat
hij een deel vau hun gesprek afluis
terde.
„Dat is mijn laatste woord. Laven
der", zei Lord Arthur eindelijk heel
bedaard. „Ik heb het geld niet en
kan je op het oogenblik met betalen.
Je zult moeteu wachten."
„Wachten Ik kan niet wachten",
antwoordde de oude Lavender. „Ik
heb ook aan mijn verplichtingen te
voldoen, evenals u. Ik bun biet van
plan mij als een woordbreker te laten
brandmerken, omdat u 500 pond van
mijn geld in uw bezit heeft. U deed
verstandiger met het mij nu te geven,
met steun van de gemeente. Spreker
geeft toe, er is veel voor te zeggen,
om de openbare leeszaal vanwege de
gemeente to doen uitgaan, vooral om
dat de particuliere instellingen vaak*
met geldzorgen te kampen hebben.
Er is geen geld genoeg voor aan
schaffing der noodige boeken, geen
geld om de bibliothecaris voldoende
to betalen, enz. Maar 't beeft ook een
schaduwzijde. De leeszaal van parti
culieren zal democratischer zijn,
want de raadscommissie van bestuur
staat niet zoo vrij in de keuze van de
boeken, enz.
Ook wil spreker vragen, hoede bur-
gerij eventueel invloed zou kunnen
oefenen, over den gang van zaken bij
een openbare leeszaal.
De heer SCHRAM wees er op, dat
voor do gemeente Dordrecht haar
leeszaal hhd, Haarlem reeds een
leeszaal bezat. Op den duur kon deze
leeszaal niet in stand blijven, zonder
officieelen steun, en is toen bezweken.
Daaruit is gebleken, dat een openba
re leeszaal hier ter sterle niet moge
lijk is zonder flinken steun van de
gemeente. De heer Schram wees Ook
op liet nut van openbare leeszalen.
Nu kan men een andere courant al
le enin een kroeg lezen. Spr. hoop
te, dat het niet lang meer zal duren,
dat Haarlem weer een openbare lees
zaal zal bezitten, die dan op grootor
en betere schaal zal zijn ingericht.
(Applaus.)
De heer JOS. MERCKELBACII be
toogde, dat particulier initiatief in
enkele gevallen na eonigen tijd op
houdt. Spreker vindt het een schan
de. dat in Haarlem nog geen openba
re leeszaal Is en dat het huis-inde-
Kruisstraat nog altijd leeg staat.
Spreker heeft vroeger voor de vesti
ging van een openbare leeszaal h:c-r
ter stele gewerkt. Hij had toen het
oog op het gebouw Ced. Oude Gracht
hoek Zuiderstraat, dat huis met dien
antieken gevel (gelach). Ja, men-
sclieu, lacht maar met, als men geen
jjuieis heeft, moet men met een hut
je genoegen nemen. SDreker heeft
toen aan een rijken heer om geld ge
vraagd om dit huis te koopen (de ver
gadering wordt rumoerig, de aanwe
zigen lachen herhaaldelijk). Geld kou
spreker toen evenwel met krijgen.
De heer VAN DE KAMP vroeg of
bij de leeszaal te 's-Gravenhage do
lectuur, die gevraagd wordt, ook
wordt gegeven, zelfs al is te oordeo-
lpii, dat jongo personen boeken vra
gen .die door dc ouders wellicht niet
gewenscht worden.
De lieer GREVE zei, dat de vraag,
hoe in Haarlem een openbare leeszaal
moet komen, meer in den gemeente
raad tliuis behoort. Wel wil spreker
zijn persoonlijke opinie geven. Hij
wees op Rotterdam, daur is een ge
mengde commissie voor het bestuur,
deels uit raadsleden en deels uit in
gezetenen bestaande. Dat is een goe
de oplossing. Dok is 't mogelijk, dut
de leeszaal van een vereen!ging uit
gaat en dat enkele raadsleden m het
"bestuur zitting nemen.
Voor geaneenlelijk- en ook voor
particulier initiatief is beide iets to
zoggen. Particulier initiatief is veelal
góedkooper door de vrijwillige hulp.
Een bibliotheek, vanwege een ge
meentebestuur beeft meer het karak
ter van een publieke instelling. Een
particuliere vereeniging is veelal niet
in staat een goeden bibliothecaris lo
salarieeren. De bibliothecaris heeft 't
voor een groot deel in zijn macht, de
openbare leeszaal populair te maken.
Is dit een bekwaam man, dan is het
aan hem toevertrouwd, om sommige
boeken aan nog niet volwassenen te
weigeren. De minister van binuen-
Maar Lord Arthur viel hem heel
kalm in do rede eu zed
„Ja, mijn goede manof?"
„Of ik zal Sir John die schuldbe
kentenis eens laten zien. die ik ecu
paar jaar geleden van u in handen
heb gekregen. Zooals u zich herinne
ren zal, my lord, stond de hanatceke-
ning van Sir John in uw handschrift
er onder. Misschien zou Sir John of
anders misschien mylady mij iets
voor dat wapiertje willen betalen.
Zoo niet, dan moet de politie er
maar eens nota van nemen. Ik heb
lang genoeg mijn mond gehouden,
en
„Hoor eens. Lavender", zeïde I-ord
Arthur, „weel je wel, hoe dat spel
letje in de wet genoemd wordt V"
„Ja, en iict kan mij niet schelen",
zei Lavender. „Als u mij die 500 pond
niet geeft, ben ik geruïneerd. Als u
mij ruïneert, dan zal ik het u doen,
en zijn wij quite. Dat is mijn laatste
woord."
Hij sprak heel luid, en ik dacht,
dat eenige vrienden von Lord Arthur
in het paviljoen hem wel verstaan
moesten hebben. Hij dacht er zeker
ook zoo over, want vlug zei hii
„Als jij je verwenschte tong niet
in bedwan™ houdt, dan klaag ik je op
dit oogenblik voor afdreiging aan."
„Dat zou u toch niet durven", zei
Lavender en hij begon te lachen.
(Wordt vervolgd).
