Is Kwaitjss-ifcMiin
van H AAÜLEM'S DAGBLAD
volkomen leegpompen der mijn ver
zekerd zijn.
Na aan de behoefte aan zwavel van
de Vereenigde Staten voldaan te heb
ben, is de „Union Sulphur Comp.",
do eigenaresse van het zwavelgcbied
in Louisana, reeds begonnen met uit
voer naar do Europeesch© markten
eu bedreigt daar ernstig het monopo
lio der Siciliaansche zwavel, wijl de
prijs van eerstgenoemde ter markt
noch goedkooper kan zijn dan die der
andere, en wegens de grootere zui
verheid er ook nog boven verkozen
.wordt.
(De Natuur).
IETS OVER DRIEKLEURENDRUK.
Hot idéé van den dr ekleu'rcndruk is
niet i>epauld nieuw.
De schilder-graveur Jacques Chris-
tophe Leblond, een echte zwerf rat,
die nu eens in Duitschland, dan weer
in Huil and, Engeland of Frankrijk
woonde, begreep reeds in 1720, dat
men door drie platen te nemen: een
voor de gele, een voor de roode en
een voor de blauwe, en deze over el
kaar te drukken, de kleuren der te
reproduceeren voorwerpen weer kon
geven.
Hij beschreef zijn methode in een
geschriftje, dat in 1757 te Parijs in
druk verscheen, en waarin hot vol
gende voorkwam:
„Terwijl ik naar de leer der kleuren
zocht, ontdekte ik een methode om
voorwerpen in hun eigen kleur weer
te geven, nl. geel, rood en blauw. Men
kan de kleuren natuurlijk met, zoo
als bij het schilderen op het doek bij
het achtereenvolgens over elkaar
drukken, vermengen.
De kleuren moeten zoo zijn, dat de
eerste door de tweede en de tweede
door de derde schijnt, opdat de trans
parantie hetzelfde effect geeft als
het penseel.
Elk der drie kleuren moet met be
hulp van een afzonderlijke plaat ge
drukt worden. Dus drie platen zijn
er noodig om een getrouwe reproduc
tie van een schilderij te kunnen druk
ken."
Ilet idee was er, maar de practische
uitvoering er van beantwoordde niet
aan het doel en beloonde de moeite
n.et.
Maar sinds Newton ontdekt had,
dat het zonnelicht uit drie hoofdkleu
ren bestaat, nl. geel, rood en blauw,
waren er zoekende geesten, die do
ledr practisch wilde toepassen en die
van den logschen gedachtengang uit
gingen: Alle kleuren van het ons om
ringende zijn terug te brongen tot do
drio genoemde, ontleden we die kleu
ren, maken we van elke kleur een
plaat en van elk zoo'n plaat een af
druk, en wanneer we 't reu de op het
gele drukken en het blauwe over het
gele en roede, en wanneer we dczo
drie kleuren weer samenbrengen, dan
moeten we de natuurlijke kleuren,
door middel van drie kleureu, door
den druk kunnen weergeven.
Nu zijn er wel is waar slechts dit©
hoofdkleuren, maar uit die dria
hoofdkleuren kunnen duizenden nu
ancen verkregen worden. Een zekere
Kirchhoff heeft er wel 3000 ontdekt
Om dus het denkbeeld van Leblond
toe te kunnen passen, regest men
nauwkeurig kunnen zeggen, hoeveel
geel, hoeveel rood en hoeveel blauw
er in een sch'lderij voorkwam, om
een nauwkeurige reproductie te kun
nen geven.
Met 't verscheiden van Leblond
schijnt zijn procédé ook in het vergeet
boek te zijn geraakt, evenals de in 1S02
door Dr. Thomas Young gepropageer
de theo'rie, dat e'r slechts drie funda-
Oientale kleuren waren.
In 1S61 hreld J. Clark Maxwell voor
de Royal Instution" oen lezing over
de theorie van het driekleurensysteem
en sindsdiens schijnt men het vraag
stuk weer opnieuw aangepakt te heb
ben.
De fotografie was intusschen uitge
vonden en wat met het ionschel ijk©
oog niet te berelke'n was, nl. de pro
portie der kleuren te kunnen aange
ven, was met behulp der fotografie
mogelijk geworden.
Maar ten tijde dat Maxwell zijn le
zing voor het Koninklijk Instituut
hield, was men ook met de fotografie
zoover nog niet. De fotografische pla
ten waren nog niet gevoelig voor
rood en groen. In de kwart eeuw, wel
ke volgde, werden lichtgevoelige pla
ten ontdekt.
Do eerse, die de theo'rie van Max
well in toepassing brachi, was Baron
Ransonnat te Weenen, ia 1865, en in
hetzelfde jaar stelde Henry Collen
voor drie negat even, nl. rood, geel
en blauw, van een gekleurd voorwerp
te maken. Van deza drie negatieven
weiden in rood, geel en blauw afdruk
ken gemaakt, maar men verloor een
gewichtig punt uit het oog, nl. dat
het zonnelicht en druk-inkt niet van
dezelfde kleursubsta'ntie zijn.
In 1873 ontdekte professor Vogel te
Berlijn een fotografische -'aat, wel
ke voor verschillende kleuren stralen
gevoeig gemaakt kan worden.
Hoewel professor Vogel hel n et tot
een bevredigend resultaat kon bren
gen, gelukte het zij'n zoon dr. E. Vo
gel op de tentoonstelling te Berlij'n,
in 1392, opzienwekkende resultaten
met dne-kleurendruk te vortoonen.
EEN KOSTBARE BIBLIOTHEEK.
Onlangs werd ir. de kntaconiben van
het Kremlin te Moskou een uit 200
deelen bestaande bibliotheek van
Twan de Verschrikkelijke ontdekt.
Onder 8ië verzameling moét zich" ook
oen 42-regelige Gutenbergbijbel bevin
den. Iwan II, die een voorliefde voor
boekkunst en literatuur had, richtte
de eerste boekdrukkerij in Rusland
op. In de ontdekte bibliotheek bevin
den zich ook exemplaren der oudste
metaal-hoogdrukken uit het einde
der 12e eeuw en verscheidene exem
plaren van den blok-druk, welke het
karakteristieke uiterlijk van de voor-
loopers van den boekdruk hebben.
NIEUWE PAPIERGRONDSTOF.
In Indië hebben nieuwe proeven tot
de slotsom gevoerd, dat twee daar al
gemeen voorkomende grassoorten
voor het bereiden van papierpap
uiterst geschikt zijn. Die eene gras
soort wordt door de inboorlingen
„ulla" de andere „Kaing" genoemd.
De botanische benamingen zijn: „An-
thisteria giganten" en „phragmites
Jarka".
UIT DE GESCHIEDENIS DER
BOEKDRUKKUNST.
Het is van algemeen© bekendheid,
dat voor de uitvinding der boekdruk
kunst, nl. om met losse letters een
boek te drukken, afdrukken gemaakt
werden van blokken, waarin de pren
ten en tekst verheven ingesneden
waren.
Toen na de inneming van Mainz
de boekdrukkunst algemeen verspreid
werd, beoefenden vele wetenschappe
lijke mannen de boekdrukkunst An
dreas Feiszner bijv., die professor in
de theologie te Leipzig was, bezat een
drukkerij.
De mannen, die onder zulke „druk-
heeren" werkten, zooals lettersnijders,
-gieters, zetters, correctoren en druk
kers waren eveneens wetenschappe
lijk onderlegd.
De bij den boekdruk werkzaam zijn-
den behoorden dikwijls tot den gëoste-
Ook dé hoer Ferruccto BonaVia, le
violist van het Ilallé-orkest, onder
Richter te Manchester en Mej. Annie
Kroeze, pianiste te 's-Gravenhage,
zullen in Januari in eenige steden
van ons land concerten geven.
Naar wij vernemen heeft de heer
Royaards ter gelegenheid van zijn 25-
jarige kunstenaarsloopbaan als stuk
gekozen Jonkvrouwe de la Seiglière.
DE BOUWWERELD.
„De prijsvraag-kwestie. Etage
woningen, door L. (vorvolg en slot).
P. Bakker Schut. Loodwit-verbod
(vervolg en slot). Conferentie over
het bouwkunstig element bij de be
scherming der schoonheid van Ne
derland. Berichten en mededeelin-
gen. Boek en Tijdschrift. Prijs
vragen, Examens en Tentoonstellin
gen. Verslagen van Vergaderingen.
Met een dubbele lósse plaat. Zeist.
Landhuis en tuinmanswoning van
Mr. J. J. Clotterbooke Patijn van
Kloetinge. Arch. Jan Stuivinga
(Zeist)."
ARCHITECTURA"
„Mededcelingen betreffende het Ge
nootschap. Glasschilderkunst (Ver
volg). Natuurschoon. Tentoon
stelling Spaendonck te Amsterdam.
Wiskunde in de Architectuur.
Bouwkunst en Vriendschap. Inge
zonden. Boekaankondiging. le
Jaarverslag der Permanente Prijs
vraag-commissie. Van allerlei
aard. Prijsvragen. Weekbladen
en Tijdschriften."
DE HUISHOUDGIDS
„Recepten. Menukalender. De
hygiëne in winkels van voedingsmid
delen. Slaapstoornissen bij kinde
ren. Koude voeten. Middelen le
gen muizen. liet omrollen van
kleedjes. Vroeg opstaan. Corres
pondentie. Feuilleton."
FLORALIA EN AVICULTURA
van 22 Dec. j.l. bevatten artikelen
„Over Perziken" „Het planten van
Frambozen" „De keus uit het nest";
„De Staartmees" enz.
DE KUNST
van 23 Dec. j.l. bevateen Kerstge
schiedenis door Bernard Canter „De
Mof" Tooneel- en Muziekverslagen
zoo blijven 7 Neen. dat moet anders
worden I Gij moet met de drink-
schenkgewoonten breken, met ons die
gewoonten bestrijden I Laat de over
gang van het oude lot het nieuwe
jaar voor u worden de overgang van
een oude tot eon nieuwe gewoonte,
namelijk die van niet te drinken, en
niet te schenken I Dat de alcohol zoo
ontzettend veel slachtoffers maakt is
de schuld van allen, die de heden-
daagsche drink- en trakteergewoon-
ten in wezen houden door er aan mee
te doen. Dronkaards kunt gij niet
redden als gij zelf aan het glas mee
doet. Neon, om dat te kunnen, moet
gij u persoonlijk onthouden. Een
greintje voorbeeld doet ineer dan een
pond zedepreken Eén voorbeeld is
beter dan duizend vermaningen Het
slechte voorbeeld geeft hier de matige
drinker. Matig borrelen is de trap,
die u voert tot dronkenschap. Werd
er niet matig oen borrel genomen,
zouden vast geen dronkaards meer
komen. Waarde modeburgers, wij
kunnen en wij willen u niet met rust
laten voor en aleer gij u matig drin
ken hebt opgegeven. Alleen door den
mond te sluiten voor hef bedwelmen
de vocht wordt de rnenschheid ver
lost van een vijand, die de lichaams
kracht ondermijnt, de natuurlijke
liefde verdooft on hot land bedekt met
ellende en misdaad. Niet door matig
heid, maar door onthouding Op,
gen drankzucht en drinkdwang, te
gen dronkenschap en drankellende.
Op, tegen drinkgewoonte en schenk-
gevvoonte, tegen drankkapitaal on
kroegvorloiding I
Nod. Ver. tot Afsch. van
Alcoh. Dranken, Afd. Haar
lem, Secr.
S. J. VESTER.
PREDIKBEURTEN
ZONDAG 31 DECEMBER 1911
(Oudejaarsdag) en
MAANDAG 1 JANUARI 1912.
(Nieuwjaarsdag).
EGL1SE WALLONNE.
St. Sylveslre.
7 1/2 heures du soir, Mr. Martin Du-
pont
Dirnanche 1 Janvier*
Pas de Servica
©en jio
zijn een o^altgi-gsiira. vag-ffifccaiapeS.,
omdat da oplago van hIAARLEüü'S DAGBLAD zeer gs*oot is on
6ieads blijft stijgen.
Jaarlijks worden er
TIENDUIZENDEN geplaatst.
Tentoonstelling Sint-Lucas in het
Stedelijk Museum te Amsterdam 'af
beeldingen van de schilderijen, voor
stellende „Do Aanbidding van liet
Eeuwige Licht" en „De Verheerlij
king van den Christus" het slot-arli-
kel „Oud-IIolIandsche Huizen aan do
Kaap", enz.
lijken stand. Geestelijke vereenigin-
gen bezaten zelfs drukkerijen.
Maar er kwamen ook minder goede
elementen bij. Studenten bijvoorbeeld,
die hun geld en tijd verboemeld had
den, namen de boekdrukkunst als
laatste plechtanker.
Waren de omstandigheden gunstig,
dan kon zoo'n student zich door het
snel in bloei toenemende nieuwe be
drijf op de beenen helpen.
Veel bedrijfskapitaal was er niet
voor noodig: wat letter, eenige een
voudige werktuigen cn een pers. De
geheele drukkerij kon op een kar ge
plaatst en van stad tot stad. waar
zaken te doen vielen, overgebracht
worden.
Het drukken was in zijn begin
periode meer een reizend bedrijf, zon
der eenige organisatie
Ook de bevestiging tot gezel en de
Opleiding der leerlingen werd eerst
later geregeld, maar toch weken de
bepalingen daaromtrent bij de druk-
kersgilden belangrijk bij die van an
dere vakken af, omdat men zich re
kende als tot do geleerden te behooren.
De technische benaming „drukker"
schijnt spoedig algemeen te zijn ge-
orden. Zeker, omdat het drukken
door middel der pers voor do oninge
wijde 't gemakkelijkst te begrijpen
valt.
De naam „boekdrukker" is reeds in
1478 officieel. In den beschermbrief
van Pfalts graaf Philip bij den Rijn
voor Peter Schöffor, gedateerd 1
Maart 1478, wordt deze „boekdruk
ker" genoemd en zijn beroep als
„koophandel" aangeduid.
Letteren en Kunst
CONCERTEN.
De beroemde pianist Prof. Leopold
"Gödowsky uit Weenen gooft in Ja
nuari eenige klavieravonden in ons
land.
Pers-Overzicht
MAGNETISME.
De geneeskundige medewerker van
't „Alg Handelsblad" schrijft een
serie artikelen over *t Magnetisme.
Hij concludeert
Wij zitten dus met het magnetisme,
naar ik meen, nog midden in de mys
tiek en kunnen niet anders doen dan
kalm afwachten of verdere onderzoo-
kingen helderheid brengen. Tot zoo
lang behoeven wij echter wat de prac
tische loenassincr betreft, niet stil te
zitten. Er kan allfe aanleiding zijn om
na te gaan of wij inet de voorloopig
geheel raadselachtige waarnemingen
al iets ten nutte van de zieken kun
nen doen en hoe dit dan zou moeten
geschieden.
INGEZONDEN
alct geplaatst, wordt de
niet ternggegeven.
Voor den inhoud dezer rubriek stolt de
Redaoüo zich uiot aausprakeljjk.
Mijnheer de Redacteur,
Wil s. v. p. het volgende als inge
zonden in uw veelgelezen blad opne
men, bij voorbaat onzen dank.
Aangezien de uren, die ons nog
van den gewichtigeii eersten dag des
jaars scheiden, gewoonlijk ernstige
gedachten bij ons opwekken, geloo-
ven wij een goed werk te doen door
een gemoedelijk woordje tot u te spre
ken. Om de ernstige levensvragen te
ontwijken zal men zich op den laat-
sten en eersten dag van het jaar
weer overgeven aan de bedwelming
van den alcohoL Bij flosch cn glas
zal men elkaar „Gezegend uiteinde"
en „Veel heil en zegen" wensehen.
Voorspoed en gezondheid zal men el
kaar toewenschen, terwijl men op 't
zelfde oogenblik bezig is eigen achter
uitgang zelf te bewerken, eigen ge
zondheid, op anderer gezondheid
drinkende te ondermijnen I Moet dat
GEREFORMEERDE KERK.,
(Ged. Oude Gracht).
Oudejaarsdag.
Voorm. 10 ure, Ds. Mulder,
's Avonds 5 1/2 ure, Ds. Mulder,
Nieuwjaarsdag.
Voorm. 10 ure, Ds. Mulder*
EBEN-HAëZER-KERK.
(Klein-Heiligland).
Oudejaarsdag.
Voorm. 10 ure, Ds. Tibben.
's Avonds 5 1/2 ure, Ds. Tihbeh.
Nieuwjaarsdag.
Voorm. 10 Ure, Ds. Tibben.
CHR. GEREF. GEMEENTE*
(Zuiderstraat).
Oudejaarsdag.
Voorm. 10 ure, Ds. Geels.
'e Avonds 5 1/2 ure, Ds. Geels.
N i eu w j aarsdag.
Voorm. 10 ure, Ds. Geels.
NOORDERKERK (Ridderstraat).
Oudejaarsdag.
Voorm. 10 uur, Ds. W. Ringnalda.
Nam. 6 uur, Ds. W. Ringnalda.
Nieuwjaarsdag.
Voorm. 10 uur, Ds. Ringnalda.,
LUTHERSCHE KERK,
Oudejaarsdag.
Voorm. 10 ure, Ds. Schade van
Westrum.
's Avonds 7 ure, Ds. da Mcijere.
Nieuwjaarsdag.
Geen diénst.
KERK DER VEREEN, DOOPS:
GEZINDEN.
Oudejaarsdag,
Voorm. 10 ure, Ds. Hylkema,
's Avonds 7 ure, Ds. BLnnerts.
Ook op den Oudejaarsavond w'ordt
alléén toegang tot de Kerk verleend
door de deur aan do Groote Houtsfcr.
Nieuwjaarsdag.
Geen dienst.
REMONSTRANTSCH-
GEREFORMEERDEN.
Oudejaarsdag.
Voorm. 10 ure, Geen dienst.
Geen Zondagsschool.
's Avonds 7 1/4 ure, Ds. IIu en Ij ons,
Nieuwjaarsdag.
Geen dienst.
KERK DEK BROEDERGEMEENTE.
Oudejaarsdag.
Voorm. 10 ure, Ds. Ilellström.
's Avonds 11 1/2 ure, Ds. Hellström.
Nieuwjaarsdag.
Geen dienst*
VEREEN, v. VRIJZ. HERVORMDEN
in het GEBOUW VAN DEN PRO
TESTANTENBOND*
Oudejaarsdag.,
's Avonds 7 uur, Ds. G. J. Paré te
Haarlem,
GEMEENTE VAN GEDOOPTE
CHRISTENEN.
Lokaal Lange Wijngaardstraat 2
Oudejaarsdag.
.Voorm. 10 ure, Openb. Samenkomst
Nam. 12 ure, Zondagsschool
Nam. 4 ure, Knapenvéree-niging.
's Av. 6 ure, Gem. Vergadering.
'Maandagavond G ure, Meisjes-Ver-
eenig-ing.
Dinsdagavond 8 ure, Ds. B. Plan
ting; Prediking.
Woensdagavond 6 1/2 ure, Kleine
Meisjos-vereeniging.
Woensdagavond 8 ure, Jongedoch-
ters-Vereenlging.
EVANGELISATIEGEBOUW,
Jacobijnestraat 26.
Oudejaarsdag.
Voorm. 10 ure, de heer H. J. Bosch,
's Avonds 6 ure, de heer H. J. Bosch
Voorm. 10 ure de heer H. J. Bosch.
Nieuwjaarsdag.
's Avonds 7 uur, Bidstond,
Donderdagavond 8 1/2 uur. Bid
stond.
BENNEBROEK.
Oudejaarsdag.
Voorm. 10 ure, Geen dienst
's Av. 7 ure, Ds. Gerth v. Wijk.
Nieuwjaarsdag.
Voorm. 10 ure, Ds. Gerth v. Wijk.
BEVERWIJK,
Oudejaarsdag,
Voorm. 10 ure, Ds. Van Bemmel
Doopsbediening.
.3 Avonds 7 ure, Ds. Van Bemmel,
N ieuwjaarsdag.
Geen dienst.
DOOPSGEZINDE GEMEENTE,
Geen opgave ontvangen.
EVANG. LUTHERSCHE GEMEENTE
Oudejaarsdag.
's Avonds 7 ure, Ds. van Kloeff,
Nieuwjaarsdag.
Geen dieinst
BLOEMEND AAL.
Oudejaarsdag.
Voorm. 10 ure, Ds. J. Kampstra.
D.recteur van het DiaconessenhulS
te Haarlem.
's Avonds 7 ure, Ds. Van Leeuwen.
Nieuwjaarsdag.
Voorm. 10 ure, Ds. v. Leeuwen*
HEEMSTEDE.
Oudejaarsdag.
Voorm. 10 ure, Ds. van Arneide,
prod, to Hillcgom.
's Avonds 7 ure, Ds. Woltexs.
Nieuwjaarsdag.
Voo'rm. 10 ure, Ds. Wolkers.
HOUTRIJK EN POLANEN*
Oudejaarsdag,
Voorm. 10 ure, Ds. Bal jon.
's Avonds 6 1/2 uur, Ds. Bal jon.
Collecte voor het orgcfl.
Nieuwjaarsdag.
Voorm. 10 ure, Ds. Baljon.
Woensdagavond geen Bijbellezing.
SANTPOORT.
Oudejaarsdag,
Voorin. 10 ure, Ds. Bax,
's Avods 6 1/2 ure, Ds. Bax,
Nieuwjaarsdag.
Geen dlienst.
EVANGELISATIE.
Oudejaarsdag.
Voorm. 10 ure, Ds. Montijn,
pred. te Haarlem.
Nieuwjaarsdag.
'b Avonds 6 ure, Ds. Vunderink,
pred. te Haarlem.
SPAARNDAM,
Geen opgave ontvangen.
LOKAAL COLENSOSTRAAT*
Oudejaarsdag.
Voorm. 10 ure, Ds. Brandsma.
's Avonds 6 1/2 ure, Ds. Brandsma.
Nieuwjaarsdag.
Voorm. 10 u're, Ds. Brandsma.
V ELS EN.
Oudejaarsdag,
Voorm. 10 ure Ds. Egginfc,
's Av. C 1/2 ure, Ds. Eggink»
Nieuwjaarsdag.
.Voorm. 10 ure, Ds. Eggink.
WIJK AAN ZEE EN DUIN.
Oudejaarsdag.
Voorm. 10 ure, Ds. Berkelbach van
der Sprenkel.
's Avonds 7 ure, Ds. Berkelbach vud
dar Sprenkel.
Nieuwjaarsdag.
Geen dienst.
IJMU1DEN.
Oudejaarsdag,
Voorm. 10 ure, Ds. Creutzberg.
'b Avonds 7 ure, Ds. Creutzberg.
Nieuwjaarsdag.
Geen dienst.
DOOPSGEZ. GEM. en PROTESTAN
TENBOND.
Oudejaarsdag,
'6 Av. 7 uure, Ds. E. Pekema.
ZANDVOORD.-
Oudejaarsdag,
Voorm. 10 ure, Ds. Posthumus
Meijjes.
's Avonds 7 ure, Ds. Posthumus)
Meijjes.
Nieuwjaarsdag,
Geen 'dienst.
Burgerlijke Stand
BLOEMENDAAL.
Bevallen A. J. FonteijneVan
Bommel, d., S. SpronkDoetjes, z.,
D. J. ElderingRenters, d., C. J. 15e-
lién—Uijtendaal, z.. F. G: Romeijn—
Schols, z.
Ondertrouwd G. T. M. Roozen—A.
A. P. GrippelLng,
Getrouwd M. J. HackC. H. C,
Wijsmuller.
Overleden G. Köhler, irnid., L.1
Legger, 52 j.
SCHOTEN.
ONDERTROUWD:
J. 1-1. Kuneman en M. P. Kalkman.
BEVALLEN:
S. van den Berg—-Groenendijk d.
M. BroekberndBloem d. F. van Eo-
nenaamvan den Eïjk d. H. Moscr—
Leijenaar z.
OVERLEDEN:
II. P. van Doorn, 3 m.
HILLEGOM.
ONDERTROUWD:
J. W. Kroon on Th. G. Uijtendaal,
C. ,T. Langelaan en A. J. v. d. Reep;
M. de Groot en &L Broekhof.
BEVALLEN:
J. RefidhweinJufces 2 z. M. C,
WeijersSprengers d. C. W. Opsfcal-
Schoorl z. II. VermandeiZahn z. C<
KeijzersLeiten z. A, M. v. <L Lans-
Warmerdam d. C. Leegwater—van
der Holst z. C. G. Blom—Prins z.
OVERLEDEN:
II. A. van Veen, 2 m., L. A. Th.
Stevens 1 jaar; N. J. v. d. Linden, 1 J.
WIJK AAN ZEE EN DUIN.
BEVALLEN
II. Nieuwenhuizen, geb. Brasser, d.
A. Speelman, geb. Reik, z.
OVERLEDEN
J. J. Wi'ker, 2 j.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
k 30 Cts. per regel.
HET BESTE
H0NGAARSCHE BITTERWATER
Alleen eoht met het roode al.'
Van gunstige werking bij chronische
obstipatie en vetzucht."
Prof. Dr. ROSENSTEIN.
MeogUtraar van di R^Annlvtrti/cU dt LMOm.
Tegen hoti
Dr. Hommels Haematogen
WAARSCHUWING
Men vrage uitdrukkelijk
den naam Dr. HOMMEL.
Bebt gij eon nieraandoening
Nierkwalen doen verschillende per
sonen op verschillende wijzen aan,
want de schadelijke stoffen, die niet
door de verzwakte of zieke nieren aan
het bloed onttrokken worden, tasten
eerst het zwakste punt van uw gestel
aan en dit zwakke punt is zelden het
zelfde bij verschillende menschen. Is
uw rug zwak en pijnlijk? Hebt gij
zwellingen onder de oogen, in de en
kels of handen? Hebt gij last van
rheumatisobe pijnen, stijfheid der ge
wrichten, pijn in de 1-endenen of heu
pen? Vertoont zich neerslag in de
urine, is het water van ongewone
kleur, hebt gij moeite met de loozing,
branderlghcid of pijn? Voelt gij u al
tijd lusteloos, terneergeslagen en uit
geput? Dan kunt gij er zeker van zijn,
dat uw nieren niet goed werken.
Onmiddellijke hulp is dan noodza
kelijk, want zieke of zwakke nieren
herkrijgen niet uit zichzelf hun oud»
kracht en gezondheid. Verwaarloo-
zing der eerste verschijnselen doet uw
kwaal toenemen en leidt tot gevaar
lijke Ziekten als niersteen, water-
iucht, verzwakte hartswerking, enz.
Het geneesmiddel bij uitnemend
heid vindt ge in Foster's Rugpijn N to
ren Pillen, die de nierg'.ften afvoeren
en aan de nieren en blaas hun kracht
teruggeven om ihun gewichtig werk
weer behoorlijk te doen. En zonder
dat déze organen weder volkomen
normaal werken kunt gij uw gezond
heid niet herkrijgen.
Alleen de eelite Foster's Rugpijn
Nieren Pillen zijn betrouwbaar. Lot
er daarom op of de hand toeken i ng
van James Foster op het eiiket voor
komt De echte zijn te Haarlem ver
krijgbaar bij de hoeren J. J. Göppin-
ger, Groote Houtstraat 147a; en K.
van Eden, Spaarne 38. Toezending ge
schiedt franco na ontvangst van post
wissel A f 1-75 voor één, of f 10.— voor
zes doozen.
