NIEUWS- en ADVERTENTIEBLAD.
iüüri;;;;:::: fiMÊSi
Inslantaneés.
29e Jaargang. No. 8755
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- 8n Feestdagen.
ZATERDAG 6 JANUARI !912 A
HAARLEM S DAGBLAD
ABONNEMENTEN ADVERTENTIËN:
Vaat Haiitan per drie maanden: Van 1-5 regels 50 Cts.; iedere regel meer 10 Cts. Buiten het Arrondissement
Voor de dorpen* inden 'omtrek waar 'een Agent 'gevestigd is (kom 'der b{ X P€r
Geïllustreerd Zondagsblad, voor Haarlem0.37 XA Redactie en Administratie: Groote Houtstraat 53.
de omstreken en franco per post ,0.45 Intercommunaal Telefoonnummer der Redactie 600 en der Administratie 724.
Uitgave der Vennootschap Lourens Coster. Directeur J. C. PEEREBOOM. Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12. Telefoonnummer 122.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames van buiten het Arrondissement Haarlem in dit blad is uitsluitend gemachtigd het Algemeen Binnen- en Buitenlandsch Advertentie-Bureau D Y ALTA
Warmoesstraat 76—73, Amsterdam. Telephoon interc. 6229.
DIT NUMMER INSTAAT UIT
ACHTTIEN BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD.
AGENDA
ZONDAG 7 JANUARI.
Museum van Midcleleeuwsclie kunst,
Jansstr, 50. Geopend van 9 1/2—4 1/2
uur.
Soo. Vereeniging: Matinée lïatirl.
Muziekkorps, 2 1/2 uur.
Schouwburg: De Bruiloft van Klccis
en Roosje, door het Tooneelgez. Sar-
phati, 2 uur.
Schouwburg: Nelly, door het Too
neelgez. dir. C. P. T. Bigot, 8 uur.
Brongebouw: Noord Ncd. Tooueel:
„Mottige Janus", 8 uur.
De Kroon: Biosc. Voorstelling. 2 uur
en Spcciuliteitemvoorsfcelling, 8 1/4 u.
Soc. Vereeniging: Biosc. Voorstel
ling, Alberts Fröres, 8 1/4 uur.
Biosc. Theater, Gr. Markt: Voor
stellingen.
K-I. Veroeniiging: Bioscoopvoorsto.1-
lingen.
Rusthoek, BLoemeudaal: Concert,
2 1/2 uur.
MAANDAG 8 JANUARI.
Museum van Middeleeuwsche kunst,
Jansstr. 50. Geopend van 9 1/24 1/2
uur.
Biosc. Theater, Gr. Markt: Voor
stellingen.
INGEZONDEN
Van ingezonden stukken, geplaatst of
biet geplaatst, wordt dc kopie den inzender
biet teruggegeven.
Voor den inhoud dezer rubriek stelt de
Redactie zich niet aansprakelijk.
Meerenberg, 4 Januari 1912.
Geachte Redactie,
Ten zeerste zou u ons verplichten
door in uw blad het volgende te wil
len plaatsen:
In de vergadering der Provinciale
Salon van Noordholland van Dinsdag
19 December 1.1. is behandeld 't voor
stel van den lieer Barnstein over den
toeslag wegens duurte aan provinci
ale beambten.
In antwoord namens Gedeputeerde
Staten van Noordholland van Dinsdag
do Coppollo gegeven, wordt volgons
couranten-verslagen o.in. vernield,
dat de Commissie van Meerenberg
heelt bepaald, dat het personeel de
levensmiddelen tegen inkoopsprijs
kan krijgen en dat daardoor een v
deel van f 1 per week, dus van f 52
per jaar wordt verkregen.
Hot is ons niet bekend door welke
berekening <leze cijfers zijn verkregen
en we zullen daarop ook niet verder
ingaan.
Evenmin ligt het in onze bedoeling
het al of ni$t wensehelijfce van
geven van den toeslag als zoodanig
to bespreken, maar even de mededee-
ling aangaande het betrekken van le
vensmiddelen door bemiddeling van
het gc-sticht onder de oogen te zlon.
Lenige weken geleden is door be
ambten aan Moerenberg verbonden,
opger.eht cene Verbruiksvereeniging,
welke ten doel hoeft het verkrijgen en
leveren uan hare leden van goede ver-
bruiksartikeleu tegen den kleinst mo
gelijke n prijs.
De wegen, welke de vereenigmg ter
bereiking van haar doo! op^iutoncen
waren drieërlei:
1. Aan liet Gestichtsbestuur verzoe
ken oin de bonoodigdlieden uit het
magazijn van het Gesticht to kunnen
betrekken togen aanbestedingsprijzen,
2. Het Gestichtsbestuur to vragen tot
de leveranciers van liet geslicht het
verzoek te willen 'richten om aan
Verbruiksvereeniging tegen de door
het Geslicht betaalde prijzen te leve-
ïeu;
3. Ons te richten tot eene voor ons
doel in aanmerking komende corpo
ratie geheel en al buiten de bemoeiin
gen van het gesticht om.
Door de welwillendheid van de
Commissie van Toezicht over liet Ge
sticht Meerenberg is de tweede der ge
noemde wegen voor ons opdngestuid
en za] dan ook langs dezen weg de
vereenig.ng liaar brood betrekken.
Voor do Vereeniging zal echter on
der de tegenwoordige omstandigheden
voor de verkrijging der overige arti
kelen de 3e weg aangewezen zijn. De
Inschrijvingsprijzen toch zijn dit jaar
over het algoineeln hoog te noemen en
daar zij voor een laar gelden en het
te voorzien is, dat de hoogte der prij
zen zich geen jaar zal handhaven,
zou het voor de Vereenigmg niet goed
zijn zich voor een jaar aan bedoelde
prijzen te binden.
De Vereeniging zal zich dan ook
voor de verkrijging van hare artike
len behalve van bet brood waar
schijnlijk geheel van het Gesticht on
afhankelijk houde'n en zonder bemoei
ingen van tusse henpersonen handie-
len.
Uit een en ander moge blijken, dat
onze vereeniging gee>n pfr-lantropie
vraagt en hoezeer welwillendheid
en medewerking van andere zijden
ook worden gewaardeerd eene
komen vrijwillige en zelfstandige or
ganisatie is, te vergelijken b.v. met
een Lichaam als Eigen Hulp.
Na deze uiteenzetting komen
terug op ons punt van uitgang.
Dc oprichting van onze vereeniging
is niet door alle als leden in aanmer
king komenden mot instemming be
groet, ofschoon zij slechts het wel
zijn hare'r loden beoogt.
Enkelen (we hebben bon als
Schwarzseher beschouwd) zagon
haar een mogolijkcu hinderpaal voor
positieverbetering en noemden haar
©en kapstok, waaraan eventueele
aanvragen en voorstellen tot lotsver
betering zouden kunnen worden op
gehangen.
Wij hebben deze voorstelling als niet
gemotiveerd ver van ons geworpen:
le. omdat het lidmaatschap van on
ze vereeniging als zoodanig reeds een
bewijs is van de spaarzaamheid Iia-
re'r leden en dus een argument vóór
eventueel© verbetering van hun posi
tie zou vormen, en 2e. omdat het lid
maatschap der vereeniging evenmin
een beletsel voor die verbetering zal
zijn als b.v. het lidmaatschap van
Eigen Hylp van een groot doel onzer
officieren oen beletsel is gebleken
voor het tot stand komen eener 'nieu
we salarisregoling voor bedoelde hee-
ren.
Nu hebben, jammer genoeg, de
woorden, door den heer Kappeyne
van dc Coppello in de bedoelde Sta
tenvergadering gesproken, in veler
oogen aan de Schwaraselier gelijk
geven. „Zie je wel", zeggen de laat-
sten, „dat we gelijk hadden," en
tot schade van onze Vereeniging
wordt drit beaamd door anderen, d;c
in de meening verkeeren, dat hun
<Le toeslag niet zou zijn geweigerd,
als het beroep op de welwillendheid
van de Commissie niet mogelijk ware
geweest
Wij zullen op die waarschijnlijk
niet gewettigde veronderstelling hier
niet nader ingaan en kunnen alleen
betreuren, dal het beroep op de wel
willendheid van het Bestuur onzer
inrichting oon steun heeft gegeven
aan hen, die in de oprichting van ou
zo Verbruiksvereeniglng eerder een
nadeel clan een voordeel meeude'n te
moeien zien.
Namens de Verbruiksvereeniging,
HET BESTUUR:
V. ROOS, Predikant, Voorzitter.
Ii JONKER, Huismeester, Penningm.
A. M. BENDERS, Geneesheer, Coni-
W. VEENIS, Timmerman, Commis
saris.
A. W. C. v. d. EEM, Magazijnmees
ter, Secretaris.
Stadsnieuws
Om Ons Hoon.
In het Vierde Blad van dit num
mer vinden onze lezers een artikel
Nieu wj aar wenschende Lantaar n op
stekers", in de rubriek Om Ons Heen.
Bioscoop.
Alberts frci es geven Zondag een
bioscoop-voorstelliug met ais hoofd
nummer het Slachtoffer van den
Mormoon.
Dat geschiedt in de zaai van de So
ciëteit V ereeniging en in «lie van de
Kroon geeft dezelfde firma Zondag
een specialiteitenvoorslelling.
Meineed.
De zaak tegen A. Cornelissen en
zijne vrouw, verdacht van meineed in
dc strafzaak tegen P. Kroon, is door
de Arrondissements Rechtbank alhier
verwezen naar de terechtzitting.
Aan Cornolissen is als raadsman
toegevoegd Mr. D. H. Andreae, al
hier.
Vriaggesprsk van aan flag.
MET EENIGE DESKUNDIGEN OVER
DEN RAADHUISTOREN.
Dit is wel aardig, dat die f 12,000
voor den nieuwen Raadhuistoren
maar door een betrekkelijk klein ge
tal personen een twintig zijn
bijeengebracht, vertelde mij iemand,
die 't weten kan.
De plannen zijn al van ouderen da
tum. De heer Adr. Just. Enschedé, do
voorganger van den heer Gonnet, die
toen nog archivaris en bibliotheca
ris gelijk was, heeft in de negentiger
jaren voor 't plan geijverd. Hij had
ook al een flinke som geld bijeen,
maar er kwam niets van, want zijn
dood kwam tusschenboide, toen is't
plan blijven rusten, tot in 1909.
Wat nu den Raadhuistoren zelf be
treft, verkeert men in de gelukkige
omstandigheid, dat men behalve do
tcekc ii mg van 't uitwendige, ook de
schetsplannen, voetmaten en hoogte-
ftfmetiugen weet. Men kan den toren
dus precies herbouwen, zooals hij ge
weest is. De toren dogleekent uit de
17de eeuw, evenals bet gêneele stad-
huisgodcclte aan den kunt der Zijl
straat. Het gebouw aan de Pandaijdo
is uit do 13de eeuw, toen de Graven
van Holland er hun verblijf hielden.
De toren is in 't eind van de 18de
eeuw afgebroken, omdat hij bouw
vallig was.
Dat men 't geheele gebouw in deu
ouden trant zou herbouwen, ia niet
wel mogelijk. Men heeft er plannen
voor ontworpen, maar daartegen be
staan te overwegende bezwaren. Som
migen zeggen nu, dat men een ouden
toren met moet herbouwen, omdat
inert dan geen kunstuiting van de le
vende artisten opwekt, maar in dit
gebouw zou een moderne toren een
monsterachtig ding zijn.
Wanneer zou men met den toren
bouw beginnen
Wellicht nog in den loop van dit
jaar.
Wat den toren betreft, die komt
boven 't gebouw aan de Zijl straatzij
de. De smalle toren zal aan 't Raad
huis, van do Markt uit gezien, een
fraai aspect geven.
Wat ook wel merkwaardig is, is
dit, dat de fundamenten van den to
ren er nog liggen. Men kun daarop
weer gaan bouwen. De toren is een
achtkantige, dat is een groote zeld
zaamheid in ons land. Er zijn nog
maar twee achtkantige torens een
op Dniveland en dan de toren van de
Sint Jacobs kerk in Den Haag.
Of er in den toren ook een uur
werk kwam
Neen, wel een bel.
Bij eon ander deskundige heb ik
mijn licht opgestoken omtrent de
plaats van den toren. De juiste plaats
van den toren is aan den Groote-
Marktkant, boven achter de kamer
van den secretaris. In don uitbouw
aan de Zijlstraatzijde, op de eerste
verdieping ligt dit vertrek. Deze ka
mer staat met een rechten hoek op de
kamer van <len Burgemeester. Juist
boven dien hoek zal do toren verrij
zon. Wanneer men in de Stadhuishal
staat, kan man deze plek zien. Boven
do trap naar de hal wordt de toren
opgebouwd. De toren, die men nu
gaat nabouwen, is niet de oudste. De
ze schijnt geplaatst te zijn in de 13de
eeuw, terwijl de toren, die men nu
gaat nabouwen uit den vroeg-ren&is-
sance-tijd e>nd 17de eeuw afkom
stig is.
MUSEUM VAN KUNSTNIJVERHEID
In <!e Rotonde van het Museum van
Kunstnijverheid zullen de Kroatische
borduurwerken Zondag nog tentoon
gesteld zijn.
Deze werken vinden hun ontstaan
voornamelijk in de omstreken van
Sisek (oen uur sporens van Agram)
alwaar do Kroatische vrouwen, welke
de aan de Save liggende dorpen be
wonen, ze vervaardigen. In Kroatië
en Slavo'nnë, welke landen sedert de
oudheid met elkander vermaagschapt
waren, kruister zich sedert de Vroeg
ste tijden de oudste culturen en zijn
zoowel Grieksche, Romeinse he als
Kopüsche invloeden thans nog dui
delijk in de voortbrengselen hunner
bevolking herkenbaar, terwijl de By-
zantijusche en Westersche tradition
van het handwerk er samenvloeiden.
De borduurwerken, welke thans £n
hul Museum ter bezichtiging zijn ge
steld munten uit zoowel door huiuie
karakteristieke ornamentatie, als door
den rijkdom van kleuren, welke op
bijzondere harmonische wijze zijn sa
mengebracht en door de technische
voLmauküiiOid, waarmode zij zijn uit
gevoerd.
Zware brand!
HStel SI. Jan grootsndeels
uitgebraad.
Jn den afgeloopen nacht om half
vier ongeveer werd ontdekt, dat
brand was uitgebroken in hotel-res
taurant SI, Jan (eigenaar de heer
\V. A, J. van de Kamp), aan den Jans-
weg. Een waker van den Nachtveilig
heidsdienst (directeur de heer Potho
ven), zekere II Zwart uit Schoten,
zag door de ruiten vuur op d>c trap csi
belde onmiddellijk aan het gebouw
om de bewoners te waarschuwen. Hij
kreeg geen gehoor, en begaf zich
daarop naar den politiepost aan het
Stationsplein, om melding te doen
van hetgeen hij ontdekt had.
Dadelijk werd de brandweer ge
alarmeerd die reeds drie minuten
later uitrukte.
Spoedig kon het hlusschiugswerk
aanvangen. Het bleek, dat een hevige
binnenbrand m net hotel woedde, op
de bovenverdiepingen. Met negen
slangen op de leiding werd water
gegeven.
Aanvankelijk leidde men een slang
door de benedenverdieping, om bin
nendoor het vuui te bekampen
maar al spoedig bleek dat voor dc
brandweerlieden onhoudbaar. Toen
moest dus het vuur vun buiten af
worden bestreden. Aan alle vier zij
den werden waterstralen in het hotel
gezonden aan den voorkant werkte
de brandweer met twee vrijstaande
brandladders. Intusschen sloegen de
vlammen uit de romen en uit het
dak van het gebouw, en liet bleek
spoedig dot er geen kans w as, de bo
venverdiepingen te sparen. Er zijn
boven 'n 25 logeerkamers, die slechts
door dunuo muurtjes gescheiden zijn.
Verder is liet bovengedeelte van de
achteruit-gebouwde afdeel in g van het
hotel geheel van hout zoodat men
licht begrijpen kan, dat de vlammen
hier ruim voedsel vonden.
Twee omstandigheden hielpen de
brandweer ui haar taakten eerste,
dat de wind juist in de richting van
de belendende bakkerij was, die door
een brandmuur werd beveiligd (het
geen met liet aan de andere rijde
grenzende perceel niet het geval was)
en ten tweede, dat er bijna geen pu
bliek present was op straat, zoodat
het blusschingswerk op geenerlei wij-
zo werd belemmerd.
Na een uur had de brandweer al
gezegevierd in haar strijd tegen het
vuur. Het gevaar voor dc belendende
huizen was geweken en de beneden
verdieping van het hotel i waarin
woonkamers van den eigenaar, de
koffieamer en de biljartzaal bleef ge
spaard, al was er natuurlijk nogal
vee! waterschade toegebracht.
Hoewel het directe gevaar nu ge
weken was. moest toch nog urenlang
de brandweer in actie blijven, en gin
gen ook de menschen van spuit 10
onvermoeid door met hun werk. Om
negen uur waren er vanmorgen nóg
brandweerlieden present.
Op het moment dat de brand uit
brak sliepen op de eerste verdieping
van het gebouw de eigenaar, de heer
Van de Kamp, met diens gezin, en
verder een logeergast (zekere Th.
Brinken, een Duitscher)) terwijl een
knecht in een kamertje op de tweede
verdieping sliep. Allen ontkwamen
nog tijdig uit het brandende gebouw,
via een plat, vanwaar men in een
noburigen tuin kan komen. De red
ding leverde nog zeer veel moeite op.
Persoonlijke ongelukken kwamen
niet vcor, alleen de lieer Van de
Kamp kreett een lichte schroei wond
aan het hoofd, toen hij zich na het
ontdekken van den brand naar boven
begaf om den knecht te waarschu-
De oorzaak van den brand is onbe
kend. De heer Van de Kamp en diens
knecht waren om kwart na twaalf
uur 's nachts ter ruste gegaan de
overige huisgeriooten en de logeer
gast reeds om tien uur. Deze laatste
is monteur, en tijdelijk werkzaam aan
de Centrale Werkplaats der H. IJ.
S. M.
Wat de verzekering aangaat verne
men we nog nader, dat de eigendom
men van den heer Van de Kamp op
beurspolis verzekerd waren door tus-i
schenkomst der firma Schippers en
Schut alhier.
Het verbrande eigendom van den
knecht was evenwel niet verzekerd;
gold, een horloge en kleeren, hem toe-
behoorend zijn teloor gedaan.
huize van den schoenmaker Spool»,
(wiens zoon krachtige assistentie bij
de reddine heeft verleend). Do heer
Van de Kamp, zooals te begrijpen is
zéér ouder den indruk van de ramp
die zijn hotel had getroffen, vertelde
ons uitvoerig de toedracht der red
ding.
„Hoe laat 't was toen we den
brand merkten Ik weet liet, niet.
Ik word gewekt door mijn vrouw, die
me eerst cenige malen geroepen heeft.
Zij had rook bemerkt in de kamer.
Ik sprong dadelijk uit lied en deed
de deur open. Meteen zag ik een
groote vlam, die in de gang sloeg uit
de kleerenkamer, tegenover mijn
slaapkamer (waaraan weer de slaap
kamer grenst van mijn dochters). Die
hebben we onmiddellijk gewekt en ze
hebben langs het achterplat, dat aan
haar kamer grenst, via een kippen
hok, den tuin \an het aangrenzende
hofje iu de Lange Molenstraat kun
nen bereiken. Mijn vrouw, die reeds
benige dagen ziek was, werd langs
denzolfden weg weggedragen door
den zoon van den schoenmaker
Spook. Die jongen heeft kranig ge-
holi>en
Intusschen was ik den Duitschen
logé en mijn knecht gaan wekken,
't Bleek moeilijk. Ik was langs do
uitslaande vlam in de gang geloopen,
bonsde op de deur der kamer van
den logé (die op dezelfde verdieping
sliep) en ging toen naar boven. Daar
is het kamertje waar Toon, mijn
knecht, sliep. Hij is wat doof, en ik
sloeg herhaalde malen op z'u- deur
zonder dat ik iets hoorde E» de
rook kwam naar boven en liet werd
daar benauwd benauwd.... Ais ik
nou s journalist was, dan zou 'k er
een beschrijving van kunnen geven
van de gewaarwording die je liebt
in dio ontzettende omgeving, 's nachts
boven in het huis vol van vuur en
rook....
Toon hoorde niets. En toen jn,
ju snapt niet w aar je op zoo n oogcii-
biik die kracht vandaan haalt toen
trapte ik de deur in. Hij kwam uit
bed en wilde ontkomen, maar hij liep
recht op de vlammen in. 'k Heb hein
terug moeten trekken, cn hem meege
sleept tot het plat. Zoo is-ie er toen
uitgekomen.
M n logeergast was nog in zijn ka
mer. 'k Bonsde weer op de deur. lhj
deed open, zag den wulnt en rooit,
gooide de deur weer diclit en deed
het raam opeu. Toen ben ik over het
plat en kings de goot daarheen ge
gaan en riep tegen heru „Schncll
sehnell Feuer brennenSamen
zijn we toen weggekomen, geloof ik.
Hij had niets dan een hemd aan, en
ik was ook in m'n ondergoed.
Hier heb ik nou niets anders dan
dat goed, en een jasje, dat 'k geleend
heb. Of ik nog meer heb, op 't oogen
blik
Wat is er eigenlijk van m'n hnii
overgebleven 'k Heb iiet nog niet
gezienik ben steecis hier geweest,
nadat we cr uit waren ontkomen."
We vertelden vun 't aanzien van
het gebouw, zooals dat nu van buiten
wasde benedenverdieping scheen
ongedeerd boven was allee uitge
brand. met de ritmen als zwarte, on
heilspellende gaten in den gcblaker-
den gevel.
Het was geen vroolijk rapport, dat
we hadden uit te brengen. En de
heer Van de Kamp zuchtte, drukte de
hand tegen zijn pijnlijk hoofd, waar
om een groot verband was gewik
keld.
Met 'n handdruk hebben we afscheid
genomen van hem, die zich in de
verwarrin- van de nachtelijke ramp
zoo kreni" heeft gedragen kranig
en beleidvol, zoodtit bet aan hem toch
wel grooten'deels is te danken, dut
ellen, die in het hotel sliepen, gered
zijn. Dat mogen we wel even aan fee-
kenen na het eenvoudig en onopg©
smukt verhaal, dat de heer Van de
Kamp zelf ons deed, en dat we hier
boven in zijn hoofdzaken hebben
weergegeven.
Belangstelling van liet
publiek.
Do historie der ontkoming van de
in het hotel vertoevejiden vernamen
wo voor een groot deel uit het politie
rapport. Maar ook wendden we ons
tot den eigenaar van St. Jan zélf, het
gemeenteraadslid don hoer W. A. J.
van de Kamp. Wo vonden hom ten
vanmorgen de tijding van don brai
iu St. Jan door de stad. Eu Junswcg
en Jansstraat genoten een veel druk
ker pubhek vei keer dan hun andere
ten deel valt. Om oen uur of negen
was de brandweer nog in actie, spoot
een smeulende hoop beddegoed, die
op straat voor het hotel lag, nat.
Later op den morgen werden door
onze bulletins in de stad alom d«
hoofdfeiten van dezen omvangrijken
brand bekend gemaakt
R. P.
Een onzer medewerkers schrijft one
nog
Wij hebben de familie Van dc Kamp
vaiunorgcn gesproken. De hoer V. d.
Kamp in ilo woning van deu schoon
maker Spook, waar hij in een bedste
de lag, nog geheel ontdaan van de
vreeselijke ramp hem overkomen,
zijn hoofd in verband, vooral zijn
ooren zijn ernstig gebrand, zijn snor.
