Allerlei.
UIT HONGARIJE.
De Hongoarscho minister-president
graaf Khuen-Hedervary werd door
den Keizer ontvangen. De premier
heeft zijn ontsla2 aangeboden.
Daar de oppositie op dit oogenblik
riet bij machte is de regeering op
zich te nemen, meent men. dat de
Keizer graaf Khuon opnieuw met de
vorming van een kabinet zal belas
ten. Wellicht zul dan een ontbinding
von hot Huis van Afgevaardigden
volgen.
UIT EN OVER PERZIë.
Sc'rdar pusja heeft een telegram
ontvangen uit Astrabad, waarin be
vestigd wordt, dat de ex-sjah, verge
zeld van Russische troepen, zich in
gescheept hoeft. Hij is op weg naar
het Russischo eiland AscJioerade in
de Kaspische Zoo.
De onderhandel in gen over zijn
pensioen zijn blijkbaar naar wensch
van den ex-sjah ofgeioopen.
DE TOESTAND IN MEXICO
is zoo ernstig geworden, dat niet
alleen de Amerikaansche regeerin?
haar onderdanen aangeraden heeft,
de bedreigde steden te verlaten, maar
ook de Eurupeesche regeerwgea zich
bij dien maatregel aangesloten heb
ben Een nieuwsbureau bericht, dat
den Duitschen onderdanen op het
hart gedrukt is, zich naar de kust
plaatsen te begeven, waar hun de
Duitsche oorlogsschepen een zekere
mate van veiligheid kunnen waar
borgen.
Uit bet Staatsblad.
DE NIEUWE MILITIEWET.
Nu ook de Eerste Kamer zich heeft
vereenigd mot hot ingrijpende voor
stel van minister Colijn tot wijziging
der militiewet, staun ons op dit ge
bied vrij boluugrijke veranderingen
te wachten. Aan de besluiten tot
voorbereiding van de uitvoering der
wet is men reeds begonnen. Daaron
der behoort het ter hand nemen eener
nieuwe regeling tot bevordering der
lichamelijke ontwikkeling van de
jongelingschap vóór den dienstplich
tigen leeftijd.
In November van elk jaar zal aan
de lotellngen gelegenheid worden ge
geven om zich te onderwerpen aan
een onderzoek tot het verwerven van
een getuigschrift, dat zij voldoen aan
de eischen van lichamelijke voor-
geoefendheid, volgens een program
ma, dat nader zal worden vastge
steld, wat de bijzondorheden betreft,
doch dat in hoofdzaak loopen zal over
staafoefeningen. vrije oefeningen,
oefeningen in loopen en springen, in
gewichtsheffen, steenstooten, klim
men en marcheeren. Wanneer men
b.v. ziet, dat als eisch gesteld wordt
het verkoeren in goede lichamelijke
gesteldheid, na een inurschje van der
tig kilometers binnen 7 1/2 uur, en
wanneer men denkt aan een der an
dere eischen, n.l. het stooten van een
nagenoeg ronden steen of massief
ijzeren kogel van 10 kilogram, beur
telings met den linker- en rechterarm
tot op een afstand van vijf meters,
dan zal men ons waarschijnlijk wel
toestemmen, dat de te stellen eischen
niet zoo heel licht zullen zijn.
Natuurlijk doet men -veel om een
voorrecht machtig te worden en zoo
zal het hier ook wel zijn want die
bij het onderzoek slaagt, zal bij de
cnbereden wapens niet 8 1/2 maand
dienendoch slechts 6 1/2 en dus 2
maanden korter.
Een ander belangrijk punt is gele
gen in de voorkouring. Alle in
geschrevenen worden namelijk vóór
de loting aan een lichamelijk onder
zoek onderworpen. Noch de daarbij
afgekeurde personen, noch de van
den dienst vrijgestelden nemen deel
aan de loting, die in September
plaats heeftterwijl in December de
indeeling bij de onderscheidene korp
sen plaats heeft, waarvan ieder lote-
ling bericht ontvangt, zoodat hij zich
lei stond te begeven heeft naar het
korps, waarbij hij is ingedeeld en de
geheele inlijving der miliciens niet
langer dan een dag of vijf zal duren.
Het behoeft geen betoog, dat de
mogelijkheid blijft bestaan, dat bij
deze regeling toch nog enkele lotelin-
.gen uitvallen maar dat laat men
dan maar op zij.n beloop. Van het ha
telijk instituut der twijfelnummers
en dor latere oproeping worden wij
geheel verlost.
De sterkte der militie wordt ge
bracht od '23.000 man. Men zal ons al
weer willen toegeven, dat deze ver
hooging van het contingent niet van
geringe beteekenis is.
Intuaschen is reeds twijfel gerezen
of. in aanmerking genomen het groot
aantal afgekeurden en de vrijgestel
den (hetzij dan voor goed. hetzij tij
delijk), de sterkte der militie van
23.000 man per Jaar in de eerstvolgen
de jaren wel zal worden bereikt. Fei
telijk hebben wij dan den algemeenen
dienstplicht zonder dien rechtens te
bezitten. Maar dan is immers de lo
ting ook overbodig Toch zou dit
slechts een tusschentoestand zijn,
want de bevolking groeit gedurig
aan. Zoodra de aanwas der bevolking
ten gevolge mocht hebben, dat men
weer eens boven de 23,000 man kwam
en met het oog op de afgekeunden
en vrijgestelden kan dit het eene
jaar zus en het andere zoo wezen
zou men toch weer in do loting moe
ten terugvallen. Het schijnt trouwens
het plan te wezen om later tot gelei-
dolilke afschaffing der loting te ge
raken.
Boven spraken wij van een dienst
tijd van elfjaren, voor hen, die tot
den dienst wordon aangewezen. De
reden hiervan is, dat, tengevolge van
de uitbreiding van het contingent, het
aantal dienstjaren voor de onbereden
va pens tot zes jaren is teruggebracht,
waarna de milicien voor vijf jaar bij
de Landweer overgaat. Te zamen al-
2co elf jaar.
Ook de vrijstellingen zijn uitge
breid, ten gevolge waarvan het toe
kennen van geldelijke vergoedingen
grootondools zal vervallen. Vrijstel
ling toch wordt o. n. verleend aan
geestelijken en dergelijke», aan hen,
die zich op broederdienst kunnen be
roepen. en wegens kostwinnerschap.
Zoons of pupillen van ouders of
verzorgers, dio in Indië gevestigd
zijn, zullen lllci' hun dienstplicht, moe
ten vervullen, maar jongelieden, <15e
studeereri voor don Kolonialen Staat:
dienst, krijgen vrijstelling van h<
vervul Ion van dien plicht, wanneer
zij naar Indië gaan en daar lang ge
noeg blijven, terwijl hetzelfde geldt
voor jongelieden, die in particuliere
betrekking naar do koloniën gaan.
Over het tegenwooixi.go scelse'. der
vier maandors is heel wat te doen
geweest.
Voor den oefeningsduur is thans
het volgende stelsel aangenomen-
De militie kamt op in twee j/.oe-
gen: een voorjaarsploog (bij de in
fanterie in Januari) en een najaare-
ploeg (bij de infanterie in October).
De eerste oefening duurt bij de
zeemilitie 8 1/2 maand bij de béne
den korpsen ten hoogste twee jaar
en bij do onbereden ten hoogste 8 1/2
maand, welke tijd dan met 2 maan
den wordt ingekort voor hen die met
goed gevolg het examen aflegden, in
on3 eerste artikel genoemd. Men bou
de hierbij in het oog. dat het tegen
woordige aantal viermaandie'ns een
vast aantal is. welk stelsel venalt,
omdat het examen niet vergelijkend
is, zoodat ioder die py door komt ook
korter dient
De oefeningstijd der bereden krirp-
•sen wijkt nog al aanmerkelijk van
die der onbereden wapens af; ma3T
de miliciens dev onbereden korpsen
moeten dan ook tweemaal voor lier*
haiingsoefen.ng onder de wapens ko
men, terwijl zij later naur de land
weer ovengaan, terwijl bij de mili
ciens dor bereden korpsen met een
maal op te komen alles afgoloopen
Ook over het blijvende ge
deelte is al vrij wat te doen ge-
weest% dit instituut wordt bij de ge
wijzigde wet gehandliaafd. Een doel
der miliciens bij de onbereden wa
pens, door loting aan te wij-zen (na
weiko loting nuramerverwiseeling is
toegelaten), wondt in dienst gehou
den vier maanden na den eersten oe
feningstijd, opdat er nimmer gebrek
zij aan geschikte, behoorlijk geoe
fende manschappen.
Veel is ook gesproken over de
nieuwe instelling der administratie
troepen. die men eerst bedacht had
met den zonderlingen naam van mi
litaire werkers. Dit is een afzonder
lijk korps uit de miliciens, ter sterk
te va nhoogstens 1509 man, die eerst
ook wel eenigen tijd geoefend wor
den, doch later wonden aangewezen
voo'r de werkzaamheden in tolceding-
e n wapen kamers, magazijnen, bak
kerijen, kantines en keukeus, enz.
Het is geen zoogenaamd vu ij werk
dat zij doen; daarvoor worden ande
re menschen in dienst genomen;
maar het zijn menschen, die de werk
zaamheden in genoemde inrichtin
gen geregeld ve'rrichten, hetgeen ten
gevolge heeft dat alle andere mili
ciens hunne militaire opleiding on
afgebroken genieten. Tegenwoordig
worden de bedoelde werkzaamheden
nu eens aan dezen, dan weea: aan ge
nen opgedragen: hetgeen niet gun
stig werkt.
Een belangrijk deel der is
het zoogenaamde uiiitiek ader;
waaronder men verstaat korporaals
en onderofficieren. Tegenwoordig
kunnen de miliciens, die voor oplei
ding tot eenigen graad geschikt zijn,
zich daartoe vrijwillig aanmelden;
maar bet schijnt dat de Vrijwillige
.aanmelding niet altoos aan de be
hoefte voldeed. Althans, de autoritei
ten bobben thans de bevoegdheid om
hen, die geschikt schijnen, in geval
van behoefte, voor eenigen graad bij
het kader aan te w ij z e n. Na
tuurlijk ls hier in zooverre sprake
van dwang en het zal dan ook wél
de bedoeling wezen om uitsluitend in
geval van gebleken noodzakelijkheid
van het middel gebruik to maken;
want men kan met eenigen grond
beweren dat hij, die tegen zijn zin
de eene of andere functie vervult, dat
onmogelijk naar behooren kan doen;
maar de 'regeering heeft als haar ge
voelen tb kennen gegeven, dat zij
van de nieuwe militiewet eene bete
re regeling van de opleiding en ook
eene meer regelmatige regeling van
den dienst m de kazerne verwacht.
Inderdaad komt men er voor de
militaire opleiding en voor geen be
zigheden <Le daarmee mets te maken
hebben. Daarom gelooft zij dat de
meer ontwikkelde jougel.cden voor
de vervulling der militiepiichten meer
gevoeen zullen en dan ook de hoo-
gere graden meer zullen ambieeren.
W.
Amsterdamsche Kout
XVI.
Een sportpark. Aon de
overzijde van liet IJ.
Het besluit is gov allien: de Amster
damsche Raad heeft terreinen be
schikbaar gesteld aan den Amstel-
veenschen weg om daar een groot
sportpark te stichten en f 175.00J ge
voteerd voor de uitvoering van de
noodigo werken als afrastering en
ophooging der terreinen etc.
Als nu het comité dat zich voor
liet sportpark heeft geconstitueerd en
waarvan de bekende financier en
handelsman, de heer C. J. K. vuu
Aalst voorzitter is, de drie ton maar
krijgt, die noodig zijn.
Animo is er wel voor, lioot ito, en
dai is dan ook zoor begrijpelijk.
Om 'teens gemeenplaatselijk te zeg
gen: de sport wordt meer en moor
populair on niet de z ch geweldig
uitbreidende belangstelling lin do
INGEZONDEN MEDEDEELTNGEN A 30 Cts._per regel.
- 0,80 [vierkante
- 0.42,'él bussen
- 0.18 J
sport doet zich vooT een stad als
Amsterdam de behoefte aan een
sportpark, waar landgenoot en
vreemdeling op behoorlijke wijze be
langrijke wedstrijden kunnen voftgen
zeer zeker gevoelen.
Vooral bij voetbalwedstrijden is te
genwoordig de belangstelling gewél
dig.
Tussehen haakjes, wat oen verschil
bij don tijd dat ik mijn eei-ste wan -
kelo schreden op het edele pad dor
journalistiek zette. Toen weid bij de
gratie in de bladen oen brokske van
een kolommetje afgestaan voor de
sport en ik ken een binneniand-
rodacteur van een onzer groote dag
bladen, die onveranderlijk zei bij 't
„opmaken van de krant': „Is er te
voel,, dan de sport er maar uit." En
ongezien en ongelezen bleven de ver
slagen van de belangrijkste wed
strijden en de interessantste sport
nieuw tjes liggen.
Kom daah nu ereis om!
De belangstelling in alleriei tak
ken van sport is geweldg wassende!
en een feit is het, dat wij hier in
Amsterdam, hoe goed vele terreinen
ook zijn, bij wedstrijden als bv. Hol
landEngéland of Holland—België,
in 't geheel niet of ter nauwetrnood
de menschen kunnen bergen en dat
er dan nog maar al te vaak mal
heurs als 't instorten van oen tri
bune etc. voorkomen.
Het groote sportpark dat nu, als
de drie ton volte-okend wordt in Am
sterdam komen zal, om een 'reusach
tig wedstrijdterrein lieen, plaats bie
den aan 35.000 toeschouwers, en dan
nog voor uitbreiding vatbaar zijn.
Ia groote kringen bestond reeds
dadelijk toen de geruchten der plan
nen bekend werden veel sympathie
voor het denkbeeld.
Ei* waren echter ondanks alles toch
twee overwegingen, die liet plan wol
eens hadden kunnen doen stranden.
Ten eerste de zeer belangrijke over
weging of de gronden niet zoo in prijs
zullen stijgen in den loop van 25 jaar,
dat liet slechte grondpolitiek zou zijn
zo gratis voor een sportpurk te be
stemmen in plaats voor uitgifte iu
erfpacht b.v.
Dit argument werd echter van do
tafel van B. en W. voldoende weer
legd voorloopig zal de behoefte aan
bouwgrond ter plaatse, waar het
sportpark komt, niet zoo groot zijn en
daarbij komt nog, dat na verloop van
de 25 jaar de gemeente weder de be
schikking over den grond krijgt, doch
dan op voorwaarde, dat zij een an
der terrein aanwijst.
Een overweging van anderen aard
was de kwestie der gratis-beschik
baarstelling voor de clubs, wier kas
in niet te besten staat is, in casu
voor de vele Amsterdamscbe volks
voetbalclubs.
De sociaal-democratische raadsfrac
tie wilde in geen geval met hot voor
stel mode gaan, indien niet rekening
gehouden werd met die clubs.
Hetgeen dan ook geschied is'.
liet comité heeft verklaard, dat
1/10 der ruimte gratis beschikbaar zal
worden gehouden voor de minder
bedeelde olub3, terwijl B. en W. aan
zich houden het toezicht op tarieven,
etc.
Een regeling, waarmede ieder ge
noegen kan nemen.
Zoo wacht ons in de toekomst dns
een inrichting, die we inderdaad
groots oh mogen noemen.
Ik was in de gelegenheid dc teeke-
ningen te zien en ik moet zeggen de
aanleg is prachtig gedacht.
Het reusachtig ovaal geprojectoer-
de terrein met de tribunes, uitstekend
ontw urpen kleedkamers, badkamers,
staillen voor de paarden, alles ver
borgen achter een inderdaad monu
mentaal ontworpen gevel.
Tot ui de kleinste détails ls voor de
behoeften van alle takken van sport
gezorgd bij de ontworpen.
Kwam bij de behandeling van het
sportpark de gemeentelijke grondpo
litiek om den hoek gluren, niet min
der was dat het geval bij liet andere
belangrijke besluit op dien gedenk-
waardigen namiddag genomen, nL
de kostelooze overtocht over het Y.
De 21/2 cent voor de stoompont
wordt afgeschaft behouden? na
tuurlijk goedkeuring van Ged. Staten
en dat is een noodig, nuttig, dus
goed besluit.
Men wil en de wijze. Waarin Am
sterdam bezig is zich uit te breiden,
gaat met wiskundigie zekerheid die
richting uit do gronden over het Y
productief maken.
Het plan is Ln groote lijnen hei
bosch (Vliegen-bosch) daaromheen
blokken goedkoope l.zegarbeiders-)
woningen en aan 't water terreinen,
die bebouwd moeten worden voor in-
dustrieele doeleinden.
Geschikte grond voor goedkoope
woningen is er in Amsterdam niet
veel meer.
Eigenlijk alleen maar bij Zeeburg
aan den Amstelveenschen weg en dan
nu, over het IJ
Wanneer do overzet-belasting
voor iemand, die tweemaal heen en
weer moet. een belasting van tien
cents per dag blijft bestaan, dan
springen onmiddellijk in het oog de
groote nadoelen om over het IJ arbei
derswoningen te bouwen, ja zelfs de
onmogelijkheid om die daar te ver
huren.
Behalve dat het niet aangenaam is,
telkens op de stoompont te moeten
wachten, drukt een belasting van
5 a 10 cents per dag veel te veel.
Wil men serieus dan aau den over
kant van het IJ een voorstad voor
Amsterdam maken, die wat beteeke-
nen zal en in de toekomst kan dit
zeer zeker liet geval worden dan
moet de hatelijke stoompont-belasting
vervallen.
liet kost der gemeente 38.000.
Maai- zijn de voordeelen iu de toe
komst dit offer niet dubbel en dwars
waard
Do trek naar de overzijde van het
IJ. zal nu in de toekomst gelet op
do plannen, die aanhangig zijn— ze
ker groot worden en die trek zou ge
weldig worden belemmerd indien de
ovorzet-gelden bleven bestaan.
liet aangenomen voorstel is van
sociaal-democralischeu huize.
De Raad was echter zoo verstandig,
hot niet om dio reden te verwerpen,
doch wel degelijk de noodzakelijkheid
er van in te zien.
En ik geloof, dat het besluit ook
aan de afdeeling Publieke Werken
met groot genoegen vernomen zal
zijn.
P. W. kan nu aan 't werk gaan met
goeden moed.
Eeii groot struikelblok voor hare
grootsche plannen is uit den weg ge
ruimd.
AMSTERDAMMER.
Stadsnieuws
LEZING.
Gisterenavond hield de heer J. Gra-
tama, bouwkundig ingenieur te Am
sterdam, een lezing in de Kroön, over
de Noord-Fransdie Cathedralen.
De heer Gratama sprak op uitnoo-
diging der besturen van de vereeui-
glng „Hoeriem" on van de afdeeling
Haarlem der Maatschappij tot bevor
dering der Bouwkunst.
Te 8 uur begon de lozing en ruim
twee-en-een-half uur hebben de tal
rijke aanwezigen den bekwamen spre
ker met belangstelling aangehoord.
De middeleouwsche kerken hebben
in al haar naïveteit, in al haar sobe-
ren eenvoud soms, een hooge, diep»1
aesthetiek, die haar verheft boven,
om maar iets te noemen, het peil van
de Hollandsche schilderschool. Er zit
iets van deemoed en rein menschelijk-
zijn in die eeuwenoude uitingen van
godsvrucht.
De eerste beelden, die vertoond
werden, waren die van een kerkje :n
Zuid-Frankrijk. Dan komt spreker
aim het groQle, mooie bouwwerk bij
uitnemendheid, de Notre-Dame Ie
Parijs. Nadat de heer Gratama af
beeldingen van deu plattegrond ver
toond had. schetste hij de indrukken,
die hij kreeg toen hij voor die kerk
stond. Spreker vindt de Cutkedraal
wel opvallend door de eigenaardige
verhoudingen. Imponeerend is de
kerk niet. De Notre-Dame staat bo
vendien op eoQ plein, vol moderne
huizen, en vall dus buiten dit nieu
were kader.
Echter, van de oude buurten, die
achter de kerk liggen, uit gezien, lijkt
zij. te midden van dat zeldzaam
sclioone complex van verticale lijnen,
waar en treffend.
Do architectuur is over het alge
meen te buit-nsporig Sommige ge
deelten. o. n do groote cirkel boven
het middcnportaal, zijn zeer wild van
toon. Niet geheel te overzien is deze
grijze rots, vul relief Groot en som-
lier staat daar het rijke monument,
nis een burcht Gods, te midden van
het wufte Parijs, waar het zich niet
mee sehiiut to kunnen vereenigen.
Het vertolkt als 't ware een hoogere
ereldhet daglicht schijnt maar
schaars naar binnen.
Voor den middelste» boog staat een
beeld der 11. Maagd, en ook in dezo
groepeering zit een zoo oneindige, in
nige symboliek. Het. l»oeld is niet in
contact gebracht mot do andere hei
ligenbeelden, die op een eerbiedigen
afstand schijnen te staan. Als .men
op de kerk. on dus ook op het beeld,
toeloopt, zegt spreker, is het, of het
beeld u in het heiligdom ontvangt.
Men ziet dat lioold dan alleen; 't roept
toe, het zinnelijke leven der we
reldstad te ontvluchten
De andore beelden geven ons ook
het idee van een plastisch uitgedruk
te goddelijke extase, maar in 1850 is
men, evenals overal in dien tijd,
beeldhouwwerk der Notie-
Dame gaan opknappen. De fi
guren zijn toen „mooi gemaakt". Het
gevolg laat zich denken van de vroe
gere krachtige, kloeke gelaats-expres-
'e is niets meer overgebleven.
Een vreemd contrastrsoh gebouw is
3 eaübedraal. De kleinere portalen
zijn minde r diep en druk keu ook
weer hodl iets andérs uit, dan dat
wat we zooeven bespraken. Iets wee-
oedigs, iets van aangrijpende, voel
bare en toch niet te zeggen smart
ligt er opgesloten in den bouw der
kerk. Een poem van steen!
Vervolgens toont spreker lichtbeel
den van de omgangen, met de gesty-
leerde, harmonioerende dierfiguren.
Vol uitdrukking zijn dezie krachtige
zandsteen beelden, dieren met do
mcnsclwiijke liartstochten en gevoe
lens op liet gelaat.
Het inwend.ge is ruim, de grens is
bijna niet zichtbaar.
In de mystieke verte onderscheidt
en 'n flauwe mengeling van rood en
geel. Onwillekeurig gaat men fluis
teren, nieu voélt dat luer de Heilige
plaats bij uitstek is! De geel-grijze
zandsteen, met pruchtige groene licht-
reflexen werkt moe om de stemming
tot liet hoogtepunt te doen rijzen.
Geen ïmimte-afscbaiding voelt men,
statig gaan do zuilen omhoog; dan
houdt het menschel ij k kunnen opl
Niets dan ijle ruimte ziet men moer!
Daarna besprak de heer Gratama
do cathedraal van Chart res, die voel
eenvoudiger gebouwd is dan de Nolre
Dame, ook in do beelden beneden bij
den ingang zit meer leven. De boek
drukkunst was nog niet uitgevonden,
dus mo*st al het voelen en gelooven
plastisch vvoiden uitgedrukt.
Dc bee'den hebben iets abstracts,
ze schijncu een bovennatuurlijk le
ven te leiden, 't gewone, dagelnksohe
is hen vreemd. Ook in de g as'ramen
der cathedraal vinden we dat zelfde
terug. De beeldengroepen in de kerk
zijn evenwel niet in stijl met de om
geving. Ze zijn théatraal, en vallen
geheel uit den toon. Maar toch vindt
spreker wel wat sympathieks in die
stomme Rekenen van boete en be
rouw.
Na de pauze zagen we nog ver
scheidene mooie beelden uit de cathe-
dralon van Rijssel en Rheims, waar
bij die spreker gelegenheid had op te
merken, dat, door het wegbreken der
oude gluéramen e. d. voel lichteffect
verloren is geraakt.
Daar iu de cathedraal te Rheims
zijn de logische bestanddeelen van
den bouw afwezig. Do zwaartekracht
der steen, die hiér A jour bewerkt is,
hoeft men overwonnen. Het roaet-
werk, gelijkt ijzeir, en toch is het
zandsteen. Hoewel kunstvol,
is het toch smaak misleidend, want
het materiaal i3 verkeerd.
De godsdie ustigö extase treedt hier
zeer op den voorgrond. Het ornament
los, licht. Het schijnt te sidderen
onder den adem van den wind.
Tot slot vertoonde de heer Grata
ma afbeeldingen van de cathedraal
te Amiens.
Van het interieur beschreef hij
nauwkeurig de betimmeringen van
den preekstoel, de Kanunnikenban-
ken enz.
Te kwart voor elven eindigde de
heer Gratama zijn boeiende rede.
Ondier de toehoorders merkten we
verscheidene leerlingen van „Kunst
nijverheid"' op.
Botsing.
Per „mallejan" werd Maandag
avond ecu boom vervoerd, langs de
Khidcrhuisvest. Op oen hoek van de
straat stootte hot uiteinde van den
boom tegen eon lantaarnpaal. De
lantaarn kwam iu stukken naar be
neden.
Matthiius Passion.
De uitvoering van dit werk belooft
schitterend te zullen worden. In geen
19 jaar is het te Haarlem uitgevoerd.
Hoewel door Bach voor de uitvoering
in een kerk geschreven, is men zelden
in de gelegenheid het werk aldaar te
hooren het geheel krijgt daardoor
een veel gewijder karakter dan in de
eonoertzaal, waar het eigenlijk niet
thuis hoort.
VERLOF DRANKWET.
Burgemeester en Wethouders van
Haarlem brengen, overeenkomstig
art. 37 der Drankwet, ter openbare
kennis, dat is ingekomen een
zoekschrift, van P. J. de Bijl om ver
lof, Ingevolge art- 31 dier wet, tot het
verkooDWi van alcoholhoudenden
drank anderen dan stertoen draak
voor gebruik ter plactse voa vei koop
in het perceel aan de Lange Wijn-
guardstraat no. 11.
Burgemeester en Wethouders van
Haarlem brengen, overeenkomstig
art. 37 dor Drankwet, ter openbare
kennis, dat is ingekomen een ver
zoekschrift van L. A. Tielcnius Kruijti
iioff, om verlof, ingevolge art. 34 dier
wet, tot het verkoopen van alcohol
houdenden drank anderen dan ster
ken drank voor gebruik ter plaatse
van verkoop in de kamer, geleeen
achter de gelagkamer van het perceel
aan de Botermarkt no. '14.
NUTS-SPAARBANK TE
HAARLEM.
Vergelijkend overzicht over Februa
ri 1912, 1911 en 1910.
Aantal bezoekers 927, (1911 540,
1910 568). Aantal inlagen C08,
(1911 323, 1910 319). Aantal terugbe
talingen 319 (1911 217, 1910 249).-
Ingelegd: 27150.67 1/2 (1911:
15554.59, 1910 f 14270.05).
Gemiddeld bedrag per inlage ƒ44.65,
(1911 f 48.10. 1910 44.73).
TcrogbeLauUl ƒ32090.99 (1911
18597.03 1/2, 1910 23588.351/2).
Gemiddeld bedrag por terugbetaling
ƒ100.60 (1911 8570, 1910 94.73,.
Minder ingelegd ƒ4940.31 1/2, (1911
3043.04 1/2, 1910 9318.30 1/2).
Aantal nieuwe boekjes 82 (1911 31,
1910 31).
Aantal spaarbusjes op 29 Februari
1912 uitgegeven 100.
Aantal iu bewaring genomen boek
jes 5.
Sedert de reorganisatie in Juni 1911
zijn tha.ns 742 nieuwe inleggers inge
schreven, tegen 198 in hetzelfde tijd
vak in 1910/1911.
ZIEKE TANDEN, EEN GEVAAR
VOOR DE VOLKSGEZONDHEID.
VII.
Wat kan or nu gedaan worden oin
redelijk goede gebituui te bezorgen
aan de breede massa der burgerij,
wier geldelijke draagkracht gering is?
Om dit probleem op te lossen is ia
het leven geioepen de iiygieiio-coiu-
missie van de Fédération denUure
Internationale, welke federatie onicr
het protectoraat slaat van koning
Gustaaf V, van Zweden, én in wier
geest in ons land werkzaam is dc Ver-
c-oniging tot Bestrijding van het Tand
bederf, waarover 1L M. de Koningin-
Moeder het beschermvrouwschap
heeft aanvaard.
Men is tot de conclusie gekomeii,
«lat men zich bij de enorme uitge
breidheid van het kwaad dient to
beperken .Voor de volwassenen kan
niet meer hopen redelijke beter
schap te verkrij gen; veeleer dient men
alle krachton in te spannen om het
opgroeiend geslacht de juiste beteeke
nis van een goed gebit in te prenten,
de jeugd te wennen aan reinheid van
mond en tanden en gelegenheden to
openen, waarin op groote schaal do
defecten aan de kindergebitten wor
den hersteld. Deze kinderen, eenmaal
groot geworden, zullen op hun beurt
de dan levende jeugd voorgaan en
zoo zal allengs oen gunstige toestand
de tegenwoordige ellendige en'gevaar
voile verwaarloozing vervangen.
Nu kan men niet verwachten of
verlangen, dat het veel te geringe
aantal tandheelkundigen deze groote
taak op zich zal nemen. De praktijk
stelt hun zulke eischen. dat zij licha
melijk reeds in gebreke zouden moe
ten blijven om ook maar e>n klein
deel van dit groote werk te onderne
men, ofschoon zij reeds nu gelegen
heid gonoog hebben om in eigen prak
tijk ook voor minder bemiddelden,
die belangstelling toonen, 't een en
ander te doen. Ilun taak kan slechts
dezo zijn: aau te toonen, dat reusach
tige misstanden bestaan, die gevaar
opleveren voor individu en gemeen
schap, aanwijzen welke methoden go-
volgd kunnen worden om uit het moe
ras te geraken en de gemeenschap
doen inzien, dat hier geen sprake kan
zijn van philantropische bemoeiingen,
maar dal liet op don weg der gemeen
schap ligt en in haar welbegrepen
eigen belang is om aan hare burgers
een góod natuurlijk gebit te bezor
gen, zoodat ze in 't bezit van eon
krachtig, gezond lichaam den strijd
't bestaan kunnen voeren.
j gemeenschap, duidelijker go-
zegd, de gemeente, client op te rich
ten een modern ingerichte polikliniek
voor de tand,heelkundigconserveeren-
do behandeling van onvermogende
schoolkinderen, waar het werk ge
daan wordt door van gemeentewege
gesalarieerde tandartsen. Dit is do
weg, die in Duitschland en elders de
eenigo juiste is gebleken. Professor
Jessen in Straatsburg heeft voor tal
jaren zijn lucratieve privaat-
praktijk opgegeven, uitsluitend om
zich aan liet bereiken van dit doel te
wijden en liet gevolg van zijn optre
den is geweest, dat Straatsburg thans
een modelinrichting hezit en tal van
plaatsen met gemeentelijke inrichtin
gen van dezen aard zijn gezegend.
Over de inrichting en wijae v an
werken dezer stedelijke poliklinieken
zal Professor Jessen-op SzTWnart a.s.
te llaavl&m een lezing mot lichtbeel
den komen houden in dc bovenzaal
van de Kroon.
Het doel van deze reeks artikelen
as, behalve het verstrekken van goo*
den rand, ook dit: om zi.in optreden te
motiveoren e,n voor to bereiden. Mo
gen vele autoriteiten, pedagogen en
belangstellende ouders, wien de ge
zondheid hunner kinderen ter harte
gaat, zich onder zijn gehoor bevinden.
Dan zullen, naar we hopen, éénmaal
ook Haarlem's min- en onvermogen-
den in staat zijm om in letterlijken,
zoowel als figuurlijken zin, hun tan-
don to laten zien.
B.
ALT WIEN.
Woensdag 6 Maart geeft het Duit
sche Tooneel. onder leiding van dir.
Hans Edmund, een orjvoering van
vit Wien. operette in 3 bedrijven van
Kadelburg en Blumenthal, in „De
Kroon". Dirigent is de heer Emil
Stern.
MUZIEK IN T BUITENHUIS.
Zuterdngavond gaf de muziekver-
een. „Kunst na Arbeid", onderafd.
van de llaarleinsche Jongel. Vereen.
Prod. 12 vrs. la, in het Buiten:mis
Ivoor do inwoneoiden een uitvoering
