NIEUWS- en ADVERTENTIEBLAD.
"^e Jaargang, No. 8836
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
DONDERDAG 11 APRIL 1912 B
ABONNEMENTEN A D V E R T E N TI N:
per dp1e maanden: K. Van 1—5 reSe,s 50 Cts iedere reSel meer 10 Cts. Buiten het Arrondissement
Voor Haarlem v; 1ZU Haarlem van 1 -5 regels ƒ1.—, elke regel meer ƒ0.20. Reclames 30 Cent per regel.
Voor de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd is (kom der 'Sf II BiJ" Abonnement aanzienlijk rabat.
gemeente) 1 -VxVk Advertentiën van Vraag en Aanbod, hoogstens zes regels, 25 Cts. per plaatsing;
Franco per post door Nederland1-65 (fcy -.«yG 7 -S) 50 Cts. voor 3 plaatsingen k contant.
Afzonderlijke nummers0.02 H K, *4ifö. r
Geïllustreerd Zondagsblad, voor Haarlem0.37'A t//$ Redactie en Administratie: Groote Houtstraat 53.
de omstreken en franco per post „0.45 Intercommunaal Telefoonnummer der Redactie 600 en der Administratie724.
Uitgave der Vennootschap Lourens Cosfer. Directeur J. C. PEEREBOOM. cJ|5f Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12. Telefoonnummer 122.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames van buiten het Arrondissement Haarlem in dit blad is uitsluitend gemachtigd het Algemeen Binnen- en Buitenlandsch Advertentie-Bureau D. Y. ALTA
Warmoesstraat 7b78, Amsterdam. Telephoon interc. 6229.
tweede blad.
Buitenlandsch Overzicht
Dg mijnwerkersstakingen
IN ENGELAND.
In bijna alle kolenbekkens is T
werk liervat, maar nog niet alle ar
beiders zijn weer aan den gang.
De hervatting van 't werk wordt
belemmerd door dc voortgezette sta
king van de bovengrondsclie mijnwer
kers.
Er zijn 108.00Ü bovengrondsclie ar
beiders -- een cijfer, dat duidelijk
het belang ook van dit conflict aan
toont. Zij eischen een achturigen ar
beidsdag, een ioonsverlioogïiig van
10 proc.' en een minimumloon van 4
eb li d. per dag.
In Durham, Yorkshire en Derbyshi
re zijn de geschillen evenwel al bijge
legd.
Lit verschillende districten komen
nog berichten, dat ook de ondergrond-
sche arbeiders, afgescheiden van den
strijd der bovengrondsclie, weigeren
be! werk te hervatten.
Met het oog op do bedreigingen,
waaraan de mijnwerkers, die den ar
beid hebben hervat, van dc zijde der
onverzoenlijke mijnwerkers bloot
staan, zijn een regiment cavalerie en
een res-iment infanterie naar Wigan
gezonden.
De moeilijkheden ziin dus nog. lang
niet overwonnen.
IN SPANJE.
De meest beteekemende vokvereeni-
ging van de mijnwerkers van Asturié
hoeft besloten om de staking nog 3
dagen uit te stellen, opdat de regee-
riv.c het geschil inmiddels zou kun
nen bijleggen.
De oorlog tusschen ItaliëenTurkije
l'it hei Turksché kamp hij Tripolis
weidt geschreven, dat zich de toe
stand zeer ten nadeole der Italianen
heeft veranderd. Nadat door een be
sluit van den Sultan aan eiken Ara
bier, die een maand in de govcchtsli
nic diende, een extra soldij vua een
half Turksch pond beloofd was,
stroomden van alle kanten de strij
ders toe en het ziin nu voornamelijk
de bergbewoners, die aankomen. De
ze laatsten overtreffen in strijdlust
nog verre de vlakte-bewoners.
't Getal Arabische strijders wordt
dan ook op 200,000 geschat.
Een troeponkonvooi. uit Italië ver
trokken, onder begeleiding van oor
logsschepen, heeft gisteren een be
langrijk punt in de buurt van Zuara
bezet, zonder daarbij eenig verlies te
lijden.
Toch blijven de Italianen alleen aan
de kust. Van "t binnenland moeten ze
niets hebben.
Dnarom gaan dc Italianen 't ter zee
probeeren.
Men meldt uil Rome, dat admiraal
Viale naar Tarente is vertrokken om
zich daar onmiddellijk aan boord van
het admiraalschip le begeven en het.
opperbevel van de oorlogsvloot op
zich to nemen, In goed ingelichte
kringen wordt verondersteld, dat
thans, de door de ziekte van admi
raal Taravelli uitgestelde, vlootactie,
za! aanvangen.
Uit Venetië komt bovendien 't be
richt, dat de gezamenlijke Scheeps
macht van Italië wordt gemobili
seerd. Ook de oude oorlogsschepen,
die buiten actievcn dienst staan, zul
len in de aanstaande actie een be
langrijke rol spelen en moeten reeds
verzegelde bevelen ontvangen heb
ben.
Uit Verona, Nori, Tortona en an
dere steden van Noordelijk Italië zijn
de laatste dagen groote troepenafdeo-
lingen naar 'l oorlogsveld vertrok
ken, ten einde de terugkeerende man
schappen van de lichting 1888 te ver
vangen.
Er wordt nog eens gemeld, dat de
mogend helen overeengekomen zijn,
Turkije te wijzen op de wenschelijk-
lieid, dat er, in 't belang van geheel
Europa, een emde koint aan don oor
log. Aan Turkije zal gevraagd wor
den, op welko voorwaarden 't bereid
is 't vechten te staken.
Veel succes is er van deze nieuwe
bemiddelingspoging (de hoeveelste
niet te verwachten.
Een journalist heeft een onder
houd gehad met As sim bei, den Turk-
schen minister van buHor. Lmdsche
zaken.
Assim bei verzocht het definitieve
besluit ya.n Turkije aangaand© Tripo
lis aan Europa me© te doelen Tur
kije weigert over do Italiaansêhe vre-
desvóonvaarden t© spreken of ze in
overweging tc nemen, zoolang Italië
zijn inlijvmgsbesuui handhaaft.
Als Italië ïnderdaadT-iede wil mort
het allereerst hel inlijvingsbesluit te
niet doen. Turkije is de groot© mo
gendheden dankbaar voor hun be
middelingspogingen, maar, zoolang
Italië voorwaarden handhaaft, .die
geen groote mogendheid zou kunnen
aanvaarden, moeten deze mislukken.
Assim hekelde het zoogenaamde be
schavingswerk van Italië in Tripolis:
Turkije had dat niet noodLg. „Laat
Italië beginnen met Calabrië en Si
cilië te beschaven voor het bescha
ving aan de Turken wil brengen. Tur
kije heeft wel geen vloot, maar het
heeft betere soldaten dan Italië. Laat
de Italianen maar eon landing in
den Balkan beproeven, ik ben ervan
overtuigd, dat dan geen enkel© Ita-1
linansclie soldaat ooit naar zijn va
derland terug zou k'eoron, tenzij de!
Turken het gedoogden."
Home Rule voor Ierland.
Weer een belangrijk moment in de
Engelseh© politiek! Heden zul de in
diening van de homo rule-wei (In
perkte eigen-regeering voor Ierland)
hij liet Lagerhuis plaats hebben.
De Engelseh© bladen geven nu eeni-
ge herinneringen van de vorig© home
rule-ontwerpen (van lS8(i en 1803/ en
aan de belangstelling, die d© indie
ning dezer ontwerpen in het Lager
huis wekte.
In 1893 zoo herinnert o. a. do
„Morning Post" werden de deuren
van het Huis eerst tegon den middag
geopend en oen lange rij van afge
vaardigden stond voor dezo deuren
te wachten, ten einde zich een goede
plaats te kunnen verzekeren. Toen do
deuren geopend werden drong men
met zooveel geweld binnen, dat een
der afgevaardigden, die struikelde en
viel, bijna door zijn mode-wetgevers
zou zijn doodgetrapt, indien niet
John Burns en eenig© anderen een
kring om den gevallene- hodden ge
vormd en hom hadden opgeholpen.
1 Iet was een ware bestorming van liet
Huis, waarbij menigeen zeer onparle
mentaire duwen en slompen opliep.
Vervvacht mag worden, dat 't he
den wel kalmer zal verloópen. Toch is
een spannende strijd te verwachten.
In afwachting van het nieuwe
home-rule-ontwerp is te Belfast een
reusachtige anti-home-rule-betónging
gehouden, op louw gezet door de Ul-
stersche Unionisten. Ongeveer 100,000
leden van Orangistische en Unionis
tische vereenigingèh. nauien daaraan
doel.
De leiders spraken tegen de llome-
rule-wet en werden daarbij geestdrif
tig toegejuicht.
Een motte, waarin verzot legen een
afzonderlnk lersch parlement, wcivl
uitgesproken, weid oixier groot©
geestdrift door de reusachtige verga
dering aangenomen, die onder liet
zingen van het volkslied uiteen ging.
De Ulster Guardian", het liberale
blad te Belfast, dat in nauwe betrek
king staat met de onderkouinklijke
gereering tc Dublin, publiceert een
overzicht van de wet.
Het regeerend lichaam zal be
staan
Uit een Raad van 72 leden, vv
van 36 gekozen door do kroon en 36
do«r middel van een stertel van pro-
pórt'onéclc vertegenwóprd iging. Deze
raad wordt ieder© 8 jaar vernieuwd.
Uit ccn Kamer van 103 leden, ge
kozen voor 5 jaren, volgens het thans
geldende systeem voor liet Parle
ment te Westminster. Dc financieel©
wetsontwerpen worden door deze Ka
mer behandeld. Als de beid© Kamers
met elkaar in strijd geraken en een
tijdperk m twee jaar verloopt, zon
der dat zo het eens kunnen worden,
"zullen zij hun meenings-geschillen
bijleggen, duor fot een gemengd© Ka
mer ineen te smelten.
Dc \'cr!enwoordi™cis van Ierland
te Westminster worden beperkt tot 70.
De pairs zullen blijven wat en zooals
zij nu zijn, tot er een hervorming van
het Hoogerhuis heeft plaats gehad.
De kroon wordt tc Ierland verte
genwoordigd door een lord-luitenant.
Deze wordt bijgestaan door een lersch
kailinét, verantwoordelijk tegenover
eon lersch Parlement.
Allerlei.
EEN NIKL WE RÉKUBLIKEINSCIIJi
PARTIJ IN SPANJE.
Uit Madrid wordt gemeld, dat de
oprichting van ©en nieuwe republi-
keinsoiie partij, onder den naam
„gouvernementeéle of reformistisch©
partij" met ©en feestmaaltijd,'waar
aan 600 genoodigden aanzaten, word
gevierd. Algemeen acht men de op-,
richting van dez© partij van groot©
bet eekenis.
In een redevoering zotte dc- .prieh-1
ter. Melquudcz Alvaidz, het program
ma der nieuwe pan.., die ais verte
genwoordiger van den middenstand
optreedt, uiloen. O. a. wordt hierin
een krachtige propaganda tot instel
ling van d© republiek voorgesteld, die
men met behulp van hot leger en on
der vermijding van persoonlijke ver
heffing wil doorzetten.
HET DRIEVOUDIG VERBOND.
Volgens de ..NeueFreie Presse' zijn
DuilschlaiKl, Oostenrijk en Italic het
in beginsel eer.s geworden omtrent<1©
verlenging van het Drievoudig Ver
bond.
UIT DEN PORTUGEESCHEN
SENAAT.
De Senaat nam met. 22 tegen 17
stemmen het wetsontwerp aan op liet
voogdijschap, dat bestreden was door
den minister van justitie.
Do minister verliet na de.stemming
de zaai. Er is dus wel kans op een
I' inihistercrisis.
DE REVOLUTIE IN MEXICO.
Een officieel bericht meldt, dal de
j rebellen Dinsdag uiteengeslagen ziju
bij Jojutln, met achterlating van hon
derd ciooden op het slagveld. I)e re
geer in gs troepen verloren drie officie
ren en veertig soldaten, die gedood
of ge-vond werden.
KONINKLIJK BEZOEK AAN
ROTTERDAM.
De Koningin en Prins Hendrik zul
len Zaterdagnamiddag a.s. te half-
,twee aan het station L). P. aankomen
tot het brengen van het aangekondig
de, niet-officieeie bezoek aan Rotter
dam.
Bezocht zullen worden de Groote
Kerk, ook zal een tocht op de rivier
gemaakt worden.
ONZE KONINGIN TE PARIJS.
De „Figaro" deelt mede, dat II. M
de Koningin der Nederlanden op hare
reis naar Parijs vergezeld zal worden
door den Prins-Gemaal Beiden zul
len- introk nemen in het ministerie
van BuiUnlandschc Zaken, waarvan
Je koninklijke vertrekken voor dat
doel in orde gebracht zullen worden,
zoodra do heer Dumonlhicr, beheer
der der nationale meubelen, terugge
keerd is. Deze heer is op 't oogenblik
bezig nu t de insiallutio van de nieu
we ambassade te Weencn.
DE VRIJZINNIG-DEMOCRATI
SCHE BOND EN DE MOTIE-
TROELSTRA.
't Hoofdihestuur van den Vrijz.Mo-
mocratischen bond heeft een schrij
ven tot de afdeolingeri gericht waar
in het meedeelt, dat 't geen reden
vindt om te voldoen aan 't verzoek der
afdeeling Arnhem om de pensioen-
motïe-Troclslra in de afdeelingen ter
sprake te brengen.
Reeds hebben verschillende afdee-
l'mgon zich vóór die motie uitgespro
ken en wie nog verder aanleiding
mochten vinden zich daaromtrent uxt
te spreken, zullen dit ouk zonder aan
sporing wel doen.
Verder betoogt 't hoofdbestuur dat
door aanneming dor motie-Troclstra
nog geen afdoende regeling van 't
ouderdomspensioen verkregen wordt,
omdat alleen gesproken wordt van
loontrekkenden van 70 jaar en ouder,
die vallen onder art. 357 van
hangige wetsontwerp.
Maar voor zoover de motie-Troelstra
bedoelt: een protest te doen hooren te
gen het langer en langer uitblijven
van de verzorging der ouden van da-
gen; nog eens weer wil uitspreken:
dat er spoed moet en kan worden be-
tracht bij het tot stand brengen van
een wettelijke regeling die hun belan-l
gen behartigt; voor zoover zij een
nieuwen aandrang op de Regeering
wi! uitoefenen om te zorgen, dat deze
ouden niet wederom het slachtoTfer
worden van den tragen gang der so
ciale wetgeving en van den daarom
trent hestaanden strijd der meenin-
gen daar bedoelt de motie hetzelf
de-, wat reeds op 5 Nov. jl. dc alge
meen e vergadering van den Vrijz.-
dem. bond te Zutphen heeft uitge
sproken en het ligt dus ook voor de
hand, dat wij allen dam mede accoord
gaan.
INBREKERS.
Aan boord van het schip van den
beurtschipper M. B., liggend© in den
Haringvliet te Rotterdam is ingebro
ken. L'it de roef zijn van den schip
per gestolen een rijkspostspaarbank-
boekje, waarop f 300 staat ingeschre
ven, en een bedrag van f 100 aan con
tanten.
HET HULDEBLIJK VAN NEDER
LAND's KATHOLIEKEN AAN KAR
DINAAL VAN HOSSLM.
Dc Roineinsche correspondent van
't Ci iUrum bericht:
Maandag werd aan Zijne Eminen
tie Kardinaal Van Rossum vanwege 't
Necierlnndsche Comité, dat zich lot
huldiging van den Nederlandschen
Kardinaal in het vaderland had sa
mengesteld, het kostbare borstkruis
aangeboden, in het kunstatelier van
Jan Brom te Utrecht vervaardigd.
Prof. dr. J. Hoogveld, die in op
dracht van het Comité het prachtige
geschenk naar Rome had gebracht, dc
drie Romeinsche leden van hel Comi
té, Mgr. dr. Bern, Ilias, directeur dr
Gisb. Brom en dr. J. Nouvvons, alsook
rector VV. van den Hengel en direc
teur C Hartman, waren de waardige
vertegenwoordigers van Nederland bij
de/e intieme plechtigheid
De Procurator der Nederlandse!ie
Bisschoppen tc- Rome, Monseigneur
Eras, bood aan Zijne Eminentie liet
kruis aan, en sprak zijne groot©
vreugde uit dit huldeblijk van Neder
land aan Zijne Eminentie te kunnen
aanbieden.
DE STORM.
De blntWn uit Friesland brengen
j nog verschillende storm berichten.
Te Dokkum -is v an een huis aan de
Zijl. bc-woond door bakker Kraak, een
deel van het dak en den voorgevel
voor het geweld van den wind be
zweken. Tal van andere perceelen be
kwamen in meerdere of mindere ma
te stormschade.
Te Ajuin is de omnibus, die een go-
regelden dienst tusschen dat dorp en
het station Metsluwier onderhoudt,
door een rukwind opgelicht en om
vergeworpen. De wagen zat vol pus-
sagiei's, van wie sommigen kwetsuren
gelukkig niet van ernstigen aard.
hebben bekomen. Do wagen zog er
gehavend uit.
Voor hen, die Maandagavond den
tocht over zee mankten, was het verre
van een pleizierreis. De laatste boot
van Stavoren deed meer dan 1 1/2 uur
over den overtocht. Het schip slinger
de geweldig en kroog zooveel water
over, dat men soms tot over de en
kels in het water stond
Onze Lacni.oek
ENFANT TERRIBLE.
Elsje-: Tante, wilt u een olifaait voor
me maken
Elsje Hier hebt u een mug. Pa
zegt, «lat u van elk© mug ©en oLtfant
maakt.
NIET MEER NOODIG.
Zoon Vader, ik lees hier, dat et
vroeger toövenaars waren, die de
mens Chen in ezert veranderden. Zijn
die er nog
Vader Neen, jongen, die zijn nu
niet meer noodig.
WAT VERSTANDIGER WAS.
Hij W aarover hebben jullie 1 ntt
eigenlijk op j© club
Zij Over de gebreken van dc man
nen. En jullie
Ilij Wij doen ons best om de ge
breken van de vrouwen te vergeten.
MILITAIRE MUZIEKKORPSEN.
Men herinnert zich, dat indertijd
door den minster van oorlog inge
volge ecne motie van de Tweede Ka
mer bepaald werd, dat de stafmu
ziekkorpsen bij de verschillende regi
menten infanterie niet uitzondering
van de Koninklijke Militaire Kapel
grenadiers en jagers en ernige
nader aan te wijzen korpsen, geleide
lijk hervormd zouden worden tot fan
farekorpsen-
Het N. v. d. D. kan thans mededee-
len, dat de minister bepaald heeft,
dat de stafmuziek van het 7e reg. inf.
een barmonickorps bluft. Ook de mu
ziek van liet 6e te Breda, van het 9e
tc Leiden en van het le regiment in
fanterie te Assen wordt geen fanfare.
Zoodoende blijven er dus vijf liarmo-
nielvorpscn.
VERGIFTIGING VAN VEE
IN DE WEIDE.
Omtrent ©en geval vasi vermoedelij
ke vergiftiging van vee in de weide
van den veehouder R. Tjallema te
Eesterga, kan de „Nieuwe Ct.' het
volgende melden
Sedert 12 Maait jl. liepen 9 stuks
joiitg vee van genoemden veehouder
in cl© weide, alle geczomd en friscb,
tot op Maandag 1 April plotseling een
der beesten teekenen van ernstige
ongesteldheid gaf, die binnen een uur
den docd tengevolge had. Er werd
niets kwaads veine*>1 en daarom de-
zo pink voor een kleinen prijs van d<
j hand gedaan.
Tocu ©venwel denzelfden dag bi]
©en tweede beest zich dezelfde ver
schijnselen vertoonden, telegrafeerde
de veehouder direct om den heer S.
i Schaap Hzh., veearts te Joure toen
doze kwam, was ook no. 2 reegis ge-
sterven. Het beest werd door den
vcourts opengemaakt ©n vennoedelij-
kc vergiftiging geconstateerd,
i Een dorüo sterfgeval volgde spoo
dig. Begrijpelijkerwijze werd alles
nagegaan, u>t zelfs t water uit do be-
lendende siooten. maar nergens werd
k;s ontdekt, wat tot vergiftiging aan-
leiding kon geven, zooaal aan niets
anders dun aan kwaadwilligheid kan
worden gedacht.
Door den heer Tjallema werd ©en
aanklacht bij do justitie ingediend,
waarna Zondag jl. door drie rijks-
veeartsen het vierde inmiddels gestor
ven beest gerechtelijk is onderzochten
geschouwd.
PROVINCIA LE-STATEN-
VEBKIEZING.
ZAANDAM. Met zekerheid kan
titans gemeld worden, dat d© Vrijz.-
Dem. 'kiesvereeniging te Zaandam en
j Worinerveer voor de verkiezing van
een lid der Provinciale Staten niet
met ©en eigen candidaat uitkomen en
evenmin den liberalen candidaat, den
heer Dekker, officieel zullen steunen.
Hun besluit is gegrond op hot feit,
dat gemelde heer bij meerderheid van
stommen is gecandideerd in een ver-
i uadoring van twee vrijz.-dern. veree-
nigingóu, twee unie-afdeelingën en 5
aangesloten liberale kiesvereenëgin
gen. welke laatste dus de meerder
heid hadden, zoo meldt de Tel.
EEN NIEUW WEEKBLAD.
Verschenen is „De Volksstem", de
mocratisch weekblad voor Nederland.
Van Kunst nn Kunstenaars
XXXVIII.
Einde dezer week wordt te Amster
dam in het Sunsso-museum de zgn.
„Viurjaarlijksclie Tentoonstelling van
kunstwerken door levende meesters"
geopend. Over do voorbcreidng er
van, z lfs over do niet-voorberoiding,
die leiden zcni tot algeheel© ophef
fing dezer tentoonstelling, is al veel
te doen en te schrijven geweest. Doch
per slot hebben dc voorstanders van
lal voortbestaan dezer exposities het
pleit gewonnen.
Er waren cr velen, die het nut van
do'.c instelling niet meer zagen. Nu
de tijden veranderd zijn en iedere
volgende vierjaarlijkéche bet bij haar
voorgangster in belangrijkheid afleg
de, moest aan dat instituut maar een
einde gemaakt,... meenden zij. Het
geld, in den vorm van subsidie uit de
gemeentekas getrokken, kon op ande
re en voor de kunst betere wijze be
steed worden... opperden zij.
Maar er waren er anderen die tegen
dr ze mëëning en oppering scherp stel
ling namen. Die Vierjaarlijksche be
hoefde niet zoo on-ïnteressant te zijn
beweerden dezen. Wanneer men er
maar voor werkte, buitenlandsche
kunstenaars persoonlijk bezocht om
hen lot deelneming over te halen, de
zaak breed aanpakte, een hoofdcom
missie, verscheidene sub-commissies,
en nog meer particulieren aan t werk
zette, reclame maakte, dan... etc., etc,
animeerden deze.
Deze hebben, wé zeiden het reeds,
hel pleit gewonnen.
Hoofd- en subcommissies zijn er be
noemd, commissie en particuliere rei
zen naar liet buitenland zijn er, met
de opdracht als bovenbedoeld, ge
maakt, d<? reclame staat aangeplakt
op de borden en zuilen die daarvoor
bestemd zijn. Er is inderdaad vóel
werk verricht, waarvoor nu reeds
van allerlei zijde in de dagbladen is
hulde gebracht. Bij de tweeduizend
schilderijen z»n in hét Gemeente-mu
seum ondergebracht, groote afdeelin
gen voor beeldhouwkunst en gra-
pliick ziin onder speciale commissie-
leiding ingericht en het lijdt geen
tv. 'fel, of qpantitatief is een tentoon
stelling tot stand gebracht, die cr ziin
kun, en die, van dien kant bekeken,
eene rechtvaardiging is van het opti
misme, dal bij dc voorstanders vuil
het voortbestaan gelieerscht heeft.
In volgende kroniekjes zullen wij
nagaan in hoeverre .er nog meer be-
ikt is, in hoeverre deze groot
scheeps opgevatte kunst-gebeurtenis
werkelijk een „iets", een evenement
geworden is, voor het cultuurleven en
het kunstinzicht van het Nederland-
sche volk van helang en heteekenis.
Wij hebben er nog niets van gezien
en staan er dus nog blank tegenover.
Noch het vaal-grijs der teleurstelling,
noch het roze-rood van het enthou
siasme kleurt thans ons aangezicht.
En het is juist daarom, dat wij nu,
nog onbevooroordeeld, eenigc inlei
dende opmerkingen mogen maken,
waar wij toch bovendien, bij verdere
bespreking, ons aan zullen moeten re-
fereeren.
Er is in het expositie-wezen te on
zent in'de laatste vijftien, twintig
jaar veel veranderd, liet aantal van
hen die in schilderkunst belangstel
len is verveelvoudigd en daarmede
gelijken tred houdend heeft de kunst
handel zich op bijzondere wiize uitge
breid. Kunslvereenigingen der groote
steden zijn er bij aantallen opgericht
cn hebben vaak allerlei verdienste
lijks gepresteerd. Beide, handclsonder
nemingen en genootschappen met
meer dm et artistieke bedoeling be
zield, hebben veel van het allerbeste
dat te onzent geproduceerd was. on
der de mciiscben gebracht of wat in
den roomde omstaan was, bier inge
leid. Ik wil volstrekt niet beweren dat
het gansehe gebied dour deze bei-
du categorieën voor zoover hel
dan voor hup krachten en middelen
toegankelijk was is uitgeput, doch
uileen er deu nadruk pn liggen, dat
in di richting een gestadige werk
zaamheid oj) tc waardeuren wijze ont-
ikkeld wordt.
Daartegenover zagen dc groote, min
of meer offnacelè „Salons", waarvan
de jaarlijks terugkeerende Vierjaar
lijksche er ééne is, zich langzamer
hand het beste der binneulandsche
productie ontnemen, daar de meest
beleekenemlc arlisten, gebonden aan
hunne handelaren veelal niets ter be
schikking hadden, noch, waai' zij hun
product toch gemakkelijk kwijt kon
den, den lust hadden op veel-maande-
lijksche tentoonstellingen te exposee-
ren; terwijl tevens én de benoodigde
organisatorische geest èn de midde
len ontbraken om de „Salon" belang
wekkend te maken. Vandaar het ver
val.
Mot de thans te openen Vi er jaar-
li iksclio to Amsterdam is eene herle
ving vttn liet stervend instituut be-
ooed.
Nu we nog blank zijn, kunnen wij
ons de vraag voorleggen: aan welke
voorwaarden moet thans het resul
taat voldoen om tot een goed recht
van voortbestaan van het instituut te
conchideeren?
Als hoofdopgaaf voor dergelijke of
ficieel gesteunde onderneming komt
het m i voor, dat men stellen mag: een
beeld te geven van den huidigen
stand der kunstproductie in, en in
dien mogelijk buiten Nederland. Dat
is ook de gióndideo dezer' eerst© ten
toonstellingen geweest. Wat dc kunst
handel en de kuuslvereeniging iil
Holland bij stukjes en beetjes doet
heelt zij, wat Hollandsche kunst be
lief:, le combiueeren en te schiften,
wat buitenlandsch© kunst aangaat,
verre te overtreffen. Dat het zwaar
tepunt dit jaar op da buitenlandsche
kunst gelegd is, schijnt juist gezien.
Waar daarbij het particulier initiatief
vaak te kort moet schieten door ge
brék aan middelen, kan een officieel
gesanctionneerde stedelijke tentoon
stelling veel meer bereiken.
Wn zullen de herleving der V'ier-
'jaail'jksclie zonder vrees voor wedër-
instorten kunnen begroeten indien ze
brengt:
I. een zooal niet compleet, dan toch
goed oviTzietit van wat de Nederland-
sche schilders en teek. naars op het
oogenblik prestelten. Dit dus, on
danks den kunsthandel die op veel
van het beste beslag legt, of met me
dewerking van dezen.
II. een goed beeld van wat in één
of meerdere landen op hetzelfde ge
bied i'cleverd wórdt. Uit beeld zij in
structiever en samenhangender dan
wat door firrna s en vereenigingen
souns getoond wordt Immers t gaat
er ten deze niet om het werk dier fir
ma s ©n vereenigingen op grontere
schaal te doen. het gaat er om het he
ter te doen. Alleen dat, rechtvaardigt
overheidssteun en publieke sympa
thie.
III. Aan takken van beeldende
kunst, in ons Ilollandsch exposiliélc-
ven verwaarloosd zij oen belangrijke
plaats ingeruimd. Juist daarin worde
het instructieve eencr stedelijke ten
toonstelling erkend, liet is m dit ver
band verblijdend uit kramenbericli-
ten te ervaren dat aan de beeldhouw
kunst i t de graphiek zulke bolaiigrij-
plaats inderdaad ingeruimd is.
En ten slolte zij nog op één factor
gewezen, die, ditmaal misschien aan
wezig, Dij elke volgende vierjaarlijk-
scliü aanwezig moet zijn, wil ze
kans van slagen hebben. Deze factor,
buiten liet resultaat staande, moet des
almettemin binnen de bestaansvoor
waarden getrokken worden: men lieb-
be fondsen disponibel en organisatori
sche werkkracht. Hel zal gevveuscht
brt'ken wellicht de laatste telkenmaal
te vernieuwen of geheel te wijzigen,
daar zonder zal men echter in geen
geval kunnen.
Hel is met het voorafgaande als
toetsteen dat wij verlangend zijn de-
zo Vierjaarlijksche binnen te treden.
Aan fondsen en organisatorsch talent
heeft liet wij hoorden het reeds
ditmaal niet ontbroken. Wij zijn be
nieuwd te zien naar welk Inzicht
thans gehandeld is en men kan, als
belangstellende in het kunstleven Wn
ons volk. van harte hopen dat ook van
een artistiek standpunt af, van een
geslaagd :n gesprok«;n rnn^ worden.
Hel quantum is er. En de arbeids
prestatie om dat tc bereiken kan ge
waardeerd worden Doch om de kwij
nende Viérjaarliiksche leven in te
bluzcu is meer noudig. Is men er in
geslaagd dat meerdere te verschaffen
dan kan terecht do nuttigheid van het
instituut bepleit en de noodzakelijk
heid om het voor sterven tc behoe
den betoogd worden. Het is niet ge
makkelijk het iedereen naar den zin
te maken en de organisatoren hebben
dal reeds in de urchitectcu-quaesiie
bemerkt cn in dc affiche-quaesilo ©en
minder gelukkigen inval te verdedi
gen gehad. Doch een loyale beoordee
ling zul reeds tot waardecring ge
neigd zijn zoo aan de hoofdcondites,
bovengenoemd op bevredigende wijze
voldauu is, en dut hopen wij bij onze
eerste bezoeken le constateeren.
j. II. DE BOIS.
8 April 1912.
