DE BAKKERSWET.
Naar gemeld wordt, hoeft 3e a'fft.
Amsterdam van „Patrimonium'1 een
motie aangenomen, waarin Minister
Talma hartelijk dank wordt ge
bracht voor do indiening en kloek
moedige verdediging van de Bakkers
wet, welker verwerping betreurd
wórdt
DE MOORD TE BEEK.
Het comité, dat zidh te Beek (ge
meente Berg) had gevormd om den
arbeider Hartjes, wiens dochtertje
werd vermoord en die zelf onder ver
denking daarvan langen tijd in pre
ventieve hechtenis heeft doorgebracht,
schadeloos te stellen, heeft van vele
zijden zooveel steun ontvangen, dat,
men don vader tenminste financieel
het ondervonden leed heeft kunnen
verzachten, zoo meldt de „Tel.
EEN DANKBETUIGING.
De Amsterdomsche gemeenteraad
besloot een telegrafische dankbetui
ging te zenden aan den Parijsclien ge
meenteraad, voor do hartelijke ont
vangst van de leden van het Amster-
damsche gemeentebestuur tijdens het
Koninklijk bezoek aan Parijs.
SPOOR WEGCONFERENTIE,
Woensdag werden te Amsterdam rle
zittingen geopend van de Vereemgde
Europeesche Conferentie voor de
dienstregeling der treinen en van de
doorgaande rijtuigen.
De hoer J. A. Ka Iff. lid van den Raad
van Administratie der Hollandsche
IJzeren Spoorweg Maatschappij, leid
de doze conferentie als voorzitter.
Woensdagmiddag maakten de be
zoekers der conferentie een tocht, naar
Rotterdam, ter bezichtiging van de
havenwerken.
NED. VERBOND VAN VAK-
VER EEN IG1NGEN.
(D e r d e D a g).
Het bestuur werd gemachtigd, een
derden gesalarieerd en bestuurder oan
to stellen.
Het Verbond zal deelnemen aan het
cons res voor Staatspensioneering.
liet bestuur zal overwegen, of het
m osei ijk is, een advocaat te benoe
men, die zich speciaal zal toeleggen op
do arlieidersbeweging.
De heer Oudegeest leidde een be
spreking over de Ziekte- en Ouder-
domsverzekerlng in.
Aan de Tweede Kamer zal het in
dertijd r/jeds gepubliceerde ontwerp-
adros 'i-nden worden met do weu-
ccl.en van 't Verbond.
't Congres is daarna, gesloten.
TENTOONSTELLING „DE VROUW
IS 13—1913'.
Dezer dagen heeft zich de Vereeni
ging Tentoonstelling ,.Ue Vrouw 1S13—
1013' geconstitueerd. Het bestuur be
staat uit een hoofdbestuur, bijge-
staon door een algemeen comité,
waarvan de namen over eenigen tijd,
als liet geheel definitief is samenge
steld. zullen worden bekend gemankt.
Het hoofdbestuur bestaat uit een da-
gelijksch bestuur van hoogstens 9 le
den' en de presidenten van de sub
commissies. Vele subcommissies zijn
reeds ijverig in de weer, andere zijn
bezig zich te vormen. Ook hierover
zal naderhand mededeeling worden
gedaan.
I-Iet dagelijksch bestuur bestaat int
de dames rnej. dr. Mia Boissevam,
presidente mevr. VV. Asserïhor-
becke, vice-pres. mevr. J. P. v. liuu-
i n lluys, lste secr.mej. R. Manus,
2de secr. mevr. J. P. Odijk—Wou
ters, lste peiuiingm. mevr. dr. Doc
tors van Leeuwen, rnevr. J. P. Wease-
link van Rossuni.
Behalve mevr. OdijkWouters, die
te Zaandam woont, wonen alle dames
te Amsterdam.
STAATSSPOOR WEGEN.
Uit tiet verslag over 1911 blijktHet
vervoer van personen en goederen
nam toe. De financieele uitkomsten
waren vrij goed. Uitgekeerd kan wor
den het winst-saldo van 719.932, wat
een uikoering van 4 toelaat. Er
waren thans 20.379 personen in
dienst der S.S.
WINKELSLUITING TE LEIDEN.
Do vereeniging van sigarenwinke
liers te Leiden heeft met meerderheid
van stemmen, besloten, een adres tot
deu raad te richten, waarin men zich
zal uitspreken togen verplichte win
kelsluiting.
De meerderheid was van oordeel,
dat, hoezeer een 9-uur sluiting valt
toe te juichen, uien deze moest over
laten aan het particulier initiatief.
DE SCHILDERSACtÜE TE
GRONINGEN.
Van stakerszijde deoit men mede,
dat in oen vergadering van schilders
gezellen, die door ongeveer 140 perso
nen bezocht was, het reeds eerder
vermelde voorstel van de patroons
met op 2 na algemeeno stemmen i3
verworpen.
Do stakers zullen eon andor voor
stel doen.
DE GESTOLEN EFFECTEN VAN DE
RUE ORDENER TE PARIJS.
De „Tel," meldt
Enkele weken geleden heeft de rech
ter-commissaris, mr. G. W. Eekhout,
te Amsterdam, op verzoek van mr.
Gilbert, den rechter van instructie te
Parijs, die de verschillende zaken te
gen de zich in hechtenis bevindende
auto-baiidi|ten instrueert, een mge-
ceteue van Amsterdam een rogatoir
verhoor doen ondergaan. De In ver
hoor genornene stond onder verden
king, met Garnier en andere Fransche
auto-bandieten in relatie gestaan en
zelfs pogingen te hebben aangewend,
'de bij den aanslag in de Rue Ordencr
te Parijs gestolen effecten van de hand
te doen
Bij dit verhoor, waarvan het pro-
ces-verhaal aan de Parïjsche justitie Is
opgezonden, ontkende de man ooit in
liet bezit van die effecten te 2ijn ge
weest, nog veel minder te hebben ge
poogd stukken te gelde te maken.
Toch bleven politie en jusuiie te
Amsterdam den bedoelde verdenken,
meer van de effecten af te weten, en
eveneens meer van de praktijken der
auto-bandieten, dun hij wilde los
laten.
Een bij den man, in diens woning
gevonden briefkaart, uit Gent verzon,
den en eenigszlos geheimzinnig ge
steld. versterkte dit vermoeden.
De briefkaart is naar 3e justitie te
Gent opgezonden.
Hel aldaar ingestelde onderzoek
moet het spoor van don schrijver doen
vinden en tevens hebben uitgemaakt,
dat deze tot een beruchte gauwdieven
bende behoort, die met de auto-ban
dieten in verbinding stond.
Eenmaal op dit spoor, zal het on
derzoek worden voortgezet en denkt
de justitie weldra de gangen der auto
bandieten, na het gebeurde in de Rue
Ordener en die heslist over verschil
lende Neder]andsohe steden hebben
gelocrpen, geheel te hebben opge
spoord.
In den jeugdigen bandiet Jean Fé-
gard, onlangs te Chaumont-de-Vexin
gearresteerd en die bekend heeft met
Garnier en Bonnot Amsterdam te
hebben bezocht, meent men tevens liet
middel te hebben om nog aan te vullen
wat in den schakel ontbreekt.
Vrij zeker zal de jusutie hier nog
meer met de auto-bandietenzaak te
doen krijgen.
GASON TPLOFFING.
Er had een geweldige gasontplof
fing plaats in don kruidenierswinkel
van de coöperatieve vereeniging
„Helpt Elkander" op Fellenoord te
Woensel. Werklieden hadden dien
dag lampen aan do leiding bevestigd.
Er bleek een lek te zijn en haastig
word een onderzoek ingesteld, doch
niet dan na eerst den meter t© heb
ben dichtgedraaid. Blijkbaar had zich
een overvloed van gas opgehoopt tus-
schen het pleisterwerk van het pla
fond, dat met een vreeselijken knal
ontplofte. Terwijl do groole spiegel
ruit on alle overig© ruiten In hot ge
bouw tot schorven vlogen, schudde
het huis op zijn fundamenten en het
heele plafond kwam in eon zware stof
wolk naar boneden gestort.
DE BIOSCOOP BIJ HET ONDER
WIJS.
Dezer dagen is de door het bestuur
dor gemeente Rotterdam ingestelde
bioscoop-commissio door wethouder
Van der Molen Tz. ten stadhuize ge
ïnstalleerd.
Aan de commissie zijn in het bij
zonder de volgende vragen ter beant
woording voorgelegd:
le welke vormende en ontwikke
lende waarde moet aan projectiever-
toon ingen voor kinderen worden toe
gekend
2e. welke toestellen beloven daartoe
het beste resultaat (kinematograaf
met doorloopende films, toestellen met
films, die op elk moment stilgezet
kunnen worden, de gewone projectie-;
lantaarn of eonig ander projectie-toe
stel);
3e. zou aan elke school de beschik
king over een toestel gegeven bokoo-
ren te worden of zou eene afzonderlij
ke localiteit daarvoor ingericht moe
ten worden;
4e. kan de ingeliiniteerde toelating
van kinderen tot de publieke bios
coopvoorstellingen van nadeehgen in
vloed zijn op de jeugd, en, bij toestem
mende beantwoording, op welke wijze
kan die nadeelige invloed worden ge
keerd.
NOG EEN VERSTOORDE BRUILOFT
Terwijl bij den landbouwer Michel-
brink, to Dinxperlo, eon aantal gas
ten bijeen waren om bruiloft te vie
renwilden de gastheer met zijn zoon
's avonds oven voor do deur zien, wat
de oorzaak was van het rumoer dat
voor het huis was ontstaan. Beiden
werden toon zoodanig op stokslagen
onthaald, dat ze voor hun wonden
geneeskundige hulp moesten Inroe
pen. Van de daders nog geen spoor.
DE WOONWAGS-NPLAAG.
De gemeenteraad van Nieuwe Nie-
tiorp heeft tot alle gemeentebesturen
van Noord-Holland ten Noorden van
het Noordzeekanaal, het verzoek ge
richt, collectief bepalingen vast te
stellen tegen het verblijf in die ge
meenten van woonwagens. Meerma
len toch blijkt, dat de bewoners dier
wagens zeer veel overlast aan de In
woners der gemeenten veroorzaken.
De gemeenteraad van Nieuwe Nie-
dorp wenscht, dat allo gemeenten
zullen verbieden aan bewoners van
woonwagens langer dan strikt nood
zakelijk is te ver-toeven of te verblij
ven In de gemeenten buiten toestem
ming van burgemeester en wethou
ders.
ELFTAL.
Zondag a.s., 's namiddags half vier,
zal het volledige NeUeiiandsche elf
tal, dat naar de Olympische Spelen
gaat, op R. A. P.'s terrein (Oud-Roo-
senburch) een wedstrijd spelen tegen
de bekende Engelsche professional
club Reading.
De Engeischen zullen met bet vol
gend elftal uitkomen:
H. Stevens, doel; J. Smith, r. achter;
capt.; Bartholomew, 1. achter; II. P.
Sintter, r. half back; "E. llanny, spil;
J. Bradley, 1. half back; ,T. Morris, r.
buiten; "W. G. Bailley, r. binnen; P.
Mc. Millan, mid voor; A. Foster, 1.
binnen; R. G. Pinfield, 1. buiten.
De met aangegeven zijn amateurs.
De Telegraaf meldt:
Reading, een der sterke Zuidelijke
League-clubs, heeft in het afgeloopen
seizoen vooral veel succes gehad in
de Cup-wedstrijden. Zoo werd te Bir
mingham legen Aston Villa gelijk ge
speeld, waarna Aston ViLla te Rea
ding met 21 werd geklopt. In de
volgende ronde werd to Reading ge
lijk gespeeld tegen Manchester Uni
ted, waarna te MauoUester met 21
verloren werd. Reading is een van de
oudste clubs der Zuidelijke League,
welke afdeeling men ongeveer op één
lijn stelt me de eerste divisie der
Football League.
Behalve de doelverdediger, een goe
de reserve, komt Reading met een vol
ledig elftal, waarin o.a. ook zullen
spelen de twee international-ama
teurs llanny
Huil voor Engeland tegen Nederland
meespeelden.
Van de voorhoede moet A. Foster
een der beste Engelsche voorwaarts
zijn. Reading, bekend zijnde met de
onverwachte nederlaag, die Queen's
Park tegen De Zwaluwen leed, zal er
ongetw ijfeld alles op zetten om dezen
wedstrijd te winnen.
Na heropening van een besloten zit
ting nam de raad van Delft met al-
gemeene stemmen aan een voorstel-
Van Aggelen ota B. en W. uit te noo-
digon ueu onderzoek in te stellen naar
toestand en mogelijke misstanden
aan de H. B. S. en den raad to dienen
van rapport.
GROENTIJD LEIDSCHE STUDEN
TENCORPS.
Op de corpsvergadoring zijn eenige
wijzigingen aangebracht in de wet en
reglementen den groentijd betreffen
de.
Op voorstel van het collegium is
besloten tot de instelling van een
commissie van bijstand, bestaande uit
3—5 ondersjaars corpsleden. Zij zul
len het collegium moeten helpen in
de nauwkeurige handhaving van het
reglement op den groentijd, waarin
omlijnd zijn de rechten en verplich
tingen der groenen en studenten. In
dit reglement was reeds sinds vele ja
ren de bepaling vervat, dezer dagen
te Utrecht aangenomen, dat ontgroe
nen op straat of in tegenwoordigheid
van buitenstaanders verboden is.
De commissie van bijstand zal de
zelfde rechten en verplichtingen heb
ben als het Collegium; zij wordt be
noemd door en is verantwoording
schuldig aan het corps. Blijkbaar is
de bedoeling^ van de instelling een
soort van algemeen patroonschap te
geven, in eenige personen vereenigd.
Verder is Ingesteld en wettelijk
vaslgestel het onmiddellijk en oo-
genblikkelijk beroep van de groenen
op het Collegium, zoodat voortaan
eon groen, zich gegriefd gevoelend
door de bejegening van een student,
zonder aarzelen zich uit het gezel
schap kan verwijderen ten eindo zijn
beklag te doen bij het collegium. [niet door dienst verhinderd was le-
De andere wijziging betreft de on-genwoordig.
kosten, aan liet eerste Jaar veroor- j Als vendumeester fungeerde de le
zaakt door de opvoering van een officier, daarin bijgestaan door den
groentlieator. Zij zijn tot een bepaald administrateur van het schip, terwijl
bedrag teruggebracht, terwijl voor het! de heer J. C. Maim uit Medan belan-
behoer der gelden een strengere ver-(geloos als venduhouder optrad,
antwoording is ingevoerd. j De wijze waarop laatstgenoemde dit
Weldra kan de benoeming tegemoetdeed, is hoven allen lof verheven:
gezien worde®, eener commissie uit Vóór den aanvang der verkooping die
het L. S. C., aan welke wordt opge-op het voordek gehouden werd, vvijd-
dragen een grondig onderzoek in te'de hij een paar woorden aan de na
stellen in zake de lustrumviering en gedachtenis van den overledene, wees
in een beredeneerd rapport voorstel- 1 hij op de treurige omstandigheden,
len eventueel te belichamen; strek- j waarin de weduwe achterblijft en
kende tot vermindering der in de wekte vooral zijn mede-Delianen op
laatste jaren steeds aangroeiende hunne bekende hulpvaardigheid te
maskerade-onkostün. doen blijken.
De meeste voorstellen werden met j Dat dit beroep niet tevergeefs is
bijna algemeene stemmen aangeno-geweest volgt wel hieruit, dut het hee-
men. le boeltje misschien, zooala het daar
lag, een f 40 waard, f 202b opbracht,
waarvan meer dan een vierde door 'u
zevental Delianen werd gekocht.
Niemand had op zoo'n opbrengst
durven hopen. De gezagvoerder voel-
Sport en Wedstrijden
VOETBAL. - -
HET NEDERLANDSCU OLYMPISCH (ie zich dan oolc gedrongen, om des
avonds allen, inzonderheid den heer
Mann, ook namens de weduwe harte
lijk dank te zeggen voor het welsla
gen der vendutie, terwijl ook een ma
troos naar voren trad om namens
zijne collega's dank te zeggen voor
den ondervonden steun,
G,DeH-Ct.".)
TROEPENVERMINDERING IN DE
ALASLANDEN.
Naar de „Deli-Crt," verneemt, zijn
de patronilleerende troepen uit de
Alaslanden teruggetrokken. Men kon
in die streek thans volstaan met een
vaste militaire bezetting van slechts
enkele groepen.
Financieele Berichten
De Koninklijke maatschappij tot ex
ploitatie van petroleuinbronnen in
Ned.-Indie keert een dividend van 19
pet. uit. Op de prlorileits-aandeelen
is reeds 4 1/2 pet. uitgekeerd. De
raad van commissarissen adviseert
het dividend over 1911 te bepalen op
4 pet. voor de preferento en 19 pet.
voor de gewone aandeelen. Het totale
winstcijfer der Koninklijke over 1911
bedraagt f 11 0i4.ClG.47. Aan het slot
van het verslag wordt gewaagd van
het feit, dat de Standard Oil Compa
ny the ns lange Indirecten weg po
gingen aanwendt om olieterreinen
Bailey, die ook in j jn Ned.-Indie in handen te krijgen en
in de oliehoudende terreinen, die de
Ned.-Indische Regecring gereserveerd
heeft voor directe uitgifte bij bijzon
dere overeenkomst aan particuliere
ondernemingen. Met ©en beroep op
de cijfers wijst de directie -op de ern
stige gevolgen, welke 't voor de maat
schappij zou hebben, indien de Stan
dard Oil Company do controle over
belangrijke petroleumterreinon in N.-
Indië mocli' verkrijgen. De Company
heeft het reeds thans In hare macht,
zooals iu 't afgeloopen jaar gebleken
is, de winst der maatschappij belang
rijk te doen dalen door den prijs in
Oost-Azlë te stellen op ongeveer de
helft van den prijs, waarvoor zij zelf
in het zooveel dichter bij Noord-Ame-
rika gelegen Nederland, verkoopt. De
directie stelt in-het licht, hoezeer de
positie barer maatschappij verzwakt
zou worden, indien het voordoet dei'
geografische ligging onze producee-
cendö terreinen in Oost-Azië haar
werd ontnomen door aan de S. O. C.
de mogelijkheid te openen boven hare
enorme productie elders ook nog een
belangrijke productie in Ned.-Indiü te
verwerven. Zij vertrouwt dat onze
Regeering er niet toe zal willen me
dewerken om de positie van den Arno-
rikaanschen kolos tegeno\er hare
wel is waar groote en kapitaalkrach
tige, doch iu vergelijking met de
Standard Oil Company inderdaad
kleine combinatie door toewijzing
van oliefcerreinen in Nederl.-Indië in
direct of direct nog te gaan verster
ken. Zoolang evenwel nog geen be
slissing genomen is acht de directie
zich verplicht, een bijzonder voorzich
tig financieel beleid te voeren.
De heer R. Beeuwkes, de interna
tionale doelverdediger, de voorganger
van GöbeJ, is thans in Indiö redac
teur-uitgever van een weekblad, ge
wijd aan do sport voor Ned.-Indië.
ROOD EN WIT.
Dö Sportkroniek Bevat een kiek van
deze Haariemsche Cricketclub.,
ROEIEN,
Voor den 8-riems Seniores-wedstrijd
om den Telegraafbeker heeft zich al
lee ngemold de roei- en zeilvereeni-
ging „De AmsteT'j
Zondagochtend is een skiffeur van
de Doverscho roeivoreeniging in zijn
skif gaan zitten en zee in gestoken.
Men heeft naar hem gezocht, maar
aanvankelijk niet gevonden. Hij
kwam Maandagochtend evenwel kalm
met de boot van Calais to Dover aan
toen hoorde men dat hij er inder
daad in geslaagd is, de F'ransche kust
te bereiken,
't Is een gewaagde onderneming
geweest, want de roeier had geen
kompas en geen volgboot.
VEREENIGING VAN PAARDEN-
FOKKERS.
In de gisternamiddag te Utrecht ge
houden algemeene vergadering van de
Vereeniging voor Paardenfokkers
werd, naar aanleiding van de aanban
gige wet op de paardenfokkerij, mede
gedeeld, dat een commissie uit
vereeniging in verband met de grie
ven van de paardenfokkers een onder
houd met den Minister van Land
bouw, Nijverheid en Handel heeft ge
had, waarbij vele grieven als billijk
werden erkend, zoodat daarmede
eventueel rekening zal worden ge
houden.
Besloten werd zooveel mogelijk in
Utrecht te vergaderen.
VLIEGEN.
BERLIJN—WEENEN.
Zooals reeds medegedeeld is, heeft
luit. Bergmann (v. Miller) Dinsdag
avond nog getracht, Weenen te herei
ken. Hij verliet om kwart over 4
Streblen, is nog gezien boven Rati-
bor en om half 8 boven Olmütz. Hij
kwam echter niet in Weenen aan,
maar is te Troppau wegens duister
nis geland.
Hïrth is dus niet alleen de winner
van den strijd, doch ook de eenige, die
in Weenen aankwam.
Waarschijnlijk zal aan Csakay (A.
Blaschke) de tweede prijs worden toe
gekend, terwijl Krieger en Bergmann
m aanmerking komen voor een troost
prijs.
Koloniën
VENDUTIE AAN BOORD VAN EEN
MAILSCHIP.
Een passagier uit Atjeh, van het 8.3.
„Koning Willem I", welk schip
van Sabang naar Nederland vertrok
schrijft dato 16 April van uit den
Indischen Oceaan het volgende:
Hedenmorgen vroeg werd door den
gezagvoerder middels een aanplak
biljet bekend gemaakt dat om 10 uur
v.m. vendutie zal worden gehouden
van de door den matroos Bakker aan
boord nagelaten goederen. Zooals de
„Deli Courant" reeds mededeelde is
genoemde matroos, een zeer oppas
send man, 27 jaar oud, getrouwd en
vader, te Soerabaja door het loslig-
gon van een stuk van de reeling over
boord geslagen en verdronken.
Natuurlijk waren alle passagiers en
da geheels equipage voor zoover zii
Kerk en School
NED. HERVORMDE KERK.
Aangenomen het beroep te Berken-
woud© de heer W. G. Boon, cand. te
Groningen.
Bedankt voor liet beroep te Doorn
ds, B. Osinga te Elden bij Arnhem.
Beroepen te Jutphnas ds. J. de Jong
te Hellouw; te Sijbekarspel (N.-H.) de
heer K. F. Proost,.cand, te Leiden.
GEREFORMEERDE KERKEN.
Beroepen te Ijlst (Fr.) dis. R. M.
Wester ink te Voorburg.
Bedankt voor het beroep te Krim
pen a. d. Lek ds. P. van Hoven te
Hoogvliet.
ACADEMISCHE EXAMENS.
Geslaagd voor propaedeutisch me
disch examen, cum lande, de heer
Ch. H. Boissevain.
Leiden. Geslaagd: candidaatsexa-
men geneeskunde, de lieer W. Doo-
ren; tweede natuurkundig examen,
de heeren J. Bijtel eu H. Lautenbach.
Utrecht. Gesl. doet. ex. godgeleerd
heid de heer IU J. Brouwer, prop. ex.
godgeleerdheid de heer A. Terpstra,
doet. ex. rechtswetensch. de lieer W.
A. P. van Lier.
Amsterdam. Met goed gevolg is af
gelegd het oar3te natuurkundig exa
men door den heer E. v. Minden; het
caudidaats-examen in de geneeskun
de door de heeren R. J. Harreu3tedn
en J. Wijnbrans en cum laude door
den heer P. Bisscho; het cundidaals-
examen rechtswetenschap door den
heer E. Norden.
Leiden. Geslaagd voor het candi-
daats-examen rechten de heeren P.
Bangert en A. Huigen.
Delft. Technische Hoogeechool. Ge
slaagd voor het propaedeutisch exa
men werktuigbouwkunde de heeren
II. Th. Baart de Ta Faille, M. van den
Broek en J. P. Felix.
Kampen. Theologische School. Ge
slaagd voor het semt-candidaatsexa-
men de heer B. A. Knoppers van Rot
terdam.
Stadsnieuws
STEDELIJK MUSEUM VAN SCHIL-
DERIJEN EN OUDHEDEN.
Een onzer medewerkers schrijft:
De volgende maand zal het 50 jaar
geleden zijn, dat ons stedelijk mu
seum van schilderijen on oudheden
voor het publiek werd geopend. Voor
onze stad ia dit feit wol van betooke-
nis, want doze instelling heeft niet
eiulg bijgedragen om aan Haarlem
eeno internationale bekendheid te ge
en het getal vreemdelingen, dat
uitsluitend onze oude veste bezocht,
de groote verscheidenheid van
kunstgaven der oude Haarlemscho
schilderschool te bewonderen, is ze
ker niet bij benadering op te geven.
Het 25-jarig beslaan van het museum
werd officieel herdacht, het 40-jarig
ging officieus niet onopgemerkt voor
bij, wat zal er geschieden bij het
gouden herd enlcingstijd perk? Wij we
ten het niet, doch wij voor ons von
den daarin aanleiding eene meer uit
voerige beschrijving to wijden aan
deze wijd beroemde inrichting, te
meer omdat met deze periode een
hoofdstuk uit hare geschiedenis
wordt gesloten, nl. haar verblijf in de
lokalen van ons stadhuis.
Het denkbeeld tot stichting van
een schilderij-museum te dezer stede
ging uit van wijlen Mr. A. J. En
schedé, die voor zijn plannen een
wakkeren medestander vond in den
toenmaligen burgemeester Mr. C.
Fock.
In den aanvang van 1860 bepaalde j
de gemeenteraad, dat de lokaliteit
boven het Pand, alsmede een deel
.ijner gaanderijen, ten dienste van j
het stedelijk archief en van onder
scheidene andere gemeentelijke in
stellingen, o.a. voor die van ver-
schillende takken van onderwijs, zou i
worden ingericht, alsmede tot zalen,
waarin al de schoono, meerendeels
zeer kostbare, schilderijen bijeen ver
zameld zouden worden, die de stad
bezat. Deze stukken warén destijds;
verspreid, niet alleen in ver
schillende. veelal ongeschikte en niet
altijd toegankelijke vertrekken van
het. raadhuis, maur vooral in de vele
gast- en godshulzen, ja zelfs in do
kazerne. Bij deze verbouwing stond
liet stichten van een museum op den
voorgrond. Iu 1861 zou alhier de wel
bekende algemeene Nijverlieiclsten-
toonstelling worden gehouden, de ge
meente verklaarde zich bereid daar
toe de noodige lokalen af te staan en
gaf gulweg de beschikking over een
groot gedeelte van het stadhuis, nl.
de zeer ruime zolders aan dit gebouw
grenzende eu liggende boven de
kloostergangen van het voormalig
Predik heer en-convent.
De hoer J. E. van den Arend, de
toenmalige stads-architect, wist op
vernuftige wijze de zich wijd uit
strekkende ruimten met het raadhuis
verbinden, daarbij de stichting
van de a.s. mueeumlokalen in het
oog houdende. Eerst na afloop der
genoemde tentoonstelling in 1861 kon
dus worden overgegaan tot ontvangst
en plaatsing der schilderijen en deze
-erkzaamhoden vorderden zoo goed
dat 30 Juni 1862 de officieele opening
kon geschieden.
e twee groote zalen, waarin het
museum oorspronkelijk was geves
tigd, werden opgetrokken boven de
gewelven van den zuilengang rond
om het Pand, voorheen de Klooster
hof van het omstreeks 1289 gestichte
Predikheeren- of Dominicanenkloos
ter. Een ruim vertrek boven de Ka
pittelzaal van dit vroegere convent,
eertijds als schilderkamer gebruikt,
werd ingericht tot oudheidkamer,
terwijl de vroegere vergaderzaal der
Weesmeesters de bestemming ont
ving vau wachtkamer, eene bestem
ming die tot dusver gehandhaafd
bleef. De verbinding tusschen dit
lokaaltje en de eigenlijke museum
zalen werd gevonden door aanbouw
van het welbekende trapportaal met
gang, ter vervanging van een oud
huisje in het Pand en de daaraan
grenzende gijzelkamers. Ook werd de
z. g. martelkamer ingericht, die ech
ter uiterst zelden wordt bezocht door
haar ongunstige ligging, hoewol ze
een schat van voorwerpen bevat uit
den tijd der lijfstraffelijke rechtsple
ging-
De z.g. Costeriana vonden even
eens een onderdak in het nieuwe mu
seum. Deze oudste stukken der boek
drukkunst werden tot dusver bewaard
In een klein kamertje van het stad
huis, dat zoo ex belangstellenden
kwamen ontsloten werd door den
jongsten klerk der gemeente-secreta
rie, die als deskundige moest fun-
geerenl Blijkbaar heeft men de juiste
waarde dezer stukken nimmer begre
pen, want niet alleen bleven ze al
die jaren als een curiosum bewaard
in de goed gesloten glazen vitrines,
maar vóór eenige jaren werden zo
officieel overgebracht onder de di
rectie van den directeur der schilde
rijen-verzameling!
Do openingsplechtigheid op 30 Juni
1862 was zeer eenvoudig en werd ge
leid door den burgemeester, die
daartoe de leden van den raad en
eenige particulieren had uitgenoo-
digd. Do schilderijen uit het raadhuis
waren naar het nieuwe museum
overgebracht, doch zij vormden het
kleinste gedeelte der geheel©
meling, daar do regenten der ver
schillend© godshuizen er in hadden
toegestemd, velerlei kunstschatten uil
hunne gestichten hier te depone ren,
In het geheel telde bij de opening de
verzameling 123 stukken, waaronder
een goede 40 van het stadhuis. In
1872 waren er reeds 272 schilderijen
en thans bedraagt het aantal ver
over de 400. De 34ste druk van den
Noderlandschen catalogus zal naar
wij vernemen spoedig verschijnen.
Moge deze ook bij dit 50-jarig jubiié
iets van haar ouderwetschheid verlie
zen, hij is voor den tegenwoordige»
tijd vrijwel onbruikbaar en verdient
meer den titel van inventaris.
Uit de zooeven genoemde opgave
blijkt duidelijk, dat hoe voortreffelijk
van gehalte de verzameling in den
aanvang ook moge zij'n geweest, het
aantal meesters niet in evenredig
heid stond tot den omvang der vroe
gere Haariemsche schilderschool.
Het was er ver van, dat het mo-
seum een denkbeeld gaf van de on
eindige verscheidenheid der kunstga
ven, waarin de oude Haarlemscho
meesters hadden uitgeblonken en die
hen voor altijd hebben beroemd ge
maakt. En ook was er te weinig ma
teriaal om op te merken, dat naast
het portret, in eindelooze afwisseling
behandeld op de schutters- en regen
tenstukken, er hier andere richtingen
waren beoefend, die de aandacht
vroegen en verdienden. De wensche-
lijkheid van oen geleidelijke uitbrei
ding en vermeerdering van het mu
seum met schilderstukken van Haar
iemsche meesters werd dan ook spoe
dig erkend, doch de financieele ei-
schen daarvan stonden de uitbreiding
geducht in den weg, temeer daar een
schier hopeloos groot aantal stukken
van Haarlemscho meesters ontbraken.
Na langzamerhand gerijpte plannen
en lange voorbereiding kwam in 1875
de „Vereeniging tot uitbreiding der
verzamelingen van kunst en oudhe
den op het Stedelijk Museum le Haar
lem" tot stand en grooter dan men
■erwachtte, was het aantal dergeneii,
die er toe mede wilden, werken, om
de beteekonis van het museum groo
ter te maken. Veel heeft deze vereeni
ging voor ons museum gedaan, zooals
blijkt uit de verschillende jaarversla
gen. Doch ook op andere wijzen w.-rd
de instelling voortdurend verrijkt,
vooral door legaten en ook door
schenkingen of aankoop Dc grootste
aanwinst werd zeker wel in 1883 ver
kregen, toen de stad Haarlem het
legaat ontving dat door Jiu'. J. C. VV.
Fabricius was besproken. Liet bestond
o.m, uit vele portretten van dat ge
slacht, silhouetten, wapeiikaarten,
enz. Maar ook mogen we niet de
schenkingen vergeten vail mej. F. A.
C. van der Burch (1888), J. Th. Ger-
Jings (1889), Mr. A. J. Enschedé (1836),
D. Franken (1898) en vele andereu.
Tot behoorlijke plaatsing van het in
1883 verworvene, deed de gemeente
raad in 1885 een zolder van het Prin
senhof verbouwen, die in het voor
jaar van 1886 als „Fabriciuszaal" in
gebruik werd genomen.
Zouden we alle schenkers willen
noemen, een lange lijst dienden wa
dan aan te leggen. Velen hebben ge
toond, liefde te bezitten voor deze ge
meenschappelijke verzameling en au a
de medewerking van die talrijken is
het te danken, dat de museumlocalen
zooveel bevatten, dat ons herinnert
aan den werkzamen geest en den
kunstzin onzer vaderen en daar als
zoovele getuigen aanwezig zijn van
Haarlem's roem op het gebied der
schilderkunst, waarvan we reeds heel
in het begin der IGde eeuw de sporen
vinden iu onze stad. Doch vooral de
17de eeuw was voor onze broeders van
het St. Lucasgild ook de gouden
eeuw. De algemeene welvaart en groo
te goldrljkdom brachten er velen toe
om zij liet voor een deel uit licht
verklaarbare ijdelheid hunne por
tretten, familiestukken of andc-re pen
seelwerken le doen vervaardigen of
aan te lcoopen en vandaar, dat d/iel7o
eeuw zoo buitengewoon rijk was aan
kunstschilders, die ons door hunne
kunstgewrochten nu nog bewondering
afdwingen. Talrijke rijke verzamelin
gen herbergde onze stad vroeger, doch
vele dier collecties, door liefhebbers
bijeengebracht, werden later naar el
ders verplaatst of verkocht. De verza
meling schilderijen van den lieer Ho
pe ging in 1794 naar Engeland. De
collectie teekeningen en prenten van
den lieer VV. Oudenaarde werd in 1796
verkocht. De lieer W. A. Lestevenon
nam zijn verzameling mee naar Pa-
ijs, die van den heer VV. P. Kops
verd in 1808 verkoeld,, evenals die van
vlr. J. Helinolt in 1808 en 1810, en die
van don heer Vincent van der Viune
in 1816, gelijktijdig met die van zijn
schoonvader Willem van Oukerke.
Acht gevende op de bange jaren,
aarin deze verkoopingen plaats von
den, zal.het ons niet vreemd voorko
men, dat de verzamelaars of hunne
erven aan den drang der -tijden ge-
oor hebben gegeven.
Wij schieven bij don aanvang dezer
regelen, dat het 25-jarig jubiié offi
cieel word herdacht. Op voorstel van
een der raadsleden werd toen eon
flinke som geschonken aan de Com-
issie van toezicht, als blijk van
waardeering voor haar diensten. Een
dergelijk besluit zou thans zeker niet
groote vreugde worden begroet, want
men weel hot do genoemd© ver
eeniging heeft oen ontzaglijke soh.ide
geleden door tiaar verzuim om do Ko
ninklijke goedkeuring opnieuw aan te
vragen. Moge op don gouden horinue-
ringsdag al de misère dor laatst© ja
ren gedeponeerd worden in de archie
ven v.m het museum, om daar te blij
ven rhsten. Bij de intrede van de
tweede halvo eeuw in (io lokalen aan
het lloiLig Land wensoheu wij de
instelling een tijdperk van bloei en
vrede toe.
MAATSCH. DER NED. LETTER
KUNDE.
De alg. vergadering werd Woens
dag te Leiden geopend door Prof. dr.
G. Kalff, die o.a. 'I sterven van de
heeren Ds. Hugenholtz en Ds. Craan-
dtjk herdacht.
Meegedeeld werd dat do familie
Beets een belangrijke verzameling
van 330 nummers van uitgaven eo
