HAARLEIWS DAGBLAD.
TWEEDE BLAD.
Haarlemsche
HasdeOsvereenSgiog
Eendaagsche Uitstapjes
ZATERDAG 27 JULI 1912
(Goedgekeurd bij Kon. Be6i. van 12
Nov. 1899,.
De Haarlemsche Handelsvereni
ging hier Ier stede, opgericht 10 Mei
1892, heeft in dan loop van den tijd
wel haar recht van bestaan bewezen.
In zeer vele gevallen, zaken van ver
schillenden aard betreffende, is zij
opgetreden en dikwijls met groot
succes. Jammer echter, dat men alge
meen niet meer blijk geeft, dit te
waardeeren, door als lid der Vereeni-
ging toe te treden. Er zijn wel meer
dan 600 leden, maar dat is niet vol
doende Elk handelaar, neringdoen
de, Ja zelfs particulieren, moesten lid
worden, om ten minste te laten ga
voelen, dat men het werk op prijs
stelt, dat de Haarlemsche Haodels-
vereenigmg steeds opneemt, als doen
de. wat hare hand vindt om te doen.
De voordeeleu. die de Nereeniging
buiten hare bemoeiingeu van ver
schillenden aard, haren leden aan
biedt, zijn zeer vele en zeer groote
tegenover de geringe jaarlijksche
contributie van 3.50, die gevraagd
wordt.
Da Haarlemsche Handelsvereni
ging bemoeit zich in de eerste plaats
er mede, de belangen van hare leden
te bevorderen, door onwillige beta
lers voor hen tot betaling aan te
manen en information voor hen in te
winnen. Bovendien hebben de leden
bet recht, het hun gratis te verstrek
ken advies der Vereeniging te vragen
die ook in proceduren en faillisse
meuten gratis voor hen optreedt, na
tuurlijk alleen voor zaken betreffende
den handel en het bedrijf der leden.
Als proef kunnen voortaun nieir
leden voor een half jaar worden aa
fienonien, doch slechts het 2e halfjaar
van 1 November tot en met 30 April)
ad (175 de halve contributie.
Rechtsgeleerde adviseurs der Ver
ceinging zijn de heeren Mrs. Th. de
Haan Hugeuholtz en A. H. J. Mereos,
Spaurue 'J4, alhier, die voor de ledeu
eiken werkdag van 24 uur des na
middags zijn te spreken.
Het bureau der Vereeniging is ge
vestigd Jansweg 11.
Voor incasso's door bemiddeling
der Vereeniging wordt een vast
recht van 5 pCt. der vordering here
keud.
Bovendien moet 10 cent voor port
steeds worden bijgevoegd, bij inzen
ding van vorderingen door bemidde
ling der advocaten te innen.
De kosten van information naar
buiten de stad woonachtige personen
bedragen 60 ets. per informatie, plus
vijf cents porto-vergoedirg lnforma-
tiên naar binnen de stad wonende
personen worden gratis verstrekt.
Pretention op builen de stad wo
nende personeu worden niet behan
deld, wanneer niet 10 ets. voor porto-
vergoeiimg is toegevoegd.
Ruim 1748 information en rechts
geleerde adviezen werden in het af-
geloopen jaar gegeven.
Aan het kantoor Jansweg 11, zijn
thans coupuiis a 10 cent verkrijgbaar
waarop uien bij het Bureau van den
Burgerlijken Stand op het Stadhuis
inlichtingen ban bekomen over het
adres van hier op het bevolkingsregis-
ter ingeschreven peisouen.
lii Mei en Juni 1912 zijn 42 vorde
ringen tot een bedrag van ƒ817.33 1/2
betaald14 vorderingen worden af
betaald 16 vorderingen zijn uitge
stald.
Volgens art 7 dient het geheim der
lijsten van wanbetalers ongeschon
den te blijven.
Iu verband met de wijziging van
aitikel 11 van het huishoudelijk regle
ment van den Nederlandschen Bond
van Onderlinge Informatie- en
&ehuldiuvordering-bureaux en Hun-
delsvereemgiiigen, gevestigd te Haar
lem, moet in het vervolg voor elke
informatie, die op vertoon van legiti-
matiekaarten wordt gegeven, 25 cent
worden betaald.
Alle brieven, aanvragen, reclames
of wat ook, moeten worden geadres
seerd aan het Bureau, dat geopend is
dagelijks van 9 tot 5 uur, en waar ook
verdere inlichtingen zijn te bekomen.
Het Bestuur heeft bemerkt, dat men
soms meent, dat men, hoewel geen
lid der H. H. V., toch van haar infor
matiën kan bekomen, en brengt nu
nogmaals en uitdrukkelijk ter kennis
dat alleen aan leden der Vereeniging
informatiën door haar worden ver
strekt, en dat voor informatiën op
hier ter stede woonachtige personen
nooit betaling mag worden gevor
derd.
HET BESTUUR.
IV.
9 27 vertrok aan het einde van het
perion de trein, die ons iangs den
lijnrechten weg naar Leiden zou bren
gen. We snelden, voorbij het uitge
strekte goederenstation, onder het via
duct der electrïsche tram door. langs
de rechthoekig verdeelde velden, hier
en daar even lettend op de groote re
clameborden, reusachtige koppen cho
colade, flesschen Fosco, enz., totdat
wij, na verder te zijn gereden, 9 52 te
Leiden uitstapten. Wij hadden onze
zinnen op Noordwijk-aan-Zee gezet,
dus keken wij al dadelijk nanr ©en ge
legenheid. die wij zonden benutten,
om het badplaatsje te bereiken. Deze
gelegenheid verschafte ons de pas in
dienst gekomen electrische tram,
welks plaats van vertrek kenbaar is,
ten eerste aan het mooie, vlak tegen
over het station gelegen, wachthuis,
ten tweede aan het bord, waarop ten
duidelijkste de namen Ocgstgcest—
Noord wijk aan Zee. Wij vertrokken
om 10 uur en namen gedurende de 5
minuten, welke wij nog moesten wach
ten, het intérieur der waggons eens
op. De inrichting is keurig, alles rond
om glas, la E. S. M. bokleede ban
ken, echter twee ongerieflijkheden, na
melijk een balcon in het midden, wat
een geweldigen tocht veroorzaakt en
de meer dan steile rugleuningen, het
geen zeer bevorderlijk is voor rechte
ruggen, maar erg ongemakkelijk in 't
gebruik. De streek, welke de tram
door rijdt, is vrijwel van natuur
schoon verstoken. Slecht en slordig
bebouwde velden, viezige slootjes,
kortom niet die selijke, frissche aan
leg als in Noord-Holland. Noordwijk-
Binnen, een verzameling slopjes en
grachtjes. Ons vervoermiddel schoot
daar over een brugje, dut mettertijd
beslist door den een of anderen dienst
in elkaar wordt gereden. Toen, den
chaos uit, door de duinstreek naar
Noordwijk-aan-Zee, aankomst 10.30.
De eerste aanblik doet je al een opper-
vlakkig oordeel vellen, aardig dorpje,
luxe-badplaatsje. Heldere villatjes
liggen daar tegen of op de duinen ver-1
spreid. Rechtsom naar beneden loopt'
de weg naar het strand en het dorp.
Het eerst valt hier het in knsteeltrant
gebouwde, Huis ter Duin", tevens
Kurhausj in het oog. Dan links om,
bruist en gonst plotseling de, zich wijd
uitstrekkende, zee den bezoeker tegen.
Wij liepen nu den Noord-Boulevard
overaanschouwden het prachtige
„Hotel Palace", blikten toen naar be
neden. en kregen volkomen het idee
van Zandvoort, al mocht de omgeving
minder uitgebreid zijn. 't Is waar,
wanneer men van het strand af, den
Boulevard afkijkt, heeft men, in ge
dachte, spoedig de laatste villa bereikt
en strekken de duinen zich in eindeloo-
ze rijen weder uit, totdat ze in een
blauwachtig waas verdwijnen, maar
dit zei gezegd wat er staat is mooi,
helder, en wat meer zegt, alles duidt
op chique. Wij voelden ons hier di-
lectin het gemoedelijke, gezellige!
strandleven thuis, niet gestoord door
koketterig gedoe of een benauwing
van zeelucht-happende Amsterdam
mers. Pa's en Ma's, niet denkend aan
de voorgenomen Zondagsrust, hevig
scheppend, zich warm werkend, om
van kleine schepjes zand, dank zij de
onpractische kinderschopjes, een groo
te zandbank op te werpen, waarop
hun, nu nieuwsgierig toekijkend
kroost een veilige schuilplaats voorde
telkens verder rollende golven zal
vinden. Anderen verspillen hun krach
ten gezamenlijk nan zoo'n golfbreker
en zetten daarop hun strandstoelen,
z,eh veilig voelend, in hun gczeUig
kringetje.
Wij ontmoetten op onze wandeling
verscheidene Duit salie families, de
vlaggen hunner nationaliteit op of om
de stoelen, in Dultscfb-Hollandsch
handelend met vruchtenven tors. Ook
kwamen wij talrijke Sogelschen te
gen, hun volzinnen luid uit hun lioo-
kige monden lijmend. Hier, op het
strand, komt alles veel boter tot zijn
i-echt, is prettiger in zich op te nemen,
't is niet zoo overvol. Zoo zagen vrij
kleine jongens door hun, in flanellen
broeken gestoken, vaders geassisteerd,
met den moed der wanhoop, kleine
bootjes te water te laten, scheepjes,
die, ondanks alle pogingen der angst
vallig l»et water vermijdende vaders,
toch telkens weer door de golven op
het zand werden terug-geslingerd.
Hoog, op een duin lag het belangrijke
„Strand-Hotel" zooals wij op een lus
tig wapperende vlag lazen. Verder
wandelend, ontdekten wij een bond
waarop „Strand van het Kurhaus" te
vens eenige tarieven, b.v. een stoel
per uur f 0.15, wat wij nogal duur
vonden, evenwel, een stoel per dag
f 0.30, hetgeen ons weer goedkoop
voorkwam. Verdere strandstoelen-
verhuurders berekenden hot gewone
tarief, f 0.10. Het Noordwijksoh©
strand imponeert, pakt hem in, die
met welbehagen de alleszins goed on
derhouden omgeving doorwandelt. Al
les etaat Jeuk en los voor elkaar. Ee-
mig om te zien hoe die gemoedelijke
Duitschers en familio gaan baden,
Papa vooraan, gevolgd door Mama,
eenige .dochters, allen in elegant had-
toilet. Plaatst daarnaast een oogen-
blik Zandvoort, de uit Amsterdam ko
mende, ja, haast specialiteiten troepen,
met hun origineel dcoh viezig „pootje-
gebaai". De Noordwijksche verhuur
ders van stoelen, booten enz. blijkbaar
geïnfluenceerd door de losse netheid
om hun heen, dragen heldere straiwl-
pakken, witte broek met blaauw over
hemd. De te verhuren scheepjes zaen
er ook in alle opzichten keurig uit.
Niets verstoort hier de alom beersohen
de helderheid. De andere strandzijde
opwandelend, opmerkzaam gemaakt
door een zwarte rookwolk, heel in de
verte, getuigende van een zich voort
spoedende stoomboot, ontwaarden
ij, dat wanneer de zee een plaat
vormt, zooals dikwijls voorkomt (Zand
voort is heit geheele seizoen er al mee
opgescheept) over het stilstaand wa
ter een vlonder wordt gelegd, een
soort brugje, zooals wij ondervonden,
een hoogst practisch gebruik. Even
vertoefden wij nog bij toet verhuur
kantoor der badkoetsen em spraken
daar do vriendelijke, in een mooie
Zondagsche japon gestoken bad-
vrouw. Deze vertelde ons, dat er luxe
badkoetsjes op komst waren, in het
gebruik wel duurder doch veel rui
mer en gemakkelijker ingericht. „Die
binne wal fain", beweerde zij met een
heftg hoofdschudden, onderwijl weer
druk bezig aan het uibdeelen van
handdoeken of compleeto badoos-
tuums. Bij het kantoortje stond een
aangifte van den waterstand, de wind
en de temperatuur van hot water, do
laatste op drie tijden van den dag,
volgens een lichtblonde dorpeling, die
ons hier opmerkzaam op maakte, zoo
makkelijk, als do lui „een kuur" had
den en hun een „hotte" door do dok
ter was voorgeschreven. En nu een
waarschuwing voor hen, dio zich in
het geploeter der badenden mochten
willen verlustigen. „Zij, die zich op
houden, ol onnoodig verblijven bij of
om de badenden, behalve helpers of
helpsters van dezelven, worden ge
straft mot ten minste f 3 boete, subs.
3 dagen hechtenis."
Het dorp zelf houdt er verscheidene
aaidige winkels op na, tevens oen
verbuurplaats vau rijpaarden, dog
carts enz. Ook is er een geschikte
automobiel-garage. Vele pensions bie
den hier den bezoeker een goed on
derkomen en de meeste bezitten dan
ook naar de eischen des tijds inge
richte tennisvelden. De electrische,
die ons weder naar Leiden zou terug
brengen, vertrekt om het half uur en
na de etalage van een stalletje bij het
wachthuis der tram te hebben bezien,
naar keuze, oud-Hollandsche lan
taarns, koperen schilden, parnpluie-
bakken, Japansch en Chinecsch aar
dewerk en fruit, reden wij Noordwijk
aan Zee uit met da herinnering, een
aardig badplaatsje te hebben bezocht
en het vaste plan, dit bezoek nog eens
to herhalen 4.20 vertrokken wij we
der uit Leiden en 4.50 liep de trein
het station Haarlem binnen. Nu, na
niets dan goeds te hebben verteld, en
met recht, moeten wij toch een scha
duwzijde van het tochtje bespreken.
Het is haast onbegrijpelijk, maar er
is in Noordwijk-aan-Zee geen enkele
gelegenheid, om eens eenvoudig een
glaasje bier te drinken of een broodje
té bestellen; vreemd, ongelooflijk,
maar het is toch zoo. Omtrent dezen
merkwaardigen toestand lichtte dc
heer Van Ruiten, eigenaar van het
zeer comfortabel ingerichte „Hotel
Pension Van Ruiten", ons in. Wij
vroegen hem naar dc reden en hoor
den, die in hoofdzaak isgeen plaats
meer op den Boulevard, en tevens de
enorme kosten, die bij het exploitee-
ren zouden moeten gedragen worden.
De heer Van Ruiten zelf vestigt zich
mettertijd ergens elders, haalt zich
zoo iets niet meer aan. Vreemd, geen
mensch die dat schijnt aan te dur
ven. Onzes inziens zou voor dit opko
mend en reeds op hoog peil staand
badplaatsje een flink café-restaurant
een enorme aanwinst zijn, tevens
voor den bezoeker een groot gemak.
Op het ©ogenblik is men eenvoudig
verplicht, of iets in Noordwijk te zoe
ken, óf meteen weer naar Leiden te
rug te gaan, zelf medenenien is voor
hem, die zoo'n dag niet te voel
wenscht uit te geven, liet beste. Wij
hebben bij „Van Ruiten" geluncht, en
uitstekend, zoowel consumptie als be
diening voldeden aan de eischen, di*
in zoo'n gelegenheid worden gesteld,
echter moesten wij toch bij herhaling
aanzien, dat onze dorstige modernen -
schen wreed door den kellner werden
teruggezonden met liet steeds luiden
de volzinnetje ,,'t Is hier geen café."
Evenwel, wie heerlijk wil koffie
drinken, ga naar Van Ruiten, maar
denke er aan, dat 'beneden dc 0.75
niets is te verkrijgen. Alles gaat strikt
volgens menu, dat ook zeer uitge
breid is.
Noordwijk is voor wielrijders op de
volgende wijzen te bereiken ten eer-
sts langs Wagen- en Heerenweg,
voorbij de dorpen ten tweede langs
de Leidscke Vaart door de Zilk, wel
ke laatste route ten zeerste is aan te
bevelen. Zoowel de mooie natuur als
de uitstekende conditie, waarin de
weg verkeert, geven aan de Zilk zon
der bedenken de voorkeur. Ook de
aanwijzingen van den A. N. W. B.
zijn meer dan voldoende.
Hieronder de prijzen per persoon,
gerekend naar normale en middel
matige uitgaven:
2de klasse retour:
Lunch
Tram kosten
3de klasse retour
Consumptie
Tramkosten
ƒ1.50
1.30
0.50
/l—
0.50
0.50
Totaalf2.—
JOII. P. C. v. <L
Parijsche Brieven
CCCXXXVIII.
Niet gaarne zou ik „mcdedn-légiste*
willen zijn, niet gaarne de verant
woordelijkheid willen dragen van mijn
oordeel een beroepsoordeel hoe
ver zich de verantwoordelijkheid van
een ander uitstrekt. Beoordeelen, of
iemand geheel, niet geheel of heele-
maal niet toerekenbaar voor zijn da
den. zijn wéndaden wel-te-vers taan.
moet worden gedacht mij dunkt,
dat daar niet slechts een bijzonder uit
gebreide algemeene menschenkcnnis
en een verfijnd psycho-analytisch ver
mogen voor noodig zijn, doch ook de
bekendheid met het leven en de levens
omstandigheden van den betrokken
persoon.
Welke was, welke is „au Juste" de
mentaliteit, de geestesgesteldheid van
de naaister Floriane Delaruc, die den
17den September 1883 te Nantes werd
geboren en woonachtig is te Parijs,
Rue Pfurillon 6 Is zij bij haar volle
verstand of is zij krankzinnig Func-
tionneeren beur hersens op normale
-ïjzie of loopt er een streep door
Het was Zondag 21 Juli tegen 1 uur,
dat een klein getal bezoekers de schil
derijen bewonderde, in de zaal LaWze
van het Louvre, de zaal, grenzende
aan die, waaruit het vorige jaar om
streeks dezen zelfden tijd de Joconde
op zoo onnaspeurlijke wijze verdween.
Op een gegeven oogenblik zag de be
waker Kouhier, dat een jonge vrouw
den wijsvinger van heur rechterhand
in een potje rooden inkt doopte en met
deze betrekkelijk onschadelijke vloei
stof een der schilderijen bekladde,
met name een pertret van een jonge
vrouw afmetingen 58 bij 49 centime
ter door Boucher.
De bewaker wierp zich snel op de
bcdrijfster der vandaalsche daad, die
een oogenblik later werd geleid naar
het naastbijzijnde commissariaat.
De heer Leprïeur, conservator van
het museum, was dadelijk bij de hand
om de inktvlekken, die nog niet eens
waren opgedroogd, inet een natte
spons weg te vegen. In een minimum
van tijd was het mooie portret weer
even gaaf als het te veren gewiest
was. La patrie n'est pas en danger
Gebracht voor den commissaris van
politie, weigerde de schuldige aanvan
kelijk heur identiteit te doen kennen.
Teii slotte echter onthulde zij die
zie boven en legde verder de vol
gende bekentenis af
Sinds langen tijd ben ik zonder
werk. Sedert drie dagen voed ik mij
uitsluitend met „croissants1 ikleine
broodjes van 5 centimetes per stuk).
Ik hield het niet langer uit. De laat
ste week reeds doolde ik door de za
len van het Louvre, mijn plan bepein
zend. Ten slotte koos ik het bewuste
portret van Boucher, omdat het mij
mishaagde en ik het een onbeduidend
ding vond.
Het gelukte den commissaris niet,
verdere verklaringen uit haar mond
te verkrijgen.
Een voortgezet onderzoek bracht
aan het licht,"dat Floriane Delarue in
de grootste ontbering leefde en moei
te had om zelfs heur kamerhuur ad
3 francs per week te voldoen. Lange
uren achtereen kon zij zich in heur
kamertje opgesloten houden om ef,
in schoolschriften, de geschiedenis
van haar leven to schrijven. In heur
omgeving werd zij beschouwd als ie
mand, die niet wel bij het hoofd vvae,
en de commissaris in kwestie deelt
deze meening, aangezien hij in dia
„mémoires" de allerdwaaste gedacli-
ten heeft gevonden.
Floriane Delarue had heur kamer
tje te elf uur verlaten met zioh nemend
een potje rooden inkt. Sommigen vra
gen zich af, of de Nanteesche niet v an
plan was geweest, de schilderij na
de bevlekking te vernielen, daar men
in haa rhandtaschje een schaar vond.
Veroorloof mij ter zake eenige op-
mer kingen.
Is een commissaris van poliüo in
het algemeen wel in staat om te oor-
deelen, of geschreven opmerkingen ;d
dan niet allerdwaast zijn?
Ja, maar Floriane Delarue is nie s
anders dan een eenvoudig naaister
tje. Mot uw welnemen, Marguerite
Andoux, die een paar jaar geleden
een nutobiogruphischen roman heeft
geschreven, die de bewondering van
vele letterkundigen heeft gewekt en
thans reeds in Verscheidene talen is
overgezet, is ook een simpel naaister
tje. Zoolang Floriane's gedenkschrif
ten dus nog niet onder andere oogen
dan die van onzen commissaris z:jn
gekomen....
Verder: waarom zou Floriane
quel joli nom! de'schilderij na de
bevlekking hebben willen" vernielen?
Zij had toch dadelijk met de vernie
ling kuninen aanvangen? En is het
niet zeer natuurlijk, dat een naaister
in haar handtaschje minstens een
schaar- heeft?
Ik voor mij geloof, dat de ten slotte
uit haar mond verkregen verklaring
omtrent de beweegredenen tot liaar
daad: „Ik wilde de aandacht van het
publiek op mijn ellendige omstandig-
heden vestigen" ik geloof, dut die
verklaring de waarheid, en de volle
waarheid, inhoudt. Sapristi! had zij
niet een schadelijker vloeistof dan
inkt kunnen kiezen?
Indien Salomo nog in leven ware,
zou hij Floriane Delarue wellicht toe
voegen:
Omdat ge openlijk de aandacht
op uw misère hebt willen vestigen en
daar toe een wandaad hebt gepleegd,
zult ge openlijk, bijvoorbeeld door een
verklaring in de dagbladen, uw leed
wezen over het voorgevalleno betui
gen. Daarna zal ik zorgen, dat gij
oMoende werk krijgt om er van te
leven, want elk mensch heeft 't recht
te eischen, dat hij ten minste zijn hen
ger vermag te stiUen. Ga in vrede eu
haal geen malligheden meer uit!
Ik vrees er echter iiard voor, dat
het jonge meisje er minder genadig
af zal komen. Het geld hier geen
halsmisdrijf, zoodat geen overgevoe
lige jury ten dezo haar uiterste cle
mentie kan betoonen. Neen, Floriane
heeft zich aan staatseigendom vergre
pen dat is een hoogst ernstig ge
val en daar staat bij de gestrenge
rechteren minstens eenige maanden
gevangenisstraf op!
Den heeren van het Louvre heeft, dit
geval zeer ontdaan, in weerwil van
den gelukkigen afloop.
Juist de laatste week had dc con
servator, op aandrang van verschei
dene artiesten en copiisten, de glazen
bedekking doen wegnemen van ver
schillende schilderijen, die. sinds ver
leden jaar, door dat ruitjesstelsel be
schermd werden tegen mogelijke aan-
•allen van gekken. De schilderij van
Haarienimer HaÜetjes
EEN ZATERDAGAVONDPRAATJE.
Open Brief aan de jongens en
meisjes van Haarlem.
Jongens en Meisjes,
Het reisseizoen is weer op zijn
hoogtepunt. Uit verschillende landen
komen er menschen naar Nederland
eu brengen ook een bezoek aan Haar
lem. 't Is vroeger gebeurd en het
komt nog wel voor, dat die vreemden
in or.ze straten zijn uitgescholden,
nageschreeuwd en zelfs wel gegooid
met allerlei onaangename en leeüjke
dirgen.
Dat is verkeerd en als jelui ge
duld hebt om dit stukje tot het eind
toe door te lezen, zal ik jelui vertel
len waarom. De redenen, waar
om dè vreemdelingen in Haarlem
soms zoo onaardig behandeld wor
den, zijn drie in getal:
ze spreken zoo'n „gekko" taal,
ze hebben zulke „malle" kleeren
aan,
ze loopen zoo „raar" rond.
Dat zegt de jeugd ten minste. Maar
laat ons eens zien, wat daarvan
aan is.
De taal van de vreemdelingen is
natuurlijk anders dan do onze, maar
daarom is ze nog niet „gek", ze klinkt
iemand, die alleen Nedcrlandsch vor-
«taat, maar wat vreemd in de ooren.
Als een Nederlander te Berlijn, te
Parijs of te Londen zijn eigen taal
«preekt, kijken de menschen ook wal
verwonderd, want ze verstaan het
niet. Maar daarom jouwen de jon
gens eu meisjes zoo'n Nederlander
niet uit, ze denken er niet eens aan.
Daarom moeten vreemdelingen in ons
land óok niet gehinderd worden, om
dat ze een andere taal spreken
dan wij.
En nu we het toch over de taal heb
ben, wil ik jelui nog eens wat anders
verteUen. Op school hebben jullie al
lemaal gelezen of gehoord, dat we hoe
langer hoe gauwer in het buitenland
kunnen komen. Binnen een uur of
vier sporen wo van Amsterdam af
naar Belgié en Duitschland, in een
uur of zes zijn wij in Frankrijk, met
do boot varen we binnen denzelfden
tijd naar Engeland. Die vreemde lau
den liggen dus om zoo te zeggen om
't hoekje van de deur.
Als iets dicht bij is, wat gebeurt
er dan? Je gaat er gauw eens heen.
En zoo werken er dan ook duizende
Nederlanders in Duitschland en heb
ben het daar gewoonlijk beter dan ze
het in ons eigen land kunnen krijgen.
Maarze tobben dikwijls met de
taal, die ze niet geleerd hebben. En
dat is dan nog Duitscli, dat veel lijkt
op onz'e eigen taall Van Franscli en
Engelsch kun jc geen woord begrij
pen, als je 't niet geleerd hebt.
Iemand nu, die wat Fransch, Duitsch
en Engelsch geleerd heeft, kan daar
mee bijna Ln dc heele wereld terecht.
En de wereld is groot, dat weet jul
lie, zoodat de kans om later goed je
brood te verdienen, vast grootcr is,
als je die talen kent, dan wanneer je
zo niet kent. Menschen die aan onder
wijs doen, zijn er daarom op uit cur
sussen te openen in die talen, waar
ook kinderen van onbemiddelde ou
ders de talen kunnen leeren. Als je
lui zoover bent, zal het een geluk
voor je wezen, wanneer je ook die
vreemde talen leeren mag.
Dat is allemaal heel duidelijk, niet
waar?
Welnu, is het dan niet vreemd en
verkeerd, om menschen lasthr to val
len, die vreemde talen spreken, die
juUie zelf later vooral moet aan-
leeren?
Natuurlijk wel, zul je zeggen. En
voortaan, als jelui een vreemdeling
ziet, gaat niemand meer schelden of
uitjouwen, maar loopt iedereen hem
bedaard voorbij. Dat vinden die men
schen ook aangenaam.
„Ja maar," wordt er dikwijls ge
zegd, „ze hebben zulke „malle" klee
ren aan."
Wat zijn eigenlijk malle kleeren?
Dat hangt van de opvatting van de
menschen zelf af. De Arabieren dra
gen een lang wit kleed en de negers
hebben weinig aan, maar vinden zich
mooi gekleed, als ze daar een hoo-
gen hoed bij dragen. Zulke eigenaar
dige klecding zien wij hier in Haar-,
lem niet eens. Het eenige ongewone is
een oude heer met een korten broek
eu een vest van wat vreemde kleur, of
een dame met een groene sluier en
een japon van een stof, die wij an
ders niet zoo zien. Dat is toch eigen
lijk niet de moeite waard, om er zoo
veel drukte van te maken. Onze Mar
ker visschers en Zecuwsche en Frie-
sche boerinnen zijn heel wat buiten
gewoner gekleed dan de Engelschen,
Franschen en Duitschers, die naar
Nedcrland»komen. En nu zal ik jullie
3 wat zeggen, waar je verwonderd
van zult staan: als Markers, Zeeu
wen en Friezen in de grootste drukte
van Parijs, Berlijn of Londen rond
wandelen, dan worden ze wel nage
keken, maar niemand scheldt, of
roept of gooit, of maakt het hen op
de een of andere manier lastig. En
toch zijn daar ook duizende kinderen,
opgewonden, drukke, levendige kin
deren, precies als jullie.
Malle kleeren draagt Iemand al
leen, wanneer hij bijvoorbeeld mst
een half groene, half roode jas over
straat zou gaan, of een hoed droeg
zonder bodem. Maar als vreemdelin
gen behoorlijke kleeren aan hebben,
komt hot er immers niets op aan, of
zij een heel erg groenen sluier heb
ben of een pet met bijzonder groote
ruilen. Dat zijn kleinigheden waar
jelui niet op letten moet.
Die vreemdelingen, moet je weten,
vinden in onze kleederdracht ook
eens iets vreemd en ongewoon, maar
ze lachen ons daarom niet uit.
Laat ons dan de vreemden rustig
gekleed laten gaan zoo, als zij dat zelf
het üefst willen en het gemakkelijkst
vinden. Dat wiUen wij toch voor ons
zeli ookl
„Ze loopen zoo raar rond," heb ik
meermalen hooren zeggen.
Ik kan dut zoo raar niet vinden.
Iemand, die aan zijn dagwerk ia,
stapt wanneer hij over straat gaat
flink door, omdat hij geen tijd heeft.
Maar menschen die op reis zijn, heb
ben gewoonlijk veel tijd, en wandelen
of slenteren dus op hun gemak.
Dat doen wij Haarlemmers toch
ook, wanneer we eens een dagje voor
ons plezier bijvoorbeeld naar Am
sterdam gaan.
En dan: de vreemdelingen willen
graag al het moois zien, dat in onze
stad te kijk is. In him roode reisboe
ken, die ze in de hand dragen, staat
precies te lezen wat ze al zoo moeten
gaan zien. Op de Groote Markt is dat
bijvoorbeeld do Groote Kerk, de
Vleeachhal, het Stadhuis daar zien
wij Haarlemmers nu niet zooveel bij
zonders meer aan, omdat we er haast
iedcren dag langs komen, maar voor
een vreemdeling is bet nieuw eu
daarom loont hü er, met zün neus in
den wind, langs en om heen, totdat
hij er alles van weet.
Precies op dezelfde manier doen
Nederlanders in 't buitenland, dat
kan ik jelui verzekeren. Als je ooit
eens in 't buitenland komt, zul je dat
van je zelf ook wel opmerken. Slen
ter dan maar gerust rond, loop om
gebouwen en standbeelden heen, nie
mand zal je daarover lastig vallen.
Waarom zou dan in Haarlem een
vreemdeling wel gehinderd worden?
Weten jelui dat? Neen? Nu, ik ook
niet!
Jelui kunt ook heel goed be
grijpen, dat een druk bezoek van
vreemdelingen aan een land en stad
van heel veel belang is.
Voor de hotelhouders, eigenaars
van restaurants en allerlei winkels,
die aan de vreemdelingen geld ver
dienen.
Dat is duidelijk, niet waar?
Maar er is nog iets anders, van veel
meer belang. Jelui weet allemaal, dat
er in ons land veel vruchten eu
groenten verbouwd worden; dat er
groote fabrieken zijn, dat er treinen
vol viscli verzonden worden. Welnu,
het grootste gedeelte daarvan wordt
verkocht in het buitenland en hoe
meer we daar verkoopen ,des te
meer geld wordt er in Nederland
verdiend, wat een voordeel is voor
iedereen.
Als nu vreemdelingen in ons land
komen en die bloemen en groenten en
visch en fabrieken zien, dan vertellen
ze daarover in hun land en dan komen
er weer nieuwe hestellingen naar Ne
derland en wordt hier weer geld ver
diend.
Wij moeten dus doen wat we kun
nen, om het vreemdelingen, die hier
komen, naar den zin te maken.
Dat begrijpen jullie nu ook wel.
Dus is het verkeerd en onverstandig
om hen uit te lachen, of uit te schel
den of met lcelijke dingen te gooien
om hun taal, hun kleeren en hun ma
nieren.
Dat staat als een paal boven water.
En nu is er nog iets anders. Wij zijn
maar een klein volk, maar de vreem
delingen hebben eerbied voor onze ge
leerden, voor onze kunstenaars, voer
onze zeelui.
Ze moeten ook eerbied hebben voor
onze goede manieren.
Steken jullie je tong wel eens uit te
gen je moeder? Of lachen jelui den on
derwijzer wel eens uit?
Natuurlijk niet, want dat is verkeerd
en ongemanierd. Nu dan tegenover
vreemdelingen moet je niet anders
doen dan je gewoon bent thuis of op
school. Misschien kun je hen een en
kelen keer wel eens voorthelpen ol
iets aanwijzen. Daar zijn ze dan heel
dankbaar voor.
Dat noemen we goeie manieren in
die moet ieder mensch, arm of rijk,
oud of jong, hebben.
Deze open brief is gericht aan alle
jongens en meisjes van Haarlem.
Maar ik weet wel, dat de mecsten
nooit vreemdelingen uitlachen, uit
schelden of met vuil gooien. Dat doen
er maar weinigen. Nu, ik hoop harte
lijk, dat die weinigen daarmee voort
aan ook zullen ophouden en dat, wan
neer er een enkele het soms toch nog
doen mocht, de anderen het hem zul
len beletten-
Want andere menschen plagen ia
onverstandig, ongemanierd en ver
keerd.
FIDELIO.
