HAARLEM'S DAGBLAD.
TWEEDE BLAD.
DONDERDAG 8 AUGUSTUS 1912
Buitenlandse^ Overzicht
ggoorlog tusschsn Italië eu Turkije
Betreffende de in omlopp zijnde ge
ruchten aangaande vredesonderhan
delingen. die op Zwitsersch grondge
bied zouden aangeknoopt zijn, schrijft
de Itomeinsche Temp s-correspon-
dent:
In bevoegde kringen spreekt men
deze geruchten natuurlijk tegen —de
waarheid evenwel schijnt als volgt te
zijn:
In de laatste maanden zijn ver
trouwensmannen van beide partijen
herhaaldelijk met elkaar in contact
geweest, maar steeds te vergeefs,
daar elke toenadering afsprong op de
onoverkomelijke souvereiniteitsquaes
tie. Voor den val van Said pasja
kwam een Venetiaansch industrieel,
Volpi, te Konstantinopel met een pas,
hem verschaft door een der Balkan-
stalen en bood den vrede aan op
voorwaarden zooals die zijn neerge
legd in het Italiaansche antwoord
aan de mogendheden: maar ook dit
maal kwam niets tot stand om de
zelfde reden.
Een paar weken geleden hadden do
oud-ministers Butolini en Fuslnato,
die het volle vertrouwen genieten van
den Italiaanschen premier Giolitti,
een ontmoeting in Zwitserland met
twee Turken, door Said pasja gezon
den-
Maar ook thans kwam men niet
tot een beslissing, daar de Turken,
hoe dan ook, de èouvereiniteit over
Lybië wenschten te behouden. Toen
dé crisis in Turkije uitbrak, trokken
beide hoeren zich terug.
Zij schijnen thans vervangen te
ziir door twee vertrouwensmannen
van de tegenwoordige regeerins?de
Italiaansche gedelegeerden zijn de
zelfde gebleven. Maar ook thans zal
men niet verder komen, indien de
Italiaansche eisch betreffende de
souvereiniteit niet wordt ingewilligd
Is deze teere quaestie eenmaal opge
lost dan rest nog het probleem van
de door Italië bezette eilanden in de
Aegeïsche Zee, wier rechtstoestand
Italië schijnt te willen regelen in
overleg met Europa.
Summa summarum is de algcmec-
nc indruk in op de hoogte zijnde krin
gen tc Rome, dat de vrede nog niet
zoo dadelijk zal gesloten worden, me
de ook in verhand met den binnen-1
landschcn toestand van Turkije. Veel
eer denkt de Italiaansche regoering
aan nieuwe krijgsoperaties dan aari
het sluiten van vrede.
De Italianen hebben het Turksch-
Arabische leger bij Derna tien dagen
lang met zware kanonnen beschoten.
Daarbij werden slechts drie vrouwen
buiten de versterkte legerplaats ge
dood. Woensdag hebben de Turken
met 9 c.M. veldkanonnen van Timis
Vet uit, dat 4 K.M. ten Westen van j
Derna ligt, de stad gebombardeerd.
De Italianen moesten de barakken
ontruimen.
De toestand in Derna en omgeving
wordt door den correspondent voor
dc Italianen onhoudbaar genoemd.
oit Tripolis wordt geseind:
Eer. duizendtal Arabieren vielen
Z.mzotr aan, maar werden terugge
worpen. Er zijn 200 dooden en ge
wonden. De Italianen hadden 3 ge
wonden.
Se crisis in Tnrküe.
De toestand blijft ernstig, van eeni-1
ge verbetering is nog geen sprake, i
Zeki pasja, comrimandunt van Ues-
ltoeb, nam zijn ontslag, aangezien dc
regeering weigerde actief op te tre
den tegen de Albaneesche opstande
lingen. (Dit weigeren is wel een be
wijs van onmacht
Er hebben verschillende aanslagen
plaats.
Drie hommen ontploften bij het
voorbijrijden van een trein te Ku-
prulu. nr zijn talrijke gekwetsten.
Volgens berichten uit Bulgaarsche
brei, zijn bij de ontploffing der bom
men te Kotsjana slechts tien perso
pen om het leven gekomen. Benige
oigjiiLlikken na de ontploffing, wer
den de Bulgaren aangevallen door
Muzelmannen, waarbij 120 personen
gcfloorï en meer dan 200 gewond wer
den.
De exsreh heeft een protest inge
diend bij den minister van justitie,
die in antwoord daarop mededeelde,
dat besloten was tot uitzending van
een commissie, lot welke ook een Bul
gaar zal behooren.
De Bulgaarsche gezant heeft zich
eveneens bij de Turkscho regecring
over nrl gebeurde beklaagd.
Tusscheu Turkije cn Montenegro
Dit officiëele bron wordt, gemold,
dat de Turksche gezant zich onvol
daan verkfaarde over het antwoord
de, dat hij, daar hem do verlangde
voldoening niet was gegeven, heden
Cettinje zal verluien.
De Turksche minister van Oorlog Is
van plan twee divisies te Uskub te
mobiiiseeren en deze naar de Monte-
negriinsche grens tc zenden.
Mén verneemt uit Saloniki. dat
groote afdeelingen Montenegrijnen
over de Turksche grens getrokken
zijn, maar door de Turksche troepen
bij Mojkovac worden staande gehou
den.
Men beweert, dat het Turksch-Mon-
te.iegrijnsche incident door het
Haagsche scheidsgerecht opgelost
«lijnt je worden.
in firianciëele kringen te Berlijn
gelooft men, dat de twist tusschen
Montenegro en Turkije aanleiding zal
kunnen geven tot een spoedig einde
van den Turkecb-Italiaanschen oor
log.
Frankrijk en Rusland.
Op het oogenblik, dat de Fransche
premier Poincaré aan boord ging
van de „Condé", ontving hij een tele
gram van het bestuur van de demo
cratische republikeinsche partij in
Frankrijk van dezen inhoud:
Bij uw vertrek naar Rusland, waar
heen de behartiging der hoogste be
langen van het Fransche vaderland
en van de republiek u roept, voelt de
democratische republikeinsche partij,
de uwe, die u rekent onder haar meest
geliefde en invloedrijkste leiders, zich
gedrongen, u opnieuw de verzeke
ring te geven van haar eerbiedig ver
trouwen. Haar beste wenschen ver
gezellen ti. Moge u volkomen slagen
bij de onderhandelingen, die ge gaat
voeren tot nauwere tochaling van de
banden, welke ons verbinden met de
bevriende natie; wij verheugen ons
over het toenemend aanzien, dat een
e i ander u zal brengen in ons land,
dat reeds zoo geheel en al met u en
we regeering overeenstemt.
De Temps schrijft over de reis
van minister Poincaré, dat deze een
bijzonder militair belong zal hebben,
r Frankrijk door het besluit
van Rusland om zijn Oostzee-vloot
weer aan te bouwen, nieuwe regelin
gen in dit opzicht moet treffen en
daar Rusland opheldering verlangt
over verschillende maatregelen, in
den jongsten tijd in Frankrijk geno-
nomen. En dan vervolgt het blad
cn dal is van betoekenis, nu in ver
schillende buitenlandsche bladen de
houding van Rusland is toegeschre
ven aan nieuwe financiëele behoef
ten van dit rijk. Een mededeeling van
het Russische ministerie van finan-
In is hekend geworden, zeggend,
dot bij de komende besprekingen van
een leening geen sprake zal zijn. Het
staat echter duiten twijfel, dat Poïn-
carre en lvokoftsow. die beiden specia
liteiten op financieel gebied zijn, de
gelegenheid niet ongebruikt zullen
laten, voor heden en toekomst de eco
nomische betrekkingen tusschen Rus
land en Frankrijk na te gaan. In
Rusland zijn twaalf milliarden
Fransch geld belegd en onze mede
burgers hebben deze belegging niet te
betreuren. Het Russische rijk zal
vrceg of laat- zich genoopt zien, weder
eei. beroep te doen op het crediet,
hetzij voor de voltooiing zijner mili-
taire uitrustingen, hetzij voor de ont
wikkeling zijner hulpbronnen. Dat
dit beroep, als het noodlg wordt, zich
tot Frankrijk moet richten, kan niet
verwonderen. Geldmarkt en politiek
werken samen,
Nieuwe onrust In China.
De ontevredenheid over de uitkom
sten van de omwenteling, die zich in
Noord-China hoofdzakelijk op poli- j
tick gebied openbaart, wordt naar uit
Hongkong aan de N e w-Y ork H e-
r a 1 d wordt bericht, ook in het Zui
den waargenomen.
De toestand in de dichtbevolkte
provinciën Kwantoeng en Kwangsiis
hoogst ernstig. De regoering schijnt
al hare krachten op Kanton te con-
ce- treeren met het gevolg, dat ten
platten lande groote onrust heerscht.
Langs de rivieren hebben de roo-
vers vrij spel, maar ook in het bin-
nerland is plundering aan de orde
var. den dag.
Het bestuur van Hongkong zond
troepen op de grens van hot Kowloen-
gefcied om liet binnendringen van
roovers te beletten.
Zelfs te Kanton, waar het bestuur
kan steunen op 50.000 man troepen, is
hot nog zeer onrustig.
Er wordt heel wal gesproken van
cene contra-revolutie en van de zoo-
geraamde rebellen worden er dage
lijks twintig tot dertig ter dood ge
bracht.
Groote ontevredenheid is er in die 1
streken gewekt, nu weer begonnen is
met het innen van belastingen. Dan
heerscht er stilstand in verschillende
bedrijven, terwijl de oogst op 'vele
plaatsen door overstroomingen werd
vernield. Alle factoren, die den be
richtgever van genoemd blad de toe
komst donker doen inzien.
Alltrlsi.
HET ENGELSCHE KABINET.
De Londensche bladen brengen het
bericht, dat er verschillende verande
ringen in het Engelsche ministerie tc
wachten zijn. Dc lord-president van
den Geheimen Raad. burggraaf Mor-
ley. 7ou om gezondheidsredenen af
treden en opgevolgd worden door
Crewe, den secretaris voor Indiè.
Dc postmeester-generaal Samuel,
zou verder de plaats van den chef
secretaris voor Ierland, Bïrrell, in
nemen, die tot pair benoemd zal
worden. Eveneens beweren genoemde
bladen, dat dc master of Elibank, zal
aftreden on vermoedelijk in de
plaats van Gladstone tot gouverneur-
generaal van Zuid-Afrika benoemd
zal worden.
RUSLAND EN JAPAN IN MANT-
SJOERIJIi.
Naar uit Petersburg gemeld wordt,
zouden do vertegenwoordigers van
Rusland en Japan te Peking bij de
Chineesche regeering protest hebben
aongeteekend legen de concessies, die
do rcgeeriiig kort geleden aan Ameri
kanen en Belgen verleend had. Zij
verklaarden categorisch, dat China
in Mantsjoerije slechts concessies
mag verleenen aan mogendheden, die
in dal land speciaal geïnteresseerd
zijn.
UIT MAROKKO.
Volgens berichten uit inlandschc
bron zal de Sultan Moulay Hafid over
een paar weken dc Rhamadanfeoslen
te Tanger gaan vieren om daarna
naar Mekka te vertrekken.
DE STRIJD OM DIÏ PRESIDENTS
VERKIEZING IN DE VEREEXIUbE
STATEN.
In de rede, die dr. Woodrow
Wilson hield, ter aanvaarding van
de Candida tuur voor het president-
'p. trok hij te velde legen specia
le voorrechten en particulieren in-
loed, onverschillig in welken vorm.
)e zaken van het algemeen, zei hij,
vei'doii te veel afhankelijk gemaakt
'an liet particulier initiatief.
11 !j kenschetste het republikeinsche
tarief als een „stelsel van particulie
re gunsten", bepleitte een herziening
laarvar „in nederwaartsche rich
ting", waarbij vooral de aandacht
it worden geschonken aan
de hoogc kosten der levensmiddelen,
die, volgens hem, veroorzaakt werden
doar particuliere overeenkomsten on
der de producenten onderling.
4\at de arbcidsquacstie betreft, be
pleitte hij vriendschappelijke be
slechting jn den geest van algemeen
deelhebben.-cliap; hij wees verder op
de noodzakelijkheid van vermeerde-
ring dor faeciliteiteu op het gebied i
van het vervoerwezen, en van verhef-1
fing der liajldelsmarine, waardoor
Amerika in staat zou worden gestold
de plaats in den internationalen ban-1
del in te nemen die het land toe
kwam.
Deo aanleg van het Panama-kanaal
noemde hij een welsprekend bewijs
van Amerika's herwaakle belangstel
ling i.i den internationalen handel.
Roosevelt werd door zijn conventie
te Chicago tot candidaat voor het pre
sidentschap benoemd. Er hadden bui
tengewone enthousiaste tooneelen
plaats.
Binnenland
HOFBERICHTEN.
H. M. de Koningin hoopt Woensdag
14 Augustus des middags om 2 uur een
bezoek te brengen aan de Landbouw
tentoonstelling te Zutfen.
M UZIEKCON COURS.
Gisteren werd te Apeldoorn een con
cours voor harmonie- en fanfarecorp
sen gegeven, waar II. M. de Koningin
en Z. K. 11 de Prins een bezoek brach
ten van een half uur. De Koningin on
derhield zich o. m. met den heer Ui-
lick, die zestig jaar lid van de „Har
monie" is geweest.
Te half vijf steeg de luchtreiziger
Potiuin met zijn ballon op, daalde
reeds een half uur later, om eon drei
gend onweer te ontgaan.
VERJAARDAG KONINGIN
MOEDER.
Te Soestdijk werd de verjaardag
van II. M. de Koningin-Moeder gister,
Woensdag, vanwege de Vereeniging
tot Bevordering van het Vreemdelin
genverkeer „Soest Vooruil" gevierd
met vliegerwedstrijden en bloemen
corso op versierde rijwielen, étalage-
wedstrijd en een muziekuitvoering,
terwijl 's avonds een algemeene Illu
minatie plaats had. Met toestemming
vau dc Koriingin-Moeder werd om drie
uur vóór 11. M. ten paleizc Soestdijk
gedefileerd door de deelnemers aan 't
bloemencorso.
EEN HULDE AAN DE KONINGIN
Woensdag werd aan de Koningin
oen aardige huldebetuiging gebracht
door de jongens uit het kamp van
Volksweerbaarheid te Harderwijk
Op hun rijwiel uit Harderwijk geko
men. trokken zij te voet over de cour
langs het bordes van het Koninklijk
Ipaleis Hét Loo, waar Hare Majesteit
sticII vertoonde.
De Koninklijke familie werd door
de jougelui onder het voorbijtrekken
met luide hoerah's begroet. Daarna
•erd liet Wilhelmus gezongen en
werden de jongens onthaald aan ta
fels, Oio daarvoor op de cour waren
opgesteld.
Po Prins en Prinses Juliana bewo-
<gè'n zich gjoruiriieh tijd tc midden dor1
jongelui.
ONDERSCHEIDING.
Tot officier in de orde van het Le
gioen van Eer zijn benoemd jhr. Do
Rovere van Breugel, referendaris aan
het departement van Buitenlandsche
Zaken .te 's-Gravenhage en dr. H. P.
Wijsman, buitengewoon hooglaaraar
te Utrecht.
DE BURGEMEESTER VAN
AMERSFOORT.
De heer mr. J. C. Graaf van Rand-
..ijck, referendaris ter gemeente
secretarie te 's-Gravenhage, is be
noemd tot burgemeester van Amers
foort.
1 r E R11ALTN OSO E F E N ING EN.
Het ligt in de bedoeling van den
Minister van Oorlog, de miliciens (Ier
lichting van 1905 van het wapen der
infanterie niet voor de derde maal
voor herhalingsoefeningen in werke-
lijkou dienst te roepen, zoodat het
dit jaar de laatste maal zal zijn, dat
die lichting vóóx overgang naar de
landweer onder de wapenen komt.
CONGRES TEGEN BIER-
ALC.OHOLISME.
lil de Voortgezette vergadering te
Roermond behandelde de lieer B. J. J.
IIuibers, arts tc Maastricht, het bier-
alcoholisme en de hygiëne.
Bier, in groote hoeveelheden geno
men, schaadt het menschelijk li
chaam.
De vraag, of men bier kan rekenen
onder dc voedende stoffen, werd
•preker ontkennend beantwoord.
Een voedingsmiddel behoort geen al
cohol tc bezittengeregeld zonde!
nadeel kunnen genomen worden. Als
voedingsstof dient de alcohol beslist
niet. Als versterkingsmiddel is het
gebruik van bier evenmin aan" te be
velen. Het bier behoort slechts tot do
genotmiddelen. Het dagelijksch ge
bruik van een paar liters bier is een
zeer gevaarlijke gewoonte, en deze
hoeveelheid is geenszins een matige
hoeveelheid te noemen.
Het geregeld drinken van bier ver
oorzaakt ziekelijke veranderingen in
de organen van het menschelijk
lichaam het heeft zelfs z<v> «likwhls
stompzinnigheid ten gevolge ook
verschillende hartziekten zijn er liet
gevolg van.
Vervolgens blijft spreker ge ruimen
tijd stilstaan bij do ziekten, wolkohet
monscheüjk hart van bierdrinkers
aantasten. Die aantasting gaat lang
zaam.
Een schijnbaar gewone krachtige
man wordt getroffen door een hart
verlamming, die- den dood ten gevol
ge heeft.
Ook de nieren en lever worden uun-
gvuauii. Evenals voor de andere al
coholhoudende dranken gelui voor
het bior, dat de werking aanzienlij k
langer duurt aan ue meeste gebrui-
kers wel meënen. Dooi voorbeolueu i
uit do practijk weid dit door sprekei
duidelijk aangetoond.
Een geregeld matig gebruik van j
bar kan drankzuent doen ontstaan.
De invloeden, welke daartoe leiden,
worden met den dag grootër. De
voornaamste hiervan zijn hei gewoon i
raken aan de dosis en het verlangen
siaur het gif. Ten slotte bètoogue ue
spreker, dat de invloed van bier zich
bij kinderen in sterkere mate open
baart dan bij volwassenen.
Kapelaan Van de Venae uit Roer
mond sprak over bieralcohol en gods
dienst. Het bieralcoholisnie doodt in
veto Limburgers de liefde tot den
godsdienst, want iedere hartstocht
wreekt zich ap den inensch,
Dc tweede congresdag werd bijge-
woond door Minister Regout (Justi
tie).
De voorzitter lieette Minister Re
gout welkom en wees op de banden,
die. hem aan Limburg binden.
Minister Regout zei gaarne deze
vergadering bij te wonen. De drank
bestrijding behoort, niet tot zijn De
partement, toch acht hij deze een
middel ter bestrijding der criminali
teit.
Gisternamiddag hébben de congres
sisten een uitstapje gemaakt naar
Vlodorp, waar burgemees:er Peetere
uit Bergen (L.j over Verkiezin
Bier gesproken heeft. I>e oorzaak van
bierverkiezingen ligt, volgens spreker
in de omkoopbaarheid van den
rnensch. Iemand die een vertegen
woordigend lichaam wil binnengaan
met behulp van bierkrachten ruist
allo verantwoordelijkheidsgevoel en
gevoel van eigen waardigheid. Ook op
sociaal en politiek göbied dient de
corruptie geweerd te worden. Een
biercandidaal haalt zichzelf omlaag,
liet vergoelijken van die verkiezings
praktijken is zoo mogelijk nog erger
dan de kwaal zelve. Men leere den
kiezer, welk een recht bet is, kiesrecht
te bezitten. Dat wordt niet ingezien.
Het gebrek aan verantwoordelijkheid
gevoel en besef van eigenwaarde moet
worden weggenomen bij deze candi-
daten. De kiezer moet ontwikkeld. Er
moet karakter worden gekweekt. Dan
beseffen zij het beleedigendc der bier-
actie. Sluiten van drankgelcgenheden
op verkiezingsdagen en beperking
van verloven helpen iels, maar niet
voldoende. Dit zou door wet cn ver
ordening moeten geschieden, als
kracht van argumenten niet meer
gelden
Jhr. Ruys wijst er op, dat overal
en altijd de katholieke partij bij bier-
verkiezingen de biermacht tegenover
zich heeft.
GRIEVEN VAN HUISEIGENAREN.
In de jongste vergadering van het
Centraal comité van den Nederland-
schen bond von vereenigingen van
huiseigenaren is op voorstel van de
vereenigingen te I-eidon cn 's-Graven
hage, iri aansluiting met liet voorstel
van Rotterdam, besloten, dat het
bomlsbestuur maatregelen zou nemen
tot het houden to 's-Gravenhage in
het laatst van de maand September
of October a.s. van een groote open
bare protestvergadering en regee-
ringspersonen en Kamerleden uit te
noodigen tot het bijwonen dezer ver
gadering, waarop dan door sprekers
de grieven tegen de Woningwet cn de
oorzaken er van helder voorgesteld
kunnen worden, zouiiat deze meerbe
kend reken buiten de huiseigenaars-1
k ringen.
DRANKHUIZEN IN HET ZUIDEN.
Naar aanleiding van het te Roer
mond aangevangen anti-Biercongres
en het petitionnement uit Noord-Bra
bant. schrijft de „Nieuwe Tilb. Ct.":
„In Limburg is het erg maar in
onze eigen provincie is men dapper
in dc- weer om Limburg nabij te stre
ven. Er zijn hier ook al 414-4 bierhui
zen zoowat een drankhuis op de S3
inwoners. In een enkele gemeente
(Putte) zelfs een op dc 21.
Daarom hebben de Bossche en Bre-
dasche Katholieke drankwe-orvereeni-
girigen ook een aclres aan den Minis
ter gericht en dat ter teekening aan
leden en vrienden voorgehouden.
Bij dat adres is een statistiek, ge
voegd over de drankhuizen in de pro
vincie Noord-Brabant. Daarin kan
men lezen hoeveel drankhuizen in
iedere gemeente aanwezig waren ap
31 December 1910 en op hoeveel in
woners een drankhuis werd gevon
den.
KAZERNEBRAXD TE ZUTPHEN.
Nader meldde men Woensdagmid
dag aangaande Jen kazernebrand
Men is bezig dc kazerne geheet te
ontruimen; veel meubels, stroozak-
ken en dekens zijn verbrand. In de
kazerne waren SÜ man, die nu in
de kazerne, liet burgerweeshuis en
een magazijn ondergebracht zijn.
Men denkt, dat de commandant uit
Nij.negen, die hier is, zal besluiten
die 80 man naar Nijmegen over te
brengen, waar de nieuwe kazerne
reeds zoover gereed is. Anders waren
ze toch 15 September daarheen ge
gaan.
POLITIE TE DELFT.
Benoemd is tot hoofdinspecteur van
politie te Delft de heer D Sepp, in
specteur van politie te Alkmaar.
Onze lachhoek
OP 'N KRANSJE.
Kom, Juffrouw Meur, neemt u
er nog eentje, ze staan er voor.
Dank u, ik zal niet meer gebrui
ken.
Wal? Bedanken, na twee koek
jes? Neem een voorbeeld aan juffrouw
Mulder, die hoeft er al elf gegeten!
FATALE DUBBELZINNIGHEID.
Vrouw (vleiend Zeg mannetje
zou je mij voor honderdduizend gul
den willen missen!
Man. Wat?... Voor niets zou ik
je willen missen!
WOORDELIJK.
De baron heeft een voetval ge
daan voor de dochter van den nota-
s.
Ja, zijn schulden richtten hen»
ten gronde.
GEVAARLIJKE WENSCH.
Mevrouw (die vleesch gekocht heeft,
tot den slager). Ach mag ik u ver
zoeken, kan ik de heenen niet dade
lijk kapot gehakt krijgen?
Slager (tot den op den achtergrond
bezig zijnde bediende). Jan, hak
mevrouw de bcenen eens kapot.
UIT DE STAATSCOURANT.
Bij kon bes!. Is mr. J. C. graaf van
Randwljck benoemd tot burgem. der
gem. Amersfoort.
Is jhr. mr. dr. N. C. de Gijselaar,
te Leiden, benoemd tot voorzen J.
J. Slis, le Middelharnis, tot plaatsv.
voorz. van liet college voor de vis-
scherijen.
Is met in. van 1 Sept. 1912, benoemd
tot leeraar R. H. B. S te Hoorn, F.
H. Holzinüller, thans tijd. id.
Is voor het tijdvak van 1 Sept. 1512
m. 31 Augustus 1913, benoemd tot
leeraar R. H. B. S. te Gouda, S. van
Heyningen, tijd. id.
Is bepaald, dat liet bij konink. besl.
van 8 J uli aan C. L. Leersnijder ver
leende eervol ontslag als sluïsmees-
ter aan de Willcmsluizen op het
Noord-Hol I. Kanaal te Amsterdam,
geacht zal worden te zijn verleend op
zijn daartoe gedaan verzoek.
Bij res. v. <L Min. van Kol. zijn A.
L. Piatt. C. L. van der Plas G A.
Brunet de Rochebrune en P M. Hooy-
kaas ter beach, gest. v. d. G.-G. van
Ned.-Indië, ten einde te worden aan
gesteld tot adm. umbt. voor dc Bui
tenbezittingen.
NEDERI- ONDERWIJZERS
GENOOTSCHAP.
(Twc ede dag).
Na den geheelen voormiddag in
huishoudelijke zitting vergaderd te
hebben, wen! de vergadering gister
middag door den voorzitter Th. Lan-
cée heropend.
De voorzitter heette in deze bijeen
komst welkom den hoer J. van der
Molen Tzn., wethouder van onder
wijs te Rotterdam.
Daarna deelde de voorzitter mede,
dat in de huishoudelijke vergadering
lot honoraire leden benoemd waren
ue heereri J. B. Verhey, lid van de
Tweede Kamer, '1'. Huisman te Neede
en II. Kroes te Wyhe.
In dezelfde huishoudelijke zitting
werd dus deelde de voorzitter o. m.
verder mede goedgekeurd het voor
ste! van het hoofdbestuur, om de con
tributie aan de algemeene kas als
volgt te bepalen ..De contributie be
draagt voor ieder ufdeelingslid 1,
verhoogd niet een zesde pCt. van het
jaarlijkse!» inkomen (pensioengrond
slag, tot eon maximum van f 2400
In aansluiting hiermede werd ook
goedgekeurd de door het hoofdbe
stuur ingediende begrooting.
Aan de orde waren hierop de voor
stellen betrekkelijk de Openbare
School.
Haarlem diende het volgende voor
stel in
„Het N. O. G. trede krachtig op
voor dc openbare school en bevordere
voor dat doel eene concentratie van
de linksché partijen".
Toelichting „Het lijdt geen twijfel,
of de belangen van het onderwijs
worden door de huidige regoering
niet bevorderd op oen manier, zooals
die voor ons, openbare onderwijzers,
gewenscht is. Wij hebben hier meer
Tan Kunst eu Kunstenaar»
XLVI.
Du Futuristen in Holland. Eerst
Waren ze voor Rotterdam aangekon
digd en zou de Rottcrdamscho kunst
kring het eerste snufje voor ons, pol
derdijk-wandelaars uit Kikkerland,
uit Parijs importeeren. Toen verluid
de het dat de Amsterdanische ver-
ecnigmg St. Lucas deze waardevolle
attractie voor hare tentoonstelling
zich verzekerd had. Tot, ineens, de
blijde inkomste in de Residentie werd
aangekondigd en de kunstzalen Bie
sing op den Hoogen Wal (naast de
koninklijke stallen) ais herbergzaam
oord door den manager dezer cultuur-
Vernieuwers werden uitgekozen.
't Schijnt dat de aanwezigheid van
Scheveningen en de gelijktijdigheid
mot het drukste deel van het badsei
zoen daaraan niet vreemd waren.
Een internationale hervorming eischt
internationale belangstelling en door
den manager wordt ook vreemd geld
gaarne gewisseld.
De Futuristen zijn ze zeggen het
zelf de kunstenaars van de toe
komst. Met hen vangt een nieuwo
aera in het leven der kunst aan. Mu
sea en bibliotheken zijn waardelooze
mestvaalten en wat tot heden gedacht
gedicht, geschilderd en geschreven
werd is geknoei en gewauwel geweest
van lieden die het Leven, (met een
hoofdletter) niet gesnapt hébben en
het als bloode photograph en hebben
nagemaakt en nageprutst. Dat is al
les niet meer voor dezen tijd. Nu. ter
wijl alles beweging, onrust, angst,
vlugheid en kracht is (de futuristen
zeggen het) is het onzin te schilderen
wat in rust daar staat. Schoonheid is
alleen in de beweging, in het koort
sige en gejaagde, in zweepslag en
vuiststoot. Het schilderen van een
wezen in rust, van een naakt, zal ge
durende tien jaar verboden worden.
De heeren deinzen voor radicale mid
delen niet terug, zooals u ziet en aan
overgroote bescheidenheid lijden zij
allerminst. Zij hebben de wereld met
eenige manifesten bekogeld, zij heb
ben een futuristemboweging georga
niseerd met eigen futuristische tijd
schriften, en een nanmlooze vennoot
schap ter bevordering der moderne
kunst in het leven geroepen. Het is
deze Gesellschaft m. b. H. die te Ber
lijn gevestigd is, waarvan do Haag
sche tentoonstelling uitgaat. De
künstlerischo Leitung staat bij het
tijdschrift „Der Sturm" en de redac
teur daarvan, meneer Herwarth Wal
den is tevens de mee-reizende orga
nisator en hij is het die hedenmiddag
met een korte rede (die ik helaas niet
kon afwachten) de tentoonstelling
opende. Eerlijk bekend, was mijne
nieuwsgierigheid naar 's heeren W.il-
den's speech niet groot. In zijn.tijd-
schrift wordt do argelooze lezer en
aanstaande bewonderaar der werken
zijner vrienden al op zooveel liefe
lijks onthaald, dat ik mij gemakke
lijk meende te kunnen voorstellen,
wat deze langharige kunstenaar met
zijn uiterlijk dat mij een nacht met
Professor Meschogge uit de Berliner
Winzerstube in herinnering bracht,
te horde zou kunnen brengen.
Het is de aangeboren goedaardig- 1
heid van ons ras, dat zoovele brave
en fatsoenlijke monschen vanmiddag
zich Uiten beieeren door dezen ge-
wieksten sinjeur, die aan de deur
op de entree-kwartjes lette en tege
lijk voor ons, achterblijvers, zijn in
nigste verachting zal gereserveerd
hebben. Want er werd nog al eens ge
lachen, hier en daar.
Een zekere lieer Dublin zegt in
Walden's tijdschrift o.a.; „Der Zu-
schauer hat vor dem Bild in jeder
Ilinsicht das Maul zu halten" wat
hem echter niet belet over dc schilde
rijen zijner goden Boccioni, Carra,
Russolo etc., kolommen vol te leute
ren Hij heeft de wijsheid in pacllt
en de bezoeker moet het zich als een
genade aanrekenen bij deze kunst
werken te worden toegelaten. Zijn be
taalde twee kwartjes entree oefenen
op dc genade geen invloed uit.
De schilderijen zelf. Laten wij dos
heeren Döblin's advies volgen en
„Maul halten". Althansop een
uitvoerige bespreking dezer negen
tien werken ga ik niet in. Ik wil ze
graag nog eens terug zien, en nog
eens. en eerst dan voor mezelf ver-
oordcelen. Mijn impressies van van
middag zijn van een mijzelf irrilee
renden aard. Effect geven ze inder
daad, er zijn er bij die duizelig ma
ken en er zijn er die zelfs waardee
ring voor het bedenksel niet buiten
sluiten. Maar d&t is het wel zeer
sterk: bedenksel, zooals hun ganscho
gedoe, van lien die zoozeer tegen
het akademische gekant zijn, be
denksel en getheoretiseer is.
Wat bij deze verschijning het eerst
van noode is: bezonnen beschouwing
en nuchterheid. Het is "werkelijk wan
hopig vele goedwillenden zich over
deze puzzle het hoofd ie zien bre
ken. Natuurlijk ze vinden het mal cn
dwaais en belachelijk, dat iemand
schilderen wil op één doek nl wat er
aan sensaties ondergaan wordt door
iemand, die in een omnibus zit en te
vens die van iemand, die, buiten den
omnibus, op straat loopt Of dat ie
mand gaat schilderen een Jufrouw,
die voor een open venster staat, hu
daarnevens al wat ze kan zu?n, zoo ze
zich naar links, naar rechts, naar bui
ter, of naar achteren, dus uuar bin
nen, wendt.
Maar, vragen ze zich angstig af,
stonden wij tiei* jaar geleden niet
even vreemd tegenover Van Gogh's
werk ?*En hebben wij niet door (Jen
tijd geleerd, dat werk zoodanig te ap-
preciceren, dat het nu zelfs bijna ach
terlijk lijkt, daar niet bij te kunnen.
En dat lijkt den lieden hel ergst mo
gelijke niet bij te wezen en misschien
een gelegenheid te laten loopen, uni
nu eens van een „vroegtijdig inzicht"
blijk te geven. Wanhopige verwarring
die de pose aan alle kanten nog ver
sterkt. Want diegenen overzien het
groote en den kern rakende verschil
hij Van Gogh een noodwendigheid in
den man-zelf, in den abnormalen, te
gelijk genialen eenling, wiens geniali
teit wel laat erkend werd, docli wiens
vurigste bewonderaars nooit zullen
verwachten, dat zijn arbeidswijze
school maken zal, anders dan in ab
surde navolgingbij de futuristen
een uitgedacht systeem, uitgedacht
en gepropageerd niet alle middelen
der moderne reclame, door een rijk
man, die de macht en de middelen be
zit over zich en lien, die zijn volgers
zijn, te doen spreken. Van Gogli heeft
zijn leven andere moeien uitleven en
het is zijn werk geweest, dat hem,
posthuuni. erkenning gebracht heeft,
niet zonder hulp van hen wel is waar,
die hem eerder dan anderen begre
pen, doch zonder dc zelfvoldane recla
me en de waanzinnige zelfverheerlij
king, die van dezbcotgenooten de
attributen zijn.
De futuristen zijn een symptoom van
een tijd, die rijk is aan phrasen en
arm aan eerbied voor het moeizaam
verkregene. Een tijd van brooddron
kenheid en verwarring der geesten!
Waar de Wedekind'sche Baron von
Keith, die het midden hield tusschen
een philosoof en een paardendief, de
praclitmensch is I Waur het dilettant
isme in leven ci kunst het hoogste
woord voert en begaafde kunstenaars
hus ziel verkoopen en koorddansers
worden.
In de mondaine centra mogen zij
de hun toekomende successen behalen,
't Wil mij voorkomen, dat er ten on
zent voor hen nog geen plaats is Wat
nog niet is kan komen echter en het
internationalism© zal ook clen polder
bewoner met zijn harden kop niet on
gemoeid loten.
5 Aug. 1912.
J. H DE ROIS.
