Iamleh'S Dagblad
DERDE BLAD.
Dinsdag 17 September 1912.
Binnenland
VAN EEN VELDWACHTER FaN
KOOLDIEVEN.
Als „historisch' schrijft men aan
e „Gelderl." uit de Betuwe:
Hij was hoofd der school ln een
fcr Retuvvso'be dorpjes en bezat oen
groot en tuin en was een liefhebber
zuurkool. In den tuin verbouw-
Je hij als zuurkooHiefhebber natuur
lijk kool, die tot '3 meesBRrs groot©
voldoening groeide als kool, totdat
eindelijk het tijdstip zou aanbreken,
dat deze verhuizen zou naar 's mees-
Iers groote zuurkoolton. Doch dit zou
de kool niet "beschoren worden, tot
"s meesters groot verdriet. Op zekeren
morgen toch bemerkte onze meester
»t zijn groote verbazing en schrik,
en nog veel grootere woede, dat de
tóft zijner kool gestolen was.
In zijn woede wist hij niet wat hij
ijoen zou, doch, kalmer geworden,
iivom eensklaps een gedachte bij
.torn op, naar den veldwachter te
gaan. Met dezen hieUl hij een ge
heim consult en toen hij bij den veld
wachter wegging, stond de overwin
ning op de kooldieveri op zijn gelaat
ie lezen. Als het donker was gewor
den, kwam onze veldwachter, gewa
pend met een stok, hij onzen meester
aan en deze geleidde lieni naar het
waschliok, van waar men oen mooie
schuilplaats had bij het koolveld, en
voor alle zekerheid stopte onze mees-
(er den politieman een flesch bran
dewijn iu zijn zak. want dat was
altijd goed voor den slaap of om de
iervelin'g te verdrijven, en... om de
lenuwen van onzen schildwacht een
beetje op te frisschen. Want een
dorpsveldwachter heeft ook zenuwen!
de meester ging niet een gerust
geweten naar bed en s nachts droom
do hij cr van, zag de dieven, door
den veldwachter in boeien geklon
ken, vóór zich op hun knieën liggen
Ijn genade afsmeekon.
's Morgens was hij al heel vroeg
uit de veeren, benieuwd naar den
.oitslag. En de uitslag was: weg was
ide veldwachter, weg was de brande
wijn flesch en de tuin kon zich op
jeon enkele kool meer beroemen!
Tableau!
MIJNONGELUK.
Men meldt ons:
Ia de mijn Laura te Eygelshofen
Awam een gehuwd mijnwerker onder
afvallend gesteente en werd gedood.
DE 1100GE WATEltST \N'D EX DE
LANDBOUW.
Een medewerker der N. R. Ct.
Ischrijft:
Op dit oogenblik levert Nederland
het treurig beeld van een echt wa
terland. In de laagste gedeelten van
Nederland waar de kunst de terrei
nen tot het echte polderland heeft
gevormd, met bemaling op boezems
m hoogeboezems, zijn wind- en water
molens onophoudelijk in de weer 0111
het water der polders op deze kunst
matige voorloopige bergplaatsen te
roeren. Maar op vele plaatsen Jtob
ben dc waterstanden dei boezems liet
boezem peil reeds bereikt uf overschre
den, en wordt vanwege polder- of
[boezembeheer het sein gegeven de
afmaling op den boezem te doen sta
ken, omdat anders de boezemdijken
gevaar loopen van te ovuisltoornen
door te breken De schade der
overstrooming zou grooter zijn dan
die van het tijdelijke dras liggen van
het polderland, hoe nade? ig dit laat
ste ook is voor don landbouwstand.
De Ketelpolder heeft voor enkele ja-
een voorbeeld gegeven vun de
nadeelen der overstrooming van een
boezemwater bij doorbraak van dijk.
In polderlanden zonder groote bedij
kingen of algemeen© bemaling, zoo
als in Fn eskuwl, is de toestand er
ger. En ook ui de hoogorc kleistreken
waar de bodem geheel een taaie pap-
ssa is geworden, waar de gewone
jen onbegaanbaar zijn, is het met
den toestand van den landbouw treu
rig gesteld. Tarwe en haver staan te
rotten op het land en het rijpe graan
is ontkiemd, zoodat stroo noch graan
Waarde meer heeft. Ook de aardap
pels lijden buitengewoon in den
tochtig' :i bodem, /ij zijn gestuit in
hun g:oei, het bederf tast de vri
Aan en doel de aardappels rot lei
Op de golvende zandgi uden er
de hoogveenstreken cl het ei ev
êCiis tre.;rig uit. Ui:« snvUe aevves-
d;e vóór een jaar om dezen tijd
.achtten naar bevochtiging <h
hamelwater, waar alle •.■looien dro
.lagen en mm met moeite 'lat grond
water voor de welputten kon berei
ken, staan thans geheel onder wa
ter, een toestand, die met de hoog
waterstanden van den winter over
eenkom'. Tusschen 'Zwolle en Mep-
pel, tusschen Meppel eu Zwartsluis
staat alles onder water; vele g
m zijn er diep door Ivedekt Zoo
hier en daar ziet men op <le ho"-.
gedeelten het rundvee m 'c schapen
op eilandjes bij el ka: der
vlucht. Enkelen hebben hun
reeds gestald; de lage temperatuur
ïii de. iiiige regens maakten dit noo-
dig voor de gezondheid van bet vee.
Manden met vetleeren kaplaarzen
zagen wij do aardappelen uit de mod
der opwoeien, om er nog iets van te
verkrijgen.
De ternaiiikouiuneu in de zandgron
den, zooals er velo in ons land ge
vonden worden, on waar het water
een kring van hooger gelegen
gronden samenstroomt, staan geheel
onder vyutor. Ook de oeverlanden der
stroompjes, waai' men het etgras
hoopte te kunnen oogsten, zijn over
stroomd tot de hoogcre boorden. Het
ijn geheel hoog© winterwaterstan-
den. Zoo hier en daar duiken grijs-
gele hooped bedorven hooi op uit
het water; de boeren moesten hot
niet gedroogde gras aldus laten be
derven, omdut zelfs de zonnewarmte
eit droogte geukat werden om liet tot
bruikbaar hooi te doen worden. Als
er nog schoon©, droge herfstdagen
komen wordt die waardelooze mas
sa, welke tot roieta deugt, en die zelfs
nadeelig is voor 'bet land, in brand
gestoken.
Hooiwiaften kan men zelfs niet van
de hoogere gronden, Jioewel het gros
er overvloedig is. Thans past men
algemeen do methode toe, om int
gras, groen en' vochtig als het ta. ia
hoopen te zetten en door persi ng op
bepaalde temperatuur voor den win
ter te bewaren. Voor een dertigtal
jaren kende men die methode nog
niet. De wetenschap heeft hier de
praktijk <len weg gewezen, inen plukt
de vruchten van tiet landbouwonder
wijs. Het gebruik van den thermo
meter bij den landbouw is thans al
gemeen.
Woensdag zag men, trots de nog
zware en dreigende cumuli eu de
regenwolken die langzaam tegen den
hemel opdwigden, enkele herfstdra
den zweven, die zilverachtig glinster
den in de weinige zonnestralen, wel
ke van tijd tot tijd uit de gescheurde
wolkgordijn doorbraken. Dat geeft
hoop op betert was de opmerking
van odd© landbouwers, die tot nog
toe de teekenen de>3 hemels ongun
stig hadden geoordeeld. En werkelijk
toen Donderdagmorgen de dagvor
stin uit do kimmen rees. was de he
mel helder, en lung er een heifslue-
vel over de lag© landen en tegen de
bosschen.
De oostelijke wind, die thans waait
wordt met'vreugde begroet. Want hij
alleen is in staat de hooge wateren
van onze kust weg te stuwen, de ri
vieren weer hun gewonen loop naar
zee te doen hernemen. Dan kan bin
nen weinige dagen het normale ni
veau van de waterstanden in dezen
tijd wel weer bereikt worden voor /Ie
kleine rivieren; dan kunnen de na
tuurlijke kommen in onzen bodem
weer worden ontlast.
Maar tooi), de schade, door den
regen iu Augustus eu de eerst© helft
van September aau onzen landbouw
toegebracht, wordt hierdoor niet her
stetd, het jaargetijde :s daartoe te
ver verstreken; vele oogsten zij.11 ge
heel vernield. Mud de landbouw niet
den zegen tan een uitstekenden voor
zomer te boekeu, het jaar 1912 zou
een bij uitstek ongunstig jaar moe
ten geacht worden voor deu land
bouw in Nederland. Thans kan ge
zegd worden, dut de bijzonder gun
stige verwachting vun den voorzo
mer niet is vervuld door het te kort
van den nazomer; eu zoo zal liet ge
middeld© van 1912 hoogstwaarschijn
lijk het kern norit dragen van een
jaar met matig© economisch© resul
taten.
VOOR ALGEMEEN KIESRECHT.
De afdeel in gen Amsterdam van de
S. D. A. P. hebben Maaudaga.voi.d een
meeting in "t Conoertgebouvv gehou
den voor algemeen kiesrecht.
De zaal die 203!) personen kun be
vatten, was reeds e.n uur voor den
aanvang vol
Als spreker trad op Mr. P. J..
Troelstra, die wees op de groote be
langstelling die er nu dit jaar voor
deu Rooden Dinsdag is.
Daarna onderwierp spr. de hou
ding van den burgemeester van Den
Haag aan critiek.
Als tweed© spreker trad de heer J.
Oudegeest op.
Ten slotte werd een motie voor al
gemeen kiesrecht aangenomen, te
vens met een protest tegen het besluit
van den Hoagschen burgemeester.
pt.; 9. Cóbé 7 p.; 10. Train 0 pt.; 11.
Looser 0 pt.
LUCHTVAART.
VAN BUSSBITS VLIHlïMAGWNE
VERBRAND.
Zooals we reeds meldden is Maan-
dugmorgen te Rotterdam een han
gar, waarin Jan van Bussel'© vlieg-
uiuciune stond, af gei) rund.
e monteur G. Bosman was ia
den hangar bezig met het soldeeren
van een draad aan het toestel, en
iruikte daarbij benzine. Plotseling
vatte deze vlam. De hangar werd ge
heel door het vuur vernield, eu van
de machine en een ander (motorloos)
vliegtoestel bleef alleen liet ijzerwerk
over.
Een en ander was voor f 10.000 ver
zekerd. Van Bussel zou a.s. Zondag
te Zwolle vliegen,
Hengelen.
De vischvereen. „De lustige hen
gelaar", hield Zondag haar leien
vischvvedstrijd. Voor een Vereeniging
die nog zoo kort bestaat, waren er
zeer mooie prijzen voor de winners
beschikbaar gosteld. De 1ste werd be
haald door den heer J. Buurman, de
2de door den heer K. v. d. Wouden, de
door dan lieer A. Scheffer, de 4e
door den heer J. Crombeen, de troost
prijs door den heer A. Jansen. De
7-tl bestonden uit visch- en huis
houdelijke artikelen en werden fees
telijk door den voorzitter, den heer
VV. Schutte, uitgereikt.
BILJARTEN.
Het bestuur der Biljarl-vcrcenlglng
der Sociëteit „Vereeniging" schrijft
een wedstrijd met handicap uit, voor
de leden, die den 25sten Sept. begint
en den 25stcn December zal eindi
gen. Het aantal prijzen (minstens 6)
hangt af van liet aantal deelnemers.
Alle leden spelen tegen elkaar, het
"rootst aantal gewonnen partijen
wint. Des Woensdags ls gelegenheid
de partijen, welke ouder contröle
Maats zuilen vinden, te spelen.
Sport en Wedstrijden
VOETBAL.
EEN VERLICHT VOETBAL-
TERREIN.
Alwéér iets nieuws onder de zon:
een verlicht voetbalterrein. Dit in
derdaad lumineuze idee gaat van
Ajax uit, wier bestuur besloot het
terrein dusdanig te verlichten, dat
daarop voortaan 's avonds getraind
zal kunnen worden.
Door het aanbrengen van verplaats
bare booglampen zal zulks zeer wel
mogelijk zijn. Mogelijk bereikt ons
dezer dagen uu nog liet bericht, dat
we ©en wedstrijd bij avond krijgen,
(Tel.)
VLIEGEN.
WEDSTRIJD VOOR HYDRO-AERO-
PLANKS DN BELGIë.
De classificatie na afloop van den
vijfden dag dor wedstrijden voor wa
tervliegtuigen op de Schelde bij Tem-
sciie luidt als volgt:
1 Rename 76,6 pt 2. Chemet 72
pt.3 Beaumont 67 pt.; Be no 1st 61,6
pt.; 5. Molla 15,6 pt.; 6. Weymann
29,1 pt 7. Barra 13 pt.; 8. Busson 10
Letteren en Kunst
HET NEDERLANDSGH TOONBEL.
„Het Nederlandse!) looueel" zal
vnn den winter te 's-Gfftvenhag© in
het Gebouw v. K en W. 61 maai
spelen.
Kerk en School
OVF.RDRACHTEN RECTOR ATEN.
Rij de overdracht vnn bel -rectoraat
van de Universiteit te Groningen, die
Maandag plaats vond heeft prof. dr.
G. C. Nijlioff, de aftredende rector,
een i*ede uitgesproken over: „de ge
voeligheid der vrouwelijke z el, haar
ontslaan en baar beleekenis
In de aula van de Rijks Universi
teit te Utrecht heeft Maandag de
overdracht dor waardigheid van Rec
tor Magnificus door professor dr A.
Niiland aan den nieuw benoemden
titularis professor- dr. C. Eijkman
plaats gehad.
nnndagmïddag h'elrt prof. dr F.
P jper bij de overdracht der waar
digheid van Rector Magnificus te rei-
deti aan zijn umbtsoprolger prof. dr.
D. Eerdmans, een rade, waarin
liij verslag deed van tie lotgevallen
der Universiteit in het afgelooj>en
jaar.
staomemvs
S o 1 o-q u a r t e t.
lieden is onder leiding van deu
heer P. de Noi>el alhier opgericht het
solo-mannenkwurtet „llannon e". Tot
secretaris werd benoemd de heer E.
KlaosSeu.
HOOFDüEFENiXG VAN UEf NE
DERLANDSGH E ROODE KRUIS.
Evenals in dc laatste jaren zal ook
dit Jaar, en a el op 26 September n.s.,
een© hoofdoefening van het Neder-
landsche Roode Kruis wo:den gehou
den, waarbij Z. K II. dc Prins nis
voorzitter van het lloofdcomité dier
Vereeniging zich voorstelt tegenwoor
dig te zijn.
De uitvoering berust hij het Comi
té van het Ned. Roode Kruis voor
Haarlem en omstreken mot zijn tra 113
port colonne.
Voorgesteld wordt: een ruassa
geval in vredestijd, terwijl d© taak
van het Roode Kruis is hulp t©
leenen ter bestrijding der gevolgen
van het ongeval.
Het onderstaande geeft een be
knopt overzicht van de veronderstel
ling en de daaruit volgend oefening.
In den vroegen morgen hoeft aan
boord van Hr. Ms. Evrisen, liggen
de te lJmuiden, een ketelontploffing
plaats, waardoor cvmg© dooden en
ruim een dertigtal gewonden vallen.
De correspondent van het Ned.
Rood© Kruis voor Vel sen, het onge
val vernomen hebbende, meldt zich
aan boord en biedt de hulp aan
het Ned. Rood© Kruis, De scheepsarts
aanvaardt die hulp en vraagt het voL-
gende:
lo. een arts met eenigo helpers om
hem bij het aanleggen der eerste ver
banden behulpzaam te zijn;
2o. een© lokaliteit om de gewonden
die van boord gebracht worden, on
der te brengen;
3o. middelen van vervoer om de
gewonden te evacueeren naar een zie-
keninrichting:
•So. gelegenhe.d om de gewonden ln
eene ziekenimrichttng op te nemen
aldaar blijvend te verplegen.
De oefening doorloopt uu drie
phase®, to verdoelen in: a. de Eerst©
Hulp; b. li©t Vervoer en c. de Nood-
Ziokoulnirichtlng.
A. De Borst© Hulp.
De correspondent van het Ned. Roo
de Kruis voor Velsen zendt onver
wijld bericht naar het Comité van
het Ned. Roode Kruis voor Haarlem
e. o. van de verlangde hulp en gaat
daarna over tot het inrichten, voor
de voorloopige opneming der gewon
den van tiet gebouw van het Witte
Kruis t© IJinuiden, daartoe welwil
lend door het bestuur der afdeeling
afgestaan.
In Haarlem wordt het Comité van
tiet Ned. Roode Kruis gealarmeerd en
e©n© sectie van zijn© transportcolon-
ne gemobiliseerd. Eenigo helpers
daarvau begeven zich terstond, per!
rijwiel, voorz.en van verband- en
teenig transportmateriaal! naar lJ
muiden. Per eerst verlrekkenden trein
begeeft zich de arts-colonne-coinmun-
dant, met ©enige helpers, ook voor-'
zien van verband- en transportmate
riaal, eveneens naar lJmuiden.j
Daar aangekomen, wordt door den
arts met zijne helpers bijstond ver
leend aan den scheepsarts met zijn
personeel en worden de gewonden
van boord vervoerd naar het gebouw
van het Witte Kruis.
B. Het Vervoer.
De achtergebleven helpers van de
sectie der transportcolonne brengen
een extra-Dein, berekend op liet ver
voer van ongeveer 30 gewonden, in
gereedheid. Zoo spoed g mogelijk ver
trekt d© trein, terwijl, zoo noocüg, on
derweg nog aau d© inrichting wordt
vooi'tgewejrlit. Slechts een gedeelte
der helpers gaat mede, terwijl de ach-
terblijvenden bij 'het uitladen en ver
voeren in Haarlem zullen dienst doen.
In lJmuiden worden d© gewonden uit
het gebouw van het Witte Kruis ver
voerd en in den trein geladen, die
terstond daarop vertrekt. De zwaarst
gewonden zijn reeds naar Haarlem
vervoerd met behulp van een auto-
moblel-chassis, gemonteerd met een
houten toestel tot vervoer van 4 ge
wonden, eveneens inderhaast iu
Haarlem door de transport colonne in
gereedheid gebracht en naar lJmui
den afgezonden. :ln den extra-trein
worden tevens de autoriteiten en an
dere toeschouwers naar en van lJ
muiden vervoerd).
C. De Nood-Ziekeninrichting.
Acht dames-belpsters van het comi-
vau liet Ned. Roode Kruis toor
Haarlem e.o. (voorgesteld door da
mes van het Roode Kruis u t Den
Haag) belasten zich, onder leiding
■an een directrice en twee beroeps
verpleegsters (eveneens van het Roo
de Kruis uit Den Haag) met de nood-
ziekeniiirichtiiig. Deze wordt inge
richt in eengedeelte van het Mil.tair
Hospitaal, daartoe welwillend afge
staan door den chef, bij wien de op-
perleiding over dit onderdeel berust.
Met behulp van eigen materiaal (3
zoogenaamde ..eenheidskisten", elk
bevattend© nachtleger en ondergoed
in eenheidsverpakking voor 5
man) en een g hospitaalrtnateri aal
worden door de dames ingericht: twee
len voor het opnemen van 22 lig
gende gewonden, benevens eene zaal
■e ipleegsters-verbl ij f gemar
keerd). Keuken en badkamer" staan
ter beschikking.
Achtereenvolgens worden de ge
wonden naar gelang zij uit do auto
mobiel of den extra-trein zijn gela
den, hierheen vervoerd en onderge
bracht.
De oefening, welke omstreeks 6 uur
aanvangt, terwijl om pl.m. 7 1/2 uur
•ts-cölomie-commandant zich met
zijne helpers aan boord meldt, ein
digt oui 2 12 uur, wanneer de alge-
meene rustpauze intreedt.
D© schijn-gcwonden krijgen dan
hun maaltijd iu het Militaire Hospi
taal en koeren daarna per trein
lJmuiden terug.
Het Comité van het Ned. Roode
Kruis voor Haarlem en Omstcêken,
ais gastheer, noodigt Z. K. H. den
Prins, voorz. van 't Hoofdcomité van
vau het Ned. Rood© Kruis, de aan
wezige leden van het Hoofdcomité ca
.de hoofdleiders der verschillende oe
feningen aan het noenmaal in Hotel
Funckl'cr.
Om 2 uur bespiekingeix der gehou
den oefening in het Militair© Hospi
taal.
VOLKSHUISVESTING.
De „Maatschappij tot verbetering
der huisvesting van minvermogen
den te Haarlem", is bij koninkl. be
sluit toegelaten als vereeniging uit
sluitend voor verbetering der huis
vesting werkzaam.
Begin van Brand.
In perceel Smedestraat 3 ontstond
Maandagavond een begin van brand,
doordat de dochter des huizes bij het
kloetten een lamp op de vensterbank
had gezet, waardoor een gordijn en
een gedeelte van het behangsel vlam
vatten.
Met enkele emmers water werd het
brandje door de bewoners zeiven go-
bluscht.
Kiesrechtbetoogers.
Het aantal bezoekers bij de Kies-
rechtbetooging op Maandagavond in
de groote zaal der Soc. Vereeniging
bedroeg ongeveer 650.
DE JONGE VOORUITSTREVEND-
VRIJZINNIGEN.
Onder presidium van den heor Joh.
de Kanter vergaderden gisterenavond
de „Jonge Vooruitstr. Vrijzinnigen"
in het Nutsgebouw.
In zijn openingswoord betreurt de
voorzitter de kleine opkomst der
den, dia angetwufeld veroorzaakt
vverdt door de vele vergaderingen, die 1 der meer, en beroepen zien op net
uist dezen avond gehoudeu worden. gebruik, op argumenten, welke er
spreker deelt voorts mede, dut de even goed vóór als tegeu zijn,
veroeniging binnenkort ©en feest Daarom is eene raadscommissie ge-
avond denkt te organiseer©», die in wenscht.
hoofdzaak een propaganda zal zijn Het Nat. Comitó wenscht dat de
voor de vereeniging, on waar ook Raad door theoretische en practischo
©enige sprekers zulten optreden. Er is beschouwingen niet lichtvaardig, zon-
nog veel te weinig belangstelling voor der kennis van zaken, een beslui', zal
het werk der vereeniging en de voor- nemen. Na ernstig onderzoek, na eene
zitter hoopt, dat déee avond tot den nauwlettende enquête moet ecu be-
bloei mag bijdragen. 6lissing worden genomen. (Applaus.)
De heer A. Roodhuyzen, lid van de Met deze woorden opende Mr. Bruch
Tweede Kamer, zal 8 October voor de de vergadering, waarna dc eerste
vereeniging in operdxure vergadering spreker, Mr. L. N. Koodenburp, te
optreden. "s-Gravenhage, voorzitter van het Na-
Ingekomen was ©an uitnoodigiug tionaal Comité voor Vervroegde Win-
van de Theosophische Vereeniging tot keisluiting, het woord verkreeg,
deelneming aan ©en cursus, die door Deze spreker zette de algcmueue
haar dezen winter wordt gegeven. De beginselen van het denkbeeld der
voorzitter deelt mede, dat de leden, vervroegde winkelsluiting uiteen, cn
die daaraan wensohen deel te nomen, wees er op dat deze zaak in Neder-
zich kunnen opgeven. land niet met één slag kan worden
De notulen der vorige vergadering gewonnen, maar dat ze bevochten zal
worden door den secretaris voorgele- moeten worden, hetgeen in het bui
zen en behoudens èen enkele aamner- tenland niet het geval was.
king vastgesteld. In Amsterdam heeft men nu de 9
Het tweede punt der agenda uur-sluiting en ze is rechtsgeldig be-
Steunregeling bij do Gemeenteraads- vonden; maar toch zijn er leemten in
verkiezing", werd uitgesteld tot ©en de verordening, o a. dat de verkoop
volgende vergadering, te meer daar voor hekjes mogelijk is. Spr. acht liet
de Vrijzinnig-Democraten juist dezen echter niet waarschijnlijk dat dc Am-
avond vergaderen en de Liberate Unie sterdamsche Verordening tot groote
nog geen besluit heeft genomen. klachten aanleiding zal geven. De
Ook de bespreking over 't svsteem ervaring in het buitenland is gun-
ledcnwerving bleef "rusten tot de vol- stig. Amsterdam is voorgegaan, Wor
gende bijeenkomst merveer gevolgd. Uit eon grondig on-
Tot 2de-secnetaris werd gekozen de derzoek 111 verschillend plaateen
heer Gans, die deze benoeming aan- bleek, dat de winkeltijden veel te
aardde. lang waren. Spr. gelooft dat wanneer
Bij de rondvraag ontspon zicli ©en te Haarlem wordt onderzocht en wel
gedachten wisseling tusschen den gesteld hoe de toestand is, daardoor
voorzitter en den heer Mr. P. Tide- vele onverschilligen zullen worden
man over een mogelijke conoentratie wakker geschud. Dat de Innge or
der Unie-liberalen, Vrijzinnig-Demo- beidsduur in het winkelbedrijf blaft
era ten en Vrije Liberalen. Mr. Tide- voortbestaan, is niet gcweiischt In
inan wees op 'de verhouding der Vrije y.lf' Nederland wordt de noodzakc-
Liberalen tot de twee andere groepen, lijkheid van vervroegde wiisKelplui-
©:i drong met klem an 11, dat de Ver- "IS gevoeld.
eeniging van Jonge Vooruitstr. Vrij- m Amsterdam waren straten, waar
zmnigen krachtdadig ®ou optraden in winkels open waren op Zaterdag-
den grooteu strijd van 1913. avond tot 2 a 3 uur, allee., omdat het
De voorzitter, den heer Tideman publiek ze daartoe dwong Die wgn-
bedankend voor diens gloedvol be- keistand zal zeker de verordening ten
toog, merkte op, dat d© vereeniging zeer®le toejuichen,
eer. afwachtende houding wenscht ccu aS8enifen sluitingsuur
aan fe nemen, totdat de conoentratie ™rdJ; de concurrentie na dien tijd
der genoemde Groepen een feit èewor- voorkomen. Door onderlinge afspraak
Daarna werd d, *>-
sloten.
ïervrosgae wlnl«lslnmnj. maar 1
•ettelijke invoering aandringen.
Is de gemeentelijke wetgever bc-
voc-gd in te grijpen? Rc-chtens wel;
aar zedelijk?
De afdeeling Haarlem van hel Nat .."f- «f, men mag de vvlnka
4heid v«n handden „ardt daal,tnnr
tuinzaal van café "Brinkmann eene io
vergadering welke zeer druk be
zocht was.
Tot deze vergadering waren uitge-
noodigd:
Raadsleden van Haarlem en
Schoten, het bestuur vau de Kamer
var. Koophandel en Fabrieken, van
de Kamer van Arbeid voor de Voe-
dirgs- en Genotmiddelen, van de
Hoarlemsche Ilandelsvereeniging,
Dit ia de principiëele quaestie. ND
Levy ging zelfs zoovc-r te beweren dat
de NedérL wetgever ging grasduinen
in de vrijheid van de Nederlandscho
burgers.
Vrijheidsbeperking ligt er wel in;
maar niet beperking om te arbeiden
zoo men wil.
Maar toch moet de vrijheid worden
aar-getast, wanneer dat in het alge-
BW"e ,ian,.ct.varaan,e,,,B j noodaakalijk is D»t i.
van don R.-K. Middenstandsbond „De wetten zooals de
Hanze", van de Afdeeling Haarlem pï^dh?,^ - -
van het Nationaal Comité tot Verweer
Pandhuis- en Hinderwet, do Jacht-
van net ;>«Honaai c-oinue mi mnca Vï=crherii-wet het ceval
tegen een wettelijk te bepalen slut- Q'. door deze wetten worden per-
th.gsuur. da laden dar m ^„"ijSómUnSeiK
missie, geformeerd door de Haarlem- henerkt
«a« J)e n»»- gjkale bcdrijïBn, b v. om lucib.rI
hlnhtnde de Baetuian vnn de b J witte phosphorus to mnkan. a,),,
jle uitnoodigende nfjeelms n.ngB- verboden d9 oude Zoild>g,
sloten1 vereenisn.wen on da bestinsll- w<., „u ,8,5, Qot de„ bc|,„kt d„
gors dierafdeeling. vrijheid; de bevoegdheid tan ei.n
„1.,vv.V.Vv. 11.1 l"vcntrrniTn,. r,
«encni van verhindering imuucu WA_ om sn
gezonden de heeren Dr. II. D. Kruse- peSdhkc
man. waarn. Burgemeester. Dr. W. ?r,J.Pcu ïn persoonlijke
Merens, Schreuders. J. B
schuit, raadsleden te Haarlem;
Hooy, A. Verkoóy, raadsleden te
Schoten en verder de heeren B. Heij-
boer, voorzitter van de afd. Haarlem
an den Ned. R.-K. Bond van Han
del:
WÊÊÊHPPH9H
j-bestaat dus al jaren.
De principiëele quaestie bestaat dus
niet meer. Alleen moet worden 1
gaan of cr genoeg motieven zijn om
in te grijpen. Zijn er meer vóór- dan
nadeelen te verwachten van de ver
alleen
a:, aen :wa. n,.w vroegde winkelsluiting; dat is alb en
olso Kantoor. e„ Winkelbedienden k ,k len
ri. Franciscus van Assisie en J. Ger- VJJjt
It®?: Vervolgens zette spr. uiteen hoe
De voorzitter, Mr. A. Bruch, deed dringend noodzakelijk verkorting vau
i-rugc mededeehngt.11 omtrent het werjturen iM het winkelbedrijf is eu
Plaatselijk Comitó welks hoofdbegin- ho het publiek spüC.dig aan dl. in.
sp is dat de overheid niet alleen KO- '__j.
sel is dat de overheid niet alleen ge
rechtigd, maar ook verplicht is in te
grijpen, wanneer het particulier ii
voering van vervroegde si uiting went.
Alleen uit concurrentie-zucht bi ij-
en de winkeliers dus open. Wan-
tiatief niet voldoende kan ingrijpen. T|C(..r m alle winkels op d'enzvlfden
Wel' willen wij niet zonder meer.
doorvoering van een vervroegd slui
tingsuur, maar eerst een uitgebreid
onderzoek.
tijd sluiten, dan is van concurrentie
11a negenen geen sprake meer.
Wel zijn er winkeliers wier debiet
het grootst na negenen ia Maar dan
De aard en omvang van het sociale nloe| ,ncn tocb door het groote be-
kwaad is niet voldoende bekend, en i3,.g dat de geheele winkelstand bij
daarom moet eene ernstige enqueteverv de Wiriketeluittns heeft, voor
worden ingesteld om juiste en objec- - dien enke]ei, winkelier niet \an do
lieve gegevens te krijgen. regeling afwijken.
Voorlichting van belanghebbenden,Hel dèbiet 111 het algemeen zal,
an winkeliers, winkelbedienden en voigens spreker, niet afnemen, hetgeen
publiek, is dan ook ten zeerste ge-door Prof. Fabius studeerkamerwijs-
enscht. i,eid wordt genoemd.
Is men overtuigd, dat een verorde-, TfMl s|olte wees spr." op Duitsch-
ning op de winkelsluiting gewenscht la,u|_ waar in 1900 reeds de 9 uur-slui-
is, dan moet deze geen formule zijn, ling wercl vastgesteld,
geen letterlijke copie van de Amstcr- in Lubeck Werd in 1901 de 8 uur-
damsche Verordening, maar wij moe" I sluiting ingevoerd, en waren cr een
ten wel nagaan of de klachten tejopQ personen tegen; in 1902, toen deze
Amsterdam rechtvaardig zijn. verordening door een fout opnieuw
Wanneer de Hoarlemsche Raad j mcest worden vastgesteld, waren er
zich met eene dergelijke verordening nog een 20 personen tegen,
moet bezig houden, dan moet hij wel zegt genoeg; de winkeliers zient
degelijk nagaan de maatregelen te-.er ,<ejj de voordeelen in, die de na-1
automaten, tegen den verkoop deelen verre overtreffen.
Men mag dan ook verwachten dat
het onderzoek te Haarlem de lange
winkeltijden in het licht zal stellen,
en eene verordening daaraan spoedig
een eind zal maken. (Applaus)
De tweede spreker was de heer 1L
B Wcijland Jr., lid van den Haar-
lemschen Gemeenteraad.
Spr. gaf allereerst een kort over
zicht van de pogingen der Amster-
damsche winkeliers in 1900 gedaan,
orn door onderlinge samenwerking
tot vervroegde winkelsluiting te ko
men, welke pogingen steeds faalden.
Terecht schreef „De Standaard "-re
gen
voor hekjes, en voor een 11 uur-slui
ting op Zaterdagavond.
De Raad moet de Haarlemsche toe
stonden onderzoeken en de practijk
der Amsterdamsche Verordening, de
fouten te Amsterdam gemaakt onder
de oogen zien, en zich richten naar
het buitenland.
De vervroegde sluiting, en wel eene
9 uur-sluiting, te Haarlem en Scho
ten, moeten hand in hand gaan. Op
deze punten is het plaatselijk comité
positief, de andere punten moeten nog
onderzocht worden.
Aangaande den plaatselijken toe
stand, hebben de Hanrl. Ilandelsveree-
iiiging en de R.-K. Middenstandsbond dacteur: „De tien zijn de negentig
ds goed materiaal bijeenverzameld, j de baas".
De vraag hier moot zijn: „Hoe 1 Een feit is het dat de idee vervroeg-
denkt u over do verplichte winkel- de winkelsluiting is voortgekomen uit
sluiting als Haarlem en Schoten sa- do kringen der winkeliers en van de
mengaan? bedienden; en dat uit de kringen der
Wij hadden deze zaak breedvoerig belanghebbenden zeiven het streven
willen onderzoeken, doch nu komen naar wettelijke regeling voortkwam.
B. en W. met hun praeadvie3 en Vervolgens ging spr. de werkzaam-
gooien alles omver, spreken het heden der Raadscommissie tot voor
doodvonnis over de winkelsluiting uit. bereiding der vervroegde winkelslui-
Daarom moest het comité dadelijk op- ting na; om daarna een en ander me
ireden. Het zond een request aan den de te deelen omtrent do behandeling
Raad om eene Raadscommissie tot der ontwerp-verordening in den Am-
onderzoek te benoemen; het belegde sterdamsclien Raad.
deze vergadering om eene goede be- Tenslotte schetste sj>r. enkele erva-
slissing te nemen. Over den uitslag ringen der Amsterdamsche Verorde-
en de methode van onderzoek denken ning opgedaan, en wees er op dat de
B. en W. precies andersom als wij. agitatie te Amsterdam reeds veel ver-
Wij onderzoeken van onderen af; B. rninderd is; het publiek gaat er zich
en W. zeggen „wij zijn er tegen, zon- meer en meer naar schikken.
