Haws Dtoui
1106 me"
TWEEDE BLAD
Donderdag 24 October 1912
Buitenlandech Overzicht
De Balkan-oorlog.
Er wordt van alle kanten geducht
gevochten. Over het gebeurde op de
oorlogsvelden kan uit de telegrammen
on berichten de volgende bloemlezing
samengesteld worden
De Bulgaren.
l.'it Stara Zagora werd. eerst ge
seind
,Het Bulgaarsche loger zet zijn op-
marsch rechts en Jinks van Moestafa
Pasja nnar Adrianopel voorL Het is
reeds over t".vee zijrivieren van de Ma-
ritza gekomen. Hondorden Turksche
soldaten werden gevangen genomen,
onder wie verschillende officieren.
Ook werden een paar snelvuurkanon-
nen en eenig oorlogsmateriaal dooi
de Bulgaren buitgemaakt Alles wijst
er op, dat de Turken niet voorbereid
waren op een krachtig optreden van
de Bulgaren".
Als aanvulling kwam het volgende
telegram
Te Kïrk Kilisse had een verwoed ge
vecht plaats. Het Bulgaarsche leger
stond onder bevel van generaal Di-
mitrlef. en was 120.000 man sterk.
Het Turksche leger werd aangevoerd
door generaal Moektar pasja en telde
150.000 man.
Over het resultaat van dit gevecht
zijn de meen in gen verschillend.
Uit Konstantinopel wordt n-1. ge
seind, dat de Bulgaren bij
Kirk Kilisse teruggesla
gen zijn, met achterlating
van 3000 dooden.
De Turken drongen longs de gobee-
le linie voorwaarts en dreven de Bul-
gareu tot over de grens terug.
De geconcentreerde Turkscne strijd
macht deed plo'seling een aanval. Er
werd een verbitterd gevecht geleverd.
Uit andere onpartijdige berichten
blijkt evenwel, (lat dit groote gevecht
nog niet geëindigd is, op alle liniën
duurt het zelfs nog voort.
En de Buluaarsche lezing wijkt nog
veel meer af van de Turksche zege-
berichten. De Bulgareu bewe
ren, d a t z ij de TurUn ver
dreven hebben, zoodat dezen
vluchtten naar de vesting van Adria
nopel, niet achterlating van veel doo
den en gewonden.
F.en Turksclve colonne, die een uit
val deed in oostelijke richting, werd
in de pan gehakt.
Een Bulgaarsche colonne trekt nu
op in de richting van Visa. De stad
Mnlkotirnovo is ook door de Bulgaren
in een omen.
Do president van de Bulgaarsche
Sobranje, die in het Ooster kwartier
als vertegenwoordiger van de regee
ring dm iioriog mMemrakt, ontving
een journalist en verleide hem de
volgende bijzonderheden over de ge
vechten van de laatste dagen
„Wij weten zeer goed, dat alle ge
vechten tot nu too beschouwd moeien
worden als een inleiding tot den be
slissend en slag. Wij denken te nuch
ter en te helder om dadelijk een groo
te overwinning de wereld in te bazui
nen. Wii onders'-hatte-n den vijand
niet, maar één zaak kan ik gerust
zeggen „De geest, die de troepen be
zielt, is zelfs voor mij als Bulgaar
verrassend". Van alle kanten hoort
men, dat de troepen in het vuurge
vecht niet te houden zijn zij willen
van schieten uiel= wten, uiaar grij
pen steeds dadelijk naar do bajonet.
Toen lie eerste gevechten plaats had
den bij het overschrijdeu van de
grens, werden ongeveer een dozijn
gewonden uit de vuurlinie terugge
haald. Do koning legde een hunner
met bohulp van een dokter een ver
band aan. Da mannen waren, wat
anders bij gewonden Diet het geval is,
in de beste stemming en toen de ko
ning iic.; vroeg, hoe hol in den strijd
was toegegaan, verleiden zij trotsch,
dat zij dadelijk de bajonet gegrepen
hadden. Dit verwek' e begrijp-lijk er-
wij zo ak-emoene verbazing en er werd
den officier, die deze afdeeling ge
commandeerd had, gevraagd of dit
waar was. Hij bevestigde de mededee-
ling van de mannen en zei, dat hij
zbn afdeeling bevolen had te vuren,
maar dat zij niet te houden waren en
direct met de bajonet er op los waren
gestormd. En dat waren geen jonge
menschen, maar mannen in de kracht
van hun leven, die tien jaar geleden
gediend hebben en vrouw en kinderen
thuis hebben. Ik vertel dit niet om te
pronken niet de dapperheid van onze
soldaten, maar om hun optreden af 1c
keuren, want in den oorlog eischt de
lnjonei-aanval veel 1e veel slacht-
iffars."
Dt Serviërs.
De Serviërs naderen meer en meer
TIeskjoeb.
Nu hebben ze ook weer Sjenitza en
een belangTijk strategisch punt bij
Novibazar in bezit genomen.
Ecu vereeniging van Servische en
Montenegrijnsch© troepen in Noviba
zar heeft al plaats gevonden.
Verzekerd wordt, dat de Serviërs
groote verliezen haddon, maar zoo
luidt een telegram uit Belgrado de
Turken verloren nog meer.
i s ch e
De Servische lie.nden roeren zich
danig. Er werken thans drie afdee-
lingen. ieder van. 1000 man, op
Turkseh gebied. Hun taak is te spion-
neeren. het leger inlichtingen te ver
schaffen, de bruggen van de Turken
op te blazen, treinen te doen ontspo
ren, versperringen, die de Turken
hebben opgericht, te vernielen. De
oorlogswapens zijn, behalve dan het
geweer, de sabel en de revolver,
handbommen en mitrailleuses. Het is
een allergevaarlijkst werk dat zij
verrichten 7e weten zeer gced vat
hun te wachten staat als de Turk hen
gevangen neemt, en daarom geven zo
zich niet gevangen. Zien Z6 geen uit
komst meer, dan schïe'en ze zich voor
het hoofd of vverpm hun hmdbom-
men. die hen met hun vijanden ver
nietigt Een groote afdeeiir.g van 60
man werd de vorige week door de
Turken bij Koemanovo in de pan ge
hakt.
Nu meene men niet, dat die benden
bestaan uit elementen, die met de
maatschappij niet best overweg kun
nen, avonturiers. Noen, er zijn er
onder van zeer goede familie, die
zich offeren voor hetgeen zij als een
heilige zaak beschouwen de bevrij
ding der Serviërs van het Turksche
juk. Daarvoor geven ze hun leven
De Grieken.
De Grieksche kroonprins Constan-
tijn seinde uit Hadjigogo De vijand
is verslagen, en verliet zijn posities
met22 bataljons en zes batterijen. Hij
i trekt terug naar Pelfidje.
I Een later telegram dikt deze over-
j winning der Grieken nog wat aan. Er
wordt geseind, dat de Turken zich
terugtrokken tot Sarvia cn door de
Grieken algemeen achtervolgd wor
den.
De verliezen in dit gevecht zijn. nog
niet hekend.
De M o n te n egr ij n en.
Uit Plavitza wordt geseind
„De operaties tegen Skoctari, die
een tüd Inn.g tot stilstond gekomen
1 waren, zouden voortgezet worden,
j Maar (het begi n der actie moest eenige
j uien uitgesteld worden wegens den
dikken mist. Eerst toen de mist wat
I opklaarde, werd met de beschieting
van de Turksche vesting op den berg
i Turabosj begonnen. De Turken be-
I antwoordden het vuur. I-Iet krachtige
j gedonder der kanonnen zwol aan tot
een snelvuur, waaruit men conc-lu-
j decren kon, dot een groot aantal ka-
nonnen aan het bombardement deel-
j namen."
Een later telegram meldt
1 De M'Oint anegr'jnen beslorioden_zon-
rler result net, de sterke vest-'
1911
Bulgarije 39.990.000 frs.
Griekenland 29.312.000 frs.
Montenegro 273.000 frs.
Servië 30.116.000 frs.
Totaal99.691.000 frs.
Ter vergelijking geeft de schrijver
een overzicht van de totaal uilgaven
dier landen in 1911
Bulgarije:
Griekenland:
Montenegro
Servië:
188.929.000 frs.
186.738.000 frs.
4.1S4.000 frs.
117.706.003 frs.
Zoodat men zien kan, welk gedeelte
de regeeringen bestemden voor verbe
tering van leger en vloot.
Uit deze cijfers blijkt voldoende,
welke ooofferingen de Balkan-stalen
zich getroost hebben, om hun weer
macht op een hoogte te brengen, die
hen in staat stelt met kans op succes
den rrf\:iand te lijf fe gaan.
f-c!d is de ziel der negotie, maar
ook is
n dcn
en.... de kleine Balkan-statcn hebben
maar heel weinig geld.
Ledige schatkisten vezl schulden.
(Is hei in Nederland anders?).
Servië neemt maatregelen.
De Servische re gee ring wil
de oorlogskas van 52.6 rnillioon dinar
geslonken js tot 10 millioen den
voorraad contanten opeïsehen van de
nationale bank. Bovendien is de re
geering van plan, het pensioenfonds
van de staatsambtenaren en officie
ren lot zich te neinen, en daarvoor
schatkistbiljetten uit te geven tegen 5
pCt
Men wOTdt klesbevoegd op 25-Jarl-
gen leeftijd, terwijl thans de 30-jarige
leeftijd wordt vereischt.
De zittingsduur van het Folketing
wordt op vier Jaren bepaald (tot dus
verre drie jaren).
Het gepriviligeerde kiesrecht voor
het Landsting wordt nfgeschaft.
Tumult in de Oostenriik-
sche Kamer.
Op het einde dor zitting werd door
de Tsjechen heftig geprotesteerd tegen
de sluiting van een particuliere Tsje
chische school door het gemeentebe
stuur. Het publiek op de tribune wierp
strooibiljetten ia de zaal, waarin de
handelwijze van het gemeentebestuur
wc-rd afgekeurd. De Duitschers eisch-
ten, dat de tribunes zouden worden
ontruimd.
Onder groot rumoer werd de zitting
opgeheven.
Italië en Turk ij e.
De Turksche ministerraad besloot
de wet in te trekken, bepalende dal
van Italiaansche koopwaren een
recht van 100 pCt. zal worden gdlie-
ven.
De toe st and in Mexico.
Uit Vera Cruz wondt geseind, dat
de stad door de bondstroepen is ge
nomen, zonder dat noemenswaardige
te ge-stand werd geboden.
Generaal Felix Diaz en zijn geheel e
staf werden gevangen genomen en al
de opstandelingen ontwapend. D
nu verliezen zijn van weinig bêteekenis.
Binnenland
TWEEDE KAMER.
De lijst der sprekers is zóó lang en
de redevoeringen zijn zóó uitgebreid,
Maar ook deze hulpmiddelen zullen dat de algemeene beraadslaging over
gauw uiteeput zijn en dan..,. de Invaliditeits- en Oudprdomsverze-
Welk© mogendheid wil de geldscliie kering, zelfs in eersten termijn, deze
ter worden van de kleine Balkan- week onmogelijk kan afloopen. Om
«laten
De verdeeling van den buit.
Uit Boecharest wordt gemeld
echter te doen wat mogelijk is. heeft
1 de Voorzitter gisteren voorgesteld van
avond ook le vergaderen. En de Ka-
Co„ni, Wrk,riKor* oor. U-1U_ vd,J praten, HOC ll(.\ur.
Servië een Sandjak Novibazar aan
Oua-Sexvie behouden zal. gen wij den lieer Tydc-man te hooren
In welingelichte kringen te Sol.a fc wl afial,w..
,n wejmgencme ie ouna Na zijn philippica tegen het afjakke-
moet merj er ren overtuigd rijn, dut e m
'T. «rbomlen la-an-sta.ten de vc-r- dc reclUc„ met
phc-htmg op fKüi genomen hebben, om p„mMle (slembus.) bedoelingen, om
na de overwinning op de Turken in de rcge„m!lcllt te behouden, mei he
fteen geval het veroverde gebied te deI.f ïa„ de politieke almoafeer -
verlaten, maar op een Enropeeaibook d001. -t loriG, verklaarde da
congres, waaraan ook ao Balkan-sta- j-,eer Xydeman nu reeds dal, werd de
ter «nl.en deelnemen. de bezetting te wet aangenomen, hij er niet ii. zuu
doen erkennen. berusten, omdat de grondslag ver-
Zou Europa op dit congres den jceercj js
euw-en status quo niet willen erken-; Het Duitsche verplichte verzeke-
?n, dan zou een Europeeache oorlog rjIlgS.Sie]sej had afgedaan; trouwens,
onver m ij de' q l; zijn, daar de Balkan- gelijk bij de Ziekteverzekering, ver
staten slechts door geweld gedwon- Wjcrp hij de verplichting, door de wet
gen, het veroverde gebied zouden ver- aan (jen hurger opgelegd om voor zich
Jaten. en zjjn gezin te doen "*at noodig is.
Het Duitsche Roode Kruis. Dat verlaagde het moreele peil des
Vrijdag zullen drie expedities van volks. De toevlucht tot dat stelsel was
het Duitsche Roode Kruis naar het e®n, daad van wanhoop het kan
oorlogstoon eel vertrekken. j niet anders dan maar dwang, had
Russische sympathie. dö heer v- 711,51 gezegd. Spr. ontkende
De Petevsbnrgsche gemeenteraad dat men den socialen vrede zou be
hoeft, 100.000 Roebel beschikbaar ge-1 vorderen door de patroons te doen be
steld, voor geneeskundige hulp ton jen- door aan hen over te laten of
behoeve van de Balknn-staten en te- i Z|l de premie al dan niet op t loon
vens aan de gemeentebesturen van j zullen verhalen.
bosch. 7,ii leden daarbij groote verlie- Sofia, Belgrado, Athene en Gettinjo
zen Daar de Montenegrijnen over j telegrammen van ?ynrpathi© gezoai-
geen zwaar geschut beschikken, om <j9n_
Tnrahosc.h te htvm bardeer mi. gelooft
men, dat de inneming van deze Turk-_
sche vesting aan Montenegro ontzet-'
tend veel men schenk vens zul kosten.
Do vloten.
Overigens keurde ook spr. dc be
perking der verzekering enkel tot
loonarbeiders af, omdat ook zooveel
anderen, ook kleine ondernemers, niet
zelfstandig zijn en zelfs een minder
zeker bestaan hebben dan een loon-
Allerlel.
Uit de Belgische politiek.
De „Bien public", die betrekkingen arbeider. De mogelijkheid om de ver-
onderhoudt met de regeering, mee-nt j zekering, met verplichting, verder uit
te weten, dat de minister-president in 1 te strekken (zooals de lieer Treub had
Vele Turksche oorlogsschepen ver- 'de aanstaande parlementszitting, die beweerd) ontkende do heer Tydeman.
eenigen zich aan den ingang der Dar- over drie weken aanvangt, de volgen- En evenzeer betwistte hiï dat er een
danellen dit eskader stoomde later de drie vraa get ukken tot beslissing rechtsgrond is voor gedwongen verze-
uit de zoe-engte naar de Aegeïsclie hoopt te brengen legerbeivorming, i kering en hij betoogde dat de moei-
I Ze<s om slag te leveren aan de Griek- Biet bouwen van goed'koope arbeiders- J lijkbeden nog tc grooter v. order, door
sche vloot. woningen, ouderdomspensioenen voor i do onjuiste samenkoppeling v in in-
Iii de Zwarte Zoc bleven slechts en- werklieden. De nondig© gelden voor validiteit- en ouderdomsvr-zekering
kei© Turkscne toi pedobooton, dio dedeze laatste regeling hoopt de rego-e- I wat de spreker dan wilde? Niet
blokkade van de Bulgaarsche kust j ring te vinden door verhooging der vasthouden aan den 70-jarigen leef-
succ.pssiebelastintr in directe lijn of in .tijd voor ouderdomsrente, bij vxijwii-
belasting op beurs-operaües. j 15ëe verzekering met Staatshulp, doch
uitvoeren.
De Balkan-staten hadden
den oorlog reeds lang
voorbere id.
j De „Indépendance" wijst er op, dat
I in hef regeeringsnrograni niet ge-
sproken wordt over de kiesrecht-iher-
J vorming.
De verkiezing in Noor
wegen.
voeding en verheffing des volks in vrij
heid.
Nu volgde de heer Van Idsinga
een tegenstander van rechts. Deze
bestreed allereerst 't stelsel van Star.ts-
pensionneering en vooral de socialis
tische argumentatie daarvoor, evenals
de theorie van deu heer Aalberse, om
trent 't recht op uitkeering \oor het
niet genoten rechtvaardig minimum
loon. Wilde men de oude lieden bedee-
!c-n, goed maar men noeme bet geen
Staatspensioen en geen verzekering.
Spr. was én tegen 't eerste, èn tegen
Staatssubsidie voor de oudeidoms,
zoowel als ziekteverzekering. Daarom
was hij tegen dit or twerp, hetwelk bo
vendien de uitkeeringen tot een be
paalde klasse beperkt. Hij ontkende 't
recht van den arbeider, waarop de
heer Aalberse zijn steun grondde \oor
dit ontwerp Maar hij vond "t boven
dien een hardheid om, van dit stelsel,
de lasten op werkgever en arbeider te
doen drukken. Spr. bleef tegenover
het socialistische het standpunt van
zijn nota eu dij van den heer Lobman
verdedigen, om zijn stem tegen de
wet te motiiceren.
Door den heer Vorstc-rman van
Oven werd cou enkele vraag gedaan
omtrent de toepasselijkheid der wet
op de landarbeiders, vooral in
Zceuwsch-Vlaanderen, die werk aan
nemen en dit naar eigen goedvinden
op de zelf gekozen tijden, rnet of zon
der hulp van anderen, uitvoeren. Zijn
dat loonarbeidersWie zal dan de
premie voor hen betalen W ie vooral
als de lastgever een buitenlander is 7
Vervolgens verdedigde de heer De
Meester het huidige standpunt der
liberalen losmaking van invalidi
teits- en ouderdomsverzekering, over
brenging der bedrijfs-invaliditeit naar
de ongevallen-verzekering en verla
ping van dc onderdoms-uitkeering tot
G5 jaren. Hoe men 't noemt, liet hem
koud. Bedeeürig is het niet, want het
werd een recht.
Vooral over do kosten sprak hij uit
voerig. In zijn stelsel zou er 18 1/2
nullijn noodig zijn ais de werkge
vers cn arbeiders b 1/2 jjiillioeu Lijdia-
gen, moet de rente uit 't tarief komen;
doch dat zal, na de wijzigingen, geen
1U millioen geven. En er is ook voor
de invaliditeit nog meer noodig. Uit
het accres der middelen is 't niet meer
te halen de Minister van Financiën
licefL dat (en 't debietrccht voor tabak
enz.) voor den gewonen dienst noodig
Afgescheiden daarvan echter was spi
't sterkst tegen liet protectionistisch
tarief, waardoor de arbeider zelfs dub
bel zou betalen. Spr. meende, dat men
uit successie- eu inkomsten-belasting,
plus een pensioenbelasting en 't ac
cres der middelen, de kosten kon ha
len voor een blijvende Staatspension-
neering. Want deze zou 295 millioen
vorderen als kapitaal, terwijl de
Staatsbijdrage va i 75 jaren een con
tante waarde van 273 millioen verte
genwoordigde, geen verschil van
genoeg belang om zich tot tijdelijke
Staatshulp te bepalen.
Ten slotte verdedigde de heer
Klerk de Staatspensionneering nog
tegen de afbrekende aanvallen van de
Standaard en andere rechtsche
organen hij achtte dit stelsel 't eenig
afdoende, ook al was 't niet geheel
zonder gebreken.
Heden te 10.30 uur zet hij zijn rede
voort. Daarna zijn de heeren Patijn en
Duys aan "t woord en wie verder
volgen.
Onze Laclihoek
BEGRIJPELIJK.
Elk huishouden behoort slechts
één hoofd te hebben, zei de redenaar
met klem.
Da s waar, antwoordde een toe
hoorder met een hacorgd gelaat.
U hc-nt het met mij eens? riep do
spreker.
Dat ben ik, zei de bezorgde man,
ik heb juist de hoeden van mijn ne
gen dochters betaald.
IN EEN RESTAURANT.
Kellner. Voorzichtig, mevrouw!
De soep is erg worm; ik heb er daar
net al m'n beide duimen aan ver
brand.
Vrouw. De Van Patsen moeten
nu toch wel hijzonder klein behuisd
zijn.
Man. Zoo! Waarom?
Vrouw. Omdat ik mevrouw Van
Pritsen vanmorgen een opvouwbaren
tandenborstel zag koor-en.
VERONTWAARDIGING.
Ja, jij kunt ook absoluut niet
met geld omgaan! Hadj. je nou niet
dadelijk je schulden betaald, dan
hadden we een vr ooi ij ken dag kun
nen hebben.
overbrenging van de invaliditeitsver
zekering naar de Ziekte-verzekering
en met voorafgaande afzonderlijke re-
gelin der bedrijfs-invaliditeit in ver-
Do krachtige militaire organisatie f n band met de Ongevallen-verzekering,
der kleine Buikan-staten, die zoo verkiezing m in o o r- jDat stelsel van vrije, niet gedwongen
stoutmoedig ui het veld tied en tegen wegen. alliberale verzekering, verdedigde hij i
den Turk, heeft velen verbaasd doen Be verkiezing is ccn nederlaag voor jn 't breede en noemde men het een
staan. Deze verbazing zou echter min-de regeering. Er zijn gekozen 15 leden soort van Staatspensionneering als'
de groot zijn geweest, zoo schrijft ',|'an de regeeringpsartij Wat wil zag- armenzorg, 't was hem oin het
de F i g a r o indien men eens de gon het verbond van rechterzijde en i even; hij vreesde daarvan ceeu ver-1
uitgaven voor militaire doeleinden jI!.iz'^nige. d. i. gematigde, linkerzij- slapping van 't volkskarakter.
had nagegaan, welke die landen zich de), 3a leden van de linkerzijde en t Ten aanzien van de kosten zeide
de laatste tien jaren getroost heblien. socialisten. Er zijn 58 herstemmingen hij dat men die zelf kan bepalen; men
Z'j hebben het voorbeeld der groote noodig, die nverendeel voor de linker- moest z.i. beginnen vast te stellen wat
mogendheden gevolgd en voortdurend zijde goed zullen afloopen. De socia- men er voor geven kan; stelde men
hun oorlngsbudgeilen, opgevoerd, het- listen winner, ook zetels. Van tien dis- die som op 12 millioen en laat men l
geen blijkt uit het volgende staatje triolen is de uitslag nog onbekend. ook de gemeenten er in bijdragen
betroffende uitgaven voor leger en! Grondwetsherziening I omdat zij voor een deel van de ar-
vloot in 1902 en 1911
1902
Bulgarije 23.310.000 frs.
Griekenland 25.15S.000 frs.
Montenegro 116.000 frs.
Servië 18.474 000 frs.
Totaal67.058.000 frs.
in Denemarken. menzorg worden ontlast, dan bleef
Do minister-president heeft een ont- er 9 millioen te dekken over; 3 door
werp tot wijziging van de grondwet de werkgevers en 't overige km. zeer
ingediend. wel uit't accrès der gewone middelen
Do belangrijkste bepalingen van dit j en eenige correcties in ons belasting-
ontwerp zijn I stelsel worden verkregen; maar nooit
Aan vrouwen wordt het actieve enuit het tarief,
passieve kiesrecht voor het Folketing j Iioe het zij, de spr. wilde onder j
verleend. geen voorwaarde dwang, maar op-
TRAM TE WATER.
liet Hbld. meldt nader:
Te Winschoten Zuidervcen moest
Dinsdagavond de team passteren. De
klaptorug over het kanaal was opge
haald, omdat een schip moest pas-
seeren. De schipper hoorde de tram
en riep luidkeels maar werd door 't
geraas der team ndet gel'ooord. De ma
chinist merkte op het allerlaatste
oogenblik het gevaar en remde nog,
maar kon door do gladheid der rails
niet meeT stoppen. De locomotief
stortte in de diepte, de koppelstang
brak en het gevaarte raakte het roer
van het passeereind sch'.p, waardoor
dit roer brak. De machinist en de
stoker konden nog tijdig van de lo
comotief springen. Personenwagen
en goederenwagen liepen langs den
sterk hellenden weg terug. Geen per
soonlijke ongelukken hadden plaats.
De locomol-ef viel beschadigd in het
vaarwater. De klapbrug kan nog
naar bene len, zocdat het verkeer geen
storing ondervindt
EEN GROOTE BAKKERI.T-TENTOON
STELLING IN 1913.
Gelijk bleek u.t de openingsrede,
die de heer Fred. C. Stfihle gehouden
heeft op de tentoonstelling van de
broodbakkers-pal. Oonmeréeniging De
Voorzorg te Amsterdam, bestaan er
plannen om in het jubeljaar 1913 in
het Paleis voor Volksvlijt aldaar een
gToote internationale bakkerij-ten
toonstelling te organiseeren. Het Itet
in de bedoeling eene expesilie te ma
ken, gelijk aan de zoo welgeslaagde
tentoonstelling van 1906. Deze ten
toonstelling wordt dan gedurende de
zomermaanden gehouden, terwijl er
verscheidene vermakelijkheden aan
worden verbonden, zoo meldt de Tel.
tnader.
TUINBOUWTENTOONSTELLING
TE GENT.
De Nederl. Tuinbouwraad was
voornemens bereids was daarvoor
een commissie benoemd in April
1913 met een collectieve tuinbouw-in-
zer.ding uit te komen op de groote
internationale tuinbouwtentoonstel
ling te Gent.
Het bestuur van genoemde tentoon
stelling heeft evenwel besloten geen
collectieve inzendingen, uit welk
land ook, toe te laten.
Wij exposeeren dus niet. Wie het
doen wil, moet het op eigen gelegen
heid doen.
Deze maatregel moet zeer worden
betreurd, want in Londen, Berlijn,
Dusscidorf en Mannheim waren het
juist de collectieve inzendingen,
ivaarmede wij zooveel succes behaal
den.
(N. v. d. D.)
KAMERVERKIEZINGEN IN 1913.
In de te Emmen gehouden verga
dering van afgevaardigden van kies-
vereenigingen, aangesloten bij de
centrale liberale kiesvereeniging
Drenthina in het kiesdistrict Emmen,
is di'. P. II. Roessingh met algemee
ne stemmen opnieuw candidaat ge
steld.
De afdeelingen van de S. D. A. P. in
bet hoofdkiesdistrict Franeker, heb
ben den heer W. P. G. Helsdingen
algemeene stemmen candidaat
gesteld.
In het district Doetinchem heeft de
S. D. A. P., met goedkeuring van het
Partijbestuur, definitief candidaat ge
steld den heer L. M. Hermans, te
Arnhem.
VERDRONKEN.
De heer Lefeber, boekhouder te
Leiden, is toen hij per rijwiel naar
een in aanbouw zijnde brug in het
nieuwe Rijn- en Schiekanaal reed, on
der de gemeente Zoeter wonde in het
water geraakt en verdronken.
Te Kerspel-Goor is de klompen ma^
ker S., bij het snijden van twijg, te
water geraakt en eenigen tijd later
levenloos opgehaald.
De vrouw van S. de Vries, te Menal-
dum, die haar rnan op bet veld koffie
zou brengen, is in een sloot geraakf
cn verdronken.
MISPLAATSTE GRAP.
Een even oude als misplaatste grap
is volgens 't „N. v. d. D." dezer dsgen
weer uitgehaald, ten koste van de fa
milie de J., wonende in de Lepelstraat
te Amsterdam.
's Avonds te half negen begon bet
Achtereenvolgens werd gebeld voor
de aflevering van flcsschc-u wijn, ge-
F e ti3e io n
Wie de vrcoiijke, altijd spraakzame
Christien Trautv etter als meisje en
als jonggetrouwd? vrouw had gekend,
had bezwaarlijk haar terug kunnen
rinden in (le stille, sombere vroeg-
oude weduwe. Eu wie lot Fritsje
Trautvetter gezeg l hnd, dat zijn moe
der vroeger zoo levenslustig was ge
weest, zou hij moeilijk bebl>en kunnen
gelooven. Frits kende zijn moeder im
mers alleen zooal? zij nu washard,
streng en onverbiddelijk ten opzichte
*an zijn kn.eerlijke wenschen. Hij
was echter een goede jongen, zacht cn
geduldig. Hij had medelijden met zijn
moeder, die nooit lachte, die zooveel
hittere woordei sprak, veelal beschul
digingen tegen zijn overleden vader.
Frils kon niet begrijpen, dat aijn va
der zoo slecht geweest kon zijn. Hij
herinnerde zich nog, dat hij hem lief
koosde en op de fluit blies zoo
Prachtig mooi. Somtijds 's avonds in
'hed, als het zoo stil om hem heen was,
jneende liij de tonen nog te hooren en
(onwillekeurig begon bij dan ook le
fluiten.
Maar zoodra de eerste temen weer
klonken, liep zijn moeder uit de ka
mer „Stil toch of ik kom." Hij perste
de lippen dan op elkaar en zwee;
Moeder kon er zoo duchtig op lc
slaan, als hij niet dadeliik naar haar
luisterde. Zonderling, dat Frits niette
min zoo aan zijn moeder gehecht was,
die hem zoo weinig liefde betoonde. Of
hij het besefte, dat zij zich zelve ge
weld aandeed om zoo streng te zijn
7.ij prees hem nooit, als hij 's winters
hout voor hanr sprokkelde of steen
kolen voor haar haalde, niet eens als
hij mot een mooi rapport van school
thuis kwam.
En toch deed hij nl wat hij kon om
haar genoecren te geven. Hii had zoo
veel medelijden met zijn mivler, die
nooit lachte en er zoo mismoedig uit
zag. Hij lachte zelf immers zoo graag,
en in zijn oogen was zooveel vroolijk-
licid te lezen. Slechts dan, wanneer
hij bedacht, dal hij nooit een fluit, een
harmonica of een viool zou bezitten,
werd het hem treurig te moede.
Op een marktdag gaf zijn moeder
hem een dubbeltje om een stuk koek
le koopen, maar hij nam liever een
mondharmonica voor zijn geld.
Kijk eens, moeder, wat ik voor
mijn dubbeltje gekocht heb, riep liij
baar al van verre toe, nu kan ik
ook muziek maken.
Nog nooit te voren had hij zulk een
pak slaag gekregen als toen. Dat'
heeft je vader ten gronde gericht en
daarom wil ik je bijtijds den lust daar
toe benemen, had zijn moeder gezegd.
Hij herinnerde zich deze woorden
nog zeer goed en toch was het ai zoo
lang geleden.
Langzamerhand kwam hij te weten,
waarom zijn moeder zoozeer alles
haatte wat met muziek in verhand
stond. Zijn vader was muzikant bij de
schutterij eeweest en had daar aardig
geld verdiend, maar ook veel noodig
gehad. Hij hield niet van sparen, was
gaarne vroolijk en had altijd een mil
de hand.
Frits ontmoette wel eens een ouden
man, die zei: Jongen, wat lijk je od
je vader! Dat was zoo'n beste man.
alleen wat zwak van karakter. Als hij
wist dat jij zoo flink zijt geworden,
zou het hem groot genoegen doen.
Frits hoorde dit 7.00 gaarne: het
deed hem goed dei- lof van ziju vader
te hooren verkondigen.
Zijn moeder sprak geheel anders
over hem. Wanneer hij, vroolijk ge
stemd met zijn kameraden thuis
kwam, zei zij menigmaal: Precies
als zijn vader. Die was ook altijd op
geruimd, maar ik moest er voor boe
ten. De muziek ïs er de schuld van
dat hij nu niet meer leeft en voor
vrouw en kind kan zorgen. Ik moet
nu als weduwe voor mij en voor Frits
bo* n-AQd verdieuen.
Clmsüne vergat echter dat zij vroe
ger den vrcoiijken muzikant zóó lief
had gehad en blij was geweest toen
hij haar vroeg zijn vrouw te worden;
zij vergat ook dat zij hem door haar
jaioerscliheid en haar kleingeestige
verwijten, het huis meermalen tot een
hel had gemaakt. Eeuwig en altijd had
zij hem aan de ooren gezeurd, dat hij
de muziek waarvoor hij nu eenmaal
leefde, moest laten varen, en weer
klerk worden, maar hij was daartoe
niet te bewegen geweest en zoodoen
de kwamen twist eu ongeluk. Op een
kouden winterdag moest de kapc-l in
een naburige stat een concert geven.
Op den terugtocht toen de anderen
hun instrumenten in de foudralen
hadden opgeborgen, moest hij op al
gemeen verlangen in den scherpen
01 stenwind nog op de fluit blazen.
Geen wonder dat hij longontsteking
kreeg en daaraan stierf. Zij hadden
niets bespaard en heigeen Christine
vroeger op zijde had gelegd, was ook
opgegaan. Christine meest dus voort
aan in het onderhoud van haar en
haar kind voorzien.
Het ging dan ook. Maar hoe? Frits
verlangde naar het einde van zijn
schooljaren; dan zou zijn oom een
slager, hem bij zich in de zaak ne
men. Frits vond dit afschuwelijk. Dat
hij geen muzikant mocht worden zoo
als zijn vader, wist hij wel, maar hij
wilde zoo graag onderwijzer zijn.
zooals meester Munch, van wien hij
zooveel hield.
Toen zijn moeder eens tegen hem
zei: Nog tv.ee jaren, dan behoef je
niet meer naar school en krijg ik het
beter, greep hij moed en. vroeg hij
haar: Moeder, zou ik geen ouder
wijzer kunnen worden, ik ben toch
altijd de eerst© van mijn klas.
Onderwijzer? Hoe kom je daar
aan, jongen? Dat kost veel te veeL
Slager wordt je en niets ar.ders. Ik
weet toch al niet hoe ik die twee jaar
nog rond moet kernen. Alles is even
duur tegenwoordig.
Tengevolge van dit geeprek besloot
Christine den hcogmoed van den jon
gen een gevoeliger, stoot te geven.
Den vorizen dag had de vrouw van
den bakker in de buurt haar gevraagd
of Frits niet lederen morgen voor
schooltijd ctn uurtje brood kon rond
brengen. Zij had du geweigerd, want
zij vond het toch wel wat erg om
Frits, die nu zoo 6terk groeide, des
morgens zoo vroeg de straat op te
zenden, maar rru zag zij daar eens
klaps een middel in om zijn trots te
breken. IBj was immers oud genoeg
om wat te verdienen. Onderwijzer
worden, de jongen leek wel dol.
Den volgenden morgen liep Chris
tine dadelijk naar de buurvrouw en
ze5, dat Frits van 15 October af, lede
ren morgen vóór schooltijd wel brood
rond kon brengen.
'a Avonds zei ze het den jongen, ln
stilte, toch wel angstig hoe liij hel op
zou nemen, want Christine was niet
zoo hardvochtig als zij zich wel voor
deed, zij hield veel van haar eenig
kind en haar strengheid sproot al
leen voort uit het verlangen, Friis te
behoeden voor het ongeluk dat zijn
vader had getroffen.
Frits keek verbaasd op toen hij het
hoorde, maar hii schrikte er niet van.
Dan moet ik vroeg uit de veerea
moeder, zei hij, maar ik ben blij
dat ik iets verdienen kan. Roep mij
altijd goed on tijd als "t u blieft.
En toen Christine hem den 15on Oc
tober om half zes wekte, sprong hij
zoo haastig uit bed, alsof liein een
groot genoegen wachtte.
Christine had liem eerst een kop
koffie en een boterliam willen geven,
maar zii oordeelde het toch beter dit
achterwege te loten-, hij moest maar
eens bemerken wat het zegt, met een
leego maag de deur uit te gaan.
Na verloop van een uur kwam F rite
met roode wangen en glinsterende
oogen terug.
Het is frisch buiten, zei hij,
nu zal dc koffie smaken. Kijk eer.s
moeder, de bakkersvrouw lieeft mij
twee kadetjes ge-geven en die krijg ik
iederen morgen, een voor u en een
voor mij.
(Slot yolgt).
