Haarlems Dagblad
VIERDE BLAD
Zaterdag 26 October 1912
Overzicht
De Balkan-krijg.
't Wordt steeds slechter voor de
Turken. De vier Balkan stalen drin
gen met niet minder dan twaalf
legers Turkije binnen en komen steeds
verder.
T Turksche leger is niet hij machte
do vijanden terug te dringen.
Do Bulgaarsche, Grieksche en Ser
vische en in mindere mate ook het
Montenegnjnsche leger, brengen den
Turken geweldige nederlagen toe.
Verloren zijn de Turken evenwel
nog lang niet. Turkije blijft over re
serves beschikken. Na den aanvang
van den slag bij Kirk Kilisse kregen
de Turken 100.000 man versterking en
er zijn in Azië nog groot© legermach
ten te mobiliseeren.
Nu zal Turkije tegen Bulgarije
350.000 man in 't vuur brengen. Tegen
Servië staan 40 0Ó0, tegen Grieken
land 60.000 en tegen Montenegro
25.000.
Als de geheele mobilisatie is afge-
loopen, dan zal T u r k ijie over
meer dan een niillioen
s 1 r ij d e r s beschikken.
Een diplomatieke Turk zei „en
dan gaan we onzen grooten slag
Blaau".
Maar.... 't kon dan wel eens te laat
zijn 1
Vreeselijk is liet lot der duizenden
gewonden, die op de slagvelden en in
de hospitalen liggen.
De ellende van den oorlog is wel
uitzettend
Zie 't bloeddoorweekte veld, be
zaaid mot menschenlijken,
Hoor 't jaumierkoor van wie daar
dood'lijk zijn verminkt,
Van wie zoo menigeen, alvorens
te bezwijken.
Den bitt'ren lijdenskelk tot op den
bodem drinkt.
Denk aan den tranenvloed, die
dierberen vergieten,
Aan het verweesde kind, aan de
geliefde vrouw,
Die de- gevallenen in wanhoop
achterlieten,
Gedompeld voor altijd in name
loozen rouw.
IJ e Bulgaren.
't Blijkt nu onaantastbaar, dat d o
B u 1 g a r e n d e ri s a g b ij A d r ia
nopcl gewonnen liehhen.
De Turken hebben zich ze erken
nen 't zelf en dat wil voor dcii Turk
wat zeggen! teruggetrokken tot de
vesting Adrï&r.opel.
In Konstantir.opel vertelt men, dat.
de Turken'.-dit om tactische redenen
deden, maar dat. gelooft, natuurlijk
niemand.
De gegevens over. 't gevecht.bij Kirk
Kilisse zijn nog spaarzaam. Zeker is
evenwel dat 't een verwoede veldslag
is geweest.
Dc veldslag heeft, onaf
gebroken, twee d a g e n e n
twee nachten geduu r d.
Do laatste verschansingen 'werden
met dc bajonet genomen, waarbij de
Bulgaren met onweerstaanbaar élan
optraden. Do beslissende siotaaiival
werd ingeleid door een groot artille
rie-gevecht, waarbij de Bulgaarscho
veldartillerie het zware Turksche ge
schut tot zwijgen bracht. Den door
slag bij den stormaanval o-p de ver
schansingen gaven de uit de Balkan-
bergen afkon stigi regimenten, die
niettegenstaande zij 28 uur onafgebro
ken in het.vuur'geslaau hadden een
onweerstaanbare»" aanval waagden
op de Turken. In militaire kringen is
men vèrbaasi over do snelheid, waar
mede de vesting Kirk Kilisse door de
Bulgaren genomen is. Men wist, dat
de Turken in den loop der jaren hier
goede voisterkiügen hadden gemaakt.
Hierbij komt, dat het terrein den ver
dediger zeer veel voordeelen en den
aanvaller zeei veel moeilijkheden
biedt. Wel waren de Bulgaren in troc-
pcntal sterker dan de Turken, maar
toch rekende men op een veel. lange
re n strijd.
Hoeveel inenschenlevens in dezen
veldslag vernietigd zijn, is nog niet
hakend. Maar het aantal zal zeker
ontzettend zijn
Via W'eenen komt het bericht, dat.
de Turken in don slag 16.000 man ver
loren. Hoeveel gedood, gewond en ge
vangen genomen zijn. wordt niet op
gegeven.
't Is niet bekend hoeveel Turken bij
Kirk Kilisse streden. Hoeveel man van
de Turksche hoofdmacht (200.000) hij
Adrianopel gelegerd, hebben aan liet
geveeld deelgenomen?
Van 't uibel-telegram, dat de Bul
garen 50000 Turken bij Kirk Kilisse
gevang n genomen hadden, blijft niet
veel ove". Nu is 't reuzencijfer van
50 000 al geslonken tot.... 1109. 't Was
ook a" te zonderling dat oen lieel le
ger zier z-vo zou overgeven!
Een groet© dunk krijgt men even
wel niet. van "t Turksche leger. Fen
gevaneer genomen Turksche officier
klaagde bitter. Hij zei, dat er geen sa
menwerking was tusschen de verschil
lende wapens dc; Turken. Hij zelf en
zijn gevangen ge» omen colonne wa
ren daarvan 't slachtoffer. Ze deden
een uitval onder dekking der artille
rie, maar... toen 't er op aankwam
zwegen de kancr-ncn.
Volgens dezen officier laat ook de
proviandeering van 't Turksche leger
veel te wcnschen over.
De Turken hebben een snelvuur-
batterij er 14 munitiewagens in Kirk
Kilisse moeten achterlaten. Nu zullen
de Turken doodgeschoten worden
door eigen karoi nen en kogels...
Heel pleizierigl
De vesting Adrianopel waar de
volgende veldslag te wachten is zal
den Bulgaren en Serviërs niet min
der moeite geven dan Kirk Kilisse,
want ze is sterker verschanst.
De voorposten der Bulgaren staan
nu slechts enkel3 uren loojjens van de
vesting Adrlanope' af. 't Gevecht kan
dus wel spoedig beginnen, "is wellicht
al begonnen.
Het gerucht gaat althans, dat de
Bulgaren al een stormaanval deden
op Marasj, westelijk van do stelling.
Za werden teruggeslagen en met
groote verliezen.
Bevestiging van dit bericht is er
nog niet.
Integendeel, er zijn telegrammen,
dio veel optimistischer voor de Bul
garen luiden.
Ja, men verzekert zelfs, dat de Tur
ken in de vesting Adrianopel bijna ge
heel Ingesloten zijn en moeite zullen
hebben terug te trekken.
Dan zou 't zijn sterven of overwin
nen. In zoo'n positie is een leger al
tijd gevaarlijk, maar het kan zijn, dat
't Turksche leger een uitzondering
maakt.
Teekenend is, dat de bevolking in
Konstantinopel zeer ongerust wordt.
Do gunstige officieel© berichten en 't
officieele optimisme betwijfelt men
lieel sterk.
En met reden!
De Bulgaren zijn al een aardig eind
op weg naar Konstantinopel.
Toen het bericht van de verovering
van Kirk Kilisse in Sofia bekend
werd, vormde zioh als vanzelf een
groote menigte betoogers, die vlaggen
van de vcreenigde Balkan-naties
jdroeg. De betoogers brachten ovaties
voor het Grieksche, Servische, Rus-
sisohe en Engelsche gezantschap, en
daarna voor het paleis dés Konings.
Zij stieten o verwmningskretén uit en
zongen liet volkslied. Een troep pad
vinders marcheerde aan het hoofd
van den troop.
Ook werd een fakkeloptocht georga
niseerd.
Toen dc betoogers de»i Griekschen
gezant op straat ontmoetten, droegen
zij hein in triomf voort. De kerkklok
ken luidden. De heele stad vlagde. Er
werden ock dankdiensten gehouden.
Ook in het üulgaarsehe hoofdkwar
tier te Sta ra Zagora zijn dankdien
sten gehouden. De Ironing en de'prin
sen namen daaraan deel.
De Serviërs.
't Gaat wel langzaam,.maar ook ze
ker, De Serviërs dringen geducht
vechtend steeds verder Turkije in.
Een deel der Servische legermacht,
zal zich met de Bulgaarsche vereeni
gen voor de1, grooten strijd om de
vesting Adrianopel. Daar zullen dan
ongeveer 400.000 soldaten tegenover
elkaar staan.
Wat een bloed zal daar vloeien....
Helaas!
Er gaan geruchten, die spreken van
2000 d-ood en onder de Serviërs en 6000
docden onder de Turken bij. de ver
overing van Novi-Bazar. Officieel is
dti nog niet bevestigd.
Heldhaftigheid eener
Servische.
Een bij het .Servische hoofdkwartier
te Vranja aangekomen gewonde ver
telt (volgens de „Tel.") een merkwaar
dige geschiedenis van een meisje üit
Belgrado, Sophia Yorvanovitch ge
naamd, dat oen buitengewoon blijk
van heldhaftigheid aan den dag heeft
gelegd. Zij had zich namelijk in man-
nenkleeren gestoken en zich .als vrij
williger bij eon Servische troepenaf-
de.ej.ing aangesloten. Haar vermom
ming wérd eerst, nadat zij moedig
deelgenomen had aan het eerste go-
vecht, ontdekt. .Haar ..is verlof .ver
leend, om hij de troepen, te blijven.
De Grieken.
In eon telegram uil Athen'e van een
Duitsch journalist wordt een karakte
ristiek gegeven van de Grieksche én
Turksche troepen. ,,De zoo hoog ge
roemde volharding van de Grieksche
infanterie is bij Serfidgc schitterend
gebleken. Niettegenstaande de troe
pen den geheelen vorigen dag in het
vuur gestaan hadden, legden de sol
daten nog 25 K.M. af bij do achter
volging van den vijand. De betrekke
lijk kleine verliezen van de Grieken
moeten verklaard worden uit 't smalle
slagfront. Slechts de eerste en tweede
divisie vielen don vijand aan. Do
vierde en vijfde maakten een omtrek
kende beweging en bezetten de stad
Serfidge waardoor zij den Turken de
terugtocht naar Kosham afsneden,
dat thans wel in handen der Grieken
gevallen zal zijn."
Voorts seint de correspondent
„De voortdurend© nederlagen dei-
Turken zijn hierdoor te vérkla'ren,
dut de Turksche troepen voor het
grootste gedeelte slecht gevoed en
door de voortdurende veldtochten in
Albanië, in Vemen, in Macedonië, ze
nuwachtig, oververmoeid en gedemo
raliseerd zijn. Ilun oude krijgshaftige
geest is belenkelijk aan het verdwij
nen. Misschien zal men thans van
het Turksche leger dezelfde verrassin
gen beleven als van het Grieksche,
ruaar in omgekearden zin. Maar toch
is de taktiek der Turken bij Serfidge
niet zeer duidelijk. In plaats van ge
bruik ie maken van de schitterende
strategische positie, in plaats van de
hoogten bij do HalHikmonriVier te be
zetten, stelden zij zich zóu op, uai zij
de rivier in den rug krijgen en in een
dalketel gedrongen worden, waar zij
thans ongetwijfeld het onderspit zul
len delven. Deze taktiek is te onbe
grijpelijker, daar de commandant der
Turken, generaal Nazin», doorgaat
voor een zeer knap strateeg en een
der beste leerlingen van Von der
Goltz-pasja".
Heden meldt een telegram, dat
Grieken en Turken in Epirus góvoc'h-
iten hebben, evenwel zonder een be
slissing verkregen te hebben.
De Moatenegrijnen.
De Mon te i ég rij n 'omsingelden
Skoétari en begonnen met de beschie
ting dei- stad, die na oen kwartier
eindigde. Toen bleken parlementairs
te zijn afgezonden om over de over
gave van de stad te onderhandelen.
Uit het Montenegrijnsche hoofd
kwartier wordt nog geseind: „Gene
raal Martiuowitsj eisehte het overge
ven va»» de vesting Tarabosj, omdat
verder bloedvergieten tevergeefs zou
zijn, daar Tarabosj volkomen door
de Montenegrin©»» ingesloten is.
Voordat de generaal de overgaat
eisehte, werd eerst, vun den berg Moe-
risjan uit. Tarabosj lievig beschoten.
Die berg Moerisjan werd eenige da
gen geleden door de Montenegrijnen
genomen. Het bombardement, dat tot
diep in den nacht duurde, werd dooi
de Turken met 22 kanonnen beant
woord. Tegen middernacht viel de
Montenegnjnscho artillerie de Turk
sche vestingen herhaaldelijk aan. Het
vuur der Montenegrijnsche artillerie
had veel succes, zoodat de Turksche
kanonnen op de hoogere positie tot
zwijgen gebracht werden.
Ook werd de citadel van Skoétari
gebombardeerd.
Alle drie de zoons van koning Niki-
ta zijn bij de troepen.
Een blik in de toekomst.
Uit kringen van. Balkan-diplomaten
te Londen wordt vernomen, dat her
stel van den status quo in den Balkan
een onmogelijkheidis. De ver
bonden staten zullen zelfs tegenover
de geheele wereld doorzetten, dat
aan de macht van Turkije in Mace
donië een einde komt.
De Balkan-overeenkomst is geen tij
delijke maatregel, haar doel is het
bezit van den Balkan te verzekeren
aun het volk"van den Balkan.
Met de Balkan-legers, die samen
600.000 man tellen, valt niet te spot
ten
Voor de mogendheden was het
reeds moeilijk, Turkije te dwingen
één artikel van het verdrag van Ber
lijn uit te voeren, liet zal nog veel
moeilijker blijken de Balkan-staten to
bewegen, om hetgeen zij verkregen
hebben ten koste van veel bloed en
geld, weer op te geven.
Een artikel van liet verbond be
paalt, dat geen enkele Balkanstaat
vrede mag sluiten zonder den an
deren.
Turksche vluchtelingen.
Het Bulgaarsche gezantschap ie
Londen heeft van den rabaister-presi-
f.1 ent te Sofia bericht gekregen, dat
moord en brand 5000 Macedoniër» uit
hun woonsteden hebben verdreven en
zij op Bulgaarsch gebied de wijk heb
ben genomen. Men verwacht er nog
duizenden. De Bulgaarsche re-geering
Ziou dankbaar zijn voor gaven ten be
hoeve van die noodlijdende vluchte
lingen.
De a-c t i e der moge n d heden.
De „Berliner Lokal Anzeïger" de
spreektrompet der Duitsche regécring
deelt mede: „Het is bekend, dat kor
ten tijd geleden hoofdzakelijk op
initiatief san Frankrijk een bespre
king begonnen'is tusschen de verschil
lende regeerir.gen, met hét doel, een
nieuwe krachtige interventie der
groote mogendheden voor te bereiden,
welke bemiddeling doo»gevoe»:d zou
moeten- worden, zoodra op- het oor-
lo-gstooneel ©ei beslissende slag ge
vallen zou zijn. Al is intusschen \an
alle kanten bet weiisehelijkë erkend
van een nieuwe en spoedige interven
tie der mogendheden, tot nu toe is
geen eensgezindheid verkregen om
trent de wijze, waarop deze interven
tie plaats zal moeten hebben. De be
raadslagingen worden in kleineren
kring van de beide groote-mog'endlie-
den-groepeeringen voortgezet. Zeer le
vendige besprekingen moeten over dit
punt plaats hebben tusschen de mo
gendheden van de Triple Fhitente.
Deze Triple-Entente.-mpgend heden
zullen binnenkort met zeer besliste
voorstellen komeii omtrent de manie»-,
waarop een' gefneen-se hdjjpéïi j 1: optre
den tot stand zal kunrién komen".
Tot zoove»'- deze verklaring.
De diplom aten beraadslagen en
twisten. - -
En ihtasscïien worden in den Bal-,
kan vrij onnoodig vele duizenden
menschenlevens' afgesneden!
De Duitsche r e g e r i n g
spreekt zich uit.voor
d e n v r e d e.
Naar aanleiding van een interpella
tie legde de Bei èrsche' minister-presi
dent een verklaring over den toestand
af, waarin hij zei: lk wil van de ge
legenheid gaarne gebi-uik maken om
eènige woorden ter opheldering te.gar
ven. Do rijksiegeering zal de belangen
van liet Duilsclie rijk, voor zoover die
bij den teaemvoordigen Balkanoorlog
betrokken "zijn. met beslistheid ver
dedigen. Durtschland zal, in vereeni-
ging met de overige groote mogend
heden, alles in het werk stellen, om
den in het Oosten uitgebroken brand
tot zijn haard to beperken en te ver
hoeden, dat hij naar het gebied van
vitale Europeesche belangen over
slaat.
Wij kunne er van verzekerd zijn,
dat het Duitsche rijk niet
zal nalaten het gewicht
van alziin machten invloed
inde w e e g s c h a a 1. v a n -d e n.
vrede te leggen, b ij wiens
h a n d li a v i n g.a 11 e groote xno-
g en d heden belang hebben.
Een Bulgaarsch protest.
Maar.... Turkije wil geen interven
tie 1
Een journalist hoéft Edhcin bei,
hoofd van 'het Turksche departement
van buitenl&ndsché zaken, gespro
ken. Hij vroeg wat er was van het ge
rucht, dat Turkije den mogendheden
had kennis gegeven, dat een tus-
schenkomst na den eersten beslissen
de-u slag, waarvan sprake is geweest,
afgewezen zou worden.
De Turk antwoordde „Dieafwij
zing ligt opgesloten in ons antwoord
aan de mogendheden. Elke in
menging nu of later zal
worden afgewet en. Wij zullen
ons niet tot een verdedigenden ooi log
bepalen en kunnen ons niét door de
mogendheden als speelbal laten ge
bruiken. Wmnen wij de aanstaande
beslissende gevechten, wat ik geloof,
(de Turk blijft wel erg optimistisch.
Red. H.'s D.', dan zullen wij niet
alleen den vijand van ons erf jagen,
maar verder gaan. Of wij Filippoli in
bezit zullen nemen als prijs op de
overwinning, is nc\s niet aan de orde.
O lis plan is. don Balkan tot vrede te
brengen. Het is voor'den blijvenden
vrede in Europa zoowel als voor on
zen eigun vrede dat wij vechten. Wij
vermoeden dat, als de BaJkan-staten
niet meer tegen ons vechten, zij liet
tegen Europa aulleii dóen, maar niet
niet het zwaard."
Opmerkelijk is evenwel, dat de Oos-
tenrijksche, Russische en Fransche
ambassadeurs te Konstantinopel een
langdurig onderhoud hadden met
der. Turkschen grootvizier.
Er wordt verzekerd, dat de mogend
heden zich de vrijheid van actie heb
ben voorbehouden.
Allerlei.
De Pruisische Landdag.
Het Pruisische Huis van Afgevaar
digden heeft 1.1 voorzitter gekozen den
oud-president, van den Rijksdag, graaf
Sch weri n-Lówitz.
Amsterdamsche Kout
XLVII.
De voetbalsport. Tooneel-
anecdoten. Rijk- en ge
meente. Hoofdacte-eisch.
De regen valt staóg neer in den
triest-killen herfstdag en somber is
'het in de huizen van 't druilige weer.
Het asphalt, waar des avonds do
lantaarn-lichten zoo gezellig in glim
men. glinstert van 't nat, on de ka
chel mag nu wel aan...
Weinig weer om naar buiten te ko
men en.... om over de voetbalsport te
schrijven.
Maar, voetballers, dat weten we.
loten zich door het weer niet spoedig
afschrikken en er moet heel wat ge
beuren, eer een veld wordt afge
keurd. of liet weer tot spelen absoluut
ongeschikt wordt verklaard.
Het voetbal-seizoen is begonnen, er
hebben al verschillende ontmoetin
gen plaats gehad en dat geeft mij aan
leiding. eens een praatje te maken
over dc voetbal-sport ontegenzegge
lijk de populairste in onze stad.
Hoe ontwikkeld het voetbal-leven is,
wijzen leerzame cijfers over de voet
bal-sport in Amsterdam uit.
Er worden hier, in het voetbal
seizoen, gemiddeld zestig wedstrijden
per Zondag gespeeld:
Dat wil zeggen de wedstrijden, die
belangrijk genoeg zijn om er in dc
kramen melding van te maken. We
laten dus de misschien honderd van
mindere bet eekenis buiten bespre
king.
Zestig wedstrijden dus. Dat is dus
zestig maal 22, is 1320 spelers 120
grensrechters. 60 scheidsrechters, dus
dooi' 1600 personen wordt in Amster
dam Zondag aan Zondag actief aan
hef vos'balspel deelgenomen.
Reken een voetbalveld op 100 bij
50 M is 5000 M2. Dit maal 60 is
300:000 M2. Amsterdamsche grond,
die des Zondags in Amsterdam wor
den he.voet.hald.
Het getal toeschouwers mag men
vooral als er belangrijke wedstrijden
worden gespeeld gevoegelijk schat
ten op 15.000.
Voor iederen wedstrijd is een nieu
we voetbal noodig. Stel den prijs van
een .voetbal- op 6, dus dat is iedere
week 60 maal 6, is ƒ360. Heken nu
verder de shirts, de voetbalschoenen,
huur van terrein, reis- en verblijf
kosten, kosten die de toeschouwers
maken immers, bij groote wedstrij
den zitten niet alleen die trams in do
richting van 't voetbalveld vol, maar
langs den weg toeteren de auto's,
klappen de zweepen van de huur
koetsiers, kortomwondt er rijkelijk
gebruik gemaakt van allerlei vehi
kels.
Een zeer belangrijke factor bij do
'kosten, dio des Zondags te Amster
dam voor de edele voetbalsport wor
den gemaakt, zijn natuurlijk de con
tributies.
Reken, dait de leden gemiddeld 7 a
8 per winter contributie betalen,
nie' de spelers-alleen, maar de leden.
Men kan. zoo'n beetje berekenen
wellc een aanlig sommetje dit wordt.
Ajax b.v. heeft 7 elftallen en, als ik
bot wel heb, een paar honderd leden.
En zoo ziin er wel meer v.ereenigin-
-géit.' De enlreé-'s voor dc wedstrijden
Vormen ook een flink kapitaal, zoodat
alles en alles meegerekend er zoo des
Zondags in Amsterdam een burgor-
riïailsvermogen' voor voetbal wordt
uitgegeven en een niet onbelangrijk
percentage uirect of indirect bij de
voetbalsport betrokken is.
Als bekende mensehen gestorven
zijn, komen, anecdoten uit hun leven
en t schijnt wel, hoe bekender
de man of vrouw, hoe onuitpultelij-
ker de anecuolelibron, waaruit vrien
den en vereerders tappen.
De ïanitisie wordt daarbij op den
koop toegenomen.
Nu Temooy Apel is heengegaan,
worden over hem ook tooneel-anecdo-
ten verhaald. Een paar nu géén ge
fantaseerde» vind ik aardig genoeg
om hier over te vertellen.
i is Lekend, dat Ternooy Apel een
geweldigen artistieken hekel aan
„draken had. „Draken" verfoeide hij,
maar t kon, natuurlijk, voorkomen
dat hij in een draak moest optreden;
omdat het onontkoombaar was.
•Speelde hij dan in dc provincie dan
kwam u een tweede omstandigheid
bij. „Draken" houden 't geachte pu
bliek gewoonlijk lang geboeid: een
voorspel, het noodïgq aantal bedrij
ven en dan nog twintig jaar later.
Moest uu Ternooy Apel in dc provin
cie in een draak optreden, dan bad
hij dubbel ellende: zijn artistieke mi
sère en t feit, dat hij alle kans liep
zijn -laatstcn trein niet meer te ha
len.
Bekorting was hem dus niet onwel
kom en, als t zoo viel, schroomde hij
ijet zeil „ae natuur maar wat te hel
pen" en in te grijpen.
Zoo gebeurde het eens, bij de opvoe
ring van een draak der draken in een
provincie-plaats, dat Ternooy Apel
op de vierue verdieping yjpu een huis
de een of andere samenzweerders-bij
eenkomst of zoo iets hebben moest,
't Stuk was langdradig en."na die bij
eenkomst moest nog heel wat kómen
eer uit de verte het einde te be
naderen was.
Ternooy Apel, gedachtig aan zijn
laatsteii trein, bekortte 't geval aan
merkelijk, door plotseling zijn hoofd
uit 't raam te steken en te roepen:
„lleercn, vandaag, inoet dc kamer ge
daan worden, ik kan jelui niet heb
ben."
Een ander geval bekortte hij nog
handiger.
Hij moest een twistgesprek af luist
rem Lit dat twistgesprek kwamen ul-
lerlei langdurig: en verschrikkelijke
verwikkelingen voort. Èh eerst i a
heet wat tafercelen, als Ternooy ,-\j>el
voor den dag moest komen met w at
hij afgeluisterd had, kwam de out-
knooping.
Dat doen we vlugger, dacht de
sohrandere acteur. Eu heel onver
wacht komt hij midden in 't twistge
sprek dat hij heel geheimzinnig had
moeten beluisteren te voorschijn met
dc leuke opmerking: „Dce maar geen
moeite Yerder, ik heb alles gehoord".
Ook heeft hij eens een grap uitge
haald in „De man met de wassenbeel
den".
Op het diep-diamatiseh moment, dat
een der wassenbeelden moet herrijzen
uit den dood en den falsaris ontmas
keren, ziet het publiek Ternooy Apel
één der wassenbeelden met een
dronkemans-rood neusje en den hoed
scheef op 't hoofd een schatervroolljk-
heid brengen in al de huilerij.
Dat komt er van als acteurs, die
voor beter bestemt! zijn draken spelen
moeten.
Onze gemeenteraad zit midden In de
begrootingsdehatten.
Dat duurt bij ons gewoonlijk een
dag of acht k tien; 't is „un mer k
boire" en ik zal mijn lezers met die de
batten niet vermoeien.
Ik mag echter wel één punt naar
voren brengen, bij de algemeene be
schouwingen te berde gebracht.
De vorige week wees ik er op, hoe
stiefmoederlijk Amsterdam door het
Rijk behandeld wordt.
Welnu, In ds zitting van Donderdag
middag deelde de lieer Vliegen mede,
dat van do behandeling van het wets
ontwerp. regelend», de finantieele ver
houding tusschen Rijk en Gemeente
vóór 1913 wel niets kofnen zal. De
commissie van voorbereiding heeft
het laatst vergaderd op 20 September
1911. dus meer dan een jaar geleden.
Wat een spoed!
Uit 't feit, dat ook voor deze wetge
vende periode dcor het Rijk niets zal
worden gedaan inzake den' finantiee-
leu nood der gemeenten, wat Arrister-
dan» In het bijzonder treft, blijkt weer
van de weinige zorg der Regeering
voor de hoofdstad.
De raadszittin: bracht overigens het
besluit, dal voortaan voor de benoe
ming van onderwijzers in Amsterdam
het hezit van de hoofdact© geen eisch
meer zal ziin.
Een besluit, dat te betreuren Is.
Amsterdam mag het is terecht op
gemerkt eisclien goede onderwijs
krachten en het bezit van de hoofd
acts zeer zeker verlangen.
Dat is nu al tien jaar zoo geweest
en heeft geen rudej» tot klagen gege
ven.
In de praktijk zal liet nu wel zoo'n
vaart niet loepen. Uit de discussies is,
dunkt mij duidelijk genoeg gebleken
wat de raad wenscht en als de wet
houder van onderwijs daar rekening
mede houdt zal hij in de toekomst
blijven voordragen onderwijzers in 't
bezit der hoofdact©.
AMSTERDAMMER.
Binnenland
DE HERSTEMMING IN OMMEN.
Mr. AE. baron Maokay heeft aan
den secretaris van het Anti-Tarief wet
Comité naar aanleiding van de
vraag of hij voor- of tegenstander
van de Tariefwet is, thans verklaard:
„Ik behoor niet tot de voorstanders.
De Kamer zou goed doen het ont
werp, zooals het daar ligt, niet aan te
nemen."
EEN AUTO VERBRAND.
Gistermorgen is de auto H. 3733,
van den lieer J. Zaalberg uit Leiden,
even buiten Noordwij'k verbrand. De
chauffeur Iron zich nog bijtijds red
den, ofschoon de mouw van zijn rij
jas reeds geschroeid was. De auto
was verzekerd.
HULP VOOR DEN BALKAN.
Vanwege de Vereeniging „liet
Oranjeikruis" te Amsteidam, is aan
het bestuur van het dioconessonhuts
„Bronovo" Den Haag verzocht om
UiiLzendiug van vei-p'.eogstc-rs naar
den Balkan, aan welk verzoek waar
schijnlijk wel gevolg'zal kunnen ge
geven werden.
SIGARF.NMAKERSACTIE.
In een algemeene vergadering van
vakvereenigingen in het t.ibaksbe-
drijf te 's-Bosch, n.l. de Federatie, het
R.-K. Tabaksbewerkers-gilde St. Pe
trus, de Nederlandsche Sigaren- en
Tabaksbevverkersbond en do afdee-
ling van den Nederlandse-hen Christe-
lijken Tabaksbevverkersbond, is met
bij na algemeene stemmen besloten
niet in te gaan op de voorwaarden
dom- de patroonsvereenigiVigen ge
steld voor wat betreft de doorvoering
van liet gemeenschappelijk program,
als zijnde die voorwaarden voor de
werklieden onaannemelijk.
Indien in de»i toestand geen veran
dering -kooit, zullen de werklieden
Zaterdag 2 November hef werk neer
leggen.
OVERREDEN.
Gisteravond is de machinist J. de
Vries, in dienst van de H. IJ. S. M. en
wonende in de S|>celmaustraat te Rot
terdam. on hot emplacement 'van liet
Maasst&tion ter hoogte van den over
weg aan dé Oostmaaslaan bij het
oversteken de> rails, gegrepen door
den van Amsterdam komenden snel
trein No. 72 der S.S. Spcurwegarbei-
ders vonden zijn vreeselijk Yenniókt
lijk op de spcorbaat- liggen. De gedoo-
de machinist laat l'j kinderen achter.
EEN ONDERZOEK INGESTELD.
Ter aanvulling van een bericht
over do opgraving van een lijk te
lleerjansdam, ontleenen wij aan de
„D. Ct nog eenige bijzonderheden:
Verleden jaar overleed te Heerjans-
dam, terwijl hij als drijver bij een
jachtpartij fungeerde, de jeugdige
Aart Kooiman Jr., zoon van A. Kooi
man, bode van lleerjansdam op
Dordrecht. Als oorzaak van den
dood werd opgegeven zonnesteek. In
Augustus van dit jaar namen de ge
ruchten, dut dit dc doodsoorzaak niet
zou zijh, doch dat de man zou zijn
overleden van een ongeluk oji de
jacht, een dusdanigen vorm aan, dat
da justitie te Dordrecht een onder
zoek instelde. De bemoeiingen der jus
titie leidden tot geen positief resul
taat, terwijl geen termen werden ge
vonden, de opgraving van het lijk te
gelasten.
De vorige maand heeft Kooiman,
eeliik wij hebben gemeld, een ver
zoekschrift gericht aan de rechtbank
te Dordrecht,, inhoudende het verzoek
den heer officier van justitie te beve
len, vervolging in te stellen tegen
den heer S,, apotheker te Rotterdam,
ter zake van het bij ongeluk dood
schieten van zijn zoon. Adressant be
weerde, dat ook de gemeente-veld
wachter van lleerjansdam, thans
rijksveldwachter te Dordrecht, v.'tH,
bij het geval was. tegenwoordig ge-
Onze Lachhoek
WERKING VAN ROGGEBROOD.
Oom. Eet maar flink roggebrood,
dan krijg je roode wangen.
Neefje. Hé, oom, dan hebt u zeker
veel roggebrood.... gesnoven.
Weet je wie de grootste flea»
echent rekker in <le stad is
Nu, wie dan
Het paard van do bierbrouwerij.
Als je*nu werkelijk zooveel van
me houdt, dan mag je ook geen aan
merking maken op mijn pianospel.
Vergeef me, liefstede liefde is
wel blind, maar nog niet doof
Een knaap bezocht met zijn vader
een kerkhof. Toen hij op de monu
menten niets dan loffelijke opschrif
ten zag, vroeg hij
Paatje, waar worden nu de slech
te meuschen begraven?
veest, terwijl verder dr. Dvoorheen
arts te lleerjansdam, thans te Rotter
dam, tot het jachtgezelschap behoor
de.
Een gerechtelijk onderzoek was van
dit verzoekschrift het gevolg. De vo
rige week Vrijdag zijn een 13-ta"l ge
tuigen in deze zaak door den rechter
van instructie te Dordrecht gehoord.
Tot de getuigen behooren, behalve ge
noemde personen, o.a. de nachtwa
ker van L., te Heei-jansdam, die éven-
eens als drijver op de jacht hec-ft ge
fungeerd; mevr. K., die het lijk heeft
afgelegd; schipper de J., uit Krimpen
a/d Lek, op grond van wiens uitlatin
gen de zaak hoofdzakelijk is opgera
keld en diens zoon, die bij het vervoer
van het lijk is tegenwoordig geweest.
Kooiman is namelijk op de eenden-
jacht overleden in de buitengorzen
achter den rivierdijk op een riet
plaat in de Oude Maas onder Ba-
rendrecht. Per roeiboot van schippei
de J. is 't lijk door diens zoon naar
lleerjansdam vervoerd. Schinnor de J.
vertelt, dat het lijk verwondingen
aan het hoofd vertoonde, welke door
een schot zouden zijn veroorzaakt;
anderen zeggen, dat het gelaat ge
schramd was door den val in een met
riet begroeide greppel. Met het ver
voer van het lijk was nogal eenige
tijd gemoeid. Een onderzoek is toen
ingesteld door den burgemeester van
Heerjansdam, die, aldus verzekert
men, o.a. de kleeren van den gestor
vene in beslag nam. De lijkschouwing
werd verricht door dr. Vermeulen té
Barendrecht.
Intusschen werd over de zaak veel
en velerlei gesproken, vooral ook door
schipper de J., die dr. D. zelfs van
zijn schip al moet hebben nageroe
pen. Men sprak van omkooping,
moord, vervalsching van verklarin
gen, enz.
NEDERLANDSCHE COÖPERATIEVE
BOND.
De jaarlljkscho algemeene vergade*
ring van den Nederlandschen Coöpe
ratieven Bond is te Rotterdam gehou
den.
De voorzitter van den Bondsraad,
dr. A. Rutgers van Utrecht, maakte
met Ingenomenheid melding van de
gunstige uitkomsten van het jaar
1911/12, dat inderdaad een record-jaar
voó»- den Bond mag worden genoemd.
Verschillende bvutenlandsche coöpe
raties zijn vertegenwoordigd.
Dit jaar zijn 27 nieuwe vereenigin-
gen toegetreden.
Het aantal der leden van deelgenoo-
ten steeg met 12,425.
Ook voor de Handelskamer was hei
een gunst ie jaar.
De exploitatie van het nieuwe be
drijf dc fabriek van vleeschu aren
die eerst in het laatst van de maand
December kon aanvangen heeft een
uadeelig saldo van ƒ2887.03 opgele
verd.
Met de zeepfabriek werd een netto
winst behaald van ƒ3885.27 1/2.
Een voorstel van Krimpen. Haarlem
I en Utrecht om het geheele verlies op
de vleèschwarer-fabriek onmiddellijk
te brengen als verlies op de winst- en
verliesrekening van de Handelska-
mer, werd bij acclamatie aangenomen.
Besloten werd, de gewone algemee
ne vergadering in 1913 te Arnhem te
houden.
Stadsnieuws
RAAD VAN BEROEP (ONGEVAL
LENVERZEKERING) TE
HAARLEM.
Ter teiechtzitting van Vrijdag 25
October j.l. werd o. a uitspraak ge
daan in de volgende zaken
1. A. Tates. te Schoten, waarin de
beslissing van het bestuur der Rijks
verzekeringsbank van 15 Juli 1912,
houdende toekenning van eene ge
regelde uitkeering van 0.17 1/2 per
werkdag, werd bevestigd en het be
roep van Tates ongegrond verklaard,
omdat ook de Raad van Beroep van
oordeel is, dat zijne invaliditeit op
niet hooger dan 10 procent is te stel
len
2 B. van Straaten, te Schoten,
waarin de beslissing van het bestuur
der Rijksverzekeringsbank van 25 Juli
1912 werd bevestigd en klagers beroep
ongegrond verklaard, aangezien ook
de Raad van Beroep van oordeel is,
dai Van Straaten op 11 Juni 1912 weer
geheel hersteld was en in staat tot
arbeiden zooals vóór het ongeval, dat
hem in het begin van April 1906 is
overkomen, zoodat hij na 11 Juni 1912
geen verder recht op schadeloosstel
ling heeft.
M. Steenbakker, te Haarlem, waar
in de beslissing van het bestuur der
Rijksverzekeringsbank van 1 Juli 1912,
houdende beëindiging de.r rente van
0.42 po»' werkdag, met ingang van
17 Jui»i 1912, omdat Steenbakker op
dien datum weder geheel hersteld zou
*im en in staat tot aibeiden zooals
vóór het ongeval, dat hem op 17 Juni
1910 is overkomen, werd vernietigd
en aan kiaeer werd toegekend eene
rent© van 0 28 per werkdag, ingaan
de 17 Juni 1912, zijnde de Raad van
Beroep van oordeel, dat Steenbakker
op. laatstgenoemden datum nog voor
20 procent invaliditeit tengevolge van
bedoeld ongeval bezat.
