laars Dagblad
VIERDE BLAD
Zaterdag 9 Moveinber 1912
Buitenlandsch Overzicht
De Balkan-krijg.
De mogendheden,
lieblien aan Turkije doen weten, dat
zij titans elke bemiddeling nog Voor-
harig beschouwen.
Maar... de diplomaten wachten tot
't geschikte moment komt
Moeten er eerst nog meer tiendui
zenden krijgers vallen?
Uit Berlijn wordt gemeld, dat de
Driebond eensgezind is in de BaJkan-
politiek. Er zal op geen inmenging
van Europa worden aangestuurd,
voor beide oorlogvoerende partijen 'i
vragen.
De Temps-corresporident te Berlijn
wil bovendien welen, dat de Driebond
bepaald heeft, dat da groote mogend
heden geen gebiedsuitbreiding in den
Balkan moeten krijgen.
Oostenrijk, H o n g a r ij e e
Servië.
Do l'ransche bladen verontrusten
zich over den strijd der belangen tus-
schen Oosterrijk. Hongarije en Ser
vië die steeds meer duidelijk wordt.
De Petit Parisien" schrijft dat in
vele hoofdsteden do vertegenwoordi
gers van Servic hebben medegedeeld,
dat dit land tot eiken prijs toegang
wenschte tot do AdriatischeZoe. "tBIad
vraagt zich af. wat Oostenrijk en Ita
lië zuilen antwoorden; tusscheu deze
beide mogenheden beslaat, naar men
meent, een geheim tractaat om niet
aan Albanië te raken.
De sorrespai dent van den „Petit
Parisien" seint uit Petersburg, dat
men daar sterk het plan van Oosten
rijk en Italië afkeurt om autonomie
aan Albanië te verleonen.
Rusland zal zich tegen elk pro
gramma verzetten, dut Servië van een
dool zijner overwinning zou beroo-
ven.
De correspondent van do „Echo de
Paris" te Rome seint, dat Italië niet
zal toelaten dat Oostenrijk eischen
stelt tot territoriale schadeloosstel
ling. Italië eisclit, dat do integriteit
van Albanië zal worden geëerbiedigd.
De „Messagero' zegt, dat Italië
maatregelen zal weten te treffen ter
verdediging zijner belangen en waar
digheid.
De „Echo de Paris" ziet in de aan
moediging, d.e Duitscliland en Oosten
rijk aan de Balkanstafen geven, een
weten, 'dal zij, ongeacht al hun glorie
rijke wapenfeiten, Konstarithiopel niet
zullen bezitten. De mogendheden in
Europa zullen 't niet duiden, dat zij
de stad van den Gouden Hoorn blij
vend inlijven.
Toch willen zij die stad binnentrek
ken, en daarvoor offeren zij thans
veel op. De bevrijding der onderdruk
te broeders aan de overzijde van de
Rilo en het Rhodope-gebergte, waar
voor de strijd begonnen werd, is vol
bracht.
Maar in hun overwinningsroes willen
zij thans ook den Turken het oude By
zantium, de stad van den grooten Kon-
stantijn ontrukken, om ook daar hun
vaandel te planten.
Adrinnopel gevallen?
Er komen vreemde geruchten, vol
gens een is Adrianopel door de Bul
garen genomen maar.,.
De oorlogcorrespondent van de
„Daily Mail" die van het Bulgaar-
sche hoofdkwartier naar Boekarest
vertrokken is seint van daar, dat
volgens zee? betrouwbare inlichtin
gen, Adrianopel reeds gevallen is. De
Bulgaren houden dit streng geheim,
omdat zij gclooven, dat de mogend
heden zullen trachten, in lei venïee-
rend op te treden, zoodra Adrianopel
gevallen is, voor dat Konstantinopel
nog genomen werd.
Deze corresj'or-dent wil vernomen
hebben, dat 't garnizoen van Adriano-
pel, dat hojieloos ingesloten was eerst
de capitulatie vaji de stad heelt aan
geboden, onder voorwaarde van een
eervollen terugtocht rnet de wapens.
Dit is geweigerd, en de beschieting
werd voortgezet. Daarna heeft het
garnizoen zich, zonder eenige voor
waarde te stellen, overgegeven. Do
Bulgaren moeten vast besloten zijn,
Konstantinopel te nemen. Alle be
schikbare troepen, ook do Servische,
trekken in gcfcrceerde marschen naar
het front in Tbraciè.
Er moet in Adrianopel een typhus-
epidemic zijn uitgebroken, die veel
slachtoffers maakt.
De terugtocht der Turken.
Omtrent de verbitterde gevechten op
den 3den, Wen en 5den November bij
Kerkesköj, welke posities de Turken
ingenomen hadden om hun terug
tocht te dekken, bericht de oorlogs-
correspandent van de „Reichspost":
De Turken vochten zonder het op
perbevel van Nazini Pasja met veel
grootere hardnekkigheid dan na hun
terugtocht, die op een vlucht geleek,
nu do laatste slag verwacht werd.
Toen de Bulgaarsclie omtrekkende
colonne van het Zuiden uit zich ver
toonde ondernamen de Turken met
sterke kraehte»» een wanliopigen uit
val van Tepakli Boenar tegen Been
Iladsehï, om door liet Bulgaarsche
centrum heen te breken. Deze aanval
echter mislukte door het vuur van de
Bulgaarsche infanterie en artillerie
volkomen.
poging om tussclien Bulgarije en zijn j Gelijktijdig trad het derde Bulgaar-
bondgenooten en tusschen Bulgarije i sc|,e jegei corps westelijk van Istrand-
en Rusland oneerJgheden te doen ont- jtt op het noordelijk van Janiköj
ataan. staande rechter centrum der Turken,
De taktiek is -- zoo betoogt weer de cu wjcrl) dit, centrum naar Keskesköj
„Figaro" om de Bulgaren en de terug. Dit veranderde den Turkschen
Grieken allea te laten nemen wat zij j aanVal op Boen liadschi in een vol-
eischen en nog meer, en zich hard enkomen catastrofe. De liier opdring en-
gierig te betoonc voor de Serviërs. do divisie werd bijna volkomen ver-
Het Drievoudig- 'Verbond weigert
aan Servië het zeewater dat dit vraagt
en dat liet beslist noudig heeft. Het
eenige argument daartegen is een
vuistslag, maar Servië zal niet buk-
nietigd.
Het onmiddellijk"1 gevolg van deze
vernietiging van het rechter Ttu'ksche
centrum was de onmiddellijke terug
tocht van het geheele. lang in sterke
ken en alles wijst er op dat de Bulga-1 portie zich bevindende zuidelijke
reu en Grieken het tot het einde toesjagfront de- Türken. Deze terugtocht
zullen steunen, eu niet in den strik
zullen vallen, door Duitscliland ge
spannen. Het is duidelijk dat de Tri
ple Entente de bonclgenooten niet in
den steek zal laten en ook een woord
je zal meespreken.
Van üe oorlogsvelden.
n> BLI.r. VREN.
Gisteren was" eT 'djxh telegram
men reeds 't gerucht, dat de Bulga
ren deTsjataldja-verdedigingslinie be
zet hadden, althans enkele belang
rijke punten daarvan.
Thans worden deze belichten beves
tigd.
ataldj a-stelling is
de Turken
e r 1 o r e n.
die 's morgens van den 5den begon,
ging over het algemeen langs de
spoorlijn naar Kinekla, terwijl de
Turksche linker vleugel over Canta
terugging.
Het optreden van het Bulgaarsche
eerste legercorps en de zuidelijke om
trekkende colonne veranderde den
oorspronkelijk geordenden terugtocht
der Turken, in 'n ongeregelde vlucht.
Een poging var. Nuzim Pasja, de
achtervolging der Bulgaren terug te
houden, eindigd»» 's avonds met een
volkomen dëbacle van de hiervoor ge
bruikte laatste Turksche reserves, die
geen stand konden houden tegenover
den Bulgaurschen bajonet-aanval.
Van toen af vluchtten de Turksche
troepen in paniek naar Tsjataldja,
door de Bulgaren met den meesten
't Kwam tot eeu verwoed gevecht. De j spoed achtervolgd.
Turken moctc- zich dapper verdedigd Het tweede groote resultaat van
hebben, maa1, ze waren niet opgewas-dezen beslisser.den slag was het vol-
sen tegen 't leger der Bultraren, dat I komen afscheiden van den rechter
met te weerstaan is. I Turkschen vleugei van het gros van
Maar de aanvoering tier Turken het Turksche leger
Tsja
moet ook weer te weusclien hebben
overgelaten De verdedigers waren
blijkbaar te veel op één punt samenge
trokken en 't gevolg was natuurlijk,
dat üe Bulgaren door 't minst, bezette
doel der stelling lieenbrakeu.
De geheele stelling is voor de Tur
ken op heden nog wel niet verloren,
maar do Turken moeten zicli toch al
aau 't terugtrekken zijn.
Dan ligt Konstantinopel voor de
Bulgaren open. Ze zeggen, dut ze er
nu in twee dagen kunnen zijn.
Geen bezetting van Kon
stantinopel"?
Onder de telegrammen in ons vorig
nummer was reeds te lezen, dat de
mogendheden een collec
tief verzoek opstellen en
aan de Balkanstaten zul
len zenden,, om hen te vra
gen af te zien vau de bezet
ting van Konstantinopel.
Men is blijkbaar en'niet ten on
rechte! bang voor onaangenaam
heden voor de Christenen in Konstan
tinopel.
't Zal evenwel zeer de vraag zijn of
de Bulgaren aar. 't verzoek voldoen
zullen.
In Kanstantinopel heerscht veel op
winding. Geen wonder, de Bulgaren
komen steeds nader!
Officieel ijvert de Turksche regee
ring voor 't bewaren van de rust in
de hoofdstad, maar de bevolking
nu eenmaal opgewonden.
Gelukkig, dat de Europeesche oor
logsschepen ia de nabijheid zijn,
Deze vleugel werd door den aanval
van liet derde legerkorps van de hoog
ten ten oosten van Istrandja gewor
pen naar de positie bij het Derkos-
meer.
DE GRIEKEN.
1 Bericht, dat de Grieken Woens
dag Saloniki veroverd hadden en do
Turken ook daar gevlucht waren,
werd tegengesproken, wel waren de
Grieken zeer dicht bij deze stad.
Thans komt uii Athene, dus uit
Grieksche bron, voor de tweede maal
"t telegram, dat
Saloniki door de Grieken
genomen
is.
Zal 't nu waar zijn
In Athene meent men van wel, want
daar wordt gefeest, zelfs zijn de stra
ten geïllumineerd.
Wat er met de 15000 Turken ge
beurd is, die in Saloniki waren, wordt
nog niet gemeld. Wellicht zijn zo ge
vlucht, want geheel ingesloten was do
stad nog niet.
Voor Saloniki stor.den 60.090 Grie
ken.
De oorlogsbuit der
Grieken.
Lit Athene werdt aan de „Vossisohe
Zeitung" geseind „De waarde van
den oorlogsbuit, dien de Grieken na
jde Turksche nederlaag van Elassona,
i handen viel, wordt ojj 15 millioen
I francs geschat.
dé™ d ender een buitengewoon groote hoe-
Turken blijven immers veelheid oorlogsmateriaaltenten,
I wagens, geweren, patronen, kauon-
De Turksche hoofdstad was tot nog neii, machinegeweren, aminunitiewa-
too niet het doel van ons streven" gens, paarden jassen, levensmidde-
ioo zei dezer dagen de Bulgaarschelen, artsenijen, enz. Ook zijn den Grie-
Kamerpresident Dancf. Maar toen hij j ken in handen gevallen millioenen
pat zei, sprak hij blijkbaar niet de kilo's gerst en tarwe in de staatsde-
pecle waarheid. Voor de Bulgaren is I pöts. In Kosano werden in het ge
er geen schitterender ideaal dan het rechtsgcbouw zeven brandkasten vol
bezit van Konstantinopel. Maar zij geld gevonden, die voor de approvian-
de'ering 'der Turksche troopen dienen
moesten."
De Grieken hebben 't geld, en de
Turksche soldaten.... leden honger
DE MONTENEGRIJNEN
bereiden een aanval op Skoctari vooi\
DE SERVIëRS.
Van het Servische leger is tot heden
geen belangrijk nieuws.
Do Turksche opvatting.
D.e grootvizier Kïamil pasja moet
er weinig voor voelen om den oorlog
voort te zetten.
Daarentegen willen de legercom
mandanten er. 't comité der Jong-Tur-
ken tot 't laatst volhouden. Meenen
ze, dat er voor Turkije nog iets te
redden is?
Voeren vele Turken geen struisvo
gelpolitiek?
Alle Mohammedunen zijn nu opge
roepen tot verdediging van Konstan-
tinopel.
De „Jeni Gozeta" schrijft „Üe zetel
van het khalifaat en de Mohamedaan-
sclie wereld is in gevaar. De Sultan
en het geheele keizerlijke huis heb
ben gezworen hun leven te offeren. Al
verscheurt Europa alle verdragen, wij
vei scheuren noch den Koran noch de
Turksche geschiedenisbladen.
Eenige oorzaken van de
Turksche nederlagen.
De militaire medewerker van het
„Journal des Débats" tracht de verkla
ring te zoeko. van de débacie van het
eens zoo krnchtigo Turksche leger.
De schrijver wijst erop, dat uit de
wijze waarop beide legers ten strijde
trokken, reeds het resultaat van den
oorlog was te voorspellen: de Turk
sche troepen marcheerden naar het
front omdat liet hun bevolen was; de
Bulgaren en hun bondgenoolen snel
den voorwaarts uil eigen aandrift. De
verbonden legers wisten waarom het
ging, de Turken streden voor ee-n on
bekende zaak. En dat is de grondoor
zaak van de Turksche nederlaag.
De groote fout van de Turksche
concentratie is, volgens den schrijver,
dat de Turken op het als aangewezen
hoofdoperatietoonee! te weinig krach
ten hebben samengetrokken.
TnrkschB „soldaten."
De Servische correspondent van 't
Hbld. schrijft:
Men bracht ons duizend Turksche
gevangenen: een fraai zootje, waar
aan men zijn oogen kon uitkijken.
„Als dat Turksche soldaten zijn,
laat ik me hangen", hoorde ik zeg
gen.
Van uniformen geen spoor te ont
dekken; de mei schen w aren in civiel.
Maar wat een civiel! Blootshoofds,
barrevoets, broek en buis zoo vol ga
ten en scheuren, dat ik me afvroeg of
dat nu kleeren met gaten waren of
soms gaten, die vroeger kleeren ge
weest zijn. En vies zagen de mcnschen
er uit!
Ze lieten het hoofd hangen, de an
me kerels en konden nauwelijks meer
voort. Enkelen, waaronder een grijs
aard van misschien 80 jaar, lagen op
een kar. Komen die nu hier om te
sterven?
Ik weet het natuurlijk niet, maar ik
geloof dat ik de waarheid tref als ik
beweer dat deze roenschen geen Turk
sche soldaten waren, maar Mahome-
daiien, dio op eigen verantwoording
zoo n beetje gevoelden hebben, achter
steenen muren eu boomen, iedereu
christen soldaat neerschietend, die te
na kwam. Velen herkende ik beslist
als Arnauten.
Mc:i had c-en zeer goede kazerne
voor hen in gereedheid gebracht;
bossen vcrsch stroo lagen op de brit
sen gereed.
Mijnheer, zei me een gendarme,
dien ik later sprak, de kerels hebben
gevochten om liet stroo als ze meen
den dat de één wat meer had dan de
ander. En onze goede kazerne, wat
zal ze onder het ongedierte komen te
zitten,'niet om te reinigen, liet stinkt
er nu al zoo, dat het er niet meer uit
te houden is.
Dat zijn jelui nieuwe onderdanen,
gaf ik ten antweord.
Een uur later lagen de gevangenen
met het bovenlijf uit de ramen de
voorbijgangers aan te staren, ieder,
namelijk de gevangenen, met een
homp brood in do hand. liet scheen
hun daar best tc bevallen.
Wat zijn dat toch een beesten, die
Arnauten. De vrouw van een gewezen
minister (gewezen ministers hebben
we hier veel, evenals toekomstige)
doet dienst als ziekenverpleegster in
een der hospitalen. Een gewonde Ar-
naut krijgt dorst en vraagt haar om
een glas water met de woorden:
„hondïn, breng me een glas water".
De bravo vrouw zegt niets en brengt
het hem. Dat is zeer zeker iu hooge
maté barmhartig; ik weet niet. of ik
zoo zou geweest zijn.
Heel wat gemeener hebben het twee
andere gewonde Arnauten gemaakt.
De één beet een jong meisje; zijne ver
pleegster. onverwacht den top van
haar vinger af; de ander deed nog er
ger. Maar deze beide boeven heeft
men naar de kazematten der oude
Turksche vesting getransporteerd en
het zal me niets verwonderen als men
ze daar neei geschoteu heeft.
Ik ontving uit een hospitaal tc So
fia een brief van een mijner kennis
sen, een gewond soldaat, dio onder
generaal Stepan Stepanovitch heeft
gestaan. \Y at mij in dien brief ver
meld wordt, over dc gruwelen, die door
Turksche soldaten op hun terugtocht
door Macedonië op de Christenen zijn
gepleegd, doet me do haren te berge
rijzen. In allo dorpen, waar de Turk
op zijn vlucht doortrok, werd geen
Christen gespaard. Uit de huizen
als men ze ten minste huizen noemen
mag, deze armzalige krotten, waarin
de bevolking van Macedonië geliuls-
j vest is kvvan geen sterveling liet
Buigaarscii-Servisclre leger tegemoet,
toen dit door de dorpen trok. De sol
daten uioestei de woningen binnen
gaan om te zien, waar do bevolking
gebleven w as. Wat ze echter daar te
zien kregen, deed zelfs den ruvvston
soldaat huiveren. Mannen, vrouwen
en kinderen lagen dood op den grond,
de kindereu met afgesneden handen,
neuzen en ooren en met doorsloken
oogen.:
tigil op hel relaas van den correspon
dent der „Daily Chronicle" te Kon
stantinopel over den toestand to Ro-
dosto. Hier volge thans een meer uit
voerig overzicht van het telegram van
dezen correspondent
De schaduw van den oorlog hangt
als een zware donderwolk over deze
bedreigde stad. Elk oogenblik kan de
storm uitbreken en ons slachting en
geweld brengen.
Ondanks olie pogingen cm de waar
heid te verbergen begint het volk nu
den waren toestand te beseffen. Eiken
dag komen do verbonden legers na
der. Hun onafgebroken rustelooze
marsch duurt voort.
Weldra zal Konstantinopel zelf om
singeld zijn. Al de onderscheidene ele
menten der bevolking, Turken, Arme
niërs, Grieken, Koerden en do hetero-
geene massa de Europeanen zuilen
dan samen worden geworpen in den
chaos van een door paniek aangegre
pen menschelijke gemeenschap.
Al de oude haat zal in wilde vlam
men oplaaien Vijfhonderd jaren
heerschten de Turken over de ongc-
loovigen. De laatste uren van die
lange heerschappij zullen, kan men
vreezen, in bloed ondergaan. Wo heb
ben een voorproef van hetgeen kan ge
beuren in het niéuws uit Rodosto.
Daar kwamen de benden der Ni-
zams, terugged reven van Loele Boer-
gas door de zegevierende Bulgaren. In
woesten angst vluchtend, lieten zij al
les achter en kwamen te Rodosto, uit
gehongerd en uitgeput, maar be-
heerscht door een felle haat jegens
de ongêloovigen.
Het dunne vernis van Europeesche
beschaving verdween als de nevel
voor het ochler dzc-nlicht. Een tooneel
van gruwelen volgde. De stad was
overgeleverd aan slachting, brand
stichting en plundering. Op zeven
plaatsen tegelijk werd ze aangestoken
en" de kinderen werder. in de woeden
de vlammen geslingerd.
In hun wildé vrees vluchtten velen
in de booten om de open zee te berei
ken om te ontkomen aan die wol
ven in menschel gedaante. Some wer
den de bootslieden vermoord, in ande
re gevallen vonder, zij ,die zich op de
booten waagden, een weliswaar
zachte ren dood in de golven.
Rodosto onderging niet alleen den
doop van vuur en bloed. De zegevie
rende tocht van het Bulgaarsclie le
ger lokte gelijke tooneelen uit, overal
waar de Turk de nadering van den
vijand gevoelt. Wat wonder, dat de
harten der manner stilstaan bij dit
vooruitzicht De dreiging met een ko
mende slachting verlamt de bevol
king.
In doffe vertwijfeling wachten ze op
den donder der kanonnen van de ver
bondenen, vreezend dat dit het signaal
zal zijn voor de uitbarsting van
moordzucht. De zenuwen zijn tot het
uiterste gespannen, het minste ru
moer kan een paniek doen ontstaan.
De Koerden gaan voort geheime bij
eenkomsten te houden ondanks 't ver
bod der overheden. Woensdag om
singelden de gendarmen een moskee,
vol'met Koerden, en namen hen gevan
gen om voor den krijgsraad terecht te
staan.
De aankomst der vreemde oorlogs
schepen heeft de Moslims builen zich
zelf gebracht, daar zij de aanwezig
heid der scheiien beschouwen als een
voorbode van de bezetting der stad
door vreemde troepen.
De regeering doet haar uiterste best
om het gevaar te bezweren. Eiken
avond, bij liet invallen der duisternis,
wordt de brug tusscheu Stamboel en
Galata geopend, teneinde het binnen
dringen vaii liet ge.v-upel in de Euro
peesche w ijker te beletten. Een der
meest geduchte Koerdische aanvoer
ders is gevangen genomen.
Maar do gebeurtenissen der laatste
weken hebben liet gezag der regeering
vernietigd. Zij heeft geen moreeie
autoriteit meer. Eiken dag hoort men
van moorden en dat nieuws doet de
paniek slechts toenemen.
En de vrees voor onlusten is niet
tot Europa beperkt. Van Syrié komt
het bericht, dat de consuls der Euro
peesche mogendheden hebben gewezen
op de noodzakelijkheid der bescher
ming barer or deidanen tegen de ge
welddaden van Turk en Arabier.
De Fransche consul te Beyroet meldt
de plundering van kloosters.
Er komen ook verontrustende be
richten van Smyrna, waar de gouver
neur. niet in staat schijnt te zijn, de
Moslims in toom te houden. Uier lij
den vooral de Grieken.
Allerlei.
Frankrijk en'Span j e.
De „Imparcial" zegt. dat de minis
ter van buiterJaridsche zaken ver-
.klaard heeft., dat het gerucht, als
zouden de kabinetten van Parijs en
Madrid, onmiddellijk na de ondertee-
kening vau h'el Fransch-Spaansthe
verdrag omtrent Marokko, besprekin
gen beginnen over het sluiten van een
verbond, ten eenenmale onjuist is.
Dreigends slachtingen en onlusten
j-. Met 'een enkel woord is onder do l©-
stantinopel. Maar zij1 geld ge vonden, die voor de approvian- legrammen reeds de aandacht geves-
Binnenland
OUD-MIMS.TER ELLIS.
Naar de „Tel." verneemt is de oud
minister yan Marine. Ellis, op reis,
komende van de badplaats Nuuheim,
ernstig ongesteld geworden en wordt
(hij thans te Dusseldorf verpleegd.
INTERNATIONALE VREDES-
M EETING.
We lozen in „Het Volk"
Op uitnoodigin.g van liet dagelijksolt
bestuur te Brussel van het Interna
tionaal Socialistisch "Bureau belegt
het Partijbestuur onzer Partij Zondag
■17 November te Amsterdam een groo
te meeting.
De no.men der sprekers zullen na
der worden meegedeeld.
Wij dcelon dit voorloopfg bericht
reeds mee, opdat onee organisaties in
bet £u:ele land onmiddellijk hun maat
regelen kunnen beginnen te nemen
om, oüe zonder uitzondering, althans
één afgevaardigde naar die meeting
te zenden. Zij moet worden een zoo
krachtig mogelijk, dus een landelijk
protest.
EEN GOED BAANTJE
„Dijkgraaf en Koogheemraden van
den Lekdijk-Bovendams roepen solli
citanten op voor de betrekking van
dijkwerker, op het dijkvak tusschen
Wijk 'bij Duurstede en den Ucredit.-
echen afweg, waaraan is verbonden
een jaarwedde van ƒ1,50 benëvens
vrije woning".
De laatste toevoeging schijnt waar
lijk wel noodig voor gegadigden.
NAMEN VAN BERGEN IN
NEDERL. INDIë.
Door den Minister van Koloniën is
bij beschikking krachtens een door de
Koningin verleende machtiging goed
gekeurd, dat de naam „Koningin Wil-
helmina-gebergte" wordt gegeven aan
het bergstelsel, gelegen op Nooid-
Sumatra tussclien het Toba-meer én
het Gajoland „Van Heutsz-gebergte"
aan den bergketen, gelegen ten noor
dén van het Karoland „Van Daalen-
gebergte" aan den bergketen, gelegen
tusschen het gebied van Rodjo Ling-
gö en Serbcidjadi in Atjéh.
AANGEHOUDEN.
Te 's-Gravenhage is een kantoorloo-
per der SunJiglitzeep Mij. uit Rotter
dam aangehouden, die met 1200 de
vlucht genomer had.
VERDRONKEN.
Bij Knollendam staken twee perso
nen per roeibootje de Zaan over. Het
schuitje kantelde en éen hunner, C.
v. d. Berg, verdrenk. Bij den andere
konden de levensgeesten nog opgewekt
wordc-n.
UIT DE STAATSCOURANT.
Bij konk. besluit is aan dr. J. Rot
gans. hoogleeraai in de lieelk. aan de
Universiteit te Amsterdam, op ver
zoek, eervol ontslag verleend als lid
van het hoofdcomité van de Vereen i-
ging „Het Ned. Roode Kruis", onder
dankbetuiging voor de door hem in die
betrekking bewezen diensten.
Bij bescli. van den Minister van Jus
titie is met ingang von 1 Jan. benoemd
tot Rijksklerk 2de kl. ter griffie van de
arr. rechtbank te Amsterdam, L. Kra
mer, thans hulpschrijver.
DE SIGARENMAKERS.
Te Utrecht had gistermiddag eene
vergadering plaats van de hoofdbe
sturen der sigarenmaker®. Besloten
werd den opzegtermijn met acht da
gen te* verlengen.
Maandag zullen de (hoofdbesturen
te 's-Bosch een vergadering? houden
met de besturen van den R.-K. Zuide
lijken patroonsbond en de Eindho-
vensche patroonsvereenigilig.
Voorts zullen do hoofdbesturen
Dinsdag een vergadering houden niet
het dagelijksch bestuur van het Ver
bond van sigarenfabrikanten-pa-
troonsvoreeitigiugen, om zoo mogelijk
tot een vergelijk te geraken.
TREURIG.
Toen 's mortzens de vrouw van den
fabrieksarbeider S., te Nijverdnl (O.!,
haar eenigan 12-jarigen zoon wilde
wekken, meldt de „Zw. C' kwam
zij lot de vreesélijke ontdekking, dat
hij in bed hing met een riem om den
hals. Geneeskundige hulp kon niet
meer baten, de levensgeesten waren
reeds geweken. Als eenige mogelijk
heid kan worden verondersteld, dat
de jongen spelenderwijs den riem om
den hals heeft bevestigd en niet in
staat is geweest hem weer los te krij-
E"n.
WINKELSLUITING.
De raad dor gemeente Smullingen
land (Drachten) besloot (volgens de
„Tel.") met 12 tegen 3 stemmen niet
over te gaan tot de invoering eeiner
verordening regelende de verplichte
negen-uur-winkelsluiting.
EEN LIEVE ZOON.
Zekere J. V., wonende aan de Bre-
dascht- Baan, te Roosendaal, had wat
te diep in het glaasje gekeken. Bij
zijn thuiskomst werd hem hierover
door zijn vader een verwijt gemaakt,
wat niet naar den zin van den jongen
was. Na eene wooidenwisseling greep
(hij zijn vader beet en wierp hem ten
gronde, waarna hij een mes uit den
zak haalde en liet, met de knie op de
borst ge-zeteai, zijn vader op do keel
zette. Gelukkig kon de man nog juist
op tijd ontzet worden.
V., een boruclit personage, word
door de politie ingerekend, zoo meldt
het „D. van N."-
OORLOG EN MARINE.
Naar men verneemt, ligt het in de
bedoeling, bij eventueele vereeniging
der ministeries van Marine en van
Oorlog tot één Departepient van
Landsverdediging, twee directeuren
(niet comiaLs3arissc-n)-generaal aan te
stellen, namelijk een voor Marine en
een voor Oorlog.
DE NIEUWE VERKIEZING TE
OMMEN.
Het „Hbld." heeft uit de beste bron
vernoi jen, da;t dr. Engelberts geen
candidatuur voor Ommen zal aan
nemen',
ONTSPORING.
Aan het Centraalstation te 'Amster
dam heeft Vrijdagmiddag een ont
sporing plaats gehad. Deze was het
gevolg van een aanrijding van een
trein in de flank door een leiigen per
sonentrein, die op het eerste perron
werd voorgereden. Een vijftal wag
gons geraakte buiten de rails.
Tot laat iu den avond was uien be
zig den weg vrij te maken. Geruimen
tijd moesten alle treinen uit Haarlem
en Zaandam liet tweede baanvak bin
nenkomen. Vooral het verkeer naar
en van die richting ondervond aan
zienlijk vertraging. Sommige treinen
ikwamen één a anderhalf urn- ie laat
binnen. Ook in oostelijke richting on
dervond het verkeer eenige belemme
ring. üc Duitache trein van 9 uur ver
trok nog een half uur te laat.
ONTSPORING VAN EEN STOOM
TRAM.
Nabij het station Séhijndel (N.-B.)
is volgens de „Tel." Vrijdagmiddag
de stoomtram uit de Meyerij ont
spoord. Een locomotief kwam in liet
zand terecht. Persoonlijke ongeluk
ken hadden niet plaat-s, wel gaf het
geval veel vertraging in den dienst.
Maandag had daar ter plaatse ook
al een ontsporing plaats,
DESERTIE.
Het aantal gevallen van desertie
op zeevisschersvaartuigen te Y'laar-
dingen neemt, volgens de „N. R. Ct."
onrustbarend toe. Dit jaar zijn er al
136 gevallen voorgekomen, waarvan
62 van personen aldaar woonachtig,
onder wie 32 minderjarigen.
HET ROODE KRUIS.
Dr. H. K. Offerliaus, chirurg aan
het St. Jozefsgeoticht "te Deventer, is,
naar het Dev. Dagblad meldt, aange
zocht om als chirurg deel te nemen
aan een ambulance, welke dezer da
gen naar het oorlogsterrein zal ver
trekken. De heer Off»baus heeft z ch
beschikbaar gesteld.
ONRUST ONDER DE CHINEEZEN
IN DE W.-AFDEELING VAN
BORNEO.
De N. R. Ct.-correspondent te Ba
tavia seant:
Te Pontianak is het rusiig. Chinee-
zen en Dajaks blijven echter weige
ren belasting te bétalen; zij bedrei
gen degenen die wel belasting willen
opbrengen, met den dood.
De militaire commandant as doofc
Cbineezen gemolesteerd.
NATIONALE CHR. OFFICIER EN-
VER EENIGING.
De Nationale Chr. Officieren Verée-
niging heeft te Utrecht vergaderd.
Aan het verslag van deze vergade
ring, dat wij in de Nederlander vin
den, is het volgende ontleend
Ingekomen waren o. a. brieven van
de ministers van oorlog, van marine
en van koloniën, dat zij wegens ambts
bezigheden verhinderd waren aanwe-
'g te zijn.
Uit het verslag van den secretaris
stippen we aan, dat tegenover een
aanwinst van 4 nieuwe leden, in het
afgeloopen jaar stond een verlies door
den dood van 6 leden en door bedan
ken van 5 leden, zoodat het ledental
met 1 Juli van dit. jaar bestond uit 86
gewone en 51 buitengewone leden.
Het jaarverslag van den penning
meester toonde aan, dat de onh ang
sten der vereeniging bedroegen ƒ707 42,
de uitgaven 413.87, zoodat het batig
saldo was 293.55.
De stand der fir ancien van den ar
beid te Den Helder was ontvangsten
ƒ3279.59 1:2, uitgaven ƒ2.938.90, batig
saldo 3S0.69 1/2.
De bestuursleden J. G. TL Schoch en
Verhoeff, dii aan de beurt van aftre
ding waren, doch zich herkiesbaar
hadden gesteld, werden bij acclamutie
herkozen.
Als nieuwe bestuursleden, tot uitbrei
ding van het bestuur, werden met al
gemeen© stemmen gekozen de heerem
generaal Von Stein Sallenlels, mr. dr.
Barbas, reserve officier en de luite
nant ter zee v. d. zee Hegge Spies.
AMBACHTSSCHOLEN.
In het Maandblad voor vakopleiding
stelt de heer Van Achterberg, de di
recteur van de ambachtsschool to
Leiden, de vraag, of wij met onze am
bachtsschool wel op den goeden weg
zijn:
W ij hebben ons ernstig af te vra
gen, zijn wij op der goeden weg als
wij ons alleen toeleggen de school tot
hare hoogste volmaking te brengen,
stellen wij niet te veel op prijs het on
derwijs in al zijn details zoo metho
disch mogelijk te geven, zoodat de uit
komsten van dien aard zijn, dat vak
lieden, onzi inrichtingen bezoekende,
zich verbazen en over het teekenwerk
eu over het praetisch werk dat zij te
zien krijgen en niet kunnen begrijj>en
dat de jongens die in de schooi zulk
correct werk leveren, in de werkplaat
sen en fabrieken soms zoo onhandig
zijn en niet in staat een werkstuk
zelfstandig uit te voeren en niet al
leen de HollaLdsch-; taal niet mach
tig zijn, maar eenvoudige werkteeke-
niiigen o iel kunnen iezen en daarbij
zoo langzaam.
Dat. dit niet met alle gediplomeerde
leerlingen zoo is, behoeft niet nader
gememoreerd te worden en ook dat
geen bepaalde scholen bedoeld wor
den, want zij die meenen dat het niet
op hunne inrichtingen toepasselijk is,
wijl de resultaten van het onderwijs
van dien aard zijn, dat tegen den tijd
van het ontslag der leerlingen, pa
troons (veelal schilders die in het
voorjaar handen te kort komen) aan
de school komen vragen of zij ook een
of meer der beste leerlingen kunnen
machtig worden, behoeven slechts
liun neus buiten de schooldeuren te
steken om van het tegendeel over
tuigd te worden.
En al wordt zoowel bij het Rijk als
bij sommige gemeenten en particulie
re inrichtingen als eiscb van toela
ting tot een eu ader, het einddiploma
eener ambachtsschool verplichtend
gesteld, dan is dit niet voldoende om
het oog te sluiten voor de dringende
eischen van de praktijk.
Evenmin mag men steunen, of
schoon het reden tot tevredenheid
geeft, op het groot aantal goede be
trekkingen door oudleerlingen inge
nomen, noch van hen die voor eeu cf
ander examen slaagden, want het
zou vtm kortzichtigheid getuigen,
wanneer de school zich op deze resul
taten beriep.
De oorzaken dat het onderwijs aan
onze scholen neg niet algemeen dio
waardeering verdient als wij wel wen-
schen en waarvoor wij onze beste
krachten geven, zijn wel in hoofdzaak
deze:
dat de ambachtsscholen het school
systeem te ve?l doorvoeren, alleen er
op lettende dal in een zekere tijd
ruimte de gestelde leerstof behandeld
wordt;
dat te weinig rekening gehouden
wordt met den middelmatigen leer
ling, die gewoonlijk in de praktijk op
den langen weg dc beste blijkt te
"dat de scholen te veel op zichzelf
werken en zich blind staren op werk
stukken dio in de praktijk niet meer
gemaakt worder., dat voorkomen kan
worden, wanneer meer voeling met de
industrie gehouden werd;
dat over het algemeen de neiging
bestaat het or.ctev.njs te hoog op te
voeren waardoor de scholen kunnen
ontaarden ia beriepen kunstnijver
heidsscholen, waar ook praetisch ge
werkt wordt;
«Lat men van den leerling een „Mild-
chen für alles" tracht te maken, mot
andere woorden dat niet voldoende
gelet wordt op de specialiseering der
vakken, zooals die in de praktijk be
staat en daardoor leerlingen vormt,
die niet de noodige handvaardigheid
bezitten dit geldt in hoofdzaak voor
de metaalbewerkingen daarbij
wordt ook te weinig rekening gehou
den met het Individu, dat. al of niet
