DERDE BLAD
Dinsdag 23 Hoyemtsr 1912
Buitenlandse!) Overzicht
Oo Balkan-krijg.
't Gevaar voor een Europeeaclien
oorlog.
Nog altijd dreigt dit gevaar.
Men had gehoopt, dat 't bezoek van
Aartshertog Franz Ferdinand in Ber
lijn ten doel had den Duitschon Keizer
to bewerken bemiddelend op te treden
tusschen Oostenrijk-Hongarije en Ser
vië, maar nu wordt dit beslist tegen
gesproken. Wel is bij dit bezoek vast
gesteld, dat Duitschland en de Donau-
inonarchie ook in de Balkan-politiek
één lijn zullen trekken. Duitschland
steunt Oostenrijk-IIongarije, dus te
gen Servië.
Officieus wordt gemeld ..Het Drie
voudig Verbond is hechter dan ooiten
zal beslist samengaan in de regeling
der Balkan quae stiën, in het bijzonder
dei- quaestiên tei aanzien van de
Adriatische Zee en Roemenië."
Italië is ook der driebond trouw.
Iedere poging zoo zegt het „Gior-
ïiale d'Itaha' om tusschen Woenen
en Rome wantrouwen te zaaien heeft
niet de minste kans op succes.
Uit Weenen wordt geseind De bla
den zeggen, dat dc toestand nog zeer
ernstig is. Het „Morgenblatt" verze
kert, dat er spoedig een beslissing
zal zijn voorden vredeof voor
den ocrlog.
Er wordt verzekerd, dat de uitbrei-
'dingswensch van Servië naar de
Adriatische Zee zij tiet over nog zulk
een geringe strook op den on wrik
baren tegenstand van Oostenrijk-
IIongarije, zal stuiten.
De Donauïjmorarchie wil Servië dus
niets toegeven.
Een ander telegram uit Weenen
meldt, dat de berichten over de bewa
pening van Rusland op de noorder- en
oostergrenzen van Oostenrijk-Honga-
rije met kalmt- en koelbloedigheid
worden vernomen. Het doel is niet dui
delijk, maar zoo het een poging is om
op Oostenrijk Hongarije invloed te oe
fenen betreffende dc wijze, waarop liet
zijn zeker gerechtvaardigde politiek
tegenover Servië wil doorzetten, zul
len die militaire maatregelen zeker
niet tot het doel lolden de monarchie
zul zeker geen afstand doen van haar
min i m om-ei schen
Welke rol speelt de
Driebond?
't Fransche blau de Matin" publi
ceert een belangrijk telegram uit Kon-'
stantinopel, waarin de correspondent
mededeel in gen doet omtrent een rap
port, door I-Iilmi pasja aan zijn regee
ring uitgebracht over het onderhond
dat hij, in tegenwoordigheid van de
gezanten van Italië en van Duitsch
land, met graaf Berchtold heeft ge
had. De Matin-correspondent geeft do
volgende zinsneden van Hilmi's rap
port weer
„Dc Oostenriiksche minister van bui-
tenlandschc zaken heeft mij verklaard,
dat zijn regeering, in overeenstem
ming met die der bondgenooten_— dus
den Driebond wenscht dat Turkije
den oorlog zal voortzetten. Duitsch
land en Italië zijn reeds begonnen to
mobiliseeren wat Oostenrijk betreft,
dit zal over acht dagen gereed zijn.
Indien tegenover het opLreden van
Servië, dat in strijd is met Oostenrijk's
belangen, dat rijk niettemin blijft
zwijgen en geen ernstige militaire toe
bereidselen maakt, dan is dat alleen
omdat het wachi; op den definïtieven
uitslag vuil den Turksclien oorlog.
Indien de vrede gesloten wordt, 2al
Oostenijk-llor.garjjë zijn condities op
energieke wijze ter kennis van Servië
brengen. Indiendaaren tegen
de oorlog voortduurt, zal
het (Oostenrijk-Hongarije) zich al
le noodige opofferingen
getroosten om de Tark-
scho regeering te steu
nen, op voorwaarde, dat
T u rkije zijn beloften houdt
ten opzichtevan de n S a n d-
j a k van No v i-R a z a r.
Hilmi pasja voegt 1 ierbij „dat naar
zijn persoonlijke opinie Italië een con
flict tusschen Oc stenrijk-Hongarije en
Servië tracht te voorkomen. Volgens
hem zou zulk een conflict ongetwijfeld
het uiteenvallen van de Balkan-allian
tie ten gevolge hebben."
Bij dit bericht schrijft de „Matin"
het volgende commentaar:
„Indien de Ooster.rïjksch-Hongaar-
sclio minister gezegd heeft, wat hem
hier wordt in den mond gelegd, dan
33 dat zeker niet opdat het over heel
de wereld rondgebazuind zon worden.
We leven in een tijd, dat de diploma
ten hun geheimen in de bladen zien
verschijnen, en dat zelfs de verschil
lende censuren de gevaarlijkste confi
denties laten doorslepelen.
Zoo verneemt dan het groole publiek
dat Oostenrijk-Hongarije, verre van to
werken in het belang van den vrede,
Turkije opstookt don oorlog voort te
zetten. Men zon willen twijfelen aan
oen dergelijk bericht. Maar ongeluk
kig steurt het overeen met do daden
van den Duitschen militairen attaché
te Konstüntif opel, die terugkomt van
een inspectiereis langs de Turksch©
verdedigingswerken, orders geeft en
baltaljons en batterijen verplaatst. "En
dat is nog niet alles. Do taal van de
Duitsche pers lijkt op die, welke Hil
mi pasja zegt gehoord te hebben uit
den mond van graaf Berchtold.
En nu spreken we nog niet eens van
het door de Turken geleende geld.
noch van den eigenhandig geschreven
brief van Keizer Wilhelm aan den
Sultan, die, zooals een Berlijnsch blad
bericht, heden verzonden is.
Welk spel speelt de Driebond dan
toch wel
Zo steunt op klaarblijkelijke wij-
zo Turkije, e.r anderzijds meenen wij
le weten, dat zo aan de overwinnaars,
aan d© Bulgaren zelfs, geen geluksven-
«chen onthoudt. Wat de Grieken aan
gaat hebben we zekerheid. Den dag
van de inneming van Saloniki richtte
Wilhelm, met wiens zuster 3o Griek-
sch© Kroonprins getrouw'd is, aan de
zen een geestdriftig telegram, dat ein
digde met de drievoudig© Duitsche toe
juiching lloch I Hoch Hoch 1
Is dit niets dan een onpartijdig ge
vlei, bestemd om allo oorlogvoerenden
tegelijk to ontzien 't Ts mogelijk.
Maar bet spel is gevaarlijk, en niet be
vorderlijk voor den vrede."
Hiertegenover stelt de „Matin" dan
dc houding van de mogendheden der
Triplo Entente, die het zoo correct mo
gelijk noemt. Natuurlijk nam Rusland
enkele militaire voorzorgen, zooals
elke Europeescho regeering op het
oogenblik.behoort todoen. Maar voor
zorgsmaatregelen nemen is geen drei
gen, en Rusland is Op dit punt juist
zeer voorzichtig.
't Bericht van don Matin is geheim
zinnig en onwaarschijnlijk.
Als 't juist was... Dan zou do toe
stand inderdaad, zee r, zeer ern-
s t i g zijn 1
De opvatting, van offi
cieel Duitschland,
De Duitsche regeering heeft in de
„Norddeutsche Allgomeino Ztg." een
verklaring gepubliceerd, die 't doet
voorkomen of... er heelernaal niets aan
de hand is Vooral de argumentatie
van 't stuk is eigenaardig. Een der
bladen had beweerd, dat de Russische
minister Sasonof van mccning veran
derd was ten gunste van de Servische
cischen. Nu zegt de Duitsche regee-
i ing dit kan niet. „omdat de mogend
heden overeengekomen zijn in geen
eukelo quaeetio van het Balkanpro
bleem vooruit haar houding te bepa
len."
Mobilisatie-maatregelen worden te
gengesproken, maar... over 't algemeen
erkende feit. dut er militaire maatre
gelen genomen werden, zwijgt men in
Berlijn.
Ook negeert meu de feiten, dat Oos
tenrijk-Hongarije nu reeds verloogen
tot Servië heeft gericht, en schnjlt
„liet is onjuist, dat Oosten rijk-Honga
rije van piun is een ultimatum te Bel
grado te overhandigen. De Albuuee-
sche en Adriatische quuesties zullen
eerst met do aidere quaesties, uit het
Balkan-probleem voortspruitende, be
handeld worden."
Veci waarde is er aan deze officiee-
le tegenspraa' dus niet te hechten. Al
leen de slotsom is van belang i> ver
band met sensatie-berichten in enkele
couranlen ..Het is zeer onverant
woordelijk door onjuist© berichten de
openbare meening te verontrusten op
een oogenblik, dat de regeeringen van
alle g r o o t e mogendheden
ernstig trachten een vre
delievende oplossing te
vinden voor stellig moei
lijke quaestie s."
In Weenen.
Uit Weenen blijven de berichten
ernstig luiden. Nieuwe feiten worden
er ovenwei niet genoemd.
Er hebben weer enkele betoogingen
plaats gehad.
't Antwoord van Servië.
De Servische ministerraad hield
zich Maandagmiddag bezig met do
Opstenrijksche elschen betreffende de
Adriatischo kust en Albanië. De mi
nisterraad besloot Oostenrijk te ant
woorden. dat er voor het definitieve
einde van den oorlog en zonder sa
menwerking efv'toestemming van alle
bondgenootcn van den Balkan geen
definitief anlwoe- kon wor
den.
Na het sluiten van den vrede, met
Turkije zou. de aangelegenheid een
oplossing vinden, waarmee Oostenrijk
tevreden kan zijn."
Do stemming te Belgrado.
Uit Semlin werd aan de „Deutsche
Tagesztg." geseind: „Een menigte
van duizenden inenschen trok Zondag
avond door Belgrado. Voor liet pa
leis van den koning hield do menigte
stil, beleedigingcn uitschreeuwend
aan het adres van Oostenrijk-Honga
rije en Duitschland. Vcor de gebou- f
wen van 't Fransche en Russische ge-:
zantschap werden ovaties gebracht.
De Fransche gezant verscheen aan 't
venster, evenwel zonder op do ovaties
te reageeren. De Russische gezant v.
Hart wig daarentegen sprak eenige
woorden van erkentelijkheid. Maan
dag weiden 30 zware kanonnen naar
devesting van Belgrado gebracht. Nog
steeds worden troepen van het oor-
logstooneel naar Belgrado overge
bracht.
De vredssonierïandsllngeii
tusschen Turkijs aa deBalkaastateu
De vredesonderhandelingen worden
nog voortgezet. Héden komen de on
derhandelaars weer bij elkaar.
In hoever Bi lgarije de eischen ver
zwakt heeft is nog niet juist bekend.
In Sofia gelooft men evenwel, dat er
spoedig vrede zal komen, ook al zal
Bulgarije niet veel van do eisclien lo
ten vallen.
Van de oorlogsvelden.
DE BULGAREN.
Voor Tsjataldja.
Door het Bulgaarscli© gezantschap
to Weenen is zie ons vorig Over
zicht over den oorlogstoestand bij
Tsjataldja liet volgende gemeld „Het
gezantschap heeft uit Sofia vernomen,
dat het Bulgaarschp hoofdkwartier 't
bevel gegeven heeft, bij Tsjataldja niet
offensief op te treden. Het terrein js(
volkomen besmet, het veld met duizen
den cholera-lijkcn bezaaid. Op dit oo-'
gonblik is (iet niet mogelijk, een leger
bloot to stellen aan de algemeen© in
fectie"
In strijd mot dit bericht werd uit
Sofia aan het „Berliner Tageblatt" ge
seind, dat op do Tsjataldja-linie Zater
dagmorgen vroeg een hevig gevecht
plaats had, waarin twee Turksche ba
taljons, die de B'ulgaarsche stelling
aanvielen, volkomen in do pan gehakt
werden.
Eenige andere berichten over do ge
vechten in do Tsjatald ja-linie zijn niet
duidelijk.
't Turksche leger.
Aan een brief van den oorlogs-cor-
respondent van het „Berl. Tagebl." in
het Turksche hoofdkwartier, is het vol
gende ontleend „Alles dat ik tot i u
too van de troep©', in de Tsjataldja-
linie gezien heb, maakt een uitnemen-
den indruk, zoodat ik soms denk hij
een geheel ander leger te zijn. Men
heeft thans eindelijk de actieve troe
pen naar het front gezonden. De sol
daat heeft geen honger meer en het re
sultaat is niet uitgebleven. Men is op
nieuw vol vertrouwen» Men gelooft niet
alleen, dat men stand zal kunnen hou
den tegenover de Bulgaren, maar men
gaat nog veel verder. Thans bon ik
weer t© Hadeir.-köj, dat ik voor vijf da
gen .bleek van schrik, heb verlaten.
Wat is hier alles in dien korten tijd
veranderd. De dooden, die hier lagen,
zijn begraven, de zieleen weggebracht,
liet besmette station is ontruimd en
er is een hulpstation gebouwd. Ik
vroeg inlichtingen omtrent de chole
ra-© pi demie. Do ziekte heeft haar
hoogtepunt bereikt en men bestrijdt
haar krachtig. Maar het noodzakelijk
ste is nog niet geschied, do Turksch©
soldaten kennen dc bronnen van de
infectie nog niet. Heden nog zag ik
mannen ,die met het geïnfecteerde
water hun veldflesschen vulden."
De correspondent van de Temps"
te Konstantinopel schrijft, „dat do
eerste gevechten in de Tsjataldja-linie
en de aanmoediging van
Duitschland .en Oosten
rijk een abaoluten omme
keer hebben te weeg ge
bracht in db openbare
meening in T u r k ij e. Do
moed herleeft weer. Er worden een
menigte Ivrupp-kanonnen en munitie
over de Zwarte Zee aangevoerd.
Duitschland en Oosten
rijk doen k r a c h t i g e po
gingen tot wederophef-
(ing van Turk ij een er loe
pen geruchten, dat op
nieuw Duitsche officie
ren zijn aangekome n."
Dit bericht bevestigt in veel 't sensa
tie-bericht van den Matin. (Zie hierbo
ven.)
Adrianopel.
Uit Sofia wordt geseind De Turken
beschotc-n met zwaar geschut de Bul
gaarsch© verschansingen voor Adria
nopel, evenwel zonder resultaat. Do
Bulgaren bombardeerden de stad ge
durende een geheelen nacht.
Turksche soldaten, uit do vesting ge
deserteerd. deelen mede, dat 'iet gar
nizoen in wanhopige» toestand ver
keert. De levensmiddelen raken op, en
do soldaten ontvangen om de drie da
gen slechts één stuk brood.
Moskeeen, hospitalen en particulie
re huizen liggen vol gewonden,
't Bulgaarscli© leger.
Uit Sofia* wordt geseind De rekru
ten van de lichting 1913, dio onlangs
zijn Ingelijfd, vertrekken thans, na
voldoende geoefend te zijn, naar liet
tooneel der vijandelijkheden.
Aan de ..Temps" wordt uit Sofia ge
seind „Bulgarije is van plan zijn troe
pen aan te vullen met nieuwe contin
genten, gevormd uit de lichtingen van
dit en het vorige jaar, die gebruikt
zullen worde.?- voor een laatste poging,
zoo deze noodig moclit zijn.
De Bulgaren trekken een deel hun
ner troepen uit.de Tsjatal dj a-linies te
rug één dezer colonnes gaat naar het
schiereiland Gallipoli," een andere
naar Adrianopel. Beide colonnes tellen
samen 50.000 man."
DE GRIEKEN.
Chios Is door do Grieken bezet.
DE SEiRVlëRS.
Het Servische leger is te Ocbrida
aangekomen en heeft'dit zonder strijd
bezet.
Do verliezen der Serviërs in bet ge
vecht voor Monastic, dat 4 dagen en
4 nachten duurde, zijn niet nauwkeu
rig bekend. Men spreekt van 7000 ge
sneuvelden en gewonden.
Volgens de Servische bladen hadden
de Turken, di© Momastir verdedigden.
30,000 gewonden.
De koning van Servië heeft
oen rede gehouden,
ter gelegenheid van feesten en dank
stonden in Belgrado. Z. M. gaf uiting
aan do gevoelens, die de betoogingen
van de bevolking van Belgrado bij hem
hadden gewekt en zei „Dank zij Gods
genade, hebben dc zonen van het hui
dige Servië door tallooze schitterend©
beu ijzen van moed, opoffering en zelf
verloochening getoond, dat zij niet
achterstaan bij hun beroemde voorva
deren. Ons leger, onze bron van hoop,
zooals wij bet terecht en met trots
noemen, heeft d3 beleedigingen gewro
ken, die wij eertijds hebben moeten
dulden en heeft zegevierend, met
vreugde in het hart, zijn banieren ge
bracht naar het Oud-Servische land.
Uit het bloed vau onze kinderen,
vergoten on de vlakten van Macedo
nia, Oud-Sêrvië. Thracië en d© kust
van de Adriatische Zee, zal nieuw le
ven krachtig opbloeien. Do Serv iërs
zullen het hoofd fier mogen verheffen.
De verlaten en verwoeste velden zuilen
weer oogsten dragen en de steden zul
len wijd opengesteld worden voor do
beschaving.
Al deze onwaardeerbare weldaden
hebben wij to danken aan het Servi
sche leger, dat waardig zijn plicht
heeft vervuld in den Baikaubond. Le
ve het Servisch© volk en zijn roemrijk
leger 1"
De cholera.
In het Turksche leger neemt zoo
wordt verzekerd de cholera belang
rijk af. Maar in de eerst© dagen was
de sterfte groot. Men schat, dat 5000
soldaten eraan omgekomen zijn.
In Stamboel liggen thans 20000 zie
ken en gewonden. Do toestand is daar
meer dan treurig
Allerlei.
Do Mongoolscho quaestie.
In diplomatieke kringen te Weenen
is bericht ontvangen, dat Japan zijn
leger mobiliseert met het doel om
China te steunen tegen Rusland, teu
eind© laatstgenoemde mogendheid te
beletten nieuwe invloedssferen te win
nen.
Het bericht lijkt weinig aanneme
lijk, daar in den laatsten tijd juist
sprake is geweest van volmaakte
overeenstemming tusschen Rusland
en Japan.
Door het huidig optreden van Rus
land ip Mongolië worden de Japa.il-
scho belangen zeker met bedreigd.
Tegen den oorlog.
't Internationaal socialistisch bu
reau te Bazel heeft met algemeen©
stemmen een motie tegen den oorlog
aangenomen.
Onder de kreet„Do oorlog aan
den oorlog 1" werd het congres geslo
ten.
Maatregelen togen 3e
cholera.
't Frtcnsch© ministerie verklaarde,
in antwoord op in de Kamer gestelde
vragen omtrent maatregelen tegen de
overbrenging van de cholera uil hot
Oosten, dat alle noodige maatregelen
genomen zijn ten aanzien van de rei
zigers, dio por trein aankomen.
D© Hongaarsche Kamer.
De oppositie zond een delegatie naai
de Kamer, maar de politie weigerde
haar den toegang. Do delegatie was sa
mengesteld uit afgevaardigden, die
van do zittingen zijn uitgesloten.
Een algemeen© staking.
Het Congres, van do „Fédération gé
nérale du travail" in Frankrijk heeft
bepaald, dat op 16-December o. k. een
algemoeno werkstaking gedurende 24
uren zal plaats hebben.
Onlusten in Boedapest.
De vergadering van den Algemec-
nen Bond voor Kiesrecht weid Zondag
gehouden. Ten gevolge van voorgeko
men wanordelijkheden werd de bijeen
komst echter ontbonden. Daar do me
nigte een dreigende houding aannam,
trok de politie dc sabel.
Do menigte vie de tramwagens aan.
Ecu aantal revolverschoten werden
gelost. 86 personen werden gearres
teerd II agenten, 13 betoogers werden
gewond.
Binnenland
TWEEDE KAMER.
Bij de voortzetting zijner rede over
de Indische begrooting verklaarde do
Minister van Koloniën, de heer Do
Waal Malefijt, gisteren allereerst, dat
door volmaakt gebrek van samenwer
king met den Resident, de overplaat
sing van den heer Borel onvennijtie-
1 ijk was geworden.
De Minister verzekerde, dat de ver
andering in de politie-rechtspraak
voor Chineezen absoluut geen gevolg
was van de voorgekomen relletjes.
Maar ook ondanks het voorgevallene
moesten billijke hervormingen wor
den uitgevoerd voor alle groepen der
Oostersche bevolking. Alleen van in
dividueel©, niet van algemeene ge
lijkstelling dér Chineezen met Euro
peanen kon sprake zijn maar de Mi
nister' erkende, 'dat opklimming van
in Europa opgeleide officieren
(vreemde Oosterlingen) en unificatie
van strafstelsel o. a. billijk waren.
Verschillende hervormingen waren in
dit opzicht in voorbereiding.
Zeer uitvoerig verdedigde do Mi
nister vervolgens de zendings-poKtiek
der Itegeering in verband met bet
onderwijs en .hij ontkende, dat do zen
ding zich in bestuurszaken mengde.
De Minister handelde zelfstandig,
werd niet gedreven, er stond niemand
achter hem. Gevaar voor Mohamme
daan sché reactie ten scliado van het
Nederlandsch gezag, was niet te vree
zen, mits men geen verkeerde voor
stelling van de zaken geve. Tegen
over 73 scholen 1ste klasse van liet
Gouvernement op Java, 638 scholen
2d© .klasse, 378 bijzondere neutrale
scholen, en 2569 dessa-scholon, stonden
slechts, 131 zendingsscholen, die do
Riggicérjng subsidieerde, zonder onder
scheid'van richting. Nu zegt men, dat
do Mohammedanen geen geld hebben
voor bijzondere scholen, zooals do
Euqopeanen, docii men gaf wel acht
millipon voor Mekka-bedevaarten. In-
tusachén, als do subsidié n te laag wa
ren was de Minister bereid.ze maar
dan voor allen t© vérhoogen,
Inzake de uitzending van onderwij
zers verklaarde de Minister, dat hij
zou voortgaan evengoed bijzondere
als openbare voor benoeming in aan
merking to brengen. De lieer Ter Laan
interrumpeerdeDat wil iedereen en
dat is steeds gedaan.
Ook wat do Buitenbezittingen, de
Minahassa, Timor, Soemba, betreft
toonde de Minister aan, dat er. geen
sprake was.van concessie van gou-
vernements- en zendingsscholen,
maar alleen van een verandering
naar de behoeften in de verschillende
streken, met voort zetting van de op
richting van districtsscholen naar de
eischen der inlandsche bevolking.
Maai- de hoeren Ketelaar, Hugen-
holz ten Ter Laan hielden, met heftige
uitroepen, vol dat de zending daarbij
het doel had, die scholen langs sluik-
schen weg in handen te krijgen.
Dit ontkende de Minister echter na
drukkelijk en hij wees op do verschil
lende opvattingen van het begrip
„neutraal" in Tndië en Nederland.
Het doel was niet anders dan in
richting, vooral in primitieve streken,
van 't onderwijs naar den aard dei
bevolking en dit kon niet door "t gou
vernement gedaan worden, maar wel
door de sedert lang daar gevestigde
en met dc inlanders vertrouwde zen
ding. Overigens wees de Minister er
op dat van 1905—1008, mder liberaal
bewind slechts 8 en 120 scholen le en
2e kl. waren opgericht en na dat jaar
ouder 't Christelijk bestuur 32 en
331. Dit bewees dat er geen vijand
schap tegen het gouvemements- of
voorkeur voor liet zendings-onderwijs
was.
Na repliek van den hoer De Mees
ter die zijn bezwaren tegen de regee-
ringspolitiek, vooral op on derwijs-ge-
bied, volhield, werd 't verder debat tot
hedenmorgen verdaagd.
In de avondvergadering, onder pre
sidium van Jhr. De Geer, was eb
voortzetting aan de orde van 't debat
over dc verhooging van de Begrooting
van Waterstaat voor 1912, voor de ver
bouwing van do Ministeries van Bin-
nenlandsch© Zaken en van Water
staat en over dc motie van de Com
missie van rapporteurs, om een na
der deskundig onderzoek van het
plan te vragen.
Tamelijk fel kwam de heer De
Stuers nader op vóór de motie en te
gen do zoogenaamde verdediging van
den heer Rink en van den Min. van
Waterstaat, die niets hadden weer
legd van al de aangevoerde bezwaren.
De spr. kwam met verontwaardiging
en minachting op tegen 's Min. perso
naliteiten, aanranding van zijn ka
rakter en bedoelingen, insinuaties,
verdachtmakingen, enz. welke i"t-
drnkkingen de Voorzitter hem een
andermaal verzocht niet meer te bezi
gen. De spr. hield al zijn bezwaren
vol on deelde mee dat de zaak in de
commissie voor de grafelijke zalen op
pervlakkig is behandeld, dat 't plan
nooit in zijn geheel is beoordeeld, en
dat hij steeds tegen de voorgestelde
rooilijn was en nog is. Spr. hield ai dc
aeeiheüsotie en practise!,e bezwaren
vol: ontneming van licht aan 't
MaurLtshuis, gebrek aan ruimte voor
voldoende bureaux, archief, biblio
theek en hooge kosten. Spr. drong op
voorzichtigheid aan en op aanneming
en aanvaarding door den Mm. van
de niet onaardige motie, los van
alio politiek.
Door den heer Do Jonge (Rotter
dam) werd het plan mooi geacht en
met genoegen ondersteund, zoowel uit
acelhelïsch als praclisch oogpunt, ten
aanzien van den vij verge vel als van de
nieuwe rooilijn. Ilij vond dc kosten
niet te hoog en dc ontworpen ar
chief- en bibliotheek-lokalen vol
doende. Alleen vroeg ook spreker na
der onderzoek nopens dien uitbouw
naar de zijde van 't Mauritshuis.
Do heer De Vlugt was niet door
den Min. bevredigd en hij handhaaf
de zijn bezwaren togen 't plan en
handhaafde do motie.
Ook d© hoeren Ruys do Reeren-
brouck en Heisdingen leden der Com
missi© verdedigden mede, tegenover
de zakelijke argumenten van de boe
ren De Steurs en de Vlugt de hatelij
ke beschouwingen des Min. afkeu
rend, de motie en drongen, hoe gaar
ne zij den Min. een echec wilden be
sparen, op nader onderzoek aan. Dit
stond de aanneming van het ontwerp
niet in den weg.
De heer Lobman begreep niet wal
er tegen de motie is, ook voor den
Min. die op enkele punten nog onder
zoek wil. De Min*, blijft vrij en kan 't
werk uitvoeren. Langdurig uitstel is
niet noodig. Waarom dan zoo hals
starrig de motie te weigeren?
In een uitvoerige rede verdedigde
de Minister van Waterstaat, de heer
Regoui vervolgens het plan nogmaals,
vooral tegenover de gansch n et zoo
onschuldige rede van den heer De
Stuers, die zich zoo ergerde over het
persoonlijke in 's Min. woorden. De
Min. toonde met tul van aanhalingen
uit de rede de3 h«?eren De Steurs aan
dat hij reden had om zijn lankmoe
digheid te verliezen; doch had hij een
krenkend woord gebezigd, dan nam
de Min. dat gaarne terug.
Door dén Min. werden de mede-
deelingen van den heer- De Si en ré
daarna weerlegd, wat aangaat de
ruimte voor bureaux en voor archief
en bibliotheek. Door de veranderde
rooilijn werd geen ruimte voor bu
reaux verloren. Do Min. verdedigde
ook nader de kostenberekening en
eveneens de ©esthetische overwegin
gen, waaromtrent de Commissie voor
de grafelijke zalen t eenparig eens
was. Tegen schade voor het Mau
ritshuis zou de Min. waken.
De Min. ze1!te nogmaals de urgentie
der verbouwing uiteen. Wilde men
in 1913 in 't voorjaar beginnen en in
1915 gereed zijn, dan is er haast bij.
Wild© do motie alleen deskundig
nader onderzoek, dooit met vrijlating
der Reg. om te beslissen, dan aan
vaarde de Min. haar.
Minister Heemskerk mengde zich
ook nog in 't debat. Z. i. was de zaak
tot eenvoudiger proportion terugge
bracht, nu do Commissi© zich voor 't
ontwerp verklaard heeft en de motie
dus alleen onderzoek wil omtrent
énkel© punten zonder de uitvoering
te beiemmeren.
De Min. verdod gd© zijn verhuizing
in Augustus als de ©enig geschikte
tijd. Hij ontzenuwde de bezwaren Je-
gen het brengen van archief en bi
bliotheek in de kelder-verdieping, een
plaats die uitstekend en voldoende
verlicht is.
Vertier gaf de Min. eeuigo bijzon
derheden omtrent de indeeling der
lokalen ibehalve die voor Min Secr.-
Gen., audiëntie- en wachtzalen enz
36 kamers voor G5 ambtenaren. Dat
kan nog iets veranderd worden, maar
met "de eischen <kr Staatscommissie
voor de Departementen was bij let
maken van het plan nog geen reke
ning te houden. De Min. veilde ook
op dit punt volkomen vrij blijven.
Nu nog enkele opmerkingen, ook
over de rooilijn,
Met nog een kort woord van de
heeren Do Steurs en Ruys en Min.
Regent liep het debat af.
De mo:ie werd zonder stemming
aangenomen en eveneens het wets
ontwerp.
Te kwart vóór 12 uur ging der Ka
mer tot hedenmorgen uiteen.
ART. 171 DER GRONDWET.
We lezen in „De Tijd":
Uit zeer betrouwbare bron kunnen
wij het bericht, dat de Regeering
voornemens is zoowel het eerste als
het tvveedo lid van art. 171 der
Grondwet bij dc herziening o n g e-
w ij z i g d voor te stellen, teu stellig
ste bevestigen.
De bedoelde leden van art, 171 der
Grondwet luiden:
„Dc tractementen, pensioenen en
andere inkomsten vau welken aard
ook, thans door de onderscheidene
gezindheden of dorzelver leeraars ge
noten wordende, blijven aan dezelfde
gezindheden verzekerd,
„Aan de leeraars, welke tut nog toe
uit 's Lands kas geen uf ontoereikend
tractement-genieten, kan geen tractc-
ment toegelegd of het bestaande ver
meerderd worden."
BIJ DE PINKEN 1
De leerlingen eener jongensschool
te Winterswijk hadden een voetbal
club opgericht, maar geld voor een
voetbal bezaten ze niet. De jongens
waren eohter niet verlegen. Ze hadden
gehoord; dat er Zaterdagavond een
propaga nda-lezing over voetbalsport
gehouden zou worden. Daar kwanuxi
natuurlijk ook de sportliefhebbers. De
jongens kregen verlof, als belangstel
lenden deze lezing bij te wonen. Maar
in de pauze sloegen ze hun slag. Ze
presenteerden den aanwezigen een in-
teekenlijst en smaakten binnen tien
minuten de voldoening, een bedrag
bijeen te krijgen meer dan genoeg, om
een voetbal aan te schaffen.
JEUGDIGE AVONTURIERS FN
BOEFJES.
Tijdens do voorstelling in den
Grooten Schouwburg te Rotterdam,
werden Zondagavond omstreeks 10
uur op de galerij aangehouden twee
Jongens van 14 en 15 jaar, een letter
zetters- en drukkersleerling G. ile H-,
cn J. J. B., beiden te 's-Gravcnhage.
Zij hadden Vrijdag de ouderlijke wo
ning verlaten, terwijl de oudste 50
had meegenomen, toebehoorende aan
zijn vader. Zij waren eerst, naar
Loosduinen gegaan, toen naar Maas
sluis en van daar naar Rotterdam. Op
hen werd nog bevonden 2, terwijl
hun zakken verder gevuld waren met
mondharmonica's, electrischo lan
taarns, sigaretten en dergelijke za
ken. Zij zijn naar 's-Gravenhage te
ruggebracht, zoo meldt „De Tel.".
FINANCIEEL ADVISEUR VOOR
CHINA.
De Chineosche regeer ing zal binneiK
kort dr. Roost, den particulieren se
cretaris van mr. G. Vissering, den
nieuwen president der Nederland9cbe
Bank, benoemen tot adviseur van de
regeering voor financieel© hervormin
gen.
Mr. Vissering dio het honorair ad
viseurschap heeft aangenomen, zal
den heer Roest van Amsterdam uit
met raad ter zijde staan.
KAMERVERKIEZINGEN 1913.
Den hoor H. Spiekman, lid van den
gemeenteraad te Rotterdam, is een
candidatuur voor het district Uooge-
zand aangeboden.
Men meldt aan de „N. R". Cf.", dat
in het district Waalwijk, waar zeer
vele voorstanders van den vrijhandel
worden aangetroffen, het voornemen
bestaat, den heer Zeegors van de Poll.
lid der Provinciale Staten van Noord-
Brabant, vrij-katholiek en anti-tarief-
man. candidaat te stellen.
De vrijzinnige kiosvereeniging t©
Heeren veen heeft mr. J. Limburg, af
tredend lid, candidaat gesteld, zoo
meldt de „N. R. CL
SIGARENMAKERSACTIE.
Men seint uit 's-Bosch
De si garonmakersstaking is gister
avond opgeheven. Het voorstel tot ar
bitrage werd aangenomen.
TRAMONGELUK.
De 68-jarige veekoopman N. L. K.,
is, toen hij achter een wagen van
daan komende, den Boezemsingc] to
Rotterdam wilde oversteken, do©r een
juist passeerenden motorwagen van
lijn 10 gegrepen. Hij verdween onder
den baanschuiver.Men kon hem.nadat
dc- motorwagen gelicht was, met veel
moeite uit zijn benarde positie bevrij
den. Hij werd in een schilderswerk
plaats binnengebracht, waar hij na
enkele oogenblikken overleed, zoo
meldt de „N. R. Ct.".
Zondagavond had te Terborg ooit
botsing jilaats tusschen den Gelder
se-hen stoomtramweg en de Gel-
dorsch-Westfaalsche stoomtram. II©
laatstgenoemde, een personentrein,
reed dwars op een stiJstaandon goede
rentrein van eerstgenoemde. Hét ge
heel© emplacement werd door den
inhoud van een wagen zoutzuur be
schadigd. De locomotief der Gel-
dersch-Wostfaalsch© tram ontspoorde.
BRANDEN,
In de Achterstraat te Rozen da at
(N.-Br.) ontstond brand in een achter
woning van den goudsmid J. Mees-
leis. Verzekering dekt de schade.
Te Druten is het pakhuis der firma
Frohweïn afgebrand met een waar-Ie
van f 80.U0O aan tabak. Alles was ver
zekerd.
EEN KONINKLIJKE GIFT.
Men deelt aan het „Leidsch Dagbl.*
mede. dat een door een Rotterdam-
sclie dame voor het Zeehospitium te
Katwijk aan Ze© geschonken gift
f 250.000 bedraagt.
HET XEDERLANDSCHE ROODE
KRUIS.
He* hoofdcomité van het Neder-
landsche Roode Kruis deelt mede
Uit Saloniki is door het hoofdcomitë
van het Nederlandsche Roode Kruis
een telegram ontvangen, meldende
dot allen wel zijn. De ambulance heeft
260 gewonden te verzorgen en werkt
liard. De koning, de koningin en prins
George bezochten het hospitaal en
spraken hun bewondering en erkente
lijkheid uit. Mei ongeduld worden de
vier ges l aagde verpleegsters (die in
middels Zaterdag reeds vertrokken
zijn) versvacht.
Verder vraagt het telegram om toe
zending van bedJakens, hoofdkussens,
servetten en tien kisten gecondenseer
de melk.
De telegrafische gemeenschap i3
moeilijk in de stad is alles rustig.
Maandagavond is de ambulance
voor Bulgarije uit Den Haag vertrok
ken, onder leiding van dr. Sikomeier.
De leider sprak de ambulance o. a.
als volgt toe
„Laat ons nooit vergoten, dat wij
zijn geroepen door de Bulgaarsch©
regeering uitsluitend om te werken,
cn dat gij en ik zult werken in een
land, dat rouwt over het verlies van
zijn beste zonen.
Welke toekomst ons daar wacht,
weten wij niet. Maar svel weten svij,
dat svij zullen aanschouwen toestan
den, ontzettender dan de menschel ij-
k© geest zich kan voorstellen.
De zsvaro diensten, welke van u en
van mij zuilen gevergd worden, zul
len wij alleen dan kunnen verrichten
izóö als liet een Nederlandsche ambu
lance betaamt, als wij allen aan dit
werk geven het beste svat in ons is,
ons volkomen wijden aan onze plich
ten niet volkomen terzijde stellen van
eigen belangen en eigen svenschen.
Dan, maar ook dan alleen zal deze
tijd worden, wat hij worden moet:
do schoonste in ons leven."
Het afscheid aan het station \va3
zeer hartelijk.-
De ambulance-trein werd te Arn
hem opgewacht. De ambulance werd
daar o. a. door den burgemeester toe
gesproken.
Naar wij vernemen, is de Neder-
landsch-'I'urksche ambulance te Con-
stanza aangekomen. Zij ra! van daar
door de „Gelderland", dié daarin en
gedirigeerd is, worden afgehaald en
naar Kónstgntinopel gebr'achL
