luu's Dm
i Ui? s I
DERDE BLAD
Wosssdag 8 Janaarl 1913
gehaehtafdlep8ii volgons de
lievriosmstlioie.
IL
iijdens de boorwerkzaamheden Is
kt bevrieshuis opgetrokken meest-
il van gegolfd zink en is zijn in
pandige inrichting geheel in orde ge
nacht.. zoodat het bes-riezen beginnen
jan. Aangezien er ongeveer 2 1/2
liaand verloopen moet, vóór het eigen-
ijke afdiepen een aanvang noimt.
Haakt men zich dezen tijd ten nutte
wor aauvoer en sorteering van de
schachtboUleKdingsmaterialen, op
tellen der ophaalmachine, enz. Zoo
Ic mijn twee schachten in eikaars on-
niddellijke nabijheid krijgt, wat bij
rnze moderne ontginningszetels wel
dlijd het geval is, heelt men gezorgd
ladelijk niet het boren voor de twee-
je schacht te kunnen beginnen, als "t
lij de eerste afgeloopen is.
Laat ons nu een oogenblik nagaan,
ioc de vr-reischte warmteonttrekking
laats heeft. Als circulatievloeistof
E' bruikt men eene oplossing van 25
:t. chloorcalcium in water; ook
reedt, ofschoon zelden, chloormagne-
juni gonomen. Dezo ,,loog" wordt,
La in het bevrieshuis op lage tempe-
atuur gebracht te zijn, door pompen
li do valbuizen geperst en trekt bij
et opstijgen de warmte uit liet-ter-
ein tot zich. Hoe verder de bevrie-
iag gevorderd is, des te kouder zal
e dus in het bevrieshuis terugkeeren,
n aangezien zi daar steeds ongeveer
ven veel (2 5 gr.) wordt afgekoeld,
al ze langzamerhand in warmte ver-
iinderen; ten slotte blijft de tempe-
Btuur van den stroom, die met een
helheid van pl.m. 1 Meter per secon-
e door de buizen trekt, constant op
-15 a 20 gr. C., wat kond genoeg
om een voldoende hoeveelheid va
ir in ijs om te zetten. Zelf bevriest
je loog eerst bij 40 gr. C., gevaar
an die zijde is dus niet. te duchten,
diet afkoelen van de loog in het 1
rieshuis berust op het volgende: Een
I meer compressoren, door stoom of
ieelal ook door electriciteit gedre
in, persen ammoniakgas tot een druk
an 10 atmosferen samen. Dit
at hierbij een temper,'tuur van on-
bveer 40 gr. C. gekregen neeft,
tordt door een spiraalvormige buis-
jiding gevoerd, die zich in een wijd
piidris'ch vat bevindt, waardoor
een voortdurend koud water stroomt,
foor de afkoeling condenseert de ara-
joniak en verzamelt zich in een re-
frvoir, dat door een kraan met w er
iniwe openüig in verbinding staat
et eene andere spiraalpijpleiding,
jaarin een zeer lage druk heerscht,
iroorzaalct door de aanzuiging der
jnipressoren. De nu optredende plot-
jlinge verdamping van de vloeistof
jeft aanleiding tot groote warmlo-
jillrekking aan do loog, welke, aan-
izogen door do loogperspompen,
kortdurend om bovengenoemde huis-
licling heen circuleert. Zoowel chloor-
ucium als ammoniak beschrijven
ps bij dit proces een kringloop, wat
jonoinisch een groot voordeel is. Op-
jrnerltt zij verder nog dat natuurlijk
1 in bevrieshuis èn in voorschacht
lie leidingen uitstekend voor warm-
I geïsoleerd moeten zijn.
jin Duitschland heeft men de afkoe-
bg ook nog op andere wijze verkre-
fu, nl. door verdamping van tot bO
tmosferen samengedrukt vloeibaar
iohuur.
l'Da te produceeren hoeveelheid kou-
e-eenhcden (frigcrien), en dus de
rootte van d1 installatie, hangt, be-
Blve natuurlijk van den waterrijk-
bm van het terrein, af van de lengte
an den te bevriezen cylinder; voorts
9a het zoutgehalte en de beweeglijk-
Bid van het grondwater. Om een ge
il te noemen: in het boven onderslel-
i geval zijn in ncrmale omstandig-
bden noodig 750,000 eenheden per
U r. bij een v loog temperatuur
:20 gr. C.
'.Gedurende die maanden van rustig
{■.vachten staan de leiders der onder-
eniing voor het gewichtige vraag-
uk het tijdstip te bepalen, waarop
j ijsmuur di i genoeg is om het del-
In te durven beginnen. De verande-
der bodemtemperatuur wordt
daarvoor gespannen staaldraadkabels
te geleidon. Tegelijkertijd dat de eene
ton beneden gevuld wordt, stort men
bovengronds den inhoud, van de an
dere over in kipwagens, die op de
„steenenstort" worden geleegd. De
wanden van de schacht blijven onbe
kleed als het gesteente niet afbrokkelt,
anders wordt een tijdelijke bekleeding
aangebracht van j_j ijzeren ringen,
om de meter geplaatst, waarachter
ijzeren platen gestoken worden, die
met li aken er aan bevestigd zijn. Do
ringen zitten onderling ook inet ha
ken aan elkaar vast.
In de weeke kern bevindt zich nog
water, dat zich bij het afdiepen op
den bodom der schacht verzamelt. Om
dezen droog te houden maakt men ge
bruik van speciale hangende cen'.rifu-
gaalpompen, door electriciteit bewo
gen. en die door bovengronds opge
stelde zware electrische lieren of
handlieren op- en neergelaten kunnen
worden. De persleiding voor het wa
ter staat óf in haar geheel op de pomp
en beweegt zich met deze mede, óf,
wat minder gevaarlijk is, er ziiteu
slecht%enkele buizen op de pomp, ter
wijl do rest aan de bekleeding der
schacht is vastgemaakt en door eeno
soepele slang, die gemakkelijk los te
maken is. met de pomp wordt ver
bonden.
Do manier waarop de arlwiders zich
naar hun werk begeven, is nog zeer
primitief. Vier aan vier worden zo
met do ton tot op den bodem afgela
ten. Voor hot geval dat de hijschin-
richting onklaar raakt of men in nood
verkeert, wordt gezorgd door het in
bouwen van ©ene ladderafdeeling. In
een door een planken wand van het
overige afgescheiden segment van den
schachtcirkel worden elke 6 meter
sterke vloeren gebouwd, waarin een
gat blijft uitgespaard en waartusschou
stevige ijzeren ladders, die er op vast
gezet zijn, verbinding tot stand bren
gen.
Meestal verdoelt men de te maken
schacht in twee of drie ge do dien,
waarvan het hooger gelegene na het
delven eerst van dó definitieve water
dichte bekleeding voorzien wordt, al
vorens men met het volgende begint.
De grenslijnen dezer stukken worden
beïnvloed door het schachtprofiel. Een
vast gesteente moet nl. veroorloven
een draagring te plaatsen voor den
gietijzeren koker, waaruit de beklee
ding bestaat.
Deze koker cuvelage geheet-en
is opgebouwd uit een groot aantal 1,5
meter lioogc ringen, ieder van onge
veer 10 segmenten, die aan den bui
tenkant glad, aan de binnenzijde
door horizontale en verticale ribben
versterkt zijn. Rondom zijn zij voor
zie van flenzen, waarin de gaten der
bouten, die zo verbinden moeten, zijn
uitgespaard. Naar de diepte moeten
deze ringen steeds dikker worden, cor-
respondeerend niet den toenemenden
druk vair het water om hen heen.
De draagring ziet er heel anders
uit, zo is slechts een halve meter
hoog, veel broeder en van een onde
ren vorm. Ze wordt waterdicht van
het terrein aangesloten door opvul
ling van de gaten tusschen gesteente
en ring niet mos en het inslaan van
honderden wigvormige houten pen
nen, welke bewerking men in de tech
niek „picoteeren" noemt.
De naden tusschen de verschillende
cuvelage.segmenten maakt men on
doordringbaar voor water door er 3
niM. dilske platen bladlood tusschen
te leggen, terwijl men bij de verbin-
dingsbouteu tusschen flens en moer
aan boven- en onderkant een looden
dichtingsring en een ijzeren drukring
invoegt, waardoor bij het aandraaien
het weeke lood in alle openingen ge
perst wordt.
De spleetvornüge holte tusschen cu
velage en schachtwand vult men op
met beton. Dit cuveleeren geschiedt,
in tegenstelling met het ufdiepen van
beneden naar boven; de ringen wor
den op elkaar gezet. Wat betreft den
kunnen bereiken 'dan zij, 'die voor het j
-t zich aan een dergelijke onder
neming zouden wagen. Een paar in de
technische wereld op dit gebied wel
bekende namen zijn Gebhardt und
Könlg te Nordhausen, Frölich und
Ivl(ipfel te Barmen en de „Gewerk-
schaft Deut3Cher Kaiser" te Hamborn
(Rheinland). De mijndirecties gingen
des te gereeder tot aanbesteding over,
daar het risico voor mislukking ge
heel van hun schouders werd afgeno
men; dat de firma's een groote onder-
nemerswinst in den zak staken,
spreekt echter van zelf.
Ook thans nog worden bit kleine
ondernemingen, wanneer de aan-
schaffïngskosten eener installatie
slechts over enkele schachten verdeeld
kunnen worden, bovengenoemde fir
ma's in den arm genomen. In den
laats ten tijd zijn evenwel enkele groo
te lichamen, waaronder de Staatsmij
nen in Limburg er toe overgegaan in
eigen beheer volgens de bsvriesmetho-
de schachten af te diepen; dat de re
sultaten van deze proefneming schit-
lerend zijn, behoeft na de hierboven
vermelde cijfers gee.- betoog meer.
R. G, VEENENBOS.
30 Dec. 1912.
Binnenland
COMMISSIE TOT VASTSTELLING
MINIMUM-UITWATERING.
Bij konlnkl. besluit zijn, met icg.
van 1 Jan. 1913 tot 1 Jan. 1914 be
noemd in d© commissie tot vaststel
ling van de minimum-uitwatering:
tot lid en voorz.. de heer M. G. de
Gelder, dir. der Rott. Droogdokm-.,
te Rotterdam, tot leden, de heeren
Ph. van Ommeren Jr., lid dar HLrrno.
Ph. van Ommeren, Rotterdam; J. C.
P. Kraijenhoff van de Leur, aecr.
Ned. Reedersver., te Amsterdam;
benoemd tot techni. adviseur van
gen. commissie de heer L. Visser,
oud-gezagveerder ter koopvaardij, te
Schiermonnikoog, en tot secr. dezer
commissie, de heer A. M. Schippers,
scheep3bouwk. ing., te Rottendam.
TYPOGRAFENSTAKING TE
AMSTERDAM.
Maandagavond vergaderde nog de
afdeeling Amsterdam van de Ned.
vereeniging van boekdrukkerspa-
troons, een organisatie van kleinere
drukkers. In afwijking van het ln de
Amsterdamsche drukkers vereeniging
genomen besluit, waar overeengeko
men werd niet individueel te onder
handelen en waar ook algemeen be
treurd werd dat de aangesloten firma
Iloldert Co. alle eischen van de sta
kers had ingewilligd, besloot de Ver.
van Boekdrukkerspatroons hare leden
vrij te laten. Dientengevolge heeft o.a.
Dinsdagmiddag nog de heer Arnold
de Vita, de secretaris dezer vereeni
ging, met zijn personeel (Beursdruk-
kerij) onderhandeld en, althans wat
de looneischen betreft, aan de verlan
gens der werklieden toegegeven.
Met tal van patroons worden nog
onderhandelingen gevoerd. Wat de
looneischen betreft, wordt over het
algemeen niet zoo bezwaar gemaakt
als legen de bijkomende bepalingen,
zoo verzekert 't „Hbld.".
Aan de andere drukkerijen waar
gestaakt wordt viel niets bijzonders
voor.
Het aantal periodieken dat niet kan
verschijnen, neemt voortdurend toe.
Gisterenavond werden tot diep in
den nacht in „d'Geelvinck" personeels
vergaderingen gehouden. Omtrent 't
verloop dezer bijeenkomsten wensch-
te men echter geenerlei mededeeling
te doen.
Voor de drukkerij „Neerlandia",
welker directie aan de eischen der
werklieden heeft toegegeven, is de
staking opgeheven.
Onafhankelijk van de eischen van
de organisaties zijn (volgens de N. R.
'Als men nu -weet, dat deze brug de
eenige verbinding is tusschen de bei
de hoofdgedeelten van Zaandam
Oostzijde en Westzijde, en dat om 2
uur de scholen aangaan, dan kan
men begrijpen, dat deze stremming
van het verkeer voor velen onaange
name gevolgen had, maar dat de
schooljongens met het grootste ver
maak daarvan getuigen waren.
Aangezien er juist gespuid werd,
waren ook de noordelijke sluisdeuren
geopend, waarover andera voetgan
gers zich van Oost- naar Westzijde en
omgekeerd kunnen begeven, wijl deze
voorzien zijn van leuiiingeso.
Toen de sluismeester zag, dat de
stremming geruimen tijd zou duren,
gaf hij last, deze deuren te sluiten,
doch toen braken voor velen benauw
de ©ogenblikken aan. want van weers
zijden drong het publiek over deze
deuren op en kende geen pardon.
Geen hunner begreep, aan welk groot
gevaar zij bloot stonden, want het
laat zich hooren, dat de leuningen
dezer sluisdeuren wel stevig zijn,
maar niet berekend op een gelrang,
als er op dit oogenblik ontstond. Als
de leuning bezweken was.... Maar ge
lukkig weerstond zij den drang en
bleven ongelukkon dus uit. En toen
de politie de regeling van het verkeer
ter hand nam, ging alles heel gere
geld.
OP HOL.
Maandagmorgen schrikten te Eest
(Dr.j de paarden van den bejaarden
landbouwer E. Nijborg voor een auto
sloegen op hol. Eerst werd een lan
taarnpaal door den wagen omgewor
pen even verder sloeg de kar tegen
een eik en werd de oude man er afge-
siingerd en in deerniswaardigen toe
stand opgenomen. Onmiddellijke op
neming in het ziekenhuis te Gronin
gen werd rioodig geoordeeld, zoo
meldt de „Tel.".
CANDIDATUREN IN FRIESLAND.
„De Tel." meldt
Naar wij vernemen, heeft de Pro
vinciale Bond van Vrijzinnigen in
Friesland, besloten, de kiesvereent-
gingen te adviseeren in Harlingen een
Vrij-Liberaal candidaat te 6tellen,in
Sneek een Unie-Liberaal, in Dokkum
een Unie-Liberaal en in Tieljerkster-
adeel een Vrijzinnig-Democraat, ter
wijl in Schoterland en Leeuwarden
de zittende leden natuurlijk blijven
gehandhaafd. Het centraal comité der
vrijzinnige partijen heeft zich met dit
advies vereenigd.
MINISTER E. R. H. REGOUT.
Nit Nizza wordt aan de „Tel." ge
seind: Omtrent den gezondheidstoe
stand van Minister Regout kan wor
den medegedeeld, dat helaas de zieke
met den dag zwakker wordt.
Men vermoedt, dathet lijden ver
oorzaakt wordt door een gezwel in
de hersens. Morgen zullen de genees-
heeren beslissen, of overbrenging van
den patiënt per extra-trein naar Den
Haag mogelijk is.
no. 75 en Allegro uit hei 2c Brandeub.
Concert. In de „Htrtenmuziek" liet,
jammer genoeg, de stemming der kla
rinetten iets te wenschen over en de
bekende „Aria" klonk weliswaar meè-
sleopend weelderig, maar juist niet
„Bach-sch". Voor 't overige niets dan
bewondering voor de vlekkelooze
schoonheid, de volmaaktheid in tech
niek, klank en karakter van deze or-
chestrale uitvoering.
PHILIP LOOTS.
Hinderwet
en W. doen mededeeling van een
ingekomen request met de bijlagen
van J. Sabelis en Co., om vergunning
tot het maken van een inrichting tot
berging van ten hoogste 100Ö kg. ter
pentijn en 250 kg. brandspiritus, in het
perceel Spaarne 73. Den 21en Januari
zal gelegenheid ten Stadhuize bestaan
om eventueel© bezwaren in te brengen.
Vereeniging Haerlem.
Het bestuur der vereeniging Haar
lem heeft besloten, in de maanden Ja
nuari ea Februari van dit jaas weer
enkele kunstbeschouwingen uit den
Stedelijkeu Atlas te houden.
Kunst zij ons DoeL
Het teekencollege Kunst zij ons Doel
houdt dezer dagen weer een kunstbe
schouwing. Onderwerp is de portefeuil
le van het genootschap „Kunstliefde"
te Utrecht.
Litteraire voordrachten
Mad. Chouillet uit Den Haag zal in
den loop dezer maand hier een viertal
litteraire voordrachten in het Fransch
houden.
Stadsnieuws
tijd, dien het delyen en bekleeden in q) a£U1 de personeelen van het'„Han-
beslag neemt, hiervoor moet in het I delsblad" en de „Telegraaf" loonsver-
veronderstelde geval op minstens 9
maanden gerekend worden. Dan nog
mogen geen vertragingen hij het bo
ren of afdiepen -voorkomen. Wij Hol
landers kunnen er trotsch op zijn, dat
onze Staatsmijnen met eene prestatie
van 12,79 meter per maand de houders
ziju van een „schachtafdiepsnelheids-
rccord".
Tot nu toe heeft dc bevriesinstolla-
tle onverpoosd doorgewerkt. Zoodra
echter de schacht tot in het vaste ge
bergte kant en klaar is, wordt ze stop
gezet en vangt het ontdooien van het .HET SPORTBLAD EN DE STAKING 1
terrein aan. Laat men het aan zich- Ten gevolg-c van de typografon-sta-
zelf over, dan kan het bij diep .re king zal „Het Spc-rtblad", dat gedrukt
schachten jaren duren vóór de grond wordt hij de Electrische Drukkerij iu
'de Gravenstraat te Amsterdam, deze
boogingen toegekend, in hoofdzaak
overeenkomende met de eischen.
Volgens „Het Volle"' zou ook de fir
ma Roelof sen en Hiibrier, die „Het
Nieuws van den Dag" drukt, de ei
schen hebben ingewilligd.
In de drukkerij ,,'t Kasteel van
Aemstel" zijn. eon drietal ruiten inge
worpen. Ook bij de drukkerij Van
Dorssen op den N.Z. Voorburgwal
moest een ruit het ontgelden;
Verder Is besloten, een wedstrijd
uit te schrijven om het kampioen-
sciL-ip van Noord-Holland.
In dieu wedstrijd kunnen de schut
ters den graad van kampioen, mees-
ter-sclierpschutter en goed schutter
behalen.
De kampioensprijs 2al bestaan uit
een zilveren beker en wordt ineens
gewonnen door den schutter, die min
stens S3 en het hoogste aantal visuels
in oen 100 schootskaart heeft gescho
ten. Zij, die minstens S5 visuels gé-
schoten zullen hebben, verkrijgen den
titel van matador meester scherp
schutter en ontvangen een vergukl-
zilveren schild niet diploma.
Zij, die minstens 80.visuels zullen
hebben geschoten, verkrijgen'den titel
van meester scherpschutter eu ont
vangen een verguld zilveren eere-
kruis met diploma.
In dezen wedstrijd worden boven
dien 5 prijzen beschikbaar gesteld
voor hen, die in vijf seriën achter el
kaar het hoogste aantal visuels zul
len hebban geschoten. Voor de vijf
hoogste seriën in do J0Q schootskaart
geschoten, zullen ook vijf kunstvoor
werpen beschikbaar worden gesteld.
De 100 schootskaart mag 3 maal ge
schoten worden.
De korps- en andere wedstrijden
blijven ongewijzigd.
Sport en Wedstrijden
Daring Brussel
U. Saint Gill.
Beerschot A. C.
Racing Brussel
C. S. -Brugeois
F. C. Brugeois
Racing Gantois 14
C. S. Verviers 14
Antwerp, F. C. 14
Standard Luik
F. C. Luik
Excels. Brussel
VIERDE BACHCONCERT.
De vierde concertavond die het be
stuur der 1-Iaarlemsche Bachvereeni-
ging haar.kunstlieveuden ledeu aan
bood; mag wel het Bach-concert bij
uitnemendheid van dit seizoen hee-
ten. Niet enkel was het programma
van dezen avond geheel aan werken
van den grootmeester uit Eisenach
gewijd, maar daarbij gewerd ons te
vens het voorrecht der solistische me
dewerking, van, den beroemden Bach-
zanger Georg Walter, Amerikaan van
geboorte (lloboken, 1875), Duitscher
van muzikale opvoeding (Berliner
Ilochschule), wereldburger als uitoe
fenaar van zijn kunst. „Solist" zoo
besluit de heer F. Smit Kleine zijn ar
tikel in het programma-hoekje „op
bijna ieder groot Bachfeest; vereer
der des onsterlelijken meesterskun
stenaar 'die zijn bewondering voor
den Maëstro voortdraagt over de Py
reneeën tot in Spanje, over de Duit-
sche en Zwitsersche grenzen tot in
Milaan, over de Poolsche tot in Pe
tersburg en die zoowel te Parijs alsr-" yri r'i
te Berlijn het heilig geloof in zijn' (Haarlem), en J. v, d. Sluys (V. O. C.),
grooten meester lol ongeëvenaarde
adoratie voert." Over het al of niet ge-
VOETBAL.
DE BELGISCHE EERSTE KLASSE.
De stand in de Belgische Ie klasse
is nu:
14 13 1 0 63 3 26
14 10 2 2 45 15 22
14 8 2 4 41 20 20
14 7 3 4 29 15 18
14 6 5 3 25 22 15
14 7 7 0 28 25 14
5 5 21 22 13
7 2 34 20 12
14 4 7 3 22 39 11
14 4 7 3 18 37 11
14 2 12 0 8 61 4
14 0 12 2 8 53 2
(N. R. CL)
DE WESTELIJKE le KLASSE.
Het programma voor a.s. Zondag
luidt
QuickHaarlem.
D. F. C.—Ajax.
V. O. C.Sparta.
H. B. S.—II. V. V.
H. F. C.Velocilas.
DE ADELBORSTEN.
Het bestuur heeft de A. F. H. C.
te Willemsoord toegestaan, zich uit
den N. V. B. terug te trekken.
Alle door haar gespeelde wedstrijden
vervallen dus en alle voor haar gepu
bliceerde wedstrijden eveneens.
DE DOELSCHUTTERS VAN
HET WESTEN.
De Sportkroniek geeft de volgende
bijgewerkte lijst van „de doel&ehut-
ters van het Westen:
Do Groot (Sparta) 19 Jur Haak
(Haarlem), Houtkooper (id.), en A.
Kleyn (D. F. C.)aLlen 11; D. Kessler
(II. V. V.) en Duffelse (Sparta), beiden
10 A. de Serrière (H. V. V.) 8 Ant.
Hörburger (V. O. C.) 7.
Delbey (H. V. V.), Dénis (H. B. S.);
Japikse (Quick), F. Koopman (D. F. C.)
en Poortman (Sparta), aLlen 6.
J. Bournan (D. F. C.), D. Bouvy (id.),
M. Francken (II .F. C.), Hissiiik (H.
B. S.), Jansen (id.), Pelser Jr. (Ajax)
en C. v. d. Sluys (V. O. C.), allen 5.
Van Deldcu (IL F. C.), Gerdes
(Quick), Grootrr.eyer .(Ajax), Kooy (id.),
Van Langen (Velocitas), Lotsy (D. F.
C.), Reidt (V. O. C.)L Schravendijk
Volgen nog een aantal spelers, die
een, twee of drie doelpunten voor hun
rekening hebben genomen.
HET PROTEST VAN H. F. a
CONTRA QUICK.
We lezen in de „Off. Me<L" van den
N. V. B.:
De Protestcommissie van den N.
bestaande uit de heeren C. G.
—O .SÏIIUUIWII 1U1CU UUL»i 1W1 "V
larvoor geregeld nagegaan, door 12jjn normale temperatuur weer
jerrnoineters in op gunstige plaatsengenomen heeft. Men helpt daarom een
jeciaal voor dezo waarnemingen ge- beetje door stoom of warm water dcor
jorde gaten. Het sluiten van den
ng verraadt zich door opstijgen van
et grondwater in een boorgat, roid-
5a in de toekomstige schacht gele-
èn. De ondervinding heeft geleerd,
at als de ijskorst aan den bovenkant
ra het waterhoudende gebergte 1 a
5 meter dik gewerden is, men zou-
}t gevaar kan gaan afdiepen. ik beb
Ier gesproken van d-kte aan den bo-
Êaiü, omdat men eigenlijk niet
een cylinder te doen i.-eefi, maar
een "afgeknotten kegel, wat ook
tkkelijk te begrijpen is, daar de
jog onder in de bevriesgaten de luag-
e temperatuur heeft. De gcheele
jhachtdoorsnede is, vooral bij groote
nddeilijn, meestal niet bevroren; er
een „weeke kern", die naar de diep-
kleiner wordt ,vaak ook geheel ver
pijnt. Echter kunnen zich gevallen
ïordoen, waarbij het beslist noodig
'jien koker massief te maken.
vangen de eigenlijke mijn-
i ae:
Th;
de buizen te persen, nadat de loo;_
uit verwijderd is. Toch duurt het pro
ces nog enkele maanden.
Tot slot worden de bevries- en val
buizen naar boven gehaald en ge
tracht nog zooveel mogelijk van. de
hoorbuizen terug te winnen, door zo
met hydraulische persen uit den
grond ie trekken. De gaten worden
daarna met cement diclitgegoten.
Iedereen zal gemakkelijk begrijpen,
dat liet J>enoodigde kapitaal voor een
werk als boven beschreven in de hon
derdduizenden loopt. Vooral de a.m-
scliaffiugskostên van d.verse machi
nes en de cuvelage hakken er in.
Gelukkig evenwel kan één installa-
vveek niet verschijnen.
BLOEDVERGIFTIGING.
Een zekere M. Sanders te Woensel
liet zich èen tand trekken. Bloedver
giftiging ontstond en de man overleed
aan de gevolgen.
(Eindh. Crt.)
OP HET STERFBED.
Uit Osch wordt aan de „TeL" ge
meld, dat de geruchten, omtrent de
bekentenis van^ v. Heumen, onwaar
zijn gebleken, br hebben geen arres
taties plaats gehad.
HERHALINGSOEFENINGEN ZEE
MILITIE.
«i» «jg» ga --J „.SLfS"?:™ SJf £S£
dat de ten laste van éen_schai?Mj uo vond te beualea, dat de opkomst
rekening te brengen sommen Wang-voor herhalingsoefeningen van de
rijk kleiner worden. Een bev riesinstal- zeetaiüCiens njet tot de kustwacht
latie voor 7o0,000 frigorien kost b.\. j,ehooren-, in plaats van op 22 Maart
een goede 2 ton, maar zc kan voor den eil -og Aprü 1913< zooals aAavankelijk
tr'-o, - h T'o^;7 oön" Vc/w ""ii, 1 aan',c° van, 10 schachten gebruikt was hepaaid, zal moeteu geschieden:
fc? L™ word1n: ophaalmachine met kabels voor de zeemilicie„s van de 1ste ploeg
gc, lil ploeg&'i van een goede 20 man, €IJZ, houden het voor zes, het boor- op 25 Maart 1913 en voor die van de
park voor tien schachten uit. Om een 2de p]oeg op 99 April 1913.
greep te doen uit do vele ervarmgs-
cijfers: men rekent noodig te hebbenSTREMMING VAN HET VERKEER,
voor schachttoren, ophaalmachines, Dö ,.Tel."-correspondent te Zaan-
kabels, tonnen enz. een oü.OOU gu den, |d schift
buizen 4U.M)0i -- -
de 6 uren afgelost en door een l>e-
waarn opzichter geleid, in de koude
3 vaak ook iu de nattigheid, delven
j ijverig voort aan hei groote gat in
aarde, De bevroren grond wordt Ö„.JHL. -
I houweelen losgewerktwaar hij boorwerkzaöml.eden
motiveerde van den buitengeworien
roep dien deze tenor-zanger van zich
doet uitgaan, behoefde wij niet lang
in twijfel te zijn. We kwamen al heel
spoedig onder de bekoring van zijn
klaar, vèrdragend, zeer omvangrijken
elastisch orgaanen meer en meer
bij het volgen van deze zoo enorme
zaïrgkunst vereischende muziek ge- .--- - TI
raakten wij in bewondering voor de Bakker, voorzitter; A. M Ilarterink,
zeldzame adembeheersching en de Hd, M. Mauritz, lid en J. ^3uskop, se-
prachtige dictie van dezen zangkun- cretaris; vergaderd te s-Graveuhage,
stenaar als middelen ter uitdrukking den 21en December 191-;
van zijn innig muzikaal voelen ter kennis genomen hebbende van een
beschikking staan. Ik zou niet weten protest ingediend door de vereeniging
te zeggen of de zanger zijn auditorium H- F- C., naar aanleiding van den op
meer met de drie diep-ernstigo Zondag 3 November 1912 gespeelden
„Sterbegiocken"-aria's, dan wel met wedstrijd Quick—II. F. C.
de later gezongen jubelende „Freu-i gezien de stukken
den"-aria's heeft geboeid. Misschien I gehoord de getuigen
ook heeft hij een deel van 't publiek' overwegende uat het protest zien
het allermeest doen genieten doorzijn grondt op het feit dat de scheidsrech-
expressïeve, karaktervolle voordracht ter een doelpunt niet heeft toegekend,
der vier „Geistiiche Lieder", die door niettegenstaande de bai naar het oor-
hun bevattelijken slrophenvorm en de deel va,n y'9 protesteerende vereeni-
eenvoudige harinoniumbegeleiding Sin3 de doellijn tusschen ae palen
van den hoorder de minste inspan- geheel zou hebben gepasseerd
ning vergden. Mij dunkt voor 's hee-overwegende dat ae scheiusrcchter
ren Walter's praestatie als geheel verklaart niet te hebben geconsta-
kunnen we, kort en goed, volstaan 1 teerd dat de bal de doellijn heeft
met het eene woordjesubliem. Maar overschreden;
laat ons daarbij niet vergeten hoe-' overwegende dat de scneiasrecriter
veel wij, voor de juiste waardeering verklaart de grensrechters niet te
van den solist, te danken hebben aan hebben geraadpleegu, ornaat deze
zijn begeleiders. Daaronder op de eer- door hunne positie met beter tot oor-
ste plaats: Willem Mengelberg, als deelen in staat waren
overwegende dat de spelregels met
verkeerd zijn toegepast;
besluit het protest af te wijzen.
SCHIETEN.
NOORD-HOLLANDSCHE SCHIET-
BOND.
In de te Amsterdam gehouden be-
Kerk en School
NED. HERV. KERK.
Beroepen: Te Watergang, M. A. G.
Vorstman, te Driehuizen en Zuid-
Schermer; te Den Ham, A. Prins, te
Rouveen.
Bedankt: Voor Woubrugge door K.
van As, te Moerkapelle.
CHRIST. GEREF. KERK.
Bedankt: Voor 's-Gravendeel door
H. Visser, te Veenendaal.
Uit Zaid-Afrika
(hard is, door ontplofbare sloffen gulden, aanschaffing bevnesinstaila-d J*© WU'felmtna^uis^ta
irboden is, daar dit hij 0
driest en dan zeer veel
iaa'rnb,™-,t,m?,h 1Eenioeul 1*. waarmee de brug wordt opengedraaid
trinptmff!, onschadelijke, i0t voor «enige jaren was het een van j,el rad wa3 geloopen en op zoo-
4™ "f e", wo,'d«n vrijwel algemeen© gewoonte de uit- danige wijze tusschen rad en steenen
-/ij -. "aar b?-ven se" v«n d9Z« groote werken aan „iuui- van den kelder, waarin het me-
rn 1 J |S bepaalde firm as op te dragen, die, ge- chanisme is geplaatst, bekneld was
in a t s<eund door hare jarenlange ervaring geraakt, dat één der kleppen, welke
nederi ««n het mogelijk en met haar geschoold personeel, uit- omhoog stond, met geen mogelijkheid
J - aere ton langs twee uitsluitend teraaixl betere resultaten moesten naar beneden was te krijgen.
fijnvoelend en slagvaardig dirigent
van hét Amsterdamsche orkesten
vervolgens versclüllende leden van
dat orkest die dezen avond met
ongewoon belangrijke solo- en obli
gaat-partijen belast waren. Ik denk
hier aan den heer Kruïjer, den artis-
I'tieken len hoboïst, die zoo'n groot aan-
deel had in het welslagen der „Ster- stuursvergadoring van den Noord-
beglocken"-aria'saan don veelzijdi- Hollandschen Scliietbond is besloten,
gen kmistenaar Simon Kroon, die dat dit jaar de gewone jaarlijksche
herhaaldelijk'zijn alt-lessenaar had te wïnterweJstrijJ op buks en cilinder-
verlaten om z'n plaats aan het harmo- geweer zal gehouden worden in do
nium of het clavecimbel in te nemen, maaudeu Februari en Maart, en wel
aan verschillende anderen wier na- in die plaatsen, waar afdeelingen
men mij onbekend zijn, den voortref- zijn gevestigd. De sluiting en tevens
felijken solortrompcttist, de uitmun- de prijsuitreiking zullen plaats heb-
tende hoornisten, die allen op hun ben in het schtelgéboüw te Haarlem.
I beurt schitterende proeven van vaar- De wedstrijd bestaat uit korps-, per-
I digheid en muzikaliteit leverden, soneelen- en vrije-buan-wedstrijd. Ia
Zelfstandig trad hei orkest op met den korpswedstrijd wordt gekampt
Hirtenmuziek uit het Weihnachtsora- om den wisselprijs (zilveren lauwer-
I lorium, Aria uit de D-dur Suite (door tak), thans in bezit van de schietveree-
alle vlolisten). Voorspel uit Cantate iiigine ..Hoorn",te Hoorn.
ZUID-AFRIKAANSCHE-STUDEN.
TEN IN HOLLAND.
Aan een gepublioeeröen brief van
ds, II. van Broekhuizen, thans to
Amsterdam verblijvend, aan zijn ge
meente te Pretoria, ontleent „Ons
Land" Hiet volgende:
„Met ons gaat het hier alles goed.
We zijn nu druk aan de studie! Hier
in Amsterdam zijn er een stuk of GO
Afrikaners, dames en heeren, uit alle
deelen vain Z.-A. Uit Transvaal, Vrij
staat en Kaapkolonie. Van harte kan
ik zeggen, dat allen flink studeeren,
hard werken. Er is een band tus
schen ons die elkeen kan verstaan,
die voelt voor zijn taal, zijn volk. I-Ioe
zoet dit is, zaam t> zijn als Afrika
ners, kan een mensoh niet verstaan,
tenzij men Lang rondgezworven heeft
iu den vreemde. Dit is een genot om
zoo .eonmaal ira de wéék bij elkaar te
komen, over Z.-A. en de belangen van
ons land en volk te bespreken. Hier
zijn er die voor dokter, in de the
ologie, opvoedkunde, rechten enz.,
studeereu, de meesien échter in de
medicijnen. Dan zijn er nog een paar
theologen te Utrecht en ook een paar
tandartsen, en een stuk of zeven in
Groningen.
„Zoo ziet u dat wij nog al een groot
getal zijn. Mijn opinie in déze zaak ia
200: als o'nzo jonge men oor: en in liet
buitenhuid moeten studeeren, dan.is
Nederland wel de aangewezen plaats.
Er mag en zal natuurlijk verschil van
opinie wezen in deze zaak, maar het
Vasteland is m. i. veel beter dan En
geland of Schotland.
„Het eerste en voornaamste, de
wetenschap, staat hier ontegenzegge
lijk hoog. En net is toch om de weten,
schap te doen dat men hierheen komt.-
Wat de theologie betreft, zou ik elke
jonge theoloog die zijn studiën in Z.
Afrika voltooid -heeft, sterk aanraden
een jaar 01' twee hierheen te komen.
Niet naar Scliotland, ook niet naar
Amerika, neen, hierheen'. Men heeft
'nier theologen van naam die voor de
Gereformeerde theologie hooger staan
dan eonig land ter we-reid. We willen
toch theologen hebban voor onze
kerk, niet waar, niet voor do Engel-
sché kerken. Wat in dén laatsten tijd
geschreven is door sómmigen, om lie
ver naar Amerika of Engeland ie
gaan, kaai ik mij nooit onderschrij
ven. Waar heeft men daar een dog
maticus al3 prof. Bayinck, om maar
één te noemen'? Maar eerst moet men
miusteus drie jaar theologie in Zuid-
AfrLka gestudeerd hel ben, of welke
andere wetenschap dan ook die men
bij ons kan bereiken, alvorens mén
hierheen komt. Men is bier dadelijk
omringd van een symj g ieken vrien
denkring. De Afrikaner wordt hier
vriendelijk en gastvrij ontvangen, de
huizon van de gegoeden staan over
al voor hen open, en men heeft maar
één klacht, dat de Afristudenten ".e
weinig komen.
Velen, zeer velen, krijgen liier gel-
delijkea steun en bijna nooit wordt
een aanzoek om een beurs afgeslagen
als men hulp vraagt. Voor de weten
schap, voor hel nationaal gevoel, voor
de taal, voor kennis der gesch'e. e;::s,
zal, ik blijf "het volhouden, Nederland
voor onze studeerende jonge Afrika
ners de voorkeur moejen hebban bo
ven elk ander land.
Natuurlijk is het niet alles goud
dat hier glinstert! Er zijn duizend
dingen die ons treurig maken. De
kerkelijke toestand, de scheiding die
hier bestaat; hoe men elkaar net
j kan luchten, als men niet juist den
stempc-1 draagt van deze of gene, dat
de poüitek met de kerk een is gewor-
den. Dat stuit mij tegen, do borsL
En dikwijls als ik dit hoor en z:e,
<lan komt de bede in mijn hart op:
,,0 God, bewaar ons voik daarvoor!"
„Daarom wilde ik toch de iieve
broeders en zusters van onze ver-
I schillende Holl. Kerkgenootschappen
opwekken tot verdraagzaamheid, en
kan het ziin. toi onderlinge liefde.
