Om de kosten veer levensonderhoud te verminderen.
JJeu voel der Departeincatsnmblena-
ren terwijl de eerste spreker boven
dien pleitte voor do invoering van hot
kaartenslelsel voor den burgerlijken
stand, als in het belang van Staal en
gemeente. De Minister gaf toezegging
van do invoering, zoo spoedig moge
lijk, van 't kanrtenstelsel. Ten aanzien
van do ambtenaren bij de Statistiek,
wees de Minister er op, dat men lang
zamerhand de positie moet verbeteren.
Men kan niet alles te gelijk doen en
een regeling mot terugwerkende
kracht tot 1 Jan. 1913 kon de Minister
piot beloven.
Bij de Afd. Volksgezondheid wees do
lieer Scliaper op 't onvoldoende dor
zorg voor do ziekenverplegers en -ver
pleegsters; in i'ïjks-ziekeninrichtingen;
een arbeidsduur van niet langer dan
10 uren, pensioen, betere huisvesting
en oen toelage bij vacantic nchLte spr.
onafwëjsbare eisclien dor billijkheid.
Door den heer Van Hamel werd
aangedrongen op unificatie van onze
verouderde en to zeer verspreide sani
taire wetgeving. Daarna maakte hij
eenige opmerkingen over twee pun
ten, namelijk de epidcmisch-verkla-
ring en over het pestgevaarmet hot
oog op de roodvonk-opideniio te Am-
sterdnm meende spreker, dat de in
specteurs, om de gevolgen, ook in hel
buitenland, bij de afgifte der verkla
ring omzichtig moeten te Werk gaan.
Do gcheele epidemisch-verktaring kon
vrijwel uit do wet vervallen, zonder
eonigo schade. Wat het pestgevaar
betreft, vroeg spreker, of wel voor do
voldoende ontratting van schepen in
onze havens wordt gezorgd, en hij
drong op strengere maatregelen aan
togen hól besmettingsgevaar door rat
ten, op do wijze van de Hamburgschc
regeling en in overeenstemming ook
met de op dit punt geldende Berner-
Conventie.
De lieer Ketelaar iueld opnieuw een
pleidooi voor subsidiën aan de kindcr-
vacautie- en herstellingskoloniên, en
bestreed "s Ministers meening. dat
steun daarvoor van rijkswege nadoe-
lig zou werken op het particulier ini
tiatief.
Do heer De Kanter pleitte voor het
nemen van de kosten der verpleging
van armlastige krankzinnigen voor
rekening van liet Rijk en stelde, mede
namens den heer Jansen (Den llaag)
een motie van orde voor, om de weu-
schehjkheid van althans gedeeltelijke
vergoeding door het Rijk (voor 1/3) en
voor 1/3 door provincie en gemeente
uit te spreken.
Deze motie zai nader worden behan
deld.
Ilierop werd het debat geschorst.
Do Kamer nam zonder stemming (na
enkele opmerkingen) de vier volgende
wetsontwerpen aan
1 Verliooging der bedragen der pen
sioenen ten laste van bet ambtenaars-
W'Odmvenfonds van 1890;
2. Toepassing van art. 32 der Bur
gerlijke Pensioenwet van den oud-
leer a ar J. Snijder en den oud-onder
wijzer bij een gemeentelijke kweek
school, II. C. P. Dirks;
3. Wijziging en vorhooging der bo-
grooting van Binnenlandsche Zaken
van 1912, en
4. Verklaring van het algemeen nut
der onteigening van eigendommen
voor het stichten eener openbare
school te Scheven ingen.
Na samenstelling door loting van
de nieuwe afdeelingen en voorloopige
aankondiging, 'lat. Donderdagmiddag
tê half vier in de Sectiën enkele ont
werpen zullen worden onderzocht,
werd de vergadering tot 's avonds 8
uur geschorst.
- De discussie over het ontwerp tot
oprichting' eeiïer Surinaamsclie Cul-
tuurbank werd gisterenavond, onder
leiding van den heer Jhr. De Geer,
voortgezet.
Minister Do Waal Malefijt, Minister
van Koloniën, vervolgde zijn rede van
Donderdag ter verdediging van 't ont
werp. en zette uiteen, dat de Bank,
zonder concurrentie met de Suri-
naamsehe Bank te beoogeu de van
die zijde gegeven voorstelling was ge
heel onjuist toch, om doel te tref
fen. zich niet moest beperken tot cre-
dieten voor den landbouw, maar ook
voor handel en industrie, en dus algo-
aneene bankzaken moest doen.
Uo Minister verdedigde ook de wijze
waurop do Staat aan do Cultxiurbank
steun zal verlec-non met de vijf ton
hulp zal er 9 millioen iri Suriname
kunnen worden gebracht. Do vijf ton
meer direct voor laudbonw-onderno-
niingen beschikbaar to stellen, zou
geld wegwerpen zijn. De Minister had
goeden moed, dat hot op de nu ge
volgde wijze goed zou gaan. Hij bleef
dus het ontwerp met allo kracht aan
bevelen, omdat, een enkele zuivore
La i id hoi i w-crediiolbank cwmognj ij k
scheen.
Daarna, volgden replieken. De hee-
ren Van Veen, <to Meester, Van Vuu
ren bleven den werkkring van do
Bank afkeuren en strijdig achten met
liet octrooi der Sur. Bank en de lieer
Van Veen nam bet tegenover den
■heer Bos op voor de houding vain de
S'ur. Ikuik, wier belangen worden
bedreigd door do nieuwe instelling,
die geen waarborgen oplevert in 't
bólalig van den landbouw te zullen
svorkzaam zijn,
De heer De Meester stekte een mo
tie van oi'do voor, om do beraadsla
ging te schorsen, ten einde de Reg.
in de gelegenheid to stellen alsnog
te gomoet te komen aan de bedenkin
gen der Kamer, wat betreft het ont
breken van den waarborg dat do Cul-
tuurbank in de eersteen voornaamste
plaats zou strekken om den grooten
en kleinen landbouw te steunen en
ten opzichte van de concurrentie met
de Surinaamsche Bank.
Dezo motie werd te gelijk met bet
ontwerp behandeld. De he r Van Vuu.
ren was alleen voor de motie te vin
den ais de Min. den momoriepost van
de begroeting tevens deed1 verdwïj
nen. Anders haaite de motie niet
De lieer Bos verdedigde nader hel
ontwerp togen de grieven der sprekers
en wees op iet groot nationaal belang
bij de omwikkeling van- Suriname be
trokken bij de opening van 't Pana
ma-kanaal.
Hij ucliMe geen anderen weg dan
do voorgestelde mogelijk om Surina
me te helpen ook niet den weg door
don oiid-Gouv. Mr. Fock in „Het Va
derland' aanbevolen, en bij bestreed
do motie met kracht. De omschrijving
der taak van de Bank achtte spr. ge
heel hrantwoordondo aan de behoef
ten der Kolonie en aan de wenschen
van de Suriname^commissie.
Spr. hield zijn voorstelling van de
houding der Sur. Bank in dezo zaak
staande. Maar ook hij wilde aan 't
Octrooi der Sur. Bank geenerlei af
breuk doen en daarom had spr. geen
bezwaar tegen do overweging der mo
tie-Do Moester op dit punt. Doch dan
meen dó ook spr. dat do post voor
steun aan den landbouw verdwijnt.
Door den Minister werd nogmaals
uiteengezet dut een uitsluitende Cul-
tuurbank niet to slichten was en hij
bleef do inbreuk op 't octrooi der Su-
rinaamsolio Bank betwisten. Hóe
moest do Rog. onderzoeken of er wel
inbreuk is?
Do Min. we os cr ook op. dat er bij
aanneming dor motie geen geld meer
is om den landbouw te helpen. En
li ij vreesde dat de oprichters der Bank
zich zouden terugtrekken. Maar durf
de do Kamer 't aan lnj ontraadde
do niotic, dan zou hij beproeven
baar uit te voeren.
Na sluiting der discussie werd de
stemming over do motie tot Donder
dagavond te 8 uur uitgesteld en de
vergadering tot heden te 11 uur ver
daagd.
Kerk en School
ACADEMISCHE EXAMENS.
Amsterdam. Bevorderd tot doctor in
de rechtswetenschap op stellingen me
vrouw i. Ornstein—Hoofiën, geboren
te Utrecht.
Letteren en Kunst
VERBETERING VAN DEN VOLKS
ZANG.
Er wordt een krachtigs poging ge
daan om een gezamenlijke actie van
vereent gin gen lot verbetering van
den volkszang voor te bereiden. Een
commissie, gevormd door Wouter
Ilutschenruytor, Utrecht, voorzitter;
Mej. A. G. Dyserinck, Den Haag, se-
crelares; mej. M. Berdenis van Ber-
lekoni, Den 1-laag, 1-1. J. den Hertog,
Amsterdam, dr. C. te Lint urn, Sclie-
veningen, ds. J. C. II. Schollen, Rot
terdam, J. P. J. Wie ris, Den llaag,
J. M. van Hoogstraten, Dordrecht
gnat onderzoeken wat er in deze rich
ting gedaan is en gedaan kan wor
den; zal o.ver bet resultaat van haar
onderzoek verslag uitbrengen, voor
stellen dóen en plannen ontwerpen.
Zij heeft op ruime schaal circulaires
met vragenlijsten verspreid.
Stadsnieuws
MIJNBOUWKUNDIGE WERKEN.
De Staatscourant bevat <lc gewijzig
de statuten van dc Naamlooze Ven
nootschap: Nederlandsche Maatschap
pij tot het verrichten van Mijnbouw-
kundige Werken, le Haarlem.
De eerste 2 alinea's van art. 5, thans
luidende:
„Het kapitaal der vennootschap be
draagt f 1.500.000, verdeeld in 1500
aandeelen, elk groot 1000, uit le ge
ven in 10 seriën, ieder groot f 150.000.
De eerste 5 seriën zijn geplaatst;
het bedrag daarvan is volgestort",
voorlaan te lezen als volgt:
„Het kapitaal der vennootschap be
draagt 5.500.000, verdeeld in 5500
aandeelen, elk groot f 1000, uit te ge
ven in 10 seriën, ieder groot f 150.000,
cri 8 volgende seriën, ïoder groot
1500.000.
De eerste 7 seriën van f 150.000 en
50 aandeelen van de 8ste serie zijn
geplaatst; hel bedrag daarvan is
volgestort."
Christendom, anarchisme ea
wer8ldvred8.
Naar aanleiding van eon vergade
ring, onlangs door de Ilaarlcmsche
afdèeling van de Anti-Militaristische
Vereeniglng gehouden, waar de heer
G. Rijnders uit Amsterdam sprak
over den Balkanoorlog en de dienst
weigering, en onze stadgenoot, de
lieer Job. Visser debatteerde, had
Dinsdagavond een debatavond plaats.
1-Iet debat tusschen dc beeren Rijn
ders en Visser liep over bovengenoem
de onderwerpen „Christendom,
anarchisme en wereldvrede".
De vergadering had plaats in liet
gebouw der llaarlemsche J ongel,ings-
Vereeniging. De ruim 300 kaaiden
voor deze bijeenkomst waren reeds
dagen van te voren uitverkocht, zoo
dot aan de zaal geen plaatsbewijzen
meer te verkrijgen waren.
Reeds even voor het vastgestelde
aanvangsuur (half negen) werd liet
debat geopend.
Do voorzitter Van de Anf.i-Militaris-
tisc.be Vereeniiging heette de aanwezi
gen welkom, deelde mede, dat eerst
de heer Visser 3/4 uur zou spreken,
daarna dc heer Rijnders 3/4 uur, var-
volgens elk 1/2 uur voor repliek en 10
minuten voor dupliek. Dc leider der
vergadering verzocht, de debaters rus
tig te laten uitspreken, tijdens do re
devoeringen geen teckonen van af- of
goedkeuring fe geven.
De heer Visser begon met het
vooropstellen van liet verschil, dat er
is tusschen de beginselen en grondsla
gen van het Christendom en hel on-
geioovige anarchisme. Het materialis
me rekent alleen in-et de stof, met de
zienlijke wereld de anarchisten han
gen dit materialisme aam
In de materialistische wereldbe
schouwing past- geheel de idee van
den oorlog. Overal is immers strijd
strijd tusschen rnenschen en volken
om hel recht van den sterkste.
Strijd ook onder de dieren en onder
de planten, overal in de natuur.
Wel zijn er mooie woorden om dien
strijd te verbloomen, maar dat hij er
is, kan niet ontkend worden. Er
wordt weliswaar o. a. een vrijwillig
dienstbetoon gevonden, maar dit is
toch beperkt
Hel stelsel van den oorlog, die den
sterkste doet zogovieren, past in de
leerstellingen van den materialist en
dus ook van den anarchist.
De anarchist ontkent dit evenwel en
beweert een tegenstander van den oor
log te zijn. Maai' wat zou een anar
chist doen als zijn land onrechtvaar
dig-wordt aangevallen? Zou hij zich
laten vertrappen zonder zich te ver
dedigen
Het Christendom staat, door zijn
erkenning van hoogere machten, op
andere grondslagen.
liet, is wetenschappelijk aan le loo-
nen, dat er een werelcl is, die wij niet
met ónze zintuigen kunnen waarno
men. I-let vermogen van onze oogen
en ooren - is beperkt tot bepaalde en
door de wetenschap vastgestelde
grenzen. Alles wat buiten die grenzen
valt is voor ons onwaarneembaar,
maar we hebben de overtuiging, dat
die onzichtbare wereld er is.
Een andere aanduiding van liet
Godsbestaan is de persoonlijke erva
ring van den geloovige.
De Christen leert, dat alle haat,
nijd en Boosheid uit het hart der rnen
schen voortkomen. Het is een hersen
schim te denken, dat er absolute vrij
heid in deze wereld kan komen, .z<,o-
als de anarchisten willen, zonder dal
de menschon veranderen.
Van het streven der anti-militaris-
ton. dienstweigering, verwacht spre
ker niets.
Het Christendom wil de rnenschen
au het zedelijk kwaad overtuigen en
hen verbeteren. Die verbetering kan
evenwel slechts geleidelijk gaan.
Daarbij zal de Christen natuurlijk
ook strijden voor redelijke lotsverbe
tering voor den mensch.
Door het Christendom is veel goeds
tot stand, gebracht. Het heeft zich ge
richt tot de lijdende menscliheid. en
de beschaving gebracht. Wel zijn er
fouten door de aanhangers van het
Christendom gemaakt, maar daarom
mag men de leer nog niet verwerpen.
Op een korenveld groeit ook onkruid,
maar het koren blijft voedzaam en
nuttig.
Volstrekte wereldvrede zal hier op
deze wereld niet verkregen kunnen
worden, maar is ons toegezegd op de
nieu we 'aarde, d'ie Christus heeft voor
speld.
Do hoor R ij nders meende, dat de
■heer Visser bij .het trekken zijner con
clusies uit de evolutie-leer van een
verkeerden gedachtengang is uitge
gaan. Zclter, er is strijd in hel men-
schenleven, en ook in de natuur. Maar
do dieren kunnen ons tot voorbeeld
strekken, een diersoort bindt nooit
den strijd onder elkaar aan, wel soort
tegen soort.
Nu doen de rnenschen dit wel. De
idee van wederkeerigdienstbetoon
moet meer ontwikkeld worden. Op
deze wereld is voor alle rnenschen
voldoende plaats om te leven. Het is
niet noodig, dat. de eene mensch den
ander naar liet leven slaat en dat- vol
keren ten oorlog trekken.
Onjuist is, dat in den oorlog de
sterkste Zegeviert. Alles 'hangt af van
de bewapening en bijkomstige oor
zaken. Bovendien, dc -sterkste men-
seheri gaan juist in den oorlog onder,
want de zwakken, de ouden van da
gen en de vrouwen, worden thuis ge
laten. Als men thans eens in do Bal
kan-landen kon rondzien, zou mon in
de verlaten steden alleen vrouwen,
kinderen, oude mannen en ongelukki-
gen vinden; de sterke mannen zijn
naar de slacht velden gezonden.
De anarchisten zijn geen a anti au
gers von de leer an 't niet weder-
staan. Als er eens in een land voor
deden voor de arbeiders waren ver
kregen en oen ander land ging die
voordeden bedreigen, dan zouden de
anarchisten zolcer zich te weer stelten.
Maar thans hebben de arbeiders
eigenlijk niets te verdedigen. Of zn
van Den Haag uit of van Berlijn uit
geregeerd worden, is precies T zelfde.
De onafhankelijkheid van Neder
land is een paskwil
Spreker neemt niet. aan, dat de hoer
Visser aangetoond heeft, dut or een
onzichtbare wereld is. In. de eerste
eeuwen onzer jaartelling mag het
Christendom zich gericht hebben tot.
de lijdende inonschheid, daarna hoeft
het zich schuldig gomnakt aan ver
drukking, het heeft zich doen gelden
door bloed en vuur.
Waarom is er geen eenheid onder
het Christendom
Het geluk, dat de anarchisten voor
staan, is niet denkbeeldig, maar wer
kelijkheid. De inensclion moeten even
wel liet gezagsbegnip verbannen.
liet anU-niilitarisme wint veld. De
groote la.nden durven don oorlog niet
meer te beginnen, omdat ze niet zeker
meer zijn van bet leger en do viool.
Vooral in Frankrijk is de rogeering
daarover zeer ongerust.
Zoo gaat de nienscbhcid, door dc
anarchistische denkbeelden geleid,
een duister heden naar ecu lichte
en blijde toekomst.
De lieer Visser wees cr in zij ri
repliek vooral op, dat men bij de
vraag of dc sterkste 't in den oorlog
wint, niet moet zien naar de rnen
schen afzonderlijk inaar naar de
volken.
Wat het verwijt betreft, dat de
Christenheid verdeeld is, wijst spre
ker er op, dat ook de ongeloovigen in
zeer veel .groepen gesplitst zijn.
De anarchisten willen een betere
wereld zonder de rnenschen beter le
maken. De Christenen willen eerst de
rnenschen van zonde en noodzakelijk
heid van een verzoening overtuigen
en daarna zal ook de wereld verbete
ren.
De heer R ij n d e r s zei dnnrop, da!
de anarchisten ook de rnenschen wil
len verbeteren, hun betere donkheel
den bijbrengen.
De ongeloovigen zijn weliswaar ook
•erdeeïd, maar 't is anders dan bij
de Christenen. Dezen beweren op een
godsdienst te steunen en bouwen hun
afwijkende leeringen allemaal uit
denzclfden bijbel op.
Na dupliek werd de vergadering te
half twaalf gesloten.
WETEN EN WERKEN.
Voor de tweede maal in dezen win
ter trad de heer J. B. A. Saeys in „We
ten en Werken" als spreker op. liet
onderwerp was „Noorwegen en de No
ren". Noorwegen ligt tusschen 58 en
71 gr, N.B. en ondanks die noordelij
ke ligging vriezen de havens niet
■dicht, als gevolg van den warmen
golfstroom en de hcerschende Wes
tenwinden. Die winden zijn ook oor
zaak van den grooten regenval aan
Noorwegens kusten. In liet noordelijk
deel, ten Noorden van den poolcirkel,
doet zich in het midden van den zo
mer liet merkwaardige verschijnsel
voor, dat de zon 's nachts om 12 uur
hoven den horizon, zichtbaar is. Met
beliulp van de riiigglobc van Saeys
en te Linturn verklaarde spreker dit
verschijnsel. Duizenden toeristen gaan
tegenwoordig naar de Noordkaap, om
dit natuurwonder te aanschouwen,
Noorwegen beslaat grooteiulcels uit
kristallijn gesteente, graniet en
gneiss. De groote, hooge vlakten of
fjelden dalen steil naar de Westkust,
waar de merkwaardige fjorden ge
vonden worden en dalen torrasgewij-
zo naar liet oosten. Op die fjelden
zwerven de Lappen met hunne ren
dieren rond; aan de kust wonen de
Noren, die in de vischvangst hun
hoofdmiddel van bestaan vinden. In
de Westfjord verzamelen zich 's\
Iers van 20 lot 30 duizend vissch
om de kabeljauw to vangen, die in
Juli en Augustus als slokvLsch op de
markt van Bergen komt. De haring
vangst verscliuft aan niet minde
i-schors bezigheid.
Het hoogste gedeelte van Noorwe
gen ligt ten westen van een lijn
Dronlheim—Cliristiania. Hier verhef
fen zich hol Dove- en Jöstuu-fjeld tot
toppen van bijna 3000 M. Dit is het
meest grootsche deel van Noorwegen,
het meest door reizigers bezocht. De
reusachtige gletschers, de loodrechte
bergwanden, de donderende water
vallen en snel vlietende stroomen ma
ken op de bezoekers een on verge te-
lij ken indruk. Aan de meesle bergen
en dalen zijn scboone sagen verbon
den. Wie kent niet de wonderschoons
sage van held Frithjof, die aan da
Sognefjord woonde, waar thans zijn
standbeeld verrijst (een geschenk van
den Duitschen keizer aan Noorwe
gen.)
Verschillende sagen werden dooi
den heer Saeys verteld ter afwisse
ling van liet meer wetenschappelijk
gedeelte. Ook wees spreker op de
hoogstbelangrijke houtculluur, dlo
vooral op de zuidelijke hellingen aan
honderden arbeid verschaft en lal van
houthavens in het leven heeft geroe
pen, zooals Drammen, Cliristiania,
Laurvig en Sta vanger. Vroeger wer
den de stammen meest ruw uitge
voerd. Tegenwoordig levert Noorwe
gen veel bewerkt hout. De vele wa
tervallen leveren goedkoope kracht.
Aan het slot liet spreker door middel
van de tooverlantaarn verschillende
fraaie landschappen uit Noorwegen
i. De lieer Saeys heeft den leden
„Welen en Werken" weer een
mooieri en aangenomen avond bO'
zorgd.
GEVONDEN VOORWERPEN.
Terug te bekomen bij
Mej. j. Veslcr, Gen. Bolhaslraat 78,
Schoten, een portemonnaie K. Cra-
Brouwersstraat 110, een koperen
gewichtTh. Sweentouw, Prinsenbol-,
werk 38, een portemouiiaie niet in
houd F. Luit, Piéitsstraat 42, Scho
ten, een litermaat W. de Ilaas,
Spaauschcvaartstraat 80. Schoten, een
hcmdenhalsbandJongejuffrouw G.
Schipper, Brouwersstraat no. 73, een
kiiidériiontjeMej. C. Gielen, 2<le
Voórmtgarigstraat 22, een kinder-
sclioeulje; K. v. d. Vorst, Jan Nieu-
wenhuizensiraat 7, een rijwielpomp
P. van Koningshoven, Bakkerstraat
27, een medaillon B. Snijders, Lange
Raamstraat 2, een woordenboek D.
Bosc-h, De Keystraat 22, een spat-
scherm van een automobielA. Nau-
ta. Kloosterstraat 5 zwart le Schoten,
oen portemonnaie met geld.
ALGEMEEN NEDERLANDSCII
VERBOND.
De afd. Haarlem van hel Alg. Ned.
Verbond heeft Dinsdagavond in De
Nijverheid een huilengewone alge-
mcene ledenvergadering gehouden,
hoofdzakelijk ter bespreking van
voorstellen voor do groepsvergade-
Do vergadering kenmerkt zich door
vele en lange discussies. Besloten
wordt, aan het groepsbestuur 1e ver
zoeken diligent te blijven i. z. de
wenschelijkheid der vervanging van
hel Fransch, als spreektaal aan lief.
hof, door het Nederlandsch. Verder
wordt de wensch uitgesproken dat
een splitsing gebracht, zou worden in
de werkzaamheden te Dordrecht.
De groeps-secretaris is behalve dat
ook nog administrateur en redacteur
van Neerlandia, en is overladen met-
werk. Mogelijk zou een deel der ad
ministratie van groep Nederland,
naar Den I-Iaag kunnen- worden over
gebracht.
De heer Donk -e r wijst op de
treurige redactie van cle assurantie-
polissen, en acht hel zeer gewensclvt
dat het groepsbestuur zich tot de
vc rschi Hen de assu ra de ti rs-vereon i gi n.
gen al wenden, om te trachten bier-
in verbetering te krijgen.
De vergadering gaat met dit voor
stel accoord. Het zal aanhangig ge
maakt worden in de groepsvergade
ring.
Tot leden der Kascpminissie wor
den de heer Kuuppc en Schram be
noemd.
Daarna komt Plan 1913 aan de or
de. De vraag ..zal de afdeeling hier
iets doen, of zich tot liet groepsbe
stuur wenden? lokt een uitvoerige
discussie uit
Mej. Scheer stelt voor, een
volksconcert, waar Ifullebrceck op
treedt, te organiseeren.
De heer 15. Peereboom meent
éót groepsbestuur bij een feest-
Het voedingsmiddel hetwelk niet duurder
geworden is, is Quaker Oats. Geen
ander voedsel is zoo smakelijk, zoo voed
zaam en zoo voordeeiig in het gebruik.
Neemt eens een proef gedurende 30 dagen en ge zult
bemerken hoe versterkend het voor Uw huisgezin is
en hoe gering de kosten Uwer huishouding zijn.
Gratis-Lepels
voor Quaker Oats
Consumenten.
In de Quaker Oais pakken
zijn bons, waarvoor prach
tige, zwaar verzilverde
lepels, geheel kosteloos
verkrijgbaar zijn.
QuakerOats wordt alleen in pakken verkocht om het voor
verontreiniging door vuil en stof van de straat te vrijwaren.
richt hom zichtbaar aangreep en een
o inningen a mon indruk op hom maak
te.
Ja zeker, antwoordde Bertha,
zoodra hij vernam, dat mon hom
■wegens moord, op Topper geploegd,
vervolgde, hooft hij zich onmiddellijk
ter beschikking van de justitie ge -
Meld.
Met-zier werd zeer bleek, zoo
iels strookte in de verste verte niet
niet ■zijn plannen. Alles kwam slechts
daarop neder, dat hij zelf ols moorde
naar zwaar verdacht bleef.
De zaak van hel stuk barnsteen was
van minder aanbelang. Door dit zich
vrijwillig stellen lor beschikking van
do justitie, gat Johannes reeds oon
sterk bewijs van zijn onschuld eri van
oon zuiver geweten, waardoor de on
zekere vermoedens nog bed onkel ij kor
worden. Bertlm begreep dit ook zoor
good en dat merkte Metzier insgelijks,
zoodat hij nergens anders over dacht
dan zoo spoedig mogelijk te vluchten.
Alles word dus door hem verzonnen
0111 Berth0 diets tc maken, dal hij in
slaat was 'de schuld van den duiker te
verzwaren
Hij zei dus schijnbaar kalm
En zoudt ge niet denken, dat ik
M deze zaak oen good woordje meête
praten heb De justitie heeft nu
Holmson in baar klauwen on zal hom
7.00 gemakkelijk niet weèr loslaten,
ic.i wijl ik in dit proces een xroote rol
7,al spelen, want ik ben de hoofdgetui
ge, de ©enige die tegen hem getuigd
heeft en tegen hem getuigen lean,
want het geldt nu een persoonlijken
vijand, een mededinger uit den weg
te ruimen ge weet waarom, Bertha.
Bovendien wil ik mij op. dozen man
wreken, die de schuld is, dat, ik een
flinke JxTrekking heb verloren, waar-
dooi' ik nu niet weet, hoe ik dikwijls
van den eeneu dug in eten anderen zal
komen en overal in de wereld rond
moet dolen om mijn brood te zoeken.
Zoudt go deuken, dat ik deze gunstige
gelegenheid zoo maar uit zuiver me
delijden 7.011 laten voorbijgaan?.Neen,
dat nooit, daarmede komt rnen niet
ver in cle wereld.
Bertha had met verschillende ge
waarwordingen die ontboezeming
aangehoord, en haar anders zoo lief
en zucht gelaat kreeg een fiere, min
achtende uitdrukking.
Dus, gij wilt als getuige tegen
hem optreden, om, zoo 't u maar ge
lukken kon, hem in het verderf te
storten vroeg 7.0, hem met een
blik aanziende, die hem van schrik
deed verstijven.
Ja, dat is mijn vast voornemen,
antwoordde Metzlor kortaf.
En eoivigo dagen geleden waart
ge van plan alles te vergeten en geen
haat ineer tegen Johannes te koeste
ren, viol Bertha hem met een ietwat
sombere stem in de rede.
Dat wil en zal ik ook, mits gij de
belofte nakomt, welke ge mij gedaan
hebt, zoo niet, dan....
Bertha liet hem niet uitspreken,
maar hem in de rede vallende, zoide
ze op bitsen toon
Zwijg hierover, verzoek ik u ik
zal mijne Jielofte nakomen, ofschoon,
ik herhaal het, fti u oprecht veracht,
schuw en haat nis hot ellendigste
schepsel, hetwelk op den aardbodem
leeft.
Daarvoor bon ik niet bang, zei
Mètzler met een ironisch lachje,
als ge maar eerst mijn vrouw zijt, dan
zult ge wel veel van' mij houden, en
als ge me goed kent, zal ik u zeker
beter bevallen dan die lange slun
gel. daarvan ben ik zeker.
Nooit, leelijk monsterintegen
deel, ik zal u hoe langer hoe meer
leeren haten, hernam Bertha,
zweeg en beet zich tot bloedens toe op
de lippen. Ze wilde zwijgen uit vrees
van te veel te zeggen.
Zeer goed, hernam Metzier, en
nam den schijn aan of hij wilde ver
trekken. Gij behoeft zulk oen leelijk
monster niet te trouwen, maar ver
beeld u nu maar niet, dat go dien
langen slungel tot man krijgt, want
zoo waar als ik hier voor u sta, zult
ge uw lieven Johannes op liet schavot
te Koningsbergen zien.
Bertha bedacht zich een oogeublik
en riep eensklaps uit
Blijf locli, Meteier, en met
oogen die van een zeldzaam vuur
gloeiden, vervolgde ze ik zal met
u medegaan, maar dan ei.seh ik ook.
dat ge aan de door mij gestelde voor-1
waarden voldoet. Johannes moet voor
de gehecie wereld gezuiverd- worden
van den blaam, die op hem rust, en
daar gij gezegd hebt dit te kunnen
doen, eisch ik van u, dat ge zulks ten,
spoedigste ten uitvoer brengt en ik zal
mijn woord gestand doen.
Moet Johannes door mij gezui
verd worden van den blaam, die op
hem rust vroeg Metzier in vreese-
lijke overspanning.
Ja, door u ik ga met u, wan-
neer gij een verklaring, onderteekent,
waarin gij bekpnt, dat ge de moorde
naar zijt van Topper, maar, dat ge
liolmson bedoeld ihadt, terwijl de aan
leiding tot de misdaad geweest is per
soonlijke haat tegen Holmson en ja
loezie.
Oamogolijk riep Metzier,
dat doe ik nooit in der eeuwigheid,
dan moest ik toch wel krankzinnig
zijn.
Dan is elk woord, dat ge verder
tot mij spreekt, overbodig, hernam
Berths op een vastberaden toon.
Ik kan mij toch zelf den strop
niet om den nek binden hernam
Metzier.
Zoudt ge denken, hervatte
Bertha, lachend en zonder omwegen,
dat ik met u zou vluchten en Jo
hannes hier aan zijn Jol zou overla
ten en in den kerker doen versmach
ten Neen, meneer Meteter, nu zeg
ik op mijn beurt „dal doe ik nooit
in der eeuwigheid
Bertha wachtte een oogenblik, ten
einde de uitwerking gade te slaan,
die deze woorden'(5)) den heer Meteter
maakten.
Deze bleef echter het stilzwijgen be
waren en keek strak voor zich.
- Ik zeg u nogmaals, meneer Metz
ier, ging ze voort, Johannes
moet voor de gansehe wereld staan
als een onschuldig kim; de geheele
wereld moet het welen, dat op den
na-am Holrnson geen smet klooft,
maar dat do algemeen geachte en go-
eerde zu'Uigor Mielewsky er roem op
draagt HolmsonLa Franca te hoe
ten Ik herhaal, voordat deze verkla
ring in mijne handen is, kan geen
macht ter wereld, geen bedreigingen,
noch beloften mij dwingen, mot u te
gaan of ooit uwe vrouw te worden
Maar waarom legt ge mij niet de
verplichting op. of ge eischt. van mij,
dat ik even naai' het politiebureau
loop en mij daar aangeef als de moor
denaar van Töpper? vroeg Meteier
reet ©en schamperen lach. Of,
ging hij voort, zoudt ge denken, dat
ik zoo dom J>en zoo'n bewijs in han
den van u te geven, opdat ge daarme
de naar willekeur kunt handelen;
liet spreekt van zelf. dan was ik ver
loren. Gij zoudt me geheel in uw
macht hebben on wilde ik niet naar
uw pijpen dansen, clan sluptet ge
maar dadelijk naai' de prefectuur en
klaagde mij met dc bewijsstukken in
eten zak aan, als de moordenaar van
Töpper. 't Zou wat moois zijn.
Ik zal de dooi' u gegevenverkla
ring op mijn woo id van eer niet aan
raken, sprak Bertha.
Wat wilt ge er dan mede doen?
vroeg Metzier op aarzelenden toon.
Wel, die schriftelijke verklaring
wordt hier bij een advocaat gedepo
neerd, ging Bertha zeer kalin
Een riiooie zekerheid voor mij,
hernam Motzler.
De verklaring wordt in ecu. con
cert gedaan en verzegeld aan den ad
vocaat ter hand gestold, anders niet,
ging Berlha op onbegrijpelijk hal
men toon voort.
En dan, wal gebeurt er dan
vroeg Metzier als een waanzinnige.
Maar, meneer Metzier, boud u
toch bedaard, waartoe zooveel druk
te? De zaak is zeer eenvoudig, luistert
de advocaat verplicht zich, vier of 7.eJ
weken, nadat het stuk hein ter hand
gesteld is. dit te openen en de bevoeg
de macht er mede in kennis te stel
le®
(Wordt vervolgd).
