WïgïlÜE BLAD
Zaterdag 5 April 1913
Buitenlandsch Overzicht
De Balkan-vulkaan.
Europa tegen Montenegro.
De vlootdemonstratie tegen Monte
negro, waaraan nu ook Italië en
Frankrijk deelnemen, zoodat het een
volkomen internationale betooging ja,
daar Rusland officieel verklaarde,
door Frankrijk vertegenwoordigd te
zijn, vraagt alle aandacht.
Alles is in orde, de oorlogsschepen
zijn naar de Moutenegrijnsche klist
vertrokken en hebben opdracht een
sche r p e blokkade te lwwerkon.
Montenegro weigert aan den wensch
van Europa te voldoen en zijn troepen
liet verdere beleg van Skoetari te doen
staken. Servië heeft het verzoek, om
zijn troepen van Slcoetari terug te
roepen openlijk afgewezen, en de mi
nister-president heeft den gezanten
die hem de besluiten van Europa kwa
men mededeelen op ironischen toon
geantwoord: dat de groote mogend
heden de Balkanstaten steeds hadden
aangemaand eensgezind te zijn. en el
kaar te steunen; dien raad volgt Ser
vië thans op.
Wat zullen de mogendheden bij die
houding der Balkanstaten doen?
De „Westm. Gazette'' heeft dut dui
delijk gezegd: De demonstratie moet
een demonstratie blijven, vrij van
bloedvergieten eu sensaties.
Maar het is te verwachten, dat er
een grenzelcoze verwarring zul ont
staan in Europa, als de Balkanstaten
blijien weigeren, om de besluiten van
Europa uit te voeren.
Dan zal Oostenrïjk-Hongarije wel
licht op eigen gelegenheid willen op
treden. zonder mandaat van de groote
mogendheden. Zullen de andere mo
gendheden het toestaan, dat Oosten-,
ïijk-Hongarije met zijn groot leger
tegen het kleine Montenegro oprukt?
Dat Oostenrïjk-Hongarije zulke plan
nen heeft blijkt uit de mededeelingen
der officieuse pers en uit de berich
ten. dat de keizer verschillende per
sonen, onder wie de minister van oor
log en de chef van den generale» staf
heeft ontvangen om over de te nemen
maatregelen te besluiten.
Het „Journal des Debats" wijst er
op, dat Oostenryk-Iiongarijo aan de
Russische regeering formeel heeft be
loofd, zich van iederen aanval op Ser
vië en Montenegro te onthouden. Het
blad hoopt, dat Oostanrijk-Hongarije
die belofte zul houden.
In de geheel e os ten rij ks cl ie pers
komt de bezorgdheid tot uiting, dat
ondanks do eenstemmigheid der mo
gendheden, een verscherping van den
internationalen toestand zeer goed
mogelijk en zelfs waarschijnlijk is.
Zelfs in officieuse' bladen wordt Rus
land aangewezen als degeye, die Ser
vië en Montenegro stijft in hun ver
zet. Hel officieelo Rusland ver-
eenigde zicli met alle besluiten van de
gezanten-conferentie, het o f f i c i e u-
s e Rusland, de macht achter den
troon, verzet zicil en belooft aan de
Balkanstaten steun.
't Vrij ongeloof© lijk bericht, dat.een
Russische handelsstoomboot te San
Giovanni ai Medua munitie en voor
raden voor Montenegro ontscheept
hee'f, wordt toch bevestigd.
De „Frankf. Ztg." meent, dat ko
ning Kikita wel bereid zal zijn, aan
de wenschcu van de mogendheden te
ge moet te komen, zoo dc compensaties
die hem worden toegezegd, maar groot
genoeg zijn. Het blad schrijft:
„Er ligt een groteske trek in, dal
waar vele staatslieden met angst en
zorg de toekomst te geinoet zien. en
vreezen voor de gevolgen van de vloot
demonstratie. de diplomaten in den
Balkan niet minder ernstig onderhan
delen over de financieele schadeloos
stelling, die aan koning Nikita zal
worden uitbetaald, zon liij Skoetar!
aan de Albaneezen laat. Het, geldge
brek van het land en deft vorst zijn
chronisch en historisch; en het is niet
onwaarschijnlijk, dat op die wijze
aan het'conflict een onbloedig verloop
wordt verzekerd".
Een bedreiging van den
kant van Oostenrijk-
H o n g a r ij e,
De Weensche „Reichspost" schrijft
(blijkbaar officieus geïnspireerd]):
„Wanneer het den grooten mogend
heden niet gelukken mocht de Balkan
staten tot de overtuiging te broJigen,
dut het nutteloos is zich langer te ver
zetten tegen den wil van Europa en
wanneer Servië en Montenegro niet
bescheidener worden, dan zal Oosten
rijk eventueel zijn eigen belang stellen
boven dat van Europa en meer reke
ning gaan houden met de Oostenrijk-
sche dun mot, de Europeesche politiek
met alle consequenties daarvan. De
geheele arbeid van de ambassadeurs-
conferentie zou daardoor ongedaan
worden gemaakt".
Van ia oorlogsvelden.
't Gevecht om SkoetarL
Verzekerd wordt, dat de Serviërs en
Montenegrin nen in het laatste ge
vecht om Skoetari 2000 dooden en
gewonden hadden (volgens een parti
culier bericht zelfs 4000!).
De belegeraars zetten wel veel op 't
spel!
De aanslag op Skoetari moet den
belegeraars niet veel succes gebracht
hebben. De versterkingen die dc ves
ting omringen zijn nog in handen der,
Turken.
Er worden nu Servische verster
kingen verwacht.
De Turken in Skoetari verdedigen
zich wel met den moed der wanhoop.
Nadenvalvan Adrianopel.
Het vervoer van de krijgsgevange
nen is begonnen. Op de wegen om
Adrianopel- bewegen zich groote con-
vooïen van Turken, enkele daarvan
tellen tot vierduizend man. De Bul-
gaarsche autoriteiten zenden ze hoofd
zakelijk naar Slara Zagora, Pliilip-
popel en Sofia.
Volgens betrouwbare inlichtingen is
er slechts één DuitsCh officier te Adria
nopel krijgsgevangen gemaakt.
Anderen zijn voor het beleg naar
Konstantinopel vertrokken.
De voorziening met levensmiddelen
van Adrianopel wordt, bemoeilijkt
door de vernieling van de brug over
de Maritzii. Het verkeer wordt onder-,
houder, door twee schipbruggen, die
in allerijl door de pioniers zijn
aangelegd.
De Bulgaarsche ministers komen
lieden te Adrianopel aan.
Kaar flea vrefle
Daarover is beden geen nieuws.
Men rekent nu ©venwel algemeen
niet 't minst in Turkije! dat de vre
de spoedig een feit zal zijn.
Allerlei.
I-Iet Oostenr ij ksc h-H o n-
g a ar s c h e leger.
Volgens dc nieuwe Oosten rij ksche
legerwet zou het contingent na drie
jaren het maximum ten getale van'
150,500 man bereiken- De „Zeil" ver-!
neemt nu, dat binnenkort in de beide
parlementen wederom oen wijziging
zal worden voorgesteld, waarbij een
nieuwe totale vermeerdering vu n 15000
man voor het gemeenschappelijke le
ger wordt gevraagd, benevens 10.000
man voor de beide landweren.
Het rekrutencontingent zal, volgens
dit ontwerp, in hei derde jaar op
174 500 man zijn gebracht.
Amsterdamsche Kout
LXIX.
Een noviteit op onderwijsgebied.
Goedkoop trammen.
We behoeven ons in Amsterdam niet
te beklagen over gebrek aan belang
stelling in onderwijszaken. Heeft onze
achtbare gemeenteraad niet kort gele
den nog eenige zittingen volgepraat
over het zevende leerjaai-
Kriigen we hier niet de strenge
school?
Wordt hier niet op velerlei wijs zorg
gedragen voor de geestelijke en zede
lijke belangen van het schoolkind
Ons staat nu, op opvoedingsgeblcd,
weer een noviteit te wachten eon
vacantïe-school.
Als het u gaat als mij, dan griezelt
u bij de eerste kennismaking met deze
nie jwe woord-combinatie.
Ik hoop, dat geen mijner lezers te
oud is, om zich de weelde van vacan
tia uit zijn schooljaren te herinneren.
Eerst al, weken te voren, de vreugde
bij voorbaat, en dan de tijd van onge
breidelde vrijheid zelf en al de geneug
ten, waarvan ie profitceren viel, naar
evenredigheid der oudeilijke beurs of
naar evenredigheid van de zorg waar
mede de ouders zich beijverden, luin
kinderen aangenaam bezig te hou
den.
Dat is de mooie zijde van de me
daille.
De keerzijde we weten er hier in
Amsterdam van mee te pralen is,
dat zoo tal van ouders niet weten, wat
ze in de vacantie „met de kinderen
begi rmen moeten".
In de huizen in onze vverkmans-
buui ten is moeder de vrouw maar blij
als haar kroost ,~van den vloer is" en
veilig opgeborgen binnen de muren
van het schoollokaal.
Dies ziet men in vacamtiedagen de
spes patriae uit die kringen zweiwen
lungs de straten en blootgesteld wor
den aan al de misère, die uit zulk
zwerven in de groote stad kan voort
komen.
De gevaren van het straatzwei-ven
in de groot stad voor onze jeugd zal
ik niet nadrukkelijk hebben te betoo-
gen.
De boefjes, die de interessante figu
ren in de kinderzaakjes voor de recht
bank zijn, zijn er, rneerendeels, de
producten van.
Nu is het bestuur van „Ons Huis"
te rade gegaan, dat het goed zou zijn
die zwervertjes in de vacantie liezig te
houden en daarom heefi liet het initia
tief genomen tot de instelling van een
instituut dat den onaangenaam klin
kenden naam draagt van „vacoütie-
school".
'k Geloofde eerst mijn oogen niet,
toen ik deze contradictio interminis
las en mijn eerste opwelling was me
delijden met de arme stakkertjes, die
men in de vacantie... op school wil
doen, drillen wil, in den band wil
houden.
Nader inzicht in de bedoelingen wij
zigt echter dit oordeel.
Volgens de berichten ïn de bladen
toch is het- absoluut niet de bedoeling
dc kinderen in sc-i !- g
houden. Hen met lessen te plagen of
op de schoolbanken te plakken.
Men wil in den vacantietïjd kinde
ren tegen geringe vergoeding eiken
dog één schooltijd van de straal, en
aangenaam bezig houden. Spel, gym
nastiek, prettige handenarbeid, dat is
het waarmee men den kinderen den
tijd zal doen verdrijven. Spel, zooveel
mogelijk in de openlucht, wandelin
gen, gymnastiek en andere gezonde
lichaamsbeweging en als 't moet of als
aangename afwisseling handenar
beid, op geheel onschoolsche, volko
men vrije wijze.
Mejuffrouw Van Asperen, de direc
trice van „Ons. Huis" in dc Rozen
straat heeft er de leiding van en dat
de zaak nu in goede handen is, is wel
zeker.
Voor de „Tucht-TJnie" een denk
beeld dunkt me, orn toe te juichen.
Nu zullen er misschien wel velen
zijn, die toch, hoe aanlokkelijk het
denkbeeld er uitziet, de ineening blij
ven handhaven: de vacantie moet
voor de kinderen zijn een tijd van
algeheele vrijheid. Spelen moet spon
taan gebeuren en niet altijd onder
toezicht en gereglementeerd.
Zeker, 't is waar, volkomen vrij
heid om te spelen, geheel naar eigen
zin en lust moet er voor de kinderen
af en toe zijn. Maar nog veel meer
waar is het. dat van een ongebrei
delde vrijheid, die leidt tot straatslij
pen den geheelen dag, tot baldadig
heid en erger, niets dan ellende komt
Laat. ook in de vacantie, heusch dc
kinderen eenige uren het geldt im
mers maar één schooltijd per dag
een liaiid voelen, zich schikken naar
orde, spelen en knutselen onder toe
zicht.
Hoe leelijk de naam ook klinkt, mei
„school" in den eigenlijken zin heeft
het denkbeeld maar zeer verwijderd
verband.
Ik vermoed dat tal van Amster
damsche ouders, moeders vooral, het
denkbeeld van een vacantieschool
van harte zullen toejuichen en huhlc
brengen aan het initiatief van „Ons
Huis", wat ik bij dezen doe.
Met groote instemming zal door
heel Amsterdam zijn kennis genomen
van de door B. en W. ingediende her
ziening van het tramtarief. Ik had
indertijd al eens gelegenheid den
wensch uit te spieken dat, gezien den
bloeieuden toestand waarin het tram
bedrijf verkeert, wij spoedig een uni
form sijf-cenls tarief zouden krijgen.
Er waren echter bezwaren, n.l. deze
dat dit verminderd tarief een grooten
toevloed van passagiers ten gevolge
zou hebben, waarvoor nog geen ma
teriaal genoeg was en ook dat het
Vermeerderd tramverkeer de alge-
meenc verkeersmoeilijkheden zou ver
groeien.
Blijkens hun voordracht achten B.
en W. dit laatste bezwaar in 't geheel
niet. Zij gewagen er althans met geen
letter van. Het andere noemen zij
wel, en hun voordracht is juist hier
op gebaseerd, dat in den loop van dit
jaar de in aanbouw zijnde derde
hoofdremise kan worden in gebruik
genomen en in verband daarmede
reeds tot bestelling van een belang
rijk aantal wagens kan worden over
gegaan.
Nu B. en W. aan 't verlagen gaan,
doen zij het flink en royaal, dat moet
gezegd en dat doet ons Amsterdam
mers, wien het trammen om zoo te
zeggen in 't bloed zit, goed'.
In 'hoofdzaak betreft dan de her
ziening het tarief van vijf cent per
rit. Hiermede worden de twee rits-
kaartjes afgeschaft en ook de boekjes,
waarbij het tarief 6 ets. is. De sec
ties zijn nu ook afgeschaft en zoo
kan men voor zijn stuivertje geweldi
ge einden tram genot smaiïen. Dei.k
hv. aan lijn 3 en aan lijn 10.
Merkwaardig is dat; bij de finan
cieel© berekening B. en Yv. tof dc con
clusie komen, dat de gemid deldie op
brengst per passagier slechts dalen
zal van 4.6 tot 4.4 cent. Tn dio mate
wordt toeneming van het reizigeis-
vervcLr verwadnt, dat financieele be
zwaren zooals men ziel van nul en
geen er waarde geadhl worden. Voor
al nu in het feestjaar, het jaar dei-
tentoonstellingen zal 1.1.1 tramver
keer, hij dit uiterst goedkoop tarief,
enorm zijn.
Het lage tramtarief is een zeer too
te juichen sociale maatregel. Goed
koop Irammien is een algemeen volks
belang en met warme sympathie mag
begroet worden 'het feit, dat B. en W.
dezen echten socialen maatregel
thans voorstellen.
Voor de conducteurs intusscheji zal
het minder voordeelig zijn.
Enkele rit thans 7 1/2 ets, dan ge
ven wo.meestal 'een dubbeltje en la
ten do i.plak" zitilen, en de pasjes
van 10 ets betalen we vaak door vun
een kwartje 12 1/2 ct. te laten afhou
den.
Do rónde getallen 5 ën 10 ets. ico
nen zie'h niet zeer tot fooi-enge vér ij,
zoodat ilk voor do oonducleurs vrees,
dat ze het grootste gedeelte dezer bij
verdienste zuil-en moeten derven. Ik
mis in clo voorstellen tot herziening
van het tramtarief er een om. als
compensatie ook het loon der conduc
teurs f© verheogen, maar twijfel niet
of al zeer spoed:g zal den Raad.
mocht dit voorstel widen aangeno
men een dergelijk verzoek bereiken.
Laat ik ten slotte nog vermelden,
dat het tarief op kleine trajecten ais
Dam—Stationsplein 2 1/2 ct. blijft er.
.het iarjef der vroegri-.ten eveneens
ongewijzigd, terwijl de abonnements
kaarten iets verhoogd zullen worden
als B. en W. hun zin krijgen.
Moge door de invoering van het
5 ets. tarief ons trambedrijf tot neg
grooter bldei komen.
AMSTERDAMMER.
Binnenland
SCIIKF.PVAARTTENTOONSTEL-
LING TE AMSTERDAM.
Op de terreinen aan de overzijde
van het IJ, waar begin Juni de
Scheepvaarttentoonstelling zal geo
pend worden, wordt naast de histori
sche en andere afdeeiingen in een
middenterrein tusschen de hoofd- en
machinegebouwen een winkelgalerij
ingericht. Reeds is ec-n groot
aantal dezer winkels aan win
keliers en klein-industrieelen
Vpor het verkoopen en vervaardi
gen hunner artikelen verhuurt!. Van
B. en W. is de toezegging ontvangen
dat ten aanzien van de winkels op
hei terrein der tentoonstelling van 5
Juni tot 1 October tot middernacht
ontheffing wordt verleend van het
verbod om de winkels des avonds na
9 uur voor het publiek geopend te
hebben.
TWEEDE-KAMER.
VERBREEDING LE1DSCIIE
STRAATWEG.
Bij het afdeelingsonderzoek van
het onteigemngswetje voor de ver-
Ij reeding van den Rijksstraatweg van
Den Devl naar Leiden werd ander
maal de aandacht gevestigd op den
hinder, dien het verkeer ondervindt
van den toestand aan de llaagsche
Schouw.
Men meende, dat thans lot onteige
ning van den tol behoorde te worden
overgegaan en uitstel ten deze onge-
wenscht was.
Vervolgens drongen eenige leden er
op aan, in aansluiting aan het gedeel
te Den Haag—Haagsche Schouw de
verbreeding van het vervolg van dien
weg tot Haarlem en eventueel tot Am
sterdam ter hand te nemen.
ONTGINNINGEN „POELOE
LAOET".
Bij de Tweede Kamer is op 't oogen-
blik een wetsontwerp aanhangig,
waarin de regeering voorstelt, (ie
steeukoien-ontgiiiningen van de maat
schappij „Pcelee Laoet" tot een be
drag van ruim 3 mïllïoen gulden voor
dm Staat aan te koopen. Naai wij van
goed onderrichte zijde vernemen, is
thans aan de bedoelde maatschappij
van meer dan een kant een aanzien
lijk hooger bedrag voor de ontginnin
gen geboden.
Het bestuur (de heeren Jansen en
Van den Honert, van de Deli-Maat
schappij, Van Aalst, president der
Nederlandse!:© Handelmaatschappij,
jhr. Loudon, van de Koninklijke, en
de heer Moons), biijft echter, omdat
het wenscht te verhinderen, dut de
ontginningen in vreemde handen ko
ine;), zijn aanbod aan den Staat hand
haven.
HET CONFLICT IN DE SIGAREN-
INDUSTRIE.
In de.gisteren to Utrecht gehouden
vergadering van het bestuur van het
Verbond van vereenigingen van siga
renfabrikanten werd besotcn het laat-
sLe schrijven van de werkliedenorga
nisaties te stellen in handen van de
looncommissie. Het bestuur achtte
zich niet in staat om oogenblikkelijk
over de beteckenis van dit schrijven i
in al zijn onderdeelen te oordeelen
en wenschte zich dientengevolge voor
alsnog van een beslissing te onthou
den.
Aan de looncommissie is de meest
volledige bevoegdheid gegeven om
naar bevind van zaken te handelen
't zij het schrijven voor kennisgeving
aan te nemen, 't zij daarover met de
besturen der werkliedenorgaiilsaties
een nadere bespreking te voeren.
Vaii de genomen beslissing is, voor
wat liet eerste gedeelte betreft, aan
<le weikiiedenorganisatics kennis ge
geven.
UIT DE STAATSCOURANT.
Bij koninkl. besluit is toegekend
de aan de orde van Oranje-Nassau
verb, eere-medin brons, aan D. J. de
Haas, arb. bij de firma J. J. Krantz
Zoon, lakenfabr. te Leiden.
DE „MINISTER KRAUS".
Gisterenmorgen op de reis van Ter
schelling naar Harlingen, raakte de
machine van de postboot „Minister
Kruus" defect, zoodat de boot hulpe
loos ronddreef. Daar 't ongeluk ge
schiedde vlak bij de Vliesloot en de
Onze Lachhoek
ANDERE TIJDEN.
(In het bierhuis.)
A. (tot zijn vriend): Ik begrijp
niet, iioc de menschen 'n oogenblik
gedacht hebben dat die arme slokker
zoo rijk was 1 Vroeger rnoest je toch
minstens een honderdduizend gulden
hebben, alvorens je voor een m:!!ioii-
nair werd aangezien 5
AMERIKAANSCII.
Toen de beroemde violist Remënyl
een kunstreis door de Vereeitigde Sta
ten deed, vertoefde hij een dag in Chi
cago.
Blijft u nog langer? vroeg de por
tier van het hotel, waarin hij den
nacht had doorgebracht.
Dat hangt er van af, was het
antwoord. En nu vroeg hij naar deu
besten weg om eeue stad in Illinois
te bereiken.
De bekende route C, B eu Q,
antwoordde de Yankee.
O 1 D. T. M. sprak de kunste
naar, toen hij wat van zijn verbazing
bekomen was.
Nu was het de beurt van den por-
tier orn vreemd op te zien.
Wat bedoelt u daarmee? vroeg
deze.
Ja, wat bedoelde jij met C, B
en QV
Natuurlijk Chicago, Burlington
en Quinay.
Mooi zoo en ik bedoelde natuur
lijk Dan tot morgen, sprak de vlo
list gelaten.
motorboot Vlieland in. de nabijheid
was, kon deze passagiers en vracht
goederen overnemen en verder naar
Harlingen transportc-eren.
DE „SOMMELSDIJK".
Gelijk men in de rubriek Stoom- en
Zeilvaart lezen kon heeft het van
Rotterdam te Havana aangekomen
stoomschip „Sommelsdijk" (Holland
Amerika-lijn), veel slecht weer door
staan, waardoor het verschilende ver
liezen en schade heeft geleden en 2
personen van de bemanning zijn ge
dood.
Naar de „N. R. CL" nader ver
neemt, heeft de „Sommelsdijk" ernsti
ge' dekschade.
De omgekomenen heetten J. J. van
Reuzel, i rem nier, en Roelof Brouwer,
bediende.
ONGELUKKEN.
Te Obdam is naar de „Tijd" meldt,
het 3-j:ii g zoontje van den heer Bak
ker in een onbewaakt ©ogenblik te
water geraakt en verdronken.
Dinsdag trapte het 1 1/2-jarig zoon
tje vun den landbouwer S., te Benne-
kom, in een emmer met lieele stijfsel,
waardoor hel ernstige brandwonden
bekwam; thans is liet aan de gevol
gen overleden, zoo meldt de Tel.
Een drie-jarig kind van den lieer
Van den Berg te Baarn, kreeg Zon
dagmorgen tijdens een hoestbui eon
z.g. apeniiootj© in de Jong, waarop
een hevige benauwdheid volgde.
Men kon het nootje uit de long niet
verwijderen, waarna per auto naar
Hilversum werd gegaan, waar men
eveneens geen kans zag, den armen
kleine te helpen. Daarop besloot men
naar Utrecht'te gaan, waar na een
operatie het eindelijk gelukte het kind
vun het nootje te bevrijden.
Aanvankelijk dacht men. dat het
kind na deze opératie wel Weder zou
bijkomen, doch het heeft niet zoo mo
gen wezen. De arme kleine is Don
derdagmorgen na een smartelijk Jij-
i den in het ziekenhuis ie Utrecht over
leden.
(U. D.)
IIET CONFLICT IN DE KLEEDING-
INDUSTRIE.
Te Utrecht vergaderde gistermiddag
de Boud van Kleerniakerspatroons in
Nederland. Een veertigtal van de
grootste patroons uit alle oorden des
lands waren aanwezig. Met algeniee-
n« stemmen we*d besloten, de Aui-
sterdarusche patroons krachtig te
steunen, en in geen geval tijdens het
conflict klanten van Amsterdamsche
patroons te bedienen. Ook vereenigde
zich de vergadering met het voorstel
om geen eLkelen werkman uit Am
sterdam aan te riemen.
Haarlemmer Halletjes
EEN ZATERDAGAVONDPRAATJE.
Zoo te water als te land
Vind je menig vreemden kwant.
Maar je moet er een beetje op let
ten, want zonder pedanterie mag ik
wel veronderstellen, daL acht van de
tien inenschen heengelezen hebben
over een bericht, dat een schipper, die
zijn schuit voortbooinde door het bre
ken van den vaarboom te water viel
en door toesnellende, in dit geval toe-
varende personen, gered werd.
Een schipper, die niet zwemmen
kan, zal heel waarschijnlijk een neef
bezitten, die postbode is en geen bee-
n en heeft Ook zal er wel een poes In
de familie zijn zonder staart en een
hond, die vergeten heeft blaffen te lee-
ren. Maar zonder gekheid, is het niet
ongelukkig, dat een varensman, die
elk oogenblik te water kan raken,
zichzelf niet redden kan en door an
deren moet worden gered van het lot
om klokspijs te worden van de vis-
schen, die hij immers minstens In
zwemkunst evenaren moet?
Uit den Haag worden ons allerlei
wetten thuis gestuurdwe moeten dit
en dat en we mogen zus en zoo niet
meer, maar niemand is nog op de ge
dachte gekomen, om voor te schrijven,
dat schippers, seliippersvrouwen en
schipperskinderen, die niet boven de
40 en niet onder de 4 jaar oud zijn,
een zwem-examen moeten afleggen,
voordat zij als regel op het water
worden toegelaten. Zelfs Mr. H.
Smcéhge, die als voorzitter van de
vereeniging Schultevaer terecht de
vader der Nederlandsche schippers
genoemd mag worden, heeft nog geen
voorstel in dien zin aangekondigd. Ie
mand heeft mij gezegd, dat hij 't zelf
niet kan. Ik weet het niet, heb het
hem nooit gevraagd. En als griffier
van het Amsterdamsche Gerechtshof
is de zwemkunst zeker niet wat. Mr.
Smeenge het eerst noodig heeft. Maar
als er zoo'n wet kwam zou Drentsche
Ilarm, of ik ken hem niet, aan 't
hoofd van zijn schippersstoet nog
zwemles gaan nemen, om het voor
beeld te geven.
Maar keeren we tot het land terug,
waar ik dezer dagen een heel wat loo-
zer kwant zag, dan deze schipper ls.
't Was op de Amsterdamsche vaart.
Daar rolde een coupeeije met een
paard er voor en niemand op den
bok. De koetsier, die waarschijnlijk
oververzadigd vvas van scherpen oos
tenwind, zat in het rijtuigje en hield
de leidsels door het open portier
raampje. Ik zal niet zeggen, dat ik
het aanbeveel als stelsel, want ln
Haarlem zou het verkeer al gauw
vastloopen, maar slim was het en
hulde komt toe aan het paard, dat
blijkbaar den koetsier niet noodig
had.
Onlangs heb ik bezoek gehad van
een vriend, die zijn naam niet ge
noemd hebben wil omdat hij zich
schaamt.
Om dezelfde reden schaam ik me
óók wel, maar och, door de vriendelij
ke beoordeelingen van neef Wouter
weet de lezer eenmaal, dat ik een ca
talogus ben van fouten en gebreken.
Waarom die schaamte Ik ga het
vertellen. We hadden gepraat over
schoolgeleerdheid en waren zoo ge
komen op Pythagoras;
„Piet Hagoras?" zei hij onnoozel.
Maar toen kwam hij er weer in,
hoewel hij aanvankelijk liet theorema
van deze beroemdheid met het dio
rama in de Plantage verwarde. Zoo
raakten we' op Archimedes eu zijn
vermaarde stelling; mijn vriend
trachtte de aardigheid te plaatsen,
dat Archimedes blijkbaar de eerste be
vorderaar van het bouw- en woning
toezicht is geweest. Maar ik was
voor zulke Rauwigheden niet in de
ware stemming, want er was me
iets te binnen geschoten, dat mij met
zorg vervulde.
„Weet jij antwoord te geven op
alle vragen, die de vreemdelingen dit
jaar aan het Nederlandsche volk zul
len doen 1"
Hij begreep niet recht wat ik
meende.
„Als jij dit jaar een Engelscliman
ontmoet, die je vraagt naar de sterk
te van ons leger in vredes- eu in oor
logstijd, weet jij het dan
Hij nam een veelbeieekenend stil
zwijgen in acht.
„Wanneer Frans Hals leefde?"
„In de zeventiende eeuw," zei liij
blij.
„Maar wanneer precies? Dat mag
een Haarlemmer toch wel op een prik
weten. En herinner jij je, wat Tromp
al zoo voor vaderland gedaan
heeft?"
„Ja, van Tromp gesproken, daar
moet ik je toch een goeie mop van
vertellen. -Verbeeld je, dat ik onlangs
in de courant een advertentie heb ge
lezen, dat de Naaml. Vennootschap
Admiraal Maarten Harpertsz. Tromp
zich belast met het beheeren, adminis-
treeren en in opzicht nemen van
onroerende goederen, tegen matige
prijzen. Opzicht van alle klassen Hul
zen, De nagedachtenis van onzen
goeien ouwen Tromp loopt het be
hangen van kamers en het witten
van gangen na. Het moest niet mo
gen 1"
Maar ik liet me niet in de war
brengen. „Heel goed, maar wat weet
je van Tromp als zeeheld?"
Toen werd hij boos. „Wou je mij
schoolmeesteren Dan mijn beurt.
Wat weet je van de Ruijter?"
„In de lijnbaan geweest en op een
toren geklommen," zei ik trotsch.
„Jawel en de zeeslagen?"
„Drie oorlogen tegen de Engelschen
gevoerd."
„Waar en wanneer?"
Ik wist het niet. Ik kon geen enke
len naam meer noemen en al de jaar
tallen, vroeger zoo herhaaldelijk en
met ijver door mijn ouderwijzers er
ingestampt, zijn weggesmolten in deu
loop der tijden. Maar mijn wraak lag
voor de hand.
„Weet je wat de vreemdelingen bij
zonder belangrijk vinden De droog
making van de Haarlemmermeer, en
de plannen tot droogmaking van de
Zuiderzee. Vertel jij me nu eens, wat
de hectare bouwgrond opbrengt in de
Haarlemmermeer, hoeveel vruchtbare
teelgrond er in de Zuiderzee gevonden
zal worden en hoeveel millioenen die
droogmaking kosten zal?"
„Ik weet het niet," erkende mijn
vriend.
„Ik evenmin."
En we staarden als twee onnooze-
len elkaar aan.
Zijn wij uilzonderingen 7 De lezer
kan er zelf de proef mee nemen. Laat
hij morgen, Zondag, eens aan vrien
den en kennissen dezelfde vragen
doen en wanneer dan het antwoord
achterwege blijft stel ik voor, dat we
een handboekje samenstellen waarin
al die vragen beantwoord worden, ge
titeld: De vlugge Nederlander in vra
gen en antwoorden. Want het zou
toch treurig wezen, wanneer straks de
buitenlander ons vragen doet over be
langrijke dingen en wij met den mond
vol tanden 3taan.
Bijna zoo dom, als die schipper, die
niet zwemmen kon.
Het is helaas maar al te'waar, da'
wat we in den loop van de jareu aan
kennis bijeengegaard meenen te heb
ben, wegsmelt of er heel anders uit
gaat zien. Van Hendrik den Vierde
van Frankrijk is bij de meesten van
ons alleen deze wetenschap overge
bleven, dat hij wenschte, dat al zijn
onderdanen Zondags een kip in den
pot hebben zouden. Die kip maakte bij
ons op school namelijk een grooten
indruk, oindat er in de groote gezin
nen zelden of ooit kip gegeten werd en
zoo'n beest dus een geweldig festijn
vertegenwoordigde.
En Gladstone? Vraag aan tien men
schen. wat ze van dezen Engelschen
staatsman weten en acht er van zul
len antwoorden, dat hij hout hakte
in ziju vrijen tijd; de negende weet
ook dat niet en de tiende kan er nog
bij vertellen, dat hij een groot voor
stander van home rule (zelfbestuur)
voor Ierland is geweest. Gek toch,
dat we zoo'n kleinigheid wel onthou
den en het levenswerk van zoo'n man
glad vergelen; dat komt, denk ik, om
dat toen het nemen van eenvoudige
lichaamsoefening na geestelijken ar
beid nog een zeldzaamheid was.
Ik heb een gestudeerd man eens
naar de grondregels van de wijsbe
geerte van Kant gevraagd. Hij ken
de ze niet meer, maar wel had hij ont
houden, dat Kant in een klein boekje
,do kracht van den wil" had beschre
ven, hoe hij eens de eerste verschijn
selen bij zich voelde opkomen van
een besmettelijke ziekte die in die
dagen woedde. Kant zette zich met
zijn heelen wil legen de ziekte in eil
daarop verdwenen de eerste verschijn,
selen en werd hij weer gezond.
Een hedendaagsclie medicus zal
waarschijnlijk zeggen, dat Kant zich
verbeeldde, dat hij de eerste ver
schijnselen bij zichzelf opmerkte, die
verdwenen toen hij zich tegen die in
beelding verzette.
Want ook geleerde menschen en
geleerde uitspraken kunnen falen, ln
het maandschrift Onze Vloot heb ik
met groote belangstelling gelezen, dat
de oude Hamburgers plachten te zeg
gen: Vivere non necesse est navigare
necesse est, hetgeen zeggen wil, dat
het niet noodig is om te leven, maar
wel om op zee te varen. Ik vraag wel
verschooning aan alle oude Hambur
gers, als ik bescheidenlijk de vraag
stel, of hei voor wie op zee willen va
ren, niet in de eerste plaats noodig
is om te leven?
Zulke spreuken in een vreemde taal
klinken wel indrukwekkend, maar
zijn het daarom niet altoos. Even
zonderling was het bericht in een der
bladen over een brand dat het huis
voor de tweede maal was afgebrand.
Zoo'n huis toch 1 een gewoon perceel
zou aan één keer afbranden genoeg
hebben 1
FIDELIO.
