Clironisck Moest
scheiden van de markt de beambten
'piet wil laten heengaan zonder iets.
Met den ingeoheur-üirectsiir van de
N. Z. T. M. ia onderhandeld over de
overneming van liet (personeel. Wil
de tl/a (fitnectejür üianvankeljjk nie
mand boven de 50 jaar overnemen;
"door aandrong van do paar dentram -
directie is verkregen, dot voor over
neming in vasten dienst in aanmer
king komen 18 personen, kiezen zijn
aan een keuring onderworpen, die
een „welwillend ikairakter" zou dra
gen. Van het overig personeel, voor
zoover deze geen andere betrekkingen
heibben verkregen, zullen zooveel mo
gelijk beambten in lossen dienst over
gaan, ook vo.n de oudsten.
Van de f 18000 zal ongeveer f 11000
noodig zijn, om het voste personeel
in te koooen in het pensioenfonds van
do N. Z.'T. M.
Hoeveel dit bedrag zal zijn, hangt
af van het aantal personen, dat na
keuring zal worden overgenomen.
Uit dit fonds sullen de menseden
op 60- of 65-jarigen leeftijd een pen
sioentje kunnen krijgen, dat van
f 250 tot f 150 afwisselt.
Voor Ihet resteerend bedrag kan
den niet-in-vasten-dienst aangeno-
menen, voor. zoover die daarvoor in
aanmerking dromen een pensioentje
gegeven worden.
Hoeveel dit zat bedragen, inoet nog
worden berekend.
Van die f 18000, dl© voor een-en-
ander benoodigd. zijn, kan f 7000 ge
vonden worden uit het fonds, dat
daarvoor opgericht is. f 11.000 zal
dus ten laste der aandeelhouders ko-
men.
Uit de vergadering gingen Blom
men op, oan, als dit eenigszin3 mo
gelijk was, de uitkeering aan het per-
son eel te verhoogen.
Het bestuur gaf toe, dat de uitkee-
ring niet veel was,-maar de kas kan
niet meer lijden. Men weet nog niet,
wat er van het aan deel enk a:p i taal te
recht komt, waarschijnlijk maar een
50 pet.
De bezittingen.
Gevraagd werd, hoe het gaan zou
met het materieel der tram. Op de
paarden, aldus luidde het antwoord,
•zal wel geen verlies geleden worden
'en naar de oude rails Is ook nogal
vraag.
Er zijn ook gegadigden voor de
tramwagens.
Mag men een der couranten ge-
looven, zei de lieer Jager Gerlings
dan zijn wij in onderhandeling mei
een gegadigde in Néderl. Indie (in
derdaad is dit hel geval, 't adres is
Makassar! Red.) De grootste in
vloed op de financiën heeft echter de
verkoop van hel terrein der innaai;
schappij. Dat moet men nog afwach
ten.
II e t e i n d e.
Mr. Jager Gerlings bevestigde door
een officieels mededeelmg, ons be
richt, dat de Paardentram op 9
Mei voor het laatst zal rijden'en tie
N. Z. T. M. den die.n3t op 10 Mei aan
vangt. Dit behoudens goedkeuring
-van B. en W.
Er zal-nu nog de gewone jaarver
gadering moeien plaats hebben en de
- liyui dat i e-vergadoring.
Dan behoort de H. T, M. tot liet
verledenc!
EXAMENS L. O.
Haarlem, 12 April. Geëxamineerd,
- 8 vrouwelijke Candida.ten. Geslaagd
do dames: N. Adriaajise, Den Helder,
Aarda Fransen, Zaandam. C. H. Hart
man, Zaandam, C. Langereis, Hoorn,
G. C. P. Westers, Den Ilclder.
EEN LEGAAT.
De N. R. Cl. meldt:
Dank zij een legaat van wijlen den
heer Z. Middelkoop, in ieven ontvan
ger der registratie te Haarlem, is te
Almkerk een stichting voor oude man-
nen en vrouwen in het leven geroe
pen. Het legaat omvat een huis mol
r terrein en verdere onroerende goede-
ven.
In de stichting kunnen personen
van alle gezindten opgenomen wor
den, maar zij moeten op zijn minst
tien jaar in Alrnkerk gewoond heb
ben.
MOLENDUYN.
Eon onzer medewerkers schrijft:
Haarlems omstreken zijn nu al eeu
wen lang gezocht als woonplaats eu
om er een aangenamen dag door te
hrengen. Zoo is 't nog en zoo zal 't
ook nog wel eeuwen blijven. Maar
de bezoeker van een eeuw geleden en
nog meer die van twee eeuwen terug,
zou verwonderd zijim en veel veran
derd en verdwenen vinden. Vele Mee
kar i jen zijn weg en werden buiten
plaats, (bv. de Rijp te Bloemendoal)
of bloemkweekerij (twee aan of bij
den Verspronokweg)terwijl sommi
ge buitens boerderijen werden (bv.
Bleek en Ber-g1 bij Meerenberg en
Veeubarg bij station Bloemen daal) en,
dan zwijgen wo nog van de vele bui
tens, diio verkaveld zijn en omgezet
in villapark of tuinstad, bv. Harten-
lust en Bentveld. Maar ook nog an
dere wijzigingen hadden plaats.
Woeste gronden, werden ontgonnen,
en gaven aanzijn tot prachtige bos-
schen zooals Woestduin bij Vogelen-,
zang en de Schapen- en Molen-dui
nen tussfl'aen B'loom endaal en Station
So/ntpoort. De Scbapandnlnen ston
den voor een tg o jaren nog geheel
open, nu nog -slechte een klein gedeel
te tegenover 't Meertje van Berkhout;,
ma-ar aan don Dennenweg (Krullen^
laan) tussohéu Meexenbergerwe-g en
don weg naar Santpoort achter langs
Wildhoef ziet go. juist bij den praciïi-
tigen boscliwftg een dreigend bordje
„Verboden toegang".
Velen, vooral ééndagstouristen zul
len nog prettige herinneringen heb
ben aan tot landelijke middagmaal,
dat de boerin uit de Schaapskooi zoo
smakelijk had bereid.
La ton we nu verwijlen in het Mo-
ianduin ten noorden der Schapendui-
uon. Dichte boschpartijen wisselen
hier met ruime bosebpieinen af. Broe-
do rijwegen en ree-M© lanen 'kruis,en
hier kren.kelende voetpaden lusscOien
hoogatam-mig geboomte en weelderig
kreapolh,out. Tusscheu 'V mot m-os
begroeide .euv eitjes ztem w-e kommen
half gevuld met afgevallen blad,
waar weer eiken en dennen- worte
len:. Verderop rijzen weer blanke
beuken op uit gronden, niet bedekt
niet heesters-of struikgewas.
Daar pronkt weer een trotsche eik,
wiens verwarde wortels uit den door
het stroom end© water afgespoeldon
bodem steken. Hier zien we weer on
der het lommer een kleinen, stillen
vijver mei steile donker© kanten. Hoe
lang zullen O© Schupenduynon be
staan Zal de ongerepte nutuur er
nog lang heerschen, oi' zuilen hier veie
woud-reuzen verdwijnen, om-plaatste
maken voor villa's Molenduyn stond
aan den paal.
De streek van Moienduynen was
viveger kaal of slechts met eenigo
eiken begroeid en niet schapen be
weid. Omstreeks het begin der vorige
eeuw na-iii de toenmalige eigenaar de
ontginning ter band eu beplantte de
'Moienduynen met hout. Voornamelijk
gebruikte hij daartoe dennen, waar
van het zaad uit Noorwegen afkom
stig was. A-ls trotsche zuilen rij-zon die
ScaDditmviërs omhoog en voelen zich
i 1 li-er tehuis. Hun donkere kruinen en
roodachtige stain-men vormen een
schilderachtig geheel met -het lichte
groen der korte gedrongen en grilii-g-
geta-kte oude eiken, de gladde beuken
j en liet lage hout.
j Geen wonder, dat hier een buiten
i ontstond. Van der Aa noemt Neethof
eu Moienduynen als buiten to zomen,
j In 1850 ongeveer was het groot 56
ibunder, 68 vierkante roeden, 54 vier
kante ellen. Toen was het eigendom
v.im mevr. A. C. Val eken i-er, douairiè-
re Mr. Jan- van de Po'JI, te Amster
dam.
En nu is het buitenverblijf Molen-
i-duyn bij Station Santpoort Zaterdag
21) Maart met het erfpachtórecht op
den grond verkocht voor ruim ƒ5000.
Het buitentje, met een terrein van 83
Aren 15 c.A., ligt- nabij den rand van
de oude Moienduynen. Dion naam
kennen de vele geïmporteerde Velse-
naars niet meer. Men spreekt er van
„het boschjo", Duiniustpark, soms
het bosc.ii van Santpoort, maar de
oudo naam „Moienduynen" is bij ve
len onbekend geworden. Wel kent
i meti nog den Duivelssveen bij d-en
overweg, waarvoor de jongens vroe
ger een geheimzinnig© vrees hadden
wel noemt men dezen 'uithoek aan de
j noordzijde der oude Moienduynen
Duivelshoek.
Dat behoeft niet te verbazen, 't Zijn
nieL meer de ongerepte duinen, al zijn
er nog vele aardige hoekjes, liet oude
woeste duin, ruim honderd jaar gele
den ontgon,uen tot Motenduynen, is nu
villapark c-n vil later rein.
NA ARBEID KUNST.
De uitvoering die de muaiekvoreeni-
ging. „Na Arbeid Kunst" Z.ef.üi'dag
avond in 't Brongebouw gegeven heeft,
is goed geslaagd. Ook wat de publieke,
belangstelling betreft;- want de gehee-
te zaal was met hoor- en kijklnstigen
gevuld.
't Programma werd geopend -mot
een G-tal muzieknummers. Do uitvoe
ring van dit half dozijn stukken maak
te een goeden indruk. Vergeleken bij
enkele jaren terug, is „N. A. K."
funk vooruitgegaan. Thans klonk de
muziek beschaafd e-n werd er meer ge
let op mooie klanken dan op een goede
dosis i-awaai. Zoo werd d-e ouverture
„Edelweiss" heel aardig gespeeld, ever.
zoo „Avis den Manöver". Ook dr
marsch „La Cavalerie et 1'infanterie'
mocht ei zijn.
Voor t eerst werd in 't openbari
door de vereeniging uitgevoerd een
fantasie uit de opera ,,Le médicin Vo
lant" van L. Langlois, het verplicht,
nummer waarmee „N. A. K." aan 't.
concours te Hendrik-Iilo-Ambacht zal
deelnemen. Dit moeilijke stuk werd
heel verdienstelijk gespeeld, hoe-wel 't
o-ns voorkomt, dat nog ©enige repeti
ties aanbevelenswaard zijn. opd'at er
meer gelet kan worden op een zuivere
nuanceoring en afwerking van alle
détails.
Maar zooals reeds gezegd over 't al
gemeen stond de muziek in aanmer
king genomen, dat 't een vereenigin^
van handwerklieden is, op een
goed peil. De directeur, do heer .T.
Blad, hoeft wel succes van zijn ijverig
stiuleeren met dit corps.
De muzikanten werden door 't, pu
bliek na elk nummer met een luid ap
plaus gehuldigd.
't Programma, was aangevuld met
©enige i none-el stukjes, dio opgevoerd
werden door de tconeel-ver-eeniging Uit
vriendschap saamgebracht". O.a. werd
opgevoerd: „De rooverhoofdmon" <>f
een „toonéeluitveefing to N iemand,s-
■dorp", een kluchtspel.
Enkele leden toonden bovendien hun
voordrachtkunst.
Een bal besloot de uitvoering.
Ds aan den inspecteur van den ar-1 dankt had, .gekozen de heer J. Stom1 den hieuwen man ging vervelen cn
beid verzonden brief, meldende nota 1 terwijl als bestuursleden werden her- hij een aanklacht wegens chantage
te 'h-r-bhr-n «rpmomen- dat de 'klacht kozen de keeren w- 11 Driehuizen, D. tegen Gunner indiende. Het gevolg
to he men enomen, oat ae uaent L endyk w j van der Mye lïm„.
over <le werkplaats van. de firma R.j-1 ./ot v£01.zittcr wcrU gekoZen dc heer
nic-rs© ongegrond is, wordt goedg-e- i j0h. Roeper Bosch.
keur-cl. j Van liet bestuur was een voorstel
De leden S. II. Brongersm-a -en P. ingekomen tot wijziging van den
T idem an de-e-len mede tweemaal een naam der vereen-ig-ing ate boven ver-
rrsinge.9iT Hsss#' «aap
de MUM over vocht, m stank van onUpS„ zicl, „,,jB dBtol. hJjJV-
land achter perceel Zuider-Sta-ti ons-jen wenschte gaarne te weten, waar-
7 en niets te (hebben, be- j óm deze wijziging werd voorgesteld
merkt. J en wie de voorstellers hiervan waren,
Bos'.of en wordt dit aan Mager me-hij verwachtte hiervan, bij «yentueele
de te doelen en te verzoeken gewaar- aanneming, dat vele kd.en uit de ver-
3 eemging zouden treden,
schuwd lo worden, wanneer aanlei- Do" heBei. Bluys (H.K zcidc dat h,j
niet neutraal inocht zijn.
Nadat hierover nog eenigen tijd
was gediscussieerd, werd voorgesteld
bedoelde wijziging tot een volgende
vergadering aan te houden en dit
voorstel met 9 tegen 8 stemmen aan-
ge n omen.
din-g tot klagen is.
D-e klacht over drinkwater van.
perceel Gen-estetw-eg no. 15, wordt in
handen gesteld van den heer S. H.
Bro-iigersma.
G.mtrén.t do ingekomen klacht over
do vuilwaterloozin-g 'van perceel ruo.
91 la Vogelenzang, deelt de heer A.
Kouwen-aa.r mede dat de huizen- aan
de beide zijden van den weg in zeer
slechten toestand verkeeren met be-
trekk'iog tot vu ihvater af voer.
Besloten wordt, in aansluiting met
art. 63 dor bouw- en woniingvc-rord©-
B. -en W. to verzoeken den- ei
genaar tot verbetering aan t-e schrij-
Uit de Omstreken
VOLKSGEZONDHEID.
GEZONDHEIDS-COMMISSIE, GEZE
TELD TE BLOEMEND A A L.
Verslag der in Maart gehouden ver
gadering.
Voorzitter: do heer J. Mu Heme in
ter.
B 1 o e m e n d a a 1.
Dc aan den hoofdinspecteur dr.
Th. G. den l-louter en inspecteur dr.
D. J. Hamburger verzonden brie
ven in. zake dipatherie te -nomen maat
regelen, worden goedgekeurd.
De van d-en Commissaris der Ko
ningin ingekomen brief, met terug
zending' v a terie: d'Lng ra.p po rtwordt
v-oor keriinisgeving aongeniomen.
Besloten wordt een inge-k-omen cir
culaire over slofbestrijding aan de
1-eden geneeskundigen rond te zen
den.
Het aan B. eis W. verzonden advies,
in zoiko het uitbreidïmgsplan, woïdt
goedgekeurd.
D-e heer P. Ti-dom an bepleit duet op-
r-ich-ten van een-o w-oningvereenigiing
to Over veen, op grond van het oude
rapport van -de afdeeltng Overvoan
Bloemendaal van den Volksbond en
zijn onderzoek van verschillende wo
ningen te Rolland.
Na beraadslaging wordt besloten,
dut de lieer Tideonan zijn voorstel-te
gen de volgend® vergadering schrif
telijk. nader zal preciseeren.
I-ï a a r lemmer 'Li ede c a.
De aan B. en W. verzonden brief
over het verrichte wo-rtingond-arzoeH;,,
wordt gioeidgökeurd. De vodrizitfer
deelt mede dat Z-Ed. en dr. W.Pauw
met den burgemeester een o-nder-houd
hebben gehad en dat men> het aaii-ge-
naam zou vanden dat door minnelijk
overlég vaji do oommissie met de ei
genaren de -verbeteringen -zenden
nats vinden.
Tot led-en der subcommisssie wer-
den dsswègo aangewezen do léden:
dr. I.. Melic.hiov én P. Tideman, met
d-en deskundige D. van Zetten.
De in©ded-e-eling van den deskun
dige, dat- do voorgescih-rev-en. Voi'beté-
ri-agéh aan do perceelen En wijk B no.
120 on 121 zijn aangebracht, wordt
voor kennisgeving aangan-omen.
Héémsted e.
Da va.n den hoofdinspecteur inge-
komén brief, vérzotkendo "t-erngz«n-
ding van bot rapport in zake dé Blee-
.kersvaaL-t, wordt voor 'kenbisgcving
aan gen-o m en.
Do van B. en W. jngok-oanon brief
te k-emuén go-ven dé, da-t zij volgens
plarateelij.ké-vwo-rdèningen gee-n recht
hebbèn. d© lio-o-zi-ng va-n water -en vutl
van eenigo p-ereéeten op een st-ootj©
gelegen ach-ter dan Brobst-eeweg t-a
verbied'Sb, .wordt voor kennisgeving
aang-en-cmen, d.© aain B. -e-n W. ."ver-
•zun-d-en brief, dat naar hét oordé-sï dór
commisai-evolgens d© v-orordéninj
ileze loozing wol kan worden verbó
den, wordt goedgekeurd.
Do ïned-edeel-iai-g van- d-en deskundi
ge dat d-e verbeteringen, uitgezonderd
de drinkwatervoorziening aan per
ceel Campla-an nio. 15, zijn aan-g-e-
bradht, wordt voor kennisgeving aan-
geu-om-en.
De aan B. en W. verzonden 'brief
in zak-e overbevolking van perceel
ambtelijk genu-mnn-ard Raadthulsst-r.
ur. 54, wordt goedgekeurd.
Hot aan B. en W. verzonden advies
in zo-k© het aanbrebgén- van bepaald©
vepfetev in gen aan perceel ambtelijk
genummerd Raadhuisstraat no. 52,
wordt goedgekeurd,
Oratrerit bot aan B. en W. verzon-
don advies in zak© li-et. aai'i'ljneng'eni
van wijzigingen in d© bouwverorde
ning, verklaren zich de J-'ed&h. C,
,G. Guihtei's en S. H. Broji-gersma te
gen het ad-vi-es.
S c ih o t -e n-.
Beslot-en wordt naar aanleiding
van het ingekomen raadsbesluit, om-
tf«a»i> xlldl damping -Sptaansc/hévaai'fay
gunstig t-e adviseeron.
Z a n d v o o rt.
De aa-n klager v-erzo-ntten brief ia'
zaike klacht -mest K-ruissteég n-o. 28,
nl. om bericht i© geven ais verbete
ring is aangebracht, wordt goed ge-
'kéiu'd.
Diversen.
Do van B. en W. llaariemmerii-ed-e
c.a. ingelc-o-men brief over ui-et toe
treden tot den g-emcenschappclij-k-en
keuringsdiénst voor ^oeclliigsmliUte-
len, wordt voor kennisgeving aan
genomen.
Do aan God. Staten verzonden
brief om inlichtingen in zak-e het ver
te enen van ©ene bijdrage aan Hel
internationaal won-in-gcou-gres, wordt
goedgekeurd.
IJ MUIDEN.
STRANDING S.S. „K'ASTWELL".
De heeren Hud-ig, Veder Co., io
Amsterdam melden, dat zij door den
gewaardesrderi steun van vel© beiang-
Stoilondéü, waai-onder zij in 't bijzon-,
der ©en belangrijk© gift der Reed&rij
wenschen te momoieeren, in staat
werden gesteld als aandenken voor de
redding der opvarenden van het stoom
schip „Eastwell" een klein© lijfrente
aan de bemanning van de sleepboot
„l.Tmuiden" toe te kennen.
liet totaal ingekc-men bedrag be
draagt f 3999.50.
ZANDVOORT.
Vrijdagavond had alhier in „Ons
Huis" een algemeen e vergadering
plaats van leden van de neutrale
kiesvereeniglng „Gemeentebelang".
in deze vergadering werd als be
stuurslid, ter vervanging van den heer
JVKörthals'Altës,"die als zoodanig be-
Op de international© l-Iondenten
toonstelling te Amsterdam in het Pa
leis voor Volksvlijt, behaalde de lieer
N. J. Spoelstra van hier met zijn aire-
dale terrier 2 eerste prijzen. Dit is
de tweede maal in korten tijd <lat hij
met bedoelden hond bekroond wordt.
Kerk eu School
NED. HLERV. KERK.
Beroepen. Te Aalburg en Heesb'een,
11. Dooa-nvéld, te Oudevvater; te Rij-s-
s-sn, S. van Donp, te Bod'egravèn.
StoomvaartbsricMen
KON. WEST-IND. MAILDIENST.
Het stoomschip Prins dér Neilerian-
dén (uitreis) passeerde Zaterdagnacht
Dungeness.
HOLLAND—AMERIKA LIJN.
1-Iet stoomschip Frankfurt vertrok
'11 April van Portland (Me) maar Rot
terdam en. Hamburg.
.Het stoc-mschip Zijl-dijk, v-an Balti
more naar Rotterdam', passeerde 12
April 7 uur 20 v-oorm. Lizard.
STOOMV. MAATSCHAPPIJ
OCEAAN,
liet stoomschip Diined-in, van Java
naar Amsterdam, vertrok 10 April van
Port Said.
Hét stoomschip Ping Suey, van Ja-
an en Singapore naar Amsterdam,
passeerde 10 April Gibraltar.
ROTTERDAMSCHE LLOYD.
I-I-sl; stoomschip Jacatra (uitreis) pas
seerde 11 April Perim.
Hat stoomschip Meuad-o (uitreis) a.r-
iveerde 12 Apri-1 te Port Said.
Hé-t stoomschip B-esoeki ve-rtrek 12
April van Batavia naar Rotterd-nm.-
ïlé't stO'omsch'ip Dell .(uitreis) pas-
se-srde 12 April Point, d-e Gall-e.
Het stoomschip Sindoro (uitreis)
vertrok 12 April van Lissabon.
Hét stoomschip Ta-mbora arriveerde
12 April van Rotterdam te Batavia.
STOOMV. MAATSCHAPPIJ
NEDERLAND.
1-Iet stoomschip Batjan (uitreis) is
11 April Gibraltar gepasseerd.
Hét stoomschip Nias (thuisreis)'ver-
trok 11 April van Singapore.
I-l©t stoomschip Rembrandt .vertrok
'12 April van Amsterdam naar Bat-a-
Uet stoomschip .Prin&es Juliana (uit
reis) vertrok 12 April van Colombo.
KON. 1-IOLL. LLOYD.
Het stoomschip Frisia (thuisreis) is
12 April Ouessant gepasseerd.
INGEZOND E N M ED EDEEUN GEN
30 Cis. per regel.
belemmering in de ademhaling en
herhaaldelijk spuwen wijst op
zwakte welke entnid-
delijke aandacht ver-
eischt. In dergelijke
gevallen geeft
SCOTTS Emulsion
snelle en zekere
verlichting, versterkt
bovendien het gestel
en hei weerstandsver
mogen op zoodanige wijze dat
een spoedig herstel der gezond
heid verzekerd wordt, met
bevrijding van alle borst en keel
aandoeningen
(LEVERTRAAN)
Doch overtuig U dat bet de echte
SCOTTS is met den „Visscher" op
de verpakking. Geen andere is
zóó zuiver, zóó smakelijk of zóó
zeker van uitwerking.
Letteren en Kunst
het Tooneel
echter, dat Guïmer en zijn vrouw
beiden wegens bigamie tot gevange
nisstraf .werden veroordc-eid.
Deze strafzaak heeft graaf Leo
Tolstoi indertijd lot zijn drama „Het
-Levende Lijk" geïnspireerdop ver
zoek van mevrouw Guimer had hij
echter de bepaling gemaakt, dat het
eerst na zijn -dood mocht worden ge
publiceerd. Di-I- was -de reden, -dat het
werk na Tolstoi's overlijden ver
scheen.
In Rusland en ook elders o.a. In
Berlijn in „Das Neue Volkstheater"
werd liet drama al zeer spoedig na
zijn verschijning gespeeld, maar al
gemeen was men van 'oordeel, dat
„Het Levende Lijk" meer een frag
mentarisch, onafgewerkt scenario dan
een drama was. De kritiek prees het
als „merkwaardig" en roemde ook -de
treffende karaklerteekening van den
hoofdpersoon Feclor Protassow, maar
oordeelde het voor het tooneel onge
schikt. De opvoering was volgens de
buitenlandsciie pers niet meer dan
een -daad van piëteit tegenover <len
•leden dichter-phiJosoof en in ons
land dacht geen enkele directie er
over om „Het Levende Lijk" op haar
répertoire te nemen.
Totdat Max Reinhardt in het begin
van Februari kwam met zijn schitte
rende opvoering van Tolstoi's -drama.
Die opvoering was een openbaring;
men j^ig „Das Lebende Leichnam"
plotseling in een ander, een heel
nieuw licht en da' Beriijnsche pers, die
het stuk kort 1e voren wegens zijn
onvolkomenheid een vroegen dood Lad
-speld, kwam nu tot de erkenning,
dat het een wt-rk was van een dichter
treffend door zijn psychologische
diepte. Maarmen voegde er on
middellijk aan toe, dat deze voorstel-1
ling in das Deutsche Theater vol
maakt was, dat Max Reinhardt en
Moissi de laatste in de rol van Fe-
-dor Protassow misschien neg-niet
zóo iets groolsch 'hadden gegeven.
Dit éclatante succes heeft ook in
ons land de aandacht getrokken en
het is te verklaren, dat twee directies
„Het Leven-de Lijk" bijna gelijktijdig
op het répertoire hebben gebracht.
Heyermans is.dit lieer „Het Tooneel"
voor geweest en hééft de première
Donderdag —dat is twee dagen vóór
Royaards gege-veü.
1-Iet behoeft geen betoog, dat de ge
schiedenis van de familie Guimer
voor Tolstoï niets was dan een sim
pel gegeven, waarnaar hij zijn -dra
ma bewerkte. Voor eën draakjessclif.ij
ver zou het rechtsgeding hoofdzaak
zijn geworden, voor een dichter als
Leo Tolstoï -diende het. slechts als de
lijst, waarin hij zijn menschen in hun
onderling© verhoudingen schilderde.
De nietswaardige Guimer werd bij
Tolstoï een held, O, geen held in de
gewone betcekenïs des woords. Inte
gendeel. Fedór Protassow is een
dronkaard, een zwakkeling, die zijn
vrouw en zich zelf ongelukkig maakt,
doordat hij niet- de kracht bezit zijn
hartstochten Ie beheerschen. Wij zien
hem geleidelijk den .maatschappelij
ke!! ladder afdalen, wij zien hem on
dergaan door zijn passiviteit, foor zijn
beklagenswaardige zwakheid' en toch
groeit onze sympathie voor dezen
man bij eiken stap. die hem verder
naar beneden voert. Want deze Fed or
Protassow, die- ons door Tolstoï met
een alles begrijpende en vergevende
liefde wordt gêteekend, is te zwak
om goed, maar te goed om slecht te
zijn. Hij bezit niet de kracht om ter
wille van zijn vrouw zijn leven in dc
juiste baan te leiden, maar hij offert
zich op om liet geluk van haar on den
man, dien zij liefheeft, niet in den weg
te staan.
Aan een schrijver uit de. romanti
sche school, een Victor Hugo bijv.
zoo betoogt N. Minsliy in zijn zeer.'"
zonswaardig artikel over ,.Le cada1
vivant" in L'Hlustration théatrale
z.ou het proces-Guimer stof hebben ge
geven voor eeu drama, waarin de
strijd ..tiisschëri de „opoffering" en de
..chantage" hoofdzaak zou zijn gewor
den, een naturalist als Zol'a zóu ons
in zijn stuk hebben bewezen, dat eli
opoffering, (en slotte tot chantage
voert, terwijl Tolstoï ons heeft willen
bewijzen, dat de mensch van iiatur
goed, gelukkig en opofferend is, maar
dat het de maatschappij en dc wetten
zijn, -die hem doch lijuen en ongeluk
kig maken.
Dat de -dichter-philosoof ons in dil
stuk van de waarheid van Rousseau'f
stelling heeft overtuigd, zouden wij
moeilijk kunnen beweren. Door Fedor
Protassow voor te stellen.als och be-
Iclagenswaardigpn dronkaard, heeft
hij de partijen al te ongelijk ge
maakt. Deze idealistische zwakkeling
zou ondanks zijn roerende góedheid
ook in een wereld -zónder maat
schappij- cn wetten zijn--ondergegaan-
en Tolstoï heeft ons niet bewezen,
dat voor minder ongéecjuilibreerdc
menschen in old tegenwoordige ge
meenschap geen plaats is.
Maar bij de beoordeeling van een
i kunstwerk, kan de politieke tendenz
ons onverschillig laten. Voor ons is
hot levensdraiha van Fedór Protas
sow, den' zwakke sterke, hoofdzaak.
En als zoodanig iteeft het op ons bij
i lezing een diepen indruk gemaakt,
j Ook in do opvoering van Hcycr-
mans' bewerking- van Tolstoi's dra-
ma. Warit. „Tiet Levende Lijk", dat
1 de Tooneelvcreenigiiig geeft, is feitc-
i lijk Tolstoi's werk niet. Heyermans ls
blijkbaar huiverig geweest, dit drama
in 12 korte, nauwelijks samenhangen
de tafcroeleii in on veranderden vorm
te geven, llij heeft dit -steile tot 8 la-
.ebraciit. maar -daar-.
s voor zeer mooie gespreklu
ge belangrijke figuren, die een bijzon-
ij der licht op de 3 hoofdpersonen en
I liuh onderlinge verhouding werpen,.
I eenvoudigweg geschrapt. Hij 'moge
TE AMSTERDAM, hierdoor het werlc speelbaarder. lieb-
„IIET LEVENDE LIJK", drama van bén gemaakt, hij heeft er iets aan
Leo Tolstoï, door de „Tooneelveroeni- j ontnomen, dal voor do belichting van,
ging". j Fedór)s psyche onmisbaar kan wor-
den genoemd. JVIaar dil gemis heeft
Ongeveer 15 jaar geleden stonden te Louis Bouwmeester ons ruimschoots
Moskou een zekere Guimer en zijn j vergoed. Want, wat door don be\ver-.
vrouw wegens bigamie terecht. Gui-j leer is geschrapt, heeft hij aangevuld
mer was een slecht stijèt, die zeil'-j door zijn subliem en verklarend spel.
moord simuleerde óm zijn vrouw in Hij heeft van den wecken, nobelen
de gelegenheid te stellen te kunnen zwakkeling Fedor Protassow een
hertrouwen. Zij huwde een ander, heerlijke,', groot-niensehelijke figuur
maar zoodra was zij niet hertrouwd, gemaakt. Er yvas een grooto, stijgende
of het levende lijk" verscheen om lijn in zijn creatie,"die met een prach-
zijn vroegere, cchtgcnpote en zijn tigen climax-doorliep tot de diep ont-
plaalsvervanger geld af te persen. Tel- roerende scène voor den rechter van
kens en telkens werd liet jonge paar instructie. Wij hoorden iemand zeg-
laslig gévallen door den „herrezen gen. dat hijin het begin den edel-
doode", die voor zijn brassefijen man, den „hofmaarschalk" niet in
steeds meer noodis liad. totdat het Bouwmeester "had 'gezien, maar wh'
is een hofmaarschalk in vergelijking
bij liet genie, dat zich in de volgen
de tafereelen voor ons openbaarde?
Bouwmeester steeg in zijn spel aan
het slot boven het menschelijke uit,
het was van een innigheid zooais wij
nooit te voren van hem zagen. Het
was nobele kunstliet sLottooneel was
het mooiste, dal. wij ooit op liet too
neel hebben gezien.
De anderen? Zij waren goed, maar
naast dit genie vielen de talenten niet
op. Laten wij alleen zeggen, dat het
een uitstekend voorbereide, zeer
mooie voorstelling was, waarin vela
leden van de Tooneelvereeniging, als
Henrietta van Kuylc, De Veer, Teune,
Adolf 'Bouwmeester en Schmidt bij
zonder goed spel te zien gaven. Heyer
mans zorgde als regisseur voor eeu
vlugge, zeer ingenieuze décor-wisse
ling het geschiedde bij open -doek
en had, wat waardevoller lof is,
groote stemming in het geheel weten
te brengen.
Maar het verheugende van -dezen
avond was toch: Louis Bouwmeester
in een nieuwe rol lot zulk een zelfs
voor ons ongedachte hoogte te zien
©tijgen. Aan het Hot rees het pu
bliek spontaan op en Dracht hem een
Funuten-'r nge cvatie. Bouwmeester
had met zijn spel ons kalme Hollan
ders, tot vurige Italianen omgetoo-
verd.
HET LEVENDE LUK, drama van
Leo Tv-tetoï d-o-or de N. V. „Het
Tonneel."
Zaterdagavond dus 2 dagen na
Heijerajms lieeft o-oli Royaards
zijn première van „Het Levende Lijk'
gegeven en evenals bij De To-oncelver-
teivgir-g wvrd Toh-toï'-s drama voor
Ket 'j'ocrael eon rucces. Ook Royaard3
red als Bouwmeester aan het
si of der voorstelling een ovatie in ont-
angst te nemen; het publiek huldig
de daarbij ongetwijfeld evenzeer den
cteur els den regisseur.
I-Iet succes was bij beide vereeni-
gin-gen dus. ongeveer gelijk, maar dit
s deh óok vrijwel de eenige over-
eeuk-cónst, want door opvatting en
uiterïijBp. verteoning werd ,,1-Iet Le
ende Lijk" bij Royaards een heel an
der werk. Heijermans had er door
„besnoeiingen" een sterk speelstuk
-an gemaakt, terwijl het bij Royaards
een psychologisch drama werd. Bij
Heijeimans een auteds voortschrij
dende, „straffe" handeling, waardoor
de aandacht wel is waar gec-n ©ogen
blik versiapie, maar veel van Fedja's
innerlijk voor het publiek in het duis
ter bleef Fre-dja zou zelfs onbegrij
pelijk zijn gewenden, als Bouwmees
ter blééf Fedja zou zelfs -onbegrij-
vuld, vvat de bewerker had ge
schrapt bij Royaards een wel wat
al te lange bewijsvoering, waardoor
ons de handelingen van d-eu hoofd
persoon soms tc.i tos© van d©
spanning verklaard werden. Bij
de Tooneelvereeniging bijna geen, bij
Het Tooneel 11 pauzes, bij Ileijer-
niaus vrij eenvoudige en niet altijd
fraai© décors, bij Royaards een zeer
mooie, en artistieke as-nkleeding.
Bij Iléijermans weinig of geen, bij
Royaards alle eerbied voor Tolstoi's
nagelaten werlc-,
Maar nog grooier werd het- onder
scheid tusscben deze 2 opvoeringen
door het verschil, in opvatting van
den hoofdpersoon van Royaards en
Bouwmeester. Bouwmeester speelde
hem als een ni-oreelen zwakkeling,
maar een nominal menscli, Royaards
als een zenuwzwaklw, een ncurasthe-
nicus. 1-n dezó opvatting gaf Roy
aards zee-r móóie kunst, in het begin
was hij zelfs beter dan Bouwmeester,
ómdat hij. meer tic intelleetueele
aristocraat was, maar in de latere
tafereelen vermocht iiij niet tot
Boüvvmeester's hoogte te stijgen. In
Royaards bewonderden wij het hoog
staand intellect en het groote talent,
in Bouwmeester hel genie.
Er liep ontegenzeggelijk een vaste
lijn door Royaards' creatie en hij
heeft prachtig© dingen ged-aan zoo
o. i. in zijn-gesprek met vorst Abres-
kow en in zijn bekentenis in de kroeg
maar geroerd cn getroffen ala
Bouwmeester, lieeft liij ons niét. Toch
zulten, wij ons deze creatie van Roy
aards als één van zijn beste blijver
herinneren.
Ais regisseur heeft llij weer prachti-
go staaltjes van regie-kunst gegeven;
hc-t twee-de .tafereel met do zigeuners-
groep en -den zigeunerzang waar
in o.a. Pisuisse meezong en Jan
Musch, de duizend-kunstenaar, ver
wonderlijk iaiup en handig een Russi
sch eij dans, uitvoerde werd voor
den regisseur Royaards een uitbun
dig succes.'
Ook voor mevrouw Royaards was
het een zeer mooie avond; zij heeft
Lisa met innemende distinctie, fijn
begrip en roerenden eenvoud gespeeld;
mevrouw Royaards liet 'haar kunst
zuster ErfmanSasbach iu deze rol
ver achter zich. Met haar tweeden
„looneelman' Karénir was het juist
omgekeerd; de hoer- Balfoort speelde
Hém. zeer conventioneel en wist er
niet, a!s de- Veer, con .créatie van te
maken. Mtfseh gaf den Russisch en
dronkaard ruig eu mooi; technisch
stond hij boven zijn confrater Teune
bij d© Tooheeivere&niging, maar de
laatste was toch meer bet „verloopcn
genie", dat Alcx-androw gelooft te
zijn.
D© opvoeringen van Het Levende
Lijk zijn 2 lichtpunten.geweest in dit
vrije saaie en duffe seizoen. Hoe ver
schillend ook, zo gaven beide Ihet be-
wijs van levenskracht van ons tegen
woordig tooneel.
De heer Van Gasteren zul dc Haar
lemmers reeds Woensdag in de gele
genheid stellen met dit groólschc, na
gelaten werk van Tolstoï. kennis te
maken. Wij hopen zeer, dat ons pu
bliek na -den heer Royaards ook nog
Bouwmeester in de rol van Fedja
zal mogen zien.
J. B. SCHUIL.
