ümu'§ dm
DERDE BLAD
V/oonsdag 30 April 1913
Binnenland
DE MOORD TE 's-GRAVENIIAGE.
Men meldt uit 's-Gravonhage aan
de „Tel.":
Onder groote belangstelling heeft
Dinsdag de begrafenis plaats gehad
van mej. Willy Haus, het slachtoffer
van den Vrijdagavond in de Van Mer-
lemslr. gepleegden moord, Aan schier
alle woningen in die straat waren de
gordijnen neergelaten en honderden
toeschouwers vulden de straat reeds
lang vóór het vertrek van den stoet
en ook zeer velen volgden dezen op
den weg naar het kerkhof (Oud Eik
en Duinen). Aan de groeve werd een
treffende toespraak gehouden door
ds. Heoriug, predikant hij de Remon-
slrantsche Gemeente.
GASVERSTIKKING.
De „Tel."-correspondent te Batavia
seint
Doordat zich gassen ontwikkelden
in het ruim van het stoomschip „Ka-
vir" kwamen de bootsman en de tim
merman, die in dat ruim aan het
werk waren, door gasverslikking om
het leven.
(De „Kavir" is een stoomschip van
do Rotterdamschc Lloyd, in 11)07 voor
die maatschappij gebouwd. IJ et schip
vertrok 20 April van Colombo naar
Java
DE „INDéPENDANCE" EN ItET
FORT TE VLISSINULN'.
Men seint uit Brussel aan "t Mbld.
De „Indépendahce Beige" herinnert
er in haar antwoord op de rede van
minister Van Swinderen aan, dat zij
indertijd beweerd heeft, dat een fort
te Vlissingen gevaar zou opleveren
voor België, omdat het aan de ver
dedigers der neutraliteit den weg
naar Antwerpen zou versperren.
Het blad voegt daaraan toe. dat
België zich in dat geval door eigen
middelen hare vrijheid van hande
len op ds Schelde zou moeten verze
keren.
UIT DE STAATSCOURANT.
Bij koninkl. besluit is, mei ing. van
1 Juni. benoemd tot insp. der poster,
en telcgr. te Amsterdam. N. Mulder,
•'.hans dir. post- en telegraafkantoor
te Iloogezand.
HOFBERICHTEN.
II. M. de Koningin-Moedor bracht
gistermiddag een bezoek aan „De Zie
kenverpleging" in dc Duinstraat te
Sckcvcningen.
BRANDEN.
Te Leek is de woning van wed. S.
de Vries afgebrand. Ook kwamen 2
schapen, vier lammeren en een hond
in de vlammen om.
KIEVITSEIEREN.
Do gébéel'é aanvoer vau kievitseie
ren te Sneek bedroeg ongeveer
40.000 stuks; hoogste prijs 80 cent,
laagste 11.
ONWEDÊR.
Gisterenmiddag gedurende een he
vig onweder zijn in een weide onder
Bensichem eene koe en een pink van
den heer M. van Ascli te Culemborg
door hot hemelvuur gedood. Assu
rantie dekt dé schade,
DE ACTIE IN DE BOUWVAKKEN
TE AMSTERDAM.
De timmerliedenorganisaties heb
ben aan de patroo'nsvereeniging be
richt het collectieve arbeidscontract te
willen aanvaarden, als het. uurloon
van 1 Mei 1914 af 85 cent per uur zal
zijn en de werktijd zomers 9 uur per
Stadsnieuws
DE STAKING TE ROSARIO.
Uit Buenos Aires wordt geseind
De regeering heeft een kanonneer
boot naar Rosario gezonden. De gou
verneur heeft verzocht, dat de staat
van beleg zou worden afgekondigd.
GEVAARLIJK.
Te Prunièrcs bij Grenoble vonden
kinderen een patroon op straat. Een
der jongens sloeg erop met een steen
en de patroon ging af, met het onge
lukkig gevolg, dat alle kinderen ge
wond werden.
Twee der kleinen yerkeerèn in ho-
p'cloozen locstand.
NEDERL. BOND V(JOR VROUWEN
KIESRECHT.
Prof. Dr. B. D. Eerdmans, uit Lei
den. was Dinsdagavond uitgenoodigd
door de Haarlemsche en Bloememlaal-
sche nfJeelfngcn van den Nederland-
scben Bond voor Vrouwenkiesrecht,
om te spreken over het kiesrecht dei-
vrouw.
De spreker werd ingeleid door de
Douairière Gravin P. van Heerdt tot
Eversberg, voorzitster der afdeeling
Bloemendaal. die in haar openings
woord den Bond nog eens kenschetste
als een lichaam, dat een gematigde
actie voorstaat en niets te doen wil
hebben met suffragettes, optochten en
dergelijke meer.
Professor Eerdmans herinnerde aan
de kiesrechtvoorstellen dér Begeering
en merkte daarbij op, dat het vreemd
is, dat een Reohtsche regeering zich
niet uitgesproken heeft voor vrouwen
kiesrecht, omdat waarschijnlijk de
vrouw, die meer kerkelijk is, dan de
man, dc Regceringsmoerderheid zou
I versterken.
I Dc Neder]andsche wetgeving bcoor-
deelt mannen en vrouwen niet naar
[da' zelfden maatstaf.
Waarom nu vrouwenkiesrecht Het
gelukkigst, zou het. zijn, als mannen
Tiocli vrouwen kiesrecht hadden.
De Leidsciie hoogloeranr gaf hierbij
joen uiteenzetting van het ontstaan en
J'ie ontwikkeling der samenleving. Tn
jde primitiefste samenleving was de
i i-'vlocd van de vrouw errnot. De ver
houdingen in deze periode pleit-m to
om de sieilincr. dat het kïesreelv der
vrouw liet gezin zen ontwik-Ven.
Zelfs wiïsi Genesis er op. dal de
man zijn fam'lie verliet, om een on-
derspsrhik'e positie in te rraan nemen
in de fnmP'o der vromv. R-e toestand
>s gewiizigd doordat "-Te militaire g<v_
•irnrdeor d° man een ve-.v'ehficw p«-
die aan d.-. militaire oitwSkkolïn
aanzijn gaf. fm de remeenschan te
verdedigen, hel.hen alle eeuwen door
viiorvgednnrd. En naarmate dé mili
taire gedachte voorlschreed, naav die
mate werd de vrouw op den achter
grond gedrongen, wijl het b&grin van
sierkte in don militairen staat den
doorslag gaf.
Men kan.zich dus wel op de geschie
denis herrenen, om 1e hetoogea, dat
de vrouw tteen del lieeft te hemen
aan hof openbare lev-n. Zender «onï-
gon twijfel zal de s-iuvnileving zich
in dc- toekomst niet hlijv-m «nt-rikka-
ler in dor. vorm van miUtair-staai.
fonz.ii binnen lyniee honderden ia ren
de Sloven uit. Centraal-Azië en Rus
land onze beschavinw vennetigou. ge-
Rik dat e a. gehuurd is hij de Volks
verhuizing.
De vrouw hoort thuis in hef gez.in.
roemt men. Z-er zeker zegt spreker,
nvaar er zün zooveel vrouwen, die
epen plaats vinden in het huisgezin.
En zij zijn het. die in de eerste plaats
de wepsehelijkh'eid van vrouwenkies
recht. pa.g.r voren bron gen.
De lijden zijn veranderd, en met, hen
de sociale verhoud in gen, die de
vrouw uit het'gezin-i n het openbare,
leven brachten. Dnarhh'Ts hét Imiétr
duurder eéwévdep., .Het-..ggzin kost
meer dan vroeger on ook' "deze- om
standigheid is oorzaak, dat minder
vrouwen plaatsvinden in het. gezin.
Vooral het verkeer heeft, het- duurder
worden van het gezinsleven veroor
zaakt Hierbij moet in aanmerking
genomen worden, dat do hedendaag-
sche maatschappij niot leeft van haar
ai'heid. maar voor oen 'goed deel van
den arbeid van het voorgeslacht. Als
morgon-aan-den-da.g de bevolking
moest leven van de vrucht van haar
eigen arbeid, dan zou de maatschappij
schromelijk in de war loopen.
Ee.n andere "oorzaak, die de hu-
welijkskansen der vrouw vermindert,
is de voortschrijding van de medi
sche weienschap, waardoor de levens
duur der vrouw wordt verlengd.
De invloed van de vrouw zal me
dewerken. om d:n slaat weer zijn
militair karakter te ontnemen. Men
behoeft geen anti-militarist te zijn,
om het te betreuren, dat zoo'n groot
deel van het geld, dat we samenbren
gen, om in ons onderhoud te voor
zien, moet afgestaan worden voor
leger en vloot. Zoolang men nu in
de psychologie van den staal met
alle factoren in rekening brengt." wan
neer men bv. den invloed der vrouw
verwaarloost, dan zal de ontwikke
ling van den staat niet i:i vreedzame
richting gaan.
Behalve de vrouw is er nog een
macht, die dén slaat hel militaire
karakter zou kunnen ontnemen, nu
dc roeiaal-democTatie, die door be
slag tc leggen op alle soldaten den
oorlog onmogelijk zou kunnen ma
ken.
Wanneer men kiesrecht geeft aan
de vrouw bestaat het gevaar, dat men
het zou toekennen aan een groep, die
duurvoor nog niet rijp is.
Voorwaarde voor vrouwenkies
recht moet dan ook zijn een breedere
ontwikkeling, die eigen belang op zij
zet voor het algemeen hc-lang. Dë ba
sis van ontwikkeling moet daarom
voor de gehuwde en de ongehuwde
vrouw zooveel mogelijk verbreed
worden.
Een prikkel daartoe vindt spreker1
in de toekenning van 'liet 'kiesrecht
aan een deel der vrouwen.
Iliema besprak de lieer Eerdmans
de groote bet'êekenis van do vrouw
moeder in het gezin. De vrouw is dan
óok de voornaamste persoon in het
gez.in en betoogde verder liet nut om
haar ontwikkeling te verbreeden door
baar te trekken binnen den kring van
het openbare leven.
Hierna concludeerende, zeide spre
ker, dat het kortzichtig zou zijn van
den staat, wanneer men den vrouwen
het kiesreaht onthield.
Voorts betreurde spreker het, dat i
de Regeeringsvoorslellon in zake de
Grondwetsherziening. niet gericht
zijn op het gebruik maken vau alle
qualifeiten, die in de samenleving
werken, hetgeen toch een Christelij
ke opvatting zou moeten zijn.
Ten slotte betoogde Prof. Eerd
mans, dat niet liet brute geweld,
maar wel de vreedzame ostrvili'keling
de maatschappij vooruit zal brengen.
In dit opzicht is liet vrouwenkies
recht. ook een algemeen maatschappe
lijk belang.
Gedachte nw s s e 1 i n g.
Mejuffrouw W illy G. Scheer
maakte de opmerking, dat Prof. Eerd
mans zich niet had uitgesproken
over de kwestie aan wie het kies
recht moet verleend worden. H. i.
moet het kiesrecht niet alleen gege
ven worden aan ontwikkelde vrou
wen. maar aan allen.
Prof. Eerdmans meende, dat
men voorzichtig moet zijn met het
geven van kiesrecht aan degenen, die
dat niet verlangen. Volgens spreker
nu staan vele duizenden buiten den
kring, die kiesrecht verlangen.
Na een beantwoording van een
vraag van een der aanwezigen, wérd
de vergadering gesloten.
JiilJana-feest in 't Amstsrdamselis
kwartier.
In tegenstelling van de betrekkelijke
stilte in 't centrum der stad, waar*
slechts de wapperende driekleur aam
den verjaardag vpn ons. Prinsesje'
doet denken, was 't in een ander stads
gedeelte 't Amsterdamsche kwar
tier reeds in den vroegen ochtend1
een feestelijke drukte.
De Ui^der-urarjèbóml Prinses Ju
liana" laat den verjaardag van 't ge
liefde Koningskind, naar wier naam:
haar Vereeniging genoemd is, .niet
onopgemerk t voorbijga an.
In 't breede straten-complex bui
ten do Amsterdamsche Poort heersch-
to reeds vroeg een gezellige drukte.
Overal 'ontmoetten we groepjes kinde
ren met blijde gezichten en getooid
mei oranje strikjes of sjerpen in de
meest uiteenioopende genres. Sommi
gen met een vlag in de hand, alles
Ier oere van 't Prinsesje.
't Is feest vandaag. Do vriendelijk
schijnend© zon belooft ons weer oen
scliooncn maar warmen dag. waar
van we in de laatste dagen dezer
overigens zoo gure maand zoozeer
genieten.
'i. Middenpunt der feestelijkheden is
't Teylerplein, waar alle kinderen sa
menkomen om zich op te stellen voor'
bet maken vau een optocht met mu
ziek door liet kwartier.
In echte feeststemming trekken
groepjes kinderen, op z.n Zondagsch
uitgedost. onder het zingen van
Oranjeliederen naar '1 feestterrein.
Ze genieten reeds vooruit de 'kleinen,
en v, ie weet hoe lang te voren reeds
deze dag bepraat is onder de kleuters.
Bij 't zien van die vroólijke, dartele
jeugd, komen ons de woorden voor
den geest van onzen grooten Hilde-
brand, die in z'n „Camera" de Jeugd
bezingt, als bet zalig tijdperk waar
in de jongenskiel nog om de schou
ders glijdt. De jeugd geniet en de
onderen met baar alleen al door 't
zien van de ongekunstelde vreugde.
Op 't feestterrein is 't al een drukte
en gewoel van belang. De kinderen
beginnen zich tegen 8 uur al te ver
zamelen. 't Ziet er aardig uit. Ver-
verschingsfcenten zijn opgesteld en
vooral niet te vergeten de onmisbare
draaimolen. Commissieleden hebben
"t druk met de roerei ing voor den op
tocht van ruim 700 kinderen.
De fotografen Gebr. Fortgons, door
de Commissie uitgenoodigd, maken al
opnemingen van de aardig versierde
sportwagens die aan den tocht, zul
len deelnemen. Voor dat. met den op
tocht wordt aangevangen, beeft voor
af de plechtige uitreiking plaats van
liet vaandel. Dit geschiedt met oen
passende toespraak van don voorzit
ter van bet. vaandel-comité,' den boor
W. Th: V3n Muijdcn.
Spreker vangt zijn toespraak aan,
met oen bartel ijken heihvonsch voor
ons Prinsesje en 't. gekeelc vorstelijke
huis en hoopt dat de Oranjebord
in dit. kwartier nog men ie maal dien
dafeestelijk mag herdenken.
Spreker wijst, op den toenemenden
bloei der Vereeniging en biedt daar
na namens bet comité aan den Oran-
jebond een fraai bewerkt vaandel
aan en knoopt daaraan den wensch.
dat de bond maar steeds de vaan
mag hoog houden. Met dankzegging
word! door den Voorzitter van den
Ornnjebond bet. vaandel aanvaard.
Dank wordt gebracht aan Mejuffrouw
N. Sleper, die met vaardige band.
zulk cm schoon vaandel maakte.
Na de ontplooiing van hét vaandel
werd het volgende Vaandel'icd aan
geheven, gedicht door den hoer
Kuyk:
Hoezee' ons vaandel werd onthuld,
't Svmbool van onzen Rond.
Een blijde wensrh is tlians vervuld.
Lof klink uit hart en mond.
Banier van trouw aan 't Vorstenhuis.
Blijf hoog steno :.n den strijd;
Dat nimmer twist en f\w-!r,v"M -kmte
Ons van ons Vaandel scheldt!
Dan noemt de optocht door liet kwar
tier een aanvang.
We merkten zeer na ruien versier'
gen: Een héraut te paard, waar nor
een Zeehwsch boert ie en boerinnetje
in hun aardige k'eederdi ">|Nl'.f
2 meisjes en ov tepg.-.nite ie paard,
voorstellende de driekleur en een jon
gen in Oranjepak. die 't paard .j
denteugel leidt, mooi versierde sport
wagens fraai versierden wagen, voor
stellende ..de lente", wantin gezeten
een twaalftal in 't wit gekleede meis
jes. een leuke kleine auto. kenner
naar den eisch ingericht en mooi ver
sierd. verder nog bloemenmeisjes.
Itaüaansche 'meisjes, matroosjes enz.
enz.
De opgewekte muziek brengt nl
gauw de jool'er in en al zingende
van ..Juliaanijc. Jnliaantje" trekt de
vËootijke stoet door het strnteimct
wan !t Arnstér'clamsehe kwartier, be
groet dóór 'dc ouders.'én familieleden
:<iie zich voor deuren en vensters had
den opgesteld. Wat hebben de kleinen
sen pret.
Op den Heerensihgel wordt oven
halt gehouden om de prijzen uit te
reiken.
-De jurv. bestaande uit lieeren \V.
Th. van Mnijden, R- de Jong en II. S.
Knoop, kende de volgende prijzen
toe:
Versierde wagen, voorstellende -.de
Lente", uitgaande van een groep
ouders, le en «ereprijs. Versierde
sportwagen, inzender* de lieer Van
Kool, le prijs. Versierde auto, inzen
der de heer Stokman, le prijs. Gro. p
te paard, voorstellende dc vlag. in
zender de heer Michel, le prijs. Hé
raut te paard, inzender de heer Van
Riel, le prijs.
Twee bloemenmeisjes en jongen mei
vaandel, inzender de heer Geervliet:
le prijs.
Twee Italiaansch gekleede meisjes,
inzender de heer Bakker, 2e prijs.
Vijf matroosje®, inzenders familie
Baars en van Araersveld, 2c prijs.
Versierde sportwagen, inzender de
heer De Wilde, 2e prijs A.
Poppenwagen, van denzclfden 3e
prijs.
Versierde sportwagen, inzender de
heer Tromp. 3e prijs.
De toegekende bekroningen bestaan
in geldprijzen.
De stcet z.et zich weer in beweging.
Óp 't Teylei'Dlein wordt aan dc kin
deren gelegenheid gegeven zich Ie
vermaken.
Van middag half twee gaan ze na3r
den turn van 't Brongebouw, waar
verschillende kinderspelen worden ge
houden.
MUSEUM VAN KUNSTNIJVERHEID
Op den aanstaanden feestdag zal het
Museum van Kunstnijverheid te Haar
lem geopend zijn. Zooals bekend is
worden er bijzondere tentoonstellin
gen van tapijten, beeldhouwwerken
en glasschilderkunst gehouden.
Gedurende de maand April werd
het Museum bezocht door 730 belang
stellenden. uit de aan bei Museum
verbonden boekerij werden 223 boek
en plaatwerken na.ar verschillende
plaatsen in ons land verzonden, ter
wijl de lessen der aan het Museum
verbonden school voor Kunstnijver
heid werden bezocht door 149 vrou
welijke en mannelijke leerlingen.
J u b i'l eum.
Onder zeer veel blijken van belang
stelling herdacht heden de heer J. v.1
Zutphen den dag waarop hij vóór 25
jaar als bankwerker in dienst trad op.
de afd smederij ter drukkerij van de
firma Enschedé.
EXAMENS L. O.
Haarlem, 29' April 1913. Geëxami
neerd 8 mannelijke candidaton. Ge
slaagd de heerc-n K. Mav. Groote
broek. M. J. F. Meinevs, Leiden. G.
Mensch, Enkhuizen. M. Simon, Haar
lem. H. Molenaar, 'Beverwijk.
Voordracht
Op dc aanbeveling Ier benoeming
tot leeraar in dc Engelsclie taal en
letterkunde aan liet gymnasium en
de hoogere burgerschool te Winscho
ten zijn geplaatst: no. 1 de heer G.
Dudok. ie Amsterdam, no. 2 de heer
C. -T. Munters, te Den Kaag, no. 3
mejuffrouw A. M. Knoltenhèlt, te
Haarlem.
(N. R. Gt.)
KEUR INGSR ADEN.
De Minister van Oorlog beeft be
noemd in het 2de militiedistrict: tol
voorzitter van den eersten keurings-
raad F. B. A. van Steenharde Carré,
gep. kol.: tot ziin plaatsv. P. AL Vo
gelsang, majoor 10e reg. inf.;
tot voorzitter van den tweeden keu-
ringsraad IJ. G. van Meurs, luït.-kol.
IVde. inf.-brig.tot zijn plaatsv. C.
Bosch, luiL-koL 1ste reg. vest.-ari.
GEMEENTELIJKE ARBEIDSBEURS
Nieuwe Gracht 3. Telefoon 1170.
i Geopend: dagelijks van 9—1? en23
Maandag en Donderdag van 7 S
Zaterdag na 12 uur gesloten.
Ingeschreven: 5 tirumerlieden-
2 machinale houtbewerker, 1 wa
genmaker. 2 meubelmaker, 2 mo
delmaker, 8 metselaars, opper
lieden, 4 stucadoors, 1 witters, 6
machinebankwerkers, 2 monteurs-
7 grofbankwerkers, 1 metaaldraaiers
2 vuurwerkers, 1 ketelmaker, 2
burgersmeden, 5 machinisten, 5 sto
kers, 2 electriciens, 1 instrument
makers, 2 koperbankwerkers, 2 ko
perslagers, 2 loodgieters, —schoen
maker, zadelmaker, kleerma
kers, 2 schilders, 2 behangers, 2
Btoffeerder, 2 bloemisten 2 tuin
lieden, 2 grondwerkers, 1 bakkers,
banketbakker, slager, 1 krui
deniersbedienden, 3 kellner8, 8 ma-
gazijnknechts, 22 loopknechts, (5huis
knechts, sigarenmakers, 6 kantoor
bedienden, 2 boekdrukkers, 1 letter
zetter, lithograaf, I binders, 13
losse werklieden 1 dienstboden,
14 weiksters, 3 naaisters, 1 kook
sters, 2 huishoudsters, vrou
welijke kantoorbedienden, 7 win
keljuffrouwen, ste> houwers,
voegers, 4 Koetsiers en voerlieden
boerenknecht schippers 3 kin
derjuffrouwen gezelschapsjuffrouw.
13 leerlingen voor verschillende am
bachten.
iJit de Omstreken
SLOTEN.
RAADSVERGADERING.
In de vergadering van den raad der
gemeente Sloten was van den heer
Vau Woudenberg ingekomen een ont
slagneming als lid van den gemoerde-
raad, y.-egv-ns ver.rek uit de gemeente. rige jaar.
Naar aanleid ing .van ©en adres van
de afdeellng Sloren van de Holland-
sche Maatschappij van Landbouw
werd na breedvoerige discussie beslo
ten, oen oproeping tc doen voor een
veearts ter standplaats Sloten {dorp)
op een tegemoetkoming van gemeente
wege van f 500 per jaar, waarvoor da
diensten zullen moeten worden ver
richt. welke door het gemeentebestuur
van hem zuilen worden verlangd.
Enkele leden meenden, dat do
standplaats Sloterdijk had moeten
zijn.
Door Go dep. Slaton was, in verband
met de algemeone herziening der sala
rissen voor burgemeesters, gemeente-
secrelarissen en gemeente-ontvangers
"n de provincie Noord-Holland voor
gesteld, het salaris van den burge
meestér te bepalen op I 2500, (lal voor
den secretaris op f 2400 en da t voor
den gemeente-ontvanger op 1 1250, bel
goen, een vovbooging heteekont van
respectievelijk f 400; f 650 en f 50.
Op voorstel van B. en \Y. zal dé
raad' aan. Gedeputeerde Staten advj- -
seeren', deze verhoogingen reeds to
doen ingaan op 1 Januari j.l.
De lieer Vuil Boem merkte op, dat
do gemeente een duren burgemeester
krijgen zal, wanneer de gemeente voor
twee derden bij Amsterdam wordt in
gelijfd.
De heer Reynierso vroeg of aan B.
i W. ook iets bekend is aangaand©
de grenswijziging.
De voorzitter deelde nog mede, dat
Gedep. Staten aan B. en W. hebben
gevraagd, bun opinie kenbaar te ma
ken. aangaande de annexatieplannen
van de gemeente Amsterdam, waarbij
men zich voorstelt, twee derden van
de gemeente Sloten aan Amsterdam
toe te voegen. B. en W. zijn nu bezig
gegevens te verzamelen, maar kun
nen zich daarover nog niet uitloten.
t („Tel.").
HEEMSTEDE.
Slofbest rijding.
Tn deze gemeente is een annvant?
ge-maak: met het teren der wegen
ter voorkoming van slof.
TI ARLEMMERMEER.
Bran d.
Rij II. Zomer aan den Spiering weg
nabij Vijfhuizen is door onbekende
oorzaak een bonten schuur en hooï-
Is?rg afgebrand. D woning kon nog
behouden worden. De schade wordt
door verzekering gedekt.
Gegund.
Het onderhoud der grintwegen in
den HaarlemmeiTneerpolder, waar
van de vorige week de openbare aan
besteding plaats had is thans seanntl
Is Völgt:
Perceel 1 aan: G. ,T. Post voor f I9S5.
Perceel 2 aan' J Beemstevboer voor
f 2900. Perceel 3 aan: M. Buis voor
f 2472.50, allen wonende alhier, ter
wijl Perceel 4 niet is gegund.
Bedank t.
Door den welêerw. lieer Ds. H.
Hummélón. predikant bij de Geref.
Kerk aan den Aalsmeerderweg O. Z.
pillier, is voor liet beroep naar
Koog-Zaandijk bedankt.
ITILLE GOM.
Nutsvergaderïng.
In de ledenvergadering van bet
NutsdepaVfeinent .Hillegom" is tot af
gevaardigde naar de alg. vergadering
te Amsterdam, mej. G. Hopman ge
kozen en tot plaatsvervanger de heer
F. Engel Pz.
De lieide aftredende bestuursleden,
de heerèn Wentbolt en Van Dobben,
werden als Zoodanig herkozen, ter
wijl besloten werd in de SeptemboV-
vergadering te voorzien in de vaca
ture, ontslaan door bet bedanken van
den heer P. II. van Waveren Hz., als
bestuurslid.
Op voorstel van den Voorzitter lie-
sloot men genten)den heer Van Wa
veren hel eere-lïdmaatschap aan to
bieden. Mej. G. Hopman werd ten
slotte lot penningmeesieres van het
departement benoemd.
11CUTRAKPOLDER.
Bestuursverkiezing.
Tot bestuurslid van dezen polder fs
gekozen de lieer C. van Baren te Half
weg.
De verhuur van hel grasgewas
bracht een f 700 minder op dan in 1912,
toen do opbrengst f 24G3 was.
BENNEBROEK.
BI o e in b o 11 e n v e i I i n S-
De Dinsdagochtend plaats gehad
hebbende veiling van bloembollen voor
de R. K-. Kerk, heeft tot uitslag ge
had dat ju totaal is opgebracht f 1921,
ongeveer f 300 meer dan in het vo-
Yan Kunst en Kunstenaars
LX III.
Er zijn wel belangrijke zaken fe zien,
deze week. zoo dichtbij als verder nf.
Tliorn Prikker in het Haarlcmsch
Ivu o sin ij verlieidsmiiseuni. A ristïde
Maillot in don Rotterdainschen Kunst
kring.
liet is ecu bestuursdaad van den
directeur van het kunstinstituut op
den Dreef, waarvoor men erken tel ijk
behoort te zijn: Thorn Prikkcr's glas
schilderingen ook diens landgenooten
getoond te hebben op een wijze, die
wel niet ideaal, maar toch alleszins
bevredigend te noemen is.
Prikker was een figuur onder de
jongere Ilaagscbe kunstenaars, van
omstreeks 1890. Het, was de bloeitijd
der Marissen, der groote I-Iaagsch©
landschapschool. Tevens de tijd van
de oprichting vani den 1-tnagschen
Kunstkring (door Toorop, en de Bock
onder anderen). Er was toen reeds re
actie aan het groeien. Toorop vooral
met zijn symbolisch werk, zijne in
Brussel en Londen opgedane ervarin
gen, de strevingen van arlislen als
ïlenricus, Prikker, Konijnen burg, het
ging alles al een beetje togen den
draad in. Men zocht en wilde jots an
ders; wat?, wist men nog niet precies.
Prikker was leerling van de Uaugsche
academie, als Bauer, Breitneir, de
Zwart leerling van den voortreffolij-
wen directeur Koelman. Ook Ileiiricus
behoorde tot die leerlingengroep. Hoe
zijn zij uit elkaar geraakt, die tijdge-
nooten!
Thorn Prikker is nu vijf en veertig
jaar oud en heeft, feitelijk nas in de
laatste tien jaar zijn weg gevonden,
Hij was een onrustige geest., die veel
en velerlei zoekt, rnet meer dan mid
delmatige. gaven. Een virtuoos noemt
Plasschaert hem en duidt daarbij in
hoofdzaak op zijn werkelijk virtuoos
lijnenspel, zooals ge dat nu weer, in
zijn laatste werk in hét Paviljoen
kunt bewonderen.
Ik herinner mij uit 1895 een groot
schilderwerk var. Prikker, een afne
ming van het Kruis, in matte kleur,
als mozaïk aandoend en waarvan ik
de compositie eenvoudig doch krach
tig, nog voor mij zie. Waar het groote
doek zou gebleven zijn? Het was mis
schien onder Toorop's invloed, doch
toch geheel eigen. De schilders
der schaapjes, koeien en stadsgezich
ten scholden Pirikker en zijn mede-
zoekers voor „nieuwlichters". Succes
viel er in die jaren weinig te behalen
e.n we zien dan ook Prikker spoedig,
evenals andere jongeren, het terrein
der gebruikskunst, der versiering op
gaan.
In het jonge strevende Duitscliland
van onze dagen vonden die neigingen
gemakkelijker weerklank dan bij ons,
OwspWcmkelijke talenten kan men
daar heter naar hun waarde schatten
en Hol land sche kunstenaars als Loo
ker, Prikker, Eissenloeffel, Lauwe
rt ks, Berlage vonden er min of meer
tijdelijke opdrachten, cc re en gewin.
In 1904 was liet Krefold,' dat Prikker
een leeraarcpositie aan de Kunstnij
verheidsschool aanbood; Krefekl dat
niet zijn nieuw Kei ze r-Wilhem -.mu
seum en den ijverigeu directeur daar
van. Dr. Deneken, pas een plaats in
het kunstleven der Rijnlanden was
gaan innemen, en niet icntodbsiellin-
cen van Ilollaariaclie s'chiWeirkun.*t
en Nederlandsch-Lidische kunstnij
verheid zijn aanhankelijkheid tot de
cultuur der landen van den Beneden-
Rï.in had getoond. En nu is sinds
eenigé jaren het fabrïekscentrum Ha
gen. «le plaats waar Prikker arbeidt.
Verleden jaar, na afloop der We
ber-veiling in Berlijn, bezocht ik
Thorn Prikker in zijn Jlugensóh ate
lier, en zag toen de cartons voor de
groote gebrande ramen voor de kerk
te Neuss-Keulen, waarvan het een en
ander, voltooid thans in Haarlem te
zien is. Toen mijn metgezel en ik in
Hogen aankwamen, was liet midden
in den natten Februarinacht en kon
den wij dus niet gesteld al dat wij
er-niet te slaperig voor geweest wa
ren het kolossale raam in de vesti
bule van het station bewonderen, dot,
eveneens den naam van onzen luiid-
gienoot. draagt. .Den volgenden dag
echter hadden 'wij alle gelegenheid
het op ons gemak ie bekijken en ons
onwillekeurig trotscli op ons Hollan
derschap te voelen. Eigenaardig dat-
mén daar gemeenlijk pas last van
krijgt wanneer men in den vreemde
is. Er zou echter nog meer reden zïjii
om zich dies to verheugen. Prikker is
de eenige landgenoot niet die in deze
arbeidersstad niet eere werkt. De ar
chitect Lauweriks woont, naast, hem,"
en het Ilagcnsch museum toont meer
dan ócn voorwerp van llollandschen.
oorsprong.
Het is dit museum, door zijn eige
naar Folkwang-museum gedoopt, en
het is de eigenaar zelf, de bankier
Ost.haus, die van het kunstleven in
deze Weslfaa lsche stad en verre daar
buiten, middenpunt en ziel zijn. Als
geheel, als Lc-isfung zoonls onze buren
dat. noemen, is bet Folkwang-fmu-
seum een bewijs van wat te bereiken
is. ook op betrekkelijk kleine school,
zoo èii de middelen én d<:- leiding in
ééiie hand vereenigd zijn. Museum en
inhoud ziin zóó naar één principe tot
-elkaar gebracht, als alleen mogelijk
is wanneer door étm mensch met
strengultgesprokc-n neigingen en voor
liefden en bovendien van voldoende
zakenkennis voorzien 'gehandeld
wordt. Osthaus is het type van den
modernen verzamelaar; met het verza
melen alleen niet tevreden, maakt hij
zijn verzameling levens tot centrum
van het kunstleven in zijn omgeving;
hij richt er werkplaatsen in vo«>r
kunstenaars, laat er lezingen bonden
over de cultuurzakcn die hem ter
harte gaan, (er is een prachtig gc-
hoorzaftltje door Peter Belirens ge
bouwd,) bezorgt den artisten die hom
belang inboezemen waardevolle op
drachten, ten formeert zelfs re.isco 1-
lectïes, die hij van het Folkwang-mu
seum uil naar andere steden laat ver
zenden. OnitegcnzcggielijW gaat van
zudk een figuur leven uit en vooi» het
stadje Hagen 'is Osthaus natuurlijk
do aantrekkende kracht,
Het is verleidelijk niet liet een en
ander te vermelden wat al zoo in
Folkwang verzameld en tentoonge
steld as. Principieel is dc lieer Osthaus
een in modernen geest werkend kunst
kenner on verzamelaar. Do schoonheid
van het ding is hem meer dan de his
torische waarde en zoo vindt ge er vi
trines met oud-.Tapansche lakwerken,
potterie en zwaardversïerselen naast
kastjes niet oud-Délftsch aardewerk,
door Osthaus zeiven in den goeden tijd
nog in Holland en Zeeland gekocht,
Beeldhouwwerk van Meunter, Roden,
Rosso, maar ook de eigenaardige
kleinkunst van bnrzen Alendes da
Costa en Zijl. Schilderijen van de
jongste Fransehe scholen en werk van
Liébènnann, Barlach, Mimeh e. a.
Zoo de Entwickelungsgeseliielile van
Meyer-Graefe u bekend is, kunt ge u
voorstellen dat er geen hoofd stuk-van
dat gt «o o te werk zonder vertegen
woordiging in het 1-Iagensch museum
is. De lieer Osthaus heeft den durf ge
had dingen te koopc-n waar anderen
niet aandorsten. En zoo troisch men
zich te Hagen ais Hollander ook voe
len "moge, het is toch ook een weinig
beschamend er een groote en prach
tige schets van Daumier terug te vin
den, den Christus voorstellend die
aan liet volk geloond wordt, welke
schets ik jarenlang in hel bezit van
een der groote Amstrdamsche kunst
handels gekend heb, die er bliik'baar
niet, ingesiaagcl is een liollandschen
•'koop-ar' Vclor te vinden. Toch was
dat hoogst persoonlijke werk van
Daumier toen ter tijd voor, ik meen
zestien of achttienhonderd gulden te
koop (omstreeks 1900). Wie nu ver
leden jaar de Daumierprijzeiï op de
Rouart-veiling gevolgd heeft, kan be
grijpen dat de Amsterdammers zich
een mooi ding hebben laten ontgaan.
In deze o,ingeving arbeidt thans
Thorn Prikker. Met de vrijheid die
hem gelaten wordt en de artistieke
aanzienlijke opdrachten die ouder deze
omstandigheden voor hem mogelijk
zijn, laat het zich aanzien, dat bij
voorshands dit terrein niet meer ver
ia ten zal.
De opdracht van de groote ramen der
Driekoningeiükerk te Neuss, waarbij
hij van alle zijden o. a. van don rec
tor dier kerk, Dr. Gelier, aanmoedi
ging en medewerking ondervond,
gaven hem ettelijke maanden arbeid.
W ie in den zomer van 1912 de Son-
derbundaisstellurig te Keulen bezocht
hééft', bévlt drie der hoofd ramen, in
juiste verhouding tot elkander en op
'juiste hoogte gebracht, kunnen 3»,
wondeivu. Men had er daar speciaal
een soort kapelletje voor gebouwd en.
de gloeiende kleuren maakten er een
prachtig effect. Men kan het eenigs-
zins beooixteelen naar de drie in de
bestuurskamer op den Dreef opgestel
de ramen. De groote Michael en de bei
de ornamenlstukken deen daar prach
tig. Dal Thorn Prikker een effect zocht
door buiten zijn handwerk om te
gaan on met klompjes lichtend glos
de eigenlijke ruit te beleggen bet
zal hem wel tot verwijt aangerekend
worden de ambaehterlijke zuiverheid
geschonden te hebben; toch doel men
verstandig daarmede niet te voorba
rig te zijn. daar toch ook wol bet am
bacht. als zoodanig, wed aan wijzi
ging zo 1 kunnen blootstaan en eene
andere dumf&tlQarevisie licht ,ook
eene andere richting met zich mede
brengt. Op dit terrein' moeten wij ons
liever onbevoegd achten.
Moge een druk bezoek de directie
van liet Museum, die tegelijkertijd'
nog beeldhouwwerk van den Hol
lander Hook on tapijtweefkunst
«ener Holla ndsohe fabriek laat zien,
voor de verschafte gelegenheid hier
Thorn Prikker te learen kennen,
loon en.
Over Arlsiide Maillot dan een vol-
ud 'maal.
21 April 1913. J. II. DE BOTS.
