Haarlems Dn
GOUDEN VISIOENEN.
TWEEDE BLAD
Woensdag 11 Juni 1913
ONBEKEND MAAKT ONBEMIND.
Een O.-I. ambtenaar, met verlof,
schrijft ons:
Dit kan men duidelijk waarnemen
■waar het geldt de appreciatie van het
Nederlandsche volk ten opzichte zij
ner overzeeache bezittingen. Als nu
eommige schrijvers hun geschriften,
getuigenis afleggend van onbil
lijkheid, eenzijdigheid, bekrompen
heid, van zwartgalligheid en,., grove
ondankbaarheid, de wereld inzenden,
gaat dat „onbemind" over in voor
oordeel en antipathie. De onbekend
heid van het Nederlandsche volk met
de meest gewone Indische dingen is
verbazingwekkend. Iioe is het moge
lijk, dat een volk, langer dan drie
eeuwen voordeel puilend uit Iudië,
thans nog, niettegenstaande verbe
terd onderwijs en verbeterde commu
nicatiemiddelen, zoo hopeloos onkun
dig is inzake de doodgewone kolonia
le aangelegenheden, een onwetend
heid, die grenst aan het fabelachtige.
Toen ik als schooljongen mijn onder
wijzer hoorde vertéllen, 'dal de men
schel» in Holland heusch geloofden,
dat de tijgers en wilde varkens zoo
maar in de woningen kwamen, meen
de ik, dat hij ons, zijn leerlingen, wat
op de mouw spelde. Later heb ik
meer staaltjes van Hollandsche on
wetendheid gehoord, welke me onge
looflijk voorkwamen. Een niet onver
makelijk voorbeeld is het volgende-
Een jongmeiisch, pas in Batavia
aangekomen, legde in den namiddog
een bezoek af bij een familie. Na een
uur gezellig samenzijn maakte de be
zoeker aanstalten om heen te gaan.
De gastvrouw noodigde hem uil ook
den "avond bij de familie door te
brengen, doch de „baar" kon van dat
vriendelijke voorstel tot zijn spijt
geen gebruik maken, omdat hij nog
noodzakelijk bij een zekeren heer H.
moest wezen. Alleen verzocht hij zijn j
gastheer den wachtenden koetsier j
even te willen uitduiden, waar deze
zijn vrachtje brengen moest. Op de
vraag, in welk stadsgedeelte de heer
H. woonde, luidde het antwoord: in
Soerabaja I Dit met onnoozelen ernst
gegeven antwoord, deed de familie;
schateren van lachen. Het jonge-j
mensch werd aan het verstand ge-]
bracht, dat hij maar weer kalm moest1
gaan zitten, aangezien Soerabaja, dat
pin. 900 K.M. van Batavia afligt, heel
moeielijk nog denzelfden avond be-
reikt kon worden.
Toen mijn schoonvader hier met
verlof was, vroeg hem eens in den
trein een heer: „1-Ioe lang is u al in
Holland?" „Twee maanden." „Maar
dari hebt u het Hollandsch, dat u
heel goed spreekt, verbazend gauw
aangeleerdI" Deze voorbeelden zijn
geen fabelen, ik zelf ervaar bijna da
gelijks. dat bet Hollandsche publiek
weinig meer op de hoogte is dan 20
jaar geleden.
1-Ioe gunstig steekt bierbij de ken-1
nis omtrent het moederland af van
den Indo-Europeaan, die heel wat
meer weet van Nederland dan de
hiergeboreno van de overzeesche be
zittingen. Het kan niet anders, waar
het onderwijs dddr geheel op Hol
landsche leest is geschoeid, en den
leerlingen precies dezelfde boekjes
worden verstrekt als hier. Oorzaak
van de Hollandsche onwetendheid is
in de eerste plaats gebrek aan het
bijbrengen op de scholen van de
meest elementaire kennis van Indië.
Wat leert de jeugd hier van Indische
aardrijkskunde? Wel moet zij talloo-1
ze namen kennen van alle mogelijke
en onmogelijke dorpjes en gehuchten
in Nederland en van allerlei beekjes
en slootjes, maar ze weet nauwelijks
op de kaart eenige fatsoenlijke Indi
sche plaatsen te vinden en wordt
omtrent de belangrijkste zaken, land
en volk betreffende, onkundig gela
ten. wat ook niet anders mogelijk
is, daar de eigen leermeesters, al
hebben ze de hoofdacto, ter nauwer-
nood op de hoogte zijnl Van de hui
dige zeer belangrijke gebeurtenissen
op het gebied van cultuur, van han
del, van onderwijs, van verhoogd po
litiek leven (de Inlandsche en Chï-
neesche beweging, de Indische Partij,
enz) zal ik maar zwijgen. De aange
wezen voorlichters van het volk: de
pers, doet niets, (1) waarschijnlijk
wel omdat haar pogingen door de le
zers niet gewaardeerd zouden wor
den. Sporadisch komen in sommige
bladen kleine Indische berichtjes
voor, meestal over diefstallen, moor
den, brand en dergelijke vermeldens
waardige zaken.
Gelukkig is er tegenwoordig een
goede verandering te bespeuren; som
mige personen trachten door lezin
gen, lichtbeelden, enz., het volk een
beetje op de hoogte te brengen.
Men moet echter op school begin
nen. Met genoegen heb Ik gelezen,
dat de heer Saey3 onlangs een rede
hield over het onderwerp: „Meerdere
bekendheid omtrent onze koloniën is
dringend noodzakelijk In hoeverre
kan 't onderwijs daarin tegemoet
komen?" Juist, bij de jeugd moet be
gonnen worden, want ook hier geldt
het dal 't kind de vader is van den
man. Een prachtig hulpmiddel is de
levende plaat- de film. Laat het pu
bliek aanschouwen en dan is al veel
gewopnen. Niet uitsluitend fraaie
natuurgezichten vertoonen, of oude
stadswijken; laat het volk zien: de
moderne stadswijken en woningen,
het interieur ecuer Indische woning,
zoowel die van den gegoeden en ar
men Europeaan of inboorling, het
straatleven, 'n voetbalmatch, 't druk
ke handelsverkeer in de hoofdsteden.,
volksfeesten (dan kan men hier op
merken, dat er geen politie noodig
is om duizenden en duizeden non
tonners kalm te houden) enz., enz.
Misschien denkt dan het gros der Ne
derlanders mot belangstelling over en
aan de koloniën, zonder welke zijn
vaderland niets is en zonder welke de
welvaart in dit land geducht zou ach
teruit gaan, om wellicht plaats te
maken voor armoede. Misschien bij
meerdere kennis en waardecring
voelt de gegoede Nederlander er voor
om zijn geld, dat toch grooiendeels
uit Indië komt, te benutten in het
belang van Indië, inplaats van het te
besteden aan Amerikaansche twijfel
achtige spoorwegwaarden. Het spijt
me, dat ik niet over de gegevens be
schik, teneinde met cijfers aan te
toonen, hoeveel voordeel Nederland
trekt van zijn koloniën. Toch wil ik
een poging wagen.
In Holland wonen duizenden ver
lofgangers en oud-Indische ambtena
ren. die hier toch hun maandelijkscli
inkomen, dat in den regel grooter is
dan het honorarium der meeste Hol
landers, verieren. De meesten komen
bovendien met een spaarpotje. Be
halve deze ambtenaren of officieren,
zijn er ook honderden particulieren,
die hun geld aan den man brengen.
Hetgeen op deze wijze ondc-r het volk
komt, bedraagt millioenen 's jaars.
Weet de Hollander wel, dat er min
stens twee grooie stoomvaartmaat
schappijen zijn de Mij. „Neder
land" en de Rotterdamse! ie LI yd
die voor een groot deel haar bloeiend
bestaan le danken hebben aan het
vervoeren van Indische producten
en van passagiers en de mail van en
naar Indië? Weet hij, dat die maat
schappijen hier aan duizenden werk
verschaffen? Weet hij, dat daar in
de tropen tal van culluurondernc-
mingen zijn, waarvan de aandeelhou
ders in Holland hun winst verteren?
Java telt plm. 150 suikerfabrieken,
die elk gemiddeld een half raillioen
winst opleveren. Hoeveel komt van
dit geld niet in Nederland? Is het
niet goed hem er aan te herinneren,
dat Nederland in de koloniën oen
voordeeVig afzetgebied hoeft voor zijn
producten, dat dit alléén reeds voor
menig rijk Duitschland bv. een
reden is om er koloniën op na te
houden?...... Ik zou zoo kunnen door
gaan.
Moge het streven van den heer
Saeys en anderen flinke navolging
hebben, opdat het Nederlandsche
volk spoedig de buitengewone waar
de zijner koloniën leert begrijpen, op
dat de eeuwenlange onwetendheid en
onverschilligheid plaats zullen ma
ken voor het gevoel: trotsch te wezen
op het bezit van wingewesten van
den eersten rang. Wellicht zal het
dan niet meer noodig zijn, dat de In-
disene regeering, gelijk nu nog, de
hulp van vreemd kapitaal behoeft,
om haar lofwaardig streven: de kolo
niën tot hoogere ontwikkeling te
brengen, met succc-s worde bekroond,
hetgeen Nederland niet anders dan
ten eoede kan komen.
n.
Binnenland
DE PEOTESTCANDIDAAT IN DEN'
HAAG L
De protest-candidaat de heer A. ten
Bosch is Maandagavond in een vrij
druk bezochte vergadering nis spre
ker opgetreden. Hij verzekerde, dal
zijn eandidatuur niet om persoonlijke
redenen is gesteld, maar om beginse
len.
De candidaat verklaarde vrij te
staan van de politieke partijen, maar
hij kon toch 't geheele program der
concentratie onderschrijven. Verder
trok hij te velde tegen 't socialisme.
Er was gelegenheid tot do!
Gedebatteerd werd zoo leeen we
in 't verslag van 't llbld. door den
heer Samson, die vroeg waarom deze
protestcandidaat protesteert en hoe
hij het met 2ljn ethische gevoelens
overeen kan brengen candidaat te
blijven, als reeds eenigen van zijn
promotors verklaarden, dat zij zich
terugtrekken.
Hierop volgde applaus en gelach
terwijl de lieer Kesster, lid van 't comi
té, herhaaldelijk tot den voorzitter
riep: „Sloppen, stoppen, stoppen". De
voorzitter hamerde ook indenlo cd
terwijl de vergadering protesteerde.
De heer Soeternan verklaarde zalf
oud-profesteandïdaat te zijn en als
zoodanig te vragen, waarom de heer
Ter Bosch, dit is en ook waarom hij
zich op zoo on-ethische manier liet
candidaat stellen, hij die zich z"
ethisch voordoet.
(Gelach en applaus).
De heer Van der Schroeft vroeg
met groolen nadruk en onder gelach
var de vergadering- Waarom de heer
Ten Bosch, die het concentratiepro-
grflin onderschrijft, zich tegen decon
centratie candidaat stelt, of'hij nooit
van het bestaan van den heer Deen
heeft gehoord, of het in overeenstem
ming is met het poseeren als apostel
van do politieke zedelijkheid om zich
oandidaat te stellen als vrijzinnige,
maar de eenige kans voor de vrijzin
nigen weg te nemen door te spelen
in de kaart van de socialisten, door
zich te laten candideeren op te koop
geboden lijsten, door het aangrijpen
vati de gelegenheid, dat de werkelij
ke vrijzinnige candidaat. met slijk
wordt geworpen om zijn naam in de
courant te hebben.
De heer Wirts, voorzitter van 's-
Gravenhage I, vroeg positief, waar
om de lieer Ten Bosch meent, dat hij
beter district I kan vertegenwoordi
gen dan de heer Deen. Hij zegge het
openlijk.
De heer Kesing vroeg, wat de beer
Ten Bosch zal doen bij herstemming
tusschen de keeren Ter Laan en
Deen.
De heer Ten Bosch repliceerde.
Hij verklaarde, dat het debai hem
zooveel genoegen deed. dat het hem
spijt, niet vroeger in vergaderingen
als deze te hebben gesproken.
Hij verzocht de vergadering zich
rustig te houden.
Hij wilde nu zeggen, waarom bij
zich candidaat stelde tegenover Deen
en Ter Laan.
(Luid rumoer en geroep, dat Ter
Laan er niets mee te maken heeft.
De voorzitter dreigt „andere maat
regelen" te zullen nemen", waarop
gejoel antwoordt.)
De heer Ten Bosch zegt, zich niet
te beblien bemoeid met dc wijze,
waarop hij candidaat werd gesteld
(gelach). Hij begeerde de eandida
tuur niet, maar als men hem vraagt,
of hij wil, meent hij niet te mogen
weigeren; hij is vaderlander voor par
tijman en mensch voor vaderlander.
Hij is vrij-liberaal in denken en
voelen, hoewel niet. aangesloten bij
de Vlij-Liberalen. Evenwel; hij ver
deelt de menschen in de groep, die
goed doet ter eigen voordeel en de
groep, die goed doet om andere re
denen.
Het vervolg van de rede, die ook
op schrift blijkt te zijn, is uiterst
slecht begrijpelijk en wordt telkens
door ironisch applaus en gelach on
derbroken.
De beer Ten Bosch wil eindigen
met de opmerking, dat hij hiermee
heeft beantwoord, waarom hij zich
tegenover den heer Deen heeft candi
daat gesteld.
Het publiek protesteert echter; men
roep: neen, neen, we willen ant
woord.
De heer Ten Bosch verzoekt hem
het spreken niet onmogelijk te ma
ken en levert een beschouwing over
vrouwenkiesrecht, arbeiders en paci-
ficisme.
„Woorden, woorden, niets dan
woorden!" roept hij, terwijl do heer
Samson vergunning vraagt „te mo
gen interrumpeeren, hetgeen door
een herhaald „neen, neen", van het
publiek wordt beantwoord.
De voorzitter sluit de vergadering,
terwijl velen nog iets willen vra
gen.
Be voorzitter sluit nogmaals.
Het laatste deel van de vergade
ring, die lachende uiteengaat, werd
door een politieagent bijgewoond.
VERDUISTERING.
Te Antwerpen is gearresteerd J. v.
<i. W., reiziger bij de firma L., te Bre
da, die zich aan verduistering heeft
schuldig gemaakt. Het verduisterde
bedrag is circa 1000.Hij had dit
geld voor zijn patroon geïncasseerd
en niet afgedragen. De verdachte is
te Antwerpen in bewaring gesteld.
Zijn uitlevering zal aangevraagd wor
den.
W. P. BRAAM.
Men meldt ons uit Amsterdam:
Het hoofdbestuur der Nederland
sche Verplegersvakvereenïging heeft
pogingen in hel werk gesteld om als
nog het stoffelijk overschot van wij-
len hun collega en lid der organisa-
tie, Willem Pieter Braam, in leven
sergeant-ziekenverpleger te Gorin-
chem, en overleden te Tsjorloe, al
waar hij werkzaóm was bij de ambu
lance onder leiding van dr. Sikke-
meijer. te doen overbrengen naar 'e-
Gravenhage, en aldaar te doen ter
aarde bestellen op de begraafplaats
„Oud Eik en Duinen".
Van verschillende zijde Js door
mannen van naam, zoowel uit bur
gerlijke als militaire kringen, mede
werking in deze toegezegd.
ORANJEBOND VAN ORDE.
Te Utrecht is de jaarvergadering
van den Oranjelxuid van Orde gehou
den.
De jaarverslagen werden goedge
keurd. De toestand der vereeniging
en de stichtingen is over 't algemeen
gunstig.
Herkozen werden als leden van het
bestuur de heeren J. J. Deelman Sr.,
te Utrecht, A. D. Muller, le 's-Graven-
liage, A. A. Nengerman, te De Bilt, en
Jan Tromp Meesters, te Steen Wijk,
terwijl gekozen werd in de vacature
ontstaan door het bedanken van den
heer J. A. A. In 't Velt, te Nijmegen,
de heer W. D. M, König, te Nijmegen.
HET WERK DER VEREENIGING:
VAN SLECHTHOORENDEN.
Men verzoekt ons 't volgende op
te nemen:
Afgaande op de mededeeüngen in
het Juni-nummcr van „Ons Maand
blad", orgaan der Ver. tot bevorde
ring der belangen van slechthooren-
den", voor belangstellenden gratis te
verkrijgen bij don lieer mr. P. L. Bau-
det, te "Amersfoort, voorzitter der ver
eeniging, staat de zaak van het Land
huis voor slechüioorenden, le Lunte-
ren, er goed voor.
De bouwsom, die. alles Inbegrepen,
f 12500 zal bedragen, zal op 31 De
cember zeker wel bijeen zijn. Op dien
datum moet het landhuis onder de
kap zijn, volgens de uiterste wilsbe
schikking van wijlen den heer J. H.
Th. W. van den Ham, notaris te
Lunteren, die den grond schonk.
Wij vinden in „Ons Maandblad"
oorts vermeld, dat de verloting der
honderden fraaie prijzen, ten bate
van den bouw van het landhuis, op
4 Augustus te Barnevcld zal plaats
hebbeu, verder een opstel van dr. Pi-
geuud over de dooveïischool te New-
York, een behartigenswaardig arti
keltje over kwakzalverij, en nog een
aantal andere, voor slechthoorenden,
onderwijzers en opvoeders interessan
te mededeeiingen.
JACQUES PERK.
Dinsdagmiddag heeft te Amsterdam
op de Oosterbegraafplaats Ds. M. A.
Perk een nieuw borstbëeld geplaatst
op het graf van zijn zoon, ter gele
genheid van diens 53sten verjaardag.
De plechtigheid had in intiemen kring
plaats, zoo meldt de N. R. Ct.
VERDRONKEN.
De N. R. Ct. meldt:
Te Terapelkanaal (Gr.) is 'n 2-jarig
zoontje van het echtpaar S. Blaauw
nabij de ouderlijke woning te water
geraakt en verdronken.
Te Rijperkcrk is bet vierjarig
zoontje van Age Venema in een sloot
achter het huis geraakt en verdron
ken.
fiCHE IvPKH K AN Li,
Volgens telegrafisch bericht uit
Port-Said, is het vracht-stoomschip
„Malang", van de „Rotterdainsche
Lloyd", aldaar binnengeloopen met
brand in de deklading. Een deel der
lading is overboord geworpen.
Het stoomschip „Malang" was op
weg van Rotterdam en Hamburg
naar Java, zoo meldt 't N. v. d. D.
EEUWFEEST BEETWORTELSUI
KERINDUSTRIE.
Dit jaar is het een eeuw geleden,
dat iu Nederland de eerste beetwor
telsuikerfabriek werd opgericht.
Het ontstaan der bectwortelsuiker-
ind-ustrie op Nederlandschen bodera
in 1813 werd Dinsdag op een buiten
gewone vergadering van. de Alg.
Technische Vereeniging van Beet-
wortelsuikerfabrikaulftn cn Raffina-
deurs te Amsterdam herdacht.
De vergadering werd bijgewoond
door minister Twlma. Onder de aan
wezigen merkte men op prof. dr. S.
Hoogewerff, prof. dr. A. F. Holleman
en de leden ran de permanente com
missie voor Nederland te Brussel, de
heeren B&rbe en A. van Rossum.
De heer M. G. Hummelinck, voor
zitter der vereeniging, heette in zijn
openingswoord do aanwezigen wel
kom. in het bijzonder den minister
van Landbouw, Handel en Nijverheid.
Toen door Napoleon het continen
taal stelsel de wereld werd j.ngeslin
gerd, werd dit beschouwd als een daad
van een despoot, niet van een genie. I
Wie had bunnen denken, dat wij
honderd Jaar later dit zouden vie
ren? In zooverre staat ons eeuwfeest
tegenover 3ë onefharAelijkheidsfcee-
ten.
Hierna sprak de heer dr. J, A. van
Loon, uit Steenbergen over: ..De eco
nomische bet&ekenls der hedendaag-
sche beet-.vortelsuiikerindustrie voor
Nederland.'1
Vervolgens hield de heer A. Spak-
ler, wiens overgrootvader reeds een
zeer belangrijk aamdeel in do oprich
ting der allereerste bee two rtelsuj k er-
fabriek in Nederland heeft gehad,
een lezing over: ,,De eerste beetwor
telsuikerfabriek in Nederland
Hierna schelste prof. dr. Edmund
von Llppmann, directeur van de ITol-
lesche Zuckerraffinerie, de techniek
voor 100 jaar.
Prof. Von Lippman.n werd tot eere
lid van de vereeniging benoemd. (Toe
juichingen).
Daarop sprak minister Talma. Spr.
kan het zich voorstellen, dat het aan
genaam is suikerfabrikant te zijn.
Het moet aangenamer zijn, dan wet
ten maken. Alle eeuwen door, hebben
de menschen de begrippen zoet en
aangenaam als synoniemen be
schouwd. En daarom acht spr. bet
werk van suiker-industrieel, die het
zoete over de wereld helpt versprei
den, een aangenaam weide. Spr. komt
aan het departement in aanraking
met allerlei belangen, die nog wel
eens tegenstrijdig zijn. Het bleek j
hem echter, dat de beetwortelen]tuur
en de landbouw geen tegenstrijdige
belangen hebben. Integendeel, naar
mate de landbouw zich ontwikkelde,
heeft ook de beetwortel suikercultuur
zich ontwikkeld.
Spr. herinnerde voorts er aan,
dat de laatste jaren maatregelen zijn
genomen, waardoor de verlaging van
den suikeraccijns naderbij is geko
men. In dat „suikerpotje" zit &1 heel
wat en daarom meent spr., dat het er
niet zoo ver van af Is, dal de minis
ter van financiën den sprong zal wa
gen, om den accijns te verlagen.
Ten slotte deelde minister Talma
mede, dat het H. M. de Koningin be
haagd had. te benoemen tot ridder In
de orde van den Nederlandschen
Leeuw den heer Heerma van Voss te
Leur, en tot ridder in de orde van
Oranje-Nassau; den voorzitter der
vereeniging den heer G. M. Humme
linck. (Applaus).
De voorzitter deelde daarop nog
mede, dat tot eere-leden nog be
noemd werden de heeren prof. dr. S.
Hoogewerff, prof. G. Hondlus Bol-
dingh en H. C. Prinsen Geerlings.
De vergadering werd daarop geslo
ten.
's Middags werd een bezoek ge
bracht aan de E.N.T.O.S.
Daarna bad een feestmaaltijd
plaats.
Minister Talma zat ook bij dezen
feestmaaltijd aan.
'Talrijke dronken werden ingesteld.
VAN DE TRAP GEVALLEN.
De kosteres van de gereformeerde
kerk in Den Briel (of zooals die daar
heet: de Gen zon kerk) had het ongeluk
van de trap te vallen, en wel zoo nood
lottig, dat zij ton gevolge van dien
val overleed, zoo meldt de N. R, Ct.
EEN PRACTISCHE VER
BETERING.
Naar we vernemen, is aan den aan
nemer den heer Van Gelder door de
H. IJ. S. M. opgedragen, langs de trap
pen in het station, houten goten aan
le brengen, waardoor bet omlaagbren-
gen van rijwielen wordt vergemakke
lijkt en hei niet meer noodig zal zijn,
die naar beneden te dragen.
KATOEN-CONGRES.
De receptie, Maandagavond door do
regeering gegeven ter eere van het
Internationaal Katoencongres, werd
behalve door de genoemd© ministers
ouk bijgewoond door den Minister
van Birmenlandsehe Zaken, Mr. Th.
Heemskerk.
Dinsdag behandelde het congres
verschillende zaken, de organisatie
betreffende.
's Middags werd een uitstapje naar
^kasteel Oud-Wassenaar gemaakt.
3 Avonds werd in het Kurhaus te
Scheveningen ter eere van de con
gressisten een specialiteiten-voorstel
ling gegeven.
RUPSEN.
De boom en aan enkele grachten te
Amsterdam hebben weer veel te lijden
van de rüpsenplaag.
STAATSCOMMISSIE WERK
LOOSHEID.
Naar aanleiding van het bericht,
dat op Donderdag J.l. do Staatscom
missie voor de werkloosheid had ver
gaderd, deelt men mede, dat er niet
alleen op Donderdag j.l., maar in da
laatste maanden herhaaldelijk verga
deringen zijn geweèst van sub-com
missies der Staatscommissie voor de
werkloosheid.
Deze sub-commissies zijn thans
reeds zoo ver met haar taak gevor
derd, dat op 28 Juni a.s. een algemee-
nc vergadering is bijeengeroepen,
waar belangrijke rapporten en con
clusies behandeld zullen worden. De
ze rapporten hebben betrekking op
verschillende maatregelen ter bestrij
ding vun de werkloosheid.
Dc uitvoerige rapporten over den
aard en den omvang der werkloosheid
in verschillende vakken en onder
scheiden streken des lands, die meer
dan 2000 pagina's beslaan, zijn reeds
in Maart aan II. M. de Koningin
toegezonden.
ONGELUKKEN.
Tiet 4-jarig zoontje van N. V., tö
Abcoude-Proosdij, geraakte spelender
wijs te water. Eenigen tijd later
werd liet kind levenloos opgehuald,
zoo meldt do „Msbd.".
DE KLOOSTERKERK TE
•s-GRAVENHAGE.
In do Zaterdag gehouden vereenig-
de vergadering van notabelen en
kerkvoogden der Ned. Herv. Gem. ia
's-Gróvenhago is het voorstel van
kerkvoogden tot restauratie van de
Kloosterkerk aangenomen.
De voortgezet wordende restauratie»
zul zich nu ook uitstrekken tot dea
Noordelijken gevel. In den Opstel ijken
gevel zuilen een paar ramen worden
bijgevoegd, terwijl het. blinde raam
op den hoek van Parkstraat en Voor
hout lichtgevend zal worden gemaak:.
Do kap der Kloosterkerk zal aan de
binnenzijde een ander aanzien ver
krijgen, dan zij nu heeft.
(„Ned.").
NIEUWE LOONREGELING SIGA
REN-INDUSTRIE.
Door de hoofdbesturen der vief
werkliedenorganisaties in de sigaren?
Indu&trie ls aan alle sigarenfabrikan
ten in het land, die niet zijn aange
sloten bij een der vereenigïngen van
hol Verbond van Sigareofabrikanten-
vereenigingen, een schrijven verzon
den, waarin de nieuwe loonregeling
wordt aangeboden welke op 19 Mei
met het Verbond van Vereenigïngen
van Sigarenfabrikanten is overeenge
komen. Verzocht wordt de werklieden
met ingang van Zaterdag volgens
deze loonregeling uit te betalen. Van
een groot aantal patroons is bericht
ontvangen dat zij de nieuwe loouen
zullen uitbelalen.
„DE HOOP".
Met hospitaal-kerkschip „De IIoop*
is Maandag van Lerwick vertrokken.
Stadsnieuws
Verkleziugsreile Mr. P. J. Troelstra
De laatste ronde begint: De laat
ste week vóór de algemeene verkie
zingen is aangevangen. Voor eiken
dag hebben we twee, drie verkiezings
vergaderingen op onze agenda
staan. Met het naderen van den groo
len dag. wordt de geestdrift grooter.
Dat bewees Dinsdagavond de toe
loop naar de Vereeniging, waar Mr.
Troelstra, candidaat der S- D.
A. P. voor Haarlem zou spreken. Al
lang voor den aanvang was de zaal,
het tooneel en de galerij vol. In de
Lange Bagijnestraat stonden, nog
een groot aantal menschen, maar de
zen konden niet meer toegelaten wor
den.
Met genoegen constateerde de voor
zitter de aanwezigheid van 1300 toe
hoorders, maar al was de zaal dubbel
zoo groot, zei de voorzitter der S. D.
A. P., dan zou die nog gevuld zijn.
Na nog eenige mededeelingen gaf
de heer Joosten het woord aan Mr.
Troelstra.
Mr. Troe 1 s tr a aan 't
woord.
De heer Troelstra, zijn rede aanvan.
gende, merkte op, dat de Haarlem-
eche kiezers niet hebben te klagen
aan gebrek aan voorlichting. Spreker
staat hier thans reeds voor de derde
maal in deze verkiezingsperiode. In
die drie redevoeringen van spreker
zit systeem. Den eersten keer heeft
spreker de beginselen der S. D. A. P.
ontwikkeld, dc tweede maal besprak
hij de Tariefwet en thans wil Mr.
Troelstra de vrijzinnige concentratie
behandelen en daartegenover de S.
D. A. P.
Dit onderwerp moet noodzakelijk
besproken worden.
De concentratie is een nieuw ver
schijnsel. De coalitie heeft nu 5 1,2
jaar in de zon gestaan en de boter op
haar hoofd is geheel gesmolten. (Ge
lach.)
De concentratie staat nog in de
schaduw, in den nevel zelfs. Zoo dicht
is de nevel, dat de een in dien rnist
een roode vaan ontwaart, terwijl eea
ander er weer een groene Christelijk-
Feuilleton
Uit het Eugeisch
van
DAVID CHRISTIE MURRAY.
49)
Maar als uw cliönt nu eens ver
moedde dat er tusschen u en mij eene
heimelijke verstandhouding was?
Hij is in Londen, en verwacht
mijn verslag. Hij weet niet eens onder
welken naam ik hier doorga, of waar
ik ben. Hij heeft zijne instruction aan
mijn chef gegeven, en kent mij zelfs
niet, al zou hij ons samen in gesprek
zien.
-- En hoe weet ik of de naam, waar
mede gij onderteekent, de ware is?
Ik verwachtte wel dat gij dit
zou dl vragen, zeide Walker glimla
chend. Kent gij den inspecteur
Hij noemde den naam van een man,
die destijd.i bij de Birminghamsche
politie welbekend was.
Ik keu hem van aanzien.
Goed. Hij kent mij. Hij zal u zeg
gen wie ik ben.
En wanneer moet gij het geld
hebben?
Geen beter oogenbllk dan liet te
genwoordige, mijnbeer Round.
Ik heb geen duizend pond in de
bank.
Bewijze: van eigendom, onder
panden, kunnen ook dienen, gaf Wal
ker aan.
Hebt gij er tegen met mij op
straat gezien te worden, of zal ik een
briefje aan den directeur van de bank
zenden om hom te verzoeken hier te
komen? De bonk is hierover.
Ik kan u aan de overzij in 't oog
hooiden, zeide Walker.
HOOFDSTUK in.
Terwijl dit alles voorviel, gevoelde
Thomas Bowling dat zijne hebzucht
en woede van dag tot dag toenamen.
Zijn visioen van den begraven schat
liet hem geen rust, en daar Job in de
gemeente de held van den dag, en
zijn naam op ieders lippen was, hoor
de Bowling zooveel von hem, dat hij
bijna buiten zich zeiven was. Hij
dacht aan den schat, bij droomde van
den schat, hij verlangde, hij hunker
de naar den schat. In zijne verbeel
ding legde hij den weg over het vaste
land bedelend af, of wist over zee
naar Constantinopel en Varna te ko
men, en ging. na het sctiip heimelijk
verlaten te hebben, landwaarts in
naar het Balkan-gebergte, en vond
daar, door een gelukkig toeval, do
plaats waar het goud begraven lag.
Wakend en slapend zag bil het. voel
de iiij het. hooide hij het als eene lie
felijke muziek klinken, terwijl hij er
meo rammelde, en het maakte hem
dol.
Als een ander dan Job Round dat
muntstuk, waarop de juiste ligging
van den begraven schat gegraveerd
was, in zijn bezit had gehad, en als
Bowling dat bad geweten, zou hij een
moord begaan hebben om er zich
meester van te maken, en het niet te
duur gekocht hebben gevonden. Maar
in Job's bezit was het voor Bowling
veilig. Iemand, die eene dosis vergift
had kunnen verdragen sterk genoeg
om een olifant te dooden, had voor
Bowling iets bovennatuurlijks, en bi
was te dom om te weten dat. een veer
tigste gedeelte van de toegediende hoe-
veelheid noodlottig zou geweest zijn.
De helft van den schat, was van hem
geweest, en hij had het, wel 't leven
van een kameraad waard geacht de
andere helft ook te hebben. Daar zou
hij een heel dorp voor vergiftigd heb
ben, als hij het veilig had kunnen
doen.
Onder de 'Westerscbe volken trekt
iemaind zich de'haren niet uit het
hoofd, of hij moec ai zeer zwaar ver
driet hebben, maar voor Bowling werd
dit eene zeer gewone uitspanning als
hij alleen was. Er waren ©ogenblik
ken dut hij zijn hoed nijdig van zijn
hoofd sloeg, en met beide zijne groóte.
knokerige handen in zijn peper- en
zoutkleurig haar greep, en er aan trok
en rukte alsof Bet van zijn bittersten
vijand was, knarsetandend van much-
telooze woede. Zulke vlagen van ra
zemij had hij twee- of driemaal in
eene week. en in de tusschenpoozen
was hij zoo knorrig en stuursch, dn
vrouwen en kinderen genoeg hadden
aan zijn gezicht alleen, en ziine tegen
woordigheid een last voor zijne mede
arbeiders was.
In een veel zachter vorm, maar toch
telkens terugkeerende, speelde hetzelf
de visioen William Whiltaker voor
den geest Als het denkbeeld te drin
gend werd om aangenaam te zijn, jn
kwellend begon te worden, beproefde
lrij het van zich af te zotten, en hield
zich zeiven voor wat dn meeste men
schen. die de geschiedenis gehoord
hadden, in gemoede geloofden dat.
Bowling een leugenaar was. Maar zijn
geloof aan het verhaal had te diep
wortel geschoten dan dat bei gemak
kelijk uitgerukt kon worden, en liet
werd gevoed en versterkt door een an
der geloof, dat hij zelf als zonderling
erkende, maar dat hem toch gestad;g
bijbleef. Het was, namelijk, dat J >b
Round het rechte van Bowling s \<;i
haal wel wist, en in zekeren zin Bow
ling in zijne macht had en een voor
werp van haat en vrees voor hem was.
William beroemde er zicli alt ij
bijzonder sterk te zijn in het maken
van gevolgtrekkingen. Hij was wan
trouwend van aard en door gewoonte,
en had eene soort van ruwe romanes
ke verbeeldingskracht. Het was be
langwekkend, en gaf het hem een ge
voel alsof hij een der personen uit een
boek was, zich te verbeelden dat er in
zijne onmiddellijke omgeving een ge
heim bestond, waarin zijn aanstaande
schoonvader betrokken was.
Om voor deze uit zijne verbeelding
gesproten veronderstelling eenigen
grond te vinden, riep bij zich te bin
nen dat, bij zijn eerste gesprek met
Bowling, dit heerschap, eerst zoo bru
taal. een beleefden toon had aangr-no
men zoodra de naam van Job Round
trenoemd was. Dit, in verband ge
bracht met Bowling's merkbare vrees
voor Job. bij dnt zonderling tooneel irr
den tuin. dat William zelf bod bijge
woond; het gesprek in eene vreemde
taal, dat Bowling's verhaal was voor
al gegaan; de tegenzin, waarmede
het deed, teen mj er toe gedwongen
was; den blik van doodelijken haat,
dien de verhaler eens op Job had ge
worpen; en bovenal Bowling's blijk
bare zekerheid dat William op hem
afgezonden was: een en ander over
tuigde den jonkman dat hij in 't mid
den van eene raadselachtige geschie
denis svas, die misschien op zijn voor
deel kou uitiooj>en. En door zijne
nieuwsgierigheid gestadig geprikkeld,
en van dag tot dag meer groi i
dende voor zijne onderstellingen, ont
waakte In hem ook iels van die vu
rige begeerte, die in Bowling blaakte.
Bii hem was dit echter veel zwakker;
gedeeltelijk omdat 't in zijn aard lag
zwakker te zijn, maar gedeeltelijk ook
omdat hij, ondanks zijn vertrouwen
op de juistheid zijner beredeneeringen,
niet zulk eene zekerheid van de feiten
had als dit voortreffelijke personage.
Sedert eenigen tijd was William be
trokken in eene handelsonderneming,
dit tot groot voordeel voor hem zei ven,
en tot groot nadeel voor anderen kon
uitavallen. Zijne moeder, wier eenïga
vermoedelijke erfgênnam hij was, had
als vrijleen eene kleine pachthoeve,
die langen tijd bijna niets waard ge
acht werd. De grond was schraal, en
do oogst naar evenredigheid. Het was
hom in 't hoofd gekomen dat er mis
schien groot© rijkdommen onder die
onvruchtbare oppervlakte verborgen
lagen, ©u na zich eeno geologische
kaart van do streek aangeschaft te
hebben, had hij dio zoolang bestu
deerd, totdat hij tot de overtuiging
was gekomen dat er onder het vrijleen
zijner moeder een nog grooter schal
verborgen lag dan die, waarover het
Bowling verl>odon was te spreken.
Door dit denkbeeld aangevuurd, sprak
hij er de twee kapitalisten, die hij
kende, den pachter Bache en Eze-
cliiel Round, over, en na met een
mijn-opzichter, die juist geen man
van naam was, beraadslaagd te heb
ben, besloten zij inel William het pian
op touw le zeiten, waartoe juffrouw
Whittakor hare toestemming ïeeds ge
Koven had. (Wordt vervolgd).
