luiiors Dagblad
BSfêDE BLAD
Dinsdag 17 Juni 1913
Binnenland
H. M. DE KONINGIN-MOEDER
riveerde gisteravond half elf per
Ira-trein aan de halte Soestdijk
het buitenland voor Haar ge-
>on zomerverblijf ten paleize. Aan
tl station waren ter verwelkoming
Inwezig de Commissaris der Koning-
va n L'tredht en de burgemeesters
n JBaarn en Soest.
t PRINS HENDRIK
at aan het eiude van deze week
:<r eenige dagen naar het buiten-
itid.
(•.LASTIXGYF.RHOOGING TE AM
STERDAM LANG NIET ZEKER.
)e „Tel." meldt
Inlangs is het gerucht verspreid,
'i hij B. en W. het voornemen be
nul, rr.et het oog op het dreigende
;t te dekken tekort op de gemeente-
lening- bij de onfwerp-bcgrooting
ir liet dienstjaar 1913—1914 voor te
llcn, het percentage der gemeente-
ke inkomstenbelasting te brengen
liet inééns van 51/4 pCl. op '7 pCt.
toch liet bestaande heffings-
icent op 6 1/4 te brengen,
(We zijn in staat thans, ..uit alleszins
'ouwbare bron mee te doelen, dat
plaaise waar dit voornemen dan
nioet'.n bestaan, daarvan nog
s bekend is.
Integendeel bestaat er alle kans,
tien den enormen vooruitgang van
bedrijven en het toenemen der ge-
eentelijko inkomsten, dot do bogroo-
ig voor het volgend dienstjaar slui-
iid zal kunnen worden gemaakt zoa
dat het percentage ucr inkomsten-
sting behoeft te worden verhoogd.
De ramingen voor do verschillende
grootings-aideelingcn zijn nog niet
igemaakt.
l)och in de kringen van lion, bij
'zen arbeid betrokken en die uiter-
ird zeer nauwkeurig op do-hoogte
an den stand der gemeenic-
lanciën, wc-rdt belastingverhooging
•or het volgend jaar, hoogsi onwaur-
hijnlijk geacht,
KNALPOT GESPRONGEN,
In do fabriek van Gebroeders Defk-
kers te Breda is een knalpot van een
ruw-olia motor gesprongen. Do om
en achterliggende hulzen bekwamen
schade, een begin van brand werd
spoedig goblusdht, persoonlijke on ge
lukken. kwamen niet voor.
BRANDEN.
Te Oosterhout is hel ketelhuis en
de drogerij in de stoomkuiperij der
gebroeders Simons geheel uitgebrand.
Persoonlijke ongelukken kwamen niet
voor, verzekering dekt de schade.
Gistermorgen is brand uitgebro
ken in den kelder van de fabriek van
de Rotterdamsehe Melkinrichting aan
den Bergweg, waarin 40,000 ledige
flesschen in stroo veipnkt, geborgen
waren. De schade is vrij aanzienlijk,
zoo meldt de N.' R. Ct.
Stadsnieuws
ONDERSCHEIDINGEN.
In verband met het regeeringsju-
ileum van keizer Wilhelm zijn o.a.
d volgende onderscheidingen ver
end: Kroonorde tweede klasse
lommandeur) A. Rehbock, koopman
Amsterdam; Kroonorde derde kl.
B.ihr, Duitsch predikant bij de
id. Hervormde gemeente, en G. Wic-
iger, Duitsch predikant bij de
IvangelisGh-Luthersche gemeente,
ciden te Amsterdam; Kroonorde 4de
lase A. Casparë, voorzitter der Duit-
che Vereeniging te Rotterdam, G.
.obeck, koopman te. Amsterdam, ds.
fUncke, predikant 'der Duitsclie Evan
lülische Gemeeiite, te 's-Uravenliagc,
11. Schnilzer, voorzitter der Duit-
che Vlootveiieeniging -te Rotterdam,
IAAT OP BAARS, MEUN, SNEEP,
SNOEK, SNOEKBAARS, WINDE
EN ZEELT.
De aandacht van belanghebbenden
jvordt er op gevestigd, dat op 1 Juli
wanneer de verschillende vis-
ilierijreglemenien twee jaar in wer-
iu gzullen zijn, buiten werking zul-
£ii treden de daarin vervatte over-
;aiigsbepalingen ten aanzien van «ie
maat. op bovengenoemde visdhsoor-
ten; var. dien datum af zal derhalve
fle maat op die vischsoorten zijn als
volgt
Voor baars IS cM., meun 25 cM,,
sueep 25 cM., snoei. 40 c.M„ snoek-
baars 10 c.M., winde 25 c.M., zeelt 21
c.M.
DE DROMMEDARIS.
Naar vernomen wordt is er groole
Gans dat het bekende oude bouwwerk
te Enkhuizen geheel zal worden her
steld. Plannen voor de restauratie
zijn reeds aan den Rijksadviseur op
gezonden, terwijl deburgemeester
van Enklfuuizen dezer dagen een on
derhoud had met den Minister vau
Binneul. Zaken.
De bedoeling is o.ru. om de dicht
gemetselde poort open te breken en
een doorgang te maken zooals deze
oorspronkelijk heeft bestaan, Voorts
zullen de barakken die tcgon den
Drommedaris aangebouwd zijn, wor
den weggebroken en het klokkenspel
in de echte Hemonyklokkcn weer tot
.volle ontwikkeling worden gebracht.
Ilerstemmi n g.
.Me nschrijft ons:
De Protestanlsehe kiesvereeniging
besloot Maandagavond om a.s. Vrij
dagavond weder te vergaderen tol het
bepalen barer houding bij de her
stemmingen. Overigens droeg de
vergadering een streng huishoudelijk
karakter. Een aantal nieuwe leden
traden weder toe.
V. P. N.
Op de onderlinge tentoonstelling
ari de afd. Haarlem dor V. P, N. be
haalde de heer J. A. Bruigom mot 3
inzendingen konijnen een lsten prijs
ca een eereprijs voor <le zwaarste
voedster met jongen en nog een gden
prijs.
Gevonden.
Men schrijft ons:
Vrijdag j.l. was er aan de groen-
tenmarkt een zak met peulen gesto
len, hetgeen met den marktmeester
werd besproken. Deze ging direct op
onderzoek uit en het gelukte hem den
dief in handen van de recherche te
geven.
Uit de Omstreken
HILLEGOM.
Zaterdagavond hebben eenige le
den van de Kamer van Arbeid te Ilil-
legom getracht, blijkbaar in overleg
met de firma K. v. Bourgondièn Zn.
de conferentie zou althans op baar
kantoor plaats vinden hun bemid
deling in het hangende conflict rnet
deze firma aan te bieden; zonderling
genoeg echter met miskenning der
vakvereenigingen, wijl inplaats van
de leiders der Federatie gewoonweg
twee. stakers waren opgeroepen. Dat
pen dergelijke bemiddeling zeker nooit
tot een bevredigende oplossing kan
leiden zal wel voor iedereen duidelijk
zijn. -
tt aam. em me amber.
Eén dag te Iaat.
Té Nieuw Vennep trouwde de vorige
week een dochter van O. eri hét, ver
anderde ieder, dat een gedeelte der
uitgebreide familie, die toch uitgenoo-
digd was; niet verscheen en ook niéts
•an zich liet hooren. Den volgenden
lag kwam die familie in rijtuigen en
ïn groot ornaat ter bruiloft, doch nu
iwas het te .laat. Het bleek, dat men
zich één dag had vergist.
ZANDVOORT.
Aangekomen vreemdelingen
Zegers Yeeckens, Amsterdam, Kost-
veil. sir 15, 7 p. Mevr. H. J.ach-
rnann, Berlijn, Villa Sophia, Boule
vard dc- Favauge, 3 p. Dr. E. v. d.
Hoop, Amsterdam, Hotel Groot Bad
huis, 4 p. J. O. van Maiken, Am
sterdam, Hotel Groot Badhuis, 2 p.
A. P. Matthijsen. Helmond, Hotel Gr.
Badhuis, 2 p. A. Bussemaker, Den
Helder, Hotel Groot Badhuis, lp.
F. von Spall, Alkmaar, Hotel Groot
Badhuis, 4 p. N. Roodenbcrg. Dor
drecht, Hotel Groot Badhuis, G p.
H. Claus, Amsterdam, I-Iotel Groot
Badhuis. 3 p. N. Roodenburg. Dor
drecht, 2 p.' F. Th. Schaay, Rotter
dam, Hotel Groot Badhuis, 2 p.
Mej. H. Wegard, Berlijn, Hotel Groot
Badhuis, 3 p. Mej. \Yaedkue, Essen,
Hotel d'Órange, 2 p.
i het
Tot tijdelijke onderwijzeres aan
school B alhier, is aangesteld mej. W.
J. Heilbron, te Haarlem.
schuwelijke misdaad aan het licht ge"
komen
Ongeveer een jaar geleden 'valt© do
bejaarde loerah "nn de -lessa Kt-eri
pan, liefde op voor eene jonge wedu
we, die hij wensclvte te trouwen. Om
tot dit doel te geraken, besloot het
dorpshoofd zich van zijn eigen vrouw
te ontdoen en op een nacht, toen zij
sliep, werd zij door hem op bed ver
moord. Het lijk van. het ongelukkige
slachtoffer verborg hij in ecu diepen
kuil, dien hij onder het bed had ge
graven.
Den dag daarop vertelde de loerah
in do dessa en zelfs aan den Wedono,
dat hij met zijn vrouw nl sedert gé-
ruïmen tijd niet meer had kunnen
harmonieeren en dut zij plotseling op
den loop was gegaan. Vermoedelijk
- Melde hij er hij zal zij wel niet
eer terugkomen.
Kort daarop trad hij in den echt
met bovenbedoelde weduwe. Hij leef
de met haar op grooten voet, sjirak
de belastingpenniugen aan die hij van
dc bevolking had geind, en nam ein
delijk, toen li ij vreesde ontdekt te zul
len worden, de vlucht.
Eenïgen tijd later werd zijn woning
betrokken door een zijner familiele
den. Het huis werd schoongemaakt en
bij deze gelegenheid bemerkte
onder het bed den dichtgeworpen
kuil. De grond werd weggegrav-n,
waarop liet geraamte te voorschijn
kwam van de vermoorde vrouw.
Onmiddellijk werd de politie ge
waarschuwd, die er in slaagde dén
voortvluchtigen loerah te arrestee
ren. Hij word aangetroffen in de diep
in de wildernis gele-gen dessa Oerocng
Oeroeng.
De loerah houdt thans verblijf in
lands gevangenis te Djombang; li ij
heeft zijn misdaad volledig bekend.
AUTOBANDIETEN? IN DJOKJA.
Men schrijft uit Djokja aan de Loc.
het vólgende:
Er moet dezer dagen in de kampong
Pieman een voorname inlander van
f 5000 ontlast zijn. Hij kreeg op een
vooravond om acht uur bezoek van
vier Europeanen, die met een auto
zijn woning kwamen voorrijden. De
heeren kwamen binnen deden heel be
leefd en de man was daarmee wat ir.
scldk. Da 'heeren verklaarden in
een van de hotels verblijf te houden
en gekomen te zijn om een mooi huis
van den inlander te huren. Onder een
of ander voorwendsel gingen zij met
den inlander in diens kantoor, waar
op een hunner een revolver uit den
zak haalde, op den inlander richtte
en hem dreigde hem naar de andere
wereld ie zullen heipen als hij niet en-
middellijk f 5000 gaf.
De inlander werd zoo bang. dat hij
het geld gaf en de heeren vertrokken
toen weer in volle vaart met de auto.
De inlander schaamde zich zoo over
zijn nederlaag, dat hij de zaak niet
aangaf. Of men hier met mystificatie
te doen heeft?
Er loopen rare kostgangers onder
de Europeanen in lndië, gelijk nu
weer zóo duidelijk bleek bij hel proces
tegen het trio Bakaerus-Kuim, die
wegens den bekenden kasdiefstal to
Bandoeng onlangs veroordeeld wor
den.
Letteren en Kunst
Koloniën
AFSCHUWELIJKE MISDAAD.
Uit Djombang schrijft men can het
s. v. d. D. v. N.-I.:
Dezer dagen is te Djombang eon af
Roesil-e "(componist) en L. ~A. van Tot-
terode (componist), van wie de moes
ten reeds berichtten, dat zij do benoe
ming aanvaarden.
In de eerste gehouden algemcene
vargaderingl van hot Bureau werd
■met ulgemcéne stemmen tot directeur
benoemd de lieer A. D. Loinan Jr,,
die door'dez© benoeming als secretaris
vau het Genootschap van Ned. Com
ponisten moest aftreden. De heer Ant.
Averkainp zal voorloopig behalve hel
penningmeesterschap, ook het secre
tariaat van dit Genootschap waarne
men; zijn adres is Vondel straat 19 to
Amsterdam. Het Bureau voor Muziek-
Auteursrechl wordt gevestigd in de
Prêtcr de Hoocbstraat te Amsterdam,
ia hetzelfde huis. waar de Vereeni
ging vuri Letterkundigen haar Bu
reau '<ml vestigen.
N. V. TOONEELVEREENIGLNG.
He-Ion, Dinsdag, zal dwoor de N. V.
Tooneelvereeniging te Amsterdam i-
de voorstelling van „Freule. Juüo"
worden opgevoerd „Ahasverus", dra
matische episode in 1 bedrijf van Her
man Heijerraans. Dit stuk dat in 18331
voor het eerst in het „Saion des Va
riétés" werd opgevoerd, is door den
schrijver geheel omgewerkt.
EEN XE-D. OPERA?
Over de plannen van den lieer Ore-
om een Nederlandsche Opera saam
te stellen, heeft het weekblad „Toon
kunst" een inlichtend en waarschu
wend artikel gepubliceerd.
Het bestuur der Amstordanisch©
Toon kunsten aars vereen igmg ve
leert dat o-ver de formeering van
orkest geen enkele onderhandeling
heeft plaats gehad, daar de heer Ore-
lio in gebreke is gebleven liet bestuur
te overtuigen, dat er voldoende fond
sen aanwezig ziju. Ook is officieel be
kend dat noch te Amsterdam, noch to
's-Graven ha-ge, nocli te Rotterdam één
schouwburgzaal is gehuurd. Het ge
noemde weekblad schrijft:
„liet blijkt dat het benoodig'de ka
pitaal niet. bijeen is ondanks alle te
genovergestelde verzekeringen, die
aan de met den heer Oreüo contr.ic-
teerende personen gegeven worden.
Waar namen van geldschieters ge
noemd zijn, kunnen wij met stelbg-
lieid verzekeren dat de genoemden
ontkennen eenigen finaucieelen steun
te hebben toegezegd. Wij zijn in dil
-■mband gemachtigd te verklaren dat
Ie te Amsterdam opgerichte finar.-
cieole commissie, bestaande uit do
heeren Fr. van Buren en mr. De Ko
ning ,op 15 .Mei jl. zich schriftelijk
heeft teruggetrokken, op grond van
hel feit dal de heer Orelio, zonder
dal de commissie over eenige fondsen
beschikte en tegen haar wensch. reeds
contracten had afgesloten. Daar dc
heer Orelio verzuimd heeft hen, die
hij zelf in. zijn plannen had betrok
ken, te overtuigen dat bij voort werk
te op voldoende financieele basis, is
de vrees zeer gerechtigd dat geen vol
doend bedrijfskapitaal aanwezig is,
en allen toonkunstenaars zij derhalve
bij aanbiedingen voor de nieuw te vor
men Ned. .Opera de uiterste vcorzlcli-
MBNGELBÉRG TE BERLIJN.
De Berlijnsche muziekrecensente
van het Ilbld. seint d.-d. 16 Juni: Men
gelberg werd na een schitterende uil-
•oering van de Negende symphonic
door-de stampvolle zaal op een zelfs
'oor Berlijn zeldzaam grootsche wij
ze gehuldigd. Zijn afscheid was een
triumf.
BUREAU VOOR MUZIEK-
AUTEURSRECHT.
Zondag hebben de algemeene ver
gaderingen plaats gehad van het Ge
nootschap van Nederl. Componisten
en van de Vereeniging van Muziek-
handëlaren en -Uitgevers in Neder
land. Op die beide vergaderingen is
de overeenkomst tusschen deze ver cc-
afgingen tot stand gekomen, betref
fende de sücfctïng van een Bureau
voor Muzlek-Auteursrecht. Binnen
enkele weken zal dit Bureau zijn werk
zaamheden aanvangen. Het bestuur
•an het Bureau bestaat uil de heeren:
S. yan'Milligen (voorzitter), Joh. A.
Alsbach (secretaris), Ant. Averkamp,
Henri Doyer, Jan van Gilse, \Y. F.
Lichtènauer, Seyf-fardt, C. Wage
naar'(uitgever te Utrecht), Johan
Wagenaar (componist) en één vaca
ture (componist).
Tot commissaris \*an het Bureau
werden benoemd de heeren: dr. P. C.
Boutens (Vereeniging van Letterkun
digen, de tekstdichters vertegenwoor
digende), Brester (Nieuwe Muziek
handel), Van Eek (Uitgever, Don
Haag), J. W. Kersbergen (componist,)
Noordhoff (Uitgever, Groningen), F.
Sport en Wedsfrij'den
Cricket.
DE COMI'ETITIESTAN'D.
In de l'é klasse van den Ncd'. 'Cric
ketbond is nu de stand:
gesp. gew. veii.pt. gem.
Rood en wit 5 .4 1 8 1.60
A. C. C. 4 3 1 G 1.50
Volharding 4 2 2 4 1.
Herrnes 4 2 2 4 1,—
WGr. C. C. 2 112 1
Haarlem 5 2 3 4 0.80
Hilversum 4 0 4 0 0,—
GEMIDDELDEN BATTEN.
Rood en Wit:
Ilaarl-e m
1B2. I-O. L 'HJ. AT.
1- Mr. A. A. Dïe-
mer Kooi 40 252 109 60.50
2. W. II. R. van
Manen 4 0 92 38 23
3. E. Hoidèrt 5 0102 59 20.40
1. W. v. Spengler 5 2 GO 3U n.o. 20.
5. L. van" Gogh 4 0 65 34 16.25
6. C. J: Posthuma 5 1 45 22 n.0.1125
7. H. de Jong 5 1 40 21 10.—
1. G. Bouwmeester 4 0 162 84 40.50
2.11. Kriiseman 6 0 133 48 22-16
3- JD. Bijleveld 5 260 38 n.o. 2U,—
4. J. J. v. d. Berg 7 0 130 64 18 57
5. J. Schmeink 7 1 109 37 n.o. 18.16
Minimum 3 innings en gemiddeld
10.
GEMIDDELDEN BOWLEN.
R oo den Wit;
O. M. R. W. Av.
1. \V. v,. Waver én 88 4/626 226 25 9.04
2. Mr. A. A. Diemer
Kool 342/6 7 113 12 9.41
3. G. J. Posthuma 85 18 232 14 16.44
i 'Haarlem
O. M. R. W. Av.
1. J. Schmeink 1135/615 384 33 11.63
2. A. Boel jon 112 28 309 22 14.04
Minimum 10 wickets,
VOETBAL.
Ill LV ERS UM-BLOE MEN DAAL.
Zondag speelde, de B. V. V. Bloe-
mendaal opnieuw tegen Hilversum.
Hel witte team lelde verscheidene in
vallers, maar desniettemin viel het
dadeliijik inet animo aan, en werd de
eerste hoekschop genomen. Gedurig
waren de witten in de meerderheid
en dit bleef zoo tot de rust. Germe-
raad verknoeide twee kansen door
naast en over te schieten. Rust 0-0.
Nadat weer l»gonnen was, waren
de Hilversummers meer aan liet
woord. Nadat Fris een goed schot
prachtig gestopt had, maar don bal
niet wegwerkt, wist Hendriks voor
Hilversum de leiding te nemen. Lang
zamerhand begon de ongeoefend heid
den witten parten te spelen. Hilversum
wist dan ook een tweede doelpunt te
maken, hoewel uit buitenspelpositie.
Nadat de groen-witten nog een dorde
goal gemaakt hadden, werd het einde
iuiugoi- ondïgd en hadden'de witten
met 3-0 verloren.
VR1ENDSCH. WEDSTRIJD.
HEEMSTEDE II-ALLEN WEER
BAAR II.
Een half uur na 't begin heeft
Heemstede 11 man. A. W. is, gehol
pen door den wind, .overwegend ster
ker., en neemt spoedig met een vlug
scherp schot dc leiding. Een enkele
naai weten de Iie'emsteders bet vij
andelijk doei te bereiken, inaur daar
blijft bet bij. Door een corner, die in
eigen-doel wordt gewerkt, wordt de
stand 2-0 voor A.' W. Heemstede' is al
heel ongelukkig ais eenige mooie
doorbraken resultaatloos blijven.
Even voor de rust mist de keeper een
houdbaren bak en met 0-3 wordt ge
draaid.
Na de rust is Heemstede sterker,
aar kan maar niet scoren. A. W. is
echter gelukkiger. Nog tweemaal
weet zijv vrij gelukkig, te doelpunten,
en 't einde komt met een 5-0 voor A.
\V«
W IELE RNIEUWS.
DE N. W. B.-KAMPIOENSCHAPPEN
De Nederlandsche Wielerbond heeft
liet Zondag prachtig getroffen met de
kampioenschappen van Nederland op
de Scheveninesche baan. Mooi weer,
zeer talrijke en de beste nationale in
schrijvingen, benevens machtig veel
publiek. Ziedaar alle factoren om het
te volmaken. Reeds vóór twee-
en deden de toegangsbiljetten dik op
geld en even later moest de politie het I
toelaten van meer toeschouwers belet
te»; Al de favorieten hebben gewon-
Kauipioeneii over den korten af-
lespecliêvélïjk in dé kfassêu der be-
roepsrenners, onafhankelijken en
amateurs. In de match tusschen deze
drie kaïnpioenen behaalde' Ulysses
een magnifieke overwinning op Stol,
die wel met wat al'te veel zelfvertrou-
en reed en. eerst tot den se.rieusen
aanval overging 'toen het te laat. was.
Een ikleine hindering door Ulysses
veroorzaakt, deed bovendien zijn
kans nog verder te niet gaan. Verder
bewees Stol op nieuw zijn superiori
teit op den langen afstand achter le
vende gangmaking door eveneens dit
kampioenschap te winnen met 3 1/2
ronde voorsprong op P. v. d. Schee,
Wiersma en Erkelens. Ulysses kwam
ook. nog uit in het lange afstand-kam
pioenschap voor amateurs over 25 K.
M. achter levende gangmaking. Hij
was evenwel te vermoeid om lang den
strijd vol te houden, welke een zeer
welverdiende victorie bracht voor den
kleinen Amsterdammer Bleekemoleu,
die kranig reed cn stormachtig werd
toegejuicht. AJs hij zich in dit genre
vau wedstrijden blijft oefenen en niet
uChter motoren gaat rennen, dan
staut hem nog een schitterende toe
komst te wadi.ten. V. Nek werd prof.
lange afstand-kampioen achter moto
ren. Court.
Rechtszaken
VADERMOORD TE RENKUM.
Voor liet gerechtshof té Arnhem
werd Maandag weder behandeld de
zaak tegen M. J. T., koperslager te
Renkuiu, die wèg'ens vergiftiging van
zijn vader door de rechtbank te Arn
hem was veroordeeld tot 15 jaar ge
vangenisstraf.
In Januari jl. werd deize zaak in
hooger beroep voor de eerste n«anl
voor liet hof behandeld. Bij beschik
king van 23 Januari jl. gelastte
liet hof een onderzoek naar de geest
vermogens van den bekL te doen in
stellen, zul les, nadat eerst dr. Dobber-
la reeds over den geestestoestand vun
hem, bekl. was géhoord.
Dit onderzoek werd opgedragen aan
<k> doktoren T. J. II. Snijders en M. J.
van Erp Taalman Kip, l>eiden te
Arnhem, die thans ook, evenals dr.
l>obl>srke. als gctuigen-deskun'digeu
worden gehoord.
De beide eerstgenoemden bleven vol
harden bij het reeds <oor lien uitge
bracht rapport en komen na een brec-
de beschouwing tot de conclusie: la
dat bekL lijdt aan een geestelijke ut-
ijking, dat «leze toestand zien stel-
g voor een goed deel heeft ontwik
keld tijdens de gevangenschap, en dut
het niet aan te toonen, doch evenmin
uit te sluiten is, dat ook reeds voor do
daad een ziekelijke toestand aanwe
zig was.
Komende tot de vraag of de daad
aun den beklaagde kan worden toege
rekend. verklaren de deskundigen, dat
dit niet met zekerheid is te zeggen;
dat de da a dopzettelijk en welbewust
gepleegd is en niet het gevolg is ge-
w'.-cst van een oogenblikkelijken Tn-
'puls. liet motief, dat de bekl. red voor
zijn daad opgeeft, nl. de familie van
een outaurden man en dus van een
ongeluk te verlcesen door een vreese
lijk© misdaad, is daarentegen zeer ty
pisch.
De advocaat-generaal eisehte
naar de Tel. meldt bevestiging van
hot vonnis, waarbij bekL veroordeeld
is tot 15 jaar gevangen:sstra 1op
grond, dat niet gebleken is, dat d«
kwaal van bekl. hem voor 'l bedrijven
der daad ontoerenkenbaar .naakte
DE HARMONICASPELER ZON
DER BEENEN.
Do FTooge Raad deed uitspraak in
de zaak va-n den harmonicaspeler
zonder boenen, te -Amsterdam, door
de Rechtbank aldaar veroordeeld tot
f 0.50 boete of 1 dag hedbtenis, we
gens het in strijd met de Algemeene
Politicverordening van Amsterdam
muziek malen met een handharmoni-
op de openbare straat (het Leid-
sche Plein), met verwerping van het
beroep op de ove'acht gegrond op
beklaagde's ongelutokigen lichaams
toestand en armoedige omstandighe
den.
Geconcludeerd was tot verwerping
van het cassatieberoep, aangezien da
Rechtbank had aangenomen dal hier
een oogenblikielijke psych'sdhe drang
om te spelen niet aanwezig was en het
voor het aannemen van overmacht
noodzakelijk is. dat de drang, ook al
is zij vroeger uitgeoefend, werkt op
het oogenblik waarop de daad ge
pleegd wordt.
De Ilooge Raad vereenigde zich
inet deze conclusie en verwierp op de
aangevoerde gronden «mitsdien do
cassatie.
De Rechtbank, te Assen veroordeel
de Jan B. te Steenwijk, thans gede
tineerd wegens doodslag op Oost de
Vries te Meppol gepleegd in den nacht
van 9 op 10 Februari, tot 4 jaar ge
vangenisstraf. De eisch van het O. M,
was 7 jaar gevangenisstraf.
NOODLOTTIGE VECHTPARTIJ,
liet Gerechtshof te Amsterdam heeft
de drie boerenarbeiders uit Baaru, die
aau een vechtpartij op eersten Kerst
dag deelnamen, waarbij de boeren
arbeider J. Cosynse het leven liet,
veroordeeld ieder tot negen maanden-
gevangenisstraf, wegens vechterij, den
dood ten gevolge hebbende.
De rechtbank te 'Utrecht had dezelf
de straf opgelegd
Do advocaat-generaal had anderhalf
ar geëisebt wegens mishandeling^
den dood ten gevolge hebbende.
Kerk en School
NED. HERV. KERK.
Beroepen. Te Bakkeveen, A. Veld
kamp, cand. te Badum; Te Donker
broek eu Ilau'e (tcez.) H. II, Dorge-
lo, cand. te Dedemsvaari; Te Maar-
tonsdijk, J. II. Koster, te Wijckel.
Aangenomen. Naar IJhorst—De
Wijk door dr. G. H. van Senden, t©
N.-Dordrecht.
GEREF. KERKEN.
Beroepen. Te KapelleBiezeling©,
L. A. Sm i 1de, te Ommen.
ACADEMISCHE EXAMENS.
Leiden. Geslaagd. Eerste öat'uurk.
examen, de heeren S. Weyl, II. P.
Wijnen Jr., L. A. M. van der Spoel ca
W. F. J. Freeling,
Van Kunst en Kunstenaars
LXVI.
Zwarte kunst ln de Juni-afleye-
ring van het maandschrift Elsevier
■vertelt dr. N. G. van Huffel het een en
ander over deze eigenaardige afdee-
ling der prentkunst, bij een groot aan-
tul repraducties naar exemplaren, uit
's Rijks prentenkabinet of des schrij
vers eigen verzameling genomen.
Het Elsevier-arükel kan te gereeder
een aanleiding zijn, in deze uanteeke-
Jiingen iets over „zwarte kunst pren
ten" na te vertellen, waar, hetgeen
over de historie dier kunstsoort ver
haald wordt, ook in menig hanlbcek
over prentkunst te vinden is, en ik
dus geerierM nieuwe vondst van den
schrijver tot schade van de belangrijk
heid van zijn artikel, daaraan ont
trek. Maar wel is zeer persoonlijk in
den oauteur zijn blijkbare liefde vooi-
liet onderwerp zijner studie, blijkbaar,
int de soms zeer nrtistiok-g-.cielde
w ijze van uitdrukking, waarop ik hier
«n daar wijzen kan
De zwarte kunst prent, bij de mees
ten als „Ei.gelseht prent" meer ge
meenzaam bekend, geniet de reputa
tie van een gezocht object te zijn van
rondneuzende antiquaars en hunne
ogepten. We' is waar, is het land al
Vrijwel afaestroopt en ziin de nieuws
gierige mannetjes al in de m-oesi, a«gé-
iegen oorden geweest n.el hun speu
rende oogen en de altijd weerkeeren-
de vraag: „Hebt ook. ouue pien-rjcs
te koop, juffrouw*?"
Er is heusch niet veel meer, ook op
't land en in de provinciesteden; ten
zij in het bezit uer gegoede uuiuties
dié er niet aan denken huil c.Treukkeii
te gelde te maken; en liet artikel zeil
is ai zóó "bekend-waardevol geworden
dat nu al weef de tijd gekomen is, daL
kunstig nagemaakte prenten li nage
bootst oude mahonielijsten door han
dige kiein-koopiui hier on daar opge
hangen worden om, veel zeifvertrou
wen, maar weinig kennis bezittende
„ontdekkers" in de gelegenheid te stel
len een mooi „stropje" te ontdekken.
Wat zijn dat nu voor prenten, waai
de mode en de verzamelzucht zich
voor ongeveer 25 jaar weer van heb
ben meester gemaakt (in Engeland ln
hoofdzaak) nadat ze in de achttiende
eeuw ontstonden en in het laatste
kwart dier eeuw en den aanvang dor
negentiende een bloeiperiode 1 tebben
doorgemaakt'?
In de eerste plaats: het procédé, hoe
ze gemaakt werden. De mezzotint, zoo
als de zwarte kunstprent genoemd
wordt (Schahkuust-blatt zeggen onze
Duitsche buren, en wij zonden ook
van schaafkunst kunnen spreken)
heeft al direct dit eigenaardige ver
schil met, laten we zeggen eisen en
gravuren, dat bij dezen de voorstel
ling zwart op wit in het koperen plaat
je gebeten of gesneden wordt, terv» ijl
■ze bij de mezzotmtplaat prompt-con
tra rie, d. vv. z., licht óp donker te
voorschijn getooverd wordt.
Denk u een mooi glad gepolijst
stukje koper. De etser zal daarop zijn
etsgrond aanbrengen, in dien els-
grond teekenen en die tookenkrubbi-i-
tjes in een heerlijk geprepareerd bad
je doen uitbijten. De gra.eur zal zijn
burijn nemen en zijn wilskrachtige lij
nen direct in het koper griffen. Maai
de mezzotinter? Dat is een grappen
maker. Ilij gaat zijn mooi blank stuk
je koper eerst bederven! Met een in
strument dat ge het best bij een eg in
miniatuur zoudt kunnen vergelijken,
gaat hij overlangs, overdwars, diago
naal en dat wel twintigmaal her
haald, voortjes kei-ven in het zachte
koper en do-et dit zoo correct in rechte
lijnen, dat zijn glanzend blank stukje
koper er uïi gaat zien als zeer regel
matig gegreind schuurpapier. Smeert
hij thans zijn koperen plaatje, in di-.-n
toestand, met drukinkt in, en maakt
hij een afdruk van dat plaatje, dan
zal daar dus niets anders op slaan
dan een mooie regelmatige fluweel
achtige zwarte vlakte. Nu begint zijn
werk eigenlijk pas. De voorstelling die
verkregen moet worden heeft hij reeds
in teekening gereed. Hij zorgt nu, dat
deze teekening in wit krijt gecopieerd
wordt op de zwarte massa van zijn
plaat en kan daarna beginnen, van
het rusve gedeelte datgene te polijsten
wat op zijn afdruk lichte partijen moe
ten worden, bijvoorbeeld gezichten en
lichte japonnen enz. Immers: waar
zijn plaat het meest echuurpapier-
achtig blijft, zal ze ook het meeste
inkt pakken en dus zwarter afdruk
geven; waar- ze geheel gepolijst werd,
wordt bij bet definitief schoonmaken
met depalm. van de hand de inkt
meegenomen en zal de afdruk op die
plek een lichte partij vertoonen.
Het polijslstaal of bruueerstaat is
dus een instrument van gewicht in
de handen van den mezzotinter. Dr.
van Huffel noemt het heel aardig
„den zesden vinger aan liet wonder-
instruinent, het polsgewricht".
Over de geschiedenis van dit procé
dé i3 slechts êêne lezing, nl. die vol
ger. s welke Ludwig ven Sieger, de
man zou geweest zijn, die het voor
het eerst in toepassing bracht. Zoo
oud als de ets en de gravure is de
mezzotint dus niet, aangezien deze
heer Von Siegen in 1609 te Utrecht
geboren werd, in Cassel werd opge
voed en tusschen 1641 en '44 weer te
Amsterdam leefde. Jaren daarna
ontmoet Von Siegen te Brussel Prins
Rupert, die zich ook met de gra
fische kunst bezig hield, en leert
hem zijn procédé. Prins Rupert
brengt het pas geleerde naar Enge
land over eii wordt daar de stichter
van een gausche school van beroem
de mezzotinters.
Nu is het wel eigenaardig, dat aan
deze preutsoort een zoogroot succes
van de zijde van het publiek ten deel
moest vallen. Immers de mezzotint is
zelden oorspronkelijk vau onderwerp,
en bijna uitsluitend reproductief, d-
w. z. ze geeft copieèn in zwart en wit
naar bekende schilderijen uit dien
tijd. De groote Engelsche schilders
der 18e eeuw, - Reynolds, Gainsbo
rough, enz. werden herhaaldelijk door
verschillende mezzotinters in zwarte
km.st gereproduceerd. En vooral de
vele portretten van mooie vrouwen en
lie-e kinderen uit die dagen lever
den dankbare sujetten voor den
prpp.tkimstenaar, terwijl het den
scialder zelf: nooit onaangenaam
zijn kon, zoo ziju werk door een goe
den graveur gestoken en gepopula
riseerd werd. En toen later de een
voudige mezzotint nog werd uitge
breid tot een druk in kleuren, zijn
die prenten de verzamelobjecten ge
worden, die de liefhebber© thans
soms met duizenden betalen.
Dr. van Huffel noemt bij do plaat
jes in zijn Elsevier-artikel vele na
men die ik hier niet herhalen zal. Be
langstellenden verwijs ik gaarne naar
zijn artikel, terwijl ik ieder die zich
meer diepgaand met de wetenschap
dier prenten-kunst wil bezig houden.
de lectuur van Alfred Whitman'i
Prinlcoilectors Handbuok kan aan
bevelen of het even aardige muar
meer uitsluitend technische werkja
van Hugh Pation, getiteld: Etching,
drypoinl mezzotint. Beide werken
zuilen naar ik vermoed, ouk den
schrijver in ELsevier's Juni-af te ve
ring wel niet onbekend geweest zijn.
Hoewel ten slotte vele zeveu-
tieud'eeuwsche Hollanders zich met
de zwarte kunstprent hebben bezig
gehouden. (Blooteling is één der
voornaanisie geweest) kan men niet
van een lloilandsche schooi dier tak
van kunstproducten spreken.En daar
mede stemt wel treilend overeen
het feit. dat bij de herleving der gra
fische kunsten ten onzent in de twee
de helft der negentiend© eeuw wèl dö
etskunst een belangrijke rel te spelen
kroeg, zooala ze dat ook in Rem
brandt's dagen hier gedaan had,
maar dat naast de zeer enkele pure
graveurs, die de laatste jaren hier op
leverden, geen enkele mezzotinter van
zich deed hooren. De paar aardige,
oorspronkelijke mezzotinten van den
Haagschen schilder-etser-kunstver-
slaggever Eduard Recht staan, geloof
ik heeleniaal alleen. En dat waren
dan nog maar curieuse probeersels
van een, de grafische kunst miuneml
onderzoeker.
10 Juni '13. J. H. DE BOIS.
