nog Prins van Oranje was, altijd
'stil om zijn paard te laten drinken,
:èn maakte er dan een praatje met Jan
iDiiiii, den destijds atom bekenden
kastelein. Te dien tijde was de Ge
leerde Man tevens een rendez-vous,
waar do Amsterdamsche- en Haag-
acbe advocaten tezamen kwamen om
te confereeren. Natuurlijk" werd er
dan ook gedineerd, enz., want Jan
Duin moest er toch eenig voordeel bij
hebben. Volgens de schrijvers over
onze Nederlandscho uithangteeikens,
Van Lennep en Ter Gouw, is or nog
een aardige anecdote uit dien tijd. be
waard gebleven. Volgens hen waren
daar eens eenige juristen vergaderd,
toen mr. Aart Veder, uit Rotterdam,
aan zijn confrères de vraag stelde,
hoe zij den naam „de Geleerde Man"
in het Latijn zouden vertalen, zoodat
de woordspeling toch bewaard bleef.
Hon keek op en rond,
En krabde zich den kop
En gaf 'het eindlijk op,
toen mr. Veder, met dien fijnen glim
lach, die lnem kenmerkte, het ant
woord gaf: Scaliger, nl. van
Scala, ladder, en gero, ik draag.
Scaliger nu was een beroemd geleer
de uit vroeger eeuwen.
Vergelijken wij het Heemstede van
vóór een halve eeuw met het tegen
woordige, dan valt er nog al eenig
verschil te constateeren. Als herinne
ring voor de ouderen van dagen vol
gen hier eenige gegevens van vóór
een 50 jaar ongeveer. Het aantal in
woners was destijds even 2300, thans
is het ruim 8300. Blijkbaar was het
kort na de droogmaking van het
Haarlemmermeer hier verre van ge
zond. Wij leren tenminste in 1854: „de
luchtgesteldheid is ongestadig, veelal
koud en vochtig, do oorzaak hiervan
is de nabijheid der Noordzee en het
drooggemaakte Haarlemmermeer. In
hel voor- en najaar heerschen hier
veeltijds de tussohenpoozende koort
sen, hetgeen deze gemeente met de
provincie Noord-Holland gemeen
heeft." Men. vergete echter niet, dat
voor c-enige tientallen jaren de ge
zondheidsdienst bijna overal veel te
wenschen overliet, zoodat hot niet
nemen van preventieve maatregelen
vermoedelijk meer de schuld is ge
weest dan „de ongestadige luchts-
gesteldheid". Zelfs in het sclioone
Bloemendaal was vroeger de gezond
heidstoestand dikwerf verre van gun
stig.
Behalve de gewone ambachten en
bedrijven waren hier 24 kieerbleeke-
rijen, 9 boerderijen en 1 korenmolen
la November '1853 werd hier voor het
eerst een „hulpkantoor der brieven-
poslt" gevestigd, onder directie van
den brievengaarder J. E. Bounhuis,
met twee bestellers. De gemeenteraad
bestond uit 8 leden, nl. mr. Pabst,
(burgemeester), J. v. d. Wcijden, J. v.
d. Horst (wethouders), en mr. M. S.
F. Moraaz Imahs, J. C. Mundk, J.
Peeperkorn, J. Wolbers en C. Milatz.
Behalve eene R, K. bewaarschool, be
zat Heemstede destijds slechts één
openbare- en één bijzondere Protes-
lantscho lagere school. In het onder
wijs der arme- en min gegoede kinde
ren werd voorzien door een school
fonds. Geneeskundigen waren er be
trekkelijk veel voor een dorp.nl. de
heerea J. Groos, C. Langelaar, G.
Hoffman en T. \V. van Leunen, en
de „dorpsvroedvrouw", mejuff. van
Dorssen.
Het was dus in alle opzichten een
zeer rustige dorpsomgeving met bo
vendien weinig huizen. In 1850 telde
men er 2S5 woningen. Een kort histo
risch overzicht over de grootte der
gemeente volgt hier. Heemstede komt
liet eerst voor in de schenking van
graal Dirk II en zijne gemalin aan.
het klooster van Egraond, omstreeks
tiet jaar 989. Uit eene verklaring van
'1494 weten wij dat het dorp toen 65
woningen telde, een getal dal 20 jaar
latei' gestegen was tol 82. lu 1651 wa
ren or te Heemstede en lïennebroek
(zonder Berkenrode) reeds 330 huis
gezinnen en wij weten ook dat er vol
op werk was. Onder dit getal nl. wa
ren o. m. begrepen 2S „notabele" lief
steden, 12 groote lijnwaadbleékerijen,
die ieder 30 tot 60 personen werk ga
ven, benevens nog 28 kleerbleekerijen
waarop ieder 10 12 peirsonen werk
ten.
In 1787 waren er 196 huisgezinnen,
nu Bemiebroek niet me de gerekend.
Men had destijds 5 buurten, nL de
Glip, het dorp, de Zandvaart, Craye-
nest en de Laan, respectievelijk met
50, 42, 56, 18 en 30 gezinnen.
In de privilegiën van Kennemer-
land wordt Heemstede in helt jaar
1644 in de volgende wijken of buur
ten verdeeld: liet Plein (het voor
naamst© van het dorp, dus de kom),
de Kerkbuurt, do Voorweg, de Achter
weg, Kamplaan, Berglaan, Molenweg
en Werf. Verder do Beerenzand v a art
en Heerenlaan, Heerenbuurt, Gast-
huis-Zandvaart, Kraaiennest, de
Blauwe Steen, Prinsen-zandvaart,
Laan, Prinsenbuurt en Swuirtsenbur-
gerlaan.
Reeds in 1466 werd een gedeelte van
Heemstede afgescheiden en aan Ger-
rit van Berekenrode als een afzon
derlijke heerlijkheid beleend. Weder
om verloor do gemeente een gedeelte
van haar grondgebied, toen in 1653
bij de verdeeling van den boedel van
Adriaan Pauw, liet zuidelijk gedeelte,
genaamd Bemiebroek, aan diens twee
den zoon Adriaan werd toegewezen,
die daarmede als een afoondierlijke
heerlijkheid werd beleend. Bemie
broek en Heemstede waren dus oor
spronkelijk één.
Uit de oude namen van stukken
land onder deze gemeente, blijkt dui
delijk de hooge ligging en zandige ge
steldheid van den grond. Zoo lezen
wij bij herhaling van een Kamp,
croft, geest en akker, maar ook van
made (weiland), veld, enz., bijv.
Amenkamp, Butterkamp, Steenkamp,
Buerencroft, Lange croft. Geest, Groo
te Geest, Kleine Geest, Doelakker, Es-
schenakker, Swademade, enz.
Trouwens in schier alle namen,
ook persoonsnamen, ontdekken wij
de landeiijike 'herkomst.
HÏLLEGOM.
Bestrijding der tubercu
lose.
Onze correspondent schrijft:
Hot aantal lijders aan tuberculose
schijnt hier toe te nemen. 1-Iet is mo
gelijk, dat deze volksziekte zich ook
niet uitbreidt, ir.aar dat er voor meer
patiënten hulp gezocht en gevonden
wordt bij de Vereeniging tol bestrij
ding der tuberculose, In het afgeloo-
I>en eerst halfjaar had de vereniging
32 lijders te verplegen en dat hooge
cijfer deed de dringende behoefte aan
een lighal voelen.
Het bestuur van de vereeniging is
zelfs al in onderhandeling om tot aan
schaffing van zoo'n lighal te geraken,
maar.... het gaat om de dubbeltjes.
Een lighal fonds zat opgericht worden:
do grondslag daartoe wordt gelegd
door Mevrouw Wentholt-Beots, echt
genoot© van onzen burgemeester en
eere-voorzitster der genoemde vereeni
ging. Zij zal een verloting houden ten
bate vand dat fonds. Het is te hopen,
dat de jongejuffrouw K. Wentholt
vele, zeer vele loten zal verknopen en
dat de lighal weldra tot heil van de
patiënten in gebruik genomen kan
worden.
IToriden vasthouden.
Sinds een week moeien in deze ge
meente alle houden langs den openba
ren weg volgens een wijziging in de
politieverordening vastgehouden wor
den. De politie heeft in deze afgeloo-
peui week menig ©waarschuwing en
vermaning doen hooien, want er loo-
pen nog zeer vele honden los. Tot ©en
verbaal kwam het, voor zoover ons
bekend is, nog niet.
Vervolg Binnenland,
NEÉRLANDlA.
Vereeniging Kantoren voor Vaste
Goederen in Nederland.
Men schrijft ons:
Den 15den Juli van dit jaar was
het een kwarteeuw geleden, dat deze
vereeniging te Arnhem werd opge
richt, welk heuglijk feit ter algemeen©
jaarvergadering, gehouden jl. Zater
dag te Rotterdam, onder voorzitter-
tchap van den heer J. W. G. Droste
uit Haarlem, door de leden herdacht
werd. Ter eere van dezen gedenkdag
was do vergaderzaal met bloemen en
planten versierd.
De voorzitter herdacht in zijn ope
ningsrede de belangrijkste voorvallen
uit liet vereenigingsleveu in deze 25
jaar en wees op den togenwoordigen
bloei der vereeniging.
Bij de vereeniging zijn thans 29
vaste kantoren aangesloten.
Do heer A. L. v. Elten te Arnhem
werd benoemd tot secretaris-penning
meester.
De volgende vergadering heeft te
Alkmaar plaats.
Na afloop der vergadering werd den
ledeu ecu 3 daagsche excursie naar de
Wereldtentoonstelling te Gent aange
boden, in welke plaats aan een feest
maaltijd nog menige toast op het wel
zijn en den bloei der vereeniging werd
uitgebracht.
DE INTERNATIONALE VREDES-
BETOOGING,
georganiseerd door het landel. comi
té der Internationale Anti-Mil. Veree
niging in Nedorland, in samenwer
king met hel plaatselijk comité van
acifcie in Den Haag, zal gehouden wor
den op 31 Augustus op het landgoed
De Bincklvorst., zoo meldt de N. R. Cl.
EEN FEEST IN NATIONALE
KLEEDERDRACllTEN.
Er Heeft zich vóór eenigen tijd to
Amsterdam een comité gevormd, het
welk zich ten doel stelt, in September,
in de week die ook H. M. do Koningin
in de hoofdstad hoopt door te brengen
'n feest in nationale kleederdrachten
to organiseeren.
Dit comité hoopt op deze wijze, in
dit historische feestjaar, de belang
stelling van landgenoot en vreemde
ling voor dit overblijfsel van ons
historisch verleden to helpen verle
vendigen. Het comité stelt zich voor
dit doel te bereiken door uit alle oor
den van ons land ingezetenen, die
nog in hun dagelijkse!) leven of bij
bijzondere gelegenheden een natio
naal eostuiim dragen, naar de hoofd
stad uit te noodigen. Akoo wordt niet.
eene maskerade beoogd.
Van verschillende zijden mocht het
comité blijken van instemming met
deze plannen ontvangen.
Gemengd Nieuws
Bootwerkersstaking te
Lei th.
Uit Londen wordt geseind:
De houding van de bootwerkers te
Leith, die staken voor loonsverhoo-
ging, is zoo dreigend, dut de mili
taire macht is aangezegd, zich in al
les voorbereid te houden. Do admira
liteit gaf instructies aan oorlogssche
pen, oin zich gereed t© houden man
schappen aan land te zetten, om per
sonen en bezittingen te beschermen.
Er was Vrijdag een opstootje, dat do
politie dwong een charge te maken.
Tuchteloosheid in het
Bulgaarsclie leger.
Een correspondent van dc „Frank
furter Zeiltuig" te Sofia vertelt in een
brief van 3 Juli, die langs een omweg
is verzonden, eenige gevallen van
tuchteloosheid in hei Bulgaarsche le
ger.
De „N. R. Ct." verhaalt
Op een avond, ongeveer twee we
ken geleden, zoo schrijft hij, werd do
commandant van Sofia op straat
aangevallen door een paar soldaten,
aan wie hij gevraagd had, wat ze. zoo
laat uitvoerden en of ze niet wisten,
wien ze voor hadden. De soldaten gre
pen hun revolvers en losten een na
scholen op den commandant, roe
pend: „We zullen je laten zien, wie
je bent 1"
Omstreeks denzélfden tijd beval een
officier, die de ronde deed, aan een
paar soldaten, die met hun vrienden
in het restaurant Battenberg bier za
ten te drinken, om het lokaal te ver
laten, wegens het late uur. Toen de
officier daarna op straat de mannen
een schrobbeering gaf, dienden zij
hem zulk een pak slaag toe, dat hij
bewusteloos bleef liggen en naar het
ziekenhuis moest worden vervoerd.
In Belogradsjik werd een artille
riekapitein, die een man van zijn bat
terij had geslagen doodgeschoten.
Laatst werd op den boulevard Don-
doekof te Sofia evenzoo een officier
door een paar van zijn manschappen
vermoord. Men beweert, dat hij voor
Tsjataldzja de mannen slecht had be
handeld, en d3t hij daarvoor heeft
moeten boeten. Een soldaat, die een
paar dagen geleden met verlof naar
zijn dorp was teruggekeerd, vond
zijn gezin in diepe ellende. De voor
raad meel, die hij voor zijn vertrek
naar het leger had verzameld, was,
zoo zei men hem, voor het leger in
beslag genomen. Hij wist niets be
ters te doen dan den lunet' (burge
meester) van zijn dorp te gaan dood
schieten die kmet was voorzitter
der commissie van beslaglegging.
Tal van soldaten der Jste divisie, die
uit den omtrek van Sofia afkomstig
is, en sinds eenigen tijd in de buurt
van de stad kampeert, zijn gedrost.
De jonge reserve-officieren en onder
officieren hebben de grootste moeite
zich te doen gehoorzamen.
De ontevredenheid der soldalen, zoo
eindigde de corresp., moet voor een
groot deel op rekening van den poli-
tieken toestand worden gesteld. Ieder
soldaat hier is een politicus en maakt
uit de kranten grondige studie van de
onderhandelingen met Servië, Grie
kenland en Rusland. Zoo maakt hij er
zich ook een voorstelling van, of de
regeering de belangen van hel land
wel op do juiste wijze behartigt.
VORSTELIJK BEZOEK.
D© Berliner Zeitung' am Mitlag
schrijft: Naar wij vernemen, zal de
koningin van Engeland met haar
dochter Mary half Augustus eon reis
naar Duitschland maken om voor ge-,
ruimen tijd naar Meeklenburg-Strelitz
te gaan.
EEN AARDBEVING DN WüRTTEM-
BER'G.
Uit Stuttgart wordt aan de Maan
dag Ct. geseind: Zondagmiddag om
zeven minuten over ©enen werd in
geheel Wttrttentberg, alsmede te
Straatsburg, een korte maar'hevige
aardschok waargenomen. To Stutt
gart vielen eon aantal personen op
straat, terwijl van eenige geitouwen
do schoorstecnen omlaag stortten.
Het centrum van de aardbeving
schijnt wederom evenals 16 Novem
ber 1911 in do Zwabische Alpen gele
gen to hebben, zoodat zij vooral in de
plaatsen op die Alpen bijzonder sterk
gevoeld werd.
EEN VREESELUKE MISDAAD.
In de omgeving van Palermo hoeft
een vrreeseiijke misdaad plaats gehad.
Een zekere Antonio Salerno, weduw
naar, wilde opnieuw in liet huwelijk
treden, maar zijn. aanzoek werd door
hot meisje afgeslagen, terwijl zij ver
klaarde nooit te zullen huwen, met
een man die reedis een kind had. Sa
lerno, die een zoon uit zijn eerste hu
welijk had, nam het wanhopige be
sluit zicli van zijn kind te ontdoen.
Hij nam het achtjarig knaapje mee
naar een afgelegen plek en doodde
het. De misdaad werd evenwel spoe
dig ontdekt, doch toen do politie de
woning van den moordenaar nader
de, verschanste Salerno zich en be
gon hij op de agenten to vuren. Een
der gendarmes werd gewond. Het ge
lukte den mannen evenwel spoedig om
den radeloozen moordenaar gevangen
te nemen, zoo meldt het N. v. d. D.
FEESTEN IN BELGÏê.
In België, en speciaal in Antwerpen
is Zondag feest gevierd ter gelegen
heid van den 30ston verjaardag van do
vrijmaking van de Schelde.
In een bijeenkomst, georganiseerd
door de Kamer van Koophandel, hield
de heer de Brocqueville oen rede.
Aan een banket namen vele autori
teiten deel.
DE AMNESTIE IN FRANKRIJK.
De Kamer heeft met 450 tegen 137
stemmen geweigerd amnestie te ver
kenen aan dc militairen, die veroor
deeld waren wegens betoogingen te
gen do wet op den 3-jarigen dienst
plicht.
DE STAKING IN ZUID-AFRIKA".
De regeering zal morgen, Dinsdag,
de deputatie der arbeidersvereenigin-
gen ontvangen ter bespreking van de
wenschen en verlangens der mijnwer
kers.
Hedenmorgen ziet do toestand et-
wat beter uit.
Pers-Overzüdit
SOCIALISTISCHE MINISTERS.
De redactie van „Het Volk" ant
woordt op het artikel van den heer
W. H. Vliegen o.a.
De hoofdzaak, waarop het heele be
loog van Vliegen neerkomt, is: aan
vaarding der portefeuilles verzekert
ons de invoering van staatspensioen
en Algemeen Kiesrecht. Wat het
staatspensioen betreft, dat kunnen wij
laten rusten. D© uitbreiding van art.
369 tot alle behoeftigen 'die hel noo-
dig hebben, is, voor zoover de Twee
de Kamer daarover heeft te beslissen,
verzekerd.
Er kón geen kabinet optreden, dat
geen rekening zou houden met den
eisch, door Tijdeman en Troelstra on
afhankelijk van elkander en door
beiden op eigen gronden verdedigd.
Zulk een kabinèt zou de nieuwe Ka
mei-meerderheid onmiddellijk tegen
over zich vinden, en naar huis wor
den gejuttgd.
Wat overblijft, is do vraag, of liet
optreden van een vrijzinnig-socialis
tisch ministerie een redelijken waar
borg geeft voor de tot standkoming
der grondwetsherziening. Vliegen
verzekert: dan komt zij onverbidde
lijk. Dit is een zoo profetisch optimis
me, dat elk nader onderzoek ver
werpt. Wij meenen, dat vóór alles de
nuchtere werkelijkheid in het oog
moet worden gehouden. Laat ons nu
dadelijk constoteeren, dat de liberale
pers van den beginne af de vorming
van zulk een kabinet, da», wij niet
wenschen, maar dat zij zegt, zoo vu
rig te verlangen, zoo moeilijk moge
lijk 'heeft pogen te maken. Dr. Iuiy-
per schreef daags na de stemming:
die taak is weggelegd voor mijmaar
Kuypcr mag gerust vacantia houden:
de groote liberale pers heeft zijn rol
overgenomen. Terwijl Troelstra zelf
wel bezwaren, heeft aangevoerd tegen
het deelnemen aan de regeering van
socialistische ministers, maar zich
omtrent het aanbod van <ir. Bos nog
met geen enkel woord heeft uitgela
ten, komt de „Nieuwe Crt." reeds met
de boodschap, dat een concentratie-
kabinet zich aan een belofte van
steun, door de socialistische Kamer
fractie gegeven, niet kan storende
socialistische ministers moeten in
het kabinet de gijzelaars zijn voor de
onbetrouwbare socialistische Kamer
fractie. Zijn die ministers, die toch
vrij zeker uit de fractie zouden wor
den gekozen, dan wel betrouwbaar
De „Nieuwe Rotlerdamsche Crt."
gaat een stap verder, en begint alvast
met Troelslra, aan wien het blad de
portefeuille van Justitie heeft toege
dacht, te bespotten als minister van
klasse-jusitie. Wee hem, als hij mocht
raken aan haar heilig huisje 1 En
„Het Handelsblad" dreigt zelfs met
bestrijding van een concentratie-ka
binet, zonder socialistische ministers,
dat mocht denken aan een concessie
bij de militaire uitgaven aan onze
Kamerfractie.
Dergelijk geschrijf, onmiddellijk na
den uitsag der verkiezingen, bewijst,
hoe weinig ernstig er in de redactie-
hureau's der liberale kranten aan ge
dacht wordt, het concentratie-pro
gram, en in het bijzonder het Alge
meen Kiesrecht te verwezenlijken.
Het geeft eenigszins een denkbeeld
van de levensvatbaarheid van een
vrijzinnig-socialistisch kabinet. De
lieeren bemoeilijken de vorming van
zulk een kabinet zooveel zij kunnen
en mocht het er eenmaal zijn, dan
kan het alvast rekenen op bestrijding
en bespotting van de groote liberale
organen van Amsterdam en Rotter
dam.
Dat is nog maar de buitenkant.
Maar toch doet een stukje als dat van
„Het Handelsblad" de vraag' stellen
zijn wij door den stembusuitslag ver
plicht. onvoorwaardelijk aan de ka
binetsformatie deel te nemen? Heeft
de concentratie er recht op, onze
mannen bij de kraag in het ministerie
te sleepen, hen daar neer te zetten,
en te verklarennu wordt er verder
geregeerd precies zooals wij het wil
len gij hebt niets in te brengen zoo
lang wij uitvoering geven aan uw en
ons gemeenschappelijk herstemmings
program? Dat kan geen verstandig
man meenen. Als de concentratie so
cialisten in het kabinet haalt, moei zij
willen waartoe ook wij ten aanzien
van concentratie-ministers bereid
z:jiihun hei regec-ren mogelijk ma
ken. Er moeten dus herhaaldelijk
over en weer concessies worden ge
daan. Hoe dat in liet liberale kamp
zal .worden ontvangen, weten wij nu
al voldoende."
„Het Volk" betoogt dan verder, dat
■liet kabinet enkele jaren noodig zal
hebben om zijn taak te vervullenen
in dien tijd zal het door den onnatuur
lijken aard zijner samenstelling, naar
beide zijden aanhangers verliezen.
„Een element van groote beteekenis
is in deze kwestie de huidige samen
stelling der Eerste Kamer. In dit
college heeft dr. Kuyper de leiding
der oppositie, die er een meerderheid
is. Zal hij een openlijken strijd aan
binden tegen de stembus-uitspraak
Wij zouden dien Strijd niet vreezen
dan zou Kuyper dc leuze moeten aan- j
heffen: tegen de democratie de cle-
ricale reactie; en dien strijd durven
wij altijd aan. Graag zelfs Maar als
hij den kleinen oorlog gaat voeren
Als hij obstructie maakt op zijn ma
nier, zooals hij deed bij de eerste On
gevallenwet? Als hij gebruik maakt
van de innerlijke zwakheid van het
kabinet, om nu eens een wetsontwerp
te doen kelderen, dan eens een minis
ter te doen duikelen, nooit met de
uitgesproken bedoeling om een ge
vecht te aanvaarden over de heele
linie, maar altijd met het uitgestre
ken gezicht van Harer Majestéits
meest loyale opposilie?
De kans is werkelijk al te groot, dat
de tegenstellingen in het kabinet zich
zoo toespitsen, dat er een crisis ont
staat, die Kamerontbinding na zich
sleept. En als dan onze 144.000 niet
met een aanzienlijk getal zijn toege
nomen, dank zij onze frisch en forsch
voortgezette actie, dan kunnen wij
aan het kabinet niet liet verlies ver
goeden, dat de overioopers naar
rechts het berokkenen, en het Al
gemeen Kiesrecht is van de baan
„„De Nieuwe Crt." beweertals de
concentratie Troelstra niet vast heeft
ais gijzelaar in den ministerraad,
dan is onze fractie niet te vertrou
wen. Is onze partij zoo bekend om
huar woordbreuk? En aLs de fractie
bestaat uit een troep wilde schapen,
als de onbetrouwbaarheid harer leden
voortkomt uit den last en de rugge
spraak hunner kiezers, wordt die
kudde dan mak doordat men haar
den herder ontneemt?
Laat men ermee tevreden zijn, dat
met het aanbod der ministorsporte-
feuilles aan de constitutioneele vor
men is voldaan. En laat al wat de
mocraat is, elk die liet onvervalscht
Algemeen Kiesrecht wil, met ons sa
menwerken, om de voorwaarden te
vinden., die aan een vrijzinnig kies
rechtministerie geven een mooie kans
Van weerszijden zal er dan wat wor
den geplooid; onze partij zal daartoe
zijn te vinden. Zij zal weten, dat een
j vrijzinnig kabinet een bourgeois-re-
geering is; maar zij zal ze om het
j kiesrecht de minst verwerpelijke ach-
I ten die op bet oogenblk in Nederland
kan bestaan. Zij zal een openlijk ac-
coord met haar sluiten de naleving
ervan zal voor ieder zijn te conlrolee-
ren. En wie het meest loyaal het ac-
coord houdt, zal zijn aanhang in het
volk liet sterkst zien toenemen.
In de gegeven omstandigheden js
de door ons aangegeven weg het eeni
ge middel om de kiesrechtbeweging te
versterken tot een onweerstaanbare
macht. Deugdelijke argumenten erte
gen zijn tot nog toe niet geopperd. In
dien de concentraiie dezen weg wei
gert op te gaan, zal zij hebben bewe
zen, met Algemeen Kiesrecht slechts
tc hebben geschermd, om kiezers tot
zich te lokken die bij haar niet behoo
ren.
Aanpakken t roept Vliegen. Juist,
dal willen wij allen. Maar geen touw,
dat versleten is tot op haar vezels, en
dat knapt, en ons op den grond doet
rollen zoodra het kiesrechtsehip in de
haven moet worden getrokken. Werp
on3 een Hinken kabel toe, antwoor
den wij den kabinetsformateur, en al
komen wij niet op uw schuit, wij hel
pen u door de branding I"
Het vrij-liberale weekblad ,.De Fak
kei" merkt op, dat, ofschoon naar het
schijnt een ruim voldoend aantal por
tefeuilles Troelstra is aangeboden, en
als program ad hoe de socialistische
herstemmingseischen zijn genoemd,
men het toch tracht voor te stellen,
getrouw aan de sociaal-democratische
traditie, also! er eenige reden tot
wantrouwen tegen de vrijzinnigen,
tegen de vrije liberalen vooral zou
bestaan.
Ten onrechte gelijk reeds zoo me
nigmaal .De vrije liberalen zien, na
tuurlijk, zeer ongaarne de socialisten
niet de verantwoordelijkheid voor een
deel der Regeering belast, maar toch
nog veel minder gaarne zien zij mr.
Troelstra en de zijnen in wezenlijk
heid regeeren zonder verantwoorde
lijkheid en dit zouden zij doen in
dien een concentratie-kabinet werd
gevormd waarin géén socialistische
ministers waren opgenomen.
Wij begrijpen dat het geval voor de
S. D. A. P. zeer moeilijk is, en voelen
niet anders dan deelneming voor
haar pijnlijke positie. De sociaal-de
mocratische traditie wil nu eenmaal
dat men zich bepaalt tot afkeuren, en
tot indienen van ver strekkende
amendementen en wetsvoorstellen,
voor welker uitvoering anderen de
verantwoordelijkheid moeten dragen.
Aile zeil doen, met al de moeite, de
zorgen, met alle begrenzing die de
beschikbare middelen gebieden, heeft
men steeds van zich afgeworpen zoo
in Zweden, zóó in Denemarken. Men
behoudt zoo de gelegenheid veel te be
loven, het niet nakomen dier beloften
aan anderen te wijten, en voor alle
critiek gevrijwaard te biijven. Aan
dien Paradijs-toestand zal nu een
einde moeten komen of de nuchtere
Hollandsche arbeider zal eindigen
met zicli van zooveel politieke onver
antwoorde! ijkheid af te keeren.
BUITEN CONSULT.
De driestar-schrijver van „De
Standaard" schrijft over het feit, dat
de ar.-ti-revolutionnairen niet door de
Koningin zijn geraadpleegd in zake
de kabinetscrisiss
Het heeft de aandacht getrokken,
dal in zake de niinisterieele crisis
consult bij alle staatkundige partijen
is gezocht, met uitzondering alleen
van de anti-revolutionnairen.
Feitelijk is dit zoo.
In consult geroepen zijn van links
de heer Troelstra van de socialisten,
de beer Bos van de vrijzinnig-demo
craten, de heer De Meester van de
unie-liberalen en de heeren Tydeman
en Roëll van de vrij-liberalen. En zoo
ook rechts de heeren Van Nispen en
Nolens van de Roomsch-Kalholieken
en de heeren Schimmelpenninck en
Lobman van de Christel ijk-histori
sche partij. Het valt dus niet tegen te
spreken, dat uit alle partijen perso
nen in consult zijn geroepen, alleen
uit de onze niet.
Temeer trok dit ditmaal de aan
dacht, omdat het anders geen ge
woonte was, dat de partijen, die de
nederlaag bij de stembus leden, voor
advies gehoord werden. In den regel
zelfs beeft het consult zich bepaald
tot het in gehoor roepen van de olfi-
cieelc personen, t.w. de voorzitters
van de beide Kamers der Staten-Ge-
neraal en ook wel den vice-president
van den Raad van State. Thazis ech
ter heeft men ook officieus consult
gehouden, cu wei met representanten
van aiie partijen, niet alleen van de
partijen, die bij de stembus wonnen,
maar evenzoo van de partijen, die bij
de stembus verloren.
Iets wat te meer in 't oog springt,
zoo men er op lel, dat terwijl de
Roomsch-Katholieke en de Christe-
lijk-llistorische partijen reeds officieel
in de lieeren Van Nispen en Schim
melpenninck optraden, toch ook de
voorzitters van de clubs dezer beide
partijen, de heeren Nolens en Lob
man, gehoord zijn, en daarentegen
alleen de lieer Middelberg, de voor
zitter der anti-revolutionnaire partij,
niet.
Dit nu kan niet daaraan liggen, dat
onze partij te kleiu in aantal leden
was geworden. Immers de vrijzinnig-
democratische, de vrij-liberale en de
Christelijk-I-Iistorisclie partijen zullen,
hoe zware verhezen wij ook leden,
ook in de nieuwe Kamer nog altoos
beneden ons in 't ledental staan, en
toch zijn de voorzitters van deze drie
wel in consult geroepen.
We mogen ons dan ook niet ont
veinzen, dat er in dezen samenloop
van consulten wel iets lag, dat be
vreemding wekte, en we begrijpen
het, dat meer dan één liet gevoel
kreeg, dat wij gepasseerd waren.
Eu toch, bij nader bezien beslaat
voor dit gevoel van bevreemding niet
de minste oorzaak.
Immers men mag onderstellen, dat
ook de heer Middelberg zeer stenig
gehoord zou zijn geworden, zoo hem
niet de tegenslag had getroffen, dat
hij behoorde tot do leden der oude
Kamer, die in de nieuwe geen zitting
zullen hebben.
Dit was niet hel geval met de ove
rige heeren. Die waren allen weer in-
gekozen. Alleen Amsterdam VII had
teleurgesteld.
Met hel einde der ïitting treedt der
halve de heer Middelberg in het pri
vate leven terug, en hieruit volgde
als van zelf, dat hij niet als raadsman
van de Kroon kon optreden, waar het
de vraag gold, in wat richting 's lands
politiek zal tc leiden zijn, niet nu,
maar na den derden Dinsdag in Sep
tember.
Het thuis gelaten zijn van den voor
zitter van onze club was dus volko-
ien normaal en natuurlijk.
DE SOCIALISTEN F.N DE KABI
NETSFORMATIE.
De Haagsch© redacteur van hel Alg.
Handelsblad deelt mede. dat hij met
een Deen sprak. 'Deze deelde hem me
de, dat in Denemarken de socialisten
een afwijzende houding tegenover
deelneming aan een kabinetsformatie
hebben aangenomen in nog vee] kras
sere omstandigheden dan wij thans
hier heieven. Immers, daar hebben de
socialisten een meerderheid in het
Folkething (overeenkomende met onze
Tweede Kamer) en nochtans hebben
zij een opdracht tot kabinetsformatie
an de hand gewezen.
DE A. R. EN DE CRISIS.
Het Alg. Handelsblad schrijft:
Ook De Standaard heeft zich bezig
gehouden met het feit. dat dr. Kuy-
per's advies niet door de Koningin
in deze Minister-crisis is gevraagd,
maar het blad doet net alsof niet de
partijleider, doch de voorzitter der
Kamerfractie in normale omstandig
heden zou ziin gehoord. Maar de lieer
Middelberg (de voorzitter dier fractie)
was als Kamerlid niet herkozen en
dus moest de antirevolutionaire bond
gesloten blijven. Ei zoo, Maai .vaar-
om heeft de Koningin, terwijl mr..
Drucker geen deel meer uitmaakt van
de nieuwe Tweede Kamer, toch wel
een anderen vrijzinnig-democraat we
ten te vinden oih het advies te ver-'
nemen?
Koloniën
DE BOMAANSLAG TE KOETO-
ARDJO.
Uit bórblvten uun d© Delibladen
blijkt, dat bij eene huiszoeking bij
den verdachte, zekeren Herklots, een
koeliewerver, tc Lawang woonachtig,
sterke aanwijzingen voor diens schuld
.verden gevonden.
De verdachte en zijn kameraad
werden aangehouden.
IN EEN RAVIJN GEVALLEN.
De Loc. deelt mee: Het garnizoen
is in goede conditie van de manoeu
vres tc Bojolali teruggekeerd. D©
luitenant G., die te Bojolali in een
ravijn gevallen is, ligt te Magelang in
het hospitaal en zal vermoedelijk ge
opereerd moeten worden.
VOLKSGEZONDHEID.
De Javabode meldt, dat de rosee-
ring in 1911 voor pest-bestrijding heeft
uitgegeven f 3.500.000, in 1912
fl.S60.000. Nog grootere uitgaven zul
len volgen, nu de ziekte zich uitbreidt
Stoomvaartberichten
ROTTERDAMSCHE LLOYD.
Het st. Gorontalo vertrok 19 Juli
van Rotterdam naar Java.
Het st. Ivawï (uitreis) vertrok 19 Ju
li van Lissabon.
Het st. Wilis arriveerde 19 Juli van
Java te Rotterdam.
Het st. Tambora (uitreis) vertrok
19 Juli van Perim.
Het st. Tcrnale (uitreis) is 18 Juli
Sa gres gepasseerd.
Hel st. Wilis (thuisreis) is 18 Juli
Ouessant gepasseerd.
HOI. L AND-AM ERIKALIJ N.
Het st. Andïjk, van Rotterdam naar
Cuba. Mexico en New-Orleans, pas
seerde 19 Juli Prawlepoint.
Het st, Barcelona, van Canada naar
Rotterdam, passeerde 19 Juli Lizard,
Het st. Maartensdijk arr 19 Juli
van New-Orleans le Rotterdam.
Het st. Potsdam arr. 19 Juli van
New-York te Rotterdam.
Het st. Themislo vertrok 17 Juli
van Fernandina naar Baltimore.
Het st, Westerdijk vertrok" 19 Juli
van Rotterdam naar Nevr-York.
Het st. Willehad, van Rotterdam
naar Canada, passeerde 18 Juli Fame
point.
Het st. Wittekind vertrok 18 Juli r,
Montreal naar Rotterdam.
Het st. Zuiderdijk vertrok 19 Juli
van Rotterdam naar Boston en Pbila.
dêlphia.
KON. HOLL. LLOYD.
Het st. Frisïa (uitreis) arriveerdo
18 Juli le Montevideo.
KON. WEST-IND. MAILDIENST.
Het st. Prins Maurits, (uitreis) is
19 Juli des oelitens Dungeness gepas
seerd.
STOOMV. MIJ. OCEAAN.
Het st. Neleus, van Japan en Singa
pore naar Amsterdam, passeerde 18
juli Prawlepoint
STOOMV. MIJ. NEDERLAND.
Het st. Banda (uitreis) is 18 Juli Gi
braltar gepasseerd.
Het st. Timor (uitreis) arriveerde
19 Juli te Sabang.
