Weerbericht
MEDEDEELINGEN VAN HET
KO.NINKL. NED. MET. INSTITUUT.
(Opgemaakt voorin. 10.50 uur-.
De Bildt, 22 Juli 1913.
Hoogste barometerstand 769.6 m.M.
le Stornoway; laagste 751.3 m.M. le
Stoickholni.
Verwachting tot den avond van 23
Juli:
Wind: meest matige tijdelijk krach
tige westelijk© tot noordelijkeu wind.
wind.
Gesteldheid van de lucht: betrokken
tot zwaar bewolkt, waarschijnlijk re
genbuien met lijdelijke opklaringen.
Temperutuur: geringe veranderin
gen.
BAROMETERSTAND TE HAARLEM.
Piur 763 m.M.
Vooruit.
Vorige stand te 2 uur 764 m.M.
OPGAVE VAN J
•JOH M. SCHMIDT - Opiiclen
85 ZIJLSTRAAT HAARLEM.
Thermometerstand
22 Juli
Hoogste gisteren F. 62
Laagste beden nacht. F. 62
Hedenmiddag 12 uur F. 68
Pers-Overzicht
DR. KUYPER EN DE TARIEF WET.
Dr. Kuy_per verdedigt in eeu,,Slanil-
aard"-driostar de tegenstrijd igTieid
tusscben zijn, in een redevoering uit
gesproken meening, dat de vrijhandel
strijdt tegen de Heiligo Orde en zijn
na de Kamerverkiezingen geschreven
artikeltje, dat de Tariefwei voorloo-
pig van de baan moet.
Ter verklaring schrijft dr. Kuypor
o.a.r
Vrijhandel is bet produiet van de
phantasie der Eenvormigheid. Tegen
dezen vloek der Eenvormigheid gaat
de beschikking Gods juist lijnrecht in.
Waar heeft nu sinds 25 Juni ons
blad deze fundajnent.eele waarheid
ook maar met een letter weersproken'?
We verschoven twee pionnen in een
garisch ander schaakspel.
Het ging in het practische schaak
spel niet om Vrijhandel. Practisch be
stdat Vrijhandel nergens. Ook niet in
Engeland, dat "280 millioert gulden
heft aan inkomend recht, meerendecls
op evotidche waai', di«, zooals koffie,
thee. cacao, en tabak, in gemeen go
bruik onder het volk is, en dus door
heel het volk als indirecte belasting
hetanld wordt. Eri met een meer of
minder heeft de „Heilige Orde", waar!
van sprake was .uiteraard niets hoe
genaamd uitstaande.
Nu drong bij ons fiscaal motief tot
Tariefsverliooging, en de nijverheid
gaf er liefst tegelijk een protectionis
tische plooi aan
In 1901 kon dit niet anders, vanwe
ge den stand van ons budget. Thans
verloor dit fiscaal motief zijn over
wicht. Sinds 1901 toch ging ons bud
get 50 millioen aan inkomsten voor
uit.
Toch kon daarom in Maart j.l. de
Tariefsverhooging nog niet op ons
Program van Actie terug worden ge
zet, omdat het Kabinet er aan vast
zat, en wij, gelijk vanzelf spreekt, ons
Kabinet niet in den steek konden laten
ookal bad iliet, door in tijdrekenkunde
te kort te schieten, gelijk de heer Mid-
dclberg opmerkte, het juiste moment
voor het Tarief ongebruikt voorbij la
ten gaan.
Thans echter, nu de positie van het
Kabinet ons niet meer bond, verviel
voor ons elk motief, om het Tarief in
ons Program van Actie nogmaals op
den voorgrond te schuiven.
Niet, dat we over de beteekenis van
het Tarief voor onzo toekomstige
volksontwikkeling in het minst ook
maar ons gevoelen zouden gewijzigd
hebben.
Maar thans werd ihet een quaestie
van volgorde.
De practische vraag, wat op 't Pro
gram van Actie der partij voorrang
verdient; en dan kon het o.i., na do
jongste stembuservaring, voor geen
onzer twijfelachtig zijn, of van nu af
zou voor ons wat het zwaarete was,
ook in ons partijbeleid het zwaarste
moeten wegen.
Vervolg Binnenland.
NUTSCOMMISSIE VOOR
ONDERWIJS.
Men meldt ons uit Amsterdam
Aan de departementen der Maat
schappij tot Nut van 't Algemeen en
andere plaatselijke vereeiügmgen of
comité's welke het hooger onderwijs
buiten de Universiteiten wenschen to
bevorderen is dp or de Nutscomiriissie
voor Onderwijs een circulaire verzon
den, waarin oa. mededeeling wordt
gedaan van liet besluit der Commis
sie om ook voor den volgenden win
ter over door hen op te geven onder
werpen cursussen hooger volksonder
wijs buiten de Universiteiten le lei
den, samen te stellen. Bedoelde lijst
bevat de volgende namen Dr. K. Kui
per, Amsterdam; Dr. J. te Winkel,
Amsterdam; Prof. Mr. D. van Blom,
Delft; Dr. J Boeseken, Delft; Dr. J. F.
van Bemmelen, Groningen; Dr. Marie
Loke, Groningen; Dr. J. J. Hallo, den
Haag; Prof. J. G. Ch. Volmer, den
Haag; Mevr. W. L Boldingh—Goe-
mans. Den Helder; Prof. Dr. II. Y.
Grocnewegcn, Leidon; Dr. L. Knap
pert, Leiden; Dr. K. Martin, Leiden;
Dr. W. do Sitter, Leiden; Dr. Ernst
Cohen, Utrecht; Dr. C. C. van de
Graft. Utrecht; Prof. Dr. G. W. Kern
kamp, Utrecht; Dr. J. II. F. Kohlbrug
ge, Utrecht en Dr. M. Schoengen, Le
Zwolle.
TE WATERLAT1NG VAN DE
ARTEMIS".
Men meldt ons uit Amsterdam
Hedenmiddag werd in tegenwoor
digheid van vele genoodigden, onder
wie de Minister van Marine de hoer
Colijn en diens adjudunt, luitenant
ter zee le klasse Mr. Jager, benevens
eenige andere militaire autoriteiten,
op de Marinewerf het petroleum-tank-
echip „Artcmïs" le water gelaten.
Zooals inen wellicht weel, werd van
dit schip in October 1912 de kiel ge
legd en wel op de Marinewerf omdat
men destijds op de Nederlandsche
Scheepsbouwmaatschappij hellingen
te kort kwam. Hel schip is bestemd
voor de Anglo-Saxon Petroleum Cy.
DE V LEESCHK EURINGSDIENST.
De ..RoUordainsehe Huideuclub"
heeft, naar aanleiding van het ont
werp-, V lecsclike u ri n gs we leen i go
beschouwingen het licht doen zien.
Aan de desbetreffende brochure
door lie tl»estuur dezer coöperatie uit
gegeven. ontleenen wij het volgende.
De volkomen negatie van liet sla-
gersbedri.if bij de voorbereiding en
samenstelling van dit wetsontwerp
verdient wel onze bijzondere aandacht
omdat zij een zoo seheJ licht werpt op
de eenzijdigheid, die bij de samen
stelling heeft voorgezeten.
Onze bedenkingen raken de rege
ling der materie. Wij zijn van oordeel
dat «enerzijds de rogeeriug liet alge
meen belang op andere en betere wij
ze had behonren te behartigen; ander
zijds dat zij, rnécr dan bij het ont
werp is gedaan, rekening had moeten
en kunnen houren met de bijzondere
belangen van ons bedrijf.
Aandachtige beschouwing van het
wetsontwerp leert ons, dat de regee-
ring met lie lezer eigenaardige karat
ter van ons bedrijf niet de minste re-
kening heeft gehouden; dat zij zicü
blind starende op het belang der con
sumenten, zich geen rekenschap
heeft gegeven van de gevolgen der
wettelijke bepalingen voor het slagers
bedrijt in zijn vollen omvang.
Reeds een oppervlakkige bestudeo-
ring moet ieder onbevooroordeelde de
overtuiging schenken, dat wij hier
voor ons hebben een staal van dc mo
derne, bureaucratische wetgeving,die
in dé lualsle jaren in den lande tot
zooveel ontstemming aanleiding heeft
gegeven.
Bij aigcrrieencn maatrgel van be
stuur kun de wet geheel of ten deele
voor ten hoogste twee ja oen op andere
dieren van toepassing worden ver
klaard, dan waarvoor zij, krachtens
artikel 1 zal gelden.
Intusschen, al de grieven en beden
kingen zinken in het niet tegenover
de hoofdgrief, die wij tegen het wets
ontwerp hebben. De grief namelijk,
dat ihet niet geeft waarom jarenlang
in en buiten de volksvertegenwoordi
ging en ook door ons, is gevraagd:
een algcineene, gelijk- en gelijkmatig
werkende Rijkskeuring. Het wetsont
werp, aangediend als een „vleesch-
keuringswet" brengt de invoering van
een al gemeen e, verplichte Rijkskeu
ring riiot.
De keuring zelve, de uitvoering
en de organisatie van den keurings
dienst, worden onder zekere, en, wij
voegen er bij geheel, onvoldoende
waarborgen, overgelaten aan de ge
meentebesturen.
En voor zoover de gemeenten al in
staat zijn juiste keuringsvooi'schrif-
ten le geven, missen zij veelal de or
ganen, die een strikte en eerlijke
handhaving en uitvoering van die
voorschriften kunnen verzekeren.
De voordcelen van een Rijkskeu
ring hiertegenover liggen voor de
ihiand, waar een Rijkskeuring alge
meen, uniform en verplichtend kan
zijn en het Rijk beschikt over de or
ganen en de middelen om een gelijk
matige uitvoering te waarborgen.
De slaat kan, mils decent ra li sco
ren cl optreden, en onder modewerking
van de direct belanghebbenden, een
organisatie Mcheppen voor het gehoole
land die in ziclizelve dc waarborgen
biedt tegen willekeur. En die, wat
riiet de minst belangrijke zaak is,
door haar eenvoud niet kostbaar be
hoeft te wezen.
Immers alleen bij een Rijkskeuring
ontkomen wij aan dubbele lasten en
kosten. Krachtens het voor ons liggen
de ontwerp oi.tl<(im/ou wij daaraan
niet.
De re, geering handhaaft) onver
zwakt dc liuisslachting. De huisslach
ting dc bron waaruit de vuilvleesch
handel opwelt; de huisslachting, die
misbruik op groole schaal in de hand
werkt; de ln.isslachting, die onder
allo omstandigheden ernstig gevaar
oplevert voor de volksgezondheid; de
huisslachting, die aan alle controle
ontsnapt. juist omdat zij ten platte-
lande hel meest is ingeburgerd.
De voorloopigc best ud-eo ring van het
wetsontwerp beeft, ons de overtuiging
geschonken, dat daarin een goede ge-
daiclile verkeerd is uitgewerkt. Het
feit van de indiening van dit wetsont
werp is ons geweest een reden tot
vreugde. De daad der indiening heeft
aanspraak op oaze erkentelijkheid.
Maar daartoe hlijve dan ook onze in
stemming lioperkt. Wij moeten geen
haarbreed wijken van den weg dien
wii ons zelf hebben afgcleoke.nd Onze
actie z.ii en hl live gericht op (le invoe
ring van ©wi Rijkskeur.
Laatste Berichten
FAILLISSEMENTEN.
Bij vonnis van dc Ar rond. Recht
bank alhier d d 22 Juli 1913 is in
slaat van faillissement verklaard:
K. Brouwer, tailleur, wonende te
IJmuiden.
Rechter-commissarisMr. It. van
Loghcm de Josselin de Jong,
Refcrend urn.
Hel referendum van de nfdeeling
Haarlem van den Algem. Nederl. Ty
pografenbond. gehouden over de be
sluiten van de bondsvergadering, die
in Juni alhier werd gehouden, heeft
tot uitslag dat zich van de afdeeling
Haarlem 167 leden verklaarden voor
progressievo contrïbutie-verhooglng
32 tegen en 7 blanco.
Inzake de aansluiting NedcrI. Verb,
van Vakvereenigingen, verklaarden
zich 158 vóór aansluiting, 40 tegen en
8 blanco.
Aansluiting Internationaal Boek
drukkers Secretariaat had tot gevolg
dat 180 zich vóór aansluiting verklaar
den. 12 tegen en 14 blanco.
Met 180 stemmen voor verklaarde de
afdeeling zich eveneens vóór aanslui
ting bij het Internationaal Boekbin
ders-Secretariaat. en werden 12 stem
men tegen en 14 blanco uitgebracht,
Nu moeten nog Me andere afdcelin-
gen zich uitspreken over deze punten,
voor dc totale uitslag bekend kan
worden gemaakt.
TER AARDEBÈSTELLING
P. D. GRAAFF.
Een zeer gezien man in de onder
wijswereld, de lieor I'. D. Graaff, of
zooals hij bij zijn oud leerlingen
heette „Meester Graaff". is Zaterdag,
na lang ziek geweest t© zijn, overle
den.
Hij werd in 1838 te Haarlem geba
ren. en is dus 75 jaar oud geworden
Eerst op 70-jarigen leeftijd zcidc hij
het onderwijs, dat hij gedurende 51
jaar gediend had. vaarwel. 22 jaar
was hij hoofd der school aan het Klein
Heiligland.
Zeer langen tijd was hij ook leeraar
aan de Rijksnormaallessen.
Aan de groeve waren oen aantal
hoofden van scholen en oud-leerlingen
samengekomen, om Meester Graaff
een lnatsten groet te brengen. Een
krans dekte de baar. Er werd niel
gesproken.
Sport en Wedstrijden
IIAARLEMSCHE ONDERWIJZERS
ZWEMCLUB.
In liet verslag van gisteren word
meegedeeld, dat T. Doets den 2en prijs
had behaald bij bet Hinderniszwem-
rnen; dit moet echter zijn W. Schreu-
ders.
Voor de afdeeling schoonzwcmmen
zijn door het bestuur nog toegekend
volgende prijzen:
5e prijs. L. Prinsen, 51 p.; Ce pr. A
Meijer 50 p. 7e pr. C. Groenevcld 48 p
Telegrammen
De onderstaande telegrammen
zijn ontleend aan bet Algemeen
Handelsblad.
DE TOESTAND IN DEN BALKAN.
BOECHAREST, 22 Juli. (Reuter.)
Het antwoord van Roemenië op de
vredesvoorstellen van de Bulgaarsche
regecring zegt:
Roemenië aanvaardt hot Bulgaar
sche aanbod betreffende den afstand
van Tdrtukaja, Dobritsj en Ballsjik,
en de concessies door de Roemcniërs
in Macedonië.
Roemenië stelt voor de benoeming
van militaire gedelegeerden belast
met de sluiting van den wapenstil
stand. De keuze van een plaats waar
de onderhandelingen over den wa
penstilstand zullen plaats hebben
worden door de Roemeensche regee-
ring overgelaten aan de andere oor
logvoerenden, Dc vredesonderhande
lingen zullen plaats hebben in Roe
menië.
liet persbureau van het departe
ment van oorlog publiceert een offi
cieel bulletin, meldende dat volgens
de jongste berichten de Roemeensche
en Servische- legers zich vcrcenigd
hebben.
DE OPSTAND IN MEXICO.
MEXICO via New-York, 22 Juli.
(Reuter.) De insurgenten bezetten
Zaterdugavond Tuxpau, na een lievig
gevecht.
Het pantserschip „Louisiana" ver
liet op verzoek der Engelsche regee-
ring Veracruz orn naar Tuxpau te
stoomeri.
Stoomvaartberichten
SlUO-ViV.-MAATSCHIJ. OCBAAN.
Myrmidon, vari Java naar Amster
dam is 22 Juli des nachts 1 u. 40 Diui-
geness gep.
liOlTERDAMSCHE LLOYD.
Jacatra (thuisreis) arriveerde 21 Juli
te Suez.
Tubanan (thuisreis) arriveerde 22
Juli te Suez.
Tei'nate (uitreis) is 22 Juli Pantel-
laria gepasseerd.
HOLLAND—AM ERIKA-I.IJN.
Zaandijk arriveerde 19 Juli van
Rotterdam te Charleston.
KON. 110L. LLOYD.
Delfland (thuisreis) is 21 Juli Oues
sant gepass.
Gooiland (uitreis) is 22 Juli Ouee-
sant gepasseerd.
Zeelandin (uitreis- vertrok 21 Juli
van Lissabon.
KON. WEST-INI). MAILDIENST.
Prins Willem IV (thuisreis) is 21
Juli St. Michael's gepasseerd.
Amsterdamscbe Beurs.
Openingskoers vun 22 Juli 1913.
LABOL'CHERE OYENS en Co's BANK
TA BAKS A A N DELLEN.- v ast.
üindjev 107 1/2- 8, Deli Batavia 80,
Deli Mij. 590—91, Mcdan 235 1/2. Se-
nembah 554.
RUBBER-AANDEELEN: hetzelfde.
Amsterdam Rubber 171 1/2. Deli Ba
tavia 115, Koloniale 46, Nederlandsche
68.
PETROLEUM-A A N DEELENzeer
vast.
Dordtsch© Petroleum 180, Gee. Holl.
Petr. 221. Int. Rum. Petr. 120 1/2, Kon.
Ncd. Petr. 611—612, Moeara Enim
Petr. 224, Perlal; Petr. 68. Sumatra
Paleiubang 224. Orion 92—89 1/2.
CULTUREN:
Cultuur Mij. Vorstenlanden 154.
MIJN-AA ND ELLEN
Rodjang Lebong 155, Great Cobar 42
Do AMERIK, MARKT opende zeer
vast.
Sporen:
Atchison Topeka 98 1/2, Denver 18
3/4-19. Erie 26 11/16—13/16, Kansas
27 3/8—1/2, Pref. idem 60, Missouri cl
3/1?, Ontario 32 7/16, Rock Island 17
3/8, South Rail 22 1/4—3/8, Union
Pacific 150, Cm. Wab. 3 1/4, Prof.
Wabash 7 5/8-3/4,
Industrieel e:
Amalgamated 69 1/2, Am. Can. 34,
Am. Hide on Foundry 45, Am. Hide
en Leather 22 1/2. Stand Milling gew.
33. Cm. Steel 57 15/16—58, Cm. Ma-
nilno 4 1/8, Pref. id. 15 1/8.
40308 Staatsloterij.
le klusse, 2© Lijst.
TREKKING VAN 22 JULI.
Hoogc prijzen; Nos. 16515 f 1500.
No. 11659 f 1000.
Nos. 8806, 11226, 18632, f 400.
Nos. 3719, 16200, f 200.
Nos. 16092. 11435, 1232-9, 17551 f 100.
Prijzen van 20,
92 97 154 170 254 259 273 285 298 388 393
419 451 511 555 658 778 780 807 862 960
1157 1305 1362 1409 1413 1414 1426 1558
1584 1607 1GÓ9 1656 1657 1689 1772 1843
1857 1859 1934 1977 1983 2035 2090 2101
2158 2160 2185 2217 2374 2379 2439 2-446
2-4-48 2510 2577 2717 2718 2840 2858 2874
2879 2933 2971 3005 3055 3057 3133 318G
3228 3256 3273 34G0 3577 3685 3750 3757
3761 3889 3940 3970 3982 4040 4045 4075
4112 4132 4152 4223 4224 4297 4302 4308
4346 4377 4441 4457 4511 4518 4522 4551
4610 4653 4679 4695 4704 4723 4754 4856
4874 4979 5129 5139 5175 5179 5181 5203
5210 5217 5267 5292 5D00 5513 5538 5563
5589 5750 5779 5790 5S03 5857 5867 5893
5915 5960 6057 6089 6139 6151 6158 C1G5
G168 6183 6222 6224 C226 6314 6460 64G4
6538 6582 6593 6622 6634 6638 6668 6798
6804 6863 6927 6948 7123 7170 7205 7260
7284 7288 7354 7459 73SS 7445 7467 7599
7664 7676 7700 7735 7749 7773 7785 7835
7859 7891 7985 8051 8077 8082 8116 8223
8231 8262 8382 8406 8578 8625 8667 8679
8798 8890 8909 8953 9042 9112 9143 9193
9238 9259 9280 9325 9363 9371 9445 9562
9575 9683 9707 9723 9782 9815 9827 9900
9913 9996 10029 10059 101G0 10164 10220
10261 10298 10326 10483 105S3 10601 10611
10637 10679 10725 10770 10799 10812 10828
10847 10868 10900 10926 10930 10978 11035
11043 11152 11159 11163 11203 11220 11256
11265 11317 11326 f1346 11356 11420 11432
11467 11575 11576 11613 11624 "11627 11722
11735 11771 11820 12115 12118 12122 12140
12144 12169 12198 12200 12226 12249 12323
12324 12358 12365 12377 12459 12473 12667
12673 12708 12725 12811 128:12.12853 12893
12915 12920 12974 12982 13016 13073 13101
13128 13206 13232 13244 13256 13267 13284
13392 13453 13513 13522 13539 13562 13819
13886 13933 13936 13984 13992 14063 14077
14232 14365 14388 14415 14-451 14466 14473
14517 14G17 14618 14645 14709 14754 14755
14765 14809 14871 14886 14895 14918 15023
15056 15072 15097 15256 15341 15357 15364
15-488 15539 15563 15583 15600 15623 15683
15694 15720 15790 15957 16030 16034 16040
16056 16163 16176 16177 16260 16289 16322
16355 16383 16-432 16451 1C477 16526 16549
16572 16631 16666 16706 16738 16771 16947
16975 17022 17029 17044 17075 17129 17130
17 ICS 17226 17278 17281 17308 17315 17329
17358 17350 173G9 173S8 17528 17541 17537
17588 17681 177-43 177G7 17819 1788017906
,18023 18055 18124 1&253 18279 18305 1S327
18424 18428 18460 18567 18588 18G49 18661
18681 18737 18768 18869 18946 19001 19022
19076 19088 19098 19152 19206 19213 19254
10286 19344 19448 19470 19553 19022 19650
197G2 19832 19834 19843 19851 19852 19938
19993 19909 20000 20096 20018 20028 20071
20102 20120 20130 20137 20222 20306 20308
20408 20444 20474 20487 20535 20563 20614
20632 20643 20690 20753 20873 20896 20923
20928 21000
Burgerlijke Stand
HAARLEM.
GETROUWD
22 Juli. P. J. Rooij met A. J. v. d.
Steur.
BEVALLEN
19 Juli. M. Sweers—Hoogerwcrl, z.
20 Juli. A. H. v. d. VlietCrecmers, d.
M. C. Stoute—Fakkel, "z. C. W. de
Graaff—v. d. Kroft, 2 d. 21 Juli. W.
Wijtkamp—Wijtvliet, z. A. M. de
Waal—Jongerdijk,' z. 22 Juli. B. Ha-
mans—Lode, d. M. E. Scholte—Hoo
ger werf, z.
OVERLEDEN
21 Juli. J. M. Engelberts, 67 jaar,
Zijlvest.
BENNEBROEK.
BEVALLEN
A. M. Noort—Soetcman, dochter.
Amsterdamscbe Kout
LXXXII.
De E.N.T.O.S. (III).
Wo hebben onzo bezoeken aan de
E.N.T.O.S. even gestaakt, omdat het
weer zoo weinig aanlokkelijk was. en
omdat oMc andere dingen onze aan-
uaoht vroegen.
liet weer is nóg niet aanlokkelijk,
't Is sedert den stralende» zomer-
Zondag geweldig veranderlijk gewor
den. Juist daarom, omdat de keer
weer spoedig komen kan, zal ik het er
uit wagen, om nogmaals een en an
der over onze groole expositie aan do
overzijde van het IJ te schrijven, u
wijzend op wat u mogelijk bij oen bc-
\un nut kan zijn.
De vorige week Zaterdag en Zon
dag zijn het voor de E. N. T. O. S.
j lmiedagen geweest.
Het weer wortue prachtig mee en
daarbij kwam het niet te versmaden
buitenkansje van Levasseur's vlieg-
i.e n ion strati es.
Wie den grooten Franschen water-
vlieger heeft zien aankomen, manoeu-
vroereu en sierlijk neerstrijken op het
IJ, vergeet dat -moment nooit- Hot
was oen overweldigend grootseiie aan
blik.
Wonder eigenlijk dit tusschen
haakjes dat in ons waterrijk land
de watervliegsport nog geen beoefe
ning heeft gevonden. Mogelijk geven
de demonstraties van Zaterdag en
Zondag op de E.N.T.O.S. hiertoe den
stoot nog.
Hel energieke tentoonstellingsbe-
sluur was onmiddellijk bereid met Le-
vusseur, na zijn „landing", in onder
handeling te treden Voor 1560 franc-
word men het eens en zoo hebben Za
terdag en Zondag duizenden en dui
zenden den vreemden watervogel kun
nen zien scnieten door het IJ, plots
opstijgen lot een höogte waar hij als
een stip "verdween in de nevelige verte
en dan weer sierlijk zien inanoeuvree-
ren, zwenken en draaien.
Aan de IJ-kanten was het. voora'
Zondagmiddag, zwart van do men-
schen, die uren en uren Jang geduldig
wachtten op het vlieg-gc-beuren.
De orde was voorbeeldig en het is
aan de g-oede poli tie-maat,regelen te
danken, dat er geen ongelukken zijn
gebeurd, want niet alleen dat bij den
waterkant de inenschen in dichte rijen
stonden, ook de Tolhuis-booten waren
bij eiken koer stamp- en stampvol en
naar de E.N.T.O.S. was hét bezoek
zóó geweldig, dat ook bij den steiger
van do E.N.T. OS.-bootjes herhaalde
lijk de boonicn vallen moesten om al
te dicht gedrang te voorkomen.
U weet liet trouwens reeds, Zondag
middag 25- u. 30.000 .bezoekers, dat
zegt wat. De tentoonstelling heeft goe
de zaken gemaakt, on zij niet alleen,
ook Zomerdijk Büssink, die voor zijn
gereserveerde plaatsen 50 ets. vroeg
en geen stoel leeg had, hoeft een bui
tenkansje gehad.
't Was m i alleen des middags,
maar ook des avonds over- en overvol
op E.N.T.O.S. en alles wat or bijhoort.
Ik herhaal mijn raad: breng uw
eerste bezoek avonds en ik voeg
er hu nog bij op een mooien, zachte»
avond als verleden Zondag, op ecu dei
met een poëtischen naam genoem
de „Venctiaansch© nachten".
Wat is liet aan den overkant van
't. IJ dan een feest van licht, een scha
keering van licht, en jubel van kleu
renweelde en schitter-pracht.
Zucht glanst "t veelkleurig licht
van lampions en vetpotjes tusschen de
zware booiuen van den Tolhuistuin
en speelt langs de belommerde laan
tjes. Tusschen 't. geheimzinnig boo-
men-donker stralen en glanzen dc
lichtjes, duizenden gekleurde lichtjes,
hooger &n Jager in lange reeksen en
sierlijke, karakteristieke lijnen. Ze
omzoomen de paden en stralen diep
tusschen het zware groen. Het licht
straalt overal, aan alle kanten, in de
duisterste hoekjes eu langs de verbor
gen ste paadjes.
En over dat duizendilonkerendo
licht, tusschen hot mystieke, diepe
donker van de liooge, zware hoornen
klinkt zachte muziek....
't Is daar inderdaad wonderbaar
Ool'c over dc luchtbrug, die den Tol
huistuin verbindt mei het eigenlijke
expositie terrein is het een machtige
weelde van licht.
Ik schreef reeds over 'i prachtig uit
zicht van de luchtbrug af op de langs
de karakteristieke lijnen electrisch
verlichte gevel van dc hoofdgebouwen
en op de lichtgolven rondom de ga
zons.
Hier óók is het licht van stralende
heerlijkheid, al is 't niet zoo feeëriek
en droemvol als in den tuin als (le Ve-
netian.nsohe nacht het duister in my
stiek licht gehuld heeft.
Een brutale, wilde schn tering van
licht dan op liet Lunapark, het ker
misterrein. Dc verlichte trapgeveltjes
van oud-Amsterdam zijn nog beschei
den; spelen wat schuchter in 't stille
grachtje. Maar in 't Lunapark scha
tert schel het licht met feilen gloed.
Lungs de waterrutschba(aii, langs dc
tobogaii, voor de gevels van de ver-
maaksteiilén, uit de draai- en zweef
molens straalt liet. licht niet feilen
clans en de satanische kermisgelui-
den. de muziek en 't gejoel klinken
wilder en vuriger in den zingenden
gloed van zóóveel licht.
Zoo is 's avonds op de E. N'. T. O. S..
een lichtspel en een lichtfeest van ve
lerlei nuance.
Een heerlijk, vol-schoon kleur- en
licht gamma.
Bij onze bezoeken hebben wc een
wandeling gemaakt door de hoofdge
bouwen en daarvan liet ik u het voor
naamste zien.
Ik wil cr even op wijzen, dat er
nog een attractie méér bijgekomen
is, n.I. een reliëfkaart van Amster
dam, aanwijzend de voornaamste
verbindingen voor de binnen-scheep-
vaart. De maquettes van de voor
naamste Amsterdanische gebouwen
zijn alleraardigst,
We bezochten ook dc Historische
afdeeling en het paviljoen van de stad
Amsterdam.
Ilc vestig nu in de eerste plaats uw
aandacht op de Britsche afdeeling.
Wanneer gij. uit den Tolhuistuin ko
mend. op de luchtbrug staat, ziet gij
het gebouw dezer afdeeling voor u,
rechts van de hoofdgebouwen.
De inzendingen in deze afdeeling
bestaan hoofdzakelijk uit moderne
scheepsmodellen. Gij ziet zeer minu
tieus gedetailleerd uitgevoerd de mo
dellen van schepen der voornaamste
Engelsche stoomvaartlijnen en vrien
delijke suppoosten verstrekken u alle
gewcnsclite inlichtingen.
Wat op deze. afdeeling vooral de
aandacht trekt is de weelderige wij
ze waarop alles geëxposeerd is en bet
(lus pi-achlig „doet"; de smaakvolle
inrichting der zaal als geheel, die als
men binnentreedt, dadelijk imponeert
en de zorg die aan alle stands afzon
derlijk is besteed.
Verlaten wij nu 't gebouw der Brit
sche afdeeling en wandelen we vóór
de hoofdgebouwen langs naar het Ka
naal. Ook daar is nog heel wat to
zien. Let op de expositie van de over
blijfselen der Lutine. De kogels, 't
verweerde kanon en zooveel merk
waardigs meer, dat van liet wrak ie
overgebleven.
Even verder een,.zoo oppervlakkig
besclymwd. tiiet veel meer dnn een
houten stellage, maar die een bezoek
ten volle waard is. Het is de diepboof-
installatio der Nederlandsche Maat
schappij tot liet verrichten van mijn-
bouwkundige werken te Heerlen.
Bij den opbouw heeft men getracht
een zoo volledig mogelijk beeld te ge
ven. Daarom is achter den eigenlij
ken toren met de boorkranen een ge
bouwtje gezet, waarin de stoomma
chine of locomobiel zich moet bevin
den, doch dat nu tot expositie-zaaltje
is ingericht,
Daar staal b.v. een model van den
aanleg der bevriesschachten van do
staatsmijn „Emma" te Hoensbroek bij
Heerlen.
In verband met de boringen, die de
maatscnapplj voor rekening van de
t'ijksopsporlng van delfstoffen uit
voert, Is dc iange wand van het zaal
tje bedekt met een muurschildering,
voorstellende een geologisch profiel
door den PeeJkorst. Hier word tot ec-n
diepte van 1000 meter geboord, Op 800
Meter ontdekte men eteenkolenlagen,
die echter voorloopig onontgonnen
blijven, daar de Llmburgsche keien
veel dichter bij de oppervlakte liggen.
Interessant is voorts ook het geolo
gisch profiel van een olieveld te Tin-
tea in Roemenië, van do petroleum-
maatschappij Orion".
I-Iet spreekt van zelf, dat het be
langrijkste in den toren de boor-
kraan is.
Dc geheel© werking wordt den be
zoekers op duidelijke wijze gedemon
streerd. niet alleen wat het boren zelf
betreft, maar ook wat aangaat het
wegspoelen vun overtollig zand en
steonen,. waarvoor pompen aangekop
peld worden.
Verschil lende kernen van. boringen
met den diamantkroon verkregen,
worden geëxposeerd.
Even voorbij deze interessante boor-
staven, kan men eenige moderne red
dingsbooten bewonderen.
Op het gebied van hel reddingswe
zen, van eorsto hulp bij ongelukken
aan boord en van ziekenverpleging op
do sohepen geeft bovendien, het hoofd
gebouw in afzonderlijk© afdeelingen
heel wat te zien.
In vogelvlucht heb ik u dan nu het
voornaamste van deze I en toonstelling,
die mèt oud-Amsterdam en het Luna
park een geheel vormt dal werkelijk
do hoogst gespannen verwachtingen
overtroffen heeft, aangestipt.
Eén ding is jammer: dat op deze
tentoonstelling van scheepvaart do
zeeman vergeten is.
Dat vergelen is le exposceren hoe
liet leven van den zeeman aan boord
is. De krotten, die zijn hutten zijn, do
ellende, die hij zoo dikwijls heeft to
doorstaan.
Waarom is dit nïe'. gedemonstreerd
door modellen, afbeeldingen, statis
tieken?
Dat heeft men op de tentoonstelling
„De Vrouw" beter begrepen. Het „zor-
gon-straatje", waarvan ik u schreef,
de ellende in arbeidersgezinnen waar
ziekte hecrscht en zooveel meer vol
tooien hier het beeld van hat leven
der vrouw in onze dagen.
Op de E. N. T. O. S. ziet men do
scheepvaartlijnen uitgebeeld, de
macht van scheepvaart, handel en
industrie, den fraaien buitenkant van
prachtige scheepsmodellen, als kost
baar speelgoed, maar. van het leven
vun don zeeman ziet men niets. Zijn
moeizaa m werken, lijden on lieven, do
zorg en de kommer van zijn bestaah,
die zijn vergeten.
Vroolijk zeker, zou do aanblik niet
zijn, maar deze vergeten afdeeling had
er toch bij behoord.
AMSTERD \MMER.
ADVERTOITIEN
Getrouwd:
P. JOH. ROOIJ
en
ANDREA J. v. d. STEUR,
die, mede namens wederzijdsche Fa
milie, hun bartel ij ken dank betuigen
voor de vele blijken van belangstel
ling bij liun huwelijk ondervonden,
Rotterdam,
22 Juli 1913.
Haarlem,
Heden overleed in den ouder
dom van bijna 75 jaar, onze ge
liefde Broeder, de lieer
PIETER DIRK GRAAFF
Haarlem:
Ja. Ca. GRAAFF.
's-Gravenhage:
C. J. AVIS—GRAAFF.
M. C. VAN HOëVELL
GRAAFF.
Haarlem, 19 Juli 1913.
Gasthuisvest 35.
Eenigo en algemeen© kennis
geving.
Te Arnhem overleed don 20en
Juli onzo Broeder en Zwager
Csrstiaan W. C. Csüerius van ta
in den ouderdom van 47 jaar.
J. C. CADERIUS VAN VEEN.
M. C. J. CADERIUS VAN
VEEN—GIEBEN.
Haarlem.
De Heer en Mevrouw DAMAVE—
VAN DEN BROEK geven kennis vail
dc geboorte van hunne Dochter
CATHARÏNA ADRIAN*
SERAPHINA.
Den Haag. 21 Juli 1913*
Obrechtstraat 46L
Dankbetuiging
aan Mevr. Douairière M. V1SSKE
VAN H AZE RS WOU DEV A N ME»
LEN, het personeel van hui» ,,Cé.r>
mei" en alle vrienden en bekenden
\-oor de overgroote belangstelling be
toond op den 15en Juli Jl., zijnd© d»
dag waarop ondergeteekende vóór 25
jaren geleden in dienst kwam bij
wijlen den WelEdel Hooggeboren
Heer Mr. D. VISSER VAN HAZERfr
WOU DE.
C. J. DE WILDE-
Haarlem, 21 Juli 19ia
Nassaustraat 11.
