Omtrent deze vraag bestond tus-
jscheti mèerderlieid en minderheid een
verschil van meaning, dat vrijwel de
discussie beheerschte. De minderheid
vreesde, op grond van de boven ge
schetste gevaren, dat door de weige
ring der portefeuilles het gehecle her-
slemmingsprograin op 't spel zou wor
den gezet, en zag in de aanneming
van het voorslel-Bos, zelf te doen
waartoe de verkiezingen ons de macht
gegeven hebben, de eenig zekere weg
om kiesrecht en pensioen te verkrij
gen de meerderheid achtte de kans
tot verwezenlijking van dat program
grooter bij verwerping van dat voor
stel. Zij toch weet den verdachten
ijver van rochtsche en conservalief-
liberale zijde om onze Partij, die
slechts 18 procent der kiezers achter
zich heeft, in de regeering op te ne
men. niet aan hun zucht om het al
gemeen kiesrecht zoo spoedig moge
lijk in te voeren; maar aan hunne
overtuiging, dat daardoor de minste
kans bestaat onder een innerlijk ver
deeld ministerie, dat elk oogenblik
gevaar loopt uiteen te vallen en dat
aan zijne tegenstanders de meeste
punten van aanval biedt. Zulk een
ministerie zou 'dat zijn, wat dr. Bos
thans bezig is te vormen een vrijzin
nig ministerie, een dus dat homogeen
is in zichzelf, biedt voor uiteenvallen
en verzwakking minder kans.
Nevens deze redenen, aan het be
lang van algemeen kiesrecht en
staatspensioen ontleend, namen bij de
bespreking de gevolgen voor het ka
rakter, de eenheid en de ontwikke
ling der partij een breede plaats in.
De minderheid was van oordeel, dat
de Partij zonder gevaar voor hare
eenheid en innerlijke kracht op het
voorstel kon ingaan, vooral wijl het
slechts een medewerking iu een mi
nisterie betreft voor een te voren of-
gebakende taak (de verwezenlijking
onzer herstemmingseischen), terwijl
daarentegen het vertrouwen dat dui
zenden in de' partij hebben gesteld,
als sterkste en meest vertrouwbaar
element in den strijd voor algemeen
kiesrecht en staatspensioen door de
weigering diep zou worden geschokt,
welke teleurstelling de positie der
partijen in hooge mate zou schaden.
De meerderheid echter kon zich-niet
voorstellen, dat dezelfde argumenten
thans door de vrijzinnigen voor de
noodzakelijkheid van soc.-dem. minis
ters aangevoerd, eenmaal door ons
aanvaard, ook niet een volgende maal
zouden gelden, om onze Partij aan de
liberalen te binden en haar in lnire
vrijheid van critiek te belemmeren.
Na de grondwetsherziening komt,
voor de kieswet, het algemeen vrou
wenkiesrecht aan de orde, voor de de
mocratie van nog ingrijpender be
lang dan het algemeen kiesrecht voor
mannen. Daarna kunnen bijv. de
vrijzinnigen den tienurendag van ons
overnemen, en ons verplichten, dien
als deel der regeering in te voeren.
Kon dit alles geschieden, zonder on
zen strijd tegen het kapitalisme en
ons wezen als socialistische partij te
schaden, dan zou men dit kunnen
toejuichen maar het tegendeel is
het geval. Het voorstel van dr. Bos
beoogt, volkomen konsekwent, schor
sing van strijd niet slechts in dc Ka
mer, maar ook daarbuiten. Een tij
delijke wapenstilstand, onverbiddelijk
noodig ter verovering van een wapen,
om straks dien strijd scherper te
kunnen voeren, zou kunnen worden
aangevangen. Maar nu het voorstel,
daarvoor niet eens bevorderlijk, ten
gevolge moet hebben een periode van
wapenstilstand, die vrijwel op sta
king van strijd gelijkt, zou aanne
ming ervan de Partij leiden in een
nieuwen koers, haar maken tot het
deel eener anti-clericale combinatie,
de anti-these bevestigen, haar etrijd-
karakter, hare werfkracht onder de
arbeiders, haar revolutionaire élan,
daarmede op den duur óók haar her
vormingskracht bederven, het beste
deel der arbeiders van zich ver
vreemden, desorganisatie en scheu
ring teweegbrengen en dus ingaan
tegen het eigenlijk wezen en doel
onzer beweging.
De minderheid wees op het verschil
iu wezen van een grundwelherzie-
ningskabinet en elk ander, en achtte
daardoor het uitzonderingsgeval aan
wezig om een bijzondere houding
aan ie nemen. Zij achtte de vrees voor
een voortzetting van de samenwer
king na totstandkoming der grond
wetsherziening hersenschimmig en
meende, dat de Nederlandsche arbei
dersbeweging voldoende socialistisch
geschoold is om niet ten prooi te val
len aan verwarring en misverstand,
als maar voldoende vaststaat, dat .de
bedoeling van deze samenwerking
geen andere is en niet verder strekt
dan algemeen kiesrecht en staatspen
sioen tot stand te brengen. Van wat
daarbuiten ligt kan wel een of ander
worden binnengehaald, maar dat
wordt niet op den voorgrond gesteld.
Zij was niet van oordeel dat de
\oorgestelde tijdelijke samenwerking,
in regeering en parlement, in het land
verstrekkende gevolgen kon hebben,
wijl o.a. op het gebied van gemeente
en provinciale verkiezingen de zaken
blijven staan als vroeger, en hoog
stens bij een enkele tusschentijdsche
Kamerverkiezing tijdens den duur
Aan liet vrijz.-soc. ministerie een sa
menwerking bij de stembus er uit zou
voortvloeien.
Ten slotte werd de vraag in stem
ming gebracht, of hel voorstel, zooals
hel door dr. Dos was gedaan, moest
worden aangenomen. Hiervóór ver
klaarden zich S, hiertegen 13 stem
men, zoodat het voorstel wordt afge
wezen.
Hierna kwam de vraag op, of, met
het oog op den aard van de genomen
beslissing, een buitengewoon congres
wel noodig was. llet P. B. had dit bui
tengewoon congres, waartoe in de vo
rige in principe was besloten, onmid
dellijk na het inkomen van 't aanbod
van dr. Bos, uitgeschreven, ten einde
de partij in de gelegenheid te stellen,
zich er op voor te bereiden. De gehec
le vergadering was het eens om na
hare thans genomen beslissing, het
buitengewoon congres niet te hou
den. De minderheid gaf toe dat dc
zaak waarom het ging. eene was van
ten aard en een gewicht dat niet an
ders don bij groole meerderheid er
toe kon worden besloten, wat zij na de
beslissing van deze vergadering, uit
gesloten achtte, terwijl de meerder
heid geen reden meer had een huilen-
gewoon congres te wenschen.
Daarom werd niet algemeene stem
men besloten de uitschrijving van een
buitengewoon congres terug te ne
men.
FRIEZENDAG TE BAARN.
Zondag werd te Baaru onder voor
zitterschap van den heer B. S. llyl-
kerna van Zwolle de eerste Friezen-
dag gehouden van „den Boun fen
Frijske Solskippen büten Frysdan."
De voorzitter deelde mede, dat de
Bond in vier jaren van 9 tot 22 af-
deelingen was geklommen en thans
ongeveer 2400 leden telt-
- Daarna werd «en aanvang gemaakt
met den zangwedstrijd van Friesche
koren.
Do jury, bestaande uit de hoeren
A. Alberda, H. van der Hooien en F.
Ho mistra, kende dg prijzen toe als
volgt:
Verpl. nummer. 1© prijs Selsldp
Den Haeah, 2e prijs Selskip Amster
dam. Vrij nummer: le prijs Selskip
Amsterdam, 2e prijs Selskip 'Den
Haech. Een zilveren medaille werd
ook toegekend aan iheit Selskip Utert.
Na afloop van den wedstrijd veree-
nigden zich alle deelnemers aan den
Friezendag in het Baannsche Bosch,
daartoe afgestaan door de Koningin-
Moeder.
De heer R. W, Canne van Amster
dam hield aldaar een feestrede. Hij
schetste de liefde der Friezen voor
hun schoone taal.
Onder leiding van den heer A. Al
berda werd daarna door de vijf zang
koren. het verplichte nummer van den
wedstrijd gezongen.
Tegen halfzes vereenigden zich de
Friezen aan den mienskiplik miel (ge-
meenschappelijken maaltijd), waar
aan door ruim 200 personen werd
deelgenomen.
ADAT EN CHRISTENDOM.
Mr. J. C. Kielstra, adjunct-adviseur
voor de bestuurszaken der buitenbe
zittingen bij hel departement van bin-
nenlandsch bestuur in Ned. Indië,
heeft, zoo meldt de N. R. Ct., een op
dracht van de regeering ontvangen,
om p^rst hier te lande en daarna ter
plaatse zelf. gegevens te verzamelen
omtrent de wijzigingen, die de adat
reeds heeft ondergaan onder den In
vloed van het christendom, en de re
geering van advies te dienen omtrent
de maatregelen, die genomen kunnen
worden om dit gewichtig verwor-
dingsproces van oude volksgebruiken
in de rechte banen te leiden.
Mr. Kielstra is nu gereed met het
bestudeeren van de hier aanwezige ge
gevens en vertrekt 7 Aug. weder naar
Ned.-Indië. na eerst eene samenkomst
te hebben gehad met de leidende per
soonlijkheden op zendingsgebied. ter
bespreking van het huwelijk en de
sluiting daarvan, met het oog op de
positie, hierbij in te nemen door de
christelijke gemeente en hare voor
gangers. en de rechtspositie der inl.
christengemeenten, een punt, dat her
haaldelijk aanleiding tot moeilijkhe
den gegeven heeft.
VERPLEGER BRAAMS.
Het stoomschip „Jason", met het
stoffelijk overschot van W. P. Braams
aan boord, wordt omstreeE-s 2 Augus
tus te Rotterdam verwacht, zoo meldt
de Maasb.
Z. E. KARDINAAL VAN ROSSUM.
Kardinaal Van Rossum werd Zon
dagmiddag met buitengewone plech
tigheid in Den Bosch ontvangen, llij
werd omringd door een stoet van dui
zenden leden van vereenigingen met
banieren van het station gehaald. In
do versierde St. Janskerk—had een
grootsche plechtigheid plaats en sprak
de kardinaal de- aanwezigen toe. Aan
wezig waren burger en militaire auto
riteiten. Des avonds werd een plech
tig lof gecelebreerd door den kardi
naal iu de kerk der patei's Redempto
risten, in wier klooster hij verblijft.
Maandagmorgen droeg de kardinaal
in dezelfde kerk een Mis op <-n reikte
persoonlijk daarbij de communie t it
aan de talrijke aanwezigen.
De Katholieken le Groningen bren
gen geld bijeen orn daarvoor Kardi
naal van Rossum een huldeblijk aan
ie bieden, zoo meldt de N. R. Ct.
MINISTER COLIJN.
Do tijdelijke minister van marine,
de heer Colijn, zou heden naar Am
sterdam vertrekken, ten einde met
zijn adjudant, den luitenant ter zee
le klasse Jager, tegenwoordig te zijn
hij de te waterlating op 's Rijles werf
van het tankschip „Arlesimi".
KINDEREN ACHTERGELATEN.
De Tijd meldt:
Te Tiel wild© de arbeider W. F.
met zijn vrouw en hel jongste kind
per spoor naar Duitschland vertrek
ken. Het bleek echter dat Let echtpaar
nog 5 kindoren in hun verlaten wo
ning had achtergelaten. De politie
was hiervan verwittigd en kwam nog
bijtijds aan het station, om het echt
paar te verhinderen te vertrekken, al
vorens de andere kinderen te hebben
verzorgd. Nadat dit geschied was bij
een familielid, kon het echtpaar en
kele uren later do voorgenomen bui-
tenlandsche reis aanvaarden.
TWEE MENSCHEN VERDRONKEN.
De N. R. Ct. meldt nader:
Zondagmiddag zijn uil de haven te
Delfzijl de lijken opgehaald van Jo
hannes Hins van Nieuw-Minster en
W aller Kuil uit Dantzig, de een ma
troos op het Duitsche stoomschip Ut-
gard en do ander op do Occident, ook
een Duits oh schip. De twee schepen
liggen in de haven van Delfzijl.
Zaterdagnacht zou één van de twee
overboord gevallen zijn van een roei
boot, waarmee een aantal personen
naar boord van dc genoemde schepen
roeiden. De ander zou pogingen heb
ben gedaan om hem to .redden, waar
bij do roeiboot was omgeslagen.
Daardoor waren ze beiden verdron
ken. De lijken vertoonden echter ver
schillend© wonden en men denkt
daarom aan misdaad.
POGING TOT MOORD OP ZIJN
VADER.
Te Winschoten is de 16-jarige KL v.
d. W., timmerman, te Ommelander-
wijk, als verdacht van herhaalde po
ging tot moord op zijn vader ter be
schikking van de justitie gesteld, zoo
meldt de N. R. Ct.
GESTRAND.
In den nacht van Zaterdag op Zon
dag jl. is nabij Elburg het vaartuig
van schipper M. van der Wolden ge
strand, komende van Rotterdam met
een lading hout, bestemd voor Kam
pen. Door den Elburger visscheir, II.
van Tongeren en zijn knecht, zijn
Zondagmorgen de opvarenden: de
schipper, zijn vrouw on zijui drie jeug
dige kindern, behouden te Elburg aan
land gezet, zoo meldt de Tijd.
ONTROUW BEAMBTE.
De brievenbesteller K. te Oegstgeest,
die werd verdacht zich gelden te heb
ben toegeëigend, welk-e hem door een
ingezetene warren meegegeven om ze
per postwissel te verzenden, heeft be
kend zich aan dit feit te hebben schul
dig gemaakt, zoo meldt de N. R. Ct.
ONGELUKKEN.
In het pakhuis der firma Sclirötter
Co. op den Singel to Amsterdam
had een ernstig ongeluk plaats. Er
stortte een hoeveelheid opgestapeld
glas plotseling in elkaar. De~mc©ster-
knecht en een los werkman kwamen
er onder én werden door de scherven
ernstig gewond. Per auto-ziekenwagen
werden de beide gewonden naar het
Binnengasthuis vervoerd.
De Tel. meldt:
In de Noord-Oostergracht te Har
lingen verdronk een tweejarig zoontje
van schipper Wouters.
Maandagmiddag aan de Lunetten te
Utrecht, werd een man door een trein
aangereden. De ongelukkige, wien het
hoofd zoo goed als afgereden werd.
was onmiddellijk dood.
NIEUWE NEDERLANDSCHE
POSTZEGELS.
Naai- de Mansbode verneemt wordt
de uitgifte overwogen van nieuwe
Nedenandsche postzegels, van drie
cent en hooger. De uitgifte zal echter
niet vóór het volgende jaar geschie
den.
TOCHTJES NAAR INDIë.
De Stoomvaartmaatschappijen „Ne-
dcrland'en „Rott. Lloyd" hebben 't
voornemen bij voldoendeb elangstel-
ling 'n passagiersstooraschip in 't vroe
ge voorjaar van 1914 (ongeveer half
Maart tot einde Juni) een speciale
toeriestenreis te doen maken naar
Java en Sumatra.
SARélvAT ISLAM.
Donderdag is in Den Haag aange
komen de Javaansche prins Pange-
ran Hangabèhi IV, oudste zoon van
den Soesoehoenan van Soerakarta.
Naar wordt vernomen, blijft deze
prins ongeveer een jaar in Europa en
reist hij onder geleide van den ge-
wcsielijicen secretaris van öoerakar-
ta met verlof, <ie» heer W- Ingeniuyü.
tiaiiganeüi IV is beschermneer van
de vereemging barekal islam, waar
omtrent, vooral in de laatste weken,
de belangstelling: in Nederland zeer
is toegenomen.
GEMEENTEWERKLIEDEN TE
ZAANDAM,
Bij den gemeei teraad is ingekomen
een voorstel der Raadscommissie, die
de noodzakelijke wijzigingen van liet
werkiiedenxegltment onderzocht. De
commissie hoorde daartoe de afge
vaardigden der werkiiedenorgnnisa-
ties en haar hoofdbesturen en heeft
grootendeels de uitgesproken wen-
ijjlien ingewilligd.
De commissie wensc-ht de voorgestel
de wijzigingen te doen ingaan op 1
Juli 1918 en becijfert, dat daaruit zul
len voortvloeien meerdere kosten voor
den reinigingsdienst van f GOOD, voor
de gasfabriek f 4200 en voor openbare
werken-van f 600.
Kort samengevat luiden de voorge
stelde wijzigingen:
De plaats van een ander in te nemen
is niet noodig bij werkstakingen.
Het aannemen van fooien is streng
verboden. Daarom wordt het loon
extra met 54 cent per week verhoogd.
De geldstraffen zijn afgeschaft.
De werktijd wordt verminderd tot 9
uur daags, en er worden minstens
26 vrije Zondagen gewaarborgd.
De werklieden hebben recht op 10
dagen verlof met een extra-uitkeering
van f 10.
De loonklassen zijn afgeschaft. In
de plaats daarvan komen 5 periodieke
verhoogingen om de 2 jaren.
De gelegenheid wordt geopend, werk
lieden gedurende een bepaalden tijd
voor gemeenterekening elders te doen
verplegen.
GUL.
Men ineldt uit Apeldoorn aan de
Tel.:
Een scholier vond op straat «.en
bankbiljet van f 1000 en bracht het
naar hert politiebureau. Daar was
juist de heer O., die het geld verloren
luid, om opgaaf te doen van zijn ver
lies.
Uitermate voldaan, was de heer O.
zoo royaal den jongen die hom de f1000
terug bracht een belocning te geven.
De eerlijke jongen kreeg... een dub
beltje.
TWEEDE KAMERVERKIEZINGEN.
Men meldt uit Groningen d.d. 21
Juli aan de Tel.:
Door zijn verkiezing tot lid der Eer
ste Kamer, zag prof. rnr. H. L. Druk
ker zich genoodzaakt voor liet lid
maatschap der Tweede Kamer te be-:
danken en moet hier ter stede dus
een tusschentijdsche verkiezing plaats
hebben, geldig tot Septemlier a.s., als
wanneer de nieuwe Kamer bijeen
komt. De candidaatstelling was op he
den bepaald. Aangezien echter geen
candidaten weixlen opgegeven, blijft
de plaats onbezet.
Stadsnieuws
DE VRIJE SOCIALISTEN OVER
MR. TROELSTRA's HOUDING.
De vrije socialisten zijn niet inge
nomen mei het bezoek van Mr. Troel
stra aan de Koningin.
De heeren G. Kijnders en F. Doruela
Nieuwenhuis trekken daarom het
land door om Jiun ontevredenheid
kc-nbaar te maken. Maandagavond
kwamen de sprekers te Haarlem en
vonden er de zaal van de Vereeni-
ging met meer dan 1200 menschen
gevuld.
„Voorwaarts" speelde eenïge mu-
zieknummei'ljes en daarop leidde de
lieer Sclieffers de sprekers in.
De heer G. Rijndcrs sprak over het
bezoek van Mr. 'lToelslra en stelde
tegenover den sociaal-democraat, die
nu in gala naar het Hof ging en
daar bleef lunchen, den jongen Troel-
stra, den redacteur van den „Socia
list", in welk blaadje hij zich in
scherpe bewoordingen over de Ko
ningin uitliet. Vooral laakte spreker
bet in Mr. Troelstra dat hij niet de
Koningin had geconfereerd over de
beste wijze van het bestuur van den
kapitalistisclien 6taat, wat z. i. in
strijd is met de socialistische idee.
Spreker constateerde, dat de sociaal
democratie aan het afzakken is en in
wezen niet meer verschilt met de bur
gerlijke partijen.
Spreker betreurde het, dat de arbei
ders zich door de sociaal-democraten
laten verschalken. Duizenden gul
dens worden weggegooid bij de ver
kiezingen en de sleepers te Rotterdam
konden geeu steungeld ontvangen,
wanneer zij geen pand gaven aan den
Besturenbond.
Spreker ontkende, dat Domela
Nieuwenhuis naar de Koningin zou
gegaan zijn, gelijk de sociaal-demo
craten beweren. Toen hij Kamerlid
was heeft hij geweigerd deel te ne
men aan een diner ten hove. Spreker
keurde daarop '1 parlementarisme af.
Te Zaandam heeft men nu een so
ciaal-democratische meerderheid (ap
plaus), maar men hoeft daarom niet
blij te zijn en te applaudisseeren, zegt
spreker, want daar zal niets veran
deren, evenmin als er te Goor iets
veranderde, toen daar een sociaal-de
mocratische meerderheid was. De
uuiguocneJmg lcwaiu daar dan ook en
na vier jaar regeerens, zonder iets te
doen, zijn daar in den Kaad nog
maar twee sociaal-democraten over
gebleven.
-MX) zal het ook le Zaandam gaan.
Van meer brood, meer vrijheid zaï
geen sprake zijn. Alieen op den lsteu
Mei zal... de roode vlag van het Raad
huis wapperen.
Tegenover het parlementarisme
plaatste spreker de directe actie: dc
strijd op fabriek en werkplaats, waar
door de arbeiaers tot-nu alle verbete
ring van levensvoorwaarden hebben
verkregen: (Applaus).
Na eenige muzieknummer van
„Voorwaarts" sprak de heer F. Do
mela Nieuwenhuis, die reeds bij zijn
optreden met applaus ontvangen
werd.
De heer Domela Nieuwenhuis ving
aan op te merken, dat het „Volk",
spreker heeft genoemd een ouden
man, die heeft algedaan. Met voldoe
ning constateerde spreker, dat zoo
velen naar den man, „die heeft afge
daan" zijn komen luisteren.
De lieer Nieuwenhuis betuigde, dat
hij ook naar het Loo zou zijn gegaan,
want de gewone lieleefdheid qchrijft
voor degene in te gaan lichten, die
inlichting vraagt. Als de Koningin
dus sprekers voorlichting, omtrent
de nooden des volks weuischte, zou
spreker dit gaarne doen, maar hij zou
niet op het Loo gaan lunchen.
Spreker zette daarna uiteen, dat de
consequentie van het deelnemen aan
de parlementaire actie zou zijn, <lal
de sociaal-democraten de ministers-
portefeuilles aanvaardden. Want
spreker zag geen verschil tussVTien het
innemen van een wethouderszctel of
een zetel in een college van Gedcp.
Staten en hel. aanvaarden eener mi
ni sterp orte f ei i i 1 le.
De lieer Nieuwenhuis herinnerde
aan het gebeuixl© hij de spoorweg
staking in 1903. Diezelfde wankelende
en aarzelende houding, die Troelstra
op 't beslissende oogenblik het beken
de artikel: „Wat nu?" in. „Het Volk"
deed schrijven, oen artikelVlai aan de
beweging veel kwaad heeft gedaan,
doet zich nu cok weer bij Troelstra
voor.
De sociaal-democraten hebben suc
ces. Aan hen is de n a a s te toekomst,
maai' de toekomst is aan de vrije so
cialisten.
Nu hebben de leiders besloten geen
minis terszetels te aanvaarden en zij
hebben meteen den democratisch en
weg verlaten, door het partijcongres
af te bestellen.
Maar met deze niet-aanneming der
rninisterieele portefeuilles zijn zij niet
van de verantwoordelijkheid af. Zij
hebben deze verantwoordelijkheid bij
de verkiezingen op zich geladen. Mr,
Troelstra erkent zelf, blijkens een
redevoering in 1906 gehouden, dat het
parlementarisme «ren uitvloeisel js
van het kapitalistische stelsel. Daarin
is hij het met de anarchisten eens.
Maar consequent zou nu zijn dat
stelsel te onueruiijuen en uus niet
daaraan meedoen. Wanneer men aun
liet parlementarisme meewerkt, ver
sterkt men den staat dien men juist
moet afbreken. De staat vermeerdert
dan ook met de jaren steeds in kracht,
De staat steunt op twee legers: de
soldaten en de ambtenaren. Hoe meer
wetten er komen, hoe meer ambtena
ren er komen, en deze zijn de bevesli-
gers van den staat. Door die vermeer
dering wordt het aantal productieve
arbeiders kleiner en moeten dezen
steeds meer opbrengen om de ambte
naren salarissen to kunnen uitbetalen
Spreker laakte het verder, dat vele
anarchisten nog, in de oude steur, bij
de verkiezingen hebben meegesleurd.
(Applaus.) Het is weer de schoolkwes
tie geweest, die veel anarchisten heeft
verlokt ine© te slemmen. Maar bij
deze verkiezingen hebben, allerlei
kwesties invloed gehad, maar liet so
cialisme heeft niets te maken gehad
met d© verkiezingen. De sociaul-de-
mocraten hebben de vaan van het
socialisme reeds lang in den modder
geworpen, waaruit de anarchisten
haar weer hebben opgeraapt.
Hierna betoogde spreker, dat de
regeering niet de ware regeerders
vormt, maar dat dit de financiers
zijn. De politieke toestanden zijn het
dan ook niet, die den arbeider druk
ken; maar wel de -economische.
Ten slotte wekte spr. ook op tot
steun der anarchistische beweging
(applaus).
G e d a c h t e n w i ss e 1 i n g.
Van de gelegenheid tot gedachten-
wiseling maakte eerst gebruik een
S.D.P.-er, de heer L a d ge b e r g.die
er zijn verwondering over uitsprak,
dat de hc-er Domela Nieuwenhuis ook
naar bet I.oo zou gegaan zijn. llij
zette dooris uiteen, dat de sociaal-de
mocraten het parlementarisme al
leen aanvaarden als een noodzakelijk'
kwaad. Overigens, meende spr., dat
de S. D. A. P. zich bij deze verkiezin
gen heeft gesteld buiten de internat)
nale democratie, wier beginselen zijn
uiteengezet In de bekende motie-
"nutSky.
Spreker veroordeelde dan ook de
revisionistische strooming, die in Ne
derland overheerschend is, maar
meende, dat het niet aanging, dat de
sprekers van dezen avond het revisio
nisme vereenzelvigden met de sociaal-
democratio.
De heer Visser, de christelijke
debater, die vele malen de S. D. A. P.
heeft bestroden, wilde nu de S. D. A.
P. geen debaters heeft gezonden, voor
haar verzachtende omstandigheden
pleiten (gelach). Spr. meende, dat het
liberalisme de S. D. A. P. verleid
heeft. De liberalen zijn de ware
schuldigen, niet de sociaaLdemocra-
ten.
De lieer Domela Nieuwen
huis was van oordeel, dat de S. D.
A. P. het niet pleizterig zal vinden,
dat men hier voor haar clementie
kwam pleiten.
Over hetgeen de heer Langenberg
opmerkte, zeide de spreker, dat hij
niet alleen naar Hel Loo zou gaan,
maar ook naar de Roomscfh'-Kath. en
de Anti-revolutionnairen, wanneer
die hem uitnoodigden, Door voorlich
ting kan misschien een zaadje, dooi
den spreker uitgestrooid, tot ontkie
ming komen.
De S. D. P. zou naar spreker meen
de in het parlement hetzelfde stand
punt innemen als de S. D. A. P., dit
bewijst het feit dat de S. D. P.'ers bij
de herstemming op de sociaal-demo
cratie hebbon gestemd.
Het orkestje sloot do bijeenkomst
met het spelen der Marseillaise.
Hinderwet.
B, en W. van Haarlem maken be
kend, dat hij hun beschikking van 17
Juii j.l. aan J. Smit vergunning is
verleend tot uitbreiding van dc bak
kerij in het perceel aan de Smode-
straat no. 45,door bijlrekking van een
gedeelte der binnenplaats.
Ook hebben B. en W. bij hunne be
schikking van 17 Juli aan J. E. A.
Kaub en A. Bierboom vergunning ver
leend tot uitbreiding van de inrich
ting voor machinale houtbewerking,
gevestigd in liet perceel aan de Es-
senstraat no. 27, waarbij als beweeg
kracht een electromotor van 3 P.K.
wordt gebezigd; a. door het wegbre
ken van oen gedeelte van den scheids
muur tot het bijtrekken van 't noor
delijk belendend perceel aan de Esson-
str. 25, door 't .daarin plaatsen van
©enen electromotor van PK., cn
één van3PK. tot 't drijven onderschei
denlijk van eene lintzaag en ccno
fraisbank; c. door het in de bestaande
inrichting bijplaatsen van eenen elec-
Lromotor van 4 P.K. tot het in bewe
ging brengen van eene cirkelzaag.
INTERNATIONALE BAKKERIJ
TENTOONSTELLING TE HAARLEM
Men schrijft ons:
Op de Internationale Bakkerij-ten
toonstelling die hier ter stede wordt
gehouden in het gebouw St. Bavo, en
wel van 4 lot en met 14 September a.s.
zullen vertegenwoordigd zijn Belgi
sche, Duitsche on Engelsche inzendin
gen.
Eereprijzen zijn nog geschonken
door de_ heeren Gustaaf D. Dhont, be
stuurder van de Belgische Vakpers,
van Antwerpen van den heer Robe-
lus, rechtskundig adviseur en advo-
caat te Gent, en van Jhr. de Beuke
laar, te Brussel.
Ook door verschillende invloedrijke
personen en corporation zijn nog
mooie medailles geschonken.
Talrijke Nederlandsche inzenders
hebben reeds plaatsen besproken. Dc
tentoonstelling wordt door verschil-,
lénde attracties opgeluisterd.
Tevens zal ook aan deze tentoon
stelling worden verbonden een gezel-
lenwedstrijd voor brood-, koek- en
banketbakkersbedienden, alsook vun
chocolade-, cacao- en suikerwerkers,
alleen uit Haarlem. Ook daarvoor zijn
prijzen uitgeloofd zoodat niet alleen
voor de patroons, doch ook voor de
gezellen een ruim veld aanwezig zal
zijn, waarop men de lust om zich in
zijn vak le bekwamen, kan ten nutte
maken.
DE HAA'RLEMSCUE GEMEENTE
RAADSVERKIEZING.
In do „Volksstem" vinden we de
volgende becijferingen omtrent de
laatste Raadsverkiezingen:
Het verkiezingsoomité van de S. D.
A. P. heeft, het stemmencijfer opne
mende, bij de laatste verkiezing niet
enkel laten noteereu, hoeveel stem
men de verschillende candidaten op
zich vereenigden, het heeft ook aan-
teekening gehouden van de combina
ties, "welke uitgebracht zijn. Vooral
nu er met een andere partij werd
samengewerkt, was het niet van alle
'belang ontbloot le weten, hoe er ge
stemd is geworden. En te meer ihocft
het beteekenis gekregen, waar de uit
slag van j.l. Vrijdag niet heeft beant
woord aan de verwachtingen hij ve
len door de samenwerking met dc
conoentralio gewekt. Een blik op de
combinaties wijst al spoedig uit, waar
de oorzaak der teleurstelling gezocht
most worden en toont ons aan, no©
we alle redenen hadden op den
avond van den stemmingsdag dit te
wijten aan de houding van een zeer
belangrijk deel der zich liberaal noe
mende kiezers, die niet alleen gewei-
gord hebben het parool hunner kies-
v© reen i ging op te volgen om ons hulp
te 'bieden, voor den steun, welken
wij hun verleenden, neen, die, erger
nog, hun stem op de kerkdijken uit
brachten.
Om te zien in welke mate dit g©
beurd is, zullen we de uitslagen van
de stemming en der herstemming
eens naast elkaar leggen. De totalen
der uitgebrachte stemmen in district
I verschillen slechts e>en 60-tal, waar
van ongetwijfeld de grootste helft wel
niet door de rechtsche partijen uit
gebracht zal zijn, die zoo goed als
altijd al hun mannetjes reeds den
eersten keer in het vuur brengen. Be
droeg ibet aantal op Bruch cn Vissehi
de eerste maal uitgebracht 850, dan
mogen wc aannemen, dat bij de twee
de stemming zeker niet meor dan 875
rechtsche kiezers ter stem'bus optrok
ken. Dit klopt ook vrij goed niet do
cijfers. We vonden toch 760 combina
ties Bruch-Visser, 2S st. op Brucli al
leen en 49 op Visser alleen uitge
bracht, terwijl een 40-tai voor vergis
singen (verkeerde combinaties) gore-
kend kunnen worden. Nu zijn er in I
2133 stemmen uitgebracht. Er blijven
dus na aftrek van de rechtsche kie
zers pl.m. 1250 linksche kiezers over.
De combinaties nagaand, mogen we
daarvan ruim 100 voor vergissingen
aftrekken en we denken hier aan
combinaties als Bnicb-Poppe-Spiesz;
Kleijnenberg-Poppe-Visser; Joostcn-
Visser; Poppe- (die zich teruggetrok
ken had) Spiesz e. a. Ruirn 1100 link
sche kiezers houden we dus over, die
we, afgaande op de cijfers bij de eer
ste stemming zeker kunnen schiften in
pl.m. 500 liberale en pl.m. G00 soc.-
dem. kiezets. Van die 600 soc.-dem.
kiezers hebben er 120 uitsluitend op
soc.-dem. candidaten gestemd; er
blijven dus 480 over, of 80 proc., die
ons parool hébben gevolgd. Hoe staal
bet nu met de liberalen?
We hebben 701 combinaties Kleij-
nenberg-Joosten-Spiesz en 80 Kleij-
nenberg-Jo'osten—Poppe. Deze laatste
combinatie kunnen we zeker wel als
goed bedoeld aannemen, zoodat we
dan 780 goede combinaties hebben.
Verminderd met de 480 comb., door
soc.-dem kiezers uitgebracht, blijven
er dus 300 voor de liberalen over. Dat
is dus 60 proc. Hieruit volgt dus al
lereerst dat er door de liberalen in
veel geringer male hel voorschrift dor
kiesvereeniging is gevolgd dan door
onze kiezers. Maar dit is het ergste i
niet. Alleen ibierdoor waren onze can
didaten nog niet gevallen, doch van
de tweehonderd heeft 3/4 deel rechts
gestemd. We vonden toch in onze
combine tielijst 143 stembriefjes: Kleij-
nenberg—Bruch—Visser, en teek©
nend is het te zien hoe het raadhuis
het grootste contingent (98) levert.
Daar was het dan ook, dat do beide
kerkelijke candidaten met 100 stem
men vooruitgingen, terwijl Joosleu
nog geen 190 stemmen ophaalde, of
schoon de miosïbegunstigde liberaal
er bij' de eerste stemming 338 op zich
zag uitgebracht. Laten we nu eens
naar III zien, waar onze candidaat
met de hakken juist over de sloot
kwam. De cijfers van de eerste stem
ming nagaande, kunnen we het aan
tal kerkelijke stemmen op pl.m. 1075
sohatten, wat vrij goed klopt met do
938 combinaties: De Jong-Klein, de 54
stemmen alleen op De Jongh en de 37
enkel op Klein uitgebracht, plus wat
vergissingen aan dien kant begaan.
Er blijven voor linies dus pl.m. l'JOü
st. over. De combinaties wijzen op
een 100-tal verkeerde combinaties. Met
het oog op de cijfers van de eerste
stemming, waarbij de concentratie
iets sterker bleek, mogen we zeker wel
aannemen, dat daarvan pl.m. 925 aan
den k-ant der concentratie, plm. 875
aan dien der S. D. A. P. stonden. Van
die S75 hebben er 50 uitsluitend op S.
D.-candidaten gestemd en 125 hebben
ons advies gedeeltelijk gevolgd, waar
uit volgt, dat 700 of ook. weer 80 pet.,
zich ons parool tot liet hunne hebben
gemaakt. Gaan we nu na, dat er ruim
gc-rekend 1200 goede of goed bedoel
de combinaties waren, dan blijven ©r
voor de" concentratie 500 over oT wel
54 pet. van hun stemmen. Nog minder
dus dan in I. En wat me eft de rest
gedaan? Precies als in I. Een deel
heeft enkel op hun mannetje of man-
net j'cs gestemd (23 enkel op Andreae,
21 op Brcgonje, 64 op Andreae-Bire-
gonjc), 12 pet. evenals in I, waar er
60 van de 500 waren. En de rest moe
ten we zoeken bij dc 223 combinaties
Andreae-Bregonje-De Jongh, waarbij
de concentratie de voorkeur aan deu
kerkdijken candidaat boven een S. D.
A. P.-er gaf, bij de combinaties, waar
bij het advies slechts gedeeltelijk op
gevolgd werd.
Opvallend was, dat ook hier hel
arbeiderskwai'tiei' de minste combina
ties concentratie-kerkelijke leverde,
terwijl het bureau aan de Tempeliers-
straat met 92 bovenaan staat. In d<
meer gegoede wijken cn daar waar
do middenstand (winkeliers, etc.) ver
blijf houdt, hebben liberalen en ker
kdijken zich dus hot eerst gevonüeE
in de bestrijding van de S. D. A. P.,
of liever hebben de liberalen bij de
kerkelijke» hulp gezocht tegen lie!
advies hunner kiesvereeniging in.
Laat dit ons een prikkel zijn oir
voortaan op eigen kracht te vertrou
wen.
Benoemd.
Tot onderwijzer aan de Rijkskvveek
school te Deventer is benoemd
heer K. Pijper te Haarlem.
