EXPOSITIE
AAMENJAM
WANDELSTOKKEN
ELKEN DAG
„A Li BELLE CANNE"
Ziet d© enorms sorteering
lurlijkscbi Imtaiis-ipniimi
VAM VEEM Co.,
Kruisstraat «4
VOOKRaD'G PHILIPS PROJECTOR LAMPEN
öoet uw voordeel
ffieuwe
Bessensap
D. VEEN Co.,
Haarlem - Or. Hantstr. 22
W. EN6ELGEER, Horiogsmakir
Groots Markt 3i - Telefoon 783 -
(Steele Vrucht)
Alom verkrijgbaar.
De heer W. H. Vliegen «firij-ft
fihans inHetVolk o.a.:
Wij vermoeden dat men in de con
centratie-vergadering té -worstelen zal
hebben met de vrij-liberalen die, juist
omdat het program-Bos misschien wel
bun steun doch niet hun wanne lief
de heeft, zich van de verwezenlij
king van datprogram liefst willen
afmaken. Wie de houding van de
vr ij-liberale pers tijdens het porte
feuille-debat onbevangen gevolgd
heeft, moet den indruk hebben gekre
gen-dat die pers 'het van het begin af
er .op toegelegd heeft geen soc.-dem.
ministers te krijgen, om dan op grond
van het feit dat men zo niet kreeg,
het concentratie-kabinet af te wimpe
len, waarmede dan bet program-Bos
meteen van de baan is.
Was dat de meening van de bééle
concentratie geweest, dan had men de
portefeuilles aan de S.'D. A. P. niet
moeten aanbieden zooals dat ge
schied is, doch als een conditio sine
qua non, als een onmisbare voor
waarde, v-oor de uitvoering van dat
program.
lil dat geval ware de stemverhou
ding in de soc.-dem. conferentie om
het zacht uit te drukken in elk ge
val eene andere geweest.
Troelstra schreef in zijn eersten
brief aan Bos, na gewezen te ihebben
op den steun die een vrijzinnig minis
terie met het program-Bos, van de
soc.-dem. kan krijgen:
„Eerst wanneer deze wijze van op
lossing der crisis, hetzij om mij thans
nog onbekende zakelijke redenen, het
zij wegens eventueelen door mij te be
treuren feitelijken onwil der vrijzin
nigen om zonder soc.-dem. ministers
te regeeren, onmogelijk bleek of in
dien de vrijzinnigen, om voor mij even i
duistere, althans aan liet belang der j
zaak vreemde reden, zouden weige- j
ren, hun eigen verkiezingsprogram j
Uit te voeren zonder, het optreden van
soc.-dem. ministers als conditio sine
qua non voor de uitvoering van het
door u medegedeelde program
slechts in dat ondenkbare geval zou
do vorming van dat meest zwakke, i
minst homogene, meest aanvechtbare,
aan de meeste toevallen blootgestelde,
door zijn eigen samenstelling Ihet
meest bemoeilijkte kabinet m. i. aan
de orde kunnen komen."
Als zoodanig is de zaak dus niet
aan de orde geweest, de zaak is zoo
niet gesteld en dal brengt voor do
concentratie den plicht mee nu zelf de
uitvoering van het program-Bos ter
hand to nemen.
Bat program geeft nog iels meer
dan het con ren tralie-program gaf. Er
is tijdens de verkiezingen herhaalde
lijk gewezen op het ontbreken van een
duidelijke aanwijzing der bronnen
waaruit het benoodlgde' geld zou moe
ten komen. Het prógram-Bos "bevat
die aanwijzing wèl eu ze wijst'in goe
de richting. Wat de verplichting der
sociaal-democraten tegenover een
ministerie mét dat program, nog ver-
echerpt.
Wat de voorwaarden betreft, aan
dien steun verbonden, do heer Bos
Iheeft begrepen dat ook bij aanvaar
ding der portefeuilles door de sociaal
democraten, over defensie-zaken ge
sproken moest worden. Dat gesprek
kan precies betzelfde zijn als de heer
Bos het zich gedacht had.
De con een tralie bevindt zich feite
lijk in eèn benijdenswaardige positie.
Zij behoeft de verantwoordelijkheid
slechts te aanvaarden voor eigen men
seben, ze behoeft niet anders te doen
dan 'baar eigen program uit te voe
ren. Zelden of nooit heeft een partij
die ten slotte toch maar een minder
heid is, in zóó gunstige conditie ge
staan. Maar nu beet het toch ook voor
haar: aanpakken.
D e T ij d schrijft:
Vast staat nu. dat de Sociaal-Demo
cratische Arbeiderspartij zich op dit
oogenblilc niet beschikbaar stelt voor
het leveren van Ministère, en dat do
fractie-Vliegen ook geen kans zi,et,
van haar Congres een andere beslis
sing te bekomen. Do t Congres zou ook
een wassen neus zijn geweest. Men
lette er maar eens op, dat daarop niet
de vertegenwoordigers van de 144.000!
kiezers bijeen zouden zijn, die op so- j
cialisten hebben gestemd, maar slechts
de lasthebbers van 12.UU0 sociaal-de
mocraten, van welke het grootste deel
in de hoofdsleden das lands woont. De
weigering van den heer Troelstra is,
in dit liclit bezien, een bewijs van zelf-
kennis en ingetogenheid.
Beschamend is in elk geval dit re-1
sultaat voor de Vrijzinnige Conren-1
tratie, die nu eerst tot de ontdekking i
mocht komen, dat ze op de sociaal- j
democraten ook voortaan zal kunnen
rekenen nis op een handvol vliegen, j
De spot en de hoon, die de Vrijzin-
nige Concentratie thans ten deel val-
len, zijn verdiend en worden haar van j
harte gegund. Zij heeft den chaos in
het leven geroepen en is nu verplicht
te zeggen, wat zij wil. Een linksch i
Zakenkabinet? Goed, maar dat staat
nu al opgeschreven als een Ziekenka-
biuet. Een combinatie, steunende op
Reehts? Men weet, hoe wij daarover
denken. Stellig zouden daar de heer
Troelstro. c.s., die op deze manier een j
nieuwe antithese willen stellen, over]
juichen, uit de gevoerde correspom- j
dehtie is dat duidelijk. Maar do ïtecli- j
terzijde kan de groot© schare christe- j
lijk© werklieden niet verraden, voor;
wie zij met Minister Talrna zoo mooi-1
zuarji eenige sociale voordeelen heeft
verkregen, voordeelen, welke de Vrij- j
zinnige Concentratie hun weer zal
moeten afnemen, als ze geen verraad j
wil plegen jegens de sociaal-demoora- i
len. Een combinatie tegenover de so-
ciaal-deniocraten zal bovendien ook
op ander gebied zooveel waarborgen
moeten geven, om onzen steun waar
dig teblijvon, dat er geen geringe tijd
zal noodig zijn, om ze te formuleeren
en vast te leggen.
En inmiddels staat Augustus voor
de deur, hebben wij over zeven weken
fle sluiting der Staten-Generaal en de
opening der nieuw© zitting met een
Troonrede en de aanbieding der Staats
begrooting. En op de ministoriüele bu
reaux moeten nog stapels papier wor
den verwerkt voor de toepassing der
Radenwet, het organiseeren der Zaelt
tekassen en het regelen der Zieken
fondsen overal in het land. En de 70-
jarige ouden moeten 10 December a.s.
liet hun beloofde pensioen hebben,
welles registratie in allo gemeenten,
en zeker in de groote steden, heel wat
moeite zal kosten.
Wij begrijpen dat er na dit eerste
treurige bedrijf van de crisis, schaam
te begint te komen over de mannen,
die voor den politieke» chaos verant
woordelijk zijn.
DE HOUDING DER S. D. A. P. EN 'T
KOMENDE MINISTERIE.
Do Nieuwe Rotterdam
's c li e Ct. schrijft:
De tussclien dr. Bos en mr. Troel
stra gevoerde briefwisseling over de
mogelijkheid een er samenstelling van
een ministerie uit de geheele lin
kerzijde is zeer belangwekkend, doch
in hoofdzaak voor gesdtidcdkundigen,
die het verhaal van deze crisis moch
ten wenschen op te stellen; en voor de
bestaande Kamerleden, om in het na
jaar met retrospectieve beschouwin
gen te kunnen komen harrewarren.
Wat voor ons, op bet ©ogenblik, het
meeste belang heeft-, zijn die gedeel
ten uit mr. Troelstra's brieven, waar
in hij de toekomst bespreekt, en dr.
Bos en den zijnen portefeuilles en een
Eerste Kamer-ontbinding aanbiedt,
alsof'hij een monarch je is in den dop.
Met dat al lijkt het ons een verre
vun hechte bodem te zijn, "waaróp Iro
ning Troelstra een ministerie, dat het
concentratie-program zal uitvoeren,
gebouwd wenscht te zien. Hij laat de
keus uil een ministerie, waarvan de
helft der leden gelijk dr. Bos te
recht uiteenzet van het concentra
tie-program niet wil weten, en een
ministerie' uit de vrijzinnige concen
tratie alléén gevormd, doch dat dus
in de Kamer geen meerderheid héb
ben zal.
Over het eerste beiboef t niet lang te
worden gesproken. Een gemengd vrij-
zinnig-rech'tsoh ministerie op de basis
van het concentratie-program, wij
moeten het mr. Troelstra zien vormen.
waarom bood hij zijn tusschen-
k-omst daartoe niet aan? eer wij
aan de totstandkoming gelooven.
Dus een concentratie-kabinet?. Wij
wanhopen nog niet, al moeten wij
aanstonds erkennen, dat mr. Troel
stra's brieven eer er op gericht schij
nen, het te voorkomen, dan het te ver
gemakkelijken.
Do groote inoeilijMieid immers, die
uit den weg zou behooren te worden
geruimd, eer tot de samenstelling van
een vrijzinnig kabinet kan worden
overgegaan, bestaat hierin, dat van
te voren de'groote onzekerheid van
bestaan en van regeeren wórde op
geheven, waarmede uit zijn aard een
kabinet, welks eigen partijen in de
Tweede. Kamer slechts minderheid
zijn, heeft, te maken. Geschiedt dit
niet, dan is ab ovo de kracht van
zulk een kabinet volkomen gebroken,
Het móet, om zijn bestaan te rekken,
dan links, dan rechts zien; den -nood
zakelijken steun nu eens in dezen, dan
weer in gindscJhon hoek van de Ka
mer zoeken. Er is niets wij heb
ben het aan hel ministerie-De Mees
ter gezien wat een kabinet meer
verzwakt, dan zulk een laveeren, dia-
gonaalsgewijs door de Kamer, op
goed geluk. Een ministerie, dat dit
moet dloén, sterft, zonder dat -het iets
wezenlijks heeft kunnen verlachten,
aan verval van krachtn, vrijwel .van
allen vervreemd.
Een concentratie-ministerie, dat op
de wijs van het ministerie-De Meester
in zee ging, zou het concentratie-pro
gram zijns ondanks vermoorden. Dit
heeft mr. Troelstra ook zeer wel ge
voeld. Hij stelt dus voor een eventueel
concentratie-kabinet iets in hot voor
uitzicht: zijn steun, den steun van de
sociaal-democratisch© fractie der
Kamer.
Maar... onder voorwaarden. En iBe
voorwaarden zijn zoo, dat zij alle
heerlijkheid aan de aanbieding ont
nemen. De uitvinding van mr. Troel
stra lijkt het ei van Columbus te zijn,
doch hij geeft er een gestalte aan,
dat liet veel eer aan het bekende phi-
losofisehe ei denken doet. Nu spre
ken wij niet eens van alle bezwaar
lijkheden, waarmede mr. Troelstra
zelf te worstelen zou hebben gehad,
als Jhdj lid van een kabinet uit de ge
heele linkerzijde had willen worden.
Hij somt ze, om zijn deelneming aan
zulk een kabinet af te weren, nauw
keurig op. Dan, echter, gewaagt hij
er verder niet van. Maar dr. Bos
stelt het met scherpte in het licht
zij blijven niettemin even sterk, ja
nog steiiker, als bezwaarlijkheden
voor een vrijzinnig kabinet bestaan.
Mr. Trooelstra loopt over deze moei
lijkheid maar mot edelen zwier 'heen.
1-Iij wil zijn vrijheid behouden. Zeer
wel, als hij dan ook maar weet, dat
aan ©en vrijzinnig kabinet een groot,
wellicht onoverkomelijk struikelblok
wordt in den weg gelegd. Hij zegt
steun toe, doch uit zijn briefwisseling
blijkt, dat hij vrijheid behouden wil...
om in het algemeen het kabinet te
kunnen bestrijden, als hem (lat in. zijn
partijbelang goed dunkt.
Op één- punt. slechts gaat mr. Troel
stra verder. Men mag er verbaasd
over zijn, omdat het daarbij juist een
van de meest principieel© aangelegen
beden der sociaal-democratische par
tij geldt.
De militaire begrootingen. „Benige
voorwaarde" is hier, „dat het eind
cijfer diea- begrootingen dat der thans
loopende niet, overschrijdt."
Wij vatten deze voorwaard© zoo
op. dat bij inwilliging van cl© voor
waarde mèer socinaT-de'mocraliscE'e
moed toegezegd zou wórden dan in
don nacht van Staal is ontwikkeld,
toen het hoogste, waartoe de partij
kon komen, bijna een overijlde vlucht
bij d© stemming schijnt geweest te
zijn. De sociaal-democraten zullen nu
ruiterlijk vóór de in een handom
draaien door mr. Troelstra vastge
stelde 'begroetingen willen stemmen.
Dat is dan toch 'keel wat, zult ge
zeggen? Het is niets. Het beduidt
niets, omdat iedereen weet, dat, na
hetgeen onder minister Colijn op mili
tair gebied is tot stand gebracht, het
eindcijfer der militaire begrootingen
„dat der thans loopende" zal en zal
moeten overschrijden.
De voorwaarde, door mr. Troelstra i
gesteld, bevat daarom inderdaad een
sociaal-democratischen aisch tot be
zuiniging, waaraan onder ons gel
dend militaire systeem niet tegemoet
valt te komen. Een eisch, ook regel
recht ingaand tegen d© grondslagen
van de concentratie, waarbij immers
is aangenomen, dat bet onder het te
genwoordig© kabinet op militair ge-
hied tot stand gebradhte zou worden 1
met rust gelaten, opdat het"zich zou:
kunnen consolideeren en ontwikkeien.
Dat was dan ook de- reden. mr. Ty-
deman heeft het in de Kamer ver
klaard waarom in het concentratie
manifest een militair© paragraaf kan
worden gemist.
Mr. Troelstra weet dit ook zeer wel.
Daarom kan zijn toezegging tot steun
moeilijk ernstig genoemd worden.
Van hem moet "meer worden geëischt,
en hij moet bereid gevonden, worden
meer te geven, of van een concentra-
tie-kabinet, m. a. w. van een kabinet,
dat grondwetsherziening in'zijn vlag
voert, komt niets.
Wenscht mr. Troelstra aan een
concentratie-Kabinet levensvatbaar-
heid te schenken, dan be'hoort hij
daaraan een steun toe te zeggen, die
zóóveel beteekent, dat zijn partij kan
worden 'beschouwd als regeerings-
partij. Andere komt het kabinet zeker
aan de Eerste Kamerontbinding,
waarvoor mr. Troelstra het besluit in
zijn zak. schijnt te dragen, niet toe.
Zou inr. Troelstra zulk een offer
voor het algemeen stemrecht niet over
hebben? Is het eigenlijk wel een offer
voor een organisnleur, die den Roo-
den Dinsdag eimsLLg meent?
DE BRIEFWISSELING.
„De Nieuwe Courant" noemt de ac
tie van den kabinetsformateur, dr.
Bos, welke door de briefwisseling tus-
sdien hem en mr. Troelstra algemee
ne bekendheid verkregen heeft, een
terreinverkenning.
Het blad schrijft:
Di© actie, ze is geen onderdeel van
do uitvoering der hem door H. M. de
Koningin gegeven opdracht. Dr. Bos
zegt liet zelf duidelijk in den aanvang
van zijn-eerste epistel aan, den S, ID".
A. P.-leider: „Alvorens deae. opdracht!,
welke ik in beraad heb gehouden, ie
kunnen aanvaarden, wenseh ik mij er
van te verzekeren"..,, enz. Die actie,
zo moest dus voorafgaan aan-bet mo
ment, waarop dr. Bos zou kunnen her
sluiten tot het al dan niet aanvaar
den ervan.
Geheel overbodig wil 't ons niet voor
komen, daar even op te wijzen. Van
het niet zijn geslaagd in het vervullen
van de opdracht ia hier geen sprake;
die opdracht is met door hem aan
vaard.
Daarmede is tevens deze publicatie
verklaard. Want maakt© de gedach
ten wisseling tussclien dr. B. en mr. T.
eeaiig deel uit van de uitvoering der
opdracht, dan ware de opembaarma-
king natuurlijk achterwege gebleven.
LOYAL OPPOSITION.
De Standaard schrijft o.a.:
Van meer dan één kant heeft men
er zich aan geërgerd, dat na 17 Juni
onzerzijds als plicht werd gesteld, om
niet alleen terstond als oppositie op te
treden, maar dit van meet af te doen
met het beleden doel, om Links te be
moeilijken zooveel dit kon.
Jammer slechts, dat men bij het
weergeven van onze bedoeling drie
woorden uitliet, die er noodzakelijk
bij hoorden, zou de strekking van on
ze verklaring in het juiste liclit komen
te staan.
We 9praken toch in ons artikel van.'
den 17en Juni niet van een bemoeilij
ken van Links in zijn nadere poging
om 's Lands zaken te beredderen in 't
gemeen, maar van een zooveel moge
lijk bemoeilijken van Links in de con-
stitulie van zijn Kabinet; wat heèl iets!
anders is.
Is eenmaal een Kabinet van de te
genpartij opgetreden, dan mag aan de
oppositie de eisch worden gesteld, dat
ze loyal" zij; zoolang daarentegen
de worsteling bij de stembus nog voort
duurt, en de winnende partij nog voor
het groote probleem van de Kabinets
formatie staat, bezit de partij die als
nu oppositie wordt, niet alleen het
recht, maar rust op hatar zelfs de
pilicht, om de kans op een sterke Ka
binetsformatie voor de alsnu optre
dende regeringsmeerderheid zoo
slecht mogelijk te maken; en juist dit
is het probleem, <lat ook nu bij de her
stemmingen moest worden beslist.
voorheen Chs. Lafooyrie.
Gr. Houtstraat 47 TeSef. Mo. 131®
Gadurentle 31 Jnlï tot 8 Augustas
VAN
in beid® étalages.
Kerk en School
NED. HERV. KERK.
Beroepen te De- Wilp (toez.)
Westerik, cand. te Sommelsdijk; te Cal
lantsoog, -D. Colenbrander, cand. te
Abbekerk.
Bedankt voor Metslawler en Nia-
wier, door I-I. N. IJsbrandy, cand. te
Leiden.
Aangenomen het beroep naar Pes-
ee (Ned. Herv, kerk) door J. H. Vaan
drager, cand. te Charlois.
GERE F. KERKEN.
Beroepen te Bunschoten, G. Doe
kes, te Nieuwdorp; te Gelselaar Geest©
ren, J. J. Wiel en ga, te Waddinxveen.
Bedankt voor Kluiwlert, door J.
G. Kunst, te Barend recht..
CHR. GEREF. GEM.
A angenomen naar Kornhorn,
door M. Koops, 1?' Snec-k,
Haarlemsehe Tramweg M'j
te H©arl©mj
wegens beëindiging van de Paarden
tram-Exploitatie
met 25 pC#. korsing a contant
IvasnalS® Japaraseh© en Ghineesohe
Stapeigoederen, als;
op Vrijdag 1 Augustas 1913, Zlldsn en Katoenen Stoffen, Kimono's, Blouses,
Tafelloopers, Kleedjes, Teaoosy's, Theebladen, Lak-
doozen, Porselein én Aardewerk, Kop ©n S©hof®8s,
Cloisonrcé'e, Antimonium, enz. enz.
des namiddags ten 1 1/2 uur, in de
Remise aan de Rozenstraat, ten over
staan van den Deurwaarder
LOUIS A. G LASER,
VAN
TSMi¥lWAQEMS
waarvan d® meests In xoetr
'goeden staat ver&eereri,zijnde:
7 dichte tramwagens, kunnende, be
vatten: binnen 10.. personen, op ieder
-balcon 7 personen;
•;'l'-dichte tramwagen, kunnende be
vatten: binnen 12 personen, op Leder
-balcon 7 personen;
4 open tramwagens, kunnende be
vatten: binnen 24 personen, op ieder
balcon 6 personen.
Deze open wagens waren steeds zeer
gezocht bij het publiek.
De tram-Mij. i© Jutfaas besteedde
voor een drietal wagens f 200.per
stuk, levering Haarlem.
Verder pekelwagen, zoutstrooier,
schaafbank, slijpsteen met bak, 2 olie
tanken, inhoudende ieder 180 Liter;
Alsmede den
Kantoor-inventaris
als: eikenbouten kast, dito schrijfbu
reau, brandkast (Merk Kirchmann,
Amsterdam), copieerpersen, kasten,
stoelen, tafels, gaslampen en hetgeen
meer ten .verkoop zal worden- aange
boden.
Te zien alle werkdagen van 10—4
Telefoon 1543.
®eduir©ffid© d© ©prulmSmig worden ggeen goederen
©p zicht gezonden. Steöenboeken sten Z5|d®n ©n
Katoenen Stoffen: worden op aanwrag© thuisbezorgd»
BOTERPRIJZEN
u Mevrouw. s
-j Zoekt uw voordeel, z
o Wij leveren u Prima
Roomboter èfl.26 p. m
z Kilo fr. Kleinste vaatjes 2
o 25 Kaio. PosftklsS» z
"I jes 41/, Kilo f 6.- fr. h
Adres Graafschapsche
I Boterexport, Tel. Int. r
270, Nieuwstad 10, ra
Zutphen.
Eleofro-Teohnlsolhi Bnsfallatie°Bureau
L. ROUWENS
Bloemendaal, Bloemendaalscheweg 154» Tel. 1128
AAftDAPPELEÜBERiCHT
Prima Blauwfjjes 20 ©4»s Pisk fijne ©eeBöjes 1© of.,
Puike Dumders 20 cf», Klelnfjes, ©rg mooi 1© ct.
Al deze soorten zijn puik best, zonder zieken en een groote maat,
W. D1NKLA, Bed. BaamgracM.
eet ge brooddaarom joist dient ga bet beste brood CARR'S
MOUTBROQD te eten. Gebakken door; H. FRANKEN Jr., Hofle
verancier, Groote Houtstraat 4, Kruisstr. 27, Hèerenweg 257 G.
H. JAPIKSE, Schagchelstr. 11; HAARLEMSCHE BROOD- EN
MEELFABRIEK, Bakenessergracht 71; M. BEST, Zijlweg 99
J. SMIT, Smedesir. 45; M. J. DU1STERHOF, A, L-, Dyserinckstr.
17; J. VAN VESSEM, Kleverparkweg 10; H. FLINK, Koningstr.
73; L.A. VAN DEN BERG, Bloemendaal; J. BRUINOOGE; J.J.
v. DILLEWIJN, Santpoort en J. KONING, Zandvoort.
1
vooï wQiuis geld, b
A. FEDERMANN, Gr. Houtitr. 73
l@v@rt een accuraat ioopend
Zilveren Ankerhorloge voor f 7.50
bij de
E. V. ds flaarlemsclie Droge
rijen^ eu Gbsmicallenhandel
voorheen
