Hsmlem's luns
WRAAK.
TWEEDE BLAD
Donderdag 21 Augustus 1913
Buitenlandsch Overzicht
De Batkanvulkaan 5s nog
niet geheel uitgedoofd.
De Turken in Thracië.
De Turksche troepen rukken, on
danks de plechtige verzekeringen van
de Porte, steeds meer over de Ma-
ritza vooruit, en het gebied binnen,
dat tusschen de oude Bulgaarsche
grens en het gebergte noordelijk van
Gumuldjina gelegen is. De zwakke
Bulgaarsche afdeelingen in dal ge
bied 'rekken voor de Turken terug
in de richting van Kirdjali, dat nog
door ie Bulgaren bezet is.
In Weenen meent men, dat de
Turksche regeering er niet aan
denkt, liet gebied westelijk van de
Maritza te behouden, en dat dc Por
te door den opmarsch barer troepen
westelijk van die rivier, Bulgarije
slechts wil noodzaken onderhande
lingen aan te knoopen, waarvan de
erkenning der bezetting van Adria-
nopcl en van het gebied oostelijk van
de Maritza het gevolg zou kunnen
zijn. Voor het oogenblik is Rusland
niet voornemens iets tegen Turkije
te ondernemen, maar zoo de Turk
sche troepen over de Maritza blijven
voortgaan, dreigt Rusland met het af
breken der diplomatieke betrekkin
gen.
Van Bulgaarsche zijde wordt ge
meld, dat Bulgarije er niet aan denkt
met Turkije onderhandelingen aan te
knoopen. maar dat het zich'grondt
op de Londensche besluiten, en dus
op de ontruiming van Adrianopel
moet aandringen, Maar dit is geen
zaak tusschen Bulgarije en Turkije,
maar een Europeesche quaestie, die
de groote mogendheden raakt. Van
dit standpunt zal Bulgarije zich door
geen Turksche blufpolitiek laten af
brengen.
De gcheele zaak, waarover het gaat
is het bezit van Adrianopel.
En Bulgarije, dat zoo trotsch en
onhandelbaar optrad toen Danef nog
aan het bewind was, plaatst zich nu
op het standpunt, dat de mogendhe
den het moeten helpen, om Adriano
pel terug te krijgen.
Turkije betoogt, dat de preliminai-
ren van Londen geen geratificeerd
vredesverdrag vormen en dat het dus
de vrije hand heeft. Het formeele
recht van de Bulgaarsche regeering
wordt echter door niemand ontkend;
maar iedereen weet ook, dat formeele
rechten en formeele overeenkomsten
in de politiek een heel kleine rol spe
len.
Zoolang geen geweld wordt aange
wend om de Turken uit Adrianopel te
verjagen, hetzij door Bulgarije zelf,
hetzij door Europa, dat de navens
van Turkije zou 'kunnen blokkecren
om het tot toegeven te dwingen, ge
schiedt er niets.
Hoe d;e Adrianopelsche quaestie
per slot van rekening zal worden op
gelost, weet niemand. Maar in Sofia
jal men wel gaan inzien, dat met
sen beroep op de conferentie van Lon
den en met hulp vragen «an do mo
gendheden, die quaestie niet zal wor
den opgelost. De vele ervaringen, die
Bulgarije in dc-n jongsten lijd neelt
opgedaan, moeten hel wel overtuigen
van de waarheid van den stelregel,
dat slecbis één hulp afdoende is, en
dat is zich zelf te helpen. Verirou-
wen te stellen in beloften op I ulp van
anderen is steeds verkeerd.
ant er zijn Europeescne mogend
heden, wicn het volkumen onverschil
lig is of Turkije of Bulgarije Adria
nopel in bezit heeft, en die van
dwangmaatregelen volstrekt niets
willen weten. En geen enkele Euro
peesche mogendheid is er geuueg bij
geïnteresseerd, om met geweld de
'lurken uit Adrianopel te widen ver
jagen. Andere maatregelen dan ge
weld zullen echter wel niet aa'en En
zoo zai het eind van 't lied wel zijn,
da ondanks de waarschuwingen van
Europa en de bedreigingen tot Tur
kije gericht, Adrianopel Tur<vscn zal
blijven, totdat Bulgarije gelegeuheid
zai hebben het den Turken te ontne
men.
De Grieksche troepen hebben bevel
ontvangen Goemoeldjina te ontrui
men. De Turksche troepén maken zich
gereed om de stad binnen te rukken.
Bulgarije heeft den wensch uitge
sproken, dat de Grieken de verdere
ontruiming van Thracië een week
zullen uitstellen, om aan de Bulga
ren gelegenheid te geven, hun gere
gelde lruepen er heen te zenden, ter
verzekering van de orde.
Doet Griekenland dat, dan voor
komt Bulgarije 't verder voortrukken
dor Turken.
Wie heeft de meeste wreedheden
bedreven?
De Porte zond aan de Turksche
gezanten bij de mogendheden een cir
culaire, waarin zij worden uitgenoo-
digd aan de mogendheden een nieu
we lijst van wreedheden der Bulga
ren in Thracië mede te 'deelen, voor
namelijk in de gebieden die door de
Grieken ontruimd zijn, welke, naar de
Turksche mededeeling zegt, volkomen
vernield werden.
De gezanten zullen aan de mogend
heden verzoeken ernstige stappen te
Sofia te doen, opdat aan dien toe
stand een einde zal komen.
Achttien Turken zijn te Salon Hei ter
dood veroordeeld wegens moord op
de Christenen te Selfidji. Drie-en-
twintig Bulgaarsche Komitadjis
zijn eveneens ter dood veroordeeld.
Een verklaring van Servië.
Tn een interview met de „Neue
freïc Presse" verklaarde de Servi
sche minister-president Pasjitsj. dat
Bulgarije, zoodra het overtuigd zal
zijn van de onmogelijkheid den nieu
wen toestand in den Balkan te wij
zigen. vanzelf wper tot den Balkan-
bond zal loetreden.
Servië zal een welwillende hou
ding aannemen tegenover Albanië en
de wrijving met Oostenrijk vergeten.
Geen enkele quaestie van het oogen
blik kan een botsing van belangen
doen ontslaan.
Albanië.
Dc Turijnsche „Stampa" maid'., dat
tot vorst van Albanië zal worder ge
kozen de graaf van Turijn, de neet
van koning Victor Emmanuel van
Italië. Dadelijk na zijn troonsbestij
ging zal hij in hét huwelijk treden
met een Oostenrijksehe.aartshertogin,
zoodat dan de beide betrokken lan
den in de vorstelijke familie zullen
vertegenwoordigd zijn.
Allerlei
Een politiek duel in Hongarije.
Tusschen den minister-president,
graaf Tisza, en den markgraaf Pal-
lavicini had te Boedapest een duel op
dc sabol plaats. Beide duellanten
werden aan hel hoofd verwond.
Dc oorzaak van het duel was de be
schuldiging, door Pallavicini geuit,
dal graaf Tisza gepoogd zou hebben
invloed te oefenen op het proces-De-
sy—Lukacz.
De tegenstanders verzoenden zich
met elkaar.
De Spanjaarden in Marokko.
Uit Ceuta wordt aan de „Imperial"
gemeld, dat een brigade het gehcelo
gebied der Beni Mala heeft afgeloo-
pen. Verschillende douars zijn in
brand gestoken.
De brand breidt zich aanmerkelijk
uit. Er zuilen dagen noodig zijn om
dien te blusschen.
De vijand verdedigde zich hardnek
kig, maar schijnt zwaro verliezen te
hebben geleden.
De Spanjaarden verloren 14 dooden,
2ü gewonden.
Diiineiiiand
Hefi Vredescongres.
In de Ridderzaal te 's-Gravenhagé
werd Woensdag het XXe Woneddoon-
gres voor den Vrede geopend. De zaal
was geheel met congressisten gevuld,
terwijl op de tribune een darneszang-
koor had plaats genomen, om lak r„
onder leiding v-an den heer Bolle, ee-
nigo iederen ten gelhoore te brengen.
Padvinders hadden zich buiten bij het
bordes der zaal als eorewacht opge
steld.
Behalve vele leden van het eere-
ooinitó, werden verschillende verte
genwoordigers van vreemde mogend
heden opgemerkt.
Onder Het zingen van Bet „Wilhel
mus", waaTbij alle aanwezigen op
stonden, traden de leden van het
Congresbureau binnen.
Daarna werd de „Vredeshymne"
uitgevoerd met harmonmmbegeloi-
ding.
Mr. Dc Piato bracht daarop als
president van „Vrede door Recht" en
uit naam van het uitvoerend comité
zijn groet aan het Congres. Tot zijn
groot leedwezen was de Koningin
verhinderd de leden van 'het Congres
te ontvangen. Maar tot zijn groote
vreugde had de Prins het Bescherm
heerschap van het Congres aanvaard;
ofschoon verhinderd do zittingen bij
te women door zijn verblijf in het bui
tenblind, 'bad hij zijn groote sympa
thie betuigd met het congres.
Dole Carnegie, eerelid van „Vrede
door Recht', was verhinderd dit con
gres bij te wonen,, daar hij eerst de
volgende week hier tan zijn voor dc
opening van het Vredespaleis.
Spr. sprak ten statte zijn beste
weoischen uit voor het welslagen van
het congres en stelde voor, prof. De
Louter, ibioogleeraar in liet volken
recht ie Utrecht, tot president van
het Congres te benoemen.
Bij acclamatie werd het voorat,el
aangenomen, waarna prof. De Lou
ter den presidentszetel innam en
eene
openingsrede
hield*
Hij wees op de be teekenis van de
bijeenkomst van het Congres dit jaar
in ons land en in deze stad, waar wel
dra het Vredespaleis zal geopend
worden on de Interparlementaire
Conferentie zal gehouden worden.
Met groot genoegen ziet dit vrije land
hot land van Hugo de Groot, zoo
vole vrienden van den vrede bijeen
komc-u, nadat sinds het vorige con
gres te Genève een wreede oorlog in
lot Oosten heeft gewoed, welks gru
welen nog grooter waren dan die
van den vorigen oorlog tusschen Ita
lië en Turkije. Sommigen zullen wel
licht dien oorlog toeschrijven- aan
een overblijfsel van barbaarschheid,
enkele optimisten zullen zelfs mis
schien meenen, dat juist de beperk
te omvang van het gebied waarover
zich de strijd uitstrekte ©en waar
borg is geweest voor het behoud van
den vrede tusschen de groote mo
gendheden. Maar er is toch allerminst
reden tot juichen. Men heeft meer te
verwachten van de geleidelijke ver
anderingen die zich in het internatio
naal en sociaal leven voltrekken. Spr.
wees op de voorbereiding van I©
derde vredesconferentie waarover
hij echter niet verder wild© uitwei
den, daar die voorbereiding met
groote moeilijkheden te kampen
heeft op de hier gehouden wissel
en anti-opiumconferemtie, maar voor
al op do steeds grooter toenadering
tusschen Engeland en de Vereen!gde
Staten van Amerika en op de geleide
lijke ontwikkeling van Amerika op
volkenrechtelijk gebied. Amerika
heeft do reusachtige taak op ziah ge
nomen een wetboek voor het volken
recht te ontwerpen. Spr. schetste den
voortgang van dien voorbereidenden
arbeid, welk© een schitterend getuige
nis heeft afgelegd van de eensgezind
heid van heel Amerika, ook van La-
tijnsdh-Amerika.
D© Zuid-Amerikaansche staten heb
ben krachtig bijgedragen tot het ves
tigen van een steviger basis voor het
gebouw van het recht. Ten tweede
wees spr. op de toenadering tus
schen Noord- en Zuid-Amerika en ,Le
pogingen om een Pan-amerikaansclie
Unie tot stand te brengen. Hiertoe is
thans een instituut of bond geslicht
De pacifistische beweging is ook in
Amerika veel sterker dan elders.
En in de derde plaaits gewaagd©
spr. van do edelmoedige daad van
Carnegie, die een deal van zijd schat
ten heeft aangewend om een stichting
voor den vrede bot stand te brengen.
Een wereldbibliotheek voor dien vre
de wordt 'thans bijeengebracht; een
academie voor internationaal recht is
in voorbereiding, een verzameling
van arbitrale beslissingen wordt aan
gelegd. Dal alles en nog meer is
te danken aan do mannen aan wie
het beheer van de Camegiesltahting
is toevertrouwd.
Spr. verheugt ziChi over dit oplui
kend leven in het Westen, terwijl het
Oosten in duisternis gehuld is. Jn
het Westen breekt thans een niouwe
dageraad aan. Humanitaire, christe
lijke denkbeelden dringen daar steeds
meer door. Laat ons dus een woord
van eerbiedige huid© brengen aan
den man die straks de deuren zal
openen van zijn schitterend Vredes
paleis. (Applaus).
Spr. bracht daarop hulde aan de
nagedachtenis van de Staatsraden
Den Beer Pooitugael en Asser, welke
laatste is overleden aan den voor
avond van de bekroning Yan zijn
loopbaan.
Geen enkel menschelijk streven ont
snapt aan het gevaar, van óf t© lang
zaam, óf te snel te gaan. Enthousias
ten juichen den snellen voortgang
van het pacifisme toe; maar beza
digde vredeswienden reden voorzich
tigheid aam. en matiging in liet optre
den. De oorlog wordt beschouwd als
da vijand, die verslagen moeit wor
den (applaus). Do wapens neer, is de
leus (toejuiching). Maar om dat doel
te bereiken, staan verschillend© we
gen open, welke samen'!.ongen hl et
d,e opvatting welke men heeft omtrent
do plaats welke de Staat dn dc toe
komstige maatschappij heeft in to ne
men. Men heeft thans reeds ingezien
dat dieper liggende oorzaken dan
vorsten in triges de oorlogen doen
ontstaan; D© v redesvrienden trachten
thans de werkelijke oorzaken van de
oorlogen op te sporen, om die te d'oen
verdwijnen.
Dan ontstaat vanzelf een samenle
ving. waarin voor den oorlog geen
plaats meer is. Sommige viedesvxien-
den wonschm een supra-national© or
ganisatie in den vorm van „dc Veree-
uigde Staten van de Wereld", of iets
dergelijks, tot stand te brengen, met
een rechterlijke macht, voorzien van
een internationale politie, die overtre
dingen van do rechterlijke beslissin
gen door de individueele Staten kan
straffen. Deze opvatting beveelt zio'n
aan door haar tneoretischen een vond
en haar aantrekkelijkheid en wordt
met talent door vele bekwame lei
ders verdedigd. Maar zij die den
Staat beschouwen als een essentieel
element in hot bestand der natiën be
schouwen dit denkbeeld als een ge-
vaarlijko illusie en een dwaling, als
een stap achteruit in plaats van
vooruit. Een supra-nationale staat zal
in zijp wezen ondermijnd worden
door de onvereenigbare begeerten
van de aangesloten Staten en zal
zich genoodzaakt zien kleine belan
gen aan grootere op te offeren. Daar
van zullen juist de kleine Staten de
dupe worden.
Bovendien bedenke men dat de te
gen yvóordige statenbonden liet gevolg
zijn óf van een eeuwenlange nationale
evolutie óf van éen brutale overt,eer-
sching, die kunstmatige, eenheden
heeft tot stand gebracht. Maar cèn
algemeen© statenbond kan geen over
wicht' van be teekenis uitoefenen, ten
gevolg© van oneindige diversiteit der
staten die er deel van uitmaken.
Geen vrede is ca- mogelijk die niet
berust op het recht. Elke andere
grondslag is wankelbaar en bedric-
gelijk. De vrede moet berusten op een
gevoel van eerbied voor het onaihan-
kelijk bestaan der verschillende sta
len. De toekomst is vol beloften maar
alles hangt af van den eerbied voor
do zelfstandigheid en de rechtsgelijk
heid dei- staten.
Als men daaraan -raakt, raakt men
het volkenrecht in hot har t zelf.
De staten mogen geen macht boven
zich hebben doch moeten vrijelijk sa
menwerken tot het solteppen van
tractaten. Op die wijze zijn reeds
merkwaardige instellingen tot stand
gebradljt: internationale bureaux,
internationale rechtbanken en arbi
tragehoven. Maar dat alles komt ge
heel vrijwillig, geleidelijk, stap voor
slap, tot stand. Ons Congres heeft tot
taakhet doordringen van deze op
vattingen in de publieke opinie te ver
haasten; aan de staiten de taaik, dit
werkelijk en heilzaam internatóooa-
lisme, voorloopcr van d© broederschap
tussöhen de natiën, tot volmaking te
brengen. Maa.r men bouw© geen
luolï.tkasiLeelen die tot ontgoocheling
leiden. Dit bit/eroatioinalisni© is aller
minst on vereen igbaar met 'bet natio
nalisme, en met een warme, oprecht©
vaderlandsliefde. (Appla.us).
Laat ons met zorg alles vermijden
wat de verdenking wekt als zou het
pacifisme de antagonist zijn van ,le
vaderlandsliefde. t
Dit is een dwaling die ons beroofd
heeft van d© sympathie van vele
hoogstaande persoonlijkheden, die te
recht afkeerig zijn van een hersen
schimmig cosmopolitism e.
Spr. verzocht ten slotte
den Ministervan Binnen
landse he Zaken,
den "beer Heemskerk, hel woord te ne
men.
Verwacht thans geen langdurige
openingsrede, zoo sprak hij, na de ge
leerde rede van den president. Het zij
mij slechts vergund u hier welkom te
heeten namens de Regeering in dit
klassieke land van het volkenrecht,
het land van Hugo de Groot, waar
weldra 'het Vredespaleis zal geopend
worden, waar de formule „Vrede
door Recht", die ook uw formule is,
zal worden verwezenlijkt.
Justitia aldus Justinianus est
constans et perpetua voluntas suum
ouiquo trlbuendi. Als elkeen aan
ieder 't zijne gaf, ;|ju 'hot inderdaad
niet noodig zijn, den oorlog aan dc-n
oorlog te verklaren.
Feuilleton
(Nadruk verboden),
13)
Urbain Vernier was een vriend van
den markies D© Soulaiines. Hij liet
hem terstond op zijn kantoor komen.
Wat is er, mijn waarde Urbain
—•vroeg de markies.
Misschien iets zeer ernstigs, mis
schien ook heeft het niets to bcteeke-
nen. In dat geval vraag ik je excuus,
dat ik je naar Parijs heb laten ko
men, maar ik handel geheel in je be
lang. zooals ge zien zult. Ik kon, mijn
beste Micnel, den stand van zaken,
en het crediet waarover ge kunt be
schikken. llei verwonderde mij dus
2eer, dozer dagen eenige wissels van
je te ontvangen, ten voordeele van jo
broeder, en tot een vrij aanzienlijk
bedrag honderdduizend francs.
Michel zag den bankier aan, hij
scheen hem niet te begrijpen.
Wat zegt ge, Urbain Honderd'
duizend francs aan wissels?
Juist,
Ton voordeele van Laurent
Jf>
En betaalbaar
Op 25 Augustus aanstaande, dus
over vier dagen.
Michel, was ten hoogste ontsteld
het klamme zweet parelde op zijn
voorhoofd.
De bankier bemerkte het.
Die wissels zijn valsch, niet
waar vroeg hij. Ik had er aan
gotwjjfcld.
Deze woorden gaven Michel al zijn
koelbloedigheid terug.
Valsch mompelde hij.
Waarom zouden zij valsch zijn? Wan
neer die wissels valsch waren, dan
zou Laurent de falsaris moeten zijn.
1'; hoop toch, Urbain, dat ge mijn
broeder niet van zulk een misdaad
zult verdenken?
De bankier antwoordde niet.
llij opende zijn brandkast en nam
er tien wissels uit. die hij aan Mi
chel ter hand stelde.
Ik heb ze voor alle zekerheid zeil
in bewaring gehouden, zeide hij,
hier zijn ze.
Michel nam de wissels aan. Zijn
hand beefde. Hij behoefde z© niet
nauwkeurig te onderzoeken om te
zien, dat ze valsch waren, ofschoon
zijn handteekening meesterlijk was
nagemaakt.
Zijn gelaat werd doodsbleek, zijn
hoofd klopte, aJs dreigde het te
barsten. 1-Iij leed ontzettend, maar
niettemin wist hij zich te bedwingen.
1-Iij gaf de wissels aan den bankier
terug.
Deze wissels zijn wel degelijk
van mij, mijn beste Urbain. Zij zul
len op den vervaldag betaald wor
den.
De bankier scheen diep geroerd.
Michel, stamelde bij.
De markies bleef echter zijn aan
doening meester.
Welnu, wat is er, goede vriend
vroeg hij kalm.
Urbain Vernier had zeer goed ge
zien, wat er in den markies omging
en hoeveel hij op dit oogepblik moest
lijden.
Graaf Laurent de Soulaimcs was
een ellendeling, een falsaris.
Do eer rnoest echter gered worden
en de misdadiger mocht niet voor de
rechtbank verschijnen.
Daarom moesten deze wissels als
eciu ei kend en betaald worden.
Duidelijk zag de markies de mis
daad en de aanleiding er toe-, Lau
rent was teruggedeinsd voor den zelf
moord, maai- zoolang zijn speel
schuld niet voldaan was. bleven alle
deuren voor hem gesloten. Ten einde
raad had hij de handteekening van
zijn broeder nagemaakt en eenige
valsche wissels gemaakt, ten ©inde
zich zoodoende het noodige geld te
verschaffen. Hij had gerekend op de
stipte eerlijkheid zijner familieleden.
I-I ij begreep, dat zijn broeder hem niet
naar de galeien zou laten zenden, en
de wissels zou betalen, misschien zou
de zaak te Nogent er door te niot
gaan, misschien zou Michel tot zijn
laatste bezitting moeten verkoopen,
maar bij zou betalen.
Welk een laaghartige berekening
Zoo had Laurent gedacht en hij had
juist geoordeeld.
Vernietigd, niet door het zware gel
delijke verlies, dat hern was toege
bracht, maar door de gedachte, dat
zijn broeder zich aan zulk een mis
daad had schuldig gemaakt, vergat
Michel een oogenblik waar hij zich
bevond en sloeg de handen voor het
gelaat.
Urbain zei zacht en diep geroerd
Michel, je hebt een edel hart. Ik
bewonder je.
De markies bedwong terstond zijn
smait, hij had zelfs den moed te
glimlachen en anLwoordde kalm
Waarom bewondert go mij, Ur
bain? Is het dan zoo buitengewoon,
dat men zijn schulden betaalt?
Voor allen, zelfs voor zijn best©
vrienden, moest de misdaad van Lau
rent een geheim blijven.
Urbain boog zich voor dezen man,
die zijn wanhoop verborg eu zijn eer
wilde redden ten koste van alles,
Vergeef het mij, zei de ban
kier ernstig, ik meende
De markies zag hem met een fieren
blik aan. Niet alleen wilde Michel de
Maar om recht te kunnen sproken
dient het internati-anaal reclit vervol
maakt te worden en dienen régelen
getroffen waaraan men zich ander-
werpt. Velo moeilijkheden vindt gij
op dien weg. Dat bewijst het feit, dat
gij u thans voor de twintigste maal
vereenigt. Maar dez© herhaald© con
gressen bewijzen welk ©en "geloof gij
koestert in de overwinning der goede
zaak. Terecht heeft een onzer staats
lieden gezegd: niemand 'heeft het ide
aal In de hand, maar waarheen
stuurt hij die het niet in het oog
heeft?
Hiermede verklaarde hij het 20e we
reldcongres voor den vrede geopend.
Daarna klonk plechtig het „Nun
danket allen Gott".
Het woord was daarna aan
mr. Goeman Borgesïus,
die in het DuitsCl: (de vorige redevoe
ringen waren in het Franseh gehou
den) namens het eere-comit© zijn
diiepe droehei'l uitsprak, dat thans
onder de leden van het eere-cpmité
de Minister van Staat, nir. Asser, de
groote geleerde en onze groote voor
ganger, op wien het Nederlandsch©
volk trotsch was, gemist wordt. Voor
drie weken sprak 'bij nog de hoop
uit als zijn gezondheidstoestand het
toeliet hier aanwezig te zijn. Het
heeft helaas niet zoo mogen zijn.
Spr. verzocht de aanwezigen ©en
oogenblik op te staan als hulde aan
den grooten strijder voor den v rede,
waaraan door allen met geestdrift
werd voldaan.
Vervolgens wees spr. op liet feit,
dat ihet thans reeds het 20e congres
voor den vrede is, zonder dat 'bot doel
bereikt is. Toch geven wij d© hoop op
overwinning niet op. Er'is toch on
danks vele1 ontgoochelingen en teleur
stellingen vooruitgang te bemerken op
het gebied van het internationaal
recht. Straks wordt hier het Vredes
paleis geopend op een oogenblik, dat
een eind gemaakt is aan het onwaar
dige rnenschen slac'htlen in het Oos
ten. De gruwelen van den oorlog heb
ben de oogen geopend voor de nood
zakelijkheid tegen militaristische re
geer in gen op te treden en een dam op
te werpen tegen hel oorlogvoeren.
Dat het bezoek op dit congres grooter
is dan ooit te voren moet een spoor
slag zijn om met nog meer kracht dan
vroeger voor den vrede te strijden.
Als het waar was, dat de vermeerde
ring der bewapening aan den vredlT
ten goede komt, dan zouden in Euro
pa jaarlijks 5000 millïoen gulden
voor den vrede worden opgebracht en
zouden daarbij vergeleken de paar
millioen van Camegte slechts ©en
bagatel zijn. (Applaus).
Maar wie gelooft dat? Veeleer vreest
spr.. dat dit zal leiden tot een Euro-
peeschen oorlog, r.og vreeselijker dan
ooit te voren of wellicht tot een alge
meen financieel bankroet. (Applaus).
Maar hier is „Vrede door Recht" de
leus. Of men ooit zoover zal komen,
dut geen oorlog zal gevoerd worden
voor dat een internationale commis
sie de zaak heeft onderzocht, acht spr.
een open vraag. Maar de vredesvrien-
den hebben geloof en wie gelooven,
haasten niet. Men zogge niet, dat dc
propaganda niet baat. Mti hetzelfde
recht kan men aan de tuberculose-be-
strijders verwijlen, dat ondanks hun
propaganda de ziekte nog niet is uit
geroeid. (Applaus).
Maar het leger der vredesvriendon
moet zicli nog vertienvoudigen en zal
eindelijk overwinnen. (Applaus).
Daarom hebben wij liet als een eer
beschouwd zitting te nemen in het
comité voor dit congres, dat een doel
nastreeft waaraan personen als Fré-
déric Passy hun beste krachten heb
ben gewijd. Wij zullen het Vredespa
leis beschouwer, als een vuurtoren in
de zee; wij Hollanders zullen het be
waren als een heilige schat ook ala
daarbuiten de oorlog woedt.
Wij Hollanders kunnen nog een
kraclitigen steun voor de vredesbewe
ging vormen, gedachtig aan hel
woord van H. M. de Koningin-Moe
der: Holland moet groot zijn in alle
dingen, waarin een klein volk groot
kan zijn. (Applaus).
Daarop sprak de heer
Henri Lafontaine
president van het Bureau te Bern,
die hulde bracht aan Holland, dat ons
door zijn eeuwenlangeu strijd tegen
de zee leert hoe men o\er vijandelijke
machten kan triomfeeren en vervol
gens verschillende, sinds het vorige
congres gestonen vredesvrieuden her
dacht.
Daarna sprak spr. een woord van
afschuw, afkeuring en protest naar
aanleiding van den Balkan-oorlog.
Reeds staan de volksmassa's op om de
vorsten, die oorlog verklaren, te ver
eer van ziin naam redden, maar hij
wilde zelfs niet, dat zijn bioeder ver
dacht zou worden.
Met opgeheven hoofd vroeg 1»ij
Wat dacht ge, mijn vriend
Urbain, die begreep, wat er in hem
omging, zei alleen
Ik had mij vergist, Michel, ik
zie, dat ik mii vergist heb en bied u
mijn verontschuldiging aan.
Dc markies groette hem hij had de
kracht niet, er nog een woord bij te
voegen en haastig verliet hij liet kan
toor.
Met wankelende schreden liep hii
d© straat op en koerde naar het sla
tion terug.
Hij vciiiuk met den eerstvolgenden
trein naar Nogent,
Die handtceKoniiigeaO, onophou
delijk zag hij zo voor zich, vreeselijk
en dreigend, zij toonden aan, hoe
diep zijn broeder Laurc-nt gevallen
was. Gisteren had hij hem nog lief,
hoe zwaar hij ook gezondigd had. de
broederliefde had de overhand be
houden, maar nu was alles gedaan.
Hij koesterd© slechts verachting en
afschuw voor zooveel laaghartigheid.
Dat hij zelf ten val werd gebracht,
daaraan coacht hij niet. Hij had die
wissels als echt erkend. Hij zou ze
betalen, onverschillig hoe hij aan het
geld zou komen.
Neen, liet was niet het geldelijk ver
lies, dat hem zoo pijnigde.
Onze Lachiioek
ONZE DIENSTBODEN.
Bet (keukenmeid, tot mevrouw, dia
weer in de keuken komt „neuzen").
Mevrouw, vandaag kan u me aan
't koken absoluut niet helpen; maar
als u wat wil doen toe, lees me dan
onderdchnnd 'n paar 'hoofdstukken
voor uit den roman, waaraan ik be
zig ben.
VERSCHIL VAN SMAAK.
Bakvlschjo. Ach, ik lees zoo
graag de verlovingen in de courant.
Oude vrijster. En ik de echtschei
dingen.
vloeken. De potentaten moeten er van
doordrongen worden, dat zij de kans
loopen zelf als schijf te dienen voor de
kogels van hun eigen soldalen als zij
nog den oorlog durven verklaren
(Luid applaus).
Maar niet slechts in arbeiderskrin
gen ook in intellectueel© kringen
dringt de vredesidee door, getuige do
bijeenkomsten van juristen in Duitsch
land en do merkwaardige conferentie
te Bern. Ook de te Londen gehouden
diplomaten-conferentie bewijst, dat
zulke confcrertiën evenzeer ih vredes
tijd mogelijk zijn als in tijden van
spanning.
Spreker eischt daarom, dat in 1915
de derde vredesconferentie bijeen
komt en een nieuw hoofdstuk toevoegt
aan het wetboek van internationaal
recht door dc schepping van een per
manent internationaal gerechtshof.
Spreker hoopte, dat men eenmaal zal
komen tot blijvende verstandhouding
tusschen de volkeren. (Applaus).
Vervolgens deed dr. A. Gob at, di
recteur van het bureau te Bern, voor
lezing van telegrammen, gericht aan
de Koningin en aan den Prins, waar
in het congres respectievelijk zijn eer
biedigen groet brengt aan H. M. en
zijn dank aan Z. K. II. voor de aan
vaarding van het beschermheerschap
voor hel congres. Verder las hij ver
schillende ontvangen telegrammen en
brieven voor van congressisten, die
verhinderd waren om aanwezig te
zijn, o.a. van het lid van het eerc-
coinité Staatsraad mr. Cort van der
Linden en van verschillende vredes-
vereeiiigingen. Mei applaus omring
het congres de voorlezing van een te
legram van madame Séverine die
haar geestdriftige wenschen uitte voor
het welslagen van het congres.
Bertha von Suttner deelde mede,
dat door de Oostenrijksch-Hongaar-
sche delegatie ton congressie een tele
gram is verzonden aan keizer Frans
Josef yan Oostenrijk tor gelegenheid
yan zijn Maandag jl. gevïerden ver-
jaardag, waarin hem hulde werd ge
bracht, omdat hij zich niet heeft laten
meeslopen tot het verklaren van den
oorlog. Hierop was eon danktelegram
van don keizer ontvangen.
Alsnu zong eer. gemengd koor, in
het wit gekleed, de dames versierd
met slingers van groen en bloemen,
een Engelsch lied. terwijl eenige fo
to's van het congres werden geno
men. Met een hartelijk woord van
dank aan alle sprekers, in het bijzon
der aan minister Heemskerk, die'ziel»
een lange reis heeft getroost om hier
tijdig aanwezig te zijn en aan de da
mes en hoeren van het zangkoor, sloot
prof. D© Louter do openlngszLtting.
Hij deelde nog mede. dat het congres
thans rced« 950 leden telden, het groot
ste getal, dat tot heden bereikt is.
Bij den uitgang der zaal boden de
padvinders den congressisten een
exemplaar aan van het orgaan „Vre
de door Recht", dat de rapporten be
vat voor het congres.
In de vergaderingen van het congres
zullen aap do orde komen:
Donderdag: prof. Van Vollen hoven:
Internationale politie en pacifistisch©
sanctiemiddelen.
Vrijdag en Zaterdag, naar re-lang
de werkzaamheden, nog de volgende
onderwerpenBalkanvraag; derde
Vredesconferentie; Internationaal
recht, arbitrage bemidde ing; de pers
en de vredesbeweging en economische
naijver.
Woensdagmiddag werd het Congres
voortgezet onder leiding van den heer
Lafontaine.
Aan de orde was het onderwerp:
geleidel ijke beperking en
vermindering der be
wapening.
Rapporteur over dit onderwerp was
prof. dr. A. Quidde (München, een
der vice-presidenten van bet Congres.
Pi-Of. Quidde achtte de door hem te
behandelen vraag van de grootste
practische beteekenis en actualiteit,
liet Congres komt bijeen onder den
indruk van bewapeningen, zoo e-ixorm
als men nog nooit heeft gezien. He»
moet haar eerste taak zijn, een woord
van protest uil te spreken tegen deza
Hij zat nu in een coupé alleen en
kon nu aan zijn smart den vrijen
loop geven.
De herinneringen uit zijn kindsheid
welden weer bij hem op, en dat ver
bitterde nog zijn smart.
Hij zag Laurent weer voor zich als
kind, terwijl hij, Michel, die vijftien
jaar ouder was, reeds groot en sterk
was. llij zag hem, hoe hij zijn eerst©
voetstappen deed, de eerste woorden
stamelde. Welk een lief kind was hij.
1-aurent hield zielsveel van zijn oude
ren broeder en was altijd bij hem, hij
schreide, wanneer Michel heen ging.
Te zaaien met de markiezin had hij
hem opgevoed, daar de vader kort na
dc geboorte van Laurent was overle
den. Hij had zijn karakter gevormd,
hij had getracht een braaf, rechtscha
pen man van hem t© maken, en wat
was er nu van hem geworden? Een
lego, gemeen© misdadiger.
De trein kwam te Nogent aan, maar
Michel bemerkte bet niet.
Mijnheer De Souhumes, 2ei de
conducteur, die hem kende, hem t©
Parijs had zien instappen en zich
verwonderde, dat bij te Nogeut bleef
zitten. Mijnheer De Soulaimes,
moet u nog verder zijn
Hij stapte uit en keerde naar zijn
huis te rug.
Alvorens zich naar zijn kamer to
begeven, ging hij naar het kantoor.
(Wordt vervolgd).
