de RijkspUiknvaecqnaulerit de tiecr De
Beaufort.
Besloten werd aan een commissie
op te dragen een onderzoek in te stel
len naar de mogelijkheid om een
controle op Nederlandsche eieren in
liet leven te roepen. Deze commissie
zal binnen drie maanden rapport uit
brengen. Dan zal opnieuw een vorga-
dering worden gehouden.
N. ALTHEER.
Te 's-Graven-ha,ge is overleden de
lieer N. Altheer, gepensionneerd resi
dent. voor de Lampongsche distric
ten.
ONGELUKKEN.
De Tel. meldt:
Maandagmiddag waren de 26-jari-
ge stuurman J. van H-oelc en de
schepstimmerrnan A. Wijno-lts, in
een staaldraad geklommen, die van
den mast der stoomboot „Allcman-
nia", van de firma J. H. Koenigsfekl,
liggende in de Ac'hterhaven, te Rot-
tevdam, haar het dek loopt. Door het
zwiepen van den staaldraad viel Van
Hoek over boord. Hij kwam eerst te
recht op 'het motorjacht Pluto, dat
langszij lag en daarna te water. Of
schoon hij een goed zwemmer was
verdween hij onmiddellijk in de diep
te, waarschijnlijk, door dat hij van
den val op het motorjacht bewusteloos
was geworden. Om 5 uur werd hij
opgehaald door den roeier M. v. Lin
den, wonende Aohterhaven 21. Dr. H
Houtman constateerde den dood.
liet lijk werd per transportwagen
naar de echtelijke woning vervoerd.
De bootwerker D. v. d. K. te
Rotterdam kreeg bij het verwerken
van. hout op een Rijnschip, in de.
tweede Kritendrectotsche "haven, een
stuk houi op het hoofd. Hij werd on
middellijk 'naar het bureau der rivier
politie overgebracht. Bij aankomst
aldaar bleek hij reeds te zijn overle
den,
De „Tel." meldt:
Te Rumpt kantelde Dinsdagmiddag
een wagen, beladen met hooi, in een
sloof. De gebroeders De Zeeuw ge
raakten beiden in 't gedrang. De een
bekwam ernstige wonden aan het
hoofd, de ander brak een zijner ar
men op twee plaatsen en kneusde een
been zoo, dat hij per rijtuig vervoerd
moest worden.
De ,,N. R. Ct." meldt
Gisterenavond is de werkman D. v.
<1. B. op de werf van den heer VV.
Schram te Bolnes tusscben twee sche
pen gevallen. Hevig in- en uitwendig
gewond werd hij opgenomen en
thuisgebracht. Spoedig daarna is li IJ
overleden.
Stadsnieuws
ALG. NEDERL. ZÜIVELBOND,
Woensdagmiddag is te Zandvoort
de algemeenc vergadering gehouden
van den Alg. Ned. Zuivelbond. De
zeer druk bezochte vergadering werd
'geopend door den-voorzitter, den heer
•K. J. A. G. baron Collot d'Escury. De
ze heette allereerst den heer Trcub,
4minister van Landbouw, Handel en
Nijverheid welkom. Het is voor on3
zoo zei spreker heel aangenaam,
dat minister Treub hier aanwezig ls,
want deze is een groot voorstander
van coöperatie en vooral van coöpe
ratie op landbouwgebied. Geen won
der dat wij, coöperatieve zuivelberel-
ders, de tegenwoordigheid van dezen
minister op hoogen prijs stellen 1
Verder heette de voorzitter welkom
enkele leden van de Eerste en Twee
de Kamer en vertegenwoordigers van
het gemeentebestuur van Zandvoort.
Tenslotte wees spreker op den
steeds toenemenden bloei van den F.
N. Z. De aangesloten coöperatieve fa
brieken nemen in productie toe en
ook de aangestoten bonden gaan voor
uit.
De tentoonstelling in- den Haag Is,
rncde door den steun van den F. N.
Z,. een succes geworden.
Reeds lang verheugen we ons in de
gunstige werking van het rijksconti'ü-
le-merk voor boter. Slechts kort na
dat het middel gevonden was om ook
een kaasmerk in te-voeren, is een ko
ninklijk besluit uitgevaardigd, waar
in dit rijkskaasmerk is ingevoerd.
Voorloopig is dit alleen nog voor vol
vette kaas, maar de verwachting mag
uitgesproken worden, dat spoedig ook
merken ingevoerd worden voor üe
andere kaassoorten. Spreker brengt
voor dit optreden der regeering dank
aan den afgetreden minister van
Landbouw, den heer Talma.
De Commissaris der Koningin in
Noord-Holland, Mr. dr. van Leeuwen,
en den Directeur-Generaal van I -f 1 tl-
bouw hadden bericht door amblsbo'
zigheden verhinderd te zijn om te
genwoordig te zijn.
Tot het buitengewoon lidmaatschap
werd toegelaten de Coöperatieve Zui
velfabriek „Aurora" te Opmeer
(N.H.).
Door het bestuur werden verschei
dene mededcelingen gedaan.
Opgewekt werd tot deelneming aan
het 6e. Internationale Zuivelcongres,
dat Juni 1911 in Bern gehouden
wordt. Nederland moet aan dit con
gres met kracht medewerken 0111 zijn
positie in het buitenland met eere 10
handhaven. Van Nederland wordt
o.a. verwacht dat het zich mede be
ijvert om de kaasproductie iu betere
banen te leiden.
Besloten werd de jaarwedde van
den secretaris, den heer O. Reitsma,
te verlioogen tot 1000 met verhoogm-
gen van 100.
Over het Nederlandsche Zuivelon-
derwijs werd een inleiding geleverd
door den heer J. Wuite Jzn., te Tjal-
leberd, voorzitter van den Bond van
Cuüperatieve Zuivelfabrieken In
Friesland. Deze wees er op, dat de Fe-
geering het voornemen heeft, het zui
velonderwijs te reorganlseeren. Het
voornemen is een leerstoel voor huo-
ger zuivelonderwijs in te voeren. Dit
is in liet belang van de zuivelberel-
ders, want de personen dto door dit
hooger onderwijs bekwaamd worden,
moeten worden de leiders, de raad
gevers, de adviseurs van hel zuivel
bedrijf, die belangrijke tak van nij
verheid.
Het Middelbaar Zuivelonderwijs
moet ook eenigszins uitgebreid wor
den, liet onderwijs dat gegeven wordt!
aan de school te Bolsvvard moet uit
gebreid worden met onderwijs en.
staathuishoudkunde en althans on
derwijs in een vreemde taal.
Ook is het noodig aandacht te wij
den aan het Lager Zuivelonderwijs.
In navolging van de tuinbouwcursu3-
sen moeten er (ursuseen komen voor
jongelui die hun bestaan willen zoe
ken in het zuivelbedrijf. Later kan
men nog meer afdoende onderwijs
inrichtingen oprichten, zooals er nu
ambachtsscholen voor aanstaande
ambachtslieden bestaan.
Ten slotte wekte spreker de werkge
vers op om hun personeel aan te spo
ren tot goede ontwikkeling.
Door beter onderwijs kan de zuivel
industrie n<og veel verbeterd worden.
Geen verslapping, maar steeds voor
waarts gaan; de toekomst geeft goede
beloften.
Daarna werd ingeleid ,,De afzet
van onze boter en kaas", door den
heor R, M. Veerman te Marssurn.
Deze wees op den vooruitgang van
do organisatie in de zuivelindustrie.
Deze tot bloei bremging is evenwel
niet zonder veel inspanning verkre
gen.
De afzet van boter en kaas vangt
niet aan bij het gereedstaan tot ver
koop, neen reeds bij liet melken van
de koe Allo aandacht moet gewijd
worden aan de bereiding, want bij de
liere-idhyr is veel to doen om de waar-
do van 't product te verlioogen en den
afzet dus te vergemakkelijken.
De export van de zuivelproducten
moet zoo zijn, dat liet buitenland er
van verzekerdis, dat het beslist zui
vere waren krijgt.
Het werk en de bemoeiing van den
A. N. Zuivelbond moeten zich volgens
spreker alleen bepalen tot het geven
van leiding. In de toekomst mag ile
A. N. Z. zich niet direct met den ver
koop bemoeien.
De heer G. J. Bieleman deed eenige
mededi'selingen over de economische
beteeken.is van de zuivelbereiding voor
ons land.
De melkproductie over ons land be
draagt per jaar ongeveer 3,200,000;
liter.
Alle landbouwproducten brengen
per jaar in 0113 land op 660 millioen
gulden, daarvan komt 186 millioen
gulden voor rekening van de melk.
Ook de bedragen die voor de pro
ducten van de melk ontvangen wor
den zijn zeer groot. 130 millioen gul
dein wordt voor boter en kaas onivan-
Het zuivelbedrijf is een gewichtig,
zoo niet het gewichtigste dcèl van het
bedrijf van den boer.
Na rondvraag Werd de vergadering
gesloten.
Tijdens de vergadering kwam bin
nen de directeur-generaal van den
landbouw in Belgic. De voorzitter
heette hem hartelijk welkom.
Na de vergadering vyerd een ge
meenschappelijke maaltijd gehouden.
Aan tafel zat ook aan de heer Treub,
minister van Landbouw.
Heden, Donder dag, wordt een ex
cursie gemaakt naar do landbouwten
toonstelling te Scheveningen.
INTERNATIONALE GRAPHISCHE
TENTOONSTELLING TE AM
STERDAM.
De volgende bekroningen zijn o.a.
toegekend: Eere-diploma aan de fir
ma Emnik en Binger te Haarlem.
Diploma voor zilveren medlaille aan
de Hollandsetie vvaterverffahriek te
Haarlem én aan da steendrukkerij
Verhhout en van Sluyters t© Haarlem.
JONGE VOORUITSTREVENDE VRIJ
ZINNIGEN.
Op de Wpensdagavoud gehouden
ledenvergadering werden gekozen: tot
voorzitter de beer Mr. J. A. Jonker en
tot bestuurslid de lieer A. v, d. Graaff,
die beiden hunne benoemingen aan
vaardden.
BESCHERMING VAN PAARDEN.
Tegen VV. J. II. is procesverbaal op
gemaakt wegens het op nood-doos
pijndoende wijze laten trekken van!
een paard voor een wagen. Het paard
trok in de Gr. Houtstraat, terwij] het
dier een wonde aan den rug had.
De vieivoeter is uitgespannen.
Aan den melkrijder S. B. uit Haar
lemmermeer is aangezegd, dat hij
niet meer met zijn paard in de.stad
mag komen, voor het dier van zijn
kreupelheid is genezen.
RIJWIELDIEFSTAL,
Woensdag is uit de melkinrichting
de Sierkan, aan den Zijlweg, een rij
wiel gestolen.
BRANDJE.
Bij den heer v. d. Mersch, Parklaan
71, is een begin van brand rnet een
emmer water g&bluscht. In de huis
kamer was een gasslang in brand ge
raakt. De spuit rukte uit, maar be
hoefde geen dienst te doen.
N a a r I n d i
De h&oren W. C. Krijgsman, I-I. J.
Schoo en W. Boisscvain zijn aange-
y/e/.en als candidaat Imlisch-arnbte-
naar..
Militaire" Zaken.
De le-luitenant A. P. Lieuwens van
het 10de regiment infanterie te Haar
lem is benoemd tot adjudant bij het
korps.,
Rubriek voor Vragen
Genbonneerdan hebben liet voorrecht,
vragen op verschillend gebied, mits voor
tioantwoording vatbaar, in te zenden bij de
Redactie van Haarlem's Dagblad, Groote
Houtstraat 53.
Allo antwoorden worden geheel kosteloos
gogaven en 200 spoedig mogelijk.
Aan vrageu, die nlot volledig naam en
woonplaats van den Insender vermelden
wordt gcou aandacht geschonken.
VRAAG. Twee jaar geleden beeft
mijn huisheer mijn huur verlaagd en
nu wil hij dio weer vort wogen. Heeft
hij daar het recht toe?
ANTWOORD. Niet binnen den
tijd van uw huur con tract. Maar als
dat om is of er geen contract bestaat,
heeft hij ongetwijfeld dat recht.
VRAAG. Kunt u mij ook zeggen
of er een Hollandsche consul in Kite
Géorglna (Amerika) is, of i am arid dio
Nederland in dat district vertegen
woordigt, Kan men-hem dan in het
Hollandsch schrijven?
ANTWOORD. De heer W. do
Bruin Kops, to Savannah, Men moet
in het Engclsch schrijven,
VRAAG. Tot wien moet men zich
wenden, om lid te worden van den
Anti-Suikeraccdjnsbond?
ANTWOORD. Secretaris is de
beer R. Sax, Paul Krugerstraat 36,
te Arnhem.
VRAAG. Kunt u mij ook opge-,
ven de eischen voor het examen ter
verkrijging der acte schoonschrijven
M. O., en welke boeken zijn daarvoor
noodig?
ANTWOORD. Een leeraar in het
schoonschrijven zal u de noodige in
lichtingen kunnen geven.
VRAAG, Kunt 11 mij ook zoggen
waar men zich vervoegen moet om
stuurman te worden bij de groote
vaart (niet bij de Kon. Marine)?
ANTWOORD. Wend u tot een
der groote stoomvaartmaatschappijen
te Amsterdam of Rotterdam.
VRAAG. Ben ik verplicht een
nieuwen sleutel te laten maken als
mijn huurder deze gebróken heeft oi
ls deze voor rekening van den huur
der?
ANTWOORD: Zoo niet anders in
het huurcontract is bepaald komt dit
voor rekening van den huurder,
VRAAG: Ik ben door mijn vrouw
geprest 'haar te verlaten. Kan ik nu
echtscheiding aanvragen?
ANTWOORD. Wel scheiding tus
scben tafel en bed.
VRAAG. Bestaat er in Haarlem
ook ©en inrichting waar iemand die
reeds meer. dan een- jaar Engelsch
heeft geleerd, het, verder kosteloos te
laten loeren?
ANTWOORD: Kosteloos, niet.
Wel zijn er eenige cursussen die te
gen weinig geld bezocht kunnen wor
den, bijv de Toynbee-verceniging.
VRAAG. Kunt u mij ook zoggen
hoeveel de salarissen bedragen van:
De ministers, de leden v.an de Eer
ste Kamer, de leden van de Tweede
Kanier, Ged. Staten, Prov. Staten,
Gemeenteraadsleden, en Wethouders
ANTWOORD. Ministers f 10.000,-
leden Eerste Kamer vergoeding on
kosten, leden Tweede Kamer f 2000,
Ged. Staten in de verschillende .provin
cies uitecnloópend', Prov. Staten ver
goeding onkosten. Gemeenteraadsle
den presentiegeld, Wethouders in de
verschillende gemeenten uiteenloo
pend.
VRAAG. A.ïs men met Februari
iri dienst is gekomen èn men met No
vember weer vertrekt, heeft.- men
dan recht op de zomervaca-ntie?
ANTWOORD, Recht op zom.erva-
cantie heeft men niet, 7,00 dit niet
van te vorèn is bedongen.
VRAAG, Kunt u mij ook-zeggen
of" vli&rbessen nog' waarde hebben?
ANTWOORD. We g-elöov-en het
niet.
VRAAG. Mijn kat heeft last van
ongedierte. Wat is hiervoor 'het beste,
middel?
ANTWOORD, Wasschen met
creoline.
Uit de Omstreken
BLOEM ENDAAL.
EEN VLUCHTELING.
Woensdagmorgen maakten twee
dames uit Heemstede met paard en
dogcart een ritje naar BloemencLaal
en stapten even uit bij hotel „Duin on
Daal", waar paard en" rijtuig zoolang
in de garage moesten staan. De deur
dei* garage stou.d een beetje open,
waardoor bof, paard leans za.g te- oivt-
"soappen. Het holde in wilde vaart
door Duin en Daal, onderweg nog
een kruiwagen van een gemeente
werkman te pletter rijdfende, totdat
't bij den stal van Mevr. V-isser van
I-Iazorswoude door een drietal slagers
.knechts werd tot staan gebracht. De
zen daaron van de gelegenheid gebruik
makend, reden samen een straatje om
en brachten paard en rijtuig daarna
wear bij de ontstelde dames.
HEEMSTEDE.
Een h ij zo-r. derheid.
In den tuin v.an hét Raadhuis staat
een gouden regen voor de tweede
maal in bloei.
GEVONDEN VOORWERPEN.
Terug te bekomen bij:
L. v. d. Eem, Raadhuisstraat no. 83
een liefje van een jongensblouse en
eeu lmt van een dameshoed; G. Wal
let;, boschwachter „Groenen,daal", een
paar zwarte damesliandschoonen; B.
Scholten, verlofhouder in „Groenen-
duol", een gouden ring met groenen
steen er in, De Wildé, V001 weg 33, een'
knjjpoiesje, Van Tongeren, Voorweg
45, een bril in étui, Moóij, Ros-Nova-
plein, een lederen hondenhal sband,
Raadhuis, Heemstede, een fiétscape,
Dienstgebouw Bosch en Vaart, een
rijwiel bel eneeri huissleutel, J. Saar-
loos, Voorweg 25, een 'portemonnaie
inhoudende eenige portretten en
eenig geld.
50-JA RIG BESTAAN DER GEMEEN
TE HAARLEMMERLÏEDE.
In de laatste Raadsvergadering te
Halfweg, maakte de burgemeester er
den raad opmerkzaam op, dat het 50-
jaaï geleden was, dat de gemeente
raad van een grooter Haarlemmer-
liede voor het eerst vergaderde. Zuid-
Schalkwijk was er ril. bijgekomen
Onwillekeurig denkt mén: dan was
er zelcer ook een Noord-Schalkwijk.
Noord-Schalkwijk dan ia de naam
eener ambachtsheerlijkheid, grenzend
aan Haarlem, hét Spa ar 11e, Z uid-
Schalkwijk en de Haarlemmermeer.
Sedert onheuglijke Jaren was ze al
vóreenigd met Haariemmeriiecte en
HoTambacht. Een kom toestond er
niet. Er waren alleen verstrooid lig
gende huizen, waaronder 'bet Hof
tor Weeuwen, dat tevens toet recht
huis was der drie verbonden heerlijk-'
heden. N.-Schalkwijk was ruim 396
bunder groot. Omstreeks 1850 stonden
er maar '15 huizen, waarin 17 huisge
zinnen woonden, met tezamen 90 in
woners. De Hervormden behoorden
kerkelijk bij Spaarndam, do Katholie
ken bij de Statio van Spaarnwoude
a. d. Liede.
Zuid-Schalkwijk was vroeger ook
een ambachtsheerlijkheid, en behoor
de vóór de vereeniging met Haaiiem-
merliede tot de gemeente Zuid-Schalk
wijk, Vijfhuizen en Nieuwerioerk a.
d. Dreeht. Alle- drie waren ze eerst af
zónderlijke heerlijkheden geweest,'
maai* reeds sinds onheuglijke tijden
veiieenigd. Er waren twee pokiers,
samen 274 bunders. De eeno heette
de Groote, on de andere de Kleine
polder (48 bunders) van Zuid-Schalk
wijk. Ook ihier waren slechts versprei
de huizen. Waar do kade lang3 het
Zuider Buite-nspaarne don weg links
iaat liggen, vinden wc thans oen ge
hucht Schalkwijk en verderop naar
het -pontvoer toe oen oude woning,
aangeduid als het Huis te Nieuwer
kerk. De vroegere Spieringmeer ver
doelde de gemeente Zuid-Schalkwijk,
Vijfhuizen en Nieuwerkerk in twee
deelen. Het grootste doel lag aan de
westzijde, toet kleinste aan de zijde
van Sloten en het Lutkemeer. Aan
den hoek van Niouwerkerk is in 1847
de Lijnden gebouwd. Toentertijd was
dé geméénte 577 bunders groot,' ston
den" er maar 20 huizon niet 180 inwo
ners, die -evenals iri de andere gedeel
ten van landbouw leefden.
In 1633 was de heerlijkheid door
Reinier Pauw, baljuw van Amstel-
land,. aangekocht. Bij zijn dood kwa
men de rechten op zijn dochter Alida
en daarna op mr. Gaspar Rudolf
van Kinschot. Baljuw, schout en dijk
graaf van Oudewater en secretaris
te 'Delft. Een toalve eeuw geleden was
mr. C. Diiemont eigenaar van hot
heerlijk recht. Zuiid-Sohalkwijk telde
in 1840 90 inwoners."Na de omwente
ling van 1795 wa^ deze heerlijkheid
met die van Vijfhuizen en Niouwer
kerk vereen igd.
Koning Willem I maakte na zijn
troonsbestijging er cén gemeente van,
die in 1822 honderd, in 1850 187 inwo-
uers telde. Door de wet van 27 Juni
1863 is. Zuid-Schalkwijk ingedeeld bij
11 a ar ie mme rlied c en Spaarawoudc.
Bij de vorming der gemeente Haar
lemmermeer was een doel van Zuid-
Schalkwijik, enz., reèds daarbij ge
komen. Het overgebleven deel van
Nieuwerkerk a. d. Dreeht was bij die
wet van 19 April 1868 bij de gemeente
Sloten gevoegd.
Houtrijk en Polanen was ook vroe
ger een heerlijkheid en vormt thans
de hoofdplaats der vereen igdo ge
meenten, xiu bekend, als Haarlemnier-
liede en S-paarnwoude. Halfweg zegt
men vee-Lal en menigeen- kent den of
ficieel en" naam Houte ijk en Polanen
iet. Onze leze 1*3 welen, dat hier het
slot Zwanenburg heeft gestaan.
Het dorp had zijn ontstaan te dan
ken aan de drie groote sluizen, waar
door het Haarlemmermeer zich ont
lastte in het IJ. Ziet men de oude pla
ten in betStadsarchief van Haarlem,
dan bemerkt men behalve bot Ge-
meenelandshuis van Rijnland slechts
enkele woningen, waar we nu oen
groot dorp vindon.
Vroeger lag hier de lustplaats van
Nicolaas Calf, van- Zaandam, een
man die op zijn reizen door Italië oen
kostbare en keurige verzameling van
afgietsels van antieken liad doén ver
vaardigen, die hij 'hier mot vele an
dere voortbrengselen van kunst vór
eenigd bad.
I-lij was oen groot, vriend avn
C7.nar Peter I en heeft' hoogst waar-
scCiijniijlt do telegraaf uitgevonden.
Hij kwam nl. voor het eerst op hot
denkbeeld om door teekens van zijn
molens in het Oostzanerveld en op
zijn buiten te Polanen te seinen, waar
van later een meer uitgebreid stelsel
is gemaakt. In 1784 stond hier oen
voorpost der patriotten uit Amster
dam, welke voorpost de Pruisen 1
October innamen. Keizer Napoleon
liet hier in 1812 een fort bouwen, dat
in 1813 moest overgegeven worden en
in 1815 geheel is afgebroken. Door
liet graven der Amstei'damsche vaart
was I-Ialfweg tot ontwikkeling geko
men. Daar toch moesten de reizigers
der trekschuit overstappen; de vracht
wagens en postwagens stopten er ook
wat aanleiding gaf tot toet bouwen
van lier-bergen. Sommigen ineenen
dat Polanen vroeger Poellanen was,
omdat' dit. gebouwd was op een laan
(smalle landtong) tusscben twee poe
len, (lïet Y en de Meer). Houtrijk, Po
lanen en Raasdorp vormden zg. vrije
ambachten, omdat zij vrij wanen van
's-Graven heden en schotpanden,
maar vormden twee rechtsgebieden
van oudsher" bediend door een recht
bank van drie schepenen.
Houtrijk heette naar een inham,
een rak in het. vroegere IJ. Daartegen
over lag het eiland Ruigoort.
Haarlemmerliede lie spraken we
reeds bij een artikeltje over de tol
aain den Ouden weg.
Spaarnwoude dateert al ulf, do 14o
eouw als polder. Door de Amstordam-
sche vaart werd deze doorsneden en
ontstonden twee polders, nl. de Ver-
eenigde Binnenpolder van Spaarn
woude vereonigd met die van Haarlem
Tot 1807 was do heerlijkheid" Spaarn-
woue vereerilgd met die van Haarlem
merliede, Hof-ambacht, Houtrijk en
Polanen en Zuid-Schalkwijk, hoewel
zé administratief waren gesckoiden,-
Behalve het" oude dorp zijn er nog
verspreide huizen bij den Spaarn-
dammerdijk, terwijl een gedeelte .van
Spaarndam ook bij de gemeente be
hoort. Een halve eeuw geleden was
ze 852 bunder groot, er stonden toen
44 huizen, bewoond, door 61 huisge
zinnen, samen tellend 330 inwoners.
De Protestanten behqoren -bij Spaarn
dam. De kerk vroeger aan de- H. Goor-
truida gewijd, is al jaren gesloten en
bezit in geen couwén. een ei gen. pre
dikant.
Gingen we nu rijog ©preken ovor
Klaas van Kijten en het slot, dan zou
nog veel meer plaats gevraagd wor
den Daarom sluiten we met cén lijst
je aanwijzende het bevolkingscijfer,
geput uit- de Provinciale verslagen.
Inwoners der gemeente Ilumrtem-
merliede, enz.
1 Jan. 1872 766 m. 743 v. totaal 1509
1 Jan. 1873 796 m. 755 v. totaal 1557'
1 Jan. 1883 132o m. 1254 v. totaal 2579
1 Jan. 1S93 1480 m. 1419!v. totaal 2899
1 Jan. 1903 1587 m. 1509 v. totaal 3096
1 Jan. 1911 1936 m. 1840 v. totaal 3766
We zien dus hieruit; dat de bevol
king in .pen halve eeuw verviervou
digd is. Vergelijken we daarmede dat,
Houtrijk en Polanen met 'Hot I-Iofam-
bacht in 1632 63 huizen telde on in 1732
Houtrijk en Polanen, dus hot tegen
woordige Halfweg, alleen 27 huizen
dan treft ons de groote vooruitgang.
Wat Raasdorp betreft, hierboven
genoemd, dit lag ten Z.O van bet
Lutko- on ten Z.W. van het Spiering-
meer. Het telde in 1632 maar 8 huizen
Het was een voornaam dorp geweest
met een grondgebied van 113 morgen
275 roeden, dié voor toet grootste ge-
dceltc .verdwenen in liet Haarlemmer
meer. Het res tentje van Raasdorp is
bij Sloten gevoegf.1;
Wat Nieuwerkerk aangaat, dit
was in1632 655 morgen groot. Ook
hier spoelde de woelige Meer geducht
veel grond weg, zoodat in 1795 nau
welijks de helft over was, 1-tet dorp
was toen al lang in -de golven ver
dwenen. 1
Claas Bruin, een arcadia-dichter
uit de 18e eeuw zingt:
Hier zien we '1 Meir van
I-Iaarlera in den mond,
Daar Nieuwerkerk een Dorp,
vpórtoeénên stond,
En Rijk, doch voor veel jaanen
in gezwolgen,
Door dieze vvol-f, die woedende
on verbolgen,
Veel lands vernield, tot schae
van 't algemeen.
En om nog eéris op het gedeelte
der veroenigde gemeente terug te ko-
rrien. ZuKI-Sebrilkwijk' mot Vijfhuizen
■was in'1632 groot 357 morgen 3-41 vier
kante roedei). Er stonden toen 17 hui
zen. Nieuwerkerk teldo er .in 1732
nog slechts 8. -Zoo zien we ook hier
weer dat de Moer een echte water
wolf is geweest.
Leger en Vloot
Hr, Ms. „HÓLLAND".
Blijkens bij het Dep. van Marino
ontvangen bericht is He. Ms. Hol
land' van To,hu naar Tsingtao ver
trokken.
Pers-OïorzscM
Dr. BRONSVELD EN HET ALGE
MEEN KIESRECHT.
Dr, Bronsveld schrijft in zijn Kro
niek van „Stemmen voor waarheid
en vrede" o. iri. het volgende:
Zullen wij nu e-on voorstel te wach
ten hebben tot invoering van het alge'
meen stemrecht, -en tot vyegneming
van hetgeen aan liet stemrecht in deu
weg staat? En zoo ja hebben wij
dan reden 0111 0113 te verheugen over
hot heengaan van het ministerie-
lieemskei'k? Wij antwoorden, dat wij
volstrekt niet blind zijn voor de geva
ren, verbonden 'aan' liet algemeen
stemrecht. Wij hébben daar meerma
len op 'gewezen. Maar wij 'hebben hoe
langer hoe meer de overtuiging ge
kregen, dal het genoemd stemrecht
niet te weren zal zijn. Daar treden
gedurig in de geschiedenis machten
op, welke met onwederstaaubattr go-
weid zich plaats én meerderheid ver
overen. Minister Van der Brugghen
is imlerlijd ook .reèds tof. de slotsom,
gekomen, dat., ondanks alio bezwaren
en gevaren, het toch tot de toeken
ning van het algemeen stemrecht ko
men moest. En de léden der concen
tratie tot Kamerleden gekozen, heb
ben zich er ook beslist voor verklaard
Woluu laat het komen! Laat ons
er in zien een verschijnsel, dat voort
vloeit uit de ontwikkeling, onzer toe
standen, welke, zooals wij gelooven,
geleid wordt door God. Laat ons dat
recht met évenrodigé vertegenwoor
diging toekennen, langs wettigen weg,
voordat hét wordt afgeperst langs -den
weg van geweld. Laat ons trachten,
de mannen, a.an wie voor.hot-eersl
een stembiljet zal worden uitge
reikt, te doordringen van hoogero
ethische beginselen. De heer Hugo
Nolthenins, heeft in hel Congres van
vegetariërs een schrikverwekkende
schildering gegeven van den me-nsch,
en wij weten ook wol, welke harts
tochten on driften onder ons en in
ons woél.én dóch wij gelooven niet,
wat tot op aanzienlijke hoogte de ve
getariërs schijnen te mcênen, dat der
Mensch ist was er isst maar dat
hij door de kracht van het Evangelie
kan worden zachtmoedig, en beden
kend wat rein is én lieflijk en wat
wèl luidt.
Voor de lc-erk van Christus zal het
uitgebreide steniireoht'een prikkel to
moer moeten wezen, om van 's Hoe
ren Geo&t de harten als'een bederf
werende. macht te doordringen,
den vrede te doen komen en toene
men öp aarde.
Deze dingen bedenkende, zullen wij 'I
het komend ministerie begroeten mei
do bede, "dat het, vereerd met "hét vér-
trouwen van onze Koningin, óns volk'
zal besturen met wijsheid, rechtvaar
digliéid, oprechtheid en kracht. Het
gelooven aan de machlt der waarheid
en dor vrijheid! Vrij van alle doctri-
nair liberalisme ieide het de demo
cratische strooming, welke niemand
weerstaan kan, in historische bed
ding, én in -den geest van liet Evan
gelie, welks lictot opgaat voor den op.
rechte van 'harte.
Kerk en School
DR. J, TH. DE VISSER.
In verband met het niet plaatsen
van den naarn van dr. J. Th. dé Vis
ser op -de beide drietallen, opgemaakt
ter voorziening in de vacatures-da.
Vos en. ds. Van der llorsl te Amster
dam, heeft een lid van een der'kerke
lijke kiesvereenigingen bij den heer
De Visser te '%G ra ven ha ge een be
zoek gebracht. Bij dit onderhoud.—
zoo meldt men aan de „Nieuwe Ct."
-deelde dr. Dc Visser mede, dat 11]
gaarue weer predikant wilde worden
en dat een eventueel uitgebracht be
roep naar Amsterdam zou worden
aangenomen, Ook heeft de heer d. V,
-de verzekering gegeven, in dat geval
dadelijk" te zullen bedanken als lid
van het hoofdbestuur -der Christelijk
Ilist. Unie.
Stoomvaartherichien
RTOOMV. MAATSCHAPPIJ
NEDERLAND.
I-Iet stoomschip Bali (thuisreis) pas?
seerde 9 September Gibraltar.
.Het si.Karimala (uitreis) is 9 Sopt..
Por-im gepasseerd,
I-Ie.t st. Bali (thuisreis), passearde
10 Sept. Kaap St. Vincent.
Het sc. Grotius arriveerde 10 Sept.
va nüatavia tc Amsterdam.
1-Iet stoomschip Koning Willem III
(thuisreis) arriveerde 9 September te
Suez.
Het stoomschip Vondel (uitreis) ar
riveerde 10 September te Genua.
ROTTERDAM.SCI-IE LLOYD.
Het st. Tabanan (uitreis) vertrok 10
Sopt. van Suez.
liet st. Samarinda vertrok 10 S>epL
van Rotterdam naar Java via Ant-
werpen.
Het stoomschip .Tacatra (uitreis)
vertrok 9 Sept. van Hamburg.
Het stoomschip Rindjarii (uitreis)
vertrok'9 Sept. van Southampton en
passeerde 6 Sépt, Ouessant.
HOLLAND—AMERIKA LIJN.
I-Iet st. Noordain, van New-York n.
Rotterdam, werd., volgens draadloos
telegram via Grookhaven, 'hedenmid
dag 12 u.- 75 m. West van Scilly ge
signaleei'd.
•Het st. Oosterdijk, van Rotterdam
naar -Baltimore en Newport News,
passeerde 10 Sopt. Bevezier.
KON. HOLL. LLOYD.
Hel stoomschip Amstelland (uitreis)
is 9 September Fernando Noronlnj
gepasseerd.
Hét stoomschip Delfland arriveerde
9 September van Amsterdam te Bue-
nos-Ayres.
Het stoomschip Hollandia (thuïsr
reis) vertrok 9 September van Santos
met 19.000 balen koffie.
Het stoomschip Maasland arriveer
de 10 September van Buenos-Ayres te
Amsterdam.
STOOMV. MAATSCHAPPIJ
OCEAAN.
Ilot stoomschip Pyrrlius, van Java
naar Amsterdam, arriveerde 9 Sep
tember te Suek
Koloniën
DOUWF.S DEKKER.
De „Java-Bode".schrijft
In oen brief van den lieer Douwes
Dekker, gepubliceerd in da „Expres",
lezen wij o.m. het volgende
„Wij moeten niet meer prikkelen,
irriteeren, misschien zijn dat-de woor
den. Ik zal de redactie van de „Ex
pres" schrijven dal hel; mijn uitge
sproken wetisch is, dat alle irriteeren-
de artikelen moeten worden tér zijde
gelegd.
En tevens blijke dan daaruit, dat
mij elk opruien regen het bewind, elk
haatzaaien tegen welke bevolkings
klasse dan c-ok, vreemd is."
Tot dit verstandige inzicht komt do
heer Douwes Dekker vrij laat... wel
licht zelfs te laat.
DE UITBREIDING DER PEST.
Langzaam, uiterst langzaam, maar
niettemin met angstwekkende zekér*
heid, breidt de pest zich in Oost-Jura
uit. Niets schijnt bij machte te zijn
de ziekte te k-ecren en reeds lan?
heeft men de hbcip laten vanen, haar
binnen een enkele streek te beperken.
We weten, hoe de ziekte thans i-1
Wést Mad-o-era heerscht, en hoe ook
K- r.awang zic-h een geval voordeed-
Voider zijn, in Ngandjoek, aan do
spoorbaan een negental gevallen ge
rapporteerd.
Dan is de ziekte nog verschenen in
hel district Rabat, afdeeling Lamon-
gau. en ivel in de 2e'helft van Juli'.
Oorspronkelijk had men -daar alleen
liet vermoeden met pest te doen te
'hebben, doch-men heeft, deer het bac
teriologisch onderzeek, sedert zelcr-
heid gekregen. Ton slo-tte zijn nrg
verschillende gevallen gerapporteerl
iu het district Poevwedjo, afdeeltes
Bangil, en wel in de nabijheid van
Lawaug.
Zoo schrijdt de ziekte gestadig voort
over Oost-Java en men 'behoeft geen
pessimist te zijn om te vroezen, dat
over eenige jaren het grootste deel
van Java met pest besmet zal zijn.
Wat de iri Lamongan geconstateeri
