Qmileü's Oud
DERDE BLAD
Zaterdag 1 November 1913
Maildienst naar Ned.
Oost indië.
De verzending van brieven enz.
beeft deze week plaats al3 volgt:
Over Genua, Woensdag 5 November.
(Laatste buslidhting 3 u. 25 min. 's-
inorgens).
Voorloopige verzending reeds den
yorigen dag, vóórmiddags 11 u. 15 m.
Over Brindisi, Vrijdag 7 November.
(Laatste buslicliling 12 u. 30 s nam.}
Behalve correspondentie voor Atjeh
en Onderhoorigheden,, Sumatra's
Oostkust, Palembang, Riouw, Banka,
Billiton en Borneo, alleen die, welke
van een desbetreffende aanwijzing
la voorzien.
Over Amsterdam, met de zcogen.
Zeepost, Zaterdag 8 November. (Laat
ste buslichting 3 u. 25 m. 's morgens).
Het port van met deze gelegenheid
te zenden brieven bedraagt 5 cent per
20 gram, dat der briefkaarten 2 1/2 ct.
per stuk, en dat van drukwerk eén
cent per 50 gram.
Om nog met deze gelegenheid te
kunnen worden verzonden, moeten
postpakketten Vrijdag vóór 9.30 's av.
ten post kan tore zijn bezorgd.
NAAR SURINAME.
Dinsdag 4 November. Laatste bus
lichting 2.35 's morgens.
Vrijdag 7 November. Laatste bus-
lichting 7.45 's avonds.
Vrijdag 7 November (zoogenaam-
do Zeepost). Laatste buslichting 3.25
's morgens. Om nog met deze gele
genheid te kunnen worden verzonden
moeten postpakketten daags te voren
ten postkantore bezorgd worden. Het
port van brieven, briefkaarten en
drukwerk is gelijk aan dat voor Ncd.-
Oost-ïndië.
Zaterdag 8 November. Laatste bus
lichting, 6.40 's morgens.
Wij doen uitdrukkelijk opmerken,
dat bedoeld wordt de buslicliting aan
't Hoofdpostkantoor in de Zijlstraat.
Buitenlandsch Overzicht
D© Salkanvulkaan komt
weep to.t pust.
Griekenland en Albanië.
In verband met de moeilijkheden,
die door de Grieken, aan de.interna
tionale commissie, belast niet de afba
kening der grens van Albanië, in den
weg worden gelegd, bevat de officieu-
60 Italiaansche „Tribuna" een waar
schuwing aan bet adres van Grieken
land.
Daarin wórdt in- herinnering ge
bracht, dat de Londensche conferen
tie de grenzen van Albanië gedeelte
lijk definitief heeft vastgesteld, o.m.
wat betreft do straat van Korfoe en
hot eiland Saseno en dat de verdere
afbakening van de grens is overgela
ten aan de internationale grenscom-
missie.
De taaie dezer commissie moet op
30 November geëindigd zijn, waarna
de Grieksche troepen uiterlijk op 1
Januari het aan Albanië toegewezen
gebied ontruimd moeten bobben.
,,In dit bot wiste gebied", zoo zegt.
de „Tribuna", .tracht nu de Grieksche
regeering of eon onder haren invloed
staande orgai isatie den arbeid der
commissie te belemmeren en wol met
hot doel om feitelijk Albaneescho stre
ken aan Albanië te onttrekken. Men
zal lvet dus begrijpelijk vinden, dat
de comnnssie alle streken tot Albanee
scho stempelt, waar door de Grieken
Haarlemmer Halletjes
EEN ZATERDAGAVONDPRAATJE.
Misschien moet ik om verontschul
diging verzoeken, wanneer ik in deze
rubriek nu ook al over de gemeente-
begrootingen achrijf. De lezer heeft er
deze weck al zooveel genoten, van
Haarlem en bijna de heelc reeks dei
omliggende gemeenten, bovendien
heeft de hoofdredacteur er over nage-
betracht (of moet het nabegetracht
wezen?) moeten we nu, zullen de
lezers klagend vragen, in de Halle
tjes ook al over dat zelfde onderwerp
lezen?
Ik geef toe dat het onderwerp
droog is, ernstig en belangrijk, zeer
zeker, maar droog. Maar er komen
midden in de droogheid toch ook wel
vroolijko momenten voor en die ben
ik van plan, er uit op to visschen.
Misschien kunnen wc er samen wel
een gezellig maaltje uit halen.
Eerst de grootste gemeente, Haar
lem. Een vroolijhe figuur in den Raad
is stellig de voorzitter. Niet dat' Jhr.
Sandberg do ernst van de zaken niet
zou inzien, maar hij heeft oen open
oog, wat zeg ik twee open oogen
voor, den grappigen kant van wat
er beweerd wordt. Toen er on
geveer betoogd werd, dat de politie
bet wel plezierig zou vinden als haar
positie verbeterd werd, trok hij een
strak gezicht, wat iets heel ongewoons
Is en het onfeilbaar voorteeken van
een nadere aardigheid. „Als ik niet in
den gemeenteraad van Haarlem zat,
zou ik zeggen: dat haal je do koe
koek!" Het ongewone van de> term
van die 'plaats' af gezegd en do vórm
het nauwkeurig vaststellen van clen
aard der bevolking verhinderd wordt.
De tegenwerking van Griekenland
mag echter in geen geval aanleiding
zijn voor vertraging in de ontruiming
van Abanië.
Aan de Grieksche regcering is me
degedeeld, dat aldus de opvatting is
van do beide groote mogendheden aan
de Adrïatischo Zee. Griekenland weet
du3 nu, dat de mogendheden de be
sluiten van de Londensche conféren-
1 io handhaven en dat pogingen orn
daaraan te tornen, niet zullen baten.
Bulgarijo.en Servië.
Van gezaghebbend© zijde wordt uit
Sofia gemeldt, dat een der groote mo-
gendheden Rusland spreekt tegen
dat zij hot was te Sofia en te Bel
grado stappen ondernam, tot herstel
der diplomatieke betrekkingen tus-
scben Bulgarije en Servië.
Servië \et klaarde zich dadelijk be
reid, doch het antwoord van Bulga
rije kan vertraging ondervinden,
daar het voornemen bestaat het her
stel der betrekkingen afhankelijk te
maken van enkele - waarborgen voor
de goede bohandeiliiiig van de Bulgaar-
sche bevolking van Macedonië,
Allerlei
Het Krup p-proces.
De „Bbld."-berichtgever seint over
het verhoor van Vrijdag
Hoe meer Von Metzen bij liet getui
genverhoor aan den tand gevoeld
wordt, des 1© sterker vestigt zich de
indruk, alsof deze getuige de eigen
lijke beklaagde is. Wanneer het waar
ia, dat hij de Brandt-aangelegeftMid
aan het rollen bracht om zich op do
firma Krupp te wreken, don getuist
liet niet voor de intelligentie van don
heer Von Mctzan, dat hij niet vooruit
begreep, dat hij hiermede wereldkun
dig maakte welk een treurige rol hij
zelf in die firma speelde.
De heer Von MeTze» maakt een zeer
droevig figuur. De firma Krupp heeft
domheden begaan om geen scher
per woord te gebruiken. Doch haar
grootst© domheid was stellig het in
dienst ne.men van iemand als de heer
Von Metzen.
Do ambtenaar van het O. M., ver
klaarde dat de door Von Metzen ge
dane mededeeüng, dat een ambtenaar
van het departement van marine van
de Berlijnsche vertegenwoordigers
van Krupp gelden ontving, den mi
nister van marine Von Tirpitz er toe
geleid had om een onderzoek in te
stéllen. Von Metzen had verklaard
dat hem hij de aanvaarding van zijn
ambt te Berlijn een naamlijst werd
voorgelegd van personen uit het wa-
pendepartement van het Rijksminis
terie van marine, die om groote Kerst
gratificaties hadden gevraagd, die
hij echter weigerde.
De ambtenaar van het O. M. ver
klaarde thans gemachtigd te zijn tot
de mededeeling, dat hel resultaat van
het ingestelde onderzoek was geweest,
dat zulk oen lijst 58 naineai bevatte:
dit waren echter boden en bedienden,
doch geen secretarissen of schrijvers.
Een zelfde onderzoek zal nu door do
militaire autoriteiten worden inge
steld..
De crisis in Mexico.
Uit New York wordt aan de N. R.
Ct. geseind:
Blijkens telegrammen uit Mexico
heeft de politie bij haar onderzoek om
bewijzen te'virden voor het beslaan
van een samenzwering legen Huerta's
leven, tweo vrouwen opgespoord, aan
wie 500 dollars zou zijn belooft}, als
zij Huerta konden overhalen haar een
bezoek te brengen. De mannen, die
haai' dat hadden voorgesteld, zouden
tijdens het bezoek Hueria dan ver
moorden. De vrouwen hadden bet
aanbod evenwel afgeslagen.
Tal van personen zijn aangehouden..
De Wushïngtonsche correspondent
van de „Daily Telegr." meent te kun
nen verzekeren, dat president Wilson
aan do Europeesclie mogendheden de
volgende politiek zal voorstellen: Ope
ning van onderhandelingen met den
revolution nuiren aanvoerder Ca. nun-
za. ten einde deze te bewegen tijdelijk
de vijandelijkheden le staken, hangen
de de pogingen om Hueria té verdrij
ven en werkelijk constitutioneele ver
kiezingen te doen houden. Mocht dit
mislukken, dan zouden de Vereen igde
van de opmerking brachten den
Raad aan 't schateren.
Maar in den Haarlemscheh Raad is
't anders lang zoo amusant niet voor
den buitenstaander als in de dorps
raden. De vormen zijn daar minder
streng, men redevoert er minder en
praat meer, zoo huiselijk en gemoede
lijk weg. Zoo heeft de raad van Haar-
lemmerlicdc het voorrecht, dat er kof
fie gepresenteerd wordt en die van
Spaarndam, dat men er thee schenkt,
waarhij de aanwezige journalisten,
die men als vrienden van den huize be
schouwt, niet worden vergeten. En in
den Bloeniendaalschen Raad zijn twee
leden, die er ook niet toe kunnen ko
men, altijd langs het stij[-deftige lijn
tje van do Raadsvormen te gaan, en
liever nu en dan in de ernstige debat
ten een vroolijke opmerking plaatsen.
Ik noem ze niet. Maar de eene is de
langste van den heelcn Raad, verre
weg en. de ander heet van zijn achter
naam B. en handelt in bollen.
Vlak naast het Raadhuis is een var-
kensslagerïj. -Het kan geen opzet, het
moet toeval geweest zijn, dat vaak
wanneer juist de Raad bijeen was,
een rampzalig 'varken zijn doodsge-
schreeuw liet hooren. „Het varken,
mijne heeren." zei dan het langste
Raadslid cn stak zijn wijsvinger van
overeenkomstige afmetingen op. Dan
volgden, door het debat heen, de com
mentaren. Of het slachten zoo pijnlijk
was? Neen, meende men, het slachten
zelf geschiedde pijnloos, maar de ge
waarwordingen van het varken, als
het naar zijn doodsbed wandelde, von
den uiting in zijn droef geschreeuw.
Het moet gezegd worden, dat het
varken bij de begrooting niet aan-
•wezlg was. 't Biet zich vervangen door
Stalen 8e nevolutionnaïron als oor-'
logvoerende partij willen erkennen enj
steunen. Maar een tusschen komst
der Vereenigd© Staten zou president
Wilson nog niet in overweging heb-
bein genomen.
DoFranschen in Marokko.
Uit Agadir wordt bericht, dat op 28
dezer do Ksima-stammen, wonende
bij de monding van de Quedsous, de
schuilplaats en de opslagplaats van
proviand van de opstandelingen, die
op 27 October een post hebben over
vallen werdén beschoten. Er werdén
vier dorpen onder vuur genomen; <1©
inwoners vluchtten naar alle zijde».
Do beschieting richtte groote scha
de aan.
Binnenland
UIT DE SIGARENINDUSTRUi.
Daar de sigarenfabrikanten De
Went te Berguri-up -Zoom weigeren de
loonen en arbeidsvoorwaarden aan tc
nemen, die door de vier werklieden-
organisaties in de tabaksindustrie en
door den Zuidelijken Bond van Ta
baks- en Sigarenfabrikanten zijn vast
gesteld om 1 Augustus ih werking te
treden, hebben alle werklieden iu
die fabriek tegen Maandag 3 Novem
ber het werk opgezegd.
MINISTER TREUR OVER DE IN
VALIDITEITSWET.
Een redacteur van liet Persbureau
M. S. Vaz Dias te 's-Gravenhag© lieoft
een onderhoud gehad met Minister
Treub naar aanleiding van de be
schouwing dezer dagen in de Pers ver
spreid over de te wachten gevolgen
van art. 369 der Invaliditeitswet tOu-
derdomsrentc). Z.Exc. verklaarde, dat
het cijfer van 90.000 aanvragen, het
welk genoemd Is, niet ver bezijden de
waarheid kan worden geacht. Vo'or-
loopig raamt de minister het aantal
aanvragen op circa 70.000. A.s. Dins
dag zal in de Tweede Kamer werden
behandeld een nota tot wijziging van-
het ontwerp tot verhooging der bc-
grooting van Landbouw, Nijverheid
en Handel van 1913, waarbij de vor-
hooging, die oorspronkelijk was ge
steld op 210.000 gulden nl. voorde vier
wekon van December 1913, wordt ge
bracht op f 580.000 a f 590.000, met liet
oog waai op de minister zich over deze
aangelegenheid, welke wellicht a.s.
Dinsdag tot debat aanleiding zal ge
ven, niet verder wenschte uit te la
ten'. Slechts machtigde de minister
den redacteur tot de verklaring, dat
do beschouwing van het dagblad „De
Nederlander" betreffende do rol die
zei-ere hoofdambtenaren bij toepas
sing van art. 369 zou hebben gespeeld,
zooals de minister zich uitdrukte,
„even onbillijk als onjuist mo.et .wor
den genoemd."
GESCHIL OVER TIMOR.
Namens de Portugoesche en de NV
derlandsche regeeringen zijn de nie-
moriën in zake het Timor-grensgeschil
dóór do beide vertegenwoordigers aan
hei bureau van het Hof van Arbitrage
overhandigd.
UIT DEN AMSTERDAMSCIIEN
GEMEENTERAAD.
Goedgekeurd werd een voorstel van
B. en W. om op een terrein, begrensd
door de Zaanstraat, de le Spaarndam-
merdwarsstraat en dó Polaiienslraat,
een badhuis te bouwen.
ZEILKOTTER GESTOLEN.
Volgens telegrafisch bericht uit
Embden aan het N. v. d. D., is in
het nabijgelegen Norddeich, Woens
dag een lialf-overdekto zeilkotter ge
stolen.
Twee mannen zijn er mee vandoor
gegaan en liet vermoeden bestaat,
dat zij koers genomen hebben naar
Rotterdam.
EEN BETREKKINGBUREAU VOOh
HANDELSREIZIGERS.
Het betrekking bureau, waarvoor
op de laatste algemeene vergadering
van den Ned, Bond van Handelsrci
een juffrouw, die kleeden klopte. Be
geleiding was er dus toch en voor zoo
ver de Raad door deze plaatsvervan
ging aan vroolijkheid te kort kwum,
zorgde de voorzitter voor wat aanvul
ling. Jhr. Bas Backer wou niets meer
of minder, dan de wet op het lager
onderwijs veranderen, zoodat de be
noeming van onderwijzers en onder
wijzeressen niet meer aan den Raad,
maar aan Burgemeester en Wethou
ders 'is opgedragen. Daarbij betichtte
de voorzitter den Raad vun overwe
gingen, dia met het onderwijs niets
te maken hebben. „Soms komt er
„maar óón candidate de Raadsleden
„bezoeken en dan zeggen dezen
„over die kunnen we oordeeien, over
„de anderen niet." En als een candi
date een aardig gezichtje heeft,
„geeft dit den leden al gauw een gun-
stigen indruk!"
Het bleek nu, dat de bedoeling niet
was geweest bin deze onderwijzeres
te benoemen - B. en W. hadden haar
maar op de voordracht gezet omdat
er geen andere was. Ja, wie kon dat
weten, zeiden de Raadsleden. Had
dan eerst eens gevraagd, antwoordde
de voorzitter. En zoo kibbelden de
heeren een beetje voort, totdat er wat
op gevonden was. Vooreerst zal de
voorzitter de wet op het lager onder
wijs nog niet veranderen, maar do le
den van den Raad krijgen er kennis
van wanneer er proefles moet wor
den gegeven.
Dan zullen de heeren dus gezamen
lijk naar de school gaan om de proef
les bij to wonen. Daar vinden ze het
hoofd van dé school en allicht ook den
schoolopziener. Wat een gedrang zal
het wezen in dat schoollokaal I .En wat
zal do- proeflesgèver of geefster dat' ge-
zigers te Groningen, het initiatief ge
nomen Is, is thans geconstitucerd.
Ilëf bureau, T welk zich ten doel stelt
aan patroons, reizigers en agenten
bemiddeling te verleenen bij het ver
vullen vin betrekkingen en agentu
ren, verleent, zijn diensten aan de
eersten geheel kosteloos, terwijl leden
van eene bij den Bond aangesloten
vereeniging van liet betalen van in
schrijfgeld zijn vrijgesteld.
Hét bureau, waarvan alle functies
belangeloos worden vervuld, staat
onder leiding eéner commissie van
drie leden van het Bondsbestuur, de
heeren S. Arnoldi, te Arnhem; II. G.
Harden, te Zwolle-, S. de Leve, te Am
sterdam, waarvan de laatste met het
algemeen secretaris is belast.
EEN EIGENAARDIGE
ZIEKTE.
De N. R. Ct. meldt
Naar aanleiding van een tot de ge-
neesbeeren te Rotterdam gericht ver
zoek zijn 30 gevallen van acute kin
derverlamming ter kennis van de Ge
zondheidscommissie gekomen. Hoewel
omtrent de oorzaken dezer ziekte nOg
zeer weinig bekend is, schijnt vol
doende te kunnen worden vastgesteld,
dat zij een besmettelijk karakter
draagt. De commissie besloot daarom
in een circulaire aan de medici tc
Rotterdam te verzoeken de wonin
gen, waar zich deze gevallen hebben
voorgedaan te doen ontsmetten en zie»
daartoe schriftelijk tot het gemeente
bestuur te wenden.
TWEEDE-KAMER.
STAATSBEGROOTJNG VOOR 1914.
Algcmccït.e beschouwingen.
V o o r 1. Verslag.
In allo afdeel in gen hadden uitvoe
rige gedacMcnwisselingen plaats om
lifënt dien loc«p en don uits'ag der
verkiezingen.
Dé Commissie van Rapporteurs
heeft gemeend niet te zeer te moeten
treden in eene vermeld mg van de
bijzonderheden der zeer talrijke klach
ten, welke van verschillende zijden
tegen uitlatingen bij do verkiezingen
in verkiezingsspeeehes, dagbladen,
strooibiljetten enz werden aericbl.
Van de zijde der politieke medestan
ders van het vorige Ministerie wer
den verschillende klachten te berde
gebracht omtrent de houding door
hunne tegenstar ders bij de vcrkjpzin;
gen aangenomen.
Jij do eerste plaats werd betoogd
dat do. actie der vrijzinnige concen
tratie in hoofdzaak negatief was en
zich kenmerkte door een stormloop,
gericht op het brengen van do reeli
terzijde in de minderheid en omver
werping van het Ministerie. In haar
verkiezingsmanifest trad de concen
tratie niet minder scherp op tegen de
S. D. A. P. dan tegen de rechterzijde.
Bij de herstemmingen ïnhrischen ga!
de concentratie hare zelfstandigheid
prijs" door aan hare geestverwanten
den raad te geven) op de sociaal-demo
craten te stemmen.
Hare Candida ten gaven daarbij
o>P een enkelen na hunne persoon
lijk© zelfstandigheid prijs door op ver
schillende van socialistische zijde tot
hén gerichte vragen m een door de
socialisten goweuschten zin te ante
woorden.
Ton slotte werden door den uffc de
vrijzinnigen aangewezen staatsman,
die -do opdracht tot het vormen van
een kabinet verkreeg, drie portefeuil
les a.an de sociaal-democraten aan
geboden. De einduitkomst is dus ge
weest, dat do vrijzinniger» zich. ols het
ware aan handen en voeten gebonden,
aan de sociaal democraten hebben
overgegeven.
Men wenschte hier bn'ten bscliou-
vyïng te laten de vraag of het aanbod
van portefeuilles te verdedigen is,
maar wel betoogde men. dat. indien
de .vrijzinnigen wilden samengaan
met de sociaal-democratische fractie,
zij dit vooraf aan de kiezers haddon
behooren mede te deelen. Ook had
men zich vooraf moeten verzekeren,
datdo sociaal-democratische partij,
indien de uitslag der verkiezingen
"daartoe- aanleiding gaf," bereid zou
worden bevonden tot de vorming van
een Ministerie mede to werken. Men
voerde verder aan, dat voor zoover in
hot verkiezingsmanifest der concen
tratie positieve punten werden aan-
geraakt zooals het algemeen kiesrecht
zellig vinden I Nu zijn er maar drie
sollicitanten opgekomen, wanneer ze
weten, dat de hcele Raad van de
proefles profiteert komen er vast nog
minder.
Ilc heb hooren zeggen, dat niet alle
leden zullen kunnen beoordeelen of
een proefles goed gegeven wordt of
niet. maar dat wil ik beslist van de
hand wijzen. Wat? Hoe? Ieder Itaads
lid weet toch precies wat een „proef"
is, is ook volkomen op de hoogte van
wat „les" beteekentzou hij dan f een
proefles kunnen beoordeelen?
De bagrooting leverde zoowaar nog
vrijwat discussie op. Je zou zoo den
ken, dat een gemeente met een inkom
stenbelasting van nog 'geen procent,
van zorgen vrij is. Zoo gaat het altijd.
Iedereen denkt maar, dat zijn buur
man geen moeilijkheden in zijn be
staan lieeft enals je hem doorlich
ten kon, zou blijken, hoe de worm van
de-'zorg aan zijn hart knaagt. Zoo is
't opk met het lieflijke Bloemendaal.
Daar is de bezorgdheid, dat het per
centage boven een half gaat stijgen,
omdat Heemstede in 't geheel géén
inkomstenbelasting heeft. Ik weet
niet, of de Bloemendalers, gesteld dat
één procent van hen gevorderd
werd, met bed en bulster naar Heem
stede zouden vertrekkenwaarschijn
lijk zouden ze niet ginfoeg woningen
beschikbaar vinden. Als het luier ooit
zoover komt en de Bloemendalers wil
len een groote volksverhuizing orga-
hiseeren, gelijk indertijd de Aleman-
nen en de Hunnen en de Gothen en al
die andere volken uit de oudheid, dan
moeten ze het gemeentebestuur van
Heemstede ten minste drie maanden
van te voren waarschuwen, opdat dit
vo'orloopig groote keeten kan zetten,
en a© Staalspensionneering, die pun
te nontleend waren aan het program
ma der sociaal-democraten.
Overigens werden deze punten bij
den verkiezingsstrijd op den achter
grond geschoven. Daarentegen werd
eon kwistig gebruik gemaakt van be
drieglijke voorstellingen en valsche
leuzen.
De slotsom, waartoe doze loden kwa
men. vvus dat de neder!oog der rech
terzijde het gevolg is geweest van mis
leiding door bet lxütigen van bedrie-
gelijke leuzen.
Tegenover deze beschouwingen word
van do zijd© der tegenstanders van;
het "vorig Ministerie opgemerkt dat1
hot don vrijzinnigen kwalijk verweten
kaii wórden, dat zij zich bij do ver
kiezingen beijverden een oindc te ma.:
kon aan de macbl der rechterzijde,
waar zij de politiek der coalitie on
van hot afgetreden Ministerie in strijd
achtten mot het belang des lands.
Dat de concentratie zich zoo goed als
niot bekommerd heeft om hetgeen ge
beuren rnoest, indien aan do heer
schappij dor rechterzijde een einde
kwam, is niet juist. Duidelijk is voir
de verkiezingen verklaard, dat de vrij
zinnigen zich wel degelijk verplicht
zouden rekenen eene opdracht tot vor
ming- van een nieuw Ministerie te
aanvaarden, mits zij in de Kamer de
meerderheid mochten verwerven. La
ter is door enkelen liet denkbeeld ge
opperd, of niet de concentratie een
Kabinet zou moeten vormen, indien
zij een grooter aantal zetels in de Ka-
mor verwierf dan d<- rechterzijde.
Hare zelfstandigheid heeft de con
centratie tegei over de sociaal demo
cratie in het minst, niet prijsgegeven.
Hoe men den vrijzinnigen een grief
kan maken van den bij de herstem
mingen aan de sociaal-democraten
verleenden steun, begreep men niet,
daar dit de eenige weg was ter berei
king van het tweeledige -door de vrij
zinnigen beoogde doel: een eind© te
maken aan de heerschappij der rech
terzijde en de hoofdpunten van Jiet
concen t ra tie-iriani fest te verwezen
lijken.
De rechterzijde heeft door haar heiv
stemmjngsadvies, al bepaalde dit zich
dan tot onthouding, zelfs tegenover
de felste sociaal-democraten, aan dë
vrijzinnigen steun onthouden. Had
de rechterzijde in zulke gevallen aan
den vrijzinnigen candidaat do voor
keur geschonken, de aanwas der so
ciaal-democratische zetels ware zeker
minder groot geweest. Negatief was
dé houding der vrijzinnigen, in zoo
ver zij de politiek der rechterzijde be
streden. Maar liun programma had
ook pos it ie vo elementen.
Het verlangd© invoering van alge
meen kiesrecht, een gratis ouderdoms
rente, gepaard aan gesubsidieerde
vrijwillige verzekering (Staatspen-
sionneering) en verbetering van hetl
onderwijs. Dat dit zou zijn ni.it een
eigen program, maar ontleend werd
aan dat der socialisten, is onjuist.
In do tweede plaats werd opge
merkt,- dat het doel van eiken strijd
is de overwinning van den tes-enstan-
der, \Vas-verder de wijze af te keu
ren waarop de vrijzinnigen het vóri
ge Ministerie bestreden Zijn mede
standers mogen ingenomen zijn met
hetgeen het op het gebied van de so
ciale hervormingen en rle defensie
vorrichtte, die ingenomenheid be
stond ter linkerzijde allerminst. Dat
jde linkerzijde zicli kanue tegen de
onderwijspolitiek van het vorige Ka
binet, is het gevolg van de houding
der rechterzijde tegenover het open
baar onderwijs.
Over do vraag, welke beteokenis
aan dep uitslag dor verkiezingen is
te hechten, werd verschillend ge
dacht.
Sommig© leden waren van oordeel,
dat uit den uitslag van de verkiezin
gen geenerlei conclusie is te trekken
ten opzichte van hetgeen de kiezers
gewild hebben.
Eén der leden zag in den uitslag
enkel eene negatieve uitspraak tegen
d© voorgenomen tariefsherziening en
do coalitie-politiek.
Enkele leden beschouwen den uit
slag der verkiezingen als eene zege
praal van de Loge en leidden uit een
artikel ir. een inaconniek tijdschrift
af. "at de Loge zelve die beschouwing
deelt.
Tegenover deze beschouwingen werd
door anderen opgemerkt, dat het niet
waarin de familie-s onder dak kunnen
gebracht worden tot tijd en wijle, dat
de villa's waarin zij bij voorkeur wo
nen', zijn opgericht.
Doen ze dat niet, dan moeten ze in
hun verhuiswagens blijven en zouden,
aangezien woonwagens niet in 't
dorp mogen blijven, zonder pardon
over de grenzen warden gezet. Ik.
waarschuw maar liever, want 't zou
me spijten wanneer de Bloemendaal-
sciic villabewoners, vluchtende voor
hel uunu procent,Jouk in hut belaslirig-
loozo Heemstede een teleurstelling
moesten onderguan.
Overigens hadden sommige Raads
leden wel een juist begrip van de wa
re verdeeling der genoegens onder de
ingezetenen. De bewoners van Kweek
duin kregen nul op het request, om
hoornen te mogen hebben op de smal
le wegen. „Lanen genoeg," zei de heer
van Stoiit en het langste Raadslid, dat
ik nog' altijd niet noemde, vond dat.
zij de duinen hadden en dat een
'niensch uiet alles hebben' kan
Zoo is het- Ik heb een vriend' ge
had, die een scheeven neus had eri
een wrat op zijn ooglid kreeg. Hij
vond dat te veel, meende dat een an
der met die wrat gelukkig had kun
nen zijn" gemaakt. En de bewoners
van den Verspronckweg moeten er
zich over hebben uitgelaten, dat zij,
eenmaal gelukkig in 't bezit van een
breede straat, geen fabriek in hun
buurt wcnschten. 't Was ;e veel op
eens, daar wordt een mensch maar
weelderig van 1
Als je zoo. om je heen aan vrien
den en kennissen vraagt: „eilieye,
gaat je pad soms over rozen?" dan
wèd ik, dat niemand ja zal zeggen.
Behalve wanneer B. én W-; van Heem-,
1 in allen deele roet volkomen zoker-
heïd t© zeggen is. wat de kiezers be
doeld hebben, aangezien er altijd ne
venzaken en local© invloeden zijn, die
voor den uitslag van eenige beteeke-
Tiis zijn.
Van verschillende zijden werd do
totstandkoming der vrijzinnige* con
centratie, welke als eene opleving der
oudo liberale partijen werd be
schouwd, als een punt van beteekenis
in den verkiezingsstrijd aangemerkt.
Anderen achtten van veel grooier be
lang de geweldige aanwas der soci
aal-democratische stemmen.
Voorts betoogden dezo leden, dat op
maatschappelijk en politiek gebied de
tegenstelling tusschen de burgerlijke
partijen en de sociaal-democratie veel
scherper, is dan die tusschen de recht-
sche on de linkschc burgerlijke par
tijen onderling.
Naar aanleiding van dezo beschou
wingen werd door anderen aange
voerd, dat de uithreiding der sociaal-
democratie het gevolg is van de toe
neming der materialistisch© levens
beschouwing on de gebrekkige ziels
zorg in de groote steden. -
Het debat omtrent den loop der cri
sis, welk© uit den uitslag der verkie
zingen' voortvloeide, betrof drie pun
ten lo. do aan (lr. Bos "verstrekte
opdracht tot vorming van een Minis
terie en d© door hem met de sociaal
democratische pariü gevoerde onder
handelingen 2o. do weigering der
concentratie om zonder medewerking
der socialisten een Ministerie te vor
men 3o. bet optreden van liet nieu
we ministerie.
Onder d© medestanders van het
vorige Kabinet waren er enkelen dio
herhaalden, dat de poging tol. samen
werking van vrijzinnigen mot socia
listen tot vorming van een Ministerie
in strijd was met het verkiezingsma
nifest der concentratie en dot zooda
nig© samenwerking alleen dan toe
laatbaar zou zijn geweest, indien
daarvan vóór de verkiezingen aan de
kiezers mededeeüng ware gedaan.
Ook waren er. die het aanbod van
portefeuilles aan de sociaal-democra
tie niet als reëel beschouwden, omdat
men vooraf wist, dat het niet zou wor
den aangenomen,
Over bet algemeen was men intus-
sclien ook dezerzijds van meening,
dat de opdracht tot vorming vjfn een
Ministerie uit de geheele linkerzijde
en liet daaruit voortvloeiende aanbod
van portefeuilles aan de S. D. A. P.
in overeenstemming was met de be
ginselen van het parlementaire stel
sel.
Scherp werd echter de weigering
van het gedane aanbod afgekeurtf.
Naar aónleiding van deze besqhöu»
wingen werd van vrijzinnige ziïd4
opgemerkt, dat voor een aan de ver
kiezingen voorafgaand overleg om
trent samenwerking met de socialis
ten tot het vormen van een ministerie
gcene aanleding bestond, omdat dé
groote aanwas der socialistische ze
tels niet te voorzien was. maar dat
van deze zijde ninnner was verklaard
dat zoodanige sunienwerking niet zou
plaats hebben. Die samenwerking
werd overigens door de vrijzinnigen
geenszins oegeerd en men wilde daar
toe alleen overgaan, omdat de om
standigheden het noodig maakten en
dan nog enkel tijdelijk, dat is om het
tot stand komen van de hervormin
gen. die zoowel door de vrijzinnigen
ais door de socialisten werden ver
langd. te verzekeren. Men herinnerde
hierbij, hoe mr. Troelstra op het so
cialistische Paaschcongres van 1913
had verklaard, dat het programma
der concentratie goed was, al deug
den de dragers niet. Te zeggen, dat
men wel. wist dat de weigering zou
volgen, is ongerijmd. Duidelijk is ge
bleken, ook op het partijcongres te
Zwolle, dat er onder de socialisten
velen waren, die de aanneming van
het aanbod wenschten. Ook dez© le
den konden de weigering daarvan
niet billijken.
Intussii.ioii meende men dat hen,
vooral na de beslissing van het Zwol-
sche congres bij volgende verkiezingen
voor de vrijzinnigen noodig zal zijn
vooraf na te gaan, wat men aan deze
partij heeft. Men betoogde verder, dat
de sociaal-democraten door hun wei
gering hebben gespeeld in de kaart der
rechterzijde. Op deze wijze zal op den
Tluur alleen de coalitie in staat zijn
stede tót dien kring behooren, want
(de burgemeester heeft het zelf ge
zegd) hun pad gaat over rozen. Als
JJir. van Lennep dat zegt, dan is dat
natuurlijk zoo, hoewel ik het meer
in overeenstemming met de voor
naamste culturen in Heemstede ge
vonden zou hebben, wanneer dat pad
over hyacinthen en tulpen was ge
gaan.
Dat komt door de genoeglijke over
eenstemming in dezen gemeenteraad,
waaraan bijvoorbeeld die van Velsen
oen voorbeeld mag nemen. Jammer
maar, dat er in den Hecmsteedschen
Raad toch menschen zijn, wier pad
wei eens naar iets anders, dan naar
rozen voert." Een van de leden vertel
de, dat hij op een licht afgaande, op
een bochtigen weg, met zijn fiets in
een sloot was gereden. Met waardee-
ring voegde hij er bij, dat onmiddel
lijk en ongevraagd daarna op die
plaats een hek was gezet.
Als de belanghebbende tevreden ia,
wie zou het dan niet wezen? Maar
te ontkennen is het niet, dat dit nek
toch feitelijk een dag te laat is gezet!
Ik .zou tot slot wel wat vrooüjks
willen vertellen uit de begrootingsver-
gaderingyan Schoten, maar ben daar
toe uiet in de mogelijkheid omdat die
nog niet gehouden is. Dus ga ik aan 't
voorspellen. Als de burgemeester, de
heer Fuhrhop, een oogenblik uit do
vergadering zal worden geroepen,
dan zullen do leden haast je rep je
een sigaar opsteken en die weer gauw
neerleggen als de voorzitter terug
komt, met de verraderlijk omhoog
kronkelende rookwolkjes vóór zien.
Men ga dat zien. Als het niet waar is
wil >k een lekkere sigaar verbeuren I
FIDELIO.
