iMèpii Jonella"
Pers-Overzicht
De eischen van voorge-
oefondheid.
Of liet spot-examen zooals wij
't genoemd hebben.
't Alg. Handelsblad schrijft over de
quae3tie een artikel waaraan we 't
volgende ontkenen:
Terwijl vroeger (tijdens het insti
tuut dor Vienna andere) slechts een be-
parkt aantal het getuigschrift tot
verkrijging van verkorte eerste oefe
ning konden machtig worden, kun
nen thans allen 6 1/2-maanders wor
den, wanneer ze maar aan de daar
voor gestelde eischen voldoen.
Dit jaar heeft het examen plaats ge
had op Dinsdag 11 November en bei-
de volgende dagen.
En thans het resultaat?
Voor zoover do uitslagen bekend
zijn: allerbedroevendst, nog veel treu
riger clan verleden ja.ar. Wellicht, dat
in enkoio steden betere uitkomsten
zijn verkregen maar, hoe dat ook
mogo zijn: hetgeen reeds bekend is, is
verontrustend slecht. Te Amsterdam
bijv. slaagden vnn de 136 adspiranten
vijf leden (verleden jaar waren die
cijfers: 244 en 77); te Delft kregen van
de 52 examinandi 2 het diploma; te
's-Gravenhage van de 80 4; te Haar
lem van de 50 een; te Assen van de 18
drie.
Verleden jaar namen in het geheel
037 candidaten deel aan het examen,
van wie er slechts 291 slaagden.
De moeilijke vraag is of de eischen te
hoog zijn. Zeer zeker ja, wanneer
men ze beschouwt in het licht van de
Memorie van Toelichting op het ont-
werp-Militiewel, waar staat: ,,de voor-
geoefenden zullen in staat moeten zijn
Ronder veirdero lichamelijke voerba
re id ing zich in één maand liids een
zelfde graad van geoefendheid eigen
te ronken als do niet-voorgeoefenden
in drie maanden zullen bereiken; zij
moeien dus in staal -zijn één maand
na hun opkomst met de anderen sa
men verder te gaan". En nu zullen
wij waarschijnlijk wel geen tegen
spraak uitlokken, wanneer wij zeg
gen. dat de (lichamelijke) geoefend
heid van een milicien, die drie maan
den onder de wapens is, verre achter
staat bij die van iemand, die geslaagd
is voor het bewuste examen ex art. 70
Zelfs werd ons verzekerd, dot de
met groot verlof vertrekkende mili
cien niet voldoet aan de eischen van
voorgeoefendheid (daaronder ntet be
grepen de marschoefeningen 30 en
15 K.M. welke inderdaad een peul
schil zijn).
Opgehelderd .dient te worden waar
het hapert: is werkelijk de Nedorland-
sche jeugd zoo zwak en slan, dat zij
aan de toch zeker niet bovenmatige
hoogc eischen in het algemeen niet
k.in voldoen dan: arm vaderland!
Of ligt het aan de wijze van cxami-
ncereii; men kan zich op het stand
punt plaatsen: hoeveel candidaten kan
Ik laten zakken maar ook op b
standpunt.: hoeveel candidaten kan ik
er door laten. Naar hetgeen wij daar:
over vernamen schijnt ons niet zeker,
dat alle commissies zich werkelijk op
liet laatste standpunt gesteld hebben.
F.n tenslotte: laten alle examen-
eischen een objectieve beoordeel ing
too van do tenuitvoerlegging zoo
niet, dan dient daarin ten spoedigste
verandering gebracht.
Tn hot belang van het leger, welks
toch al niet groote populariteit ern
stig bedreigd wordt door een derge
lijk examenverloop, dat teleurstellend
en afstootend werkt op jongens en
ouders;
in het belang van de leden der exa
mencommissies tevens, die een on
dankbare taak vervullen en wellicht
door velen verkeerd l>eoordeeld wor
den.
achten wij het noodig, dat deze
quaesti© van landsbelang in liet par
lement lot volkomen klaarheid wordt
gebracht.
Zóó kan het niet langer.
DE HOUDING DER S. D. A. P.
't Algemeen Handelsblad schrijft
o.a.:
„Niemand zal het den socialisten
euvel duiden, dal zij wat driftig zijn
over den loop der zaken in Amster
dam HI. Men moet nu eenmaal over
nogal wat bezadigdheid beschikken
om zich spoedig over zulke teleurstei-
lingeu heen te zetten. En vraagt men
het ons, dan is de ontsteltenis aan
dien kant over de verkiezing van den
heer Otto daarom zoo groot, wijl die
een bewijs is voor den gehéelen door-
nigon toestand waarin de S. D. A. P.
gekomen is: zich aan te dienen voor
den besten positieven arbeid, en de
l>63te oppositie tegelijkertijd.'1
Daarna vervolgt 't blad:
„Niemand die den heer Otto kent.
en de actie in III heeft gevolgd, kan
in goede trouw beweren dat het is ge
gaan tegen den vooruitgang, tegen de
democratie, tegen de volksbelangen.
En rlo man, èn de zaak, én de .rich
ting der concentratie getuigen ran
het tegendeel.
En het is eenvoudig ergerlijk, wan
neer nu b.v. Het Volk in zijn nummer
van 12 November durft schrijven:
achteruit voor heit algemeen kies-
„Onze nederlaag betoekent een slap
achteruit voor het algemeen kies
recht," en „de daden der concentratie
zijn gericht op het breken van de
macht die naar hervorming streeft."
Waarlijk, wij gunnen Iedere ver
liezende partij hn.re 24 uur en des
noods meer, om te foeteren tegen
haar kwade kans. Maar deze taal
ontaardt in do schandelijkste on
waarheid. De Volks-lezefs zullen bij
zulke zinnen, hopen wij, zelf wel zeg
gen: „Nou, nou, onze redactie slaat
goed door."
Maar laat do redactie er dan ook
In een kalmer oogenblikje eens op te
rugkomen, en de billijkheid stellen
op de plaats waar nu haar nijd heeft
gestaan.
Zij mag hot waarlijk hare lezers
wel eons doen begrijpep, dat men in
deze dagen nog kan zijn vóór den
vooruitgang, en vóór den liberaal;
togen „reactie" en tegen den socia
list. I
En door te insinrueeren, dat de
sociaal-democratische gepiqueerdheid
koren op den molen kan zijn van de
rechterzijde, omdat die daardoor de
concentratie gemakkelijker geïso
leerd zou kunnen aanvallen, bewijst
Het Volk eenvoudig, nog in een gees
testoestand te verkeoren, die zijn
kwaadheid doet overwegen boven
zijn verantwoordelijkheid."
DR. RRONSVELT OVER DE
SCHOOLKWESTIE.
In zijn Kroniek bestrijdt dr. Brotjs-
velt de door de rechterzijde geëischte
gelijkstelling van het bijzonder en
openbaar onderwijs. Hij voorziet
daarvan schade voor de openbare
school.
„Het onderwijs is vrij dat is nu
eenmaal in de Grondwet bepaald;
maar nu ga men niet er toe over, om
het openbaar onderwijs len do ode op
te serhijven. Men zuivere hot van de
gebreken, die het aankleven. De slaat
doe zich geklen tegenover onderwij
zers, die openlijk toornen van onze dy
nastie en an hetgeen christelijk is
niet te willen weten. De toon, waarop
dezer dager; o.a. in den gemeenteraad
te Amsterdam en elders werd gespro
ken namens onderwijzers over de
hoofden der scholen, vernaadlt welk
een revolufionnnire geest lieerenht
-voorael onder de jongere leden van
hel personeel. Bij do benoeming van
onderwijzers geve men er acht op, dut
aan zulke mannen onze vaderland-
sclie jeugd niet wordt toevertrouwd.
In den Rolterdainschcn gemeente
raad werd door ©en sociaal-democraat
het dragen van een Oranjcstrik ge
kenschetst als een bewijs van partij
schap. Ho© weinig veel onderwijzers
voelen voor vaderland en Koningin,
is geen geheim. Welnu l>©t contin
gent van zulke onderwijzers worde
niet vermeerderd maar hei slinke! Er
wonde gelei op den geest, die heerscht.
op de kweekscholen! Het voorbeeld
van Rotterdam, dat onderwijs in do
bijbelsclte geschiedenis voorschrijft
worde gevolgd!
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
k 30 Cis. per regel.
D0 kwellingen van aambeien,
in hot begin niet zoo hevig, zijn
ten slotte onuitstaanbaar. De ver
schrikkelijke jeuk en stekende pijn
zijn niet tot bedaren te brengen, of
men zit, staat of loopt. Zij komen
meer voor bij vrouwen dan bij man
nen en worden vaak veroorzaakt
door verstopping, een zittend© le
venswijze enz.
Bloedende zoowel als droge, In-
zoowel als uitwendige aambeien kun
nen volkomen genezen worden door
Foster's Zalf. Menigmaal werd do
patiënt door aanwending van één
doos van zijn lijden verlost.
Foster's Zalf (let op den juist en
naam) is te Haarlem verkrijgt), bij
de h.h. K. Bdon, Spaarhe 38, en
J. J. Góppinger, Gr. Houtstraat 147a.
Toezending geschied! franco na ontv.
van postwissel ft f 1.75 per doos.
overal verkrijgbaar h. f 1.25 per flac.
Hafimatogeen is het ideale ver
sterkingsmiddel b(j zwakte en
gebrek aan eetlust. Onmisbaar ln
alle gevallen waar krachtige voe
ding nooü.'g is.
Bij een vergelijkend onderzoek
van 8 soorten (Pharm. Wkbl. 3
Febr. 1906) bleek Maomotogeen
„Tonelfa" de beste te zijn.
Fabrikant: Dr. J. A. J. TOHELLA,
Apoth. to Groningen.
Letteren en Kunst
Onze Boekan.
„De Vrouw, die gij mij ge
geven hebt..." door Hall
C a i n e (Leiden A. W.
Sythoffs Uitgevers
maatschappij).
De reclameachtige aanbevelingen
over dit boek doelen den adspirant-
lezer mee, dat de schrijver een jaren
lange studie heeft gemaakt van het
vraagstuk der echtscheiding in ver
schillend© iaiiueu.
Nu is een materiaal-studie voor een
roman met een tendenz zeker van be
lang, maar vaak speelt de expresse-
lijk aangeworven geleerdheid den
schrijver parten. Als hij dan zich zoo
veel moeite gegeven heeft, om hein on
bekende gebieden binnen den kring
van z'n kennis te trekken, wil hij er
toch ook sucoes van hebben. Gevolg:
Dat de rneodeeliugeu over de bestu
deerde dingen een onevenredige
plaats in den roman innemen, wat
een schooaheid-storendcn indruk
maakt, afgescheiden van ,het feit,
dat men om de naïveteit van den au
teur wat lacht, wijf de eerste do beste
deskundige 't natuurlijk beter kan be
handelen.
Nu mag gezegd worden, dat Ilall
Cain© zich in zijn laatste yverk niet
aan deae fout hooft schuldig gemaakt.
Integendeel. Ilij verviel in het an
dere uiterste en deelde noch in den
vorm van irigelascht© opmerkingen,
noch metterdaad door z'n personen
meer mee, dan in een kwartier valt
te bestudeeren.
En wat er dan nog van gezegd
wordt, is niet eens erg onbekend. De
schrijver had zich dan ook wel de
moeite kunnen sparen.
Overigens valt op te merken dat
deze .strekkingsroman lijdt nan de ge
won© fout van dergelijke tendenz wer
ken. dat de intrigue is opgezet om de
tendenz. Het ge\olg is. dat de hoofd
figuur in dit boek veel onwaarschijn
lijke dingen doet, althans zeer onge
woon handelt
Elke bladzijde bijna verbaast men
zich er over, dat zij niet tot een daad
komt, die in de gegeven omstandig
heden, voor de hand ligt. Zij laat zich
door den schrijver drijven in een si
tuatie, die hij noodig heeft, om z'n
stellingen te ontwikkelen, maar waar
in het gezond verstand haar zokjr
nooit zou hebben gebracht. Het kan
niet anders, of de vrouw, die een
sympathiek persoontje zou moeten
zijn, komt den lezer, zoo zij hem al
niet antipathiek wordt, op zijn best
als een beklagenswaardig mensch
voor, die zichzelf door haar gemis
aaii geestkracht, in de moeilijkheden
helpt. Wie een boek voor de huiska
mer zoekt, zal dit niet moeien nemen,
'k Kan het de Lonöensche bibliothe
ken met euvel duiden, dat zij, uit dit
oogpunt, Hall Caine's werk niet wil
len- opnemen in haar boekerijen.
Toch zal 't boek wel gaan; immers
een New-Yovkschc uitgever heeft voor
't manuscript tevergeefs een millioen
(gulden geboden, naar men zegt.
De hoofdredacteur van de „Tele
graaf", de heer J. C. S c h r 6 d e r,
die op allerlei plaatsen van z'n blad
(Amsterdamsch Dagboek, Tooneelcri-
tiek1 en JRaadso-verzicht) zijn ironisch-
tot-sareastisch (maar heel geestig)
oordeel der dingen aan zijn lezers
vertelt, heeft een aantal van zijn ar
tikeltjes gebundeld tot. „Journalis
tieke rolmops", ingelegd door „Bar--
barossa", het pseudoniem van den
schrijver.
Telegraaf-lezers zullen nog graag
eens sommige geestigheden herlezer
en anderen zullen hel ook wel amu
sanl vinden, om met Barbarassa
kermis te maken.
Een oms'ag geeft een uitstekend
lypeerende caricaturistische portvet-
leekening in felle kleuren.
Uilgeefster is de firma Van Hol-
ke ma en Warendorf te Am
sterdam.
Van „Homoeopathic in de Prac-
tijk" van Dr. Med. J. Voorhoeve,
te Dillenburg is thans de derde druk
verschenen bij de firma L a R i v i fr
ee e n Voorhoeve te Zwolle.
Deze derde druk van rlit genees
kundig handboek is thans geïllus
treerde
Het werk i3 nu bijgewerkt en in
overeenstemming gebracht met de
nieuwst© toepassingen der homoeopa-
Ihische weienschap.
In de Bibliotheek" voor
R e in e r Leven (Chreeslarchia,
aM. uitgeverij Soest) verschenen:
no. XX: „Beschouwing over hM Hu
welijk", door Leo Tolstoy, XXI Het-
Nteuw-Maltliusianïsme. door Ds. A.
KI a ver te Hoorn en XXTI De groo
te volksziekten van onzen tijd, door
Dr. Th. Christen.
De IloUandia-drukkerij te Biyarn
gaat voont haar belangrijke bnochu-
ronxeeksea met nieuwe nummers te
vermeerderen.
We ontvingen de volgende vlug
schriften:
Lev© n s V x a ge n (Serie VII,
no. 1): De Inconsequentie in de Pro-
tostantsch-Orthodoxe opvatting van
liet Geloof, door Ds. J. A. L. Hovy
to Bielen.
G roote mystieken (serie 1
no. 5), door Dr. W. J. Aald-ers:
Tauter.
Uit Zenuw- en Z i e 1 e 1 e v e n
(serie III no. 1): Be Psychische en
Physische Invloed van de Moeder op
hel ongeboren kind, door Mr. G.
Helpman (serie III no. 2): Feiten
en Beschouwingen op 't Gebied dor
Crimineele Anthropologic en Psychi
atrie, door Dr. F. Meyers te
Amsterdam.
Maar niet alleen nieuwe nummers
van oude reeksen geeft de II o 11 a n-
d ia-d r u k k o r ij. Steeds ziet de di
rectie uit naai- nieuwe vlugschrift- en
bloem lezing-gebieden.
Twee nieuwe terreinen zijn thans
weer gevonden.
Uitgegeven wordt thans een serie
werkjes: Onze Koloniën, onder
redactie van den lieer R. A. van
S a ii d i c k. waarin een aantrekke
lijk exposé van de ondei-deelen tier
koloniale huishouding wordt gege
ven. Op clie manier zal deze uitgave
zeker bevorderlijk zijn, om de be
langstelling voor de Indische bezit
tingen te ontwikkelen.
\Ve ontvingen uit deze serie no. 3:
liet loven van den bestuursambte
naar iu het binnenland, door A. II.
J. G. W a 1 b e e h m, assistent-resi
dent B. B. op Java en Madoera,
Op geheel ander gebied i3 een reeks
bloemlezingen, die deze firma uit
gooit, nl. „Boeken van Wijsheid en
Schoonheid".
Deze reeks, die gevormd wordt door
flinke boekdeelen van een twaalftal
vellen druks, brengt den lezer iu aan
ruk mg met het geestesleven der uit-
nemendste denkers en dichters.
Over wijsbegeerte geeft de Hollan-
dia-drukkerij reeds zeer beknopte
vlugschriften uit. Wie wat dieper op
de filosofie wil ingaan, vindt in
deze serie goed materiaal. We ont
vingen van deze reeks:
„Uren met Shakespeare": Een keur
van stukken uit zijne werken, ver
taald cn van een inleiding en aan
teekeningen voorzien door Dr.
Edturd B. Koster.
„Uien met Spinoza", een, keur van
stukken uit zijne werken, vertaald en
van oen inleiding voorzien, doo-r Dr.
J. D. B i e ren s d e II a a n.
Beide zün belangrijke werken, die
zeker ten volle de eischen bevredigen,
welke men aan dergelijke boeken
stelt
De typografische uitvoering ver
dient. extra-lof: de boekjes zien er
keurig uit.
„Van oude Voyagiën II De Wereld
Om". Dé boeken, die onder dozen tf-
lol verschijnen zijn boeiende lectuur
voor hen, die van geschiedenis en
reisbeschrijvingen houden.
De schrijver Dr. M. G. de Boer
heeft in dat tweede boek drie reizen
behandeld, nl. van de scheepskapi
teins M.ahn en De Gordes van den
meer bekenden Olivier van Noort en
van L© Maire, eveneens een bekend
ontdekkingsreiziger.
Het is interessante leesstof, 'ie den
lezer geheel 'erp'u i.st in de omstan
digheden, w.vronler deze moeilijke
reizen volbracht we>den.
Deze ouderwersch-degeüjka leciuur
wekt en hernieuwt -feu eerbied voci
het verleden en voor de stoutmoedige
mannen, <lie de Hollundsch© vlag
plantten in allo doelen van de wereld
in riog onbekende gebieden.
Aan de uitgaaf van dit deel is we
der veel zorg besteed.
Uitgever is de heer II. Menie n-
h o f f te Amsterdam.
We ontvingen nog ter aankondi
ging;
Koninklijk NederL Meteorologisch
instituut" (no 103a)„Het Kon. Ned.
Meteorologisch Instituut en De Land
bouw".
„Zoogstations, Zoogwet, Vrouwen-
diensilplicht", een drietal voorstellen
tot bestrijding der Zuigelingensterfte,
door Dr'. H. B. L. Vos (Leiden.
Johannes Mork s).
„Jong Leven' (2de stukje), een doel
tje van een serie van vijf boekjes voor
het aanvankelijk leesonderwijs met
teekeningen van T j e e r d Botte-
m n (Russnm, C. A „T. van D i s -
hoeck.
Dc Maatschappij voor Goe
de en Goedkoopc lectuur, te
Amsterdam, die reeds door haar ver
schillende boekenseries zulk een
schal van litteratuur ouder het bereik
brengt van hen, die geen hooge prij
zen voor boeken kunneu besteden,
is thans begonnen een aardig, nieuw
reeksje van werkjes uit te geven, un
der den titel van „Vo 1 ksbib 11 o-
t h e c k". Deze boekjes bevatten in een
paar vel druks gegevens, omtrent
dingen, die voor hel groote publiek
van veel nut zijn.
Wc noemen o.a. onderwerpen als
omgaan met gas, inrichting der wo
ning, goed en goedkoop koken, ztu-
gelingenbebandeling en gebitverzor
ging.
Uct valt op, dat deze boekjes, die
door deskundigen zijn samengesteld,
het euvel missen, dat dergelijke werk
jes voor leek en vaak kenmerkt, n i.
oppervlakkigheid. Inderdaad is in het
klein'beetek veel samengeperst cn de
gegevens worden op werkelijk popu
laire manier verwerkt.
Sommige boekjes zijn geïllustreerd.
De reproducties zijn echter niet alle
even mooi afgedrukt.
In deze serie zijn verschenen;
J. A. S a 1 o iu ons, „Hoe verzorg
ik mijn gebit?". Arts. J St&rcke:
„De sexuecle opvoeding onzer jeugd".
Mej. S. G. F. M e ij b 1 o tn „Goed en
góedkoop kokon". L. Simons: „IIoc
kom ik vooruit in.de wereld".
Do Pr essen e 6; „Do
verschrikkingen der Russische Ge
vangenissen". II. F. Be r la ge;
„Bouwkunst" (geïllustreerd). Van
IVo b u m <1 tl G h a 11; 1: „Hoe moet
ik met gas omgaan?" Dr. H. J. Col
ic oen; „Bloemen en. insecten", N. I.
I-I o ij b r o e k „Hoe voed en behan
del ik mijn zuigeling?" E. E. Kro
nenburg; „Verzorging van Ka
merplanten'* (geïllustreerd). Mevrouw
L e 1 i m a n—B o s c h,De inrich
ting onzer woning".
Mevrouw W. f,. Bolding h—G o e-
m a n s, de talentvolle en geestdrifti
ge vertolkster van het I-Tollandscbe
vers, die ook propaganda voert voor
de poüzie*als hulpmiddel voor de acs-
thotische opvoeding, heeft cenige bun
deltjes samengelezen uit de werken'
der Noord- en Zuid-Nedorl, dichters
ten gebruiko van hel Lager- en M. U.
L. O. en de laagste klassen der mid
delbare scholen en gymnasia.
We ontvingen hiervan het tweede
-deel (uitgave'V er ma nd o Zonen,
Hoorn).
De heer J. F. M. S t er c k, de school
opziener tc Haarlem, beveelt het ge
bruik van deze boekjes, in een inlei
dinkje, zeer aan.
Men vindt in dit tweede deeltje
goede en begrijpelijke verzen van de
beste onzer oude en nieuwere Noord-
Nederlandsclie en Vlaamscho dich
ters.
Het boekje getuigt van een smaak
volle keuze.
Stadsnieuws
DE BIOSCOOP VOOR
SCHOOLGEBRUIK.
In de vergadering van dc Vereeni-
ging van Hoofden van Scholen in Ne
derland, afd Haarlem, demonstreerde
d© beer M. Zwartser Vrijdagavond
een kinematograaf voor schoolge
bruik.
Ouder de genoodigden waren o.a.
de districtsschoolopziener, de lieer
Roodenburch, cenige Raadsleden, de
directeur van de Rijkskweekschool,
de hoer Van der Leij en de directeur
van de 11. B. S.Handelsschool, de
heer Borgman.
De heer Vincent Loosjes, wet
houder van onderwijs en de heer
Sterck, arrondissements-schoolopzie-
ner, hadden bericht van verhindering
gezonden.
Do vergadering werd door den beer
Francken, don voorzitter, geopend.
Ilij verwelkomde de aanwezigen en
betuigde zijn spijt, dat de zaal, waar
men bijeenkwam, geen meerdere in
vitaties had gedoogd.
De hoer Fruuckoü zette het doel
van de bijeenkomst uiteen en herin
nerde er aan, dat de seiopticon reeds
eenige jaren als leermiddel op de
Haarlemschc school is ingevoerd.
Deze sciopticons hebben echter dit
gebrek, dat zij hot leven maar gedu
rende een moment geven.. De bioscoop
daarentegen geeft het göheele leven.
De heer Francken herinnert aan de
belangstelling, die de bioscoop bui
ten de school ondervindt, welke be
langstelling men kan benutten voor
het onderwijs.
Het Iiaagsche Gemeentebestuur
heeft doen onderzoeken op welke wij
ze de bioscoop bij het onderwijs kan
gebruikt worden.
De slotsom van het rapport der in
gestelde commissie was, om een cen
traal bioscoopgubouw met filialen te
stichten, waar de schoolkinderen dan
de bioscoopfilms zouden kunnen zien
vertoon en.
Hierna ving de heer Zwarlser zijn
demonstratie aan.
De heer Zwarts er begon met de
meedeeling, dat dit bioscoop-toestel
kan aangesloten worden op-de gewo
ne huisleidingen van de ©lectrische
centrale, wat met ander© bioscopen
niet het geval is. Heeft men geen elec-
triseh licht tot z'n beschikking, dan
lean men met batterijen werken.
Het toestel, dat door de bekende
firma Ernemanti is samengesteld is
zeer eenvoudig van inrichting en
heeft dit voordeel, dat geen omslach
tig bescherming door een cabine noo
dig is.
Hierop liet de heer Zwarteer eenige
films draaien. Door de aanwezigen
werden als bezwaren togen liet ver
toonde opgemerkt, dat de boekten, als
zij ter grootte van een schoolplaat,
worden gesteld, onvoldoende belicht
worden, om door een 40-tal kinderen
waargenomen to worden. Bovendien
vond men het een bezwaar, dat liet
toestel zijn beelden niet projecteert
bij doorvallend licht, maar bij opvul
lend, waardoor liet noodig is het toe
stel tusschen het scherm en de kinde
ren te plaatsen
Proeven met een doek genomen, de
den echter zien, dat het wol mogelijk,
zal zijn de heelden ook achter bet
scherm te p rejectee ren, als daarvoor
een doek en geen metaalachtige plaat
wordt genomen.
Sterkere belichting der beelden is
waarschijnlijk mogelijk door het in
schakelen van een sterkere lichtbron,
clan de heer Zwarlser thans tot zijn
beschikking had
Uit do verdere mededeelingen van
den heer Zwartser bleek nog dit. dat
een zeer groot voordeel bij dit toe
stel is, dat men de fiün c|k oogenblik
kan laten stilstaan, wal bij andere
toestellen niet het geval is. Daardoor
kan men elke beweging, eiken stand
nauwkeurig laien liekijkeD, iets .wat
voor Iwi onderricht van hot grootste
belang is.
Het vertooningstoostel en het opne-
mingstocstel, dut iu 1914 in den han
del komt. gaan =;::unii den prijs van
f 390.niet te boven.
De films zijn liet rekkelijk kostbaar,
maar kunnen voor een groot aantel
scholen worden aangeschaft on kun
nen een groot getal jaren gebruikt
worden.
De beer Francken resumeerde in
zijn slotwoord, dat gebleken is, dat
uien met dit toestel wel een groot©
slap vooruit is, maar dat gebleken
was, dat het volmaakte nog niet was
bereikt D© voorzitter sprak de hoop
uit, dat hetgeen nog aan dit toestel
ontbreekt, spoedig zal kunnen ver
holpen worden, opdat het onderwijs
e© i belangrijk hulpmiddel rijkor zal
zijn.
Met een woord van dank aan den
heer Zwartser sloot de heer Francken
de bijeenkomst.
EXAMENS VRIJE- EN
ORDE-OE F F. NI N GEN.
Tc Amsterdam zijn geslaagd de
heoren J. H. M. Oudcjans, van Bever
wijk, en II. J. Pescliar, van Heem
stede, en mej, Y. M. J. A, Groenen-
stein, van Haarlem,
Aanbesteding,
Door de directie der Marine te Wil
lemsoord werd aanbesteed de levering
van 32.000 K.G harde tarwe.
Minste inschrijver II. II. v. Waveren
te Haarlem f 13.69 per 100 K.G.
Uit de Omstreken
IJMUIDEN.
Zecliedenetaki ng.
Vrijdag waren slechts tweo stoom
trawlers aan de markt, die beide stil
gelegd werden.
Do verklaring waarom de Ëngelscho
of Duitsche stoomtrawlers niet naar
IJmuiden komen, moet, naar de
llbld.-berichtgever te IJmuiden ver
neemt, gelegen zijn in het feit dat ook
te Grimsby en te Gcestemünde de be
stede jirijzen voor de viscli zeer
hoog zijn.
Gemengd Nieuws
HET 25-JARIG BESTAAN VAN I1ET
INSTITUUT PASTEUR.
Den 18den November zal liet we
reldberoemde instituut Pasteur te
Parijs, genoemd naar den grooten
geneeskundige, natuurkundige cn
menschenvriend Pasteur, vijf en
twintig jaar bestaan hebben.
Pasteur had reeds oen groote be
kendheid verworven door zijn studies
over de hondsdolheid, cn zijne uitvin
ding van het daartegen dienende se
rum, ioen de Fransche academie der
wetenschappen eene openbare in
schrijving hield die 21/2 millioen
opbracht, aldus den grooten geleerde
on zijne medewerkers iu slaat stel
lende speciale inrichtingen te bou
wen en te onderhouden. Eenigen tijd
kon Pasteur niet zijn medewerkers
zich rustig aan bun arbeid wijden,
het instituut werd steeds vergroot,
nam een steeds belangrijker plaats
onder de wetenschappelijke instellin
gen in, toen het bleek, dat er niet vol
doende geld meer was, en. de Figaro
eau inschrijving opende, die een mil
lioen francs opbracht.
Zonder door geldzorgen geplaagd
te worden konden thans de pioniers
der wetenschap hunne onderzoekin
gen, die tot weldaad voor do niensch-
heid zouden strekken, voortzotten.
Intasscben waren bij de reeds
schitterende ontdekking van hot se
rum tegen de hondsdolheid die van
het middel legen de diphteritis door
dr. Roux gekomen. De sterfte onder
de kinderen door de verschrikkelijke
ziekte aangetast, viel van 40 pet. tot
op 10 pet. terug. Vooral de moeders
waren het, die hunne dankbaarheid
betoonden. Verscheidene vrouwen uit
de hoogste leringen deden giften die
verscheiden© millioencn overschreden
Pasteur, die in 1895 stierf, kan he
laas geen getuige meer zijn van den
grooten bloei der inrichting, die zijn
grooten naam draagt.
Doch een keur van hoog weten
schappelijk ontwikkelde medewerkers
waren er om het werk van hun groo
ten voorganger voort te tutten, cn uit
te breiden. Het instituut Is tof eert
middelpunt geworden waarvan uit
serums tcgon de typhus, malaria;
cholera, slaapziekte," slangenvergift,
tuberculose van het vee, vlekziekte
der varkens, hun succestochi over da
wereld begonnen, de kleine, maar
verschrikkelijke, vijanden van
mensch en dier, de bacillen en hacte-'
riën, die de bovengenoemde ziekten
verwekken, aantastend en veel mof
sucoes bestrijdende.
Philnntropen hebben d© groote ge
leerden cn ijverige onderzoekers door
vorstelijke giften in staat gesteld, hun
groot cn mooi werk voort te zetten.
Het instituut beschikt thans over
ruim 20 millioen francs, maar liet
beeft ook con personeel van 500 man,
eenige duizenden dieren te onderhou
den en groote uitgaven voor instru*
inenten..
Geen plaatsje zoo klein op de we
reld, of de naam Pasteur is er bekend
door toepassing der serums, uitga-
vonden.cn bereid in het wereldbe
roemd© instituut. Men zou bezwaar
lijk een geleerde kunnen vinden die
een dergelijke vermaardheid en dank
baarheid voor Bich verwoven Uieoft
onder het volk, ais Pasteur. In ver
schillende steden zijn inrichtingen
gevestigd, waar 'leerlingen van het
instituut hun zegenrijk werk verrich
ten.
Geleerden en ong-eleerden, allen
huigen zich voor het genie, hetwelk
der lijdend© menschbeid zooveel hulp
cn verlichting bracht, en aller ge
dachten zullen zich den lSden Novem
ber !»aar bet instituut richten, waar
Pasteur en zijne discipelen hun le
venswerk verrichtten.
GEKNIPT.
Gkrinon, de Fransche makelaar,
dis den 23st«n October uit Lyon
vluchtte niet achterlating van drïo
millioen schuld, is op Malta in hech
tenis genomen.
INTERNATIONALE CONFERENTIE
VOOR HANDELSSTATISTIEK.
Uit Brussel v.ordt geseind:
De internationale conferentie vooi
handelsstatistiek is tot overeenstem
ming gekomen over den tekst van een
overeenkomst en de organisatie van
eon internationaal bureau, to: welks
oprichting besloten is.
Men mag aannemen, dat het plan
tot oprichting van een internationalen
bond tot vaststelling van eeri alge-
nieenc handelsstatistiek zijn practi-
schö verwezenlijking nabij' is.
AARDBEVING.
Uit Lima wordt nog geseind:
Door de aardbeving in het departe
ment Apurinoe zijn 10 centra ver
woest. Vijfentwintig menschen zijn
om het leven gekomen en 1500 ge
zinnen zijn zonder onderdak. De
6chokkcn duren nog voort.
De streek wordt thans geteisterd
door een orkaan, gepaard met regens.
DE FRANSCHE LUCHTVLOOT.
Bij de legerautoriteiten schijnt een
plan in voorbereiding te zijn om
voortaan uitsluitend aan de staats
fabrieken den bouw van vliegtuigen
op te draeen en de particuliere indu
strie voorbij te gaan.
Tegen een dergelijk voornomen rijst
krachtig verzet
D© „Figaro", maakt zich tot tolk
van degenen, die meenen, dat een
dergelijke maatregel den.dood zou.bo-
teekenen vnor flê Fransche aviatiek;
dat daardoor Frankrijk onvermijde
lijk binnen korten tijd'zijn voorsprong
op (lil gebied moet verliezen ten bate
van Dultschland, dat geen kosten en
offers ontziet, om zich de tuchtheer*
schappij te verschaffen.
Zoodra bet leger zijn eigen liog-
tuigen gaat maken, voorspelt de Fi
garo, zal liet land niet alleen duro
aëroplanes krijgen, doch ook veel to
weinig; een staatsmonopolie zal on
mogelijk op lijd kunnen voorzien in
de behoefte van de nationale verdedi
ging. Men zal de concurrentie, den
wedijver tusschen de civiele inge
nieur* dooden; de burgeraviatiek, om
bel zoo maar eens te noemen, yal
doodbloeden; verliezen de construc
teurs de militaire clientele, dan is luin
omzet nihil. De Fransche aviatiek zal
de medewerking missen van al dio
onbekende maar heldhaftige vliegers
en mécaniciens, die thans voortdu
rend naar verbeteringen zoeken; het
Fransche genie zal geen nieuwe lau
weren meer oogsten bij gebrek aan
stuwkracht. Het buitenland zal in
korten tiid zich van de opengevallen
plaats meester maken en de leiding
nemen
En als men dan in Frankrijk zijn
fout gaat inzien, zal het te laat zijn
d© andere naties zullen den weg
naar tyütschland gevonden hebben,
prn zich van hel noodige te voorzien.
Deze (piaestie Zal ongetwijfeld bin
nenkort in bet parlement ter sprak©
komen.
HONDEN EN KIPPEN OP DEN
WEG.
In onze sportbladen, de Ante, de Re
vue der Sporten, weid in den laat-
sten tijd weer aangedrongen op het
betrachten van voorzichtigheid door
chauffeurs, wanneer-zij, buiten rij
dende, in volle vaart de wegen langs
stuiven, en dikwijls te weinig acht
slaan op liet gedierte van den weg.
In de Revue der Sporten leest men
een gevoelige aanklacht tegen do au
tomobilisten, die een hondenmoord
op hun geweten hebben:
„liet is en blijft oen drama; wal
hondenleed maar, cn toch heel grool
leed. En ook mensehonsmart veroor
zaakt liet, De baas ziet zijn trouwen
makker als verminkt cadaver. En
misschien vraagt kleine zus wel,
waar toch haar vriendje blijft."
Met dc kippen van den weg is het
minder tragisch gesteld; maar ik heb
toch rancune gehouden tegen een
vriend, die blufte, dat hij-op één tocht
vijf-en-dertlg kippen hadden overre
den.
In Frankrijk is er sedert «enigen
tijd een wet ingevoerd, afzonderlijk
gemaakt met het oog op deze benzine-
kippen-Jagers, bepalende dat vijf
franc schadevergoeding moet betaald
worden voor elk© kip, die op den
opeïibaren weg wordt overreden.
Het zou eer nardis óhkosten-n o la 'ti©
