NIEUWS- en ADVERTENTIEBLAD.
31© Jaargang No. 9333
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
VEIJDAG 21 NOVEMHER 1913 A
RL
ABONNEMENTEN ADVERTENTIËN:
per drie maanden: Btsv. ',f Van 1—5 regels 50 Cts.; iedere regel meer 10 Cts. Buiten het Arrondissement
Voor Haarlemƒ1.20 Haarlem van 1—5 regels ƒ1.elke regel meer Z0.2Q. Reclames 30 Cent per regeL
Voor de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd is (kom der BiJ Abonnement aanzienlijk rabat.
gemeente)1.30 fvsT Ad vertentiën van Vraag en Aanbod, hoogstens* zes regels, 25 Cts. per plaatsing;
Franco per post door Nederland 1.65 (g, WPlJsrféfL) 50 Cts. voor 3 plaatsingen a contant
üSSdZ™pbIa'd,'vo'or Hirian' I osili Redaclie e0 Admteistaae! Groote Houtstraat 53.
de omstreken en franco per post „0.45 ^'T Intercommunaal T elefoonnnmmer der Redactie600 en der Administratie724.
Uitgave der Vennootschap Lourens Coster. Directeur J. C. PEEREBOOM. Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12. Telefoonnummer 122.
Tot de plaalsing van advertentiën en reclames van buiten het Arrondissement Haarlem in dit blad is uitsluitend gemachtigd het Algemeen Binnen- en Buitenlandsch Advertentie-Bureau D. Y. ALTA
Warmoesstraat 7678, Amsterdam. Telephoon interc. 6229.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ACHT BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD.
AGENDA
ZATERDAG 22 NOVEMBER.
Schouwburg: Rotterdamse!» Too-
neclgezelschap, 777/10.
Brongebouw: Soirée Polyhymnia.
Soc. Vereeniging: Concert Kunst
Ha Arbeid.
Biosc. Theater, Gr. Markt: Voor
stelling.
Apolio-Theater: Biosc. voorstelling.
De Kroon: Biosc. voorstelling.
Stadsnieuws
DE FEESTEN VAN COMITé
PLAN 1913.
Donderdagavond zijn in den Schouw
burg de November-feestelijkheden,
die Comité Plan 1913 ter gelegenheid
van de herdenking onzer 100-jarige
onafhankelijkheid geeft, begonnen
met een voorstelling door de Koninkl.
Letterlievende vereeniging J. J. Cre-
mer van Schimmels stuk „Nacht en
Morgenrood".
Feestelijk was al dadelijk de eerste
indruk van wie den schouwburg bin
nenkwamen, want niet alleen was het
gebouw zelf gevlagd, maar Ook de
vestibule was, door de welwillende
zorgen van de firma Corn, van Niel,
keurig versierd met een toepasselijk
schild 1813—1913 en bovendien met
klimop, oranjebioemen en de Oranje
vlag.
De zaal was vol, op alle rangen.
Er konden geen vijf èn twintig men
schen meer bij. Een genoegdoening
voor het Comité, dat dus blijkbaar
een gelukkige gedachte heeft gehad,
toen liet Cremer uitnoodigde, dit stuk
nog eens op te voeren en ook voor die
vereeniging zelf, omdat zij ziet, hoe
veel.belang het publiek, dat haar an
ders maar hoogst zelden ziet spelen,
In haar stelt.
Na eenige muzieknummers van een
aardig orkestje, onder leiding van
den heer Post, ging het gordijn voor
de eerste maal omhoog en trad de
heer Vincent Loosjes, voorzitter van
Comité Plan 1913, naar voren, die
3e aanwezigen welkom heette en in
joed gekozen bewoordingen herin
nerde aan de beteekenis van de feest
dagen. die wij thans beleven. Spre
ker droeg fragmenten voor van ver
schillende in dien tijd ontstane ge
dichten, van Nico laas van der ITulst
in 1808, tijdens de regeering van Ko
ning Lodewijk Napoleon, van M. C.
van Hall in 1S10, na diens verlaten
van den troon; van Bilderdijk. Eerst
in 1812 slaat Helmers een opgewekter
toon aan met zijn „Hollandscb© Na
tie," die eigenaardig genoeg door de
Fransche censuur slechts weinig be
moeilijkt werd. De tocht naar Mos
kou brengt de satire In de vaderiand-
schè poëzie; van Marie spot met Na
poleon. die zijn gevoerde kousen heeft
moeien afstaan aan een Rus en in
1813 dicht Vincent Loosjes, des spre
kers grootvader, het bekende vers
Oranjesnuifjes, waarbij Napoleon in
den eersten regel wordt toegespro
ken met:
O, groote koopman in tabak. En
spreker eindigde met een aanhaling
uit Bilderdijks beroemde vers Af-
icheid:
Holland bloeit weer,
Holland groeit weer...
Ten slotte noodigde hij de aanwezi
gen uit tot het zingen van het Wil
helmus. Ilct orkest zette in, als één
man roes hei publiek op en zong met
kioek geluid het eerste couplet van
de vaderlandsche hymne. Dat was een
aardig moment. En dat de stemming
er was bleek een oogenbhk later,
toen het orkest een potpourri van
bekende Nederlaudsclie liederen
speelde en het publiek die vroolijk
meezong.
Toen ging het scherm omhoog voor
het looneelstuk en kregen wij de
rampen van de familie van Goudaon
te zien en te hooren. Onze mede
werkster voor tooneel heeft reeds uib-
voerig over de eerste opvoering, die
Cremer voor de leden gaf, geschre
ven, wij kunnen dus volstaan met hier
nog eens te zeggen, welk een voor
treffelijk gelegenheidsstuk Schimmel
hier geschreven heeft. Wat in die
dagen de menschen drukte: do
conscriptie, de tierecerimr. de spion-
nage, zelfs het beschikken over de
dochteren des lands om die aan Fran
sche officieren uit te huwelijken, het
gaat hier alles aan ons oog voorbij
en wie heimelijk de vuisten ba de, bij
de herinnering aan deze onderdruk
king. jubelt vroolijk mee wanneer
aan hel einde van 't vierde bedrijf het
fort aan de zeekust van de Franscben
wordt ontwrongen en de Oranjevlag
daarop geplant. Dat was ook het
sein, om de dames die meespeelden,
mevrouw van Goudaan, Wendela,
Matje en de heks Anneke mee om
der toejuiching van het publiek met
bloemen te huldigen. Die attentie van
hel Comité was welverdiend, want 't
stuk werd vlot gespeeld, ook door de
heeren: van Goudaan, Hazelaar, de
brutale maire, Kraanwinkel. Brutus,
sergeant Jonas, hebben wij met groot
genoegen gezien en gehoord. Inder
daad, Cremer is een zeer verdienste
lijk gc-zelschap van tooneel'.iefheb-
bers.
Daaraan gaf de heer Loosjes uiting,
toen aan het einde van de ptiuze het
gordijn opging en het publiek op het
tooneel de medespelenden met Cre-
mers bestuur en de aanwezige leden
van Comité Plan 1913 zag staan. De
Voorzitter van het Comité dankte in
hartelijke taal de vereeniging Cremer
voor hare medewerking Tot deze fees
ten, zoo talentvol verleend; het Comi
té heeft gemeend, zoo zeide hij, de
vereeniging te moeten huldigen in de
persoon van haren voorzitter, den
heer Van Gasteren, den altijd ijve
rige en jeugdige. En onder fanfares
van de muziek en algemeen applaus
der toeschouwers reikte de heer Loos
jes Cremers voorzitter een lauwer
krans over. Met een kort woord be
tuigde de heer Van Gasteren zijn
dank en sprak den wensch uit, dat de
tweede opvoering op Vrijdag even
goed mocht slagen als de eerste.
Toen werd het vijfde bedrijf ge
speeld, dat voorvalt ten huize van Van
Hogendorp en schetst, hoe het drie
manschap besluit, de vrijheidsvlag op
te steken. Een acte met een aardige
betooging 'tot slot, maar die wat al te
weinig verband met de vier eerste
bedrijven houdt. Toch gingen de toe
schouwers nadat zij den waardigen
Van Hogendorp hadden bewonderd
(de heer Van Gasteren vervult deze
rol) welvoldaan naar huis.
't Was een aardige avond geweest.
En voor de tweede opvoering vandaag
is de zaal opnteirv ïrtverkocht.
OOST EN WEST.
Voor de afd. Haarlem der vereeni
ging Oost en West houdt dezer da
gen de heer H. Z. Zegers de Beyl een
voordracht met het onderwerp„Kar-
tïni en haar levensdoel".
Benoemd.
Onze vroegere stadgenoot de heer
A. F. J. van den Broek, thans onder
wijzer te Egmond aan Zee, is als
zoodanig te Amsterdam benoemd.
ENGLISH LECTURE ASSOCIATION.
De bovenzaal van de Sociébeit Ver
eer iging was Donderdagavond maar
matigjes bezet, toen mr. Spencer
Leigh Hughes daar voor de English
Lecture Association optrad met een
lezing over het onderwerp „Parlia-
ment from the press gallery". En de
spreker verdiende toch werkelijk
meer belangstelling, want hij ont
popte zien als een vlot causeur. Van
een „lezing" mag hier eigenlijk niet
gesproke worden. Het was een aan
eenschakeling van opmerkingen,
kleine herinneringen, die onderling
vaak niet zoo direct verband hielden
maar die een geheel vormden "waarin
Engeische „nationale humor" sterk
op den voorgrond trad.
Die Engelsche humorI Als we na
zien wat we hebben aangeleekend,
dan vinden we weinig dat bij ver-
j taling z'n komische strekking ten vol-
i Ie zou behouden. En dat is juist het
merkwaardige van die grapjes van
I een Engelschmandat ze zoo vaak
bestaan uit los-daarheengeworpen
zinnetjes, zoo droogjes-weg te pas ge
bracht, die in het kader van een ern-
j stig-bcgonnen onderwerp een on weer
staan ba ar-grappigen indruk maken.
I Er is dan ook veel gelachen gisteren-
j avond, ofschoon soms wel eens iets
het auditorium ontging doordat mr.
I Hugnes, die zich overigens moeite
gaf o.n duidelijk ie spreken, dikwijls
I juist aan :t einde van een zin neiging j
vertoonde om zTi woorden te gaan!
„kauwen".
j Zooals we in 't begin al zeiden, be-
keek hij het Parlement (het Engel
sche) van de perstribune. Hij sprak
over the House of Lords en the House
of Commons, en wist op z'n droge ma
nier mee te deelen dat Iemand die op
een gewone zitting van het Hooger-
huis kwam wel eens den indruk moest
hebben dat hij binnentrad in een huis
waar iemand eestorven wasDan
bracht hïi grapjes uit het debat te
pas. Tn dit genre
j Een der sprekers merkt het volgen-
de op - ..The Home Secretary shakes
his head. I'm sorry to hear it."
i En een ander verklaart: We' ve
only to follow in the footsteps of tho
se who come after us I"
0"-er the House of Commons (het
Lagerhuis) sprekend, vertelde mr.
Hughes van de inrichting der zaal te
Westminster, die maar 410 zetels be
val. terwijl er 670 leden zijn; the
press gallery" bevat wel een 210
i man. Vel humor was z'n beschrijving
1 van de ontvangst van nieuwelingen,
waarhij de „ouden" zich gaarne
gedragen alsof ze den "nieuwen man
voor een volmaakten imbeciel aan
zien, dien nog de eerste kennis moet
bijgebracht worden, op deze manier
dat men hem b v„ naar omlaag wï|-
ze.rd, zou willen zeggen dat is nu de
I vloer en naar boven wijzend: dat
is de trap. daar moet je langs als je
naar boven wilt.
Het slot van mr. Hughes' causerie
was het ei'nstigste deel ervan. I-Iij
herinnerde aan Gladstone's optreden,
aan zijn laatste redevoering in het
Lagerhuis, wee-s op de historische
waarde van deze plek, Westminster,
waar zoovele koningen en staatslie
den gekomen en gegaan zijn, waar
belangrijke daden zijn verricht, waar
over 1/5 van de bevolking der Aarde
besluiten worden genomen. Met na
druk wees spr. op de hooge historl-
scne beteekenis van dit Westminster.
Hij eindigde onder applaus zijn cau
serie.
PROVINCIALE STATEN VAN
NOORD-HOLLAND.
In December zullen de zittingen
van de Provinciale Staten gehouden
worden. Dc agenda v-ermeldt 2-4 pun
ten.
Opening der vergadering
■met gebed.
De heeren A. H. Gerhard, J. G. v.
Kuykhof en J. M. Matthijsen stellen
voor de vergadering niet meer te
openen met het voorlezen van het
gebed.
In hun toelichting wijzen de voor
stellers er op, dat het voorstel niets
uitstaande heeft met een beoordec-
lirig van de waarde van het gebed.
Het gaat alleen uit van de overwe
gingen. daf le. er tegenwoordig groo
te groepen van menschen zijn, die
zeer verschillend over die waai de oor-
deelen en 2e. een officieel gebed al
leen respectabel is, indien voor al
len, die het uitspreken of er aan deel
nemen, dat gebed in volle overeen
stemming is met eigen gevoelens en
een uiting is van een gevoelde be
hoefte.
Na de instelling van het officieele
openingsgebed zijn de tijden veran
derd.
Zeevaartschool on Texel.
Voor de jaren 1912FM l is een iaar-
liiksche subsidie van 11160 loegeVond
aan de Zeevaartschool op Texel Het
aantal leerlingen is veel grooler
Fhans 47) dan verwacht is. waar
door de geldmiddelen thans ontoerei
kend ziin.
Ged Staten stellen voor aan het
verzoek van het hesinnr le voldoen en
voor 1914 de snhs'die op 1560 te
brengen.
Hundelscursus te Hoorn.
Ged. Slaten stellen voor over elk
der jaren 19141916 245 subsidie toe
te kennen aan „Volksonderwijs" te
Hoorn voor het oprichten van een 3-
jarigen handclscursus.
Elcennakersvakschool le
Amsterdam.
Ged. Staten stellen voor aan de Ver
eeniging tot bevordering van vakon
derwijs in het kleedermakers- en
naaistersbedrijf te Amsterdam, ten
behoeve barer vakschool voor kleer
makers, tot wederopzeggens met In
gang va.i 1914 een jaarlijksch provin
ciaal subsidie te verleeuen van ten
hoogste 2050.op voorwaarde dut
per jaar door het Rijk een subsidie
van tea minste 4750.door de ge
meente Amsterdam een bijdrage van
ten minste f4450.— worde toegezegd
of beschikbaar gesteld.
Vrouwenarbcidschool.
Ged. Staten stellen voor de volgen
de subsidie te verleenen
Voor elk der jaren 191-51916 280
aan de vereeniging voor vrouwenar
beid „De naaischool" te Enkhuizen,
voor dc door haar te stichten vrou
wenarbcidschool.
-Rijkstuinbouw winterschool te
Hoorn.
Ged. Staten stellen voor aan de ge
meente Hoorn een bijdrage te ver
leenen van de hellt der kosten van
den bouw der Rijkstuinbouwwinter-
ËChool en tot een bedrag van niet
hooger dan 15000.
Landbouwtentoonstelling te
Schagen.
Door Ged Staten wordt voorgesteld
voor -500 deel te nemen in het waar
borgfonds der in 1915 door de afd
I Schagen der Holl. Maatsch. van
I Landbouw aldaar te houden tentoon-
stelling.
Geitenfokverceniging.
i Ged. Staten stellen voor af te wijzen
het verzoek van den Prov. Bond van
Geitenfckvereenigingen in Noord-IIol-
land oni subsidie voor 1914.
Ged. Staten wijzen er op dat in 1912
en 1913 subsidie gegeven is met het
doel de vereeniging door de moeilij
ke aanvangsjaren te helpen, maar
het was niet de bedoeling de vereeni
ging te blijven subsidieeren.
Varkens fokkerij.
Ook stellen Ged. Staten voor af te
wijzen het verzoek om subsidie ge
daan door de Noordhollandsche var-
kensfokvereénïging te Hoorn. Ged.
ten meer.en dat provinciale subsidie
niet meer noodïg is.
Raadhuis le De Rijp.
Door Ged. Staten wordt voorgesteld
aan de gemeente De Rijp, ten behoe
ve var. de restauratie van haar
raadszaal, een subsidie van ten hoog-
I ste f2000 te geven, onder bepaling
dat het rijk 6000 geeft,
i Ged. Staten meenen, dal het raad-
huis restauratie overwaard is.
j Dromedaristoren. Ie Enlchuizen.
Aan de gemeente Enkhuizen willen
Ged Staten een subsidie voor de her-
eteV'irg van den Dromedaristoren toe
kennen van ten hoogste 6000, zijnde
1/3 van de geheele kosten.
Sluis te Vieringen.
I Ged. Staten stellen voor ten be-
j hoeve van de verbetering van den
j aanlegsteiger aan de Van Ewiick-
I sluis een subsidie van 550 te verlee
nen. Do kosten zijn geraamd op
f2500.
Vakonderwijs.
Ged Stoten deelen mede, dat, in
verband met bet voorstel der hoeren
Gerhard cs.. door hen een regeling
wordt voorbereid tot een algerncene
regeling der eubsidleering van het
vakonderwijs in deze provincie.
I Krankzinnigen.
Door Ged Staten wordt voorgesteld
met het geneeskundig gesticht voor
krankzinnigen te Utrecht een over
eer komst aan te gaan voor da ver
pleging van ten hoogste 75 armlasti
ge krankzinnigen. Behoefte aan
plaatsruimte in de gestichten in N.-
Hol'and za! aanhouden totdat op 1
Mei 1918 in het gesticht „Dennen-
bosch" door de overplaatsing van 332
rijkspatiënleii weer voldoende ruimte
beschikbaar komt.
Verkoop van grond.
I Ged, Staten stellen voor eenige ge
deelten aangeplempt Amstelwater te
veris oopc-n.
Verordening wering inbreuk
natuurschoon.
Ged. Staten stellen voor al te wij
zen het verzoek om schadevergoeding
gedaan door H. ten Duis te Weesp,
voor schade geleden door toepassing
der vei ordening tot het weren van
inbreuk op natuurschoon. De veror
dening is volgens Ged. Staten regel
matig toegepast.
Verdediging hooge gronden
le Muidcrberg.
Ged. Staten stellen voor:
I. de kosten van het maken en on
derhouden der noodige werken tot be
houd van de hooge gronden te Mui-
derberg, voorzoover daarin niet door
biidragen van belanghebbenden wordt
voorzien te nemen voor rekening
der provincie;
II. ten behoeve der provincie te
aanvaarden de in die kosten aange
boden bijdragen der gemeente Mui-
den ad 6000 van de Dijkgraaf en
Hoogheemraden in den Zeedijk, be
oosten Muiden, ad ƒ2500 en van de-
zeiioe.: in hun qualiteit van directeu
ren der groote zeesluis te Muiden,
eveneens f2500.
De kosten zijn op f 68000 geraamd.
R o o d e Week.
Door de afdeelma Haarlem der Soc.
Dem. Arbeiders-Partij zal ingevolge
het besluit van het Partijbestuur van
'24 tot 29 November worden gehouden
een week, genaamd dc Roode Week.
waarin door de leden der partij bij
de leden van de moderne vakbewe
ging huisbezoek zai worden gedaan,
om hen ie bewerken als lid van de S.
D. A. P. of als lezer van de Soc.-üem.
lectuur.
Door het partijbestuur is deze week
uitgeschreven naar aanleiding van
den slag toegebracht aan de partij in
het derde distrüs te Amsterdam,
waar de Kamerzetei, sinds vele Jaren
bezet door de S. D. A. P., tiians werd
Ingenomen door «en andere partij.
De partij meent daardoor den slag
le beantwoorden, door een zeer groot
aantal nieuwe leden aan de partij toe
te voegen.
Voor Haarlem begint de actie voor
die week a.s. Dinsdag, dan zullen al
len die medewerken te zamen komen
in het Volksgebouw, Smedestraat al
hier, tot verdere regeling en uitgifte
van de daartoe benoodigde lijsten enz.
Jaarvergadering.
Voor de in de volgende week te
houden jaarvergadering van de Ar
beiders-Coöperatie „Vooruitgang"
vermeldt de agendu o.m. het jaar
verslag, waarvan reeds door ons een
en ander werd medegedeeld; verder
verkiezing van het bestuur.
In de vacature, ontstaan door het
bedanken van den heer W. J. A.
Bremer en J. D. Boes, worden gesteld
de heeren W. de Geest, M. H. Groe-
nendaal, L. Peper, M. A. Reinalda,
H. Reinalda, A. Stijntjes en J. Spiesz.
als candidaat.
Voor de vacature, ontstaan door
het bedanken van den heer H. v. d.
Kaa, zijn eandidaat gesteld de hee
ren H. Reinalda en H. Obenhnyzen.
In de vacature wegens periodieke
aftreding van den heer M. H. Groe-
nendaal als commissaris, zijn gesteld
de heeren E. Dili, M. II. Groenendaal
en H. Viege.
In de vacature ontstaan door be
danken van den heer A. Nagtzaam als
commissaris, worden gesteld als can-
didaten de heeren E. Dik en J. Klos.
Nog vermeldt de agenda een punt
bot vaststelling van het dividend en
steun aan het tonds voor de arbei
dersbeweging.
OVER CREDIETVERLEENING.
De zaak van het crediet verleenen is
weer meer actueel geworden. Eigen
lijk is deze zaak altijd actueel, vooral
voor de winkeliers, maar nu-eii-dan
komen er staaltjes aan den dag, die
een scherp licht werpen op de wan
toestanden, die credietmisbruiken ver
oorzaken.
Het Haagsche geval, een dames-
hoedenzaak betreffende, wier eigena
res met faillissement werd bedreigd,
ofschoon zij wel het twintigvoud van
de vordering onder haar klanten had
uitstaan, is zoo'n aandacht-trekkende
gebeurtenis.
Ook den voormannen in de rnidden-
süuiusnewegiiig heeft dit geval aan-
iéiuuió gegeven, om opnieuw tegen
het lange creaiet ie veiue ie trekken.
Da heer J. S. Meuwsen senreef er over
in „De Middenstandsbond"
Hier kan de ïwuuensiand zelf in
grijpen. Daartoe is echter noouig, dat
ue rauwe en dikwijls bange laKsch-
heiu wordt argeJegd. Hier moeien de
kapitaalkrachtige njiudenstanaers
hanu aan hauu gaan met hun zwak
kere coilega s en oeze laatsten op hun
beurt .ook toetreden tot de organisa
ties
iun de iniddensbanusveretitigingeu
zij <lan verder de taak. voébedeeld, om
op de wijze, z-oou'is reeds verschillen
de middenstaiT^sVenPAnigingen o/Lau
den. op te koinen voor liet goed recht
van den middenstand en. op behoor
lijken korten termijn betaling van ge
leverde "varen of verrichte werkzaam
heden, te verkrijgen.
En tenslotte-uu pacht van het koo-
peiiu publiek. Meer en meer moet de
overtuiging veld winnen, dat er iets
onhenoorlijks in is, uat men wanneer
men iets gekocht heelt ox tverkzaam-
iieuen ueeii laten verricniea, door de
betaling uaarvau jaren uit te stellen,
tegelijkertijd het genot van het bezit
van hei artikel en van het geld heeft
iloe staat liet nu te Haarlem met de
lange credieten
Om daarvan een indruk te krijgen,
hebben we eens naar de ei-varing ge
vraagd, die eenige van de grootste
winkeliers op dit gebied hebben op
gedaan. Kleinere winkels hebben over
'i algemeen weinig last van lange
credieten, omdat hier, bijna zonder
onderscheid, het contam-hetaien regel
is. Ook in de moderner groote zaken
komt het lang crediet-verleenen niet
als systeem voor. Het meest hebben
daaronder te lijden de winkels ine>
een oude en zeer gegoede clientèle.
Wij spraken een eigenaar van een
winkelzaak. Bij hem is het regel, dat
elke maand nota's worden gezonden.
Worden die niel voldaan, dan volei
met nieuwjaar een jaarrekening-
Wordt deze nog niet voldaan, dan
wordt aan de ïneesten een circulaire
gezonden, ongeveer gelijk als de
groothandelaar dit aan den winkelier
doet, dat over 1 of 2 maanden zal ge
disponeerd worden.
Maar dat gebeurt niet bij iedereen.
Sommigen klanten wil men niet graag
onaangenaam ziin en daarom volstaat
men bij hen met het zenden van nieu-
we nota's.
Het slechte betalen ligt bij de meer-
gegóeuen vaak aan gebrek aan admi
nistratieven zin. Een sprekend be
wijs is, dat sommige klanten een jaar
rekening laten betalen, terwijl die
van het vorige jaar nog open staat.
Dikwijls wordt het lange crediet ge
nomen wegens niet te ruimte inkom
sten. Het niet-betaalde geld levert dan
nng wat rente op. Er zijn menschen,
die zeer vernuftig zijn in bet rekken
v.Tn het crediet. Dat bewijst het vol
gende voorval. De winkelier had. na
eenige jaren wachtens op betaling,
eindelijk gedisponeerd. De quitantie
werd gehonoreerd met een chèque. De
winkelier was natuurlijk irt z'n schik,
dat het geld binnenkwam. Hij teeken-
de de cheque en stuurde een bediende
uit om haar te innen. Het bleek ech
ter, dat de chèque.... eerst over zes
maanden betaalbaar was.
Een ander winkelier vertelde ons,
dat die betaling met cheque's meer
voorkwam. Soms geeft men zelfs twee
cheque's ter voldoening van één vor
dering af en stelt dan de betaalbaar
heid op verschillende termijnen, b.v.
op drie en zes maanden.
Dergelijke dingen zijn niet aange
naam maar bonter maalde het een
klant, die niet al te vlug van betalen
was en op een avond voor een f40
cadeaux voor z'n jarige vrouw kocht
en er op stond, dat hem meteen de
qutantie werd gegeven. 11 u voldeed
die toen op deze manierOp de qui
tantie schreef hij Betaaibaar bij
(volgt de naam eener zeer solide bank
instelling). Den volgenden dag werd
de quitantie aan de bank gepreson-
eterd, maar daar werd medegedeeld,
dat de vernuftige klant er... geen geld
had uitstaan.
De maand-nota's, die wel van liet
kwaad wegnemen, zijn in de groote
zaaken reeds gedurende een 25 jaar
ingevoerd. In het begin hadden do
meeste winkeliers daar moeite mee,
d w. z. minder met de nota's dan wel
met het disponeeren^ dat daarop in
veel zaken volgde. „Elke maand qui-
tanties betalen, dat geeft zoo'n geloop
in 't huis", zoi een dame. .AVant- dan
moeten de dienstboden dikwijls van
boven naar beneden ioopen." „En",
voegde zij er dan aan toe, „we wilden
toch zoo graag.bij u blijven koopen.
De winkelier, die ons dit vertelde,
had zich echter noch door het niets
zeggende argiuriRnt, noch door het
complimentje laten verlokken en
handhaafde den regel per maand be
talen.
-saiuurlijk zijn er uitzonderingen,
b.v. voor naaisters, ciie luj ïournitu-
ren levert en üan zeli een paar maan
den op betaling moeten wachten.
Het lange ciediet is voor iuet-kn-
pitaaikracntige winkeliers dikwijls
moordend, llij moet dan gelu opne
men, om z'n wissels te kunnen vol
doen, of niuet den gi cotnandeiaar t-on
langer crediet verzoeken. De matsten
doen dit niet als regel. Gewoonlijk
wordt verkocht, oy drie maanden. t\ ie
zes of uArgen maanden crediet vraagt,
-wordt door den groothandelaar met
zoo billijk behandeld, ols do spoediger
betalenden. De credictvragers moeten
dan een hoogeren prijs betalen. Beide
gevallen nemen dan de winkeliers een
flint Aeel zijner winst weg.
Hoezeer Tang crediet o;» deze ma.-
nier schadeposten veroorzaken kan,
vertelde een winkelier ons, die mee
deelde dat hij geregeld voor 18.000
tot f 20.000 in zijn boek bad staan. Do
rente van dit kapitaal kreeg hij <lus
als schadepost. En dikv. ijls is die ren
te zeer hoog.
Het was dezen winkelier voorgeko
men dat hij 8 of 9 pCt moert betalen,
wanneer hij gelden opnam ter ho-
noreeriDg zijner wissels Als men zulk
een hoog percentage nu berekent voor
het genoemde bedrag, dan ziet men
welk een enorme schade het lange
crediet-geven veroorzaken kan. En
meestal belet de concurrentie en 'le
meer en meer voorkomende gewoonte,
om de geëtaleerde goed.-ren te priireii.
om lang-crediet-neinende klanten
meer te laten betalen dan een ander,
Het valt dan ook niet ie verwonderen,
dat 't vaak de oorzaak worrtt van den
ondergang van den winkelier.
Hierbij komt dan nog. dat de hoog
ste standen steeds meer hun inkoopen
gaan doen in het buitenland. Dingen
van mode. klceren, hoeden, dassen,
handschoenen enz. worden vaak in
Parijs, Londen of Bro?-el gek-cht.
Sommige dames zijn gewoon t-we#
keer per jaar in een van deze steden
te gaan winkelen. Naa; onze winke
liers komen zij dan maar alleen, wan
neer ze onverwacht iets r.ood:g heli-
be-n. Dit is al weer geen aangename
ervaring voor den winkelier.
Over het algemeen was de indruk
van de personen, die wij spraken wel,
•dart het lange-credjetrnemen 'Voort
duren d minder wordt. Men begint cr
T onbillijke van in te zien. d3t men 't
geld behoudt, waarop de winkelier
recht heeft.
