Ittli'S feu
DERDE BLAD
Yrijdag 28 Hovamlisr 1913
MBBïGlsea en Dinges.
ii.
Moord historie.
Dc moordgeschiedenissen, die in
het kader van de Parjjsche journa
listieke seiisatielecluur zoo'n groots
en belangrijke plaats innemen, ko
men in de loopbaan van den Holland-
BClien krantenman natuurlijk veel
minder voor. Statistisch is al uitge
maakt, dat de Hollanders ten deze
een voel braver volk zijn dan de
Franschenhier steekt men niet zoo
gauw iemand overhoop en boven
dien worden zulke histories door de
Ncderlandsche pers met veel meer
kieschhcid behandeld. Vooral is dat
het geval, als het „cherchez la fem
me". dat voor de Parijzenaars (die
zon'-i zaak savouresren als ze 's mid
dags op den boulevard huu krant
koópen) juist de hoogste piquanterie
is. er de hoofdrol in speelt.
Toch moet de Hollandse he journa
list ook af en toe zijn scherpste re-
portersgaven tentoonspreiden als het
cr om gaat een moordzaak uitvoerig,
in alle oïrbare bijzonderheden, te
„verslaan".
Nu zijn die griezelige histories ve
lerlei. maar verreweg in de meeste
gevallen is toch het bovenvermelde
motief öf de drank dc aanleiding tot
de daad. Jaren geleden heb ik even
wel eens een zeer singulier geval
meegemaakt,
'n goelen wintermiddag, terug
komend van een langdradige verga
dering ontmoette ik iemand wiens
piiysionomïe me bekend voorkwam.
Hij scheen wederlceerig dezelfde ge
waarwording te hebben, want hij
stak de straat over, stevende op me
af en zei zonder omslag: Der is
een moord gebeurd!
Wat?
Een moord, jawel. Ze hebben er
gens in een slaapstee een van de
commensalen met 'n kogel in z'n
hoofd gevonden. En dood i~-ic 1
De man keek ine triomfantelijk
flare merkbaar trolsch op dc belang
rijkheid van z'n alarm tijding. Het
echoot me te binnen, dat hij een on
zer occasionals" was, en wel een
der weinigen die nog nooit gepro
beerd hadden om de redactie een ge
fingeerd bericht in de maag te stop
pen, „Occasional", lezer, heet in de
journalisten-termen een gelegen-
heidsberiebtgever... zoo iemand die
je komt mcedoelen dat eon fietsrij
der gevallen is en z'n vinger heeft
bezeerd, of dat een melkwagen in
botsing is gekomen met dc electri-
6Che tram (geen persoonlijke onge
lukken) of... enfin, meer van die
schokkende tijdingen, die wel eens
tnet een kwartje gehonoreerd wor
den.
Maar het nieuws dat deze gelegèh-
heidsmon had was in waarheid
schokkend. De oprechtheid straalde
uit 's mans oogen, dies gaf ik hem
lichtzinniglijk vóóruit z'n'kwartje,
liet.hem zeggen dot hij er niets méér
van wist, dat hij het gehoord had
van den melkboer, die een néef was
van z'n zwager en wiens naam hem
ontschoten was.... en ging toen „op
•speurtocht" uit.
't Was in een slaapstee geschied,
en daarom koos ik op goed geluk.een
te slechter naam bekend staand ach
terbuurtje, waar in do ettelijke
slaapsteden gewoonlijk een wonder
lijk zoodje individuen pleegde te'ver-
bliiven.
Nauwelijks was ik in de vieze in-
gangs straat beland en vloog het
eerste stuk rotte kool, door onzicht-
bre hand geworpen, langs m'n hoed
- een luxueuse dracht, die daar al
tijd werd euvel geduid of een mij
bekende inspecteur van politie kwam
uir. een zijstraat te voorschijn.
Waarop zich net volgend gesprek
ontspon:
Hij: Wel, wandelt u «hier voor
uw pieizier? Rare smaak...
Ik: Nee beroepsplicht. D'r
moei, hier een doode commensaal
gevonden, zijn.
Och kom! (met toestemmen-
den hoofdknik)
Dank ul (voor de inlichting, be
doelde ik). line laat en waar?
'lc Ben vanmiddag om twee uur
ii.i deze straat gekomen.
Merci: Adieu I
In déze straat was om twee uur
ontdekt, dat een moord gepleegd was
on een commensaal in een slaapstee.
Om die slaapstee te vinden, was
nu ne'èl eenvoudig geworden. Even
een klein winkeltje-van-alles binnen
gestapt... en terwijl ik tien „piraten'
(populair cigarettenrnerk) kocht be-
gor. de verkoopster d'r al over tegen
een dikke buurvrouw, die sajet
kwam halen, en mij.
'ii Moord, jawel. Zes huizen ver
der, aan den overkant,
't Begin was al wonderlijk.
Geen oploop voor .,'t huisje van-den
moord", zooals -tóch anders in zuike
gevalteu te dueu gebruikelijk is, geen
politieman erbij of erinalleen
maar de slaapsteelioudster was zicht-,
baar. Ze zat op 't morsige straatje
vóór haar onooglijk-vui], laag huisje
Een oud, leelijk, üiiisteltend-omvai g-
rijk vrouwmenscli. Breed uit zal ze
on een krakende, scheef-uitgezakte
rieten keukenstoel, en pelde met 'r
zwaar-gel'ouwriintfe: vingers, de gar
nalen die opgehoopt lagen in een vuil-
groenen houten bak
Wantrouwig keken de roodgerande
oogen me aan.
Wat 'et was?
Maar toen ik 't had verteld kwam
zc los, in een stortvloed van woorden
waartusschen geen speld te krijgen
was.
Moord? 'n Moord in mén huis?
Ja 't ken der een wezc. eii dan- ben
ik de gesjochtel Dan verloopt'n arm
menseh d'r sakie omdat zoo'n man
dood is niet 'n kbgei'intscii Jio'of.Ja
meneer, een kogel i
En daar komp je de pelisic en boort
je uit as souwe se denke dat ik der
wel meer van weet. Men huis wordt
verschandaliseert azze der 'n recht-
eaak uit komt, en ik hen maar een
arme weduwvrouw, dat ken u cherust
sclirijffeNou ben der hier al vier
van 't hero geweest, en ze hebbe me
bove 't bed uit mekaar gebaald en 't
ledekant weggeschoveoveral ge-
socht, en niet sóo'n pietsie gefonden...
Toen ze even stopte om adem te
halen kon ik eens wat gaan vragen.
En toen kwam ik de toedracht met
moeite te weten. De ouë kostganger,
'n man van iu de zestig, de oudste van
de vier die in het prettige verblijf wa-
ron geherbergd, woonde er al een
paar jaar. Familie had-ïe niet, waar-
van-ie leefde wist men niet, maar de
vrouw waardeerde 'm nog 'en beetje
omdat hij wegens een maagkwaal
heel weinig atDrinken, dat kön-
iel Haast alle dagen 'n brom in,
enne
Enfin, dien middag was hij weer
boven, zeker met „zen flessie", en de
drie andere kostgangers stonden voor
de deur met hun hospita en een paar
andere schoonen uit de buurt te pra
ten, toen plots 'n hevige slag van bo
ven klonk.
En toen ze gingen kijken, vonden
ze 'm dood, naast z'n bed, en er was
aan zii voorhoofd een bloedende
wond," waarnevens de dokter die den
dood constateerde, een geweerkogel
vond
De slaapsteehoudster bad me in
haar ougenoegelijk interieur, waar de
scherpe, leelijke saccharinelucht alles
scheen te doordringen, gekregen. Toen
kwamen de andere kostgangers, ten
minste twee ervan. En werd de toe
stand 'n beetje précair. Want tegen
over him hospita verdedigden de twee,
onverschillig soort menschen, met
zekere nijdige vasthoudendheid den
nou-dooien commesaal, die nooit ge
dronken had, nooit een droppie ge
proefd... En hun toon, hun optreden
wees uit dat "t met hen althans een
ander geval was.
Zij het 'et gedaan! decideerde
plots de een. Vastig. Een feeks is
ze, meneer, een feeks zeg ik je...
Waarop zich een levendige discus
sie ontspon, /lie me (kieschheidshal-
vo) deed verdv ijnen.
De heele miserabele toestand in die
armoebuurt, en het geheimzinnige van
dien moord op klaarlichten dag, in 'n
leeg huis, op een zolder met gesloten
raampjes... Tiet vreemde ook van het
slachtoffer, wiens persoon en leven in
oen mystiek waas schenen te hangen...
ze gaven alle bladen aanleiding om
gevoelige, ook ietwat-geheimzinnig
doende stilistische proeven o on deze
mysterieuze moordzaak te wijden...-
Den volgenden dag, toen alles en
iedereen praatte over den moord, toen
men zich verdiepte in gissingen en al
lerlei oude gevalletjes uit detective-
romantische herinneringen opdiepte...
toen verscheen het koude, nuchtere be
richt dat .,d«: moord"- verklaarde.
De oude commensaal was koloniaal
geweest, hod in den Oost gevochten en
was gerankt door een kogel, nu dertig
jaar geleden.' En dien kogel lvad men
toentertijd, om de een of andere re
den, niet verwijderd: Hij bleef waar
'hij wii?. én had geen soh'ade teweeg
gebracht...
't Medisch onderzoek maakte uit dat
do man, die in dronken schap, uit de
bedstee viel, aan 'n hersenschudding
liozwekAn was doordat hij op een
scherpen 'vloer-rand was getuimeld.
Zoo eindigde de griezelige moerd-
historie' die even 'n beroering, 'n al-
geineenè belangstelling- in de geheime
nissen van dal achterbuurtje, in de
stad had gebracht.
Nooit meer heb ik van een moord-
historie met zóó'n einde gehoord!.
ERPAY.
Buitenlandsch Overzicht
!D© ESaSkaiwuEkasn.
Koning Ferdinand.
De keizer van Oostenrijii-HOngarije
ontving te Schönbrunn een bezoek-
van koning Ferninand van Bulga
rije.
K'ohing Ferdinand van Bulgarije
zal heden per extra-trein naar Sofia
vertrekken.
Griekenland on
B u 1 g a i' ij e.
Dc Bulgaarschc minister van bui
tenlandsche zaken richtte tot den
Franschen zaakgelastigde een offici-
celc nota, waarin de wensch der rè-
gcoring word uitgesproken, aan de
scheidsrechterlijke uitspraak van den
piesiuent uor Jhepubhesi het verschil
ie onderwerpen, dat tusschen Grie
kenland en Bulgarije beslaat, ten
aanzien der Bulgaarsche krijgsgevan
genen, die nog in Griekenland, wor
den gevangen gehouden.
Griekenland en T u r k ij e.
Het gehoelc vredestractaat met Tur
kije is door de Grieksche Kamer aan
genomen.
400 millioea voor fls verdsdlglng
,-an traaki'ijk.
De Fransclie Kamer behandelde
het wetsontwerp tot uitgifte van een
3-pröCentS blijvende rente ter bestrij
ding van-de kosten der nationale ver
dediging.
De socialist Jauirès .verdedigde een
motie. aarin de rcgcering werd, uit-
genoodigd paal en perk te stellen aan
uouperaues in .Marokko, den dienst
tijd te verkorten, eeh volkslegerto
.01 ganiseereu en aan alle regeeriagfen
ontteperktd arbitrage voor te stéllen,
waaraan iiij liet voorstel vualkuöóp'te,
uo cuscuSöie over het aanhangige ont
werp ie verdagen "lotaat.clé regeering
ten aanzien vau de in de motie uitge
sproken weuschen waar borgen heeft
gegeven.
lu zijn antwoord aan Jaurès zei
minister-president Barlhou„Door do
aanneming-, van de motie zou de lee-
.ning. niet worden uitgesteld, maar
golieel eu al vah .de baan raken."
In antwoord op Se vraag of er töo-
iKuoitSscieu zijn getroffen voor een
nieuwe" expeditie naai" Marokko''-' in
het aanstaande voorjaar, verklaarde
Barthou „Op het oogenbJJk wordt
geen expeditie voorbereid. Ik zou de
Kamer evenwel om den tuin leiden,
wanneer ik niot zei, dat- er een tijd
kan en moet komen, dat zulk een ex
peditie on vorm ij del ij k zal zijn."
Ton aanzien van den driejarigen
diensttijd sprak hij de vrees uit, dat
men nog niet zeer spoedig een verkor
ting van den militairen diensttijd in
overweging zal kunnen nemen.
„Jaurès", zoo verklaard© de pre
mier vorder, „vergist zich, als hij
meent, dat thans roeds het oogonblik
daar is om in Europa algemeene ar
bitrage in het loven to roepen."
Hij bracht in herinnering, dat
Frankrijk op de Haagsohe conferen
tie arbitrage heeft verlangd voor alle
quaestïes, die noch de levensbelangen,
noch de oer van het land raken. „Gij
ziet echter even goed in als ik, waar
om het voor Frankrijk onmogelijk is,
thans volledige arbïtrago uit te lok
ken. Het is zonderling, dat gij er bij
Frankrijk op aandringt een voorstel
te herhalen, dat vroeger reeds op on-
overwïnnelijken tegenstand is ge
stuit."
„In hot algemeen belang dient de
leeningsquaestiè spoedig te worden
afgedaan. De regeering", zoo eindig
de hij, „verzoekt de Kamer derhalve
met klem, de motie niet aan te ne
men."
Deze werd daarop verworpen met
439 stemmen tegen 14$.
Dc afgevaardigde Dumont verklaar
de, dat de toestand van de schatkist
van dien aard is, dat men zijn toe
vlucht wel moet nemen tot een lee
ning. „Het is onmogelijk", zoo zeidc
hij, „bij den huldigen stand var. de
markt een -leening van 400 millioen
op korten termijn uit te geven."
Heilen, Vrijdag, voortzetting van
het debat.
Uit ie Maliaanscbe politiek.
Do zitting van het Italiaansehe par
lement is Donderdag op plechtige
wijzo door den konug geopend. Do
koning was door de koningin verge
zeld. Zij werden overal langs den
weg warm toegejuicht.
Na de eedsaflegging door de nieu
we afgevaardigden sprak de koning
de troonrede uit, die herhaaldelijk
door toejuichingen werd onderbro
ken.
In de troonrede heette de koning dc
nationale vertegenwoordigers,, die
voor do eerste maal door het alge
meen kiesrecht zijn aangewezen, wel
kom, en sprak de hoop en»de verwach
ting uit, dat zij zullen samenwerken
voor de wettige belangen en do h'ooge
aspiraties van het vaderland. (Toe
juiching).
Hij Herinnerde daarna aan den
veldtocht naar Lybië, die, naai- hij
zeide, niet alleen het land een uitge
strekte kolonie verschaf te, maar het
een sterke positie gaf, die onzer waar
dig is en in overeenstemming met de
hooge eigenschappen van ons Vólk.
(Toejuiching).
De Koning roemde dc vastberaden
heid, de rust en den ernst waarmede
liet Italiaansehe volk de zwaarste, las
ten op rich neemt, wanneer hét de
eer en het geluk van het land geldt.
Hij weesop de gróote vaderlands-
liefde van het volk en brengt een be
wogen eeregroet aan dc dapperen,
die in Lybië gevallen zijn. (Toejui
ching).
De annexatie van Lybië (zei de.Ko
ning) geeft Italië een groolscbe, be
schavende zending, waarvan het eer-
stp doei zij o. moet de nilaiiasohe vol
ken aan ons te verbiuucu' dóór eorbiëd
voor hun Pèginselen, hun godsdienst,
hun familie, liun eigendom en uoor
hen ao zegeningen uer beschaving te
doen deelachtig worden. Die staat
kunde zal aan ueze gebieden een poli-
tielte beujoKems gev-oii eu net mogelijk
maken, uat in korten tijd ue emigran
ten, in plaats naai' vreemde lauden te
gaan, zien zullen begeven naar die
uiigëbiéide gemeden. i Toejuichingen).
Over de nieuwe kieswet zeide de
Koning, dut uo hervorming ten ge
volge zal hebben, dat do regeering cn
het parlement zich zullen beijveren
om bet mteltectueele, het morecle en
het economische peil der arme klas
sen to verheffen, en het land te bren
gen. tol een 'intenser productiviteit,
waardoor ue nationale rijkdom zal
worden verhoogd.
Onze plicht zul zijn de wetgeving te
verbeteren teil bate der arbeiders,, en
een. arbeius-politiek voort te zetten,
waaraan voor een gii/ut üeel w cco-
noiinscue vooruitgang te danken. ts,
uio tot nog toe is vermogen. W ij zul
len veruer at onze zorgen Wijden 'itun
de handelsvloot, een machtige factor
voor de nandelswelvaart van ons
land.
De Koning wees verder op de nood-
zatvelijkneid, het onderwijs un te
ibiciücn, en do burgerlijke wetgeving
te wijzigen, waaruoor aan de vróuw
de ju au is worm toegewezen, dio baar'
in het gezin toekomi. (Toejuiching).
Wij moeten-ue hervorming en de
organisatie der civiele rechtspleging
ter hand nemen, om haar sneiler eu
gemakkelijker toegankelijk te maken
voor allen, evenals de- hervorming
van de handelswetgeving.
Na nog to hebben gezegd, dat de
betrekkingen tusschen kerk en staat
moeten worden geregeld op een .voet
vpn grootei' vrijheid van godsdienst,
.wees de Koning er op, dat Italië, in
overeenstemming met de bondgenoo-
ten en met de vriendschappelijke be
trekkingen tot andere mogendheden
heeft medegewerkt tot vermijding van
conflicten, als gevolg van de gebeur
tenissen in den Balkanuahk zij die
sajueuwerxiug is om overeenstem
ming verkregen, die van groot nut
was voor oe zaak van den vréde,
waarvan hot evenwicht der mogencl-
lieueii.ra .>uropa de meest zekere
waarborg is.
De Koning wees verder op de vast-'
heid van het c red iet van Italic, eü op
de Italiaanse lie vlag, die aan de over
zijde der MiddéUanJsche Zee wap
pert, en besloot met de verzekering
van Italiës actieve deelneming! aan
do buitenlandsche .staatkunde van
Europa.
1)9 toestand In Mexico.
Een telegram uit Tumpico meldt
De rebellen dreigen dc 'cdie-roser-
voirs bij Tamp'tco Ie zullen verhielen,
zoo de kanonneerboot „Bravo".-' die:
de federale iroepen steunt, cïet ver
wijderd wordt. De rebellen hebben
weinig kans Tampïco te nemen, zoo-
Itmg de „Bravo" de verdedigers dier
plaats helpt.
De organisatie voor de verdediging
der Europeanen in de hoofdstad
werkt snel. De buitenlandsche bewo
ners hopen, dat zij tot overeenstem
ming zullen kunnen komen over een
plaats, waarheen zij zich kunnen be-
govcn, en die als onzijdig kan worden
beschouwd.
Slappen worden gedaan voor het
aankoopen van 1000 stuks runderen
eu 100 melkgevende koeien, bonevens
van 1530 schapen en andere levens
middelen, voldoende voor eenige we
ken.
Binnenland
TWEEDE KAMER.
Men seinde ons over de zitting van
Donderdag:
Bij de voortzetting van de behande
ling der Indische begrooting deelde
minister Pleyte de plannen mee be
treffende de reorganisatie van den ge
neeskundigen dienst ih voorbereiding.
Bestrijding van volksziekten is zeer
bezwaarlijk bij de heerschende zeer
primitieve begrippen bij de inlanders.
Het onderwijs moet betere begrippen
kweéken. Het Gouvernement heeft
reeds veel gedaan. Thans bestaat het
voornemen tot "organisatie met vier
hoofden van afzonderlijke ziekenhui
zen in de hoofdplaatsen voor ver
schillende soorten van lijders, en het
streven naar verbetering van woning
toestanden, vooral te Semarang door
verplaatsing naar minder moerassi
ge gedeelten. Verplichte vaccinatie
der bevolking zou niet goed werken,
dwang zou averechts werkeD. Hier
na volgden de replieken, waarna de
behandeling van de afdeeling Land
bouw begon met een zeer uitvoerige
redo van den heer Marchant tegen
Djeloetong-ooncessies aan de Ned.
Ind. Bosoliproducten-maatschappij
en United Malaysian Rubber Co.,
welke concessies met verwaarloozing
van de r.echte'n der inlandsehe bevol
king op den grond aan niet-kapitaal-
■kraohlige ondernemingen zijn ver
leend. Het debat duurt voort.
(Reeds in een gedeelte onzer vorige
oplaag ongenomen).
De scherpe critiek, dio dc heer Mar
chant gisteren uitoefende over de Dji-
loetong-conceesies, waarbij hij de Ned.
Ind. Boschbouw-maatsch. en de Uni
ted Malaisian Rubber Co. niet veel
minder dan zwendelarijen, den heer
Ellcott, den stichter van de laatste zelfg
'n oplichter noemde (wat den Voorzit
ter een protest ontlokte) vatte hij ten
slotte samen in eenige conclusiën,
.voornamelijk hierop neerkomende dat
door die concessies de adatrechten der
bevolking waren geschonden; dat de
■concessievoorwaarden in geen enkel
opzicht waren nagekomen en dat er
geen aanleiding hoegenaamd bestond
•om de bestaande Borneo Rubber Mij.
met hulp der Reg. het bestaan te be
moeilijken of liuar achter te stellen.
Naidat de lieer Joost van Voliënhó-
ve'u. een. krachtig pleidooi geleverd
had voor de bevordering van. dén
klcjnen landbouw, door 't verieenen
van steun aan vërcenighigeü van in
landers met dat doel, beantwoordde
Minister Pleyte den heer Marchant.
IJLet beroep op -de adat was gewoon
lijk iiét middel om alle klachten te
staven, zonder dat men er voldoende
gronden voor heeft. De Min. was in
dit opzicht gerust op de adviezen van
den heer Lulofs en andere ambtena
ren afgegaan. De Min. ontkende dat
de cönccssio-vooi'waarden niet zijn
nagekomen op de oprichting en fi-
nancieering van Ned. Vennootschap
pen. had hij geen toezicht uit te oefe
nen. Hij verdedigde de concessies als
middel om den roofbouw tegen te
gaan. Men had echter alweer onmo
gelijke voorwaarden gesteld en daar
door waren onoverkomelijke moeilijk
heden gerezen. Üm die tegen te gaan
wus men ten slotte guKouien tot een
stelsel vau verdeeiing van stroomge
bieden op Borneo, waardoor eik zijn
eigen terrein verkreeg*; ook de Bor-
iièo-bumatra-iiandel Mij. De Kegcu-
ring streeiue er naar reent te doen
zuiKier aanzien nes persOous.
De lieer iviarcliunt verzoent evenwel
met. die uitgifte van stroomgebieden
niet verder te gaan.
Hij bepleitte vervolgens bét als
Sfaaisbeuriji inrichten van de gouVêr-j
beinen ts-gutfa. perch a-onderneming
en deed daarbij uitkomen dat ile Reg.
nan den.heer Dr. Ledeboer voor het in
toepassing brenger van zijn procédé
van gutta-peralia-bereïding, naar luid
vau de Octrooi wet vei^sooding schul
dig was. Op dit laalste punt beloofde
de Minister ernstige overweging na on
derzóek.
Door den heer Bogaardt word op
salarisverbetering voor de ambtena
ren bij *t Bdscliwezen aangedrongen.
Verder stelde die spr. voor het be
drag van f 1ÜÜ.090 voor de koloniale
tentoonstelling le Semarang op f 301)00
terug te brengen; Jiij vond de plaats
en t tijdstip voor <ïe tentoonstelling
slecht gekozen. De Minister echter ver-
dedigdo beiden en wees op de groote
JjelangsteJling voor en 't nut van deze
expositie. Na ih-z een kort debat werd
het amend, mei 41 tegen 13 stemmen
verworpen.
De afd. Burg. Opeub. Werken kwam
-ten slotte aan dc orde. De heer.Fock
meende dat men dit Depart, kon op
heffen en de werkzaamheden over an
dere Departementen verdoelen, doei»
de Minister moest van dit punt nog
studie maken. Ook beval dc heer Fock
aan meer werken uit tc besteden en
met in eigen beheer tut te voeren,
maar de Minister zei dat uitvoering in
eigen beheer, met meer en beter hulp
middelen, meestal geradeu is.
Door de heoren Albarda eu De Mu-
rait .werd, iu een paar goede maide.'i-
speeehes, over 't personeel, speciaal
de ingenieurs, gesprokcu. Er was te
weinig personeel, vooral voor irriga
tie-werken en er zijn te veel-vreemde
linge» bij, wat, ia verband met aan
bestedingen, verkeerd sébeen. Men
moast dus trachten meer Ncd. inge-
nieury ïe It rijgen en 3aarioe beval de
heer de Murail nevens salarisver
betering een gratificatie in eens,
van f 4000, in plaats van vier van
f 1000 per jaar aan De heer Albarda
wilde ook, door toelagen voor de stu
die te Delft, meer onvermogende en
Indische jongelui in staat zien ge
steld- Diezelfde spr. wees ook op 't be
lang der irrigatie en om de bevolking
daarbij meer steun te geven en mis
bruiken (verkoop van irrigatiewater)
tegen te gaan
Omtrent een en ander beloofde de
Minister ernstige overweging, maar
men vroeg te veel salaris-verlioogin
gen. In de eerste maanden kon hii
niet aan alle werschen voldoen. Het
verband tusschen vreemde aannemers
en vreemde ingenieurs ontging hem
daar alle zaken over bet Technisch
bureau van zijn Dept. gaan.
De Kamer vorderde tot 't art. 214
mijnwezen, waarbij heden de beraad
slaging wordt hervat.
Op voorstel des voorzitters is giste
ren besloten de volgende week twee
avond-vergaderingen te houden,
Maandag en Woensdag en de eerste
avondvergadering te bestemmen voor
de behandeling van Hoofdstuk III der
Staaisbegrooting, (Buitenlandsche Za
ken).
ANTI-SOCIAAL-DEMOCRATI-
SCHE VEREENIGINGEN VAN
SPOORWEGPERSONEEL.
De Bond van anli-sociaal-detnocra-
tische vereenigingen en afdeelïngeu
van Nederlandsch Spoorwegpersoneel
„Recht en Plicht", heeft, naar de N.
R. Ct. meldt, te Utrecht een feestelij
ke vergadering gehouden ter gelegen
heid van zijn 20-jarig bestaan.
De bondsvoorzitter, de heer C. van
Dorsten, hield de feestrede, waarin
hij mededeelde, dat het bestuur des
ochtends een krans had neergelegd
bij het gedenkteèken voor dr. Scnaep-
man te Rijsemburg. Spr. schetste In
het kort de geschiedenis van den hond
en herdacht dr. Schaepman, die dén
bond mede hielp oprichten onder de
zinspreuk„Voor God, gezin en el-
gendom". Voorts wees hij er op, dal
de bond nog steeds bij alle directies
toegang heeft ter bespreking van de
j belangen van het personeel.
Medegedeeld werd, dat II. M. de
Koningin-Moeder voor deze feestvie
ring f 50 had geschonken ook van
Commissarissen der Koningin en van
oud-ministers waren giften ontvan
gen. Van deze gelden zal aan de ge-
pensionneerden, oud-leden van Recht
en Plicht, [10 worden geschonken.
Aan H. M. de Koningin-Moeder was
schriftelijk hulde en dank" gebracht:
Aan H. M. de Koningin werd een
telegram van hulde' gezongen.
Daarna hadden er verschillende
feestelijkheden plaats.
BRANDEN.
Woensdagavond brandden te Bör-
culo cle woning en smederij met
schuur van den heer J. II. -Tydinlc af.
Het vee en een voorraad ijzerwerk
kon gered worden. Verzekering dekt
de schade.
EEN' WREEDE GEWOONTE.
Naar aanleiding van het oök door
ons overgenomen stukje van den heer
L. Dorsman Czn. in „Dé Levende Na
tuur", schrijft de heer C. Mulder te
Dordrecht aan „Het Volk" o.a, dit.:
„Do,heer Dorsman stelt de.'vraag,
of het, waai' zou zijn, dat <stroopers in
onze duinstreken- in het voorjaar en
den voorzomer nesten gaan opzoeken
van "wilde koiiijnen, deze er uit ha
len, de pootjes breken en dan gruwe
lijk verminkt er weer in leggen, om
zoodüëiide.deze dieren spoedig dik on
vet te maken, door het voeden der
moeder.
,-,1'k kan den heer D. naar waarheid
meedeelen, door eigen ondervinding,
dat zulks inderdaad plaats vindt. Toeti
ik het stukje las, vond ik het niets
vreemds. Voor mij -is bet zeer oud. De
tijd waarvan ik-spreek, is 20 jaar ge
leden; het geschiedde in Gelderland.
Zelfs lieb ik gezien hoe men deza dier
tjes verminkte, door hen bij de ge
wrichten de pootjes te breken. In den
beginne wilde de strooper mij, op de
vraag wat zulks beduidde, niet ant
woorden, ten minste niet het ant
woord geven, dat het te doen was om
ze dik en vet te-maken. Wel verklaar
de deze stroopei"-,,Die krengen vreten
alles op, ze zullen het nu wel. laten."
Maar als jongen nieuwsgieriiig zijnde;
wilde ik er meer van welen en waar
wij als jóngens veel speelden aan den
boscbrafid, bemerkten wij reeds spoe-
de, dat eenige weken laterhoeveel
weet-ik niet precies meer de stroo
per de beestjes er weer uithaalde;
één was er toen reeds gestorven.
„Dit is niet het eenige geval maar
ik heb het wel meer gezien en het be-
hoefi niet als praatje te gelden,.maar
het komt dikwijls voor."
SMOKKELARIJ.
'Het ..Handelsblad van Antwerpen"
bevat de. volgende medcdceiing uit de
„Gazelle de Liège"
De rechter van instructie is begon
nen met het onderzoek van een srnok-
kelzaak, die denkelijk niet weinig ge
rucht zal maken.
Hollandsche margarine schijnt be
ter geschitti dan de Belgische om bo
ter le vervalschen, omdat rnèn die bij
onderzoek minder ontdekken kan.
En men zond die naar Luik ondc-r
den haam van groehteconsërven, in
zoo groote hoeveelheid idat er sedert
de laatste maanden meer dan
100 00 kilo's binnen kwam.
De zaak werd ontdekt door een
aanklacht van de Hollaudsche regee
ring zelf. En de politie van Luik ont
dekte den voornaamste schuldige, een
"zekeren' S., van Aubel.
Een Hollander, V. K., thans voort
vluchtig. heeft geen spoor in zijn
sclirihen nagelaten, omdat hij ge
woon was verzendings- en entrepot-
kosten. dadelijk te hétalen.
ONGELUKKEN.
Schipper P. Kuit Aarlandcrveer.,
is (naar de N, R. Ct. meldt) bij de
Kerkbrug te Alphei» aan den Rijn met
liet hoofd beknëld geraak', tusschen
den ónderkant der brug en een op
zijn vaartuig geplaatsten cementen
put. De zeer ernstig verwonde man
werd onmiddellijk per auto naar Lei
den vervoerd'ia bet Academisch zie
kenhuis aldaaj is hij koxi daarop
overleden.
LAND'- OF BONDGENOOTEX?
Ter aanvulling van de mededeel te
gen van dr. H. T Colenbrandei' in de
N. R. Ct. merkt Dr. Joh. C. Breen nog
op, dat de drie exemplaren der pro
clamatie van 21 November 1813, die bet
Amsterdarosch Archief bezit, alle de
lezing „Bondgenooten" vertoonen, en
dat ook de Extra Amstsrdamsdie Cou
rant van den 24sten November (den
dag waarop, na de komst der kozak
ken, het Amsterdamsoh Provisioneel
Bestuur het Algemeen Bestuur in Den
Haag erkende en de proclamatie deed
afkondigen) „Bondgenooten" heeft.
Van het balkon van bet Paleis op
den Dam is dus de proclamatie afge
lezen in den vonn, die .Bondgenoo
ten" had.
VOORZITTER LANDBOUWCOMITé
Benoemd is tot voorzitter van het
Nederlandsch Landbou wcomi té ter
vervanging van den heer De Bruine,
mr. J. T. Linthorst Hom an, advocaat
te Assen.
EEN VERGELIJK INZAKE HET
PALEIS—RAADHUIS TE
AMSTERDAM.
De Tel. meldt:
Eenige dagen geleden is namens
burgemeester en wethouder? een ge
heime missive aan den Raad gezon
den betreffende de Paleis-Raadhuis-
fcwestle.
Daarin wordt gereleveerd, welke
stadia de kwestie reeds heeft doorloo.
pen.
B. en W. wijzer, er nu op. dat do
langdurige weg eener gerechtelijke
procedure zou kunnen worden inge
slagen. Afgezien nog van het feit, dat
zulk een procedure een definitieve op
lossing der kwestie voor 'n aantal ja
ren kan verschuiven en daardoor aller
minst zou tegemoetkomen aan den
drang; in den Raad herhaaldelijk ter
bespoediging eener bevredigende eind
oplossing geoefend, achten B. cn W.
het niet raadzaam regeering en hooid-
6tad in een proces als partijen tegen
over elkaar te stellen. Aan den ande
ren kant acht het dagelijksch bestuur
eveneens noodzakelijk, zulks in het
belang van de hoofdstad, te voorko
men, dat de vorstelijke bezoeken aan
Amsterdam minder talrijk zouden
worden en het reeïpieeren van vreem
de staatshoofden niet meer in de hoofd
stad des rijks zou geschieden.
B. en VV. moenen den weg tot een
definitieve oplossing, die zoowel de re
geering als Amsterdam bevredigen
zaJ, te hebben gevonden.
Zij vragen den Raad machtiging
overleg te plegen met de regeering op
den volgenden grondslag;
le. dat het Paleis op den Dam we
der aan Amsterdam wordt afgestaan,
opdat het aan zijn oorspronkelijke be
stemming kan worden teruggeven-,
2e. B. en W. tevens te machtigen
met de rageerlng te beraden, om voor
gemeenschappelijke kosten van rijk en
hoofdstad, binnen Amsterdam een
nieuw waardig Koninklijk Fa-leis le
doen optrekken.
Over deze oplossing zal de Raad in
geheime zitting, voorloopig hebben te
besluiten.
Wij Vernemen voorts, dat dit voor
stel door B en W. wordt gedaan, na
dat in- conferenties tusschen minister
Cort van der Linden en den burge
meester als hoofd dezer gemeente, de
tegenwoordige minister van Binnen-
landsche Zaken heeft te kennen ge
geven, 'zioti in principe met deze oplos
sing te kunnen vereenigen en zijner
zijds, gaat de Raad met het voorstel
van B. en W. mee, deze afwikkeling
der kwestie zal worden bevorderd.
Het. lijdt geen twijfel of de Raad zal
met liet'voorstel meegaan.
Zoodat daardoor de Pnleis-Raad-
huiskwestïe, een belangrijke schrede
tot haar definitieve oplossing zal zijn
genaderd.
NED. LANDBOUW-COMlTé.
Dit comité vergaderde te Schcvenin-
gen.
De voorzitter Mr. P. J. A. de Bruine
wees on den krachtigen voeruUéang
van 't- vereoni/riprrfijaven in lendbouw-
a'angeléger.b e.d en.
De aftredende voorzitter Mr. de
Bruine werd 'benoemd tot permanent
adviseerend lid van ït comité.
Tot voorzitter werd vekozen de heer
mr. -I. T. Linthorst Hornan. te Assen.
De aftredende bestuursleden de 'nee-
ren dr. G. W. Bruinsna en J L. Pau
wen werden herkozen.
Stedsnieuws
Examen.
Voor 't examen vrije- en orde-oefe-
nineen is te Amsterdam geslaagd mej.
C. L. Noll te Haarlem.
Hinderwet.
B. en W. berichten, dat bij hunne
beschikking van 25 November j.l.
aan de Naaml. Vennootschap llaar-
jentsehe Katoenmaatschappij vergun
ning is verleend tot uitbreiding van
de fabriek op het terrein aan den
Kinderliulssingel, door hel bijplaat
sen van een stoommachine van GO
P.K. in den te stichten bijbouw der
bestaande machinekamer, tot hel drij
ven van bestaande werktuigen in de
bleekërij en glanzerij met pakkerij,
welke thans gedreven worden door
een machine van 40 P.K., welke ats
reserve aanwezig blijft.
B. en W. deelen mede dat bij "hunne
beschikking van 25 November j.i. hun
beslissing op het verzoekschrift van
V. H. J. Troupin, om vergunning tot
oprichting van een steenhouwerij op
het meest zuid-oostelijk gedeelte var-
het terrein der Hollandsche IJzeren
Spoorweg Maatschappij (goederen-
emplacement) aan de Wesiergrachl
is verdaagd.
Uit de Omstreken
OVERVEEN.
Kwartetwedstrijd.
Door de vereeniging Overveensch
Dubbel-Mannenkwartet is besloten
deel te nemen aan den wedstrijd, uit
geschreven door .de mannen-zangver-
eeniging „Kunst na Arbeid" te Haar
lem.
De vereeniging zal uitkomen in de
tweede «fdeeling.
