HZEII1 Vi AOÏERTENÏIËH.
NIEUWS- en ADVERTENTIEBLAD.
St. üioolass op w®g naar Haarlem.
'3Jaargang No. ©340
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
ZA.TEKDAG 29 NOVEMEEF? 1913 A
ABONNEMENTEN
PER DRIE MAANDEN:
Voor Haarlem1-20
Voor de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd is (kom der
gemeente)]"§9
Franco per post door Nederland l.oo
Afzonderlijke nummers0.Q2M
(je'illustreerd Zondagsblad, voor Haarlem0.37H
n de omstreken en franco per post 0.45
Uitgave der Vennootschap Lourens Caster. Directeur J. C. PEEREBOOM.
AD VERTE NTIËN:
Van 1—5 regels 50 Cts.; iedere regel meer 10 Cts. Buiten het Arrondissement
Haarlem van 1—5 regels ƒ1.elke regel meer ƒ0.20. Reclames 30 Cent per regel.
Bij Abonnement aanzienlijk rabat.
AdvertentiSn van Vraag en Aanbod, hoogstens" zes regels, 25 Cts. per plaatsing;
50 Cts. voor 3 plaatsingen a contant.
Redactie en Administratie; Groote Houtstraat 53.
Intercommunaal Telefoonnummer der Redactie600 en der Administratie724.
Drukkerij: Zaider Bnitenspaszroe 12. Telefoonnummer 122.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames van buiten het Arrondissement
Warrnoess!
Haarlem in dit blad is uitsluitend gemachtigd het Algemeen Binnen- en Buitenlandsch Advertentie-Bureau D. Y. ALTA
iaat 7678, Amsterdam. Teiephoon interc. 6229.
In dezen drukken tijd is het voor ons moeilijk, alle
advertentiën op den gewenschten dag in de courant op te
nemen, wanneer die annonces laat worden ingezonden.
Dikwijls wordt ons gevraagd: „Wat is de uiterste ter
mijn, waarop voor denzelfden dag nog advertentiën kunnen
opgegeven worden?"
Wij doen beleefd opmerken, dat die uiterste termijn
alleen gelden kan voor een ©sikel geval en dat wanneer
velen tot dien termijn wachten (zooals gebeurt) toch weer
oiet aan aller wensch kan worden voldaan.
Ons verzoek is dus om niet tot den dag van de plaat
sing te wachten, maar de advertentiën den dag te voren in
te zenden; dan kan aan het zetten de noodfge zorg besteed
tvorden en is de plaatsing op den gewenschten dag verzekerd.
DE ADMINISTRATIE.
Uil NUMMER BESTAAT UIT
TWEE-EN-TWINTIG BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD.
AGENDA
ZONDAG 3D NOVEMBER.
Schouwburg: Kaat Mossel.
Jansweg 39: Tentoonstelling Kunst
eij ons Doel, 10—5 uur.
De Kroon: Bioscoopvoorstelling.
Brongebouw: De Kleine Lord, 2 uur.
Brongebouw: Robert en Bertram, 8
uur.
Soc. Vereeniging: Bioscoopvoorstel
ling.
Biosc. Theater, Gr. Markt: Voor-
Stelling.
Apollo-Theater: Biosc. voorstelling.
KI. Vereeniging: Biosc. voorstelling.
Union Bioscoop, Schoten: Voorstel
ling.
Rusthoek, Bloemendaal: Concert
2 1/2 en 7 1/4 uur.
MAANDAG 1 DECEMBER. j
Schouwburg: N. V. Het TooneeL
Mijlpalen.
De Kroon: St. Nicolaasfeest.
De Kroon: Ned. Bond v. Ziekenver
pleging. Vergadering.
De Kroon: Bioscoopvoorstelling. j
Biosc. Theater, Gr. Markt: Voor
stelling.
Apollo-Theater: Biosc. voorstelling.
KI. Vereeniging: Biosc. voorstelling.
OM ONS HEEN
Ho. i Ö48
Een merkwaardig stuk.
Als iemand, wie ook, moet zeggen
wat op dit ocgenblik in ons land, zoo
goed als iu andere landen, in stoffe-
lijken zin bet belangrijkste maat
schappelijk verschijnsel is. dan zal hij
niet anders kunnen noemen, dan dè
pogingen, gedaan tot regeling van de
positie der arbeiders in de verschil
lende bedrijven. Pogingen van de
arbeiders zelf, pogingen ook, gedaan
door de patroons. Want men
moet wel bedenken, dat bij deze
aangelegenheid beide partijen groot
belang hebben. Terwijl de arbeider
verbetering zoekt van zijn positie is
de patroon, de goede patroon natuur
lijk. volstrekt niet ongeneigd daartoe
mee te werken, onder één voorwaar
de, namelijk dat hij de loonsverhoo-
ging op den prijs van het product ver
halen kan. Er kan niets logischer zijn
dan dat. Maar tevens schuilt bier de
moeilijkheid, omdat de partijen het
vaak niet eens zijn over de vraag, of
het product een zekere verhooging
dragen kan. Terwijl de-patroon al te
angstig aan beslaande loonen vast
houdt uit vrees voor een schok in het
bedrijf, overziet de arbeider niet altijd
"lift factoren, die een prijsbepaling be-
heerschen. In het gunstigste geval
volgen daaruit besprekingen voor
beide partijen in toegefel ijken zin, met
als eindresultaat een nieuwe overeen
komst, in het ongunstigste werksta-'
king en uitsluiting, met al de finan-
cieele £n fnoreele ellende, die daaraan
voor beide partijen verbonden is.
Geen wonder, dat van weerskanten
gezocht werd -naar bet middel, om
door verbetering der loonen te komen
tot de rust, die een bedrijf tot zijn ont
wikkeling noodig heeft; de vakver-
eeniging hee-fi daaraan veel goed ge
daan, omdat wat vroeger min of meer
als een toevallige onderhandeling be
schouwd kon worde:!, daardoor den
vorm van een stelsel heeft verkregen.
Toch zijn nog altijd de zoogenaamde
collectieve contracten te veel lokaal
gebleven: met andere woorden: wat in
de eene gemeente werd overeengeko
men was, door plaatselijke omstandig
heden, vaak geheel anders, dan in een
aangrenzende gemeente bestond en
bleef voortduren. De moeilijkheden,
daaruit voortgekomen, benadeelden
veler bedrijf en gaven aan loonacties
voor de patroons een bitterheid, die
hen er ioe bracht en brengen moest,
om zich togen overigens volstrekt niet
onredelijke wensehen der arbeiders te
verzetten.
Vanzelf komt men er dus toe, ver
der te zïeD dan de enkele gemeente
en, als op dit ocgenblik bereikbaar
ideaal, te streven naar het collectief
I contract In een bepaald vak over
Ihetgeheele land.
1 Men gevoelt licht, tot welke moeilij
ke rekensommen dit aanleiding geven
moet, daar het niet meer of minder
geldt, dan billijke bepalingen te ma-
ken voor streken, die ten opzichte van
elkaar in zeer uiteenloopende omstan-
I digheden verkeeren. Die poging nu is
I gedaan in het vak der typografie. De
I hoofdbesturen van den Nederland-
schen Bond van Boekdrukkerijen, van
den Alsem. Nederl. Typografenbond,
den Nederl. R. K. Grafischen bond,
den Christelijken Typografenbond en
den Bond van plaatselijke typografi
sche vereenigirgen, gevestigd
Utrecht .hebben na moeiliike bespre
kingen een ontwerp van een collec
tieve arbeidsovereenkomst Samenge
steld. dat aan het oordeel van de af-
deelingen is onderworpen en, indien
men tot overeenstemming komen kan.
met lo. Januari zal worden inge
voerd.
>De technische bijzonderheden van
dit ontwerp zijn in een algemeene
courant als deze niet op hun plaats.
Met de algemeene lijnen, waarlangs
het gaat, is het, meen ik, een ander
geval. Hoe heeft men. zal gevraagd
worden, de moeilijkheid ondervangen,
om zoozeer verschillende toestanden te
brengen tot één geheel? In de eerste
plaats is een verdeeling van het per
soneel gemaakt in klassen naar het
genoten loon en daaraan toegevoegd
een onderlinge getalsverhouding, ?xk>-
dat bijvoorbeeld op een personeel van
zes man, 3, 1 en 2 resp. moeten b>
hooren tot dc eerste, tweede en derde
klasse; op twintig 12, 4 en 4, op zes-
tig 36, 12 en 12 en zoo vervolgens.
Toen dit moeilijke werk nfgcloopcn
was kwam men tot een niet minder i
lastige taak: het rangschikken van de
Nederlandsche gemeenten in klassen, j
negen in getal, daarna kon het loon j
dei* gezellen in de drie looukldssen
bepaald worden naar de verschillen
de gemeente k!as?en.
Het spreekt van zelf, dat zooveel
werk niet voor al te korten tijd gelden
mocht, zoodat de duur wordt voorge
steld op drie jaar. Het beginsel van
loon naar leeftijd is er in losgelaten.,
bij ontslag wegens slapte behoeft nic-t
altijd de laatst aangekomene liet
eerst te worden verwijderd, daartegen
over zijn vastgelegd: vermindering
van den arbeidstijd tot 9 1/2 uur, di
jaarlijksche vacantie, de uitbetaling
van feestdagen, da premie op avond-,
nacht en Zondagswerk en zoo meer.
dingen, die wel reeds op eenige druk
kerijen bestonden ,maar nog ver van
algemeen waren.
Ver van algemeen. En hier raak ik
aan wat, naar mijn inzien, een van
de twee belangrijkste bepalingen van
dit ontwerp moot genoemd worden.
In art- 29 staat woordelijk te lezen:
,,De werkgevers, leden van de con-
tracteerende partij ter eenre zijde,
zullen na het sluiten van arbeidscon
tracten met nieuwe werknemers, als
werknemers slechts leden van dc con-
tracteerende partijen ter andere zijde
in dienstbetrekking nemen, voor zoo-
■eel betreft gezellen boven zestien
jaar.
En daartegenover:
De werknemers leden van de con-
tracteerende partij ter andere zijde,
zullen bij het sluiten van arbeidscon,
tracten met nieuwe werfe?eversi.
slechts bij werkgevers, leden van de
confraeteerende partij ter eenre zijde,
in dienst treden, voor zoover betreft
gezellen boven zestien jaar".
Ziedaar dus het optreden van de
vakvei'eeniging van weerszijden, zoo
vel van patroons als gezellen, vast-
:elegd.
Sterker nog: wanneer een werkge-
er zich niet .aan de verschillende
hierover ontworpen bepalingen houdt
en daarom als lid zijner organisatie
•yeerd wordt of om andere reden
die organisatie verlaat, zeggen de ge
organiseerde gezellen hem den dienst
op!
En wanneer een werknemer, ook
anders dan door- royement, uit zijn
organisatie treedt., znl zijn werk cover
hem aanstonds ontslaan.
Welke ontzaglijke heleekenis dezo
bepalingen zullen hebben op de ont
wikkeling der organisaties kan men
zich gemakkelijk voorstellen.
Dj, tweede belangrijke bepaling
geldt werkstaking en uitsluiting.
Geen booze opwelling, geen aanval
van slecht humeur zullen die moor
teweeg brengen, want de beslissing
der geschillen wordt toevertrouwd
aan districts-coinmissiën en een cen
trale commissie, bestaande uit pa
troons en gezellen, en die dus altijd
en als van zelf zullen beginnen met
een poging tot bijlegging van het ge
schil, vóórdat zij. na rijp beraad,
hun uitspraak doen.
Zei ik niet, dat deze poging van de
hoofdbesturen in het typografisch be
drijf ook ver buiten de grenzen van
dit vak van beteckenis is
Of zij tot een overeenkomst- leiden
zal valt moeilijk te zeggen. Eigenaar
dig is, dat beide partijen aan hunne
leden mededeelen, dat zij om dit ont
werp te verkrijgen, groote offers heb
ben gebracht te groot, zullen mis
schien sommige leden over en weer
vinden Maar uit die verklaring blijkt
meteen, hoeveel belang partijen ge
steld hebben in het tot stand brengen
van deze zaak.
J. C. P.
Stadsnieuws
„DE JONGE VOORUITSTR.
VRIJZINNIGEN".
De Jonge Vooruitstr. Vrijzinnigen
houden dezer dagen een ledenverga
dering.
De agenda vermeldtVerkiezing
van een bestuurslid. (De heer H. Ploeg
Jr. ziet zich wegens drukke werk
zaamheden genoodzaakt zijn functie
als secretaris neer te leggen) en Ver
slag van de commissie (voorslel-
Montjox c.s.).
Tram verbetering.
Voor de beschutting tegen regen en
wind waren de balkons van de Bloe-
mendaalsche trams vroeger voorzien
van zeildoek. Nu heeft de E. N. E.
die zeilen vervangen door een deur,
die net aanzien van de tram verbe
tert en beter past bij de wagens, die
Ook muoier en degelijker zijn aan de
oude wdgens waren. Het is voor pu-
biiek en personeel een groote verbe
tering.
Bloemendag.
Aan de afdeeliug Haarlem van de
Vereeniging. tot bevordering der ge
zondheid in de grafische vakken in
Nederland is door den Burgemeester
vergunning verleend tot het houden
van een bloemendag op 1 Januari
1914.
De opbrengst zal strekken ten voor-
dceie van een eigen rust- en herstel
lingsoord.
HET PROVINCIAAL PERSO
NEEL IN NOORD-HOLLAND,
Over de positie van het provinciaal
personeel spreken dezer dagen in een
door den Ned Ambtenaarsbond en
den Bond van Ned. Gemeentewerklie
den belegde vergadering de heeren L.
den Broeder en N. van Hinte (resp.
voorzitters van deze bonden) en het
Provinciale Statenlid de heer A. B.
Kleerekoper.
Kindervoeding.
De vereeniging Kindervoeding be
gon deze week haar v.-erk. Zij deelde
Maandag aan 258 kinderen. Dinsdag
aan 338. Donderdag aan 336 en Vrij
dag aan 347 kinderen een warm maan
uit. Zij hoopt in de gelegenheid ge
steld te worden met deze uitdeelïng
voort te gaan tot einde Maart.
MUSEUM VAN KUNSTNIJVER
HEID.
In de Rotonde van het Museum van
Kuntuijverheid zal a.s. Zondag een
reeks prachtige geklemde afbeeldin
gen betreffende de Russische Volks
kunst tentoongesteld zijn.
Rusland is een der landen waar de
Volkskunst nog in hoogen bloei ver
keert en bet is treffend om waar te
nemen hoezeer de kunst daar in bet
hart van het volk leeft en met welke
piëteit de meest verschillende voor
werpen door de bevolking worden ver
vaardigd, teneinde van hun huis en
zijne omgeving een beeld van schoon
heid te maken.
Zondag is de toegang kosteloos.
EEN BESLUIT, DAT VAN BELANG
KAN ZIJN VOOR DE ViiUZ.
HERVORMDEN,
Da „Kerkbode" schrijil:
„Naar wij vernemen is verleden
week in de Ned. Herv. Kerk definitief
aangenomen tiet Reglement op Ce
z.g.n. buurtgemeenten. Wij hebben
over deze tiuurtgemeenien reeds ge
sproken, toen v.y van den zenrai ecu
ea ander van de werkzaamheden der
synode aanstipten. De bedoeling vau
de instelling uezer buurtgemeenten ia
om aan gedeelten van een groote ge
meente, ecu tjemoeuic waaraan meer
dere predikanten zijn verbonden, een
zekere zelfstandigheid te geven, zoo
dat zulk een selfstandig gemeente-
cft-el de bevoegdheid heelt, om b.v. oen
eigen predikant te beroepen. Men be
grijpt liet gewicht van dezo nieuwe
instelling. Tot nu toe beriep do meer
derheid van eene geheele gemeen
te de predikanten. Was die meerder
heid orthodox, dan werden ook in
alle vacatures dier gemeente Cri'n)-
doxe predikanten beroepen. Door de
instelling der buurtgemeenien wordt
althans de mogelijkheid geopend, dot
ook ii de godsdionstigo behoeften
van ceno minderheid wordt voorzien.
Want de meerderheid van een ge-
meente-b u u r t kan eene andere zijn
dan de meerderheid van de gehee-
1 e gemeente.
In de naaste omgeving zijn het onze
Hervormde vrienden vau Haarlem,
wier godsdienstige belangen door de
ze nieuwe instelling der buurtgemeen-
ten beter tot hun recht kunnen ko
men. Het zal zeker onnoodig zijn
hunne bijzondere aandacht hierop te
riohten."
ST. NICGLAAS (tot zijn knecht)PSu heb Ik zooveel goede dingen voor Haarlem
meegebracht, maar een betere toegangsweg Is In Spanje blijven liggen en
i nu kunnen wij met al onze bagage niet door de Amsierdamsche Poort.
