lunars Baars
W Si AAM.
TWEEDE BLAD
Trpag 5 December 1913
Buitenlandsch Overzicht
Zaberftin den Buitscben Rijksdag
De voorzitter van tien Rijksdag
meende Donderdag onmiddellijk na
de opening van de zitting den afge
vaardigden te moeten verzoeken, zich
kalmer te houden dan Woensdag,
met te schreeuwen, geen sprekers in
de rede te vallen. Het resultaat was
zoo seint dc Hbld.-correspondent
dat hij zelfs zijn verzoek niet zonder
onderbrekingen uit de zaal ten ein-
de kon brengen, wel een bewijs, hoe j
van de conservatieve partij ver
klaarde- Wij wenscheh .dringend, datj
di' betrekkingen tusschen het militaï-1
re en het civiele gezag hersteld wor-
den. Wij verdedigen het incorrecte j
optreden van Vod Forstner bij het re-
crutenonderwijs in bet geheel niet.
Maar den recruten stond de weg open
om daartegen op wettige wijze to pro-
testeeren, en die weg moet onder alle I
omstandig! -den worden gevolgd. I-Iet
grootste deel van het voorgevallene
kon voorkomen zijndoor tijdig in
grijpen van de plaatselijke autoritei
ten zou dit alles niet gebeurd zijn.
De Poolschc afgevaardigde Tram-
pozynski zei: „Het trcurigo in deze
geheele zaak is de houding der mili
taire autoriteiten, die dadelijk een
aantal personen arresteerden in de
hoop daar wel een schuldige bij te
zullen vinden. Dc soldaten, die de
zaak publiek gemaakt hebben, zijn
volkomen rechteloos tegenover - hun
meerderen. Wij. Polen, die door staat
en regeering zoo onrechtvaardig be-
handeld worden, kunnen niet geloo-;
ven aan do rechtsgronden van den
staat." (Bïival bij dc Polen.)
- - - De afgevaardigde Gamp van de
opgewonden dc gemoederen van de iik,Blrtij „„decideSlechte het on-
volksvertegenwoordigers nog sijn. mi'ddJ|lijk!, onlrM,.„ ora de uit den
SSLr Tl S|>rekc°dcr 'C"J'SX kop in te drukken had one zomen en
dadelijk daarop gelevcid wordeTi, 0PW[ndin!I gunnen besparen (Leven-
loco de Rykskanselier hel woord bijT« 7mr j,,,.,no b„o!.
nav-' i i - e- kina van Zabern is politiek le ver-
Zoo slap en weifelend als hij j nn(jig dfm hr,f onbehoorliike op-
Woensdag sprak, zoo rcsoluu Nm'tni olMr een conflict
hu Donderdag Men kon het hem r k d ontstaan tnssehen
U ",muire
- -- ten, die jaren lang 111 goede vei stand-
te. En zijn stem was
alsof hij den minister van oorlog wil
de Imiteeren. De heer Von Rcthmann-
HoUwcg was zeer nerveus. Waar
schijnlijk zal hij niet alleen ontstemd
yiin Hnnr hp lrril.ipV -ïn hpri Riiktfihat?
zijn door de kritiek, in den Rijksdag
gesproken, doch ook door de kritïc-k,
in de pers gedrukt.
De heer Von Bethmann Hollweg
dan was zeer nerveus. En zijn ze-
nuwachligheitl werd steeds g rooter, 77lnnmen "blanco^
want de afgevaardigden stoorden zieh «,e> Iesb,[anl wsrd begrtrel met M„
houding leefden die samenwerking
zou daardoor niet worden vernietigd.
Wij wenschen allen, dat het Rijks-
land zoo spoedig en zoo innig moge
lijk met Duitschland zal verbonden
zijn!
De molie van wantrouwen tegen
is aangenomen j
tt 1 den Rijkskanselier
E! 1 mei 2U3 stemmen vóór. Si stemmen
i afgevaardigden
niet het minst- aan de waarschu
wing van den voorzitter. Zij bleven
hem aanblaffen, in de rede vallen,
uitlachen En de Rijkskanselier wist
niets betei's te doen dan kalm zulke
scènes af te wachten, tot eindelijk de
bel van den president stilte gebracht
had voor een oogenblik. Dan sprak
hi; erder, zoolang het duurde.
„Mij is een verwijt er van ge
maakt," zeïde de Rijkskanselier, „dat
ik gezwegen heb over het civiel be
stuur. Dat zou een critiek op dit bo-
6l uur zijn Doch -het- militair bestuur
..wns aangevallen, en dat moest ik ver
dedigen I-Iiermcde heeft, het civiele
bestuur niets te maken.
Alsof niet juist het civiel bestuur
de ernstigste aanklachten had inge
diend tegen het militair bestuur. Der
gelijke spitsvondigheden moesten hef
tig profest uitlokken.
Op Rijkskanselier sprak vervolgens
de bewering tegen, dat hij alleen ge
oordeeld had naar de rapporten van
d"r militairen commandant van
Straatsburg. Hij zou partijdig ge-
woest zijn, hij, die Ook gewezen had
op liet onwettige optreden der mili
tairen in Zabern? Niemand kon on-
partiïdisrer zijn dan hii.
rio deze woorden volgde een dave
ren! gelacli
Hierna deed do Rijkskanselier een
beroer» op de bevolking van bet Biiks-
land dïe niet overgevoelig móest zijn,
doeh diond» samen te"werken met de
Fnrrppt-ino- Vervolgnrus yf'de hii n't-
drukkéiijk, en nu. met daverende
stem, tegen de conservatieven:,, dat hij
blijven zou bij zijn Rijksland-politiek,
luid bravo van de pai'tijen, die vóór
tegen.
Dé Rijkskanselier wis zelf niet aan
wezig, toen dc uitslag bekend ge
maakt werd.
De gevolgen der motie van wan
trouwen tegen den Rijkskanselier.
Directe politieke gevolg-en zal déze
iji.Qtie—van wantrouwen niet hebben;
omdat het aanblijven van den Rijks
kanselier afhankelijk is van het ver
trouwen des keizers en niet van het
vertrouwen der volksvertegenwoordi
ging, die trouwens al eens den heer
Von Bethmann Hollweg zoo'n onaan
gename motie te 6likken gaf. Maar
dat in een zoo belangrijke en ernstige
quaestïe als de Zabern-zaak geworden
is, het beleid van den Rijkskanselier
door meer dan 80 van de Rijksdag-
leden afgekeurd wordt, is een feit,
dat zelfs den heer Von Bethmann
Heilweg toch onaangenaam moet
stemmen. Hij behoeft nu niet moer in
liet onzekere t.e verkeeren, hoe ook
hei overgroot© gedeelte van het Duït-
Eche volk over zijn bestuur denkt.
Directe politieke gevolgen zal deze
motie niet hebben. Wil de Rijksdag
de consequenties aanvaarden, dan
dient hij bij de begrooting hoofdstuk
„Salaris van den Rijkskanselier" de
theoretische beteekenis van de motie
in daden met practische waarde om
te zetten.
Politieke gevolgen zal alleen hst be
zoek van den heer yon Bethmann
hij niet aan het wankelen ge- Hollweg, den stadhouder, graaf Von
bracht kon worden door dergelijke 1 Wedel en generaal Von Deimling m
incidenten. j Donaueschingen hebben. De Keizer
..In dit ernstige uur," aldus begon zal heden de feesten en jachtpartijen
hij een zin. Onmiddellijk daverde het1 voor een uurtje moeten onderbreken
in den Rijksdag, waarop de heer Von om dc belangrijke conferentie te hou-
Bethmann-Hollweg uitviel, nog vinni- den. Dat graaf Wedel niet langer
ger dan te voren „Ik noemde dit uur stadhouder van het Rijksland zal
ernstig, niet omdat misschien mijn bliiven, is zeer waarschijnlijk. De
positie in gevaar is, omdat straks Rijkskanselier heeft gezegd, dal het
waarschijnlijk een motie van wan- civiele bestuur in verschillende aan-
trouwen tegen mij aangenomen zal gelegenheden te kort geschoten is,
ook het militaire bestuur. Dus zou
ook de heer. Von Deimling leans loe
pen, plotseling een zwakke gezond
held te krijgen. De Keizer moet d«zer
dagen generaal Von Deimling een ka-
worden, ik noem dit uur ernstig, om
dat er een klove dreigt te ontstaan
tusschen het volk en het leger."
Uit den Rijksdag werd hierop ge
roepen „Schuld van den minister
van oorlog." Waarop de Riikskanse- j binetsorder. gezonden hebben, waar-j
lier met nadruk betoogde, dat hij het i in hem zeer beslist- bevolen werd, on- j
volkomen eens was met den minister, middellijk in" het Rijksland den vrede i
Vervolgens zei de Rijkskanselierte herstellen tusschen militaire èaci-l
nog eens met emphase, dat er eeen I viele autoriteiten. Ook generaal Von
neven-regcering bestond, dat er Deimling staat zwakjes. Doch valt
slechts een hoofdregeering was, waar hij, dan sleurt hij allicht den minis-
voor hij zich alleen verantwoordelijk ter van oorlog mee, die op de meest
rekende, en dat hij zou weggaan, wan j heldhaftige wijze voor hem in den
neer hij deze verantwoordelijkheid 1 Rijksdag.in do bre-s sprong. En gaat
niet langer kon dragen. dc minister van oorlog, dan pakt deze
Na deze redevoering ontstond link-si sneeuwbal ook den Rijkskanselier
'en in het centrum een levendig gesis, mee, die zich heden nog volkomen so-
dnt rechts beantwoord werd niet ap- i lidair verklaarde met den minister
plans. Een paar minuten duurde dit. van oorlog. Doch zoo bont zal het
De heer Von Bethmann Hollweg niet gemaakt worden, want.de beslis-
heeft door deze redevoering den slech- fiingen gaan niet naar de wetten van
ten indruk van Woensdag niet verbc- dc logica in een land, waar de ver-
terd. antwcordelijke staatsman toch aan de
Hierna voerden nog eenïge sprekers regecring kan blijven, al zegt hem
't woord. 4/5 van de volksvertegenwoordiging
Von Rogalla Bieberstein Zawatsky het vertrouwen op.
De beslissing zal wel aldus luiden t 1
En generaal Von Deimling èn stad
houder Von Wedel gaan de laan uit.
Zoowel de civiele als de militaire au
toriteiten krijgen dan ongelijk. Dat is
de opinie, die men in den Rijksdag
hoorde. De „National Zeitung" deelt
mede, dat de heer Von Bethmann
Hollweg, die reeds sprak van zijn be
dreigde positie, zijn beslissing afhan
kelijk zal maken van het oordeel des
keizers, al naar gelang de militaire of
dc civiele autoriteiten gelijk krijgen.
Wordt de stadhouder van Elzas-Lo-
tharingen gedwongen zijn ontslag te
vragen, omdat generaal Von Deim
ling gelijk krijgt, dan moet ook de
Rijkskanselier besloten zijn, zijn ont
slagaanvrage in te dienen. Krijgt ech
ter de commandeerende generaal
eveneens ongelijk, zoodat zoowel de
militairen ls de civiele autoriteiten
gelaakt worden, dan bestaat er voor
den Rijkskanselier geen reden, af te
treden, omdat hij zoo'n genoogdoe
ning voldoende acht.
Een verklaring der Elzas-Lotlia-
ringsche Vereeniging.
Naar aanleiding van de quaestie te
Zabern en wat daarmede samen
hangt, heeft het bestuur der Elzas-
Lotharingsche Vereeniging de vol
gende verklaring nitgevaardigd
„De Elzas-Lotharingsche Verccni-
ging, die steeds optrad voor de ge- j
hcele aansluiting der Elzassers en,
Lotharingers aan het Duitscho cul- J
tuur- en staatsleven, betreurt ernstig
de gebeurtenissen te Zabern, die in
het aeheele land de srrootste bevreem-
ding over de houding der militaire
autoriteiten doen ontslaan De veree
niging veroordeelt het optreden van
enkele opgestookte jongelieden te
genover niet-beminde officieren en
hei daardoor ontstane gevaar voor de
discijiliue, maar meent toch dat aan
hei militaire;bestuur het verwijl niet
kan worden bespaard, dat het niet
heeft ingezien dat aan de gekwetste
gevoelens vaii een •zelfbewutóten! en
denkenden stam ter rechter tijd op '11
behoorlijke wijze voldoening moest
worden gegeven, waardoor het de ge
zonde nationale ontwikkeling buiten
gewoon belemmerde. De vereeniging
spreekt den dringenden wensch uit,
dat infen in hel leger bij alle zorg voor
zijn militaire taak, meer dan lot nog
toe onze vriendschappelijk voor het
leger gevoelende bevolking zal leeren
kennen en mét hare meeningen reke
ning zal houden. De vereeniging ver
wacht van de regecring, dat zij ten
spoedigste de aanleiding tot de ge
rechtvaardige opwinding zal weg-
nemen, in de toekomst dergelijke
voorvallen zooveel mogelijk zal voor- j
komen en het gezag der burgerlijke;
autoriteiten zal herstellen;"
Steeds meer willekeur.
Uit Colmar wordt aan de „Elsasser
Kurier" gemeldj dat een familie een
brief van haar bij den troep dienen
deii zoon kreeg, waarin medegedeeld
ivordt, .dat aan do recruten uit den
Èlfcas het gewone Kerstverlóf niet zal
worden gegeven.
Men schijnt te vreezen, zegt de
„Kurier", dat de bespreking over de
gebeurtenissen te Zabern in den fa
rniliekring bij de jonge soldaten öp
de dienstwilligheid en het gevoel van
discipline een nadceligen invloed zal
hebben.
Nog een militair schandaal.
Het „Berliner Tageblatt" plaatst,
naast de gebeurtenisseri te Zabern,
de geschiedenis van den luitenant
lians Ritter uit Thorn, die onlangs
in dronken toestand een koffiehuis
binnentrad, cn daar schrik en ontstel
tenis verspreidde, door de gasten met
zijn getrokken sabel te bedreigen.
Eenïge officieren snelden toe. na
men hun beschonken collega het
zwaard af, en poogden hem naar zijn
kwartier te brengenmaar de luite
nant Ritter, die zeer onridderlijk deed
tegenover weerlooze burgers en te
genover zijn goedgezinde collega's,
maakte zooveel kabaal, dat de wacht
er bij te pas moest komen. En
eclit staaltje van militaire dwaasheid
de wacht gehoorzaamde aan het
bevel van den dronkeman, om de ba
jonet op het geweer te plaatsen en
hem zijn sabel terug te geven. Zoo
liet hij zich naar huis brengen.
Voor die daad, de bedreiging van
weerlooze burgers, stond luitenant
Hans Ritter voor den krijgsraad te
recht, die hem, overwegende dat hij
onder den invloed van sterken drank
had gehandeld, vrijsprak en zijn on
middellijke in'vrijheidsstelling ge
lastte.
Is dit wel.de geschikte manier om
luitenant Hans Ritter te doen inzien,
dat hij, als hij dronken is, zijn ge
mak moet houden?
Een nieuw incident.
Toen de vertegenwoordiger van eer.
Londcnsche courant, dc heer Richard
Wyi.dlinni. op straat te Zabern den
toevallig voorbijkomenden luitenant
Schudt van het 99e infanterlo-regi-
ment wilde kieken, Het de luitenant
hem door gendarmen arresteeren en
de kodak in beslag nemen, echter
slaagde Wyndham er in eerst nog
van de arrestatie een kiekje te ma
ken.
De in beslag genomen camera werd
hem door de rechterlijke autoriteiten
teruggegeven, twee ploten met het
portret van luitenant Scbadt moest
hij ovenwei achterlaten.
Dc kabinetscrisis in Frankrijk.
President Poincaré heeft Ribot de
vorming van een ministerie opge
dragen.
Deze zou beden een besluit daar
over nemen.
Een Servische haven in Salonilci.
Dc onderhandelingen van Servié
met Griekenland op handelspolitiek
gebied gaan goed vooruit. De Servi
sche minister van handel, Jankowitsj,
uit Salonilci teruggekeerd, en ver-
1 deze hoeren zullen, als zij bun posi
tie niet willen verspeten, met de con
centratie moeten meegaan.
De concentratie had geen verplich
ting om het bewind te aanvaarden,
maar o-lleen om mee te werken tot
een kabinet da: de gewenschte hervor
mingen, algemeen kiesrecht en Staats
pensioen, zou uitvoeren. Daaraan
voldoet het Kabinet-van der Linden,
dat slechts betrekkelijk extra-parle
mentair is. en steunt op een meer
derheid der Kcjner voor de hoofdpu'n
ten v.an het programma, die niet van
socialistis^hen- maar van vrijzinnigen
oorsprong zijn.
(Reeds in een gedeelte van een w>-
rige oplaag opgenomen.
Zijn rede daarna vervolgende be
toogde de beer De Meester dat de
strijd der vrijzinnigen voor 't alge-
.....n.....r. meen stemrecht een ander doel hQoft
klaarde dat Griekenland voorneméns 'dan bij de socialisten niet v.oór klaa-
is, 'Servië niet alleen de voorrechten j senstrijd, maar voor 't recht van alle
in de haven van Salonilci toe te staan, burgers op invloed op den gang van
die het reeds van do Turksche regee- zaken. En als de liberalen er ook wei-
ring voor hel doorgaande verkeer be- licht door achteruitgaan en de socia-
zat maar dat het voor Servië een af- listen er door gedwongen kunnen
zonderlijke zóne in het havengebied worden de verantwoordelijkheid voor
wil inrichten, met eigen douanekan- ds Regeering te aanvaarden, de vrij-
toren, controleurs, keurmeesters en zïnnigen zullen deze evolutie niet te-
vecartsen, natuurlijk onder oppertoe- Jfengaan en zij moeten zelfs mede-
ziclil van Griekenland De invoeren werken om ook de vrouw invloed te
naar Servië kunnen dan plaats heb- verzekeren, door wegneming der
ben, in' verzegelde waggons, onder 't grondwettige beletselen tegen haar
regime van bet autonome Servische optreden aan de stembus en door in-
douanetarief. Dit besluit zou voor de Voering van evenredige vertegen-
toekomst en dc beteekenis van Salo woordiging, waarbij epr. als het te
niki als handelshaven van groot be-lang duurde, de Reg. verzocht niet te
lang zijn. 1 wachten op 't rapport der ingestelde
j Staatscommissie.
De revolutie in Mexico. Wat dc Staatspensionneering be-
Prceidpnt Huerta heeft aon de..ook toe was ntct aan de eo-
„llntin" een lelieraui ge.onden, cialTStcn te danken. War™ de vr.j.lu-
waarin hij verklaart, dat de berichten 5 111 ®eze J)eIceer"* h.et v,as "oor
over overwinningen van de Mexicaan-1 de elders opgedane ervaringen
sciie opstandeliugen te Culiacan, Vie- .Ten slotte verklaarde «pr. de po-
torig en Juarez onjuist zijn. Reg. om op schoolgebied
Dat die steden ontruimd zijn, staat' verzoening te beproeven - maar zon-
in verband met hei veldtochlsplan, van kiesrecht voor gelijkstel
ling van bijzonder en openhaar on
derwijs toe te juichen en hij drong
aan op een ruime opvatting van de
taak der in te stellen commissie, niet
enkel tot de financiën beperkt en op
spoedige voorstellen van de Reg. zei
dat voor het bondsleger is opgemaakt.
Binnenland
HOFBERICHT EN.
De trein, wuanneuc «ie koninklijke
familie Maandag 8 December naar de
residentie vertrekt, om ue feestei
Sciievoningen bij ie wonen, zal des
morgens 8 uur iiét Loo verlaten en
ongeveer 10 1/4 uur in Den Haag aan
komen
Na de pauze motst de vergadering
voor vijf minuten worden geschorst,
omdat de Ministers nog niet aanwezig
waren en de heer De Geer weigerde
te spreken in hun afwezigheid,
Toen hij daarop 't woord kreeg be
toogde hij dat 't nu ojjgetreden Kabi-
Do l'rins zal Maandag 29 dezer de D(;t volkomen normaal was, een ge
in Den Haag te houden vergadering
van den raad van bestuur van de ver
eeniging „Het Oranjekruis" voorzit
ten.
TWEEDE KAMER.
Men seinde ons over de zitting van
Donderdagochtend:
Heden was aan do orde de voortzet
ting deivrede van den heer De Mees
ter. Deze verdedigde de concentraiie
.tegpn de verwijlen van den heer Van
Wijnbergen. De concentratie is er
als noodzakelijk verweer tegen de
Coalitie en voor het tot stand bren
gen van hervormingen waaromtrent
zij'het'ook eens is niet de socialisten,
die bij de herstemmingen werden ge
steund ondanks het beginselverschil,
waar omverwerping van bet vorig
Kabinet allereerst het doel was. Spr.
betoogde daarna tegenover den heer
Lobman dat de eiseb van rechtsge
lijkheid op schoolgebied in strijd is
met do beginselen der liberalen en
met de historie der pacificatie waar
mee de voortdurende aanvallen op de
openbare school in tegenspraak zijn.
Hij verdedigde daarna bet krachtig
verzet tegen het protectionisme, tegen
't'rèchisehe drijven. Evenzeer kwam
bij op tegen de scheiding van ons
volk in geloovigen en vijanden van
dep' Christus. Daardoor was de in
vloed van het socialisme gestegen.
Er volgde een ebbe en zoo de S. D. V.
F. het monarchaal stelsel mocht be
dreigen. dan is haar verdere groei
ónmogelijk bij ons volk. Spr. erken
de, dat nu de aftreding van het Ka
binet Heemskerk een ministerie der
gehoolo linkerzijde constitutioneel
ware, maar a's dat mislukt met het
oog op gezamenlijk gewenschte her
vormingen dan moei men met een Ka
binet-.ad boe voor zekere hervormin
gen komen. De heer Troelstra echter
verlangde aanvankelijk geen extra
parlementair-, maar een gewoon k'a-
binet, 'mat leden van rechts. Zijn hou
ding te Zwolle sprak zijn v.roegcr
standpunt tegen. Uit de verklarin
gen van den heer Vliegen bleek ook,
dat men het portefeuille-aanbod aan
de socialisten als oprecht en logisch
volg van de politieke stroomingen bij
de stembus. Hij ontkende dat dat Ka
binet speciaal van twee wallen zou
etèrisedert 1878 hadden steeds alle
Kabinetten, speciaal voor de defensie-
voorstellen, op de rechterzijde
steund. Spr. die lot hiertoe steeds de
voorstellen der Reg. naar de eischén
van 't landsbelang beoordeelde, zou
du ook blijven doen tegenover dit Ka
binet, ook ten aanzien van schepen
voor do verdediging of arbeidswetten,
als hij die voor 't publiek belaug ge-
weiiscut oordeelt,
Op twee punten kwam hij in het bij
zonder terug: de middelenversterkittg
sn de grondwetsherziening. Hij was
tegen de voorgenomen verhoogiug van
't successierecht in do rechte lijn en
verzocht in eik geval onderscheid te
maken tusschen de nalatenschappen
voor meerder- en minderjarige kinde
ren. En wat de grondwetsherziening
aangaat hoopte hij np samenwerking
van rechter- en linkerzijde.
Spr. was 't met de Reg. eens dat kies
recht. en onderwijs elk op zichzelf
moeten worden behandeld. Er is ook
geen reden rneer voor t vroegere non
possum us. De minderheid van de
Staatscommissie voor de grondwets
herziening van thans wil ongeveer
hetzelfde als'hel amend.Mackay
188(3. -Maar spr. meenue toen dut dc
Reg. aan de Staatscommissie moet op
dragen te zoeken naar een grondwet
tige lormule die een compromis op
schoolgebied kan brengen. De Reg.
boude 't roer recht.
(Rechts! riep men onder gelach).
Toen volgde do heer Duymaer van
Twist, die eerst aandrong op hel ge
ven van voorrang, bij plaatsing
de Ministeries, van de niet dadelijk
aangestelde geslaagden bij de gehou
den examens.
Daarna onderzocht hij de vraag
wat in de toekomst is te verwachten
van (le vrijzinnige concentratie on hij
betoogde dat deze 't. democratisch be
ginsel fieeft prijsgegeven d-oor de me
dewerking der vrij-libernlen eii dnt er
absoluut geen homogeniteit., bestaat
tusschen de drie groepen, noch' op 't
gebied van ol-emeen kipsrecht, jioch
on dat d"r =ocinlr verzekering,
diep-ra.and verschil en daarom ver
wachtte spr. van het optreden der con
centratie en van 't Kabinet niet veel
goeds. Het vertrouwen bij ons volk
ontbreekt, al verkregen de lïnksche
oordeelde. De heer Schaper oorde«iide groepen door valsche strijdleuzen
ook unuers dun de heer frodsta en onbehoorlijke strijdmiddelen pok de
meerderheid. Over die leuzen en mid
delen trad spr. ten slotte in een scher
pe kritiek, vooral op de manoeuvre? to
Zwolle, Ridderkerk en Steenwijk.
Daardoor en door overdreven en niet
te vervullen beloften, won de concen
tratie, maar de kïezera zullen bedro
gen uitkomen en dit zal zich op de
concentratie wreken; zij staat niet zoo
sterk als men denkt, ondanks de 1»-
loften van Staatspensioen aan alle bc-
hoeftigen en salarisverhooging aan
alle onderwijzers, waarvan nu niets
komt, evenmin als van de voordoo
ien die men de Herv. Kerk heeft voor
gespiegeld.
Wat had men nu van 't Kabinet tc
wachten? Spr. was teleurgesteld door
het program. Hij maakte er de Reg.
seen verwijt van, maar aan.de con
centratie, die met de socialisten sa
men ging bij herstemming, maar zon
der accoord om nu verder samen le
werken.
Ten slotte vroeg spr. den premier
of hij zeker was van den steun van
links voor do oorlogs-begrooiïng, dan
wol of do Rog. steunde op do rech
terzijde?
De laatste spr. van gisteren, de
heer Tydeiuan, begon met een woord
van wolkom aan *t Kabinet, dal voor
al door do aanwezigheid van do hee-
ren Cort van dor Linden, Lely en
Treub, een beslist vrijzinnig karak
ter droeg. Hij was met de Troonre
de en mot do Memorie van Antwoord
zeer ingenomen.
Daarna sprak hij over de verkiezin
gen, een heftige strijd, maar die
wat taal en manieren betreft, door
do vrijzinnigen waardiger dan door
de coalitie rs gevoerd. Trouwens de
hoeren Heemskerk en Lobman, met
hun „rood-e vaan in den mist" en hun
„brulkikvorsctf' hadden vooraf ge
zorgd dat de strijd fel moest zijn.
Na een scherpe kritiek op do on
juiste historische voorstellingen dooi
den heer Lobman gegeven over don
schoolstrijd der liberalen, over het on
godsdienstige van de openbare school
(nadat Dr. Kuyper er den bijbel uit
had geweerd), betoogde hij dat de
vrijzinnigen niet van positie zijn ver
anderd en steeds volhielden dat de
overheid de initiatief nemende, lei
dende zorg voor "t onderwijs moet
behouden. Alleen op dien basis was
een oplossing mogelijk; doch eerdei
was die met den heer De Geer, dan
met den heer Lobman te bereiken.
Daarna betoogde spr. dat de ver
kiezingen hadden geleerd dat ons
volk wars is van de verkerkelijlking
van den Staat, niet van godsdienstig
leven op gezonden basis, maar van
clericalisme, van een voortgezet Kuy-
perregime, van de anti-these, waar
mee men alles, ook in Indië zocht te
vergiftigen. De strijd was nu gestre
den al was bet denkelijk niet voor
de laatste maal.
Overigens ging 't bij de stembus
ook tegen de bureaucratische centra-
liseerende politiek van Min. Ta lm a
en tegen het tarief.
En wat de stemmen-verplaatslng
betreft, zeker had zich de kleurïooze
middenstof naar links gewend doch
niet naar de vrïj-liberalen, maar
de concentratie en vooral naar
de socialisten. Doch niet uit ovprtui-
vyas dit laatste het geval; het
alleen omdat men vooral van de
socialisten de verlangde lotsverbete
ringen verwachtte, die van dien kant
meest worden beloofd. Spr. echter
verwachtte in dit opzicht en druk
te dat de Reg. op *t hart het meest
van toenemende volksontwikkeling.
Was de strijd met bewustheid ge
streden. de concentratie was voor Je
moeilijkheden die volgden niet aan
sprakelijk te stellen De verwijten aan
de concentratie waren ongegrond,
ook wat betreft het samengaan met
de socialisten. Want van vrijzinnige
zijde was het beginsel-verschil met de
socialisten steeds in het licht gesteld
en alleen bij de herstemmingen ging
men samen omdat de S. D. A. P. dc
twee hoofdpunten van het concentra
tie-program had overgenomen en
wijl het allereerst ging om de coali
tie te verzwakken. De kiezers hadden
de concentratie in het gelijk gesteld;
het verwijt van misleiding was totaal
ongegrond.
Men had overigens van opwek
king der kerkelijke hartstochten ge-
spraken. Maar hadden de katholle
ken door hun separatisme, door hel
uitsluiten van andersdenkenden ojj
elk gebied de contra-propaganda niet
uitgelokt.
En dat men het ook voor de Herv.
kerk opnam, was het niet natuurlijk
wijl deze werd bedreigd door do po-
Fe ui 11 eto n
(Nadruk verboden).
106)
Do herinnering aan do liefde van
Jenny bleef bij hem bestaan als een
dreigend verwijt Gaumo had-'t-hem
wel voorspeld. Nog svas liet lsatsto
bedrijf van dit üraina- met afgespeeld.
Wat zou er nu nog gebeuren?
Hij wist nu wel, waai' Marie-Rose
zich verborg, maar hij wilde haar
met weerzien, zoolang hij zijn geiiee-
le vrijheid niet teruggekregen had.
Hij was door zijn gegeven woord
aan Bertignolles gebonden en even
eens oor de toestemming van zijn
broeder.
Toen beminde Laurent nog even
innig zijn lievo lentefee, die haar
liefde, haar geluk, haar rechten zoo
heldhaftig ten offer had gebracht aan
(7.- z -i familie, die haar ver
stootten had.
Met hoeveel vreugde zou hij tot
haar terugkeeren.
Bij haai' alleen zou hij het geluk
vinden, .«ir baar alleen zou de droe
vige lieri' cring aan Jenny wordén
nitgewischt.
Trouwens, in do laatste dagen
scheen do fortuin weer gunstiger ge
stemd jegens de familie Do Soulai-
mos.
wr waren op één dag twee goede
rhten gekomen.
In den aanvang van dH verhaal
hebben wij gezegd, dat er huwelijks
plannen bestonden tusschen Gilberte
le Soulaimcs en een jong advocaat
van-de Parijscho balie, Lucien Re-
naud genaamd. Men zal zich tevens
herinneren, dat tengevolge van dat
huwelijksplan Marie-Rose in het huis
te N-ogent gekomen was, om de
plaats van Gilberte bij de blinde mar
inezin te bc-k leed en.
Na het schanuaal op de club had
de familie Renaud ernstige bedenkin
gen tegen dit huwelijk gemaakt.
Dientengevolge was het uitgesteld.
Thans hadden zij hun toesteifiming
weer gegeven. Bovendien was Lucien
Renaud door een onverwachte erfenis
weer rijk geworden, en daar hij de
gel dei ij ke moeilijkheden van den
markies kende, had hij hem zijn butp
aangeboden.
Dat was neg niet alles.
Urbain Vernier, de bankier, dao de
valsche'wissels van Romain Goux,
op naam van den markies De Soulai
mcs, het eerst in banden l»nd gehad,
schreef aan MicheL dat hii thans In
slnat Svhs.'hém een onbeperkt credïet
te vcrleeneu.
Dien dienst had hij hem tot nu toe
met kunnen bewijzen, want Vernier
had door ongelukkige beurszaken,
zeil veel geld verloren.
Do kans was nu evenwel gekeerd en
©r waren betere tijden voor den ban
kier aangebroken.
Hij bood Michel zijn diensten aan.
De toekomst scheen dus minder
droevig voor den markies, die na al
het gebeurde geen hulp meer van Ber-
ILgnoiles wilde aannemen.
Micliel sprak er met Laurent over;
Gij beihoeft thans uw vrijheid
niet meer op te offeren, zei hij!'
Ge kunt uw huwelijk met Jenny ver
broken.
Maar Laurent scüuudo lw>t hoofd.
Ik ben door mijn woord aan
Jenny geoonden «n üat moet ik ge
stand doen.
In de ivriedlandlaan was de toe
stand tusscnen vader ©n dochter
uoogst droevig.
Toen Jenny weer bij kennis kwam,
gevoelde zij een leegte om zich heeii.
Zij herinnerde zich niets. Wat was er
dan'toch gebeurd 'l Waarom lag zij te
bed en was zij zoo zwak, dat zij ter
nauwernood het hoofd kon opheffen
of haai" armen kon bewegen?' Iloo
was zij zoo eensklaps ziek geworden?
Het geheugen keerde langzamer
hand bij haar terug.
Geheel haai' leven van den laatsien
tijo kwam haar uug voor dag weer
voor den geest van haar eeisie ont
moeting met den graaf De Soulaunes
ai iet aan den morgen van haar hu
welijk.
Uvo gMukkig was zij die laatste
dagen geweest.
Toch herinnerde zij zich hel teeke
nen van het contract en het huiselijk
feest, dat bij die gelegenlieid door
haar vader was gegeven.
Maar tegelijk kwam ae herinnering
aan Romain Goux en zijn geheimzin
nige bedreiging bij haar op.
Ja, haar geheugen werd al sterker
©n sterker.
Zij herinnerd© zich nu alles.
Den morgen van den dag, waarop
zij met haar geliefden Laurent zou
huwen, dien morgen was Ro
main Goux bij haar teruggekeerd, of
schoon haar vader beloofd bad. da
zij hem niet zou weerzien.
O. hoe gelukkig was zij ontwaakt.
Zij stond op het punt zich het
bruidskleed te doen aantrekken
zich met bloemen te laten tooien.
Zoooven had Laurent haar,
hot eerst van zijn leven, bekend, dat
hij haar bemind© en nu kende haar
geluk geen grelzon meer.
En eensklaps was Romain Goux
verscïienen. die als een demon haar
geluk kwam verstoren.
Vrooselljke dingen had hil haar
gezegd, hij sprak vau misdaden, van
bloed. Zij had hein mot willen geloo-
ven eu haar vader geroepen,
liertignollés was binnengetreden,
z.ij had de oogen gesloten om zich
beter to kunnen herinneren.
Eensklaps opónue zij uie weer.
Vol afschuw zag zij naar haar va
der, die zooais altijd aan baar bed
zat.
Vuuer, vader, mompelde zij.
Hij meende dat zij hem noodig had
©li naderde haar bevond.
Wat is er unjn kmu, mijn Jenny?
Zij had haai' oogen weer gesloten.
Zij wilde hem niet zien.
O, hoe gaarne had zii gewild er
zich niets van te herinneren.
i'oen meende hij, dat zij hem Ln
een droom gèroepen had.
Hij keerde terug naar zijn leun
stoel, waarin hij reeds zooveel lange,
smartelijk© uren had doorgebrachL
Maar zij was wel ontwaakt, helaas,
en zij dacht na.
Rotuain had haar vader beschul
digd.
uus Laurent bemind© haai' niet,
had haar nooit bemind.
Dat huwelijk was alleen hot gevolg
van de listen vari Bertignolles.
Haar vader had niet teruggedeinsd
voor een misdaad hei bestelen der
kas van Micbcl de Sóulaimes, oin een
bankroet'te veroorzaken.
ün daar d© diefstal een moord na
zich had gesleept, was haar vader
ook medeplichtig aan dien moord.
Romain had dit alles verteld, en
zijn dood was het bewijs geweest, dat
hij do waarheid had gesproken.
Zu hief zich met moeite in haai'bed
overeind.
Vader, stamelde zij.
Zij haó nauwelijks d© kracht lot
spreken.
Hij sneidè toe.
Mijn Kind
Wat is er op dien dag gebeurd
Helaas, een groot ongeluk, mijn
kind. u ij hadt gescheld. Ik was m
mijn kamer, bezig xnet mii te kloeden
voor uw huwelijk. Ik kwam op uw
kwnmer en vond daar dien man. Gij
hadt ureeds meermalen over hem
beklaagd. Gij hadt mij verteld,dat
hij u vrees aanjoeg met zijn onzinni
ge bedreigingen. Toen ik hem zag,
meende ik dat hij u weer bedreigd
had, en in een opwelling van woed©
heb ik hom gedood.
Na een lang stilzwijgen sprak zij:
Doodt men aldus ©en armen
krankzinnig©
Hij joeg u VTeos aan.
Hetgeen hij mij zei, vader, was
wel in staat mij vrees aan te jagen.
En wat heeft hij u dan gezegd,
I di© ellendeling?
I D© waarheid, vader.
1 (Wordt vervolgd).
