VERDE BLAD
Woensdag 31 Deccnber 1913
OM ONS HEEN
No. 1666
Een schilderij en zijn schilder
Sedert het beroemde schilderij uil
het Löuvre gestolen en daarheen weer
onderweg is, staan er in tal van
bladen afbeeldingen van (zelfs heb ik
er een in een sigarenwinkel aange
troffen) waarvan we alleen kunnen
zeggen, dat ze goed gemeend, maar
over 't algemeen ook heel leelijk zijn.
„Is dat," denk je bij 't zien van die
gekleurde en ongekleurde namaak
sel®, „nu dat wonderschoons schil
derstuk?"
Wie kan moet nu maar zelf eens
naar Parijs gaan en kijken, de ande
ren, verreweg de meosten, moeten zich
maar tevredeD stellen met op gezag
van kunstliefhebbers te gelooven, dat
het inderdaad een meesterwerk is.
Het stuk wordt ook do Mona Lisa
genoemd, omdat het origineel Mona
Lisa Gherardini heette en men be
stempelt het met la Joconde, omdat
zïi getrouwd was met Francisco del
Gïncondo.
Maar veel merkwaardiger dan het
schilderstuk is de schilder, Leonardo
da Vinci, want men kan niet zeggen,
dat hij talent bezat, omdat hij vele ta
lenten had. Zelden of ooit heeft men
in de wereldgeschiedenis van een zoo
begaafd man gehoord Van zijn jeugd
af aan had hij al een bijzondere aan
leg. zoowel voor kunsten als weten
schappen getoond,.
Alleen, zonder meester, had hij
taal, wiskunde en teekenen geleerd,
van de eene studie naar de andero
overgaande met de grilligheid, die
ziin geheele loopbaan kenmerken zon.
Zichzelf had hij ook muziek geleerd
en speelde op de lier een begeleiding
bi' verzen, die hij zelf had gedicht.
Toen hij musicus was, wilde hij
schilder wezen, nadat hij schilder was
geworden beeldhouwer, daarna bouw
kundige en hij bestudeerde ai deze
kunsten tegelijkertijd, maar zij kon
den zijn grooten geest niet voldoen.
Bij zijn eerste bezoek te Florence be
studeerde hij de zwaartekracht, de
optic-a en de kennis der aardlagen,
die hij nooit verwaarloosde en waar
in hij de voorlooper van vele latere
onderzoekers moet zijn geweest.
Zijn geschiktheid om te leerou was
zoo groot, dat hij aan dit alles niet
eens het grootste gedeelte van zijn
tiid besteedde: die werd ingenomen
door beoefening van sport en het
aangename verkeer met zijn mede-
menscheu. Ook daarin had hij suc
ces, want hij was een knap.man, van
buitengewoon groote lichaamskracht,
een schitterend ruiter, onvermoei
baar zwemmer, bekend met alle fijn
heden van de schermkunst on alle
moeilijkheden van de gymnastiekhet
scheen wel, zegt een van de beschrij
vers van zijn leven, alsof de natuur
alle uiterlijke voordeel-en met de ga
ven van den geest in één persoon had
willen vereenigen.
Geen wonder, dat Meester Leonardo
in Floreniijnsche kringen zeer ge
zocht "Was en er een vroolijk leven
Jeidde. Hij woonde alle feesten bij, niet
alleen als gast, maar als organisator
of uitvoerder: er wordt verteld, dat
töen de muziekliefhebber Sforza eens
een wedstrijd hield voor musici en
jmprovisateurs, Leonardo met. ceu
zilveren lier van eigen vinding ver
scheen en zulke fraaie verzen op
mooie muziek voordroeg, dat bij al
zijn mededingers achter zich liet en
den eersten prijs veroverde.
Intusschen maakte hij kunstwerken
van den eersten rang, schilderde
prachtige fresco's en portretten en
maakte o a. een wonderschoon stand
beeld van Francesco Sforza, dat juist
op het oogenblik toen het in brons zón
worden gegoten, vernield werd door
de Franschen die in TtaliÖ waren bin
nengevallen de boogschutters van
Lodewijk XII gébruikten het om er
op schijf te schieten.
Toch schijnt het, dat de kunstenaar
daarover geen wrok heeft gevoeld,
want toen Lodewijk XII Pavia bin
nentrok, werd hij begroet door een
automatischen leeuw, die op den ko
ning toeliep, op de achterste pooten
ging staan en in zijn borst, die open
ging, een hart vertoonde, waarop de
leliën van het Fransche koningswa
pen geschilderd waren die leeuw
was weer hét werk van Leonardo da
Vinei.
Dat bij kanalen aanlegde, sluizen
bouwdè en allerlei machines vervaar
digde, kan ons na dit alles nauwelijks
verwonderen. Het is merkwaardig te
zien, over welke uiteenloopende -on
derwerpen hii (en met gezag) geschre
ven heeft: over den bloedsomloop, de
capillariteit.jien magneet, het schitte
ren der sterren, het maanlicht, ebbe
en vloed, plantkunde; maar zijn-
grootste genoegen was om de wiskunde
dienstbaar te maken aan de practijk.
Zoo zijn onder zijn teekendngen ma
chines gevonden om ijzer te pletten,
schroeven en zagen te maken, wol te
verdeelen en laken te scheren, om te
sehaven, kuilen te graven, peilen,
ploegeneen zeer uitvoerig plan liet
hij na van een nieuw kanon, waar-
voor hij waterdamp als drijfkracht ge
bruiken wou.
En eindelijk, alsof dit alles nog niiet
genoeg was - Leonardo da Vinci is de
neoretische voorlooper van de he
den daagsche vliegkunst geweest. De
verovering van de lucht was zijn
meest geliefde studie, daarvoor ging
hij de vlucht der vogels na en tracht
te die toe te passen op een vliegma
chine. Het was een tijdlang zijn
droom om met linnen vleugels dc
vlucht der vogels na te doen, maar
daar die natuurlijk reusachtig had
den moeten wezen om een menscb te
dragen, kon deze ze onmogelijk met
eigen kracht in beweging brengen. Of
een dergelijk toestel door hem gepro
beerd is blijkt niet, maar in elk geval
had deze machine hem bij guustigen
wind van den eencn heuvel rtaar den
anderen kannen dragen, meer niet,
omdat de motor ontbrak.
Hij heeft er ook niet. bij stilgestaan
De Italiaan Beltrami heeft in zijn
nagelaten papieren gevonden, dat hij
studeerde op een veel belangrijker
toestel, waarin een motor voor kvvam
Leonardo da Vinei heeft dus het stel
sel „zwaarder dan lucht" voorzien, al
was naluurlök zün beweegkracht nog
gebrekkig; die bestond uit een sterke
veer, waarvan de luchtreiziger den
gang kon regelen of haar geheel stop
pen door middel van een tandrad. Met
twee reusachtige voelsprieten wordl
deze beweging op de vleugels overge
bracht.
Beltrami had, naar de teekenin.gen
die hij vond, een model willen maken
en dat exposeeren op de tentoonstel
ling te Milaan, in 1906, maai' de tijd
schoot te kort, zoodat hij er zich toe
moest bepalen, de teekeningen te la
ten zien. Naar Laut, aan wiens arti
kel in 3e PetïtJournal ik een en
ar der ontleen, doet opmerken, komt
hef toestel van Meester Leonardo
overeen met de eerste Fransche aero
plane, de Avion van Ader, die be
waard wordt in het Museum van kun
sten en ambachten te Parijs.
Dit was de merkwaardige man, die
hel portret van Mona Lisa del Gio-
condo geschilderd heeft. Iftiar echtge
noot had het hem besteld, maar heeft
het stuk zelf nooit ontvangen. Was
hij te gierig om er den prijs, dien de
meester verlangde, er voor te betalen?
Of kon, zooals het meer voorgekomen
is, de schilder ten slotte van zijn
kiinstw'ei'k geen afstand doen?
Het is niet de glimlach alleen die
de bewondering opwekt, omdat die
zoo .verschilt van de zwaarmoedige
uitdrukking van de meeste portretten
(de schilder wist dien glimlach bij
Mona Lisarte voorschijn te roepen
door tijdens het schilderen musici en
zangers voor haar te laten oplrcden)
alles aan dit portret moet meesterliik
zijn, de vochtige schittering van de
oogen, de vleeschkleur, de vorm van
den mond.
Na den dood van Mona Lisa pas
heeft de schilder liet stuk verkocht
aan Frans I, die hem het graven van
een kanaal wilde opdragen de ko
ning betaalde er ongeveer 22000 gul
den voor, wat hoog is voor die dagen.
Zoo kwam het, stuk in Frankrijk,
waarheen het nu weer is terugge
keerd. En welke waarde cr nu aan
wordt toegekend kan men afmeten
naar de vreugde van de Franschen
over den terugkeer van het kostbare
't Jaar 1913.
hl
HAARLEM EN OMSTREKEN.
Wat we gisteren voor 't geheele
land opmerkten geldt, ook voor Haar
lem en de meeste dorpen in den om
trek, de onafhankelijklieidsviering en
dc verkiezingen bcheerschten een deel
van bet jaar bet openbare leven.
Onafhankelijk-
lieïdsfcestcn.
Haarlem kwam goed voor den dag.
't Comité voor „Plan 1913" maakte
een flinke reclame voor bezoek aan
ónze stad bij de vreemdelingen, orga
niseerde mailcoachdiensten, hielp
mee aan een versiering bij de „dob-
belsteenen" aan de Ilombrug een
doodstooi? en rondom 't Coster-
beeld dat er nu wel'n beetje erg ver
waarloosd uit gaat zien en zette een
zeer belangrijke retrospectieve ten
toonstelling op het gebied der boek
drukkunst ineen.
In November gaf dit Comité eenige
feestelijkheden een eere-avond, aar
dige feestavonden en bioscoop-midda
gen voor de schoolkinderen.
Een andere Commissie, wier voor
gangster overleed, of beter gezegd in
arren moede een-haastigen zelfmoord
pleegde, toen het haar niet onmiddel
lijk voor den wind ging. organiseerde
een driedaagsch feest, dat met veel
opgewektheid werd gevierd. We her
inneren aan den historisch-allegori-
schen optocht met corso, de harddra
verij, de taptoe en de schitterende il
luminatie der straten, die alles over
trof wat tot dusverre op dit terrein
was gedaan.
Als blijvend resultaat van deze een-
dra chlsfèesten, zijn in verschillende
straten vereenigingen opgericht, dia
1 voel zullen kunnen doen ten bate ha-
rer leden.
We mogen hierbij niet onvermeld
laten het aardige feest, dat in het Am-
sterdainsche kwartier gegeven werd.
In de gemeente Schoten werd ook
het onafhankelijkheidsfeest gevierd
maar te Bloemendaai mislukten de
versetiillende plannen.
De verkiezingen.
Tweede Kamer, Provinciule Staten
en Gemeenteraden vroegen opnieuw
aanwijzing van de mandatarissen das
vólks.
Voor het district Haarlem was liet
zittende Kamerlid Mr. Frank K. van
Lennep afgetreden. In zijn plaats
werd gekozen Mr. D. Fock, oud-Minis
ter van Koloniën.
't District Beverwijk koos in de
plaats van den heer Passtoors Mr.
Roodenburg. Haarlemmermeer be
hield zijn afgevaardigde.
De districten Haarlem en Velsen
brachten ook nieuwe mannen in de
Provinciale Staten, nl. de heeren Mr
Slïngenberg, A Nagtzaam, en Jhr.
Quarles van Ufford.
in aen Ha au van Ha ar luin kwamen
door alireding en mc-cils liiet-iioui.c
zm van anderen veel nieuwe leden,
uok in de omliggende gemeenten
kwamen n.euwe ..u vacante z:-
tó:s bezetten.
t Merkwaardigste gebeurde te Scho
ten, waar men op u..u ieiu,-.
veronderstelde iinformal iteiten be
zwaar maakte tegen de toelating van
dc nieu w-gekozen leden, een zaak, d.c
nog steeds niet in hoogste instantie
is beslist, zocdat de gekozenen no,,
geen zitting hebben kunnen nemen.
Inmiddels is één hunner, de oudste
wethouder Teeuwen overleden.
Gem e en te bestuur.
We spraken reeds over dc verande
ringen in de Gemeenteraden. Nog an
dere veranderingen hadden nlnsls.
Te Haarlem werd als wethouder in
de plaats van den heer Huiswil, die
bedankte wegens drukke werkzaam
heden, gekozen de beer E. Modoo.
Hieronder iaten wij een overzicht
volgen var. de voornaamste besluiten,
door den Haarlemscben P.aad dit jaar
genomen.
8 Januari:
Discussie over de Commissies ad
hoe.
Aan het Comité voor „Plan 1913"
wordt een subsidie van f 2590 ver-,
leend
29 Januari:
Voor den bouw van een fontein in
Den Hout, en reorganisatie van l et
omliggend terrein wordt een cre'lmtj
van f 550.) verleend, waarvan „Ver
fraaiing" f 150G zal vergoeden.
Discussie over de instructie van de
buitengewóón-gemeenteveldwachters,
in dienst der gemeente Haarlem. Aan
genomen wordt met 15 tegen 14 stem
men een molie-P.inkenia, waarin,
wordt verklaard, aal bet niet wen-
scbeiijk is. dat Gemeenteambtenaren
of -beambten de functie van buitenge
woon gemeenteveldwachter aanvaar
den, of langer vervullen, zoolang in
hun instructie de politieke actie deziir
ambtenaren wordt verboden.
12 Fe-bruari:
De Voorzitter deelt mee, dat voor de
II. B. Scholen liet toelatingsexamen
weer ingevoerd zal worden.
Besloten "wordt dte gronden "aan de
Le:dschevnart voor bouwterrein uit te
geven.
Discussie over de Commissies van
bijstand en verdere discussie over do
Commiss'es ad boe.
26 F e b r u a r i
Besloten wordt tot het houden een er
woningtelling.
12 Maar t:
Besloten wordt tot levering van elec-
trischen stroom aan Heemstede.
Debat over de instructie van den
organist van de Groote Kerk.
2 6 Maar t:
Verleend wordt een crediet. van
f 10 000 voor plantsoenaanleg Ln den
tuin van het nieuwe Museum en meu
bileering der zalen. Behandeiing van
de salarisregal.ng voor het onderwij
zend personeel der openb. lagere scho
len.
9 April:
Voortzetting van de behandeling
van de wedde regeling van liet onder
wijzend personeel.
Interpellatic-Slingenberg over dc
Pensioenwet voor Gemcente-amhtc-
naren.
2 3 April Meegedeeld wordt, dat
het salaris van den burgemeester ver
hoogd zal worden van 5000 tot ƒ6000.
De Raad ;meenl echter, dat verhoo
ging van de salarissen van burge
meester en secretaris behoort te ge
schieden en wel elk met ƒ500.
Besloten wordt tot aanstelling vun
een schoolarts.
7 M e i Vour de uitbreiding der
Elcctrïsche Centrale wordt een ere-,
diet, van f 390.000 verleend.
Besloten wordt tot, aanstelling eencr
kookleerares ten bate van het gasbe
drijf.
Besloten wordt geen vergunning te
geven aan de N. Z T. M. oin de nieu
we tramlijnen op 11 Mei te openen,
wanneer niet de loonen en arbeidstij
den van het personeel gunstiger wor
den geregeld.
9 M e i. (Spoedvergadering). De
Raad stelt gunstiger bepalingen voor
inzake loon en werktijden voor het
personeel der N. Z. II. 1'., op welko
voorwaarden de tram vergunning
krijgt den dienst te openen.
28 Mei: De burgemeester herdenkt
de opening van het nieuwe Frans-1
Halsmuseum.
Debat over het tarief van onder
stand:
Interpellatie vau Mr. Thiel over liet
feit, "dat B. en W. nog geen uitvoe
ring hebben gegeven aan het verlan
gen van den Raad, uitgedrukt in de
ïuotie-Rinkema, inzake de buitenge
wóón-gemeenteveldwachters, die ge
meente-ambtenaren zijn.
De lieer Bregonje brengt de quaes-
tie Beynes inzake den bouw van een
fabriek aan den Verspronckweg ter
sprake.
11 J uniBurgemeester Sandberg
presideert, voor 't eerst na zijn ziekte,
weer de Raadsvergadering.
Aan hel Congres voor Kinderbe
scherming wordt Ten subsidie van
ƒ200 verleend.
Vastgesteld wordt een nieuw tarief
van de keurloonen voor het Slacht
huis.
De Raad besluit de Anegang te as-
phalteeren.
Besloten wordt in beginsel, om een
Ambtenarenreglement vast te stellen.
2 Juli: Het percentage van den
Hoofd. Omslag wordt bepaald op 5,2.
Debat over het gebruik van den
Hertenkamp voor meetings.
16 J ul i De lieer Hulswit neemt
ontslag als wethouder.
De Raad besluit, om de Kleverlaan
alleen aan Bloemendaai over te dra
gen tegen vergoeding van 10.000 en
niet van f 1, zooais B. en W. voor
stelden.
Aan de firma Beynes wordt de ver
langde afwijking van art. 7 la der
Bouwverordening verleend voor den
bouw van de fabriek aan den Ver
spronckweg.
3 0 J u i i Nieuw debat over ge
bruik van den Hertenkamp voor mee
tings. De Raad verwerpt dezen keer
een gedauu verzoek.
Behandeling van den arbeidstijd]
van de werklieden der Lichtfabrie
ken.
13 Augustus: Antwoord van
den voorzitter inzake de interpellatie
van Mr. Thiel (12 Maart) over de ver
hooging van de jaarwedde van den
commissaris van politie.
Verleend wordt een crediet van ten
hoogste 1500 (niet van 2500, zooals
gevraagd werd) aan de Feestcommis
sie voor de onafhankelijkheidsvie-
Deide debat over bet gebruik van
den Hertenkamp. Nu staat de Raad
dit gebruik (door Koninginnedag1,
toe.
Vastgesteld wordt een gedeelte van
tiet Ambten aren reglement.
27 Au g u s t u s: Het Ambtenaren
reglement wórdt afgehandeld.
Debat over de rechtspositie van de
ambtenaren van het Burg. Armbe
stuur en de samenstelling van dat
bestuur.
2 September: De heer L. Mo
doo wordt met 17 van de 30 stemmen
als wethouder gekozen. De lieer J. de
Breuk wordt als wethouder herkozen
10 September: De Raad ver
werpt met 16 tegen 15 stemmen een
motie-Nagtzaam, om overlegging te
verzoeken van de lijst der door het
Burg. Armbestuur bedeelden.
Vastgesteld wordt een gewijzigde
verordening op 'het in voorraad heb
ben van 'benzine en andere licht-ont
vlambare stoffen.
Wethoudc-rspensicen werdt inge
voerd.
Besloten wordt tot opruiming van
de; fontein voor het paviljoen Welge
legen.
De Raad stelt f 1500 ter beschikking
van de nieuwe feestcommissie voor
de onafhankelijkheidsherdenking.
24 September. Debat over de
gemeente-medaille voor den gevel
wedstrijd.
8 October. Behandeling der ge
wijzigde bouwverordening.
Tót schoolarts wordt benoemd me
vrouw J. C. Op 't Einde-Stolp.
15; October: Afinandeling dei'
Bpu w v erordening.
22 October: Besloten wordt tot
invoering van een officieel Raadsver-
slag.
Behandeling van de voorstellen
van B. en VV. inzake de pensionnee-
ring van gemccnte-amblenaren.
De Raad verwerpt het voorslel-Dê
Braai om oen derden gashouder bij te
ptaaisen.
29 October: Behandeling der
Begroeting voor 1914.
5 Novembor: Besloten wordt
met de E. S. M.-E. N. E. T. een over
eenkomst aan ie gaan over de leve
ring van stroom door de Gemeente
voor den tramdiensu
Aan de E. N. E. T. wordt definitief
concessie verleend voor de tramlijn
naar Overveen.
De Raad verwerpt met IS tegen 11
stemmen de motie inzake de invoe
ring een er straatbelasting.
19 Nov em her: Tegen bet advies
vail B. en "VV. in wordt aangenomen
een voorstel-Timmer, om bet subsidie
aan het Vaccinatie-bureau van 1 700
tot f SoO te vex-hoogen.
De Raad beslui;, met 27 tegen 4
stemmen, om de „dobbelsteenen" bij
de Houtbrug op te ruimen.
3 December: In afwijking van
het advies, van B. en" W. neemt de
Raad met 24 tegen 5 steiiuuen, een
voórstel-Van Styrum aan, om aan
bet Consultatiebureau voor Drank
zuchtigen f 300 subsidie te geven.
Aan „Het Witte Kruis' wordt finan-
cieele steun verleend voor den bouw
van een derde Volksdouchebadlnis
aan den Schotersingel ecihler op voor
waarde, dat de winst gemaakt op een
der badhuizen ten goede komt aan de
andere (Het Witte Kruis maakte
daar later bezwaar tegen).
Debat over het tarief van onder
stand. De Raad neemt met 22 tegen 7
stemmen een vooretel-Visser aan,
waarin bepaald wordt, dat de bedee
lingen in nature, zoo mogelijk door
bedoelingen in geld kunnen worden
vervangen.
Interpellatie-Xagtzaam over de ver
duisteringen gepleegd door den plant
soen-opzichter J. Baardse.
18 December: Debat over de
voorstellen in zake de pensionneeriiig
der Gemeente-ambtenaren.
Verleend wordl een erediet van
f 211.000 ter vergrooting der gasfa
briek.
Vastgesteld wordt een wijziging der
stemdistricien.
Gemeentezaken.
Behalve de zulten, die in den Ruad
kwamen, zijn er nog eenige te vermel
den, die nu geheel of gedeoltelijk hun
beslag kregen.
We noemen in de eerste plaats de
opening van het fraaie Frans-IIals-
museuin. welks bouwmeester de heer
L. C. Dumont voor zijn verdienstelij
ken rabeid geridderd werd. De direc
teur, de heer Grataina, die veel heeft
gedaan aan de inrichting van het ge
bouw zag zijn kunstschatten vermeer
derd mei de schoone verzameling mo
derne werken, de 113 schilderijen, tee
keningen en eisen, door den heer J.
Krol Kz. aan 't museum geschonken
en door de waardevolle collectie ge-
velsteenen enz., door de vereeniging
„Haerlem" aan de stichting vereerd.
Het Museum geraakte een oogen
blik in opspraak door de poging tot
diefstal van een portretje van Ds.
Man.ger, Het ijverige personeel heeft
bijtijds maatregelen kunnen némen,
om den diefstal te verijdelen. De da
der heeft zijn straf reeds ondergaan.
Aangenamer waren de besprekin
gen, die het museum uitlokte, door
dat het Comité vcor Plan 1913 er de
retrospectieve tentoonstelling op hei
gebied der boekdrukkunst heeft ge
houden, aau welke expositie de ihee-
ren Mr. Ch. Enschedé, Rutgers van
der Loeff en Gonnet veel goeden ar
beid hebben gegeven.
Hel Huis-in-de-Kruisstraai kreeg
eindelijk, na vele jaren, een bestem
ming.
Tot de gemeentezaken van belang
behooren ook gerekend te worden de
verschijning van het rapport van de
Commissie voor de SpoonvegTvaven en
van het rapport over de Woningtel
ling.
Verkeersmiddelen.
Door de wijziging der verkeersmid
delen kreeg het centrum der stad een
geheel ander aanzien. Het paarde-
trammetje het zij hier nog eens met
veel waardeertixg herdacht voor zijn
goede diensten verdween uit de
stad. Het lot der ouderen onder liet
personeel ging velen ter harte; maar
nog heef: de Commissie niet voldoen
den financieelen steun ontvangen,
om behoorlijk vcor de oudjes te kun
nen zorgen.
De stoomtram naar A'lkmaar ver
dween ook uit de stad en bomt niet
verder dan Schoten. In plaats van
de beide trams rijden nu de gemak
kelijke, vlugge eu nette wagens der
N. Z. H. T,
De tram is fortuinlijk in haar dienst.
De Gemeente, die haar electrischen
stroom levert,, liet maar een keer, ge
durende enkele uren, na om de be-
noodigde drijfkracht te geven, door
een defect aan een «machine in de
Centrale.
Opgemerkt mag worden, dat nu de
tram gedurende de zeven proêfmaan-
den (van de twaalf) met gesplitste
heen-en-weerlijn gereden heeft, wel
vastgesteld kan worden, dat zich geen
enkei van de vroeger betoogde bezwa
ren heeft voorgedaan. De vrees, dat
de Koningstraat, Gierstraat en Sme-
destraat te smal zouden zijn voor de
tram, blijkt niet juist. Zelfs in de
smalste gedeelten vindt het verkeer
geen belemmering en de ongelukken,
die men voorspelde, kwamen niet
voor.
We wachten nu maar geduldig af,
wanneer de tram langs den Zijlweg
naar Overveen er zal komen. Voor
den zomer zal de tramllin langs den
Juliannweg. de Overveners voor een
deel uit de moeilijkheid helpen, waar
in zij nu al zooveel jaren verkeeren.
De tram naar Heemstede begint ook
weer ter sprake te komen. Wanneer
zal zij rijden en hoe Door de parken
of recht-aan door den I-lout.
Een verkeersverbetering is voorts
de asphalteering van de Anegang.
1914 zaJ ons nu een asphaltweg bren
gen van hét Station af tot den Hout
toe. 't Lang begeerde 1
Een verbetering van het verkeer
zal ook blijken liet wegbreken van de
„dobbel steen en" aan de Houtbrug,
waartoe de Raad reeds met bijna al-
gemcene stemmen besloten heeft,
maar waarover, achterna, weer de
strijd ontbrand is.
De Anislerdainsche-poortkwestie, die
de sleutel is van de verbetering vun
dc groote verkeerswegen door de stad,
is nog altijd onopgelost.
Instellingen.
Het Koloniaal Museum is in Ja
nuari overgedragen aan het Koloni
aal Instituut te Amsterdam. Het zul
dus mettertijd uit de stad verdwijnen.
Het Kunstnijverheidsmuseum en de
daarbij hoorende school zuilen, zich
dan door moer ruimte kunnen ont
wikkolen.
Voor de stichting, die we hier ver
liezen, krijgen we een andere van
gfooie beteekenis terug, Wanneer
Raad en Provinciehet goede plan
van de Regeertng volgen, dan wordt
hier een Middelbare Technische
School en een grootere Ambachts
school gevestigd. De boer P. Doorn,
directeur der Ambachtsschool, die het
ontwerp heeft gemaakt voor deze
nieuwe stichting, oogst met zijn ar
beid veel lof bij de deskundigen.
Door het Rijk werden nu op het
Klein Heiligland perceelen aange-
kocht, waar een nieuw belastingkan
toor zal gebouwd worden.
Arbeidersbeweging.
Op het gebied der arbeidersbewe
ging herinneren we aan de staking
der kleedcrmakers en de uitsluiting
der sigarenmakers, welke laatste zicii
kenmerkte door langen duur.
Ongelukken.
Ongelukken met doodelijken afloop
hadden ook uit jaar weer in groot
getal plaats, doch we willen niet dooi
détailleering droeve herinneringen
wakker roepen.
Van de branden is wel de belang
rijkste uie in de kazerne, waardoor
een groot deel van den noordelijken
vleugel in vlammen opging of bescha
digd werd.
Kleinere branden kwamen nu en
dan voor, maar waren, dank zij de
goede inrichting van onze brandweer,
niet van veel beteekenis, uitgezon
derd den laaisten brand, gisteren,
waarbij een perceel aan den Kruis
weg bijna geheel in vlammen opging.
M s d r ij v e n.
Veel gerucht maakte de aanhouding
van Sclicpj,enhorst en C. F. Ho-
mijn, die met een verhuiswagen vol
gestolen goed uit hun woning in de
Delftstraat werden gehaald.
De inbrekers, die hun buit hadden
verzameld van de Villa „De Toorts"'
te Aerdenhout. kregen 3 en 2 1/2 jaar
gevangenisstraf
Verder had de Haarlemsrhe Justitie
nog te lierecl tc-n de dubbele moord
zaak te Oude Wetering en de aanran
ding van den Politie-adjunct- m-pee
teur Verschoor.
Ten slotte behoorden tci de belang
rijke zaken, die ter tcrcchtszifting
voorvielen de 1-eleedigingszaak tegen
het Kamerlid Duys en de diefsfalple-
ging in liet Frons Halsmuseum.
Misdrijven, waarbij de daders de
wijk naar Amerika konden nemen,
waren die van de verduistering van
ruim f 29.000 doof den boekhouder
der E. N. E. T., Platted en van ruim
f 3000 door den Pluntsoenopzichter
Baardse.
V a r i a.
Dr. J. B. Schepers nam het Initia
tief tot de vorming eencr Commissie
voor de stichting van een monument
voor HJdebrand.
De Burgemeester installeerde len
Raadhuize een Commissie voor de re
geling van het Taal- en Letterkundig-
congres dat hier in 1914 v.ordt ge
houden.
De te Haarlem gevestigde Krijgs
raad is opgeheven.
Door de inwerking-treding der
nieuwe'Armenwet is ook voor Haar
lem een Armenraad ingesteld.
Aan ongeveer 900 oude arbe;ders
en arbeidsters wordt thans te Haar
lem ouderdomspensioen utbstasld.
In het gebouw Sint Bavo werd door
de R. K. gezellenvereeniging een goed
geslaagde tentoonstelling gehouden.
De Roomsch Kath. Volksbond aftite
ling Haarlem stelde een commissie in,-
die grootsche plannen voorbereide voor
de feestelijke viering van het 25-jarig
bestaan der Haarlemsche afdeeling.
Omstreken.
De dorpen in den omtrek moeten we
verder heel vogelvluchtig behandelen.
We volstaan met enkele feiten in de
herinnering te brengen.
IJinuidc-n deed van zich spreken
door het stranden van de „Eastwell",
een rijstboot wier bemanning door de
moedige Nannie van <^r Wielen en
zijn dapjiere mannen, met groot le
vensgevaar werd gered. De staking,
die nu reeds eenige maanden duurt
drukt zeer op de economische ontwik
keling der plaats.
Op „Westerveld" werd het Crema
torium geopend.
Velsen werd em oogenblik een punt
van belangstelling door den moord
aanslag, die daar een waanzinnige
pleeede op geneesheer verplegers pn
pobtie e.a. toen men hem kwam ha
len. om naar een gesticht te brengen.
Gelukkig hebben de vier gewonden
se-m blijvend letsel gekregen.
Bloemendaai beeft nog geen tram
voorde OverveDers, heeft nog geen
nieuw Raadhuis, geen weg naar zee,
en geen gas. 't Gaat er niet vlug! En
als men er eens tot iets belangrijks
besloten heeft, komt er, achterna,
steeds een beweging, die "t gc-noni.-U
besluit weer tracht ongedaan te ma
ken.
Voor 1914 beter!
Heemstede, dat verstandig wordt
bestuurd, is dit jaar in het bezit ge
komen van het fraaie wandelboseb
Groenendaal.
Zandvoorl, waar den ingezetenen
door het voorkomeir van trichinosege-
vallen weer de schrik in de beetien
schoot, bij de gedachte aan de dïph-
therie-cllende, werd dit jaar gelukkig
gespaard' voor verdere besmettings-
onheilen.
De waterleiding kwam tot stand en
bracht de gemeente meteen ib het 'be
zit van een fraaien uitzichttoren.
Het rustige Spaarndum zag zijn
burgemeester, Baron Von Fridagh, in
zijn midden komen wonen.
Do o d enlij s t.
Te Haarlem en omstreken overle
den in 1933 o. a.:
Leander Schlc-gel, toonkunstenaar»
Mr. Henri Enschedé.
P. D. Graaff, oud-schoolhoofd.
W. A. van Vloten, secretaris van
Weldadigheid naar Vermogen
P. Clausing Jr.. fotograaf.
Jhr. J. A. P. Repelaer van Spijke-
hisse, kunstbeschermer.
Dr. I. van Walt van Traag, genees
heer.
P. Kleiweg Dyserinck. architect.
Z. Middelkoop, oud-lid van den
Raad.
J. C. van Linden Tol, emeritus-pre
dikant.
N. II. Andriessen, componist.
C. A. Joekes, notaris.
P. J. Bakker, gezagvoerder der
Maatschappij Nederland.
L. Sloot, chef der Centrale Werk
plaats der H. IJ. S. AL
11. J. Overbeek, oud-hoofd der 1ste
Doopsgezinde school.
W. J Derx, qud-.vieeadmiraal.
Dr. G. Veenstra, rustend genees
heer,
J. D. Bcsier, oud-lste luitenant der
huzaren.
Ernest,H. E. Oudschans, tandarts.
L. van Tol, directeur van de „Klei
ne Vereeniging".
A. Leyh, oud-luitenant ter zee.
John F. Hulk, oud-cotiservaior van
Teylc-rs stichting.
Mr. F. S. K. J. Graaf van Rund-
wijek.
J. Aards van Oiterloo, gepens. luit.-
koionei uer artillerie.
Franz H. L. Arp, directeur van da
„Polygraph".
Ds. J. Braudsma, hulppredikant te
Schoten.
J. H. van Oyen, directeur van het
Opeimaar Slachthuis.
Jhr. mr. M. J. van Lennep, oud-
xaadsheer in liet Amslerdamsche hof.
C. J. Roozen, gemeenteraadslid van
de gemeente Bloemendaai.
G. E. A. Tee uwen, wethouder der
gemeente Schoten.
P. J. H. Louwerse, lid van den Raad
van Schoten.
Buitenlandsch Overzicht
Turkijeen de m o ge-n d-
h ede c.
Hot moge waai zijn, dat Frankrijk
zich met Engeland op sleeptouw laat
nemen door Rusland voor de agitatie
tegen de bevoegdheden, aan de Duit-
sehe officieren in het Turksche leger
