EEN BOFFERD!
Do Ongevallenwet), zegell de Rfstco-
ba.nk, geelt nu eenmaal recht op be
paald© schadeCoos^tefflingon en de
Rijksbank moet die schadeloosstellin
gen vork-enen aks de wettelijke voor
waarden zijn vervuld hoe on ge
recht vaar dijd zij ook overigens voor
komen. Daardoor allen nog wel eens
cnieveiyrodigd© hoog© uitkeer: ngen
aan getroffenen toe. Ook omgekeerd
cuil vangen ccigeval-pati&nlten wel
sohadeloosstelJInr.ren, waarmde do ge
leden schade volst rtf-t niet gedekt
wordt.
Op een geval, waarin de wetstoe
passing «ot te groot© vrijgevigheid
leidt, werd dezer dogen onze aam
dacht gevestigd.
Een Zondarrseondnotour, aan een
tramwegmonfschappi] in een onzer
groote steden werd door een omgeval
getroffen. Ilij kon zij0 gewonen
dienst ale zoodanig mek waarnemen
en kwam dus in aanmerking voor
een tijdelijke uitkeering van 70 van
lijn loon.
Do man is geregeld als Zondags
conducteur in dienst en als zijn loon
geldt derhalve hetgeen hij het laatste
jaar verdiende, gedeeld door heit aan
tal zijner dionsldagen. Zijn uitkeo
ring wordt dus berekend naar zijn
werkelijk dagloon, dal hooger lis dan
do verdienste van eon gewonon con
ducteur, omdat zijn werk extra-ar
beid, Zondagswerk is. Zijn uit koe ring
werd ges. e l d op f 1.83 1/11, een bedrag:,
dat verscheidene gewone conducteurs
dooreen met werken verdienen
Maar dait bedrag wordt hem niet
speciaal over de Zondagen uitge
keerd, waarop hij niet als conducteur
dienst kan doen, doch alleen over de
weekdagen, hoewel hij dan nimmer
dienst deed; jurat over de Zondagen
ontvangt hij géén uitkeerinig.
En het eigenaardige in dit geval is
nu, dat deze man door de week
schoenmaker is en dat zijn letsel hein
in geen enkel opzicht belemmert in
de volledige uitoefening van dit am
bacht. Door de week lapt hij dus lus
tig schoenen eti strijkt hij de udtkae-
ring der bank op; des Zondags werkt
hjj niet, kan hij door zijn letsel niet
werken, maar over dien dag loopt
zijn uitkeering niet! De man zal daar
over wel niet voed getreurd hebben,
want door de uitkeering over de week
dagen wordt hij dubbel en dwars
Schudelocs gesteld.
DE VERGIFTIGING AAN DEN KO
NINGINNEWEG TE AMSTERDAM,
De Ilbld. corespondent te Weenen
schrijft:
Da K. K. Oberlandeagericlitsrath
Ditter von Taihnlander was zoo vrien
delijk mij het volgende mede te doe
len over de uitlevering van Wijnoogst
liet Oosienxijkschö Ministerie van
Justitie heeft den Uden Januari, op
verzoek van den Officier van Justitie
te Amsterdam, zijn toestemming ge
geven tot uitlevering van Hefrman
Chr. J. Wijnoogst, verdacht van po
ging tot vergiftiging te Amsterdam,
aar echter het traject Weenen
Amsterdam grootóndeeils over
Duitseh grondgebied loopt, moeit de
Duitsche regeering haar toestemming
tot doorvoer geven. Deze wordt altijd
rérsinekt, maar bot duurt steeds 2 k
3 weken eer zij afkomt. Zoodra de
goedkeuring door het Ministerie van
Justitie ontvangen is en overhandigd
aan den red lier-commissaris van
het Inndsgeretht, iWeefit de uitleve
ring plaats. Begin Februari kan
Wïjuoogst dus in Holland aan de au
toriteitom in Holland worden, overgele
verd.
Vraagt men waarom do uitlevering
niet, reeds lang plaats heeft gevon
den, dan bedenke men, dat hot insti
tuut van uitlevering nog geschoeid
is oi) zéér oudcrwetsehe leest. Zij ge
schiedt nl. langs diplomatieken weg,
Hek verzoek tot uitlevering werd in
dit geval door den Officier te Amster
dam gedaun. Het stuk ging toen naar
liet Ministerie van Justitie, van daar
naar het Ministerie van Buitemliand-
sci:o Zaken, dat het in honden stelde
van den Oostemrijkschen gezant in de
residentie. Deze verzond het aan het
departement van Buitenlandjsch© Za
ken te Weenen, en via den Minister
,\an Justitie kwam het bij den betrok-
den rechter op 8 Januari. Volle drie
weken duurden dus de omzwervingen
van het verzoek.
Den 9den Januari stede men het
Luk in handen van bet Oberlandes-
goricht, dat goedgunstig bescliikte en
liet aan het Ministerie van JustMe
overgaf tot sanctioneering; deze volg
de, zooals vermeld, reeds den 14den
van deze maand, liet wachten 13 nn
op d© beschikking der Duitsolie auto
riteiten
Werd het uilleverin.gs-instituut
aangepast aan onzen modernen tijd,
waarin alile middelen itot snelle af
wikkeling voorbanden zijn, (tele
graaf en telefoon), dan zou de uitle
ver,ingstijd zéker tot op een kwart
bekort kunnen worden.
BRAND.
Door onbekende oorzaak is te Die-
ver (Dr.) afgebrand clo behuizinge
van den landbouwer Koning, liet
vee is gered, het meeste meubilair
verbrand Alles is zeer laag verzekerd
Door onbekende oorzaak is te
Veenoord (Dr.) het h'uia, 'bewoond
door D. Schiepen, en toebeh-ooronde
aan K. Roodenhuis, tót den grond toe
afgebrand. De inboedel werd groo-
tendcels gered. De schade wordt door
verzekering gedekt.
Te ScJicemda is door onbekende
oorzaak afgebrand dc heerenbehui-
zLng van 'den zaadliandelaar A.
Derksema. Alles is verzekerd.
Te Oud-Zevenoar is do boerderij
van H. Rutjes afgebrand. Het vee
werd gered. De oorzaak is onbekend.
ONGELUKKEN.
De Tel. meldt:
Doordat een kar van de firma Van
de Putten te Uden (N. Br.) te dicht
langs de tramrails reed, kwam zij op
den weg tu&schen Vegbel en Uden in
aanraking met do tram. De kar was
geheel verbrijzeld, terwijl het paard
een tiental meters door de machine
werd médegosleurd. Het ongeval is te
wijten, aan den, voerman, die in de
veronderstelling, dat de laatste tram
reeds gepasseerd wus, rustig op zijn
kar was gaan liggen slapen. Won
der boven wonder kwam de man met
den schrik vrij.
HET AUTO-ONGELUK OP DE
\V ETE1UNGSCHANS.
Men meldt ons uit Amsterdam
Woensdag 11 Februari e.k. zal voor
het Gerechtshof in hooger beroep wor
den behandeld do zaak Legen den heer
Carl C., die door de 5de kamer der
rechtbank te Amsterdam bij vonnis
van 30 Juni 1913 was veroordeeld tot
drie maanden hechtenis (geéischt was
6 maanden gevangenisstraf), be-
iklaagd van het veroorzaken van licha
melijk letsel door schuld, door op 11
Februari 1913 Juist een jaar gele
den mot de door hem bestuurde
auto op de Weteringschans bij het
naderen van de Museum brug zóó roe
keloos te rijden, dat op het trottoir
langs het muurljo der villa „Sclinitz-
lermej. II. J Nolting word aangere
den en ernstigo fracturen bekwam
aan de kaken en de rechterschouders,
zoodal zij nog maanden daarna haar
mond alleen met behulp van een in
strument kon openen en ook haar arm
niet tot haar wil had.
TWEEDE KAMER.
Ter aanvulling van hetgeen wij
reeds vermeldden over hot verder de
bat, gisteren in de Kamer gevoerd
over de aid. Hooger Onderwijs van de
Begrooting van binnenlandscbe za
ken, zij nog bet volgende oamgete©-
kend.
De heer Ilcerea waarschuwde to
gen het opvolgen van het advies om
voor Indische jongelieden do eisclien
tot toelating' aan do Universiteiten te
verlagen. Hij achtte biet onmondig.,
maar bepleitte daarentegen de op
richting van een gymnasium in Jn-
dië. En de heer Roodlhuyzen nam Net
op voor de commissie (en speciaal
voor den katholieken voorzitter)
voor höt jongste staatsexamen voor de
universiteit tegen de verwijlen van
partijdigheid. Hij zou daarop n-ndiex
terugkomen. Eindelijik verdedigde de
heer Ter Laan (later in deze door
den heer Bos ondersteund) de commis
sie van .rapporteurs tegen een verwijt
van den heer BrumiiueÜkamp. over helt
in bet verslag niet vermelden van een
door hem besproken punt, wat echter
elders reeds wus behandeld.
De Minister van binnenlandscho
zaken eiken de hol groot belang, ook
voor Nederland, van hooger ontwik
keling in* Indië, doch. meende dat de
Reg. allermeest had te zorgen voor
het op hoog peil houden va.n ons Hoo
ger Onderwijs.
Daarom moest de voorbereiding
van de jongelieden, waarborg geven en
waar men nu als regel klassieke op
leiding vordert voor do Neilerlöndi-
sohe, was er geen reden >om die voor
de Ind'isohe to laten varen. W aarom
zou men dan ook. do toelating van
jongelieden uit den arbeidenden stand
weigeren? Doch men zou dan tweeër
lei doctoraat krijgen, een met klas
sieke opleiding en can minderwaar
dige. Voor een doctoraat met beperk
ten effectus eivilis gevoelde do Min.
niets. Wel voor een speciaal docto
raat voor IncL roclit, maar na hetgeen
de heer Heeres daarvan zei 't was
nog een zwaarder siudie dan jtet voor
de gewone juiriaten doinsde de Min.
er voor terug. Hij zou de zaak echter
nader overwegen..
De specialiseering dar wetenschap
was een gevolg van haar uitbreiding.
Voor zoover de financiën het toela
ten moeten dus al onze booge scholen
zooveel mogelijk goed worden bezet.
Een herstel van de dogmat iek als
leervak wees de Min. af; elke richting
heeft 'n eigen dogma en de theologi
sche faculteit is zeer goed liestaan-
baar zonder bepaalde dogmatiek.
Dat de -oud-Slavische leerstoel ie
Leiden geen succè» hud (de lieer Bruts
meikamp wees daar lieden nog nader
op) was niet aan den Min. te wijten.
Zijn voorganger h.ad deze ingesteld.
Een leerstoel voor astro-chemie was
den Min. sympathiek, maar hij kon
die thans niet meer voordragen.
Verhooging der salarissen van de
professoren zou misschien 2 1/2 ton
pör jaar eischcn. Hoe gaarne hij er
toe over ging. de Min. vreesde 't geld
niet er voor te kunnen vinden.
Voor onze juristen achtte de heer
Gort van der Linden zeker de prac-
lijk, maar bovenal wetenschappelijke
vorming noodig. Dwang voor practi
ca of stage zou weïrvig baten.
Het gebruik van vreemde talon door
hoogleerarc-n ging buite ixleri Min. om
en geschiedde met verlof van cura-
toreiii
Aan alle Universileite, gelijk te
Groningen (maar van particuliere zij
de) een leerstoel op te richten voor
paedagogiek vond de Min. overbodig.
Van 'een inter-universitoire com-
mssie verwachtte do Min. geenerlei
heil. De belangen der hoogescholen
worden voldoende door curatoren be
hartigd en de Min. heoft in belangrij
ke zaken toch de eindbeslissing Do
Min. ontkende dat onze Universiteiten
onder den invloed staan van. 't groot
kapitaal, doch als 't zoo ware wat
kon hij er aan doen?
Ten slotte zou de Min. aan de ver-
hooging der salarissen van het, min
der personeel zijn aandacht wijden.
Na enkele re ol iek on werd 't alge
meen debat gesloten. Over ©enige ar
tikelen werden nog opmerkingen ge
maakt, zoo drong de heer Heeres aan
op verbetering van de Leidsche Uni
versiteitsbibliotheek-, de Minister zou
er rekening mee houden bij do beste
ding der gelden voor het gebouw.
En de heer Van Leeuwen bopleitle
nog de instelling van een leerstoel
(met buitengewoon hoogleeraar) in de
gerechtelijke geneeskunde te Utrecht
en het scheppen van een speciaal doc
toraat. voor huidziekte en ee-n lecto
raat voor aardrijkskunde to Utrecht.
Toen werd het verder debat tot he
den verdaagd.
De Kamer, die deze week niet met
de begrooting gereed komt, heoft na
der besloten Zaterdag 'niet te verga
deren.
Bepaald is dat de wijzigingen Lu de
voorgedragen inkomstenbelasting na
der in de afdeelingen, zullen worden
onderzocht. En wel Dinsdag a s. te
half twee. Aanvankelijk ttelde de
Centrale afdeeling voor 't onderzoek
Maandag te houden, maar op aan
drang van de hacrai 'i'ydeman on Pa-
lijn werd 't op Dinsdagmiddag ge
steld. Een voorstel van den heer Koo
ien om Het onderzoek uit te stellen tot
na het aanstaand Kamer-recès, werd
na cenig debat met 4i tegen 35 stem
men verwerpen.
SGHUTEVAER.
(Vervolg.)
Verschillende voorstellingen kwa
men aan de orde, meest betreffende
verzoekschriften aan waterschappen,
gemeentebesturen, enz. over bruggen,
vaarten en kanalen.
't Bestuur zal trachten te bewerken,
•dat 't besluit van den Znnndamschen
gemeenteraad tot. verhooging der
havengelden "niet door de hoogere au
toriteiten zal worden' goedgekeurd.
De vergadering werd Woensdag-,
avond door een groot feestdiner be
sloten. 200 personen zaten daarbij
DEBAT ANKERMAN—KOHNSTAMM
Te 's-Gravenhage had gisteren
avond het aangekondigde debat plaals
tussohen de hoeren rhr. J. Ankerman
en prof. dr. Ph. Kohmslamm over de
door eerstgenoemde in de Tweede Ka
mer opgeworpen quaestie nopens de
houding van de vrijzinnige concen
tratie tegenover de Ned Hervormde
Kerk en speciaal het optreden van
den Bond van Protestanten bij de
candidatuur-Kohustamm in liet dis.
trict Weststellingwerf.
De heer Ankerman meende zijn
standpunt in zijn. Kamerrede logen©,
'men, te kunnen handhaven.
Prof. dr. Kohnstamm onlkende dat
<Je voormannen, van dsn V.-D. Bond
den band tusschen Kerk en Staat fi
nancieel zouden willen doorsnijden
zonder vergoeding en met miskenning
van historisch verkregen rechten.
Aan helslot van de repliek zei prof.
K. dat hij het betreurde, dat dc lieer
Ankerman er niet is toe kunnen ko
men zijn beschuldiging van mislei
ding terug te nemen, terwijl bij die in
geen. enkel opzicht heeft kunnen be
wijzen.
HET DERDE ZIEKENHUIS TE
AMSTERDAM.
In den gemeenteraad van Amster
dam werden Woensdag breedvoerige
debatten gehouden over de verschil
lende voorstellen inzake de voorzie
ning in 't gebrek aan plaatsruimte in
de bestaande ziekenhuzen.
Tot een besluit is de gemeenteraad
nog niet gekomen.
Stadsnieuws
Da OnterwUscommlsslg.
De heer A. B. Kleerekoper, een van
die jonge Tweede Kamerleden, werd
Woensdagavond door een zeshonderd
man met een luiden jubel ontvangen,
toen hij omstreeks half 9 de groote zaal
der sociëteit „Verecniging" binnen
trad, om er een rede te houden over
Grondwetsherziening en Onderwijs
commissie". En zijn komst werd daar
op het sein om menig daverend so
cialistisch lied aan te heffen.
Inmiddels liep de gcheele zaal vol,
al bleef de galerij onbezet.
De heer J. Joost en, de voorzit
ter der S. D. A. P. afd. Haarlem, open
de met een verwelkoming. Do heer
Joosten sprak over den belang wek
ken den politieleen toestand, die nog
steeds de ai'beiders in spanning
houdt, omdat men nog nict weet, wat
er terecht zal komen van de plannen
dezer Regeering inzake verbetering
van den toestand der arbeiders.
Vooral de houding van Rechts te
gen deze Regeering. Daarom is be
spreking van het aangekondigde on
derwerp van veel belang.
De heer Joosten richtte daarbij een
zeer toegejuicht betoog tegen do uit
Amsterdam overgenomen onhebbelijk
heid, om de debaters uit te fluiten.
Dit laakte spreker zeer en verdedigde
het recht van een behoorlijke behan
deling van waardig optredende te
genstanders.
De heer Kleerekoper begon,
nadat hij nog een applausje had ge
kregen.
De spreker herinnerde aan het zoo
druk besproken bezoek van Mr. P. J-
Troektra aan de Koningin en het
geen de heer Troelstra daarbij als ad
vies had gegeven. Deze raadgeving is
zeer aangevallen, en als grauwe theo
rie uitgekreten.
Anders staan de sociaal-democraten
daartegenover, krachtens hun begin
selen. Voor de sociaal-democraten was
de slotsom der verkiezingen beli
chaamd in dat advies. Dat was met
eenstemmigheid door de Partij confe
rentie aangenomen.
'Hierin werd op den voorgrond ge
zet, dat de verkiezingen luidden uun-
getooiul, dat do scheidingslijn naar
het geloof niet langer houdbaar was
en in de toekomst alleen c-en schei
dingslijn tussohen kapitaal en arbeid
mogelijk was.
Uitvoerig besprak de heer Klocreko-
iper, daarbij do verhouding der poli
tieke partijen na do verkiezingen, die
geen meerderheid aan eenigo partij-
groepeering opleverden.
Spreker ging hot succes dor sociaal
democraten na en herinnerde aan het
verlies van Amsterdam III, waar do
hoor Otto, volgens don iheer Kleere
koper. de nlaals van den soclaal-
democralischen afgevaardigde in de
Kamer mag warmhouden en wiens
zetel me-n bij do volgend© verkiezing,
als privaat-bezit der sociaal-democra
ten, zal hernemen.
De hoer Kleerekoper sprak voorts
over bet aanbod der drie portefeuilles
door Dr. Bos. Dat dit aanbod zou zijn
een hinderlaag dor concentratie,
noemdo spreker praten langs de fei
ten hoen. Dit aanbod werd gedaan,
omdat do concentratie geen andere
oplossing zag. Do Liberale Unie was
het meest gereed, om in het ministe
rie te gaan de vrij-liberalen konden
liet aanbod niet tegenhouden, maar
hoopten dat het niet zou worden aan
genomen en do vrijzinnig-democra
ten verwachtten er waarschijnlijk een
wijziging van de S. D. A. P. van,
Zij wilden onze partij maken tot een
hervormingspartij, die haar revolu-
tionnair karakter had verloren.
I let aanbod van Dr. Bos was on
aannemelijk. Men miste er een rnede-
deeliiiig in, wal er gebeuren zou wan
neer de S. D. A. P. weigerde, en ook
ontbraken er in de plannen der wor
de nd© regeering over het militarisme.
Dit militarisme is de zwakke plek
in liet program dei' concentratie.
Thans weer komende tot het advie3
vau Mr. Troelstra, herhaald" spreker
de raadgeving, om een ministerie te
doen samenstellen uit de linker- en
rechterzij (té gezamenlijk. Genoemd
worden de namen van Mr. Gort van
der Linden (Liberaal), Prof. Struicken
(Roomsch-Kathohek) en Dr. De Geer
(Christelijk-Historisch), mannen dio
bij do verkiezingen niet op den voor
grond wuren getreden. Dit ministerie
zou alleen komen om algemeen man
nen kiesrecht te govern
De loop der feiten hoeft bewezen,,
dat er een ministerie is gekomen, ge
lijk de so c i an I -.do m oer a ten wilden.
Dit Kabinet .regeert mot Jinks en
roclits. Beide partij-gTOGpeeringeu zijn
aan elkander gebonden door het bind
middel van de onderwijspolitiek, die
bevrediging wil brengen tusschen
links en rechts.
Daarom heeft minister Pleyte, dio
bij do verkiezingen was uitgezeild met
den bezem in den mast, bij de Begroo-
nngsoenattdoling uo wuto vrectesvlag
göhesehen. Dat gebeurd© op Jast van
Minister Gort van der Linden, dio
niet wildo dat Minister Pleyio ruzio
maakte met rechts,
Uni de pocihcaue op het gebied van
onderwijs te brengen is nu de Onder-
w ijS-L.o.mmissie benoemd.
Dr. Kuypor hoeft-ai net mogelijke
gedaan, om de totstandkoming dezer
commissie te verhinderen. Wel hooit
hij dit latei' ontkend, maar hij is zoo
dooi' niet of hij moot gehoord hebben,
boe Neaerlaud hem om die ontken
ning uitgelachen heeft.
Do commissie is er gekomen, en
daardoor zit het ministerie vaster dan
eenig vorig Kabinet. Het heeft har
monie weten 1e brengen tussclien
Links en Rechts.
Deze commissie heeft tot taak, óm
aan do openbare en bijzondere school
haar plaats aan te wijzen. Hoe staat
do sociaal-democraat nu tegenover
deze commissie Op den voorgrond
zet spreker, dat hij nis vader niet
dweept niet de openbare school. Zij is
geen neutrale school ert zij is geen
volksschool. maar standenschool.
Daardoor kan spreker ziju kinderen
niet naar dc gemeenteschool zenden.
Geestdrift ten opzichte van de open
bare. school voelt spreker niet. Alleen
heeft hij er een geeseling voor, om de
straks genoemde redenen.
Ook do bijzondere school is standen
school en daarom afkeurenswaard.
Spreker bepleitte voorts een koste-
loos-toogankelijke school, vrij van
dogma's. Het kind mag niet in zijn
ontwikkeling belemmerd worden door
allerlei godsdienstige en vaderland-
sche leerstellingen. Het onderwijs
moet absoluut neutraal zijn.
Wanneer men zou moeten kiezen
lusschen ren goede bijzondere school
en een minder goede openbare school,
zou men de bijzondere school voor zijn
kinderen moeten verkiezen boven de
openbare. De S. D. A. P. beeft een
zeer groot aantal oud-leerlingen van
bijzondere scholen onder haar leden.
Spreker is or zelf ook een.
Waren er goen bijzondere scholen,
srpekcr zou die niet willen doen bou
wen, maar men kan het feit niet ver
bloemen, dat do helft van hot Noder-
landsohe volk de bijzondere school
voor zijn kinderen wil. En ieder is
vrij om iliet onderwijs voor zijn kin
deren te cischen dat hij wenscht. Dat
verlangen de sociaal-democraten ook.
Zij zijn tegen diwang. Als het onder
wijs goed is, moet men de menschen
verder vrij laten. De twee sociaal
democratische leden der commissie,
do heeren Troelstra en Ter Laan,
■zuilen te zorgen hebben, dat (te scho
ten goed worden ingericht, dat er kos
teloos èn neutraal onderwijs komt,
d at er sohooi voed mg en schoolklee-
ding wordt gegeven.
Heeft men dïit verkregen, dan mag
men verder geen bezwaar mnikten te
gen de bijzondere schotel.
Spreker laakte het, dat de liberalen
de openbare schoei lrebben gebruikt,,
om de kinderen op te voeden in de
denkwijze vain het kapitalisme, het
koningschap on 'hiot militarisme.
Daarom hoopte spreker, dat de ar-
boid ven de Commissie het resultaat
zou hebbein eon voorstel tot grond
wetsherziening, waardoor aan oeai
school het aanzijn zou worden gege
ven., die aan het kind van den arbei
der, de hoop van itoet socialistisch©
vaderland, gelegenheid zal go ven zich
geheel te ontwikkelen.
Een minuten-lang aangehouden en
daverend applaus, loonde den heer
Kleerekoper voor zijn voordracht.
G edac lit e nw |i s s-o 11 ai g.
Van de gelegenheid 'lot debat maak
ten gebruik de heeren Job. Vistor ©u
Elzinga.
Do heer Visser maakte do opmer
king, dat de heer Kleerekoper zichzelf
tegensprak, wijl hij eerst gezegd hcefti,
dat na de verkiezingen geen grond
meer vour de antithese tussohen
Links cn Rechts, en daarna, dat
links en rechts elkander bij de verkie
zingen fel hebben bestreden, getuige
het steunen van de sociaal-demiacra.-
ten 'door Links om Rechts afbreuk" te
doen en door Rechts, om Ltnks een
zëtc-1 af to nemen.
Wat de schooilkwestie betreft, de
heer Kleerekoper wil liet kind maar
laten loeren, loeren en nog eens loe
ren. Moor dan vergeet hij, dat het
kind behalve een ihoofd ook een hart
heeft, dat ontwikkeld moet worden.
Spr. herinnerde aan een artiloal van
Dr. Vau. der Woerden in het „Week
blad" van liet Volk en oen redenee-
rimg van den heer Van Kuyklvof, die
botoogen, dat in de openbare school1
de dingen gaan, naar den wen&ch der
sociaal-democraten, omdat vete on
derwijzers in do openbare school bun
soc iaa l-doni oer at isoli© lev ensbeschou -
wing brengen. Dat ia het juiöt, wat
mi en bij Rechts aanvoert tegen de
openbar© school
Spreker betoogde' verder, dat abso
lute neutraliteit niet mogelijk was.
Hij bracht 'hulde aam de S. D. A. P.
voor haar houding in de schoolkwes
tie en spiuk de nieeming uit, dat in
(le Ondorw ijsoom missie een meerder
heid ia voor de gelijkstelling van bij-
rondere en openbare schooi.
Ter rechterzijde zal men niets lie
ver zien, dan lieéindicing van den
schoolstrijd.
Rechts heeft die beëindiging niet te
vreezen, want het zou wel treurig
zijn, zcide spreken als de Christelijke
partijen geen ander bindmiddel 'hiad-
dcin dan den schoolstrijd.
De vergadering hoorde d.en debater
vrij rustig aan. Toch moesten de
voorzitter en de heer Ftoerektepeir inn
en-dan tusschenbeide komen, om de
verga dier img duidelijk te maikiein, dat
de beer Vlss&r klaar en zakelijk de-
baWeerde en or dus goen aanleiding
bestond, om hem ite hinderen.
De lie&r Elzinga, eon postamb
tenaar, verzocht breeder© uiteenzet
ting van de onderwijskwestie.
Spreker onderschreef bel beloog,
dat de lieer Kleerekoper had gehou
den, maar waarschuwde tegen over
schatting van d© kracht der sociaal-
democratie in ons land.
Beid© debaters vierv;..erven applaus.
De heer Kleerekoper den
Leer Elzinga beantwoordende, moon-
do, dat de debater zich vergiet had in
d© böloe kon is van het onderworp van
den avond.
Dit bedoelde grondwetsherztewing
in verband met de onderwijscommis
sie. 0v.6i*.i;genis zeidie de heer Kleero-
koper, da l er geen aa.ntei.di.ng vooir ia,
om te vreezen, gelijk de heer Elzin
ga deed, dat liet immjsleri'e Cort van
der Linden zal vallen., als minister
Pleyte weer den bezem in den mast
wil holen.
Komende tot het debat van dein 'beer
Visser, prees de spreker den lieor Vis
ser voor zijn klaar ©n duidelijk be
toog. dat bij de vegadering, vreemd
genoeg, niet de juiste waardeering
bad gevonden, meende spreker.
De heer K'eerekoper wees op de na-
vcrkieziingen, waarbij links en
Rechts gezamenlijk de sou-democra
tie hebben bestreden. Een bewijs dus,
dat de scheidinigalijn weg was em de
maatschappelijke antithese weerge
vonden was.
De hoer Visser: Rotterdam III.
De heer Kleerekoper: Bederf
uw roem ais debater hu niet, want
dal is de dwaast© opmerking, die ik
vanavond gehoord bel).
Wat ik betoogd heb, is dit, dat
Links en Rechts samen,gaan, om ons
te bestrijden. Wat de schoolkwestie
aangaat, daarbij was de heer Visser
op zijn best, Wat bet citaat uit een
artikel van Dr. Van der Waerden be
treft, dit Iwdoeldc alleen te Iwwerea,
dot bij daarom graag soc.-deni, on
derwijzers in dc school zag, niet om
dat die onderwijzers kleine sociaal-
Ij es kweeken, maar omdat die aan de
kinderen geven wat des kinds is.
Zij leccen geen soc.-democratische
leerstellingen aan de kinderen, maar
geven liun ook geen onderwijs met
andere leerstellingen.
Spreker wil van zijn kinderen ook
'geen kleine sociaaltjes maken, gelijk
sprekers vader, die rabbijn was, van
spreker een klein rabbijntje wilde
maken. Wanneer spreker kinderen op
31 Augustus mot een oranjevlag zou
willen loopen, net als zijn makker
tjes. dan zou hij daartegen absoluut
geen Irozwaar hebben. Een van de
kinderen van sprekers partijgenooten,
liep op 31 Augustus met oranje, op 1
Mei met een roode vlag en vroeg,
toon z'n vader jarig was: „Welke vlag
heeft u nu!" Dat is des kinds.
Wat de uitloting van den heer Van
Kuykhtef aangaat, deze betrof de
jeugd, die de school verlaten heeft,
gelijk de Christelijke jeugd, die in
jongelingsvereenigingen wordt geor
ganiseerd.
Spreker wees er op, dat de S. D.
A. r. reeds in 1902, blijkens de Gro
ninger schoolmolie was voor gelijk
stelling van openbaar en bijzonder
onderwijs. Desondanks heeft men
Rechts al die 12 jaren onophoudelijk
de Groninger motie verdacht ge
maald.
Dat, dc hoer Visser voor de bijzon
dere rehool is, billijkt spreker. Dat is
zijn standpunt cn hem daarvan le
willen afbreng©,u, zou even dwaas
zijn, als wanneer de heer Visser spre
ker van zijn standpunt omtrent de
absoluut-nouirale school zou willen
afbrengen.
Nu heeft de heer Visser, als een
voudig man, die volkomen ter goeder
trouw is, geeegd, dat men Rechts
naar dc oplossing van den school
strijd verlangt. Spreker hoopt het,
want als de wapenen van den school
strijd zullen begraven zijn, breekt er
voor dc Nederlandfiche poilliek een
nieuwe area aan. Maai' spreker wees
op de houding van Dr.lvuyper, ten
bewijze, dat er Rechts oen element is,
dat de beëindiging van den school
strijd niet eerlijk wil.
Al3 de heer Visser en de zijnen ech
ter oprecht willen begraven de wape
nen van den schoolstrijd, dan zal, dit
kon spr. verklaren, de gelijkstelling
vun openbaar en bijzonder onderwijs
er komen; maar dan blijkt daaruit
tevens, hoeveel dichter Rechts nu bij
de sociaal-democratie staat, dan vóór
de verkiezingen, toen Minister Heems
kerk zeide niet te zullen rusten voor
de bijzondere school regel en de open-'
bare slechts aanvulling zou gewor--
den zijn.
Ook nu weer oogstte de heer KI■■©-
rekoopei' veel apj luus.
Daarop verlieten <le bezoekers zin
gend de zaal.
Het Tooneel
FEESTVOORS KI.L'.NG VAN „JA-
COB VAN LENNEP".
Nooit, zagen wij blij (ter eindigend
drama don gisterenavond bij „Jooob
ran Lennepl" Het scherm was aau
wolijks near, en ,Nir© en Tom Ver-
fouM hadden nog niet hun tranen
gedroogd, die zij samen hadden ge
plengd om hun geluk, dat „aan flar
den" lag, toen Tiet doek, weer rees en
de president van Van Lennep ver
scheen met zijn meest feestelijke ge
zicht. Om den president schaafden:
zicli ulle werkende leden cn hot yo-
heete bestuur. En teen ook het vaan
del der vereeaiging niet zekere plech
tigheid op liet tooneel werd geplaatst,,
begreep ieder in de zaal, dut er iets
heel bijzonders ging gebeuren.
Maar dat de president zulle een goe
de tijding zou brengen, wie hnd het
durven verwachten? Ilij begon met
een huldebetuiging aan den verdien
stelijken regisseur dor vereeniging,
den heer Van Gelderen, waarin heel
het publiek hartelijk instemde. Maar
toen kwam het groote, het blijde
nieuws: Dc pnealderit had dten*sviicl-
dag hiel heugelijk bericht ontvangen;,
dat Jacob Van Lennep met Verle
den van Ina Boudier-Bakker in dein
internat ioaialen toomeehvedstrijd I©
Mechejei) den eersten prijs had be
haald. Het publiek juichte, de muziek
speelde fan,fa,nes en in den huize Ver
buist was door die vreugdevolle tij
ding plots alle droefheid weggevaagd
Nimi nam haar ongelukkige Thomas
bij de hand, Verhuist vergaf op staan-
den voet zijn vijand Max van Kalstra
en in dol te, uitgelaten vreugde deden
zij ©en rondedans om de rampzalige,
door hen vermoorde, Jean rue: En de
heel© familie danste mee. Ado hup
pelde rond met jonk lieer Halster
dien zij nog geen vijf minuten gelle
den een mispunt had genoemd, en
zelfs d© dienstboden vergoten hun af
stand en dansten een horlepiep om
dan deftigen meneer en mevrouw
Mattel's,
Het duurde een heeleii tijd, voordat
de president met zijn im/cdedeelingen
kon doorgaan. Wij hoorden nog, dat
de prijs 700 francs en eeremetaal
met 6 stemmen tegen 1 was toege
kend geworden en dat door mevrouw
Hamann een tweeden prijs naar
wij meenden te verstaan voor zuiver
heid van uitspraak was behaald.,
Weer fanfares, hoera's en rondedan
sen. En ten slotle kwamen ©r bloe
men voor alle werkende 1 ten en een
krans voor den regies©nr. Het was in
waarheid: een slot dat pakte!
Moeten wij nu nog loom en met een
uitgebreid© crilielt over de voorstel
ling, die Jacob vau Lennep van Top
Naeff's „Aan Flarden" heeft gegeven?
Neen, ik wil vanavond in den jubel
toon blijven en ik Iaat hier de speech
volgen, die ik zou hebben geboudeni,
als ik niet t© Iaat op het, idee was ge
komen.
Geachte workcaicte leden van
Jacob van Lennepl
Hot is met zekeren schroom, dat ik
mij in uw midden waag, maar ilc wil
als iemand, die u uw feilen toon't,
niet achterblijven niet mijn luartelij-
ke, welgemeende geluk wens© hen aan
uw voeten le leggen. Geloof mij, ge
achte werkende leden van Jacob van
Lennep, dat ik tem zeerste verheugd
ben met bet door u behaalde succes,
en wanneer mijn waardigheid van
criticus liet mij niet verbood, zou ik
mij gaarne in uw rijen sohiaren om
met u ©en vreugdedans om uw vaan
del uit te voeren. Dat de door u l)e-
haaMe prijs verdiend is, zou daar
minder aan twijfelen dan ik, die in
dertijd hot groote voorrerhi had uwe
uitstekende opvoering van Verleden
bij te mogen wonen en daarvan in'
ons blad op de meest loffelijke wijze
heb mogen getuigen.
Hert is mij eau te aangenamer taak
u hedenavond toe te spreken, omdat
ik hier openlijk kan verklaren, dat
gij allen ook heden weer hebt getoond
de teoneelspeelkunSt op waardige wij
ze te wallen beoefenen. W ij alten iioch
weten en ik als besolieiden criti
cus in de eerste plaats welk© moei-
Jijkheden de opvoering van een werk'
als „Aan Flarden" met zich mede
brengt, maar gij hebt die als ern
stig willende dilettanten met suc
ces hot hoofd geboden en- ge hebt
over wemmen. De blijkbare aandacht
en spanning, waarmede uw spel de
zen. avond door het publiek werd go-
votgd, bet luide applaus na elk be
drijf zullen u dat overtuigend hebben
bewezen. O zetter, de opvoering was
niet vlekkeloos en een enkele maal
ik mag dit ala oprecht criticus niet
verhelen was er wel eens gebreki
mm begrip, maar toch, gij gaaft ook
heden zooveel goeds le zien, dat ik hier
wel durf verklaren, dat van oe,n ver-
eeaiigiag nis de uwe n .,g groote dingen
te verwachten zijn. En wanneer ik
hier speciaal hulde wil brengen voor
datgene, wat gij hedenavond hebt go-
bodem, dan allereerst een woord tol u
hier zou ik gebogen hebben die
met zooveel begrip de rol san Jeanmö
r.ebt gespeeld. En voorts een woord lot
u, Nini, die ik reeds zoo dikwijls in
mijn kritieken om uw goede uit
spraak, uw beschaafd spel &ii uw juis
te dictie heb mogen roemen. En laat
ik niet vergoten den regisseur, don
hear Von Coin "ren, dien fk en wi©
