Vervolg Stadsnieuws.
'bij Winter" aèn gekocht Tèï pla&teïng
in liet Gemecnto-Muaeum te '8-öiu-
Vènhage. Hoi kapitale- doek, dat thans
een dor voornaamste nummers ven
■Je tentotöstelling uitmaakt, zal de
volgende week naar het museum wor
den gebracht.
Gemengd Nieuws
STORM IN FRANKRIJK.
Door don storm werden vijf-en-tneh-
t.i-' du ken van halzen ln een dorp bij
'Jout weggeslagen en word do kérk
gedeeltelijk vernield.
nij Nizza hebben vijf torpedojagers
averij beloopen.
DK FRANSCHE MIJNWERKERS.
lit Douai wordt geseind:
Po Nationale Rand van arbeiders
iii de kolenmijnen heeft een manifest
uitgevaardigd, waarin hij verklaart
de wet op den aoht-urlgen arbeid en
do pensioenen ondanks haar gebro
ken. te aanvaarden, maar toch zijn
eischen voor de toekomst te reservoe-
il:j geeft dan den raad niet toe te
geven aan den aandrang om den ar
beid neder te leggen en beeft eon rno-
iie aangenomen, waarin de Raad ver
klaartde wet op de pensioenen bij
y-.-brek aan belui aan te nemen en
v.uarni de socialistische afgovaardig-
d>verzocht worden den tekst van
ii t wetsontwerp, zooals het door den
iS'-üitat is aangenomen, goed te keu
ren.
OOGST VERNIELD.
Een hevige storm heeft een deel van
den. oogst vernield in de provincie
Lerida (Spanje}.
KONINGIN ELISABETH VAN
ROEMENIë.
Koningin Elisabeth heeft een staar
operatie ondergaan. Dezo is uitste
kend geslaagd
D Y NA MI ET-AANSLAG.
De lJbld. correspondent te Batavia
Sè-nt:
De eiscii in zake Herklots, beschul
digd van der. bekenden dynamiotaan-
si.ig op den koeliewervor Iloogbruin,
luidde twintig jaren tuchthuisstraf.
DB RAMP VAN DE „MEXICO".
Tien overlevenden van de „Mexi
co' die zich op het eiland bevonden,
zijn door een sleepboot cn twee red
ui ngbooten gered.
Volgens een ander telegram zijn li
man, waaronder vijf van de beman
ning van de reddingboot, in veilig
heid gebracht.
Een Portugeesch matroos is op het
eiland Sultee overleden.
SPIONNEN.
In Londen zijn een rnan en ten
vrouw aangehouden, verdacht van
rpionnage. Zij werden in 't bezit ge
vonden van stukken over de Engel-
sclie marine.
De aangehoudenen beweren dat zij
de stukken alleen moesten vervoeren,
met den inhoud waren ze niet he
kend.
EEN SCHIP IN NOOD.
Een Lloyds-telegram uit Lizard
meldt, dat volgens draadlooze berich
ten van Landstnd, "t Duitsche stoom
schip „Wildenfels", van Hamburg
naar Calcutta, Maandagmorgen 11.30
noodseinen zond.
De waarschijnlijke, plaats waar de
„Wildenfels" was is 40 gr. 30' N.B. 7
gr. 9' W. L.
Een later telegram meldt, dat te
I.andsend een radiotelegram ontvan
gen is: „La Correntina deelt ons me
de, dat de „Wildenfels" thans geen
hulp meer noodig heeft De beman
ning is gered".
Blijkbaar is de bemanning dus door
de „La Correntina" opgenomen.
LEERPLICHT IN ENGELAND.
Hol Lagerhuis heeft Vrijdag m»t 187
tegen 35 stemmen in tweede lezing een
kinderwet aangenomen, ingediend
door het l.benulc Parlementend Hen
man. De wet machtigt do sc.wolover-
heden in hun gebied den schoolplich-
ligen leeftijd tot 15 jaar te verhoogd i.
Het verlof, dat de l>es' v et geeft,
om kinderen, die geld kunnen verdie
nen, gedoelelijk van het schoolbezoek
te ontlwslfen, wordt togd. rokken. In
de steden wordt het vc ten op straat
aan jongens beneden de 15 jaar en
meisjes beneden de 18 jaar verboden.
De school overheden worden bevoegd
\ercflicht herhii1ingsomlerw ijs in to
voert», zoo meldt de N. It. üt»
ECHTSCHEIDINGEN IN
AMERIKA.
Het aantal echtscheidingen neemt
in de Unie ontzaglijk toe. Terwijl er
volgens den senator Runsdell in 1867
nog slechts 9937 echtscheidingen voor
kwamen, dus 27 per 100.000 zielen,
was dit aantal in 1906, veertig jaren
later, gestegen tot 72.062 of 68 pea-
100.000 zielen. Senator Ransdell wil
hieraan een eind maken en hJJ heeft
luj den Senaat een wetsvoorstel inge
diend om eenvoudigweg de echtschei
ding met liet recht tot hertrouwen te
verbieden.
DE SUFFRAGETTES IN
ENGELAND.
I>e Lonrlens'che „Hbld."-berichtge
ver schrijft:
„Mis. Pankhuist speelt wéér „kie
keboeniet do politie. Sedert zij de
vorige weck dio toespraak lueld \au
liet bulcuiiraaju op Cuiivpdeu Ilill, had
dó politie liaar niet meer gezien en of
schoon dit perceel steeds door agenten
gesurveilleerd werd, had men de leid
ster der militanten het huis niet zien
verluien.
Maar nu had zij Vrijdagavond op
eens weder in het orgaan van den
Lnion laten aankondigen, dat zij ecu
toespraak zou houden van een balcori
.van een huis in Chelsea, een geheel
ander deel van Londen. Vrijdagmid
dag kwam duur dan ook een menigto
bijeen. Mrs. Pankhuist verscheen er
inderdaad op het balcoa, van waar zij
in een toespraak vertelde, dat zij do
politic zou blijven tarten en militant
blijven.
Éeuige oogonblikken later kwam
oen groepje vrouwen het huis uit. Da
delijk werden zij omringd door aan
hangsters, die met stokken gewapend
waren en arrestatie poogden te belet-
töiï. Er ontstond weder gcBchormutsel
m«t de politie, die ton slotte een paar
vrouwen gevangen nam. doch niet
Mrs. Ponkhurst; deze w as, volgens
mededeeling harer vriendinnen, wéér
veilig weg gekomen.
Vrijdagavond maakten eeuige mili
tanten een scène in „Hls Majesty's
Theatre". De voorstelling werd daar
in een loge bijgewoond door den ko
ning, de koningin en den prins van
Wales.
Do militante vrouwen zaten in de
stalles en begonnen gedurende do
voorstelling te protesteerea tegen de
behandeling, die zij van de Regeering
to verduren hadden. Het publiek toon-
do zijn verontw -.ardiging door gefluit,
totdat de „dames" door de politie en
de schouwburg-suppoosten waren
weggebracht.
De koninklijke familie had kalm do
„extra-uitvoering" buiten het pro
gramma van den avond, zitten aan
kijken."
DE MONA LISA.
Men meldt ons uit Florence:
Do behandeling van liet procqi te
gen Perugia, den dief van de Moua
Lisa., dat op 26 FehröJri bepaald was,
is tot 31 Maart uitgesiefld.
EEN OFFICIER IN EEN DUEL
GEDOOD.
Tusschen den 26-jarigen kantoorbe
diende SiegmtSid Babocsay er. diens
zwager, den lutteimiR-aviaiteur Stefan
IJajdu vond le Boodapeut oen duel
plaats, waarin laats (genoom de gedood
word. Bubocsay had eendigan tijd gele
den met zijn vrouw, de zuster van den
officier, twist gehad r-n daarbij zijn
v rouw, naar de meening van Hajdu
ernstig boVedigd Hajdu daagde dan
ooiki Btubocsay ui:, en deze nam de uit
daging aan. Als wapen werd de revol
ver gekozen. Beide partijen zouden elk
twee schoten lossen. Viel het duel on
bloedig uit, dan zou de strijd met de
sabel uitgevochten worden. Dn laat
ste is echter niet noodig geweest,
want do tweede kogefl van Baboosay
tiiv/f don luitenant mid-deai in het hart,
zoodat deze onmiddellijk een lijk web,
zoo meldt de Tel.
EEN FRANSCHE KRUISER
VASTGELOOPE-N.
De gepantserde kruiper Waldeck-
Itoueseau is licht beschadigd en vatót-
ge'.oopen op de beschermde roede in de
Golf Juan bij Toulon. Do toestand van
liet vaart uiig ia niot ernstig. Men ver
wacht da.: het wel weer vlot zal ko
men.
TER DOOD VEROORDEELD.
Volgens de Zeit is de Oostenrijkkche
luitenant Jandric, die evenals zijn
broeder verleden jaar zomer w erd ge
arresteerd, onder beschuldiging van
verraad van militaire geheimen aan
Rusland, tot den dood, door dtn 3!rop,
veroordeeld. Hei gerechtshof deed
(naar do Tol. meldt) uil-raoik op
grond van een artikel van het wetboek
van Strafrecht, waira'a bepaald wordt,
dat verraad van militaire geheimen,
gepleegd in een eritiek tijdperk, go-
lijk staat met verraad aan den vijand.
Men veronderstelt echter, dat de dood
straf veranderd zal worden in levens
lange gevangenis straf.
Kerk en School
ACADEMISCHE EXAMENS.
Utrecht. Geslaagd doctoraal ex.
rechtswetenschap de heer II. J. A.
Scheldeluan.
(U. D.)
Utrecht. Bevorderd tot doctor in de
rechtswetenschap op stellingen de
heer II. C. Hooft Hasselaer, geb. te
Zeist.
OUD-KATHOLIEKEN.
Zondag weid. door de Oud-Katho
lieke Gemeente van de II. II. Petrus
en Paulua haar nieuw gebouwde
kerk uan de Ruysduolsti aat hoek
Pieter Bosstraat te Amsterdam inge
wijd. De wijding had plaats door den
bisschop van Haarlem, monseigneur
N. Prins
kechtszaken
INVAL BIJ LOTISICO.
Voor den kantonrechter, mr. Höfcöt,
te Amsterdam, is behandeld de zaak
tegen een sub-agent van Lotisico, bij
wieri luttele wek on geleden door de
politie een inval werd gedaan, zooais
op dien dag geschiedde op order van
den minister van Justitie in een groot
aantal loterij-kantoren, naar aanlei
ding van de actie, wellVie door dezen
Minister togen dergelijke loterijen is
op touw gezeft.
De sub-agent had zich te verant
woorden tor zake, dat hij to Amster
dam ter uLldecling in vioorraad heeft
gehad 3 strookjes papier, waarop o. a.
aan de oeno zijde stond vermeld:
Promiebewijs no. 17081.
Gehoord werd een dor hoofdagenten
van Lotisico, te Amsterdam.
Deizo verklaarde, dat op ve.rt.oon
van een ee.ru ficu at (of promiebewijs)
geen uitkeering kan worden gedaan.
De prijzen weiden alleen uitgekeerd
op vertoon van het origineeie premie-
bewiju.
De verdediger, mr. I.. P. Denckamp,
uit Den Haag, meende, dat men hier
te doen heeft met bewijzen van uan-
deelen, dl: in verband inet de aanhan
gige pi-ocoduro van het administratie
kantoor Haigton,
Voorloopig «kaji men aannemen met
een loterij te doen te hebben., welke
prijzen uinkeert op do origineele cer
tificaten.
Den hoofdagent werd gevraagd, of
hij veel obligaties in zijn bezit, heeft
en hoe lang ze reeds onder zijn l ".--ras
ta ng zijn.
Itot ur.tlvvoord van getuige luidde,
duit ongeveer 8000 obligaties in zijn be
zit zijn. Deze obligation kosten f 350
por stuk, dat ts dus voor een bedrag
van f 2.800.000. Hij had ze sinds 1912
in zijn bezit. Voor de betaling van dit
bedrag had do hoofdagent een prolon
gatie bij Lotinico afgesloten.
In verband met het feit, dat de be
wuste obligaties door het ad minis Ir a-
ciddantoor Haighton zijn uitgegeven,
stolde do kantonrechter do vraag of
deze transactie feitelijk niot be
schouwd moet worden als een wassen
neus, waarop getuige geen antwoord
verstrekte.
Ook de te Haarlem woonachtige
hoofdagent verklaarde, dat do hou
ders van obligaties niot het irecht heb
ben, op hot hun verkochte certificaat
gold to ontvongetm In dein regel ech
ter schieten de hoofdagenten het be
drag voor en betalen dus wèl uil
Het O. M. was van oordooi, dit op
grond van verschillende afttoston, dat
promielöeninigen bij do wet wèl zijn
geoorloofd, indien iaci/ivon inderdaad
de bediceling is, geld to scheppen, doch
niet schijnLotorijeiwaarbij het al
leen gaat om do winkausen.
He: achtte het den beklaagde ten
taste gelegde wettig en overtuigend
bewezen, met name, dat geen toe
stemming werd verleend tot liet hou
den eeoer loterij.
Die toestemming kan trouwens ook
niet worden verleend, wijl artikel 3
j van de loterij wet als eenige soort van
loterij toestaat die, welke worden op
gezet met een liefdadig doel, ter be
vordering van kunsten en wetenschap
pen dan die uit höt oogpunt van al
gemeen belang. De prijzen en pre'niiön
bestaan dan niet uit geld, doch uit
goederen.
Het hoofdbestuur der loterij-maat
schappij weet zeer goed, dat het een
strafbaar feit begaait, Van een klein
winkelier ails beKilaagde is (hij is bc-
hangor en stoffeerder) kan men zulks
niet aannemen. Hij wist misschien
niet, dat hij verkeerd handelde door
de hem toegezonden papieren te ver-
koopen.
Het 0. M. vroeg eon geldboete van
f 50 subs. 10 dagen hechtenis.
De verdediger conchideardo tot vrij
spraak.
Uitspraak 3 Maart.
WINKELSLUITING EN
ZONDAGSRUST.
Voor het Leidsche Kantongerecht
was gedagvaoird een winkelier in eet
waren aldaar, beklaagd van overtre
ding der verordening op de winkel
sluiting, verbiedende na negen uur
des avonds don winkel open le hebben.
Beklaagde meeiil, dot de gemeente
lijke wetgever onbevoegd is de win
kelsluiting op Zondag te regelen, wijl
deze geregeld !s bij de Zondagswet,
die den verkoop den geheee'.on dag
toelaat, mits de deuren niet openstaan
De ambtenaar achtte overtreding
bewezen en eischte f 1 boete.
Verdediger, mr. Dee, beriep zich op
art. 2 van de Zondagswet.
Koloniën
DE BIOSCOOPRAMP.
Ter aanvulling vun een uitvoerig
telegram over het ontzettende hios-
coop-ongeluk te Djokja. waarbij een
klem honderdtal inlanders het leven
lieten ontleende de „Java Bode"
het volgendo aan de Midden Java-bla-
den:
Op de nabij Djokja gelegen tabaks-
onderneming Boe'oes werd ten nieu
we reusachtig groote loods ingewijd
met een gratis bioscoopvoorstelling
voor de opgezetc-nen cn omwonenden
van het land Boeloes. Behalve het
Iïuropeesch personeel en gemviteer
den met hunne dames, waren er uan
do andere zijde van het projectie
scherm tusschen de vier A vijf dui
zend Javanen, waaronder vele vrou
wen, kinderen, zelfs zuigelingen. Do
loods heeft den vorm van een lang
werpig vierkant, met twee ingangen
aan. iedere kortste zijde, zoodat dus
die vier a vijfduizend Javanen die
aciiter het projectiescherm waren,
door twee bijna naast elkaar gelegen
ingangen binnen waren gekomen.
Tegen negen uur 's avonds geraak
te een film in brand en hierdoor ont
stond onder de Javanen een geweldi
ge paniek, doordat allen naar de
twee uitgangen drongen.
De brand ontstond door afschake
ling van het toestel. De vonk viel <p
do film. Deze laatste word daarna
losgescheurd en in een bak wafer,
welke in do nabijheid stond gewor
pen, waardoor oen rookkolom ont
stond. De film brandde nog even
door en was daarna geblnscht.
De heer De Haas die het toestel bo
diende had den heer Ooms van de
N. I. S medegenomen, omdat hi)
reeds twee muien een liimbrand had
medegemaakt met hetzelfde toestel.
De heer Berkeljon, geèmploycei-.le
vair de onderneming Boeloes, die zijn
i:iterate best deed om dé zenuwachti
ge rnenschuwnassa te kalmeeren en
onder meer den raad le geven om
kalm in de loods te blijven, kreeg van
een der omstanders een stuk hout
naar zijn hoofd geslingerd, terwijl
men hardop dien heer durfde bc-
si-huldigen dien raad te geven, omdat
hij gaarne alle Javanen levend ju de
loods zou zien verbranden. Anderen
gingen zelfs zoo ver, om dien fibu
ll rand aan boos ojizet toe te schrij
ven.
Do heer Fabricius, administrateur
van Eocloes, telefoneerde onmiddel
lijk den assistent-resident van Mutu-
iaui, den regent van Slöumn en eeni-
ge doctoren van Djokja om assisten
tie. De doktoren Pruis van het Po-
troncüa-hocpitaal en Van den Borne
waren VJu spoedig op do plaats des
onheüs en iets later kwamen de as
sistent resident van Matarum met den
garnizoensdokter Lindnor benevens
eenige verhand meesters van het mili
tair hospitaal.
Geen dezer artsen vond daar noe
menswaardig werk, wont de gekwet
sten waren reeds wijd en zijd de kam
pongs ingedragen en onvindbaar voor
de heeren medici, zoodat men alieen
den dood kon constatcercn van ruim
zestig Javanen, hoofdzakelijk vrou
wen en kinderen.
In Mataram vond hel blad het vol
gende staatje:
Omgekomen zijn: 58 kinderen; lö
vrouwen; 1 mali; 1 kind vermoedelijk!
dood dus 76 dooden. Gewond zijn on
der behandeling genomen: 6 licht ge
wonden; 2 beenbreuken; 1 inwendig
gekwetste; samen 9 personen.
De dooden zijn voor rekening der
onderneming Boeloes begraven.
JOURNALISTIEK.
Naar wij vernemen gaat de hoofd
redacteur van hc-t „Bat. Hbld." Fa
bricius, in April a.s. met de vracht
boot „Madoera" naar Europa. Gedu
rende zijne afwezigheid hoewel
het nog niet zeker is of en wanneer
de lieer Fabricius terugkomt
neemt de heor F. H. K. Zaalberg al
leen de hoofd redactie van het blad
waar", schrijft het „N. v. d. 1). v.
N.-Ir"
AANRANDING VAN ASSISTENTEN
In een brief van een administra
teur eener landbouwonderneming op
Java komt het volgende voor:
Gij vraagt mij naar de oorzaak der
in den laatsten tijd oj> de landbouw
ondernemingen op Java veel /neer
dan vroeger voorkomende moordaan
slagen op employe's.
Er zijn rnij slechts drie oorzaken
bekend, die. daartoe aanleiding ge
ven:
le. Het «la maar raak systeem.
Vele employés ontzien zich niet den
inlander bij de minste aanleiding te
trappen en te slaan. Ilelaas wordt
hierin door menig administrateur
maar al te veel voorgegaan. En als je
dan als jongmensch niet heel vast in
je schoenen staat, ga je al heel gauw
het slechte voorbeeld van je baas
volgen,
Nu is het een opmerkelijk feit, dat
een inlander veel meer verdraagt .an
den administrateur dan van een op
zichter, zoodat do laatste veeleer het
slachtoffer wordt van den lang ver
kropten haat van den inlander dan
els eerste.
De tijden zijn er niet meer van
ransel je niet dan heb je niet, boven
dien. moet de Europeaan hiervoor te
hoog staan.
2e. Ifèt geen eerbied hebben voor
de vrouw van den inlander.
3e. Het niet correct uitbetalen van
het loon. De inlander wil, evenals
ieder ander, hebben wat hem toe
komt. Andere redenen zijn er niet. 1)
De inlander is niet meer de slaaf
van vroeger; hij laat zich niet meer
mishandelen.
Ik mag mij gelukkg rekenendat
ik nooit sla en ook altijd het ranse
len bij mijn employés zooveel moge
lijk tegen ga. De administrateur is
ook in deze dingen verantwoordelijk.
Het hangt voor 90 van hem af of
er op zijn onderneming geslagen
wordt of niet. Geeft li ij zelf het voor
beeld, dan volgen zijn ondergeschik
ten o zoo gauw na.
1) Of dit wel juist is en ook niet
dikwerf do schuld bij den inlander
moet worden gezocht? zoo vraagt het
Handelsblad,
SUBLIMAAT-PASTILLES,
Voor den Hoogen Raad is geiplcit in
de zaak van den drogist to Haarlem,
door de rechtbank alhier, wegens hel
zonder bevoegd te zijn tot het afleve
ren van geneesmiddelen, doen voikoo-
pen van een tube niet 10 subtlmaatpas-
tilies, zijnde een hoeveelheid van min
der dun 100 sublimaatpastilles, ver
oordeeld tot f 10 boeto of 1 daig hech
tenis.
l>c plaatsvervangend kantonrechter
had don requiraot, uit overweging,
du: -utbHinaatpastüles, als zijnde geen
gene Q> mild del, doch een antisejutieuni,
door den minister van bumcnJandsche
zaken ten onrechte op lijst C waren
geplaatst, ontslagen vau rechtsver
volging maai de rechtbank, had, op
grond van het oordeel van verschil
lende deskundigen, aangenomen, duf
deze pastille»-, na oplossing in water,
alleszins gesclukt zijn voor uitwendig
gebruik.
Mr. P. Tideman heeft vier stollin
gen verdedigd tor bevrijding van. dit
vonnis: lo. noch uitdrukkelijk, noch
implicite is aan beklaagde ton laste
gelegd, dat hij de su b 1 iru o af puts lilito -
heeft verkocht a!s geneesmiddel; 2o.
ten onrechte zijn door do irecbtbauk
subLunaatpato.iF.es gelijk gestold mot
hun opross'ng in water; 3o. noch subü-
m i-uiiastiHes, noch hun opfrissing
worden door het ixraakgebruilk als ge
neesmiddelen aangemerkt; 4o. het. be-
refe.p van de rechtbank ln haar vonnis
op door den raadsman van don iv>
ouirant overgelegde gedrukte stukken
i» ontoelaatbaar.
Conclusie O. M. 9 Maai*..
Examens.
Voor 't examen nuttige hand wer
ken zijn te 's-Gravenhago geslaagd
de dames: A. F. Sybols, M. Swart,
A. C. Prins en M. Th. E. Ilovy te
Haarlem en J. E. v. d. Vliervoet to
Bioemendaal.
„KUNST BOVENAL".
LEZING-VAN DIJK.
In een der benedenzalen van het
Gebouw de Nijverheid was gisteren
een aanzienlijk aantal toehoorders
bijeen die met onverdeelde aandacht
dui spreker van den avond, den heer
A. van Dijk, leerling van de School
voor Kunstnijverheid hebben gevolgd.
Een zomerbêzoek uan Zeeuwsche en
Vlaamsche steden deed bij den lieer
v. D. het verlangen geboren worden
ieisS meer van liet ontstaan dier pluut-
sóu te weten .welk onderzoek aller
eerst voerde tot geschiedkundig te
rugblikken.
Toen de Romeinen iu het jaar 40 de
Germaansche stammen onderwierpen
worden zij vreemd getroffen door do
gewoonten en leefwijzen dier volken.
Steden bestonden nog niet, doch in
open dorpen, de woningen omtuind
en omhegd, woonden naast elkander
de Germaansche huisgezinnen.
De daken waren van riet; liet ven
ster was schoorsteen tegelijk. De aan
raking met de Romeinen gaf aanlei
ding tot de eerste 6ledenformatie No-
viomagum (Nijmegen), Trajectum
(Utrecht) o. z. m., waarbij markten,
leger- '(castra's) en keerplaatsen de
middelpunten uitmaakten. Heerwe
gen en dijken verbonden die woon
buurten onderling.
Uitvoerig schelste de spreker de
toestanden van woning en woonoor
den in de eeuwen volgend op de Ro-
meinsche overheerschinp, waarbij in
den bre-ede de lijfeigenschap werd be
handeld, en komt zoo tot den tijd van
Karei dc Groofe, die betere toestan
den bracht er. handels- en markt
plaatsen als Deventer, Dokkum, Sta
voren enz.
De Noormannen verwoestten wocr
veel van wat tot stand was gekomen.
In deze benauwde tijden was er voor
namelijk van 3 standen sprake. Ede
len, geestelijkheid en onvrijen.
De 12de eeuw en de tochten naar
't Heilige Land deed groote verande
ringen plaate vinden. Burchten,
kloosters en versterkte kerken zijn de
beschuttende kernen, waarom zich de
woonhuizen groepeeren. De zich ont
wikkelende handel in de 13e eeuw
brengt groote veranderingen door de
eischen van koop en verkoop en zoo
or.tstaat de verandering van woon
buurt of dorp in stad.
Havens, hallen en stapelplaatsen,
gast- en gerechtshuizen werden ge
sticht. Geld is ruilmiddel geworden.
Kramers, winkeliers en nijveren ver
eenigen zich tot gilden. Toch behield
een jonge stad nog het karakter van
een omwald dorp, dat echter ras 13
volgebouwd. Noodzakelijke uitbrei
ding doet dan voorsteden ontstaan.
In de He eeuw bracht de handel ste
den als Amsterdam en Rotterdam tot
grooten bloei, ook Middelburg, Voero
en vooral ook Dordrecht en Brugge.
In de 15e eeuw komt ineu er allengs
toe houten huizen in stecnen te ver
anderen, Groote Gothisctie bouwwer
ken worden voltooid.
De 16o eeuw, de eeuw der Hervor
ming, geeft het aanzijn aan veel
Raadhuizen, Doelens en Waaggebou
wen.
Daar in de grootere steden de vei
ligheid steeds toeneemt, komen de
rijke burgers en kooplieden in den
gouden 17en eeuw tot meer open
bouwwerken en woningen. Zoo ont
stonden de wijken der aanzienlijken.
Do straten, 's avonds verlicht, zien
verkeer met sleden en rijtuigen. De
18e eeuw was een tijdperk van stil
stand, waarin door handelsconccnlra-
tie de kleine dorpssteden te niet gaan.
In de 19e eeuw wordt de stad als
„gemeente" een onderdeel van het
Koninkrijk.
Het tweede deel der voordracht om
vatte de vertooning van e.:n uitgebrei
de reek3 lichtbeelden van de voor
naamste gebouwen in Goes, Middel
burg, Veere, Sluis, Brugge, Gent en
Antwerpen. Was de projectie der fo-
tos, allen door den heer v. Dijk ge
nomen en door zijn kunstbroeder v.
d. Steur tot lantaarnplaatjes omge
vormd, niet 6teeds even scherp, tal
van heldere beelden gaven toch den
toeschouwers een goede gedachte van
veel moois in voornoemde oude ste
den.
Eenige toelichting verduidelijkte de
projectie, terwijl een echolksche op
merking nu en dan een juiste plaats
vond.
Inzonderheid van Zeeland, dit oord
voor zoo velen nog onbekend, werden
interessante kiekjes vertoond.
Wij sluiten ons geheel bij de opwek
king van den spreker aan, dat Zuid-
Westelijk Nederland, zoo bijzonder
rijk aan landschap- en stedenschoon,
tocli vooral te bezoeken.
Op hoogst onderhoudende wijze
heeft dc heer Van Dijk zijn lezing
voorgedragen, een welbestudeerde,
leerzame voordracht, die echter ook
duidelijk te kennen gaf dat niet al
les uit de boeken kwam, maar dat veel
ervan was gezien en. beleefd. De jon
ge vereeniging „Kunst bovenal" heeft
met dezen nuttigen avond alle eer
ingelegd.
Waarom waren onder de talrijke
toehoorders niet nóg meer leerlingen
san de School voor Kunstnijverheid?
De afwezigen hebben ongelijk gehad.
G. KERKHOFF.
Pers-Overzicht
ONDER UESKltVn
Het sseekblud Do Vaderlander (or
gaan van de Liberaïe L'nie) wijdt een
artikel aan het optreden sun den heer
ltegout in do Eerste Kamer, en meent
dalt hetgeen daar voorviel de Vrijzin
nigen slechts kan stommen tot dub
bele waakzaamheid en ons slechts
nauwer aangesloten dan ooit doen
scharen om het kabinet-Cont van der
Linden.
De Nieuwe Courant sluit zich daar
bij gaarne aan mits dezo opwek
king tot eendracht vrij blij-ve van elke
poging om van den gezanten lij ken
strijd, die wellicht tegen de rechteche
meerderheid der Eerste Kamer zal
moeten worden gevoerd, gebruik te
maken tot het opzetten van een cam
pagne togen de Eerste Kamer als oon-
stifrutioneele instelling.
In Do VatL wordt gezegd:
„Sinds lang zijn ernstige mannen uit
allo partijen, die prijs stefien op hv"-
behoud van een Eerste Kamer, die
haar taak begrijpt, niet weinig be
zorgd over de toenemende neiging Ln
oneen Senaat, om aan de Tweede Ka
mer haar taak uit de handen te ne
men. De verwerping der Ongevallen
wet in 1900, vun de wet op het Hboger
Onderw ijs in 1804, van de begrooting-
Starl in 1907, van de achterataiidsoiit-
watipen-NèUason Ln 1910, zijiv alle be-
demheijkö tee ken en, die er op wijzen,
dat sinds lung de Eerste Kamer de
juiste appreciatie van haar be teekenis
In ons staatkundig leven kwijt is.'
De bezorgdheid der ernstige man
nen, waarvan dit citaat gewag maakt
wordt, merkt De Nieuwe Ct. op, door
vele andere ernstige mannen geens
zins gedeeld. En onder deze laaiston
zijn er niet weinigen, die behooren
tot hen, op w ier medewerking De Va-
derL ten behoeve van het ministerie
terecht een beroep do-at.
„Over elk dor vier gevallen die liet
weekblad olii bedemkelijike toekenen
noemt, zou beed wat in het midden te
brengen zijn ton bewijze dat do Ecirste
Kamer over het geheel haar oonstitu-
tioneele laait zeer goed heeft begre
pen en van haar bevoegdheden een
geoorloofd en heilzaam - nik heeft
gemaakt
Dit is althans zeker, de aftoawring
w-aarmede De VaderL den heor Be-
gout treft, nl. da<t deze de Eerste Ka-
mor te wapen ri&p tegen liet o;<i we-np-
Ouderdomswet, nog voordat het haar
bereikte, zelfs dus al ware het in de
Tweede Kamer mot algemeen-? stom-,
men aangenomen, is op geen exi^-le
dar door hem vermeide gevallen van
verwerping ook maar in de verte toe
passelijk.
Dit weinige moge voor het oogen-
biik volstaan om dezerzijds kenbaar
te maken, onder welke leus de nauwe
aaneensluiting om het kobina-Cort
van der Linden, waartoe wij liet Unie-
orgaan de vrijzinnigen van aile ga
ding met volte instemming hooren
aansporen, niet zal gesteld moeten
worden.
AFWACHTENDE HOUDING.
De Standaard schrijft:
Men mag er dankbaar voor zijn. dat
de Eerste Kamer, hij tiaar eerste ont
moeting met het liberale Kabinet, zich
niet tot extra-vaganfiën heeft laten
prikfaawn, maar voUiarddu iu baar
rustige, afwachtende houding.
Dat een Minister uit het afgetreden
Kabinet de duimschroeven wat ster
kef aanzette, kon niet verwonderen.
Vooral do wij-ze waarop Mr. Treub de
lnvaliditeitsweR uitoenrafeide, moest
voor zulk een oud-Minister stuitend
en grievend zijn. Toch was ook dc
heer Regout in zijn optreden vx>or het
Kabinet als geheel genomen niet on
welwillend gestemd; iels wat in hem
vooral dubbel mag gewaardeerd wor
den.
Mr. Trt-uib s ontwerp mi daargelaten,
waö ook zijn houding een afwachten
de, juist zo-o als van heel de Reoiiische
meerderheid.
Er kan in een afwachtende houding
Af zwakheid spa-eken, die den aanval
ducht, öf kracht die zelf den tijd van
aanval wil kiezen.
Van die eerstbedoelde zwakheid be
speurde men geen zwe
Die hoogo kracht daarentegen tin
telde achter heel het debat dat vau
Rechte uitging, en zelfs door den hoer
Van der Féltz liet men zich niet op
jagen.
Door aldue rustig en toch mei ge
spannen kracht op te treden, deed de
Eerste Kamer don lande een dienst,
en erkend moet, dat de Minister-Pre
sident door zijn even ruutig verweer
Rechts hielp in h<<L blijven op het
rechte spoor.
We zullen nu zien, wat het Kabinet
te barde brengt, ook met name wat er
straks, in de Memorie van Antwoord,
van Mr. Treub3 verminkte eersteling
zal worden. En voorns blijft aller oog
nu op de Onderwijscommissie gericht.
Zij, veel meer toch dan het Kabinet
zelf, heeft nu de naaste toekomst van
iiet Kabinec, in handen.
In elk geval staan we Rechts nu
vrij sterk.
De Socialisten zitten met hun eigen
houding vertegende hoeren van de
Conoeofcraitie zien er elkander op aan,
wie van de drie er nog het best den
moed in weet te houden.
Reeds dachten ze in Juni er Rechts
onder te hebben; en Recti ts alleen
staat rustig voor do patrijs.
DE OUDERDOMSRENTE.
„De Nieuwe Ct behandelt in haar
slotartikel over het ontwerp-Ouder-
domswet de uitsluiting van de be
deelden. Zij wijst er op dat finan
cieels redenen hier den doorslag heb
ben gegeven, maar meent ook, dat de
gcheele uitvoering van de wet door de
gemeentebesturen, zooals het ontwerp
die wil, staat of volt met dio uitslui
ting:
„Immers, sloot men deze niet uit,
dan zou het verschil tusschen het aan
tal van de 70-jarigen over wie de
Staat een uitkeering aan do gemeen
ten doet en het cijfer van de behooftï-
gen aan wie de gemeenten een rente
van gemiddeld /100 zouden hebben te
verstrekken, veel te gering worden
om van dit systeem nog eenige uit
werking te verwachten. Het vergoe
dingsbedrag van 50 zou dan al dade
lijk onhoudbaar zijn."
Het blad juicht de grootere aan
moediging van de vrije verzekering
duor de aangekondigde herziening
van de regeling van de vrije verzeke
ring in de Invaliditeitswet toe, en be
sluit aldus haar bespreking over het
ontvverp-Treub:
„Ons oordeel over dit „product van
omstandigheden' is niet ongunstig, al
achten wij op enkele hopfdpunten ver®
betering noodzakelijk.
De „Nieuwe Rott. Ct." oordeelt:
De minister geeft dus bij zijn ont
werp de verplichte ouderdomsverze-
kering prijs, oin alleen de Staatspen-
sionneering uit do bestaande wet te
handhaven. Dat hij liiermede geen
nieuw beginsel in de wet van den
lieer Talma brengt, lieten wij boven
uitkomen. Ilij voert niet de Staais-
[nuisionnecriüg in; hij doet niets ah.
ders dan haar eenigerinate uitbrei
den, aan den anderen kant wat in
korten, en ze bestendigen, Daarmee
maakt hij aan twee ongerijmdheden
van Talma's wet een eind. Ten eerslo
aan liet onbillijke vorschii tusschen
hen, die een pensioen vrij van den
staat zouden krijgen, en hen, die het
zclven zouden hebben te bekostigen.
Ten tweede aan hel door niets gemo
tiveerde uitstervingssysteem, dal bij
de pensionneering A la Talma zou
worden gevolgd.
Marktnieuws
Op dc Maandag alhier gehouden
groeiitenrnarkt waren aai - vaerd on
verkochit:
Aardappelen, aangevoerd en vetrk.:
14 IIL f 3.50.
