r NIEUWS= en ADVERTENTIEBLAD. 3T© Jaargang No. 94" 1 Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen. ZATERDAG 7 MAART 1Q«4 A A a_J T Ci'J vfc. "1 i 111 m.. 1 MbÉl. 1 ABONNEMENTEN AD VERTENTIËN: per drie maanden: - ^an rege's 50 Cts.; iedere regel meer 10 Cts. Buiten het Arrondissement Voor Haarlem 'A 1 0 Haarlem van 1- -5 regels ƒ1.—elke regel meer ƒ0.20. Reclames 30 Cent per regeL Voor de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd is (kom der Bij Abonnement aanzienlijk rabat. gemeente) 1.30 ^,1 Advertentiën van Vraag en Aanbod, hoogstens zes regels, 25 Cts. per olaatsin?: Franco per post door Nederland„1.65 50 Cts. voor 3 plaatsingen contant. 4 üefliusGeerd Zondagsblad, 'voor Haarlem' I 0.37H Kedactie en Administratie: Groote Houtstraat 53. de omstreken en franco per post „0.45 Intercommunaal Telefoonnummer der Redactie 600 en der Administratie 724. Uitgave der Vennootschap Loureus Costfer. Directeur J. C. PEEREBOOM. Drukkerij: Zuider Buitenspadrnc 12. Telefoonnummer 122. Tot de plaatsing van advertentiën en reclames van buiten het Arrondissement Haarlem in dit blad is uitsluitend gemachtigd het Algemeen Binnen- en Buitenlandsch Advertentie-Bureau D. Y. ALTA Warmoesstraat 76 78, Amsterdam. Telephoon interc. 6229. De Verzekering der (per weck) neabcnr,cerc!ep v.oro't ge wearbergd door „The .Ccean", Rckln 151, Amsterdam. DIT NUMMER BESTAAT UIT ACHTTIEN BLADZIJDEN. EERSTE BLAD. AUENDA ZONDAG 8 MAART. Schouwburg, Jansweg: De Familie Mongodin. Bron gebou wTooneelvereeniging DumiaUüi: Uitvoering en bal. De Kroon: Madame Sherry. Soc. Vereenig ng: B.osc. voorstelling. KI. Vereen.: Biosc. voorstelling. Apollo-Theuter; Biosc. voorstelling. Biosc. Theater, Groote Markt: Voor stelling. MAANDAG 9 MAART. Schouwburg, Jansweg: De vijf Frank furters. KI. Vereen.: Biosc. voorstelling. Biosc. Tlieater, Gr. Markt: Voor etelling. Apoüo-TUealer: Biosc. voorstelling. OM ONS HEEN ,to. 1901 Winst uit Gemeeüteiiülryven. Het is altijd de moeite waard, te hooren en te lezen wat Mr. J. II. Thiel over verschillende aangelegenheden zegt en schrijft, zoowel wegens den inhoud als om den vorm. Menigeen zal het daarom met mij betreurd heb ben, dat de oud-wethouder Donder dag over het bovengenoemde onder werp een lezing heeft gehouden in be sloten kring, waardoor vele belang- ttjiienden de gelegenheid misten om die bij te wonenzij moeten zich dus tevreden stellen met hef daarvan verschenen verslag, dat ongetwijfeld wel juist is. doch de bekoring van Mr, Thiol's boeiende voordracht nood zakelijkerwijze mist. De lezing van dit referaat geeft aan leiding tot een paar opmerkingen Mr. Thiel, gewoon aan logischen ge- daclitengang, maakt het ons gemak Keiitk onze indrukken vast te leggen door zijn betoog te laten uilloopen in vijf stellingen, die ik een voor een volgen wil. De eerste is liet maken van winst uit de ge meentebedrijven is in strijd met de wel. He; is geen wonder, dat een jurist begint met te wijzen op de wet, maar het zal dan ook een leek wel geoor loofd zijn, daarop niet in de eerste plaats den nadruk te leggen. De wet behoort uiting te zijn van en leiding te geven aan begrippen, die in onze samenleving vrijwel algemeen zijD gewordener zijn honderde gemeen ten die winst trekken uit de bedrijven, zoodat uit nuchter practisch stand punt bekeken de stelling van Mr Thiel kan worden omgekeerd aldus: de wet is in strijd met. het maken van winst uit de gemeentebedrijven, waar uit dan logisch zou moeten volgen, dat de wet zoo spoedig mogelijk in over eenstemming moet worden gebraelit met de algemeen heerschende ge woonte. Of er van juridisch standpunt wel- Jicht tegen deze eerste stelling iets in te brengen is, laat ik als leek in 't midden, ondenkbaar is het natuurlijk niet De Genestet zei er al van Wat ons de wijzen als waarheid (verkouden Straks komt een wijzer, die 't (wegredeneert. De tweede stelling betoogt, dat het maken van winst uit de gemeentebe drijven is: in strijd met het algemeen belang De spreker heeft dit voornamelijk toegelicht met de opmerking, dat de bedrijven zooveel mogelijk maatschap pelijk nut moeten afwerpen, wat nu niet gebeurt, omdat velen door de booge prijzen van de producten daar van niet kunnen profiteeren. Is deze voorstelling niet wat don ker gekleurd? Op de gasfabriek wor den de grootste winsten gemaakt en bet gas is een artikel van algemeen gebruik geworden, ook in de woning van den onbemiddelde. Met duinwa terleiding staat bet niet anders. Al-1 leen electrisch licht is voor kleine beurzc-n onbereikbaar, (trouwens ook voor menschen met een middelmatig inkomen nog veel te duur) en indier dit licht geleverd werd tot den kos lenden prijs, zou de kostbaarheid van den aanleg hen beletten daartoe over te gaan. De gasfabricage beeft voor 1912, na aftrek van het verbruikte voor ge- meentcverlichting, openbare gebou wen enz. bedragen 10880400 kub. meter, de winst over dat jaar ruim 220 000, zoodat wanneer het gas tot nagenoeg den kostenden prijs gele verd werd, de prijs met 2 cents per kub. meter zou kunnen worden ver laagd. Dat vooruitzicht is zonder twij fel aanlokkelijk, maar groote finan- cieele besparing zou liet niet opleve ren de ervaring leert, dat een verla ging van lichlprijs, hetzij door ver mindering van de kosten van het licht zei' of wel door de aanschaffing van zuiniger werkende apparaten, een bijna onbewust grooter gebruik ten gevolge heeft, zoodat een prijsver laging geen geld bespaart, maar over vloediger licht oplevertwanneer Mr Thiel zegt, dat dit reeds zooveel ge wonnen zou zijn, wi] ik dat volstrekt niet tegenspreken. Maar er is een bezwaar tegen prijs verlaging, dat de spreker niet voor bijzag: wij zullen het in zijn vijfde stellimr ontmoeten. Zouden er in Haarlem velen zijn, die geen gas gebruiken omdat net (lungs, den muntmeter) acht cents kost, maar dat wel zouden aanschaf fen, wanneer de prijs zes cents werd? Ik kan het mij niet goed voorstellen En toch zou zes cents dc laagst mo gelijke prijs wezeD. De derde stelling is dat het maken van winst uil de gemeen tebcdrij- in strijd met het beginsel: heffing van belasting naar draagkracht. llier ontstaat licht verwarring. De bemiddelde zal aan gas meer betalen, dan dc onbemiddelde, omdat hij meer gas gebruikt en dus ook moer bijdra gen in dc winsten van de gasfabriek Evenzoo in die van de waterleiding, omdat natuurlijk voor een grooter woning meer water noodig 16, dan voor een kleine. Deze stelling van Mr. Thiel is dus zoo op le vatten, dat de bijdrage van den onbemiddelde in de gaswinst ver kubieke meter even groot is als die van den bemiddelde. Per kubieke me ter! j Men zou, zeide de heer Thiel, met het heffen van een verbruiksbelasting j „nog vrede kunnen hebben, als bet element heffing naar draagkracht j kon worden ingevoerd. Maar de in- voering daarvan brengt zooveel moei lijkheden mede, dat dat wel niet zal kunnen worden verwezenlijkt." Inderdaad, een progressie in den gasprijs, naar gelang van liet inko men van den verbruiker, blijkbaar door Mr. Thiel bedoeld, zou practisch onuitvoerbaar wezen, al ware het al leen hierom, dat er tal van lichtver- bruikers zijn (van gas, zoowel al? triciteit) die wegens hun vak of bedrijf wel genoodzaakt zijn, groote hoeveelheden te gebruiken, fabrikan ten en vooral winkeliers. Hier mag de opmerking geplaatst worden, dat deze allergrootste consumenten, die honderde guldens per jaar aan licht besteden en dus oogenschijnlijk bij levering daarvan tot den kostenden priis een belangrijk voordeel zouden genieten, daarvan góón voorstanders zijn; toen vroeger verluging van den gasprijs aan de orde kwam, heeft het bestuur van de Huarlemsche Ham del&veroeniging die op practische gronden ontraden. Wuarom zulleo wij nader zien. De vierde stelling van Mr. Thiel is' het maken van winst uit de ge meentebedrijven is gevaarlijk. En wel hierom, dat door trusts de koienprijs zoozeer verhoogd kan wor den, dat de geheele winst weg Is. Maar wanneer het gas tot den kosten den prijs geleverd werd, zou dan niet precies hetzelfde gevaar bestaan? Het tekort op de exploitatie zou dan toch op de eene of andere manier gedekt moeten worden en in ieder geval zouden de belastingschuldigen prut telen. Feitelijk is dit argument van den spreker een bezwaar tegen ge meente exploitatie als zoodanig en ik herinner mij dan ook heel goed, dat het toen hier de strijd woedde over het beginselverlenging van concessie ol gemeente-exploitatie, de onzekerheid van den koienprijs aangevoerd is als een krachtig argument voor de ver lenging der concessie, omdat daar door het risico van de stijging van den koienprijs door flen concessiona ris gedragen werd. Mr. Thiel heeft ook nog de mogo lijkheid van oorlog aangehaald. Moe ten wij daarmee rekening houden? Als te avond of morgen inderdaad een Europeesche oorlog ontstaat, zal de maatschappij zóó allerheftigst op haar kop worden gezet, dat do winst op de gasfabriek tegenover den schrik- kelijken berg van ellende die dan zal oprijzen, in liet niet verzinkt. Die oorlog zal een chaos veroorza ken. Als wij spreken van prijzen van gas en water, houden we toch rekening mei normale toestanden. Over Mr. Thiel's vijfde, laatste en allerbelangrijkste stelling m een vol gend nummer. J. C. P- Stadsnieuws Ngb een Raadsvacatnre. De heer J. A. Wilkens heeft heden gevolg gegeven aan zijn reeds lang gekoesterd voornemen om af ie trc den als hd van den Raad. Reden daarvan is, dat de heer Wil- kens meent dat men dan eerst met vrucht lid van den gemeenteraad kan ziju, wanneer men de zaken grondig bestudeert; tot die studie, zelfs op pervlakkig, ontbreekt hem dikwijls de tijd. Het Raadslidmaatschap van den heer Wilkens dateert van 8 Juli 1910, hij maakte dus bijna vier jaar deel van hot College uit. Een van dc onderwerpen, waar voor hij bijzondere belangstelling had, was de verbetering van den toegang tot de stad door de Amsterdainsche poortde heer Wilkens gaf daarvoor een eigen oplossing aan. Nu dus tegelijk een rechtsch 'de heer W'eylarid) en een linksch Raads lid aftreden, is wellicht de mogelijk heid van een samengaan van verschil lende partijen niet uitgesloten. P AA R DEN TRAM-'VETER AN EN Bij Mej. Mary Fleischmann is inge komen l O.öu, onder het motto het ge- brok e-n bordje. Den fasten Maart geelt dc konmkl. lettert, vereeniging J. J. Crcmer, met ewerkïng van het muziekkorps E. S. Mde reeds vroeger door ons aangekondigde voorstelling ten voordccle van de paardentram-ve teranen. Opgevoerd zal worden het bekende toorieelspel „liet Goudvlschje". ONTBOSSC1HNG. In de N. R. Ct. lezen we: De kunstenaar Willem C. Brouwer heeft zijn land hartelijk hef. Hu inuulvt zich beangst over ceu deel er van. Over oen mooie, hem zeer dior- buie streek Hij ergert zich er aun, dat de op zichzelf fraaie tulpen en hyacmtlien- cn crocusseu velden telkens toenemen in aantal en groo ter wordon, ten koste van ons Hol- lamlsch- geboomte. Dit handelsartikel ide tulpeüi zou even goed elders dan tusschen Haarlem en Leiden gekweekt kunnen worden. Waarom dan al die ombosschimg er voor? W aarom gaai het rijk die niet tegen? Waarom de kweekenjen niet naar de hei ver plaatst? De laatste rest van de schooue streek tusschen Haarlem en Leiden zou dan zoo kunnen blijven en wellicht aan sporing geven, dergelijk schoon weer aan ie planten. In l&ÏJ tot -00 en -iU toe,.hoeft do geschiedenis der Hol- laiidsche steden zich doen kennen, als van eon tijd, waarin men zonder liet minste protest, goedkeurend toezag, dat de meest? stadspoorten, die heer lijke monumenten van 's menschen geest, werden „weggeworpen". Men gevoelde niets van den duren plicht, dien eik geslacht op zich behoort te nemen van te waken voor de schoon heid vun stad-en-land. Nu het te laat is, bejammert men om 't zeerst, dat het vroegere geslacht zoo uinneedoo- gend te werk is gegaan. Moet het ko mende geslacht eveneens jammeren om onze stupiditeit, die slechts gevoed wordt door den lust-naar-geld? Benoemd. Dr. B. L. de Haas, alhier, is be noemd tot geneesheer aan de Rijks Werkinrichting te Veenhuizen. N-ieuw Ziekenfonds. Door eenige leden van het Landelijk Ziekenfonds van deD Alg. Neder], Ty pografenbond, is deze week een nieuw ziekenfonds opgericht. Het voorloopig bestuur bestaat uit de heeren F. Iieerwolf, Voorzitter. J. J. Spronk, secretaris en J. Hijkoop pen nin grn eest er. D r, C. G, S. S a n d b e r g. alhier ie gekozen tot bestuurslid van het Geolcgisch-mijnbouwkundig genootschap. STUKKEN VAN DEN RAAD. Onbewoonbaarverklaring B. en W. stellen voor, de perceelen aan de Pieterstraat nrs. 15 en 17 onbe woonbaar te verklaren. Beschikbaarstelling van een lokaal. B. en W\ etellen voor, op zijn ver zoek aan het bestuur van de Haarl Ilandelsvereeniging te vergunnen, gebruik te maken van een lokaal der II. B. S. aan de Jacobijnestraat ten behoeve van een cursus in boekhou den. Benoeming door den Baad. B. en W. stellen voor te bepalen dat van de ambtenaren, op wie het ambtenarenreglement van toepassing zal zijn, door den Raad zullen wor den benoemd de boekhouders bij de gemeemereiniging, de waterleiding het openbaar slachthuis, het gasbe drijf en het clectriciteitsbedrijf. Het bestuur tan den Hout en Plantsoenen. B. en W. achten net noodig, dat ir. het bestuur van den dienst van den Hout cu Plantsoenen verander-iiv wordt gebracht. De technische verant woordelijkheid moet blijven berusten bij den architect, terwijl de finuriciee 1c en administratieve verantwoorde lijkheid zou zijn toe te vertrouwen aan een nieuw aan tc stellen opzich ter, aali wieu, evenals tot nog toe, de dagelijksche uitvoering zal blijven. Uit den aard der zaak zal dc taak van den te benoemen opzichter af wij ken van die van zijn voorganger en zullen de hem te stellen eischen hoo ger zijn. B. en W. stellen daarom voor om de jaarwedde van den opzichter, tot dus ver 112001G00, te brengen op f 1400 —11800. Tevens stellen zij in verband hier mede een herziene instructie voor dei; architect voor. De Uitbreiding ran dB Stads Ban! van Leaning. We hebben rc-eds melding gemaakt van de briefwisseling, die gevoerd is ov er de Uitbreiding van de Stads Bank Leen in g. Aan deze correspondentie onlleenen we het volgende: Op 1 October 1209 schreven Commis sarissen aan het toenmalige college van B. cn W., naar aanleiding van een gesprek, dat Mr. Johan Spoor, des tijds voorzitter der Commissie met Burgemeester Boree! had, dat de uit breiding der Bank in liet belang van het publiek en in overeenstemming met de filantropische bestemming van gemeentelijke banken van leuningen zou zijn, daar deze banken beoogen het pubiek te houden uit handen van woekeraars. In verhouding tot dc toeneming lor bevolking neemt echter het bezit van goud cn zilver per hoofd af, ook de z.g. wol ion panden, door agenie-.; n gebruik van minder waardevol ma terieel. Daar de Haarlemsche bank nu alleen deze panden aanneemt, s het geldbehoevend publick verplicht naar andere steden te gaan. of g*> bruik te makcu van de huizen van koop met .recht van wederinkoop, of uitdragers, die ditzelfde bc-roep uit oefenen. Commissaris-' n zetten uiteen, dat dit minder gewemscht is, .Naar andere steden gaan, vordert geld, daar 3an de verzending van grooterc stukken aanzienlijke kosten verbonden zijn. Voorts konn 't publiek beter terecht bij c-cn filantropische, aan reglement gebonden en voortdurend controleer bare instelling, dan bij personen, wieu het uitsluitend om winstbejag te doen is. Tc Amsterdam, Den Haag, Rotter dam, Arnhem, I.eiden, Groningen cn Maastricht is dan ook de werkkring der gemeentelijke banken veel uitge breider. Daar kunnen meubelen enz, beleend worden. Om dit te Haarlem ook mogelijk te maken, vordert groote financieel® of fers, daar het bestaande bankgebouw absoluut ongeschikt is voor het beoog de dool eiv de ruimte zoo verdeeld is, Bange Droom van een Belastingschuldige INK0I1EN- II 5.076,000 1IZ6.o87.ooo 1 l37P98,ogp. 14-Sooi „159,01 60,Qa.i| 171.03 162, „193.051 \|00fóTEL vooüTtL jUNGiEN- 367,5^9.37^! 9 56,630.^2- j logz.SJ'.ó'i 1.3 71,071917 yOOKSTEL HuWaM VJ£TH- 1 7/3 $:93pfiS,°' gtSi.' js,°' 101 G3.29-3,01 lllf33oipt JijiïS'fOlpt De Goochelaar, handig on met spoed, Toovert rijksdaalders in zijn hood.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1914 | | pagina 1