Vrijdagavond keerde genoemde heer
van een te Tui! gehouden vergade
ring van het dijkbestuur naar zijn
woonplaats Tiel, toen de auto op de
kr- mining van den dijk te Varik,
waar men zeer slecht vooruit zien
kon, in volle vaart op takkebossen
ialdaar moedwillig neergelegd,
üelukkig bleef de auto staan, anders
waren er bij dit ongeval zeker doo-
di-n te betreuren. Eén der zijportieron
werd met een grooten steen ingewor
pen.
Op bedoeld punt moeten meermalen
dergelijke dingen zijn uitgohaald.
HET NOORDZEEKANAAL.
In De Ingenieur levert de civiel-in-
genieur C. W. Lely te IJmuiden be
schouwingen over de afwater ng van
hot Noordzeekanaal in verband met
de afsluiting en droogmaking der Zui
derzee. De sch.r. komt in dit opstal tot
volgende conclusie»:
L'it het ingestelde onderzoek niet ge-
gc as uü de laatste 5 jaren volgt,
cat na afsluiting en droogmaking der
Zuiderzee:
lo. de gelegenheid tot natuurlijke
waterloozing bij Scheliingwoude zeer
Nvlar.grijk zal worden vergroot, en
wel zoodanig, dat er veel meer gele
genheid zat bestaan te Seliellingwoude
dan te IJmuiden:
2o. dat het in verband daarmede
aangewezen zal zijn de hoofdloo/.ing
van het Noordzeekanaal van IJmuiden
te verpiaatsen naar Scheliingwoude,
door de loozmgsmiddelon daar te ver
beteren;
öo. dat na het bijbouwen van een
Ivveede uitwateringssluis wijd 12 M.,
do loozingsmiddelen te Scheliingwou
de in staat zullen zijn. om in de mees
te perioden van groot waterbezwaar
dit geheel te befceerschen;
'k>. dat. als gevolg hiervan, over het
algemeen te IJmuiden veel minder
water zal behoeven te worden afge
voerd.. zoodat de scheepvaart minder
last van bet spuien zal ondervinden:
5o. dat het zo-j belungnjke vouideel
zal worden verkregen, het Noordzee-
kanaal in tijden van groot waterbe
zwaar beter op peil te kunnen 1 co aden.
öo. dat hierdoor de op het Kanaal
ui:waterende boezems, er, wat de loo-
zing betreft, aar merkel ijk op zuilen
vooruitgaan.
Hoog water.
In Oostelijk Groningen worden de
Pekingen van land en tuinbouw ern
stig liedreigd door het hooge water.
Velden zijn er reeds ondergeloopen,
zoowel bezaaide en bepote als die ge
reed lagen om te worden bewerkt. De
neiging, elzen lasten te verlichten ten
koste van anderen, treedt weer ot&rk
Op den voorgrond. Hier en daar werd
reeds getracht een dijk of een dam
door te steken en daardoor het over
tollige watervat, eigen op andermans
landerijen te laten strooinen. Seiner
overal trett men wachten aan, die
hebben te voorkomen, dat dammen of
lijken worden doorgestoken, maar
ook moeten waken om bij eventueele
doorbraken belanghebbenden onmid
deïlijk ie kunnen waarschuwen.
Te Rb eden is bij de Haviker-
vaard uit den IJsseldijk een stuk ter
lengte van 100 nieter geslagen. Den
gebeelen dag ïs door honderd men
schen gewerkt, om met zand en takke
bossen de gaten te stoppen. Ook op
andere plaatsen iD deze gemeente
dre:gt de d ik weg te spoelen.
Te Nijmegen is het water in de
IVarJ zoo hoog gewassen dat alle ver
keer iusschen de Groet© Straat en de
Lage Markt verbleken ia. liet water
bcPoeft nog slechts eemge centimeters
te wassen oin in de huizen te stroo-
men
'J IJ z e n d o o r n is bij den storm
van Zaterdagnacht ingeloopen de
st-xi)fabriek van de firma Gladbeek.
Duizenden gevormde steenen zijn be
dorven. Ook de fabriek te Hooge-
w a a rd onder Och ten dreigt in te loo-
pen. Men is met man en macht liezig
hot gevaar te koeien. I-Lor en daar zijn
binnendijks bij k welk aden de wachten
betrokken.
Te Corinchem is het nieuwe
stooinbootenhoofd en een gedeelte van
do kade van liet Oude Hoofd over
stroomd. Tiet vater staat op het punt
door de Dalempoort de stad binnen te
dringen. Men heeft in die poort een
kisting aangelegd.
Lobith in 't Water.
De St EÜzabethsvloed zal vermoe
delijk heviger geweest zijn maar toch
staat er in deze dagen een geweldig
stuk water bij Lohi'n. een waterzee
zooa»s men daar sedert 1875 n et meer
heeft oezien. Overal Is h«-t rivierwa
ter heoz. Bij Wcr.ter.oort lijkt, onder
3e spoorbrug de IJ^el thans op den
Moerdijk en tegenover Arnhem is het
»en uitgestrekt woest water-panora-
na, met een imponcemid angstig
effect.
Maar Lobith is thans wel heel eng
geteisterd, of eigenlijk in het wa.er
gezet, want van een ramp. zooals som
mige berichten liet rjuoiifi. eerden, is
gelukkig geen sprake.
Om eenig begrip te krijgen van de
nltcreptrckt-heid van het water bij Lo
bith, dient men zoo schrijft 't Hbld.
eerst te weten, dat Lobith uit twee
dooien bestaat, nl. het dorp waarin
ook de kerken, de R. K en de Her
vormde. staan en, op 2 kilometer af
stand daarvan het deel dat heet: Tol
kamer Het geheel behoort onder de
gemeente Herwen en Aert De plaats
jes of gehuchtjes die zóó hecten, lig
gen weer vele kilometers verdei- en
ongeveer midden tusschen den bree
der! Nederrijn' en den sniallen „Oude
Rijn".
Lobith dorp en Tolkamer liggen het
dichtst hij de groote rivier die. reeds
bij Emmerik zeer breed, danr vlak bij
Lobith. hij Spijk, zich d'X>r oen smalle
oerlding moet wringen Onder normale
omstandigheden is <j,-. rivier breedte
vóór Tolkamer pl.m. 600 meter. Zon
eteer was de breedte minstens lSGï me
ter. Voor diegenen der lezers die,
droog in de veilige huizen zitten un
Over „hoog water" lezen, dien: dat
de wateroppervlakte \an 1800 meter
dor rivier bij Tolkamer vermeerderd
is met de 20X1 n.etcr afstand tot hot
dorp Lobith en dus o e n z o e t e z i e n
geeft van ongeveer 8 kilo
meter lengte.
Voor Amsterdammers is dit to be-
grijpen door zich 5 maal den afstand
te denken van de SarphaLstraat, van
de Hoogesluil tot de Muiderpoort of
5 1/4 maal de lengte van de Kalver-
straat die 675 meter lang is!
En die watervlakte golft en stroomt
mei ontzettend geweld. De harde Zuid-
Zuid-Weeten wind striemt er over
heen en drijft het water het land in.
terwijl de zeer hevige stroomsnelheid
groote stuurmanskunst vereischt om
er hier en daar niet een aak (een „vlie
ger" heet dat daar) overheen te ko
men.
Komende van slation El ten is men
genoodzaakt zoo'n schuitje te gebrui
ken en de postverbinding gaat thans
daarmee zoo goed of zoo kwaad als
het gaat. Diepe kolken en onbevaren
landlieden, vooral echter die niets
ontziende stroomsn el heden, maken
zoon overtocht gevaarlijk.
Zooals wij reeds opmorkten heeft er
geen ramp plaats gehad, maar toch
zijn ongeveer zestien gezinnen uit hun
huizen moeten vluchten jl. Vrijdag.
Een zeker particulier dijkje, dat, naar
men meedeelde, reeds hier en daar te
vee! was aangegraven, is toen dien
middag bezweken. Met honderd man
werd er nog zoo hard mogelijk ge
werkt om kistdammen en versterkin
gen te leggen, maar een mol spotte
met menschenkracht en had reeds een
verraderlijk kanaaltje gegraven!
Daardoor bleef het water sijpelen en
plots gingen er ook dijkbrokken mee
en stroomde het water inet zulk een
kracht door de breuk, dat iedereen
overhaast de vlucht moest nemen.
Woest tornde toen de waterstroom
naar de huisjes der fabrieksarbeiders
van de groote steenfabrieken der fir
ma Terwindl en Arend1? en hals over
kop moesten mannen, vrouwen, kin
deren, varkens koeien, kippen en huis
raad naar de zolders of na.ar buiten
gebracht worden. Ook thans nog ver
toeven in andere huizen bij het steeds
nog wassende water bij het Spijk, de
varkentjes niet meer buiten maar in
de huisjes. Gelukkig bezit genoemde
firma een zeer groot gebouw, een
soort van boerderij met vele vertrek
ken en daarin zijn. de zestien gezin
nen, waaronder velen met een talrijk
kroost, thuis, of zooals het daar heet:
„tuus".
't Heeft daarbinnen iets van een
land\ erhuizerskolonic; huisraad, vee,
enz.: alles hokt bij elkaar, maar man
is onderdak, e i dat moet, zeifs voor de
ontevredenen (want die zijn er ook)
toch hoofdzaak zijn. Er worden daar
anders, in die fabrieken zoo'n 450.000
steenen per week gemaakt, zoodat er
we! weer werk voldoende zal komen.
Ongeveer 3 1/2 milüoen steenen zijn
door deze dijkbreuk onbruikbaar ge
maakt.
De Rijkswaterstaat lieeft feitelijk
met die dijkbreuk niets te maken.
Maar natuurlijk waakt zij tegen er
ger. Zaterdag vertoefde de waterstaats
ingenieur van Nijmegen te Lobith, en
ook de andere walerstaatsambtenaren
zagen wij Zondag druk in actie
Overdreven berichten zijn verspreid
omtrent den toestand te I-obilh (zoo
bijv. dat de R. K. kerk ondergeloopen
zou zijn) maar toch is het hoogwater
daar nu nog overweldigend. De circa
70 zielen tellende geredde en onderdak
gebrachte families bleven gespaard,
maar de materieel» schade is aanzien
lijk en de vraag zal 't blijven of de
lichtgebouwde niet te stevig ge*widi-
menteerde huisjes die doorweekings-
kuur zullen kunnen doorstaan B'ijft
de westewïnd aanhouden, dan komt
ook aan de 's Gravenwaareteche zijde
frichtine Pannerdenl het water tegen
I.obith opzetten en loopt fes-en de hul
zen van Tolkamer op. Ook dan dus
materieele schade.
Maandagmorgen arriveerde te Nij
megen minister lely om bet "pyoTt.
onder geleide van den Wr F Raucke.
ingenieur van den Rijkswaterstaat,
een bezoek te brengen aan Spijk en de
door het water geteisterde streek.
EEN OS VAN 2000 KILO.
De attractie van de tentoonstelling
van vel vee. welke den 27sten Maart,
te Breslau gehouden zfll v rden, al,
naar uit Berlijn aan de „.Tourna!" ge
meld wordt, een os zijn, die 2000 kilo
weegt en 210 meter hoog is, het re
sultaat van de kruising met een zebu.
Het beest is het eigendom van keizer
Wilhelm, die op zijn landgoed Kadi-
nen verscheidene van deze dieren be
zit, zoo meldt de Tel.
ONGELUKKEN.
De Tel. meldt-
De 83-jarige hulpbehoevende vrouw
G. L-, te Gameren, wier kleederen
Vrijdag, door tegen een kachel te val
len, in brand geraakten en daardoor
hevige brandwonden bekwam, is Za
terdagavond overleden.
ONDER DEN TREIN.
Zaterdagavond is op het stations-
emplacement te Sittnrd dè wissel-
wac-h J H. Hegers bij het rangeeren
overreden en gedood.
Zaterdagavond werd door een waar
nemend brugwachter aan de spoor
brug te Weesp, toen hij de brug en de
lijn nazag, op en tusschen de rails
een verminkt lijk gevonden, dat-bij 'n
ingesteld onderzoek bleek Ie zijn van
den spoorbrugwuchtcr Z.
ONWELKOME GASTEN.
Ter reedc van Texel werden Za
terdag schietoefeningen gehouden,
door een onzer oorlogsschepen. En
kele kogels kwamen met groot geraas
in de nabijheid der aan de westkust
gelegen hofstede „Zeewijk" terecht.
De bewoners verkeerden in grooten
angst, doch bleven allen ongedeerd.
NED. R. K. VOLKSBOND.
De eerstvolgende olgemeene verga
dering van de centraleri raad van
den N. R. K. Volksboud zal in de eer
ste lieift van September te Delft ge
houden worden.
Als punten van behandeling zul
len door het centraal bestuur op de
agenda worden geplaatst de Landar-
beiderswet en de Ponsioenwet-Treub.
Centrum.
BRAND.
Te Egmorid aan den Hoef zijn in
de asch gelegd ue huizen van Dekker
en Duinmeijer Bij Dekker ontstond
de brand. De bewoners waren verze
kerd, doch te laag. Geen bekende
oorzaak.
Te Valkenswaard Is afgebrand
het woonhuis van II. Loos, bewoond
door de wed. Iloogers. Alles was ver
zekerd.
UIT DEN DOODE ONTWAAKT.
Toen de politie J. de B., uil Oude
Peketa, uit het arrestantenlokaal te
Blijham wilde halen, bleek de man,
naar men meende, reeds overleden
te zijn ten gevolge zelfverwonding
aan de poleen. Dokter afwezig, werd
alvast maar de lijkkist besteld en
klaar gemaakt. Toen echter de ge
neesheer den doodschouw hield, en
men. lot kisten zou overgaan, bleek,
dat de man nog in het land dor
levenden was, 't geen niet alleen de
deskundige constateerde, maar ook
de patiënt door een duidelijken
hoofdknik bevestigde. Zeker een bij
zonder gevall
(P. G. Ct.)
NOODLOTTIGE VERGISSING
Mejuffrouw Koekoek, wonende
Biasiusstraat te Amsterdam, nam bij
vergissing zuringzout in. In beden-
kelijken toestand is ze naar het Is
raëliet :?cli ziekenhuis vervoerd.
Mejuffrouw K. is in het ziekenhuis
overleden.
INGEZONDEN
V»n iiige*ondon stukken, geplaatst of
biet geplaatst, wordt de kopie den intendsr
niet teruggegeven.
Voor den inbond decor rubriek stelt de
Redactie cich niet aansprakelijk.
UIT HET LEVEN.
't Gebeurde j.l. Zaterdagmiddag om
streeks drie uur. Plaats van hande
ling Zijlstraat-Zïjlbrug.
Een oud vrouwtje van naar schat
ting zeventig jaar; met kromgebo
gen rug, zwarte omslagdoek om de
schouders geslagen, zwart mutsje op,
en klompen aan de voeten, duwde
met zichtbare inspanning een petro-
Ieumkarretje tegen de brug op, wel
ke door de vele regens glad en mor
sig was.
Na veel moeite op de brug geko
men, moest de oude stumperd even
6tilstaan, om eens uit te blazen en
we.der wat op adem te komen.
Door medelijden bewogen acht
schrijver dezer regelen het niet van
nut ontbloot, in dezen ook zijn ge
voelens eens onder de oogen van het
publiek te stellen: miaschin werkt
het er toe mee, om nog vroeger in de
bestaande toestanden verbetering te
brengen.
Mocht de tijd maar spoedig daar
zijn dat aan zulke personen vanwege
den Staat een, ruim toereikend pen
sioen worde gegeven! Want wie zal
ontkennen dat ook zij na een lang
leven van zorgen en zwoegen waarin
ze toch ook hebben meegeholpen tot
opbouw en instandhouding van en
gezonde maatschappij een vooruit
strevende samenleving... alle recht
en aanspraak hebben op een rustigen
ouden dag?
O zeker, er zijn uitzonderingen:
zooals bijv. menschen die een lichtr
zinnig en losbandig leven leiden en
alzoo hun eigen best niet wildon of
konden inzien!
Maar dien indruk maakte geens
zins de bovenbedoelde oude vrouw
op mij- integendeel, de oude ziel had
een goedig welwillend en fatsoenlijk
voorkomen! Eu. nietwaar? we weten
nu eenmaal, dat niet allen een boogo
positie kunnen bekleeden; niet allen
door Fortuna begunstigd zijn, en dus
niet allen wanneer ze afgeleefd zijn,
op eigen rente der verdienste kun
nen teren!
Hopende dat dit schrijven velen on
der de oogen komt, en in het bijzon
der het opkomend geslacht tot ern
stig denken en streven aanspoort om
te ijveren voor verbetering der toe
standen voor onze ouden van dagen,
zoodat dan spoedig zuike stootende
tooneelen tot het verleden mogen be-
hooren; teeken ik na vriendelijken
dank voor de verleende plaatsruimte
EEN MENSCHENVRIEND.
DE I1AARLEMSCHE BOOMEN.
Mijnheer de Redacteur I
Ten tweeden male vat ik do pen
op, om mij met dit wapen te men
gen in den Haarlemschen boomen-
strijd, hoewel ik, evenals de heer
Springer, onze bekende boomarchi
tect, liever den bijl hanteer. Laat mij
dan mijne instemming betuigen met
het sloopen der Ilaarlemsche boo-
menl Zondagmiddag met mijn klein
dochter langs den Zijlweg wande
lend, bemerkte ik tot mijn groote
voldoening, dat eindelijk al die dom
me sta-in-de-weggen aan 't verdwij
nen of reeds verdwenen waren, zoo
dat de sierlijke gevels der huizen
thans meer tot hun recht komen. Ook
HH. huisarchitecten mogen onzen
boom-architect dankbaar zijn! Waar
lijk, indien de Zijlweg eerder van de
zen ballast ware ontdaan, menige ge
vel zou dcor de Jury den gouden ccre-
penning zijn waardig gekeurd en in-
plaats van 5 zilveren medailles zou
den er twintig koperen zijn uitge
deeld
Doch ter zake! Ik wilde door dezen,
mijnheer de Redacteur, vragen of
het niet tijd wordt dat eindelijk een
mijner grootste ergernissen ver
dwijnt, nl. de Spanjaardslaan, die
welbekende veelvoudige reeks van
vermolmde, manke, gebulte, gedraal
de, aftandsche en als rotte kiezen ge
plombeerde brokken hout. Al te lang
reeds wordt het uitzicht op onzen be
roemden Haarlemmer Hout. wuar
immers Coster de boekdrukkunst uit
vond, belemmerd door deze onbe-
schaamd-oude gedrochten. Desnoods
kan men een gekleurde gips-nabyot-
sing in miniatuur, ter herinnering
voor het nageslacht, in het Gemeente
lijk Museum plaatsen. Gaarne stei ik
mijn Krachten beschikbaar. Want,
zeoals u wellicht vergeten zult zijn,
M. de itik ben eigenlijk fabrikant
van kunstboomen, en ik zeg dit met
om, gelijk boosaardige lieden zullen
denkeu. uw rubriek van Ingezonden
Stukken te misbruiken voor reclame
mijner zaak, doch in hei publiek be
lang. Indien u bedenkt dat mijne uit
vinding, waarover ik een paar jaar
geleden in uw blad sctireef, in liet
buitenland een besJist reuzensucccs
heeft; indien u weet dat de nieuwe
strand boulevard to Frederikshaab
(Z.W. Groenland) uit door mij gele
verde staalboomen bestaat, waarvan
de kunstbladeren ieder najaar wor
den afgehaakt en ieder voorjaar aan
gehangen, dan vraag ik u: Waarom
hakt Haarlem niet zijn ganschen
Hout om? Waarom bestelt het niet
bij mijne firma een duizendtal kunst-
boomen, waaraan bovendien dc dra
den van electrische geleidingen zon
der schade kunnen worden vastge
hecht?
Het nuttige en liet schoone te ver
eenigen, ni. de R., zooals onze vade
ren deden met den lach en de traan,
ziedaar mijn doel.
Hopend dat u mijne regelen zult
willen plaatsen en u bij voorbaat
dankend,
Uw dieustw.
H. A. K. MAAROM.
Haarlem, 15 Maart 1914.
Wij plaatsen dit ingebonden stukje
omdat liet onis geestig, niet omdat hot
juist voorkomt te zijn. Hel is eenmaal
niet anders, dat een drukker verkeer
in een stad boomen sneuvelen doet;
zoo is het gegaan op den Kleinen
Houtweg, toen daar de tnam zou ko
men cn zoo gaat het nu op den Zijl
weg eveneens. Jammer is het zeker,
maar ook onvermijdelijk. En afge
scheiden nog van de tramlijn die er
gelegd wordt, kan de geachte inzen
der er zeker van wezen, dat ieder die
met een 'rij- of voertuig langs den
Zij:weg pleegt te komen, met de ver
andering der bestrating gelukkig zal
zijn, omdat thans de rijweg veel te
smal is en het trottoir onnoodig
breed. E'r zal geen middel gevonden
zijn om bij die, toch zeer noodzake
lijke, verbetering de boomen te behou
den. Ze kunnen toch niet midden op
den rijweg staan!
Dit wat het verkeer betreft. De wen-
schen de'r bewoners van den Zijd-
weg omtrent liet lommer voor huun
huizen kennen wij natuurlijk niet alle
maar wel hoorden we er meer dan
eens over klagen, dat door de zware
boomen sommige woningen donker en
vochtig werden.
Misschien heeft ook dit aanleiding
gegeven tot het vellen van de boomen;
wij wandeaare die een enkelen keer
langs den Zijlweg komen en pleizier
hadden van liet lommer, hebben ge
makkelijk praten, wij ondervinden er
den last niet van!
REDACTIE.
Stadsnieuws
Militaire zaken.
De kapitein J. E. Roorda van den
staf der genie te Amsterdam wordt 1
Mei overgeplaatst als eerstaangewe
zen ingenieur te Haarlem.
Jaarfeesten.
Zondagavond zal de Christelijke
knapenver. David en Jonathan haar
jaarfeest vieren or .der leiding van den
Wijkdiaiken, Br. van der Leer.
Woensdag 8 April zal de Christel ij-
ke knaper.verecniging Beth-el haar
jaarfeest vieren onder leiding van
broede r Kuhlemeyer en broeder Ver
meulen.
HOFBERICHTEN.
Jhr. Mr. J. W. G. Boreel van Hoge-
landen en mevrouw Boreel waren
Maandagavond door H. M. de Koning
in teli maaltijd genoodigd. Jhr. Bo
reel is kamerheer in b. g. d. van H. M.
PLAATSELIJKE KEUZE.
Het comité voor Plaatselijke Keuze
te Haarlem zendt ons een uitvoerig
artikel uit „De Wereldstrijd", waarin
het een antwoord vindt op de beden
kingen tegen P. K., geuit in het ver
spreide biljet „Een steen in de een
denkom", van het „Comité tegen on
matige drankbestrijding".
Het artikel is te uitvoerig om door
ons opgenomen te worden.
In 't kort komt het betoog van „De
Wereldstrijd" hierop neer, dat voor
uitgang van het bedrijf der tappers
achteruitgang op elk gebied voor
ons volk beteekent. De cijfers inzake
liet drankverbruik in Canada wor
den, naar „De Wereldstrijd" meent,
onjuist, in „Een steen in de eenden
kom'' beoordeeld.
Tenslotte wordt de beweging voor
Plaatselijke Keuze nog eens verde
digd.
IN DE SCHOTERSTRAAT.
Men schrijft ons:
Toen we gisteren de Schoterstraat
passeerden, zagen we dat de afgebro
ken oude huisjes weer door nieuwe
vervangen waren en enkele daarvan
reeds bewoond. Van het oude type
zijn er (tegenover de school) nog maar
twee over Van een doorbraak in de
Schoterstraat, waardoor de Holsteyn-
siraat niet langer doodloopend zou
zijn, is niets gekomen.
Wel had dit gekund, als de ge
meente twee der huisjes had kunnen
aankoopen voor ƒ3000 of de adressan
ten der doortrek der Holstynsiraat
vroeger dit gedaan hadden.
Als we hier nog bijvoegen, dat de
Schoteratraters nog geen halve eeuw
geleden, hier in de bollenvelden ke
ken, zal menigeen ongeloovig opkij
ken.
Toch is 't zoo, van de Scholerstraat
tot aan „liet Wapen van Haarlem",
het oude herbergje bij den ingang
van het exercitieterrein, strekte zich
een bollentuin uit.
Benoemd.
Mej. Surendonk alhier is benoemd
tot tijdelijk onderwijzeres aan de
Christelijke school te Landmeer.
PHYSISCHE VOORDRACHTEN
De groote Bronz-aa! was Maandag
avond bijna geheel gevuld met een
schare belangstellenden in de eerste
voordracht, die de heer G. D&hne
dien uvond zou houden.
Dc heer Dahne, die op het tooneel
eenige tafels met apparaten had op
gesteld, deed eenige grepen in het rij
ke gebied der electriciteit en liet daar
van het een-en-ander zien.
Met behulp van een projectie-lan
taarn toonde de heer Dahne aan wel
ke verschillende invloed er uitgaat
van een gewone magneet, dan van
een elcctro-magneet, 't geen aange
toond werd door ijzervijlsel-figuren in
de werkingssfeer der beide soorten
magneten.
Ilierna nam de spreker proeven
met de Mertzsche golven.
JtÜJ begon met de opwekking van
electrische vonken cn toonde aan naar
welke methode den duur van zulk een
vonk wordt bepaald, n.l, met rond
draaiende schijf met kleine openin-
gen. Als de schijf zóó sneWraoit, dat
men de vonk er door waarnemen kan,
leidt men uit de snelheid van de
ronddraaiing den duur van de vonk
i aan, welke slechts een millioenste of
honderd millioenste seconde draagt.
Hierna gaf de heer Dfthne een reeks
van proeven, om aan te toonen, dat
evenals een in beweging gebrachte
stemvork een gelijk gestemde vonk
mee doet trillen, ook de electrische
stroom, in een Leidsohe flesch opge
wekt, in staat is een electrische stroom
en ontlading op te wekken in een
Loidache flesch, die op eenigen af
stand is geplaatst, nl. in geleidende
stangen, wanneer die eenzelfde figuur
vormen, als die stangen aan de eer
ste Leidsche flesch.
Hierbij aan sloten zich eenige proe
ven, die aantoonden, dat electrische
goh en, evenals die van het licht, ge
broken worden in een prisma, terug
gekaatst door een metalen schijf of
een spiegel Hieruit valt af te leiden,
dat de licht- en warmte stralen noch
onderling, noch ten opzichte van elec
trische golven qualitatief maar wel
quantitatief verschillen.
De voordracht werd besloten met
een demonstratie van de z.g. klankfi
guren, die in beeld aantoonen. dat de
trillingen, die verschillende tonen en
klanken teweegbrengen, ook zeer ver
schillend zijn.
De heer Dahne verwierf veel ap
plaus.
Het Tooneel
De DienstKnecht in het
Huis, een moraliteit van Char
les Ruim Kennedy, door Die
Hagli e-S p e 1 e r s.
Een avond van groote, we mogen
wel zeggen gewijde slcmmirf, waar
voor wij den heer Verkade zeer dank
baar zijn. Wie deze moraliteit als een
spel van werkelijkheid hebben geno
men en wij weten, dat er zoo wa
ren zullen zeer zeker teleurgesteld
den Schouwburg hebben verlaten en
waarschijnlijk hun schouders hebben
opgehaald over die „onwezenlijke
menschen' en al die „onzinnige, on
mogelijke toestanden". Maar wie
dieper hebben gezien en achter deze
als symbolen bedoelde personen heb
ben geschouwd, zullen ongetwijfeld
zéér hebben genoten.
Dit stuk is een au al symboliek,
maar een symboliek, die niet troebel
en duister 's. JLlet zou misschien een
dankbuar onderwerp voor een „Nuts-
lezer zijn, over het werk van Ciiarles
Rann Kennedy te „spreken" en daar
bij de symboliek te „vorklaren en toe
te lichten". Maar wij deuken er niet
over zulks te doen. tiet zou ons wezen,
of wij een lelie gingen ontleden om
er de schoonheid van aan te toonen.
Het is ondoenlijk, de sensatie
te beschrijven, die ons de zeer stem
mingsvolle vertooning van dit spel
heeft gegeven. Wat poëtisch en groot-
godacht is, zou nuchter naverteld
dwaas en onwezenlijk schijnen.
Een gedicht te omschrijven is tegelijk
het vermoorden.
Wij hoorden den naam Ibsen noe
men en er is werkelijk iets in Kenne
dy's werk, dat deze vergelijking be
grijpelijk maakt. Er is veel in De
Dienstknecht in het Huis,
dat aan Ibsen doet denken. Als
Brand eischt Muston „the Mas
ter Christian" alles of niets, als in
Brand is ook in dit werk van Kennedy
de grondtoon „God is liefde". Die
„Kerkbouw" en die „riolen", brengen
ze ons niet Bouwmeester S o 1-
nesz en De V ij and van het
Volk in de herinnering
Maar Ibsen's personen zijn on
danks alles symboliek minder ir
reëel, en de groote Noor was in zijn
Oeuvre ook forscher, wroeder en som
berder. Er hangt over dit met bitter
heid en haat. geschreven 9pel van
Kennedy die, naar dit stuk te oor-
deelen, theosoof moet zijn een waas
van teere, fijne poëzie, die weldadig
aandoet
Aan de hoogst artistieks, superieure
regie van Verkade was het te dainiken,
dat die poëtisohe stemming ook wer
kelijk door de vertoon ing over ons
kwam. Nooit hebben wij Verkade als
regisseur meer bewonderd dan giste
renavond; het was het werk van een
fijn-besnaard artist, 't was waardige,
nobele kunst.
Oprecht genoten hebben wij van de
stemmingsvolle opvoering als geheel
en in het bijzonder van hert prachtige
«pel von Tilly Lus.
Het was ons een groote verheugenis
deze begaafde actrice weer te zien.
Haar spel was van een teere fijnheid,
een kinderlijke reinheid, dat diep ont
roerde. Welk een bekoring ging er uit
van dat jonge, imiig-poëtische, broze
figuurtje! Tilly Lus is als geen andere
in ons land, de aangowezen actrice
voor het spel van fantasie en verbeel
ding. Hel looneellje van haar en haar
vader ook door den heer Hissiuk
voortreffelijk gespeeld, behoort tot liet
mooiste, wat wij op ons tooneel heb
ben gezien.
Ook Verkade wist aan Monson a,l de
wijding te geven, welke deze figuur,
die aan Markus uit „de Kleine Jo-
hunnes' doet denken, vraagt. Prach
tig was hij in zijn beschrijving van het
kerkgebouw. Toen was er werkelijk
lots van een heilige in hein.
Wanneer de „tante van Mary" door
een sterkere kracht ware gespeeld ge
worden, zouden wij de voorstelling
volmaakt bebl>en kunnen noemen.
Maar ook ondanks deze onvolkomen
heid, zullen wij met groote dankbaar
heid aan de opvoering van „De
Dienstknecht in het Huis" blijven
denken, als aan een der beste, die v ij
hier in onzen schouwburg hebben ge
zien.
J. B. SCHUIL.
Wij vernamen dat Die Haghe-spe
lers spoedig hier weer komen en wel
met hun laatste succes-ytuk De tweede
Mevrouw Tamnierry van
T. B. S.
Rubriek voor Vragen
Geabonnecrden hebben Let Toorrecht,
Tragen op t«r»chillend gebied, mits -,-o»r
beantwoording vatbaar, in t<_- zenden bij do
Sedaotie tbu Haarlam'c Dagblad, Groote
Houtstraat 6!L
Alle autwoordon wordon geheel kostelooi
gegeven on ioo npoedig mogelijk.
Aan vragen, die niet volledig naam en
woonplaats thii den iDzender vermelden
wordt geen aandacht geschonken.
VRAAG. Mijn dochter is met Fe
bruari in een nl on we betrekking ge
gaan. Moet zij nu haar huurpenning
teruggeven, daar zij met Mei weder
vertrekt?
ANTWOORD. Ja.
Het komt herhaaldelijk voor dat wij
voor den tweeden keer door denzelf
den inzender dezelfde vraag gertuurd
krijgen, die we hem reeds beantwoord
hebben. Het spreekt van zelf. dat we
daarop geen acht kunnen slaan. Allen
inzenders van vragen zij dus aangera
den de Vragenrubi ick nauwlettend na
te lezen, indieD zij een vraag gesteld
hebben.
N.B. Vragen over planten wor
den altijd beantwoord 's Zaterdags
avonds aan het slot van de artikelen
van den heer Peusens.
Uit de Omstreken
SCHOTEN.
DE GEMEENTERAADSVER
KIEZINGEN.
De afdeeling Schoten der S. D. A. P,
had Maandagavond in 't café Flora
een verga/lering belegd, waarin de
heer H. Spiekman uit Rotterdam
als spreker zou optreden.
Voor deze vergadering de toegang
was kosteloos was veel belangstel
ling, de zaal was geheel gevuld.
De voorzitter de hoer Verton
wees or op, dat men in Schoten aan
den vooravond staat van een raads
verkiezing. De S. D. A. P. heeft ge
meend, dat zij de actie moest openen
met een openbar© vergadering.
Spreker herinnerde aan de periodie
ke raadsverkiezingen dezen zomer ge
houden en het protest tegen deze ver
kiezingen Ingebracht, alsook aan het
verloop, dat dit protest gekregen heeft.
In hoogste instantie zijn twee ge
kozenen niet toegelaten, namelijk de
hee'ren Van Schie en Boeree. Boven
dien is de heer Teeuwen overleden,
zoodat thans in drie vacatures voor
zien moet worden.
De S. D. A. P. hooft voor de drie ze
tels ook drie cMid i daten gesteld, aan
biedingen tot het aangaan van een
overeenkomst zijn niet aanvaard. De
S. D. A. P. wil den strijd uitstrijden,
geheel op den grond van den klassen
strijd staande.
Spreker vond 't, eigenaardig, dat van
rechts twee R. K. en een A. R. als can-
didaat gesteld werden, hoewel 't toch
eigenlijk drie R. K. vacatures zijn.
De vrijzinnigen komen uit met
slechte één candidaat. Het is aan de
sociaal democratische raadsleden niet
gemakkelijk gemaakt, om in den raad
samen te werken.
De progressie-voorstellen inzake de
belasting zijn in den raad best reder»,
zoowel door de rechtsche als de Vrij
zinnige raadsleden. In 't manifest der
vrijzinnigen bij de periodieke verkie
zingen verspreid, werd het progressie-
voorstel der sociaal-democraten een
onbillijk voorstel genoemd. Maar aan
de uitnodiging om dat zelf een billijk
progressie-voorstel tn t© dienen, werd
niet voldaan.
In den raad heeft een vrijzinnig
raadslid zich niet verzet tegen een
voorstel tot verhooging van het school
geld, niettegenstaande dit toch een
extra belasting voor de arbeidende
klasse is.
0:p de gemecnilebegiroolinig staat een
post van f 5000 als bate van de gas
fabriek. Dit is geen gezonde sociale po-
litiek. Een voorstel tot verlaging van
den gasprijs werd evenwel nip' aange
nomen.
In den raad hebben de sociaal-de
mocraten de ervaring opgedaan, dat
samenwerking niet mogelijk is, noch
met de vrijzinnige noch met de recht-
sche partijen. (Applaus).
Hierna nam de heer Spiekman
"t woord.
Deze ving aan met er op te wijzen,
dat speciale detailpunten van deze
Schotensche raadsverkiezing hem niet
bekend zijn. Hij wilde evenwel in liet
algemeen wijzen op de belangrijk van
den strijd der sociaal-democraten in
de gemeente-politiek. Bij raadsverkie
zingen hebben vaak locale omstandig
heden en persoonlijke sympathieën
invloed. Toch moet men toch in geen
geval de algemeen© beginselen uit. het
oog verliezen.
De sociaal-democraten staan zeer
voorzichtig tegenover 't aangaan van
coalitie of acooord. Daarmee onder
scheiden zij zich van de 'roohtsche- en
vrijzinnige partijen, die in veel geval
len gauw te vinden zijn voor samen
werking, als er maar een zeteltje (e
winnen is.
De S. D. A P. heeft alleen de belan
gen van de arbeidende klasse op het
oog. Zij vraagt: „Wat te in het belang
der arbeiders?" En dan is "t meestal
noodzakelijk zich aHeen in den strijd
te begeven.
Elke verkiezing voor Kamer, Pro
vincie of Raad nioet men beschouwen
als een incident in den grooten strijd
die de arbeiders voeren.
In de laatste 80 jaren is een iiiet-
bloedige revolutie voorgevallen. De
arbeiders zijn lot de overtuiging geko
men, dat er een uitkomst mogelijk is
voor de onderdrukking der arbeiden
de klassë. Het is de verdienste der S.
D .A. P., dat zij de arbeiders tot die
overtuiging gebracht hebben.
Het proletariaat voelt, dat de ver
lossing eens komen zal, 't licht laagt
in de donkerheddl
