NIEUWS= en ADVERTENTIEBLAD.
31e Jaargang No. 9460
Verschijnt dagelijks! behalve op Zon- en Feestdagen.
DONDERDAG 23 APRIL 19! 4 A
MMS Ill' IKWim Btf» 1
ABONNEMENTEN
PER DRIE MAANDEN:
Voor Haarlem1.20
Voor de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd is (kom der
gemeente),1.30
Franco per post door Nederland1-65
Afzonderlijke nummers0.02H
Geïllustreerd Zondagsblad, voor Haarlem0.37H
n de omstreken en franco per post 0.45
Uitgave der Vennootschap Loureus Coster. Directeur J. C. PEEREBOQM.
ADVERYENTIËN:
Van 1—5 regels 75 Cts.: iedere regel meer 15 Cts. Buiten het Arrondissement
Haarlem van 1—5 regels 1.elke regel meer ƒ0.20. Reclames 30 Cent per legeL
Bij Abonnement aanzienlijk rabat.
Advertentiën van Vraag en Aanbod, hoogstens zes regels, 25 Cts. per plaatsing;
50 Cts. voor 3 plaatsingen is contant
Redactie en Administratie: Groote Houtstraat 53.
Intercommunaal Telefoonnummer der Redactie 600 en der Administratie 724.
Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12. Telefoonnummer 122.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames van buiten het Arrondissement Haarlem in dit blad is uitsluitend gemachtigd het Algemeen Binnen- en Buitenlandsch Advertentie-Bureau D. Y. ALTA
Warmoesstraat 7678, Amsterdam. Telephoon interc. 6229. Do Verzekering «ter (p" week) gesbor.nocrtfen word! gewaarborgd doo* ,,Tho Ocean" Rekln 161, Amsterdam.
dir nummer bestaat uit
TWAALF BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD.
AGENDA
rij DAG 24 APRIL.
Soc. Vereeniging: Kunst Ade't. Pro-
paganda-K u netavooid.
Biosc. 'ltieator, Cr. Markt: Voor
stelling.
Apollw-"outer: Biosc. A-oorstelling.
isiadsnieuws
ONTSLAGEN GEVANGENEN.
De Staatscourant bevat do Konink-
2ijK goedgekeurd© statuten van do
vereeniging Liefdewerk tot zedelijke
verheffing \an ontslagen gevangenen,
te Haarlem.
Do veninging is een onder-afdee-
ling van de Sint Vinccntlus-Vereeni-
ging, en heeft ton doel do zedelijke
verheffing en de rocJassccring van
personen, die uit strafinrichtingen
zijn ontslagen of voorwaardelijk in
vrijheid zijn gesteld, die gevaar loo-
pen naar eene Rijkswerkinrichting te
worden opgezonden of die ter be
schikking der Regeering zijn gesteld
geweest.
e wettiging tracht dit doel te
bereiken
a. door het aanvaarden van de door
de aanwijzing der Regeering haar
verstrekte opdracht tot rectassoerïng
van gevangenen of verpleegden na
hun ontslag of voorwaardelijke invrij
heidstelling
b door het uit eigen beweging aan
wenden van pogingen, welke tot zede
lijke vérheffing en tot jreclasseering
kunnen dienon.
JACOB VAN LENNEP.
Onze tooneelniedewerker heeft eeni-
pen tijd geleden el fe-ch reven over
ile opvoering van „Verleden" door de
Haarlemsohe Tooneelvereeniging Ja-
coh van Lernen. In den Internationa
len wedstrijd te Mechekn heeft de ver.
eonicipc d n eersten nrijs. benevens
den prijs van eenheid en zuiverheid
van u't-prank. met het driebed:i-via
drama van Ina BondierBakker be
haald, en met groot succes is ..Ver
leden" Woensdagavond weer in de
Kroon voor het voetlicht gekomen.
De zaal was vrij goed bezet.
De uitvoering, waarvan de op
brengst ten bate van de Hoarlemsche
Vereeniging tot bestrijding dor Tu
berculose strekte, stond op oen hoog
peil, en het hartelijk applaus, waar
me. <!e uitvoerenden na ie
gehuldigd werden, wa- verdiend. De
Jacob van Lenr.ep-leden wisten ons
te boeien, 'e vangen te beklemmen in
<4 :i boe?:and van wantrouwen on
schtcrfhvM waaronder het gez.n-Ver
duin schukt gaat... omdat de jongste
zoon indertijd een misdrijf heeft be
gaan en daarvóór heeft gezeten.
Den regisseur, den heer J. Ph. van
Gelderen, een speciaal woord van
hulde voor hetgeen hij met zijn dilet
tanten in .Verloden" heeft .weten te
bereiken.
De acteur die de rol van den ouden,
heer Verdnin vervulde gaf ons-veel
moois in zijn waarlijk dramatisch en
goed olgehouden spel. Trouwens,
aile rollen waren :n g'X-de bandon,
maar zijn creatie en die van mevrouw
i'crduni )>ehocrden tot het mooiste
wat we op deren avond te genieten
lx inuiiekvereoniging Harmonie
veil eend e haar bekende verdienstelij
ke medewerking welwillend en bractit
een zestal nummers inct veel succes
ten gehoorc.
TYPOGRAFENBOND.
Wooiiodagavand vergaderde de af-
deeliiug Haarlem mn deai Alg. Ned.
Typografenbond, inliet gebouw Voor
uit gang.
Na voorlezing der notulen, werden
door den voorznier, den lieer M. li.
GroeneudaaJ, eenige niededeelingen
gedaan, o.a. dut de door de atdeeling
llaar om gestelde enndidaten voor de
Kamer van Arbeid waren boeg ©.aten
ais zoodanig, doch dat nog maar twee
van de vijf patroons, volgens de in
lichtingen de benoeming hadden aan
vaard, dus dat er nogmaals een ver
kiezing moot plaats hebban voor de
patroons.
Vervolgens 'hadden nog eanaige be
sprekingen j/uats over de 1 Mei-be boo
ging van den Haarlemsdien Bestamr-
dersbond in samenwerking met de S.
D. A. P. onder de leuzen: Algemeen
Kiesrecht en Wettelijke 8-urendag.
Nog word de samenstelling medege
deeld van de Dtabricte-Gommissie.
Een aantal rvieiuwe leden voor de
afdccUng en voor het landelijk Zie-
k- f< mis werden vwvvelkomd-
Door de commissie tot nazien der
boeken yau de beide penningmeesters
werd goedkeurend geadviseerd.
Door den secretaris, den heer C. C.
v. d. Bergh, werd het driemaande-
lijksch verslag uitgebracht, eveneens
door den lsten en 2en penningmeester,
de hoeren F. Keerwolf en W. Banning,
welke verslagen werden goedgekeurd.
Eveneeius werd een commissie tot
nazien der boeken benoemd.
In beluindeiing kwam nu een voor-
stei van Ihet bestuur over het 3-moon-
delijksch blad der afdoe! ing ,,De Typo
graaf Na ©enig© bespreking werd be
sloten dit b'ad voortaan té doen ver
schijnen op ongeregelde tijden, doch
niet meer dan 1 maal per maand.
Besloten werd de commissie van
Maatschappelijk Werk, ©enige jaren
geleden opgericht tot liet houden van
cursus-vergaderingen en het bezweken
van insle'lingen, te ontbinden.
Eveneens werd besloten dat de af
deel ing het volgend jOar 'haar Kopper-
fecfit aal vieren, en dat het do bedoe
ling is daarvan een kuinsrtavond te ma
ken.
Uit de Rechtszaal
Tot haiftuaaif zijn do deuren van-
morgen gesloten gebleven.
Daarna de naweeën van een buren
ruzie.
De een© buurman heeft den ander©
met een bos sleutels op zijn hoofd ge-
stagen ca naai deswege terecht. Do
mishandelaar verdedigt zich zeen' ener
giek, en memoreert natuurlijk ©enig©
hisiorische bijzonderheden uit de lus-
sciien beide families bestaande on-
Bekl.'s vrouw is al eens door buur
man misJiandeld, 't geen bekl. veel
erger vindt dan wat nu geschied is,
want dat was immers een mansper
soon tegen een vrouw!
Bovendien heeft hij, beklaagde, pas
met de bos sleutels geslagen toen
buurman hem gesard en beleedigd
had door to beweren dat hij behept
was met ongedierte "t geen hij met
eenigseins-andene woorden zei.
Do mishandelde, d:e als getuige
verschijnt, ontkent dat. maar valt
dooi de mand als zTi eigen vrouw
verklaart dat zij de bewuste woorden
heeft gehoord. Pas op dat je hier
niet staat te iiegen! zegt de presi
dent Dun geelt get. toe dat hij wer
kelijk de ongepaste ojanoiking belrtf-
feanlo 't ongedierte gemaakt heeft.
De Officier vindt verzachtende om
standigheden hier aanwezig, en eischt
maar f 8 boete subs. 3 dagen hechte
nis.
Diefstal.
Een 18-jarige arbeider bij d© llaa.1.
Katoen Mij. beeft op verschillende
tijdstippen uit do fabriek koperen
stoppen weggenomen, cn ze aan een
opkooixr verkwanseld, die dertig
cents per stuk betaalde. Bekl. vertel
de hem dat hij d;e dingen mocht heb
ben van zijn patroon
Wegens diefstal, viermaal gepleegd,
eischt de Officier 45 dagen gevange
nisstraf.
Verduistering.
Een Zandvoortscke slagersknecht,
die f 3.18 op eer quitantie van zijn
patroon heeft geïnd en zichzelf liet
bedrag toegeëigend, is thans niet ver
schenen. Zijn zaak gaat nu bij ver
stek en de Officier eischt 14 dagen ge
vangenisstraf. Bekl. heeft do f 3 18
nog steeds niets terugbetaald.
Mishandeling.
Daarna weer een ruzie-zaak je.
De eene arbeider heeft den ander
een stomp op z'u oog gegeven, en er-
kont hot met ontzaglijke breedspra
kigheid een eigenschap, waarin
do mishandelde vooral niet voor hem
onderdoet. Beklaagde zegt dat getuige
den hoelen zomer al ,.cen tegen stol sol
tegen hem gevoerd" hoeft, dat hij 't
lang heeft uitgehouden maar dai-ie
tcnslolto driftig is geworden en zich
heelt gewroken.
E'.och: f 5 subs. 10 dagen.
Een 23 jarig boerenarbeider heeft
zich zóó boos gemaakt over een geld
kwestie met een bejaarden landbou
wer, dat hij den man en diens vrouw
geslagen cn geschopt heeft. Do schul
dige weet niet meer of-ie 't gedaan
heeft, maar de boer en z'n vrouw voor
al de laatste doen verhalen over
de veJe pijn die ze er van gehad heb
ben. Vreeselijk geledon, zegt de
juffrouw, die vijf dagen op bed gelo
gen heeft en zegt, nu nog pijn te heb
ben.
De Officier eischt een gevangenis
straf voor den tijd van twee maanden
hetgeen de bekl. veel te erg vindt.
Uitspraken van 23 April 1914
D. S.timmerman, zwervende, be
delarij, 3 dagen hechtenis, een jaar
R. W. I.
A. van D., voerman,, te Haarlem,
dierenmishandeling 1 1 boete of 1 dag
hechtenis.
G. H., werkman te Haarlem, alsvo-
ren. f 1 boete of 1 dag hechtenis.
C. B., caféhouder te Haarlemmer
meer, eenv. beleediging ambtenaar,
f 10 boete of 10 dagen, hechtenis,
C. K., arbeider to Zandvoort, over
treding Hondenbelasting f 6 boete of
1 dag hechtenis.
J. v. d. H., arbeider to Lei muiden,
diefstal f 10 boete of 10 dagen hech
tenis.
\V. F. on A. M. van L., arbeiders to
Hillogom, wederspanniglieid de le
f 10 boete of 10 dagen hechtenis, do
2e f 15 boete ot 15 dagen hecht.
Th. v. d. M., arbeider te Benne-
broek, eenv. beleediging ambtenaar,
1 maand gevangenisstraf.
S. K visscher ti Voleudam, weder
spaningheid f 10 boete of 10 dagen
hechtenis.
P. R., tuinknecht te Uitgeest, dief
stal, f S boete of 10 dagen hecht
J. slagersknecht te Wormerveer
eenv. beleed, ambtenaar, f 10 boete of
10 dogen hechtenis.
A. g., fabriekarbeider te Wormer
veer, wederapsmr. i gheid f 10 boete of
10 dagen hechtenis
C. R. ouwelbakker te Zaandam,
zaak vei nieling, vrijgesproken.
G. E., goentekoopman te Koog aan
de Zaan, eenv. beleediging. vrijge
sproken.
D. W., fabriek sar beider te Velsen,
wederspannigheid 14 :gen gevan
genisstraf.
P. de G werkman te IJ muiden,
zaukvrrnieiing f 10 boete of 10 dagen
hechtenis.
J. v. d. W., sleepbootkapitein te
IJniuiden, eenv. beleediging f 15 boete
of 10 dagen hechtenis.
J. K., vletterman t© IJmuiden, eenv.
beleediging vrijgesproken.
W. D. B., sleepbootkapitein tie
LJinuideu, misli. en beleediging. een.
maand gevangenisstraf.
J. W. D, werkman t© Santpoort,
oplicliitng, 6 weken gevangenisstraf.
Eei Isnosmlüjsliwasti!.
In t Iiaudi?\€rsijg kan men nalezen,
dat de lieer Mersns in do Raadszitting
van \4 oensdag heeft go.-proken over
de kwestie omtrent de oenoemiag van
do besturend© zuster van hel SL Eti-
eabeth s Gasihiuia.
We vernamen in veriband hianneo,
dat er Inderdaad van ecu conflict
tussdhen B. en W. en ftiet college voji
regenten goen sprake is, oifisclioon ei'
toch wel lussehen beide colleges eon
oorrespondentie is gevoerd over liet
feit, dat de oordracht voor een bestu
rende zuster maar een naaru bevatte.
Regenten hebben toen aan B. en \V.
meegedeeld, dat onder de sulTcitarnen
de vooi-gedragenie de eenige was, die
men met het oog op kennis, erva
ring, tact in den omgang en leeftijd
kon oordragen voor de benoeming.
Begin Februari was de werdracht
Ingediend; doctv Pxn zij bij den Raad
bekend werd, ontstond er onder de
leden een oppositie, omdat men vreeis-
de, dat de gezomdiheid van do voorge-
dragene, die een rustkuur had moeien
ondergaan, n.iet bestand zou zijn te
gen de zware taak, die haar ln het
Gasthuis wachtte.
Regenten bleven echter, op grond
van attesten van geneeskundigen», »an
meaning, dat de voorgedragen© vol
komen in staat zou zijn de functie
waar to nemen.
Toen de zaak nu hangende Weef,
solliciteerde do voorgedragen© naar
elders, met liet resultaat, dat zij deze
week benoemd werd tot Directrice
van de Roode-Kruiskliniek te 's-Gra-
venliioige.
Morgen vergadert nu het college van
regenten, om maatregelen te bespre
ken, die kunnen leiden tot voorziening
in d© functie, daar ook regenten be
treuren, dat de hoofdverpleegster, die
nu den 'dubbelen werkkring van hoofd
verpleegster en besturende zuster
heeft te vervullen, zulk een zware
taak heeft.
Regenten hebben echter in liet geheel
niet den indruk gekregen, vernomen
we. dat de toestond in Biet Gasthuis
onhoudbaar zou zijn, gelijk de hoer
Merehfl in den Raad zei, en van een
ontevredenheid der zusters ds iniötn ge
bleken, hoewel de. zusters natuurlijk
verlangend uitzien naar de benoeming
van een besturende zus Ier.
ALG. NOORD-HOLL. MIJ. VAN
LEVENSVERZEKERING.
De Algemeen© Koord-Holl. Mij. van
Levensverzekering, onder directie van
de heeren R. Baas Azn. en Johs. de
Jongh. hield Woensdag onder voor
zitterschap van den heer Jhr. Mr. D.
E. v. Lennep, presiilent-commissaris.
iiaar jaurlijksclie vergadering van
aandeelhouders.
De direcicuien braciiten verslag uit'
over het afgeloopen boekjaar 1913.
Hieruit bleek, dal bet verzekerd ka
pitaal tot op ultimo December 1913 is
gestegen lot 5.547.315.18, zijnde
i cc-'.WÖ 85 meer dan op ultimo De
cember 1912.
Tengevolge van de vermeerdering
van het verzekerd kapitaal en de lijf
renten, wijst do rekening der „i're-
nue-ontvangst on Koopsommen" een
saldo aan van 174.72b.17, zijnde, ver
geleken bij het vorige jaar, een voor
uitgang van 4096.801/2.
De rente, gekweekt uoor belegging
in vaste goederen, effecten, hypothe
ken, voorsclioUen op polissen en depo
sito, beliepen netto f 21.269.47, hetgeen
aanmerkelijk hooger is dan volgens
den voor haai berekening genomen
rentevoethiertegenover staat eene
netto rente-ontvangst in 1912 van
17.128.09.
De reserve wijst een toeneming aan
van 52.404.04, -zoodat deze thans
I •W/.355.72 bedraagt.
De belegging in diecten steeg van
ƒ10.800 lot ƒ41.IH.50, terwijl dc reke
ning „Hypotheek Li. G." een cijfer
aanwijst vau 06.570, tegeu een be
drag van f 22.300 in 't vorige Jaar.
Het waargenomen sieriteojfer en
de hiermeue in verband staande uit-
keeringen staken gunstig al bij die,
welke venvacht werden. De waargeno
men sterfte en uitkec-ringen toch be
liepen in 1913 slechts resp. 62 eu 56
pGt. van hetgeen berekend was. Hier
uit blijkt, dat de bij de Maatschappij
in gebruik zijnde sterftetafels als vei
lig kunnen worden beschouwd.
Voorts werd wegens het boreiken
van den vastgestelde» termjj i en ter
zake van afkoop 5933.80 1/2 cn als
uitkeering aan lijfrente een bedrag
van ƒ2158.06 uitbetaald.
Aanzienlijke afschrijvingen hadden
plaats op de rekeningen „Vasfe goe
deren", „Effecten voor koersverschil
len" en „Materieel en meubilair",
welke laatste thans op de balans pa-
raisseert voor 1. Op de rekeningen:
„Ondersteuning-fonds voor de beamb
ten" en „Extra Reserve" werden hoo-
gere bed ruren bijgeschreven dan het
vorige jaar.
De balans en winst- en verliesreke
ning werden goedzekeurd, sluitend
met oen saldo van 13.756, welk be
drag zal worden verdeeld volgens de
stntuairc bepalingen.
Uit bovengenoemde bedrnfsresulta-
ten blijkt ons, dat het afgeloopen
boekjaar voor do Maatschappij zéér
gunstig kan worden genoemd, en de
Mij. in bloeienden toestand verkeert
HAARLF MSf.H E ORKEST-
VEREENTGING.
Woensdagavond heeft een bespre
king plaats gehad tusschcn de bestu
ren van de Groote Houtstraat-veree-
niging en Zijlstraat-vereeniging over
de mogelijkheid, om onder den mid
denstand meer steun te zoeken voor
de Haarlemsche Orkestvereenigng.
Binnenkort zullen hierover nadere
mededeelingen kunnen worden ge
daan.
BESMETTELIJKE ZIEKTEN.
In de week van 15 tot en met 21
April zijn te Haarlem voorgekomen 3
gevallen van roodvonk.
Te Schoten 1 geval van diphtheri-
tis.
Te Beverwijk 2 gevallen van diph-
tiieritis.
(Zie vervolg Siadsnieu* s op de 2de
pagina).
INGEZONDEN
Van inxflEonden stukken, goplsatst of
liiet geplaatst, wordt de kopie den inzender
niet teruggegeven.
Voor den inhoud dezer rubriek stelt de
Kedsctis zich niet aansprakelijk.
HAARL. COöP. DINER.
YEREEN1G1NG.
Op de dezer dagen gehouden alge-
nieene jaarvergadering zijn eenige in
grijpende statutenwijzigingen tot
stand gekomen. De vergadering was
sieclit bezochlongeveer 1/12 vuu het
aantal leden w as aanwezigbij an
dere coöperatieve keukens moet, om
over statutenwijziging te beslissen,
minstens 1/3 van het aantal leden op
de vergadering tegenwoordig zijn.
Het voorstel van het Bestuur werd
aangenomen, dat wanneer de Diner-
vereeniging winst maakt, daarvan in
de eerste plaats een som van minstens
509 ter beschikking van het Bestuur
gesteld zal worden, hoofdzakelijk a!s
vergoeding voor de werkzaamheden
van den secretaris-penningmeester,
voor zoover hij die niet door de be
ambten op het kantoor laat verrich
ten. Hel maximum van de Bcstuur®-
toelage is niet bepaald afhankelijk
van het aantal leden der Vereenl-
ging. Bij andere Coöp keukens is "t
maximum gewoonlijk ƒ200.—.
Verder werd besloten in de statu
ten vast te leggen, dat geen dividend
aan de verbruikers wordt uitgekeerd.
Door het Bestuur zal een accountant
aangesteld worden om, naast drie le
den van dc Vereeniging, de boekhou
ding van den secretaris-penningmees
ter na te zien. Ook zal aan de beamb
ten van de vereeniging 10 in plaats
van 20 van de winst worden uitge
keerd.
Waar men om lid te worden van de
II. C. D. V. minstens één aandeel
van ƒ10 (A 3% rente) heeft te nemen
en bovendien een jaarlijksche contri
butie van ƒ1— moet betalen (voor
dit jaar ook weder aangenomen) ter
wijl het bij andere coöperatieve keu
kens is: öf 't een óf 't ander; waar,
door het opvoeren van de prijzen der
bons voor de middagmalen een kunst
matige winst ontstaat (voor een mid
dagmaal met 1 ons vieescli betaait
men, met inbegrip van bezorgen enz.,
in de keuken van Den Ilaag 56 cts.
(bij grootere hoeveelheden belangrij
ke reductie), te Leiden 53 cis. (39 cts.
en 11 cts. bezorgloon, enz), te Amers
foort 51 cts. (42 cis. en 9 cts. bezorg
loon, enz.), te Amsterdam 48 cts. (39
cts. en 9 cts. bezorgloon enz.), te Haar
lem 59 cts. (45 cis. eu 14 cts. bezorg
loon, enz), daar kunnen velen van
deze nuttige instelling geen gebruik
maken. Wel wordt uitzicht gegeven
op afschalfing van karhuur cn af-
wascbloou, maar dit zal jar bestel
ling (niet per middagmaal hoogstens
4 cis. bedragen.
Vele moeders van gezinnen, voor
wie 't een groote vereenvoudiging
van 't huishouden zou zijn in dezen
tijd van dienstbodennoodvele onde
ren, die over een meer of minder be
perkte beurs beschikken en die toch
ook ©en voldoend en smakelijk toebe
reid middagmaal noodig hebben, zij
allen voor wie, zou men zeggen, de
coöperatieve keuken in de eerste
plaats is tot stand gekomen, zij heb
ben niets aar. haar, zooals re nu ia
ingericht
Mogen zij, die vvèl in slaat zijn zich
ervan te bedienen en dio haar voor
staan om \eie redenen van hygië
nisch en economisch belang, nu zij
weicu voor welken prijs de bloeiende
coöperatieve keukens in Den Haag,
Leiden, Amersfoort en Amsterdam,
een goed middagmaal weten te ver
schaffen, in hun eigen belang en ia
dat van dc velen, die nu uiet bij
machte zijn van de II. C. D. V. ge
bruik te maken, maatregelen nemen,
dat Haarlem bij deze sleden niet lan
ger ten achter bta.
Mcj. A. MULLER.
EEN NATIONALE FEESTDAG.
„Hé, mijnheer, kocpt u nog een
bloemetje van mij!"
Een snoezig, iu-jarig blondihnetje,
keek mij vriendelijk met haar heldere
kijkertjes aan eu sirckie haar handje,
waarin hot bekende rooüe bloemetje,
naar mij uit
„Ja, lief kind, van jou koop ik nog
een bloemetje, hoor!Ik tastte m mijn
beurs cn liet een zilverstukje in het
Yoorgchoudc i busje glijden.
Het kleine ding lachte glunder;
haai' oogjes schitterden; „hij had er
al een op z'n jas en nou koopt-ie er
nog een", zrvg ik haar denken en ons
verkoopstertje genoot bij de gedochte,
eene overwinning te hebben behaald.
Lie! kind! Gij weet, dat het opge
haalde geld voor „zieke incuschen"'
bestemd is; gij wee; vader en moe
der hebben het u verteld dat het op
gehaald© geld gebruikt zal worden,
om do vreeselijke ziekte „tering" te
bekampen. Door uw lieve werk helpt
gij den kamp tegen den doodsvijand
der volkeren aanbinden. Moge op uw
arbeid, liof kind, zegen ru-ten; gij
hebt. een heerlijk werk verricht.
1-Ieel wat lieve tafreeltjes heli ik on
der mijne wandeling waargenomen.
Hier werd een werkman overvallen
door c©n paar dametjes on hem een
bloem op de borst gedrukt. Met zijn
brecde werkmanshand dook bij in zijn
broekzak cn met een kort „asjeblief,
juf", offerde hij zijn penningske on
ging zijns weegs. Al waren het ook
..bourgeois'-dames, daar vroeg hij
nu n.«st naar; ziju naastenliefde ken
de nu geen j>oliiiek. Daur. een oude
heer, jolig man van in do 70, een
praatje makend met een ap.d.ge bru
nette, die alb en oog had voor s mans
beurs, terwijl de oude heer de gele
genheid waarnam, het gev-prek zoo
lang zoo mogelijk te rekken, alvorens
met breed gebaar en vriendelijk ge-
knik zijn offer te b.engen.
liet w as ©en in dubbelen zin warme
da»?, d© 21ste April van het jaar 1914
Op dezen heerlijken voorjuarsdag
heeft men ook in onze goede stad
Haarlem gaarne geofferd cp het al
taar der naastenliefde, heeft men door
zijn penningske te schenken nirdege-
werkt, de meest moordende ziekte c
onze Maatschappij te bestrijden.
De meen moordende ziekte'
Vóór mij ligt de bekend© brochur*
van den heer vv. J. van Gorkon», wel
ke aanvangt «net onderstaand© rege
len:
Helpt ons d© Tuberculose bestrijden!
Dus klinkt do krij'tsiret/., welke
geschreven staaf op net vaandel van
de kruisvaarders van alle natiën, diev
krachtig eruieeng&skitcii, ten strijde
zijn getrokken tegen de vrees©!ijho
ziekte, die eeuwen lang het rnensch-
dom heeft geteisterd.
Grootsch is deze beweging, waar
van het beginpunt n©g énkele jaren
slechts achter ons ligt en die tot eind
doel heeft do uitroeiing van do ..wit
te" pest onzer maatschappij; één van
de gewichtigste, en van de moeilijk
ste opgaven teicns, die Ge twir.
eeuw zal hebben te volvoeren
In de sQlto der studeer vertic?.!, en
en laboratoria hebben enkele denkers
en werkers de oorzaak van de 7.10k
erkend cn aan do v eiold de hlijdt
boodschap verkondigd. ,De tubercu
lose is niet oncer.ei-slij!:!" .De tulv
culose is vermijdbaar!"
Met geestdrift eerst aan een kleine
schare verkondigd, is deze waarheid
allengs in breeder kring doorgedron
gen.
Zij lieoft zich ui', de we kpluah-vn
der geleerder en van liet ziekbed e n
weg in de wijde wereld gebaand.
Op talrijke plaatsen zijn leidecs op
gestaan, d/e van d; grootsche s"! -li-
kin.? van het vraagstuk waren <2 -
drongen.
Zij zijn de middelpunten van l.V-
nero cn groote.e 0:uari-otic* gewer
den, die nieuwe geestdrift hebben gt-
wekt.
Steeds grootere scharen zijn er
door aangegrepen.
En naar map» de belangstelling <n
het vraagstuk, dat «iemand koud i:on
laten, is gewassen, naar die male is
de behoefte aan kennis omtrent de
voornaamste feiten, die ieder in dtwc
behoort te bézitten, levendig gewor
den. is de noodzakelijkheid van voor
lichting van he; publiek, van Jura
tion populaire van unti-tub&rcuk
ze opvoeding van Let volk. in hc4 cog
gesji rongen.
Waar kennis ontbreekt, daar or -
breeki in den regel de ware :nsp
tot het werk
Kennis ceeft niet allee» n -
geeft ook d-n drang, den impuls
handelen. Om een d .el vnn zijn eig- n
persoonlijkheid aan een zaak te te
ven. is het noodig/van deze zaal: zoo
danige kennis te bezitten, dat men het
doel van het werk voor oogen he- f'
en van de Imreikbtuu'licid van het do»!
overtuigd is.
K e 11 n s moot daarom het wae.ii'-
woord tn den kruistocht te?en dc tu-
berculoso zijn.
Niet groot behoeft gelukkig Ir
feitenmateriaal «e wezen, waarov:.-
ieder met betrekking tot Ie tubercu
lose en haar bestrijding behoort te be
schikken. Maar algcni-en goed van r:?
le menschtn. van jongen c-n ouden,
van armen en rijfe< n, behoort die s-
rin.'O kenms te zijn
In een luttel aantal stellingen :-
deze wetenschap saam to vatten.
Zij kunnen in de volgende vei/ t
non worden geformuleerd
I. Do tuberculose is vnn alle m n-
schelijk© «lagen in onze maatschap
pij do meest moordende.
II. De tuberculose is ver m ij d
baar.
Hl. De tuberculose is veelal genees
baar
IV. D© bestrijding d< r tuberculo-f
opent voor den altruïstisch voelenden
mcnsch een terrein van werkzaam
heid, w aarop rijke voldoening te o-
sten is.
Zoo is het. Doch deze bestrijding
kost ?eld, massa's geid. En nu vraag
ik mij af: beantwoordt .B'oenienda.t'
volkomen aan het gestolde doel? Ja,
laat ik zeggen, is er niet meer te doen,
kunnen niet meer veel méér bloemen
op bloemendag verkocht worden? Kun
nen daarnaast geen andere bronnen
van inkomsten gekweekt worden? En
dan is mijn bescheiden meening: „Ja.
indi-n „Bloen end&g" «n nat ion.»'e
feestdag wordt". Loten de ver^iiü
lende vereenieingen in Haarlem da»d
werkelijk mededoen aan do verwezen
lijklng van dir doel Er moét en ei
kan meer gedaan worden.
Ik zal mij niet no/ jan een p.©
gramma wagen; daarvoor is het nog
geen tijd. Maar we' woon ik in mijm
gedachten eene voorstelling hij van
do Letterlievende Vereenig'-ng ,.Cr<-
mer' in den Sclmuwburg ten bate vat:
de T. b. c.-liestrijding; l'.onr ik Krlen*
muziek in Den Hout; z:C ik v iiwilligt
mütlekkorpsen door de straten trek
ken, alles om de feestvreugd© ten top
te voeren, de vreugde, die ons op Blo a
mondag allen ir.oet l^gecstercn. - m
bijbronzende de beeriijk© overtuiging
dat hei schoonste ideaal der wen
schen is en blijft:, ouder menschoi
„mensch" 1© zijn!
I-aat Haarlem het volgend jaai 'i
eerste stad in ons vaderland rijn. uit
Bloemendag" tot o©n nationale feest
dag mankt. Dat zij zoo!
II F. WAGFNAAR REIS1GER
